bilimsel süreç becerilerinin popüler bilim kitaplarında temsil edilme

BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİNİN POPÜLER BİLİM
KİTAPLARINDA TEMSİL EDİLME DURUMLARI
Öznur UĞURLU1 Harun ÇELĠK2
Uğur SARI3
1
Kırıkkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi
Yrd.Doç.Dr Kırıkkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı
3
Doç.Dr Kırıkkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı
2
Özet
Bilimsel süreç becerilerini kazanan bireylerin, günlük yaĢamda karĢılaĢtıkları problemleri anlamlandırmaları ve
çözüme kavuĢturmaları kolaylaĢmaktadır. Bu çalıĢmanın amacı; bilim insanlarının hayatlarına yer veren kitaplarda bilimsel
süreç becerilerinin doküman analizi ile tespit edilip incelenmesidir. AraĢtırmada, bilim kitaplarının insanları bilimle
tanıĢtırmak, bilimi sevdirmek, bilimsel ve teknolojik yenilik ve geliĢmeleri okuyucunun bilgisine sunmak ve bilim ve
teknoloji kültürü oluĢturmada öncü rol oynamak gibi bir vizyona sahip olması nedeniyle TÜBĠTAK yayınlarından elde edilen
“Isaac Newton Ve Bilimsel Devrim”, “Dünyayı DeğiĢtiren BeĢ Denklem”, “James Watson ve Francis Crick- Hayatın
YapıtaĢları” kitapları üzerinden çalıĢılmıĢtır. AraĢtırmada veriler nitel türde doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıĢtır.
Kitaplara genel olarak bakıldığında hem etkinliklerde hem de içerik kısmında bilimsel süreç becerilerine yer verildiği
gözlenmiĢ olup, gözlem yapma, deney yapma, veri kaydetme, hipotez kurma, sonuç çıkarma gibi becerilerin diğerlerine göre
daha sıklıkla yer aldığı belirlenmiĢtir.
Anahtar kelimeler: Ġnformal Fen ve Teknoloji Eğitimi, Bilimsel süreç becerileri, Popüler Bilim Kitapları,
1.GİRİŞ
Bilim ve teknoloji, ülkelerin geliĢmiĢlik düzeyinin en belirgin göstergesidir. Bilim ve
teknolojinin ilerlemesi; bilimi anlayan, bilimsel tutum oluĢturan, problemler karĢısında bilimsel
düĢünebilen, elde ettiği bilgileri yorumlayabilen ve sonuç çıkarabilen bireylerin aktif çalıĢmaları ve
düĢünceleri sayesinde gerçekleĢmektedir. Bir ülkenin geliĢmiĢlik düzeyi bilim ve teknoloji alanında ki
çalıĢmaları ile paralellik göstermektedir. Fen eğitiminin etkili olması ve fen okuryazarlığının
kazandırılması sonucu bilim ve teknolojinin geliĢimi sağlanabilecektir.
Fen bilimleri iki grup öğeyi kapsamaktadır;
• Bilimsel bilgiler
• Bilgi edinme yolları
Bilimsel bilgiler, fen bilimlerini oluĢturan geçerli ve dayanıklı bilgiler olup, olgusal
önermeleri, genellemeleri, hipotezleri, teorileri, ilke ve yasaları kapsar. Bilgi edinme yolları ise
bilimsel bilgilerin elde edilme yöntemidir. Bilimsel tutumlar ve bilimsel süreç becerileri olarak iki
gruba ayrılabilirler. Bilimsel tutumlar ise bilim ile uğraĢan insanlarda bulunması gereken meraklılık,
doğruluk, baĢarısızlıktan yılmama, bilgiye inat ve sabırla ulaĢma çabası, Ģüphe duymak gibi
özelliklerdir.(Oğuzkan, 1984, Akt: Temiz ve Tan 2002)
Bilimsel süreç becerileri, fen bilimlerinde öğrenmeyi kolaylaĢtıran, öğrencilerin aktif olmasını
sağlayan, kendi öğrenmelerinde sorumluluk alma duygusunu geliĢtiren, öğrenmenin kalıcılığını artıran
aynı zamanda bilimsel araĢtırma yol ve yöntemlerini kazandıran temel becerilerdir. (YÖK/MEB
GeliĢtirme Projesi, 1997b)
Bilimsel süreç becerileri; temel süreçler (gözlem yapma, ölçme, sınıflama, verileri kaydetme,
sayı ve uzay iliĢkileri kurma), nedensel süreçler(önceden kestirme, değiĢkenleri belirleme, verileri
yorumlama ve sonuç çıkarma) ve deneysel süreçler (hipotez kurma,verileri kullanma ve model
oluĢturma, deney yapma, değiĢkenleri değiĢtirme ve kontrol etme, karar verme) olarak
sınıflandırılabilir. (YÖK/MEB GeliĢtirme Projesi, 1997b)
Lind‟e (1998) göre bilimsel süreç becerileri, bilgi üretmede, problem çözmede ve sonuçları
formüle etmede kullandığımız düĢünme becerileridir. Bu beceriler, bilim adamlarının çalıĢmaları
sırasında kullandıkları becerilerdir. Bu becerileri kazanan bireyler; karĢılaĢtıkları problemlere bilim
insanı bakıĢ açıĢıyla bakabilen ve çözüm üretebilen kiĢiler haline gelerek kendisinin ve yaĢadığı
toplumun geliĢmesine katkı sağlayabilir. Aynı zamanda kazanılan beceriler bilimin içeriğindeki
düĢüncenin ve araĢtırmaların temelidir.( Akt: Tan ve Temiz)
Batı ülkelerinde son yıllarda fen öğretiminde giriĢilen eğitim çalıĢmalarındaki değiĢiklikler
sonucu yeni fen öğretimi; bilime, bilimsel geliĢmelere ayak uydurmaya ve bilimi doğru yorumlamaya
önem vermektedir. Birçok ülkede yapılan program değiĢiklikleri irdelendiğinde; bilimin doğasına,
bilim-teknoloji-toplum-çevre iliĢkilerine ve bilimsel süreç becerilerine ağırlık verildiği görülmektedir.
(Liang‟dan Akt: AktamıĢ ve Pekmez, 2011)
Fen ve teknoloji okuryazarı bireylerin özelliklerine baktığımızda yedi boyutu görmek
istiyoruz; fen bilimleri ve teknolojinin doğasını anlama, anahtar fen kavramlarını bilme, bilimsel süreç
becerilerini kullanabilme, fen-toplum-çevre-teknoloji iliĢkisini kurma, bilimsel ve teknik psikomotor
beceriler geliĢtirebilme, bilimin özünü oluĢturan değerleri bilme, fenne iliĢkin tutum ve değerleri
bilme. Bu boyutlar dikkate alındığında bireylerin fenni sadece bilimsel araĢtırmalar sonucunda elde
edilmiĢ bilgiler kümesi olarak görmelerinden ziyade; hayal gücünü ve bulunduğu toplumun etkisini
üzerinde taĢıyan, değiĢime ve geliĢime açık olan ve yapılan çalıĢmalarla ilerleyen bir süreç olarak
anlamlandırmaları sağlanmalıdır.(Çepni, S. ve Çil,E. 2011)
Bilimsel süreç becerilerine bilim adamlarının bilgiye ulaĢmada ve bilgiyi iĢlemede
kullandıkları yol ve yöntemler olarak bakabiliriz. Bilim adamları gözlem yaparlar, sınıflandırma
yaparlar, ölçerler, sonuç çıkarmaya çalıĢırlar, denenceler ileri sürerler ve deneyler yaparlar. Fen
eğitiminin amacına baktığımızda; her bireyi bilimsel okuryazar olarak yetiĢtirmek ve bilim
insanlarının teorileri ve kuramları nasıl keĢfettiklerini anlamalarını sağlamaktır(MEB, 2005) .Buradan
yola çıkarak bilimsel süreç becerileri ve bilim insanlarının hayatlarının bir arada incelenmesine ve
analizine olanak verecek bir çalıĢma planlanmıĢtır.
Formal eğitim kapsamında verilmeye çalıĢılan fen okuryazarlığının bireyler tarafından
informal eğitim kapsamında da geliĢtirilmesi sağlanabilir. Ġnformal eğitim belli amaç ve plana bağlı
kalınmadan yaĢamın içinden kendiliğinden oluĢmaktadır. Bireyin çevresi ile etkileĢimi sonucu meydan
gelirken; bireylerin ailesi, arkadaĢ grubu ve kitle iletiĢim araçları ortamlarında kazanılabilir (Kale, M.
2010) Ġnsanların hayatında uzun yıllardır varlığını sürdüren kitap kültürü de informal eğitim
kapsamında bireylerin kendilerini geliĢtirmek üzere baĢvurdukları kaynaklar olarak görülebilir. Bu
kitapların içerisinde fen okuryazarlığını ön plana çıkaran kaynakların bireyleri etkilemesi sonucu;
algıladıkları kavramlar yaĢamlarında ki problemlerine ve dünyayı anlamlandırmalarına olanak
sağlayabilir, çevresi ile etkileĢim sonucunda toplumda fen okuryazarlığı kültürünün oluĢumuna katkı
sağlayabileceği düĢünülebilir.
Yapılan araĢtırmada bilim adamlarının hayatlarına yer veren kitapların büyük çoğunluğunun
TÜBĠTAK tarafından popüler bilim kitapları adı altında yayınlandığı görülmektedir.
TÜBĠTAK Popüler bilim kitaplarını 1993 yılından itibaren insanları bilimle tanıĢtırmak, bilim
ve teknoloji kültürü oluĢmasına katkı sağlamak, bilimi sevdirmek, bilimsel ve teknolojik geliĢmeleri
ve yenilikleri okuyucunun bilgisine sunmak amacıyla yayınlamaktadır. Bilimi gerçeğin kendisi değil,
ona ulaĢma çabası olarak gören TÜBĠTAK iyi bir popüler bilim yazısının; bilimsel bilgilerin ve
gerçeklerin hangi toplumsal, ekonomik, kültürel ortamlarda ve nasıl üretildiğini anlatabilecek ve
değerlendirebilecek yeterlilikte olmasını amaçlamaktadır. Aynı zamanda okumaya yöneldiğimiz
zaman insan hayatlarına, kendimize ve dünyaya dair algılarımızı ve kavrayıĢımızı geliĢtirici hikâyeleri
seçmemizin sebebini; bilim insanlarının bizlere sunduğu bilimsel gerçekleri öğrenmek için değil, bu
gerçeklerin günlük yaĢantımıza etkisini ve diğer insanların benzer durumlarda nasıl çözümler ürettiğini
anlamak için okuduğumuzu öne sürmektedir.
TÜBĠTAK yayınlarından seçilen popüler bilim kitaplarından bilim insanlarının hayatlarına yer
veren 3 kitap incelendi. Ġncelenen kitaplarda bilimse süreç becerilerinin araĢtırılması yapıldı.
2. YÖNTEM
AraĢtırmada nitel veri analiz yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıĢtır.
Doküman incelemesi, araĢtırılması gereken olgu ve olgular hakkında bilgi içeren yazılı
materyallerin analizini kapsar (Yıldırım ve ġimĢek,2011). Bu çalıĢmada veriler 14 tane
bilimsel süreç becerisini kapsayan kontrol listesinden elde edilmiĢtir. Popüler Bilim Kitapları
serisinden seçilen üç kitap Çepni ve diğerlerinin (1997) yaptıkları bilimsel süreç becerileri
sınıflandırması dikkate alınarak analiz edilmiĢtir. Bu kapsamda; gözlemleme, ölçme,
karĢılaĢtırma ve sınıflama, verileri kaydetme, sayı ve uzay iliĢkisi kurma, önceden kestirme,
değiĢkenleri belirleme, verileri yorumlama, sonuç çıkarma, hipotez kurma, verileri kullanma
ve model oluĢturma, karar verme, değiĢkenleri değiĢtirme ve kontrol etme ve deney yapma
olarak adlandırılan 14 adet bilimsel süreç becerileri incelenip ele alınmıĢtır.
Veri toplama araçları
1.Dünyayı Değiştiren Beş Denklem
Bu kitabın içersinde Isaac Newton, Daniel Bernoulli, Michael Faraday,Rudolf Clausius,
Albert Einstein hayatları yer almaktadır.Bilim insanlarının yaptıkları bilimsel çalıĢmaları
anlatırken aynı zaman da düĢünce yapılarını,izledikleri yöntemleri ele almaktadır.Bilimsel
bilgilerin yanında,bilimsel süreç becerilerine ve bilimsel tutumlara da yer vermektedir.Bu
kitapta Faraday‟ın çalıĢma prensibini; “Derslere katılmak,dikkatlice notlar tutmak,aynı
konuyla ilgilenen diğer kiĢilerle temas kurmak ve son olarak da bir tartıĢma grubuna
katılmak.” öğrendiğimiz de aslında bunların bilimsel süreç becerilerinden bazıları olduğunu
görmekteyiz.Einstein‟ın hayatına baktığımız da bize Ģunları söyleyecekti; “Benim özel bir
yeteneğim yok.Sadece,fazla meraklıyım.”Einstein‟ın hayatında yaptığı gözlemleri,
hipotezlerini, yorumlarını görebilirsiniz.
2.Isaac Newton Ve Bilimsel Devrim
Bu kitap bize Newton‟un hayatını kapsamlı bir Ģekilde anlatmaktadır. Newton doğayı
her sorguladığında, yeni bilimsel yöntemi ve bu yöntemin temel basamaklarını
benimseyecekti: Veri topla, bir varsayım oluĢtur, deneyler yap, hipotezi onayla ya da reddet.
Bu kitapta Newton‟un Ģu sözleri ile karĢılaĢıyoruz; “Gerçek, sessizliğin ve aralıksız derin
düĢünmenin ürünüdür.”Kitabın içeriğinde Newton‟un gerçekleĢtirdiği deneyler, hipotezler,
gözlemler ayrıntılı Ģekilde anlatılmıĢtır. Newton‟un düĢünceleri görselleĢtirilmiĢtir.
3.Watson ve Crick-Hayatın Yapıtaşları
DNA‟nın yapısını tanımlayan ve bilim dünyasında nasıl yer aldığını konu alan bu
kitap; iki insanın bilim serüveninde aldıkları yolu adım adım irdeliyor. Kitap Crick‟in
dünyasından Ģöyle bahsediyor; Yıllar sonra yazdığına göre bilime olan ilgisinin nedeninin
anne ve babasının ona aldığı bir çocuk ansiklopedisini okumasından kaynaklanıyordu.
Ansiklopedide onun ilgisini en çok çeken maddeler; bilim üzerine olanlar, özellikle de
bilimsel keĢifleri anlatanlar oldu”.Crick‟in 10 yaĢına geldiğinde evde yaptığı deneylerden
bahsediliyor. Bir bölümde ise Watson‟un ilk gençliğinde annesiyle sürekli olarak, bireylerin
Ģekillenmesinde doğanın-kalıtımın-mı yoksa yetiĢtirilmenin mi daha önemli olduğu
konusunda yaptığı tartıĢmalara yer verilmektedir. Genel olarak kitaba baktığımız da bilimsel
okuryazar olmanın temel süreçlerini anlamamızı hissettiriyor. Mendel‟in yaĢamını, DNA‟nın
anlamlandırılmasını ve klonlanan ilk memelinin süreçlerini görsellerle ele almaktadır.
3.BULGULAR
Kitaplarda ki bilimsel süreç becerileri incelenmiĢ ve aĢağıdaki tablolarda gösterilmiĢtir.
Dünyayı DeğiĢtiren BeĢ Denklemde ki bilimsel süreç becerileri incelendiğinde;
“Gözlem yapma” becerisi 58,“ölçme”becerisi 25 ,“karĢılaĢtırma ve sınıflama” becerisi 23 ,
“veri kaydetme” becerisi 42 ve “sayı ve uzay iliĢkisi” becerisi 26 ,“ önceden kestirme”
becerisi 9,“değiĢkenleri belirleme” becerisi 8 ,“verileri yorumlama” becerisi 42, “sonuç
çıkarma” becerisi 38 ,“hipotez kurma” becerisi 24,“verileri kullanma ve model oluĢturma”
becerisi 6 ,“karar verme” becerisi 31,“değiĢkenleri değiĢtirme ve kontrol etme” becerisi 10,“
,“deney yapma” becerisi 27 yerde tespit edilmiĢtir.
Isaac Newton ve Bilimsel Devrim kitabında ki bilimsel süreç becerileri incelendiğinde;
“Gözlem yapma” becerisi 29,“ölçme” becerisi 3 ,“karĢılaĢtırma ve sınıflama” becerisi 3 ,
“veri kaydetme” becerisi 12 ve “sayı ve uzay iliĢkisi” becerisi 15 ,“ önceden kestirme”
becerisi 6,“değiĢkenleri belirleme” becerisi 0 ,“verileri yorumlama” becerisi 8, “sonuç
çıkarma” becerisi 11 ,“hipotez kurma” becerisi 11, “verileri kullanma ve model oluĢturma”
becerisi 8,“karar verme” becerisi 11, “değiĢkenleri değiĢtirme ve kontrol etme” becerisi 3,
“deney yapma” becerisi 13 yerde tespit edilmiĢtir.
James WATSON ve Crick –Hayatın Yapı TaĢları kitabında ki bilimsel süreç becerileri
incelendiğinde ise;“Gözlem yapma” becerisi 20,“ölçme” becerisi 11 ,“karĢılaĢtırma ve
sınıflama” becerisi 18 , “veri kaydetme” becerisi 10 ve “sayı ve uzay iliĢkisi” becerisi 6,“
önceden kestirme” becerisi 7,“değiĢkenleri belirleme” becerisi 2 ,“verileri yorumlama”
becerisi 14, “sonuç çıkarma” becerisi 10 ,“hipotez kurma” becerisi 19, “verileri kullanma ve
model oluĢturma” becerisi 9 ,“karar verme” becerisi 11, “değiĢkenleri değiĢtirme ve kontrol
etme” becerisi 7, “deney yapma” becerisi 16 yerde tespit edilmiĢtir.
ÖLÇME
KARġILAġIRMA VE
SINIFLAMA
VERĠ KAYDETME
SAYI VE UZAY
ĠLĠġKĠSĠ
ÖNCEDEN KESTĠRME
VERĠLERĠ
YORUMLAMA
SONUÇ ÇIKARMA
HĠPOTEZKURMA
VERĠLERĠ KULLANMA
VE MODEL
OLUġTURMA
KARAR VERME
DEĞĠġKENLERĠ
DEĞĠġTĠRME VE
KONTROL ETME
DENEY YAPMA
TOPLAM
Dünyayı DeğiĢtiren
BeĢ Denklem
58
25
23
42
26
9
8
42
38
24
6
31
10
27
369
Isaac Newton ve
Bilimsel Devrim
29
3
3
12
15
6
0
8
11
11
8
11
3
13
133
James Watson ve
Crick-Hayatın
YapıtaĢları
20
11
18
10
6
7
2
14
10
19
9
11
7
16
160
TOPLAM
107
39
44
64
47
22
10
64
59
54
23
53
20
56
662
ĠNCELENEN
KĠTAPLAR
DEĞĠġKENLERĠ
BELĠRLEME
GÖZLEM
Tablo1: BSB’nin incelenen Kitaplardaki Temsil Edilme Durumlarıyla İlgili Genel Veriler
Tablo 1. ve Tablo 2. incelendiğin de bilimsel süreç becerilerinin incelenen kitaplarda
yer aldığı gözükmektedir. “Gözlem yapma”, “veri kaydetme”, “veri yorumlama”, “sonuç
çıkarma”, “deney yapma” ve “hipotez kurma” becerilerine daha fazla yer verildiği
görülmektedir.
Tablo-2: BSB’nin İncelenen Kitaplardaki Temsil Edilme Yüzdeleri
BĠLĠMSEL SÜREÇ BECERĠLERĠ
Gözlem
Ölçme
KarĢılaĢtırma ve Sınıflama
Verileri Kaydetme
Sayı ve Uzay ĠliĢkisi
Önceden Kestirme
DeğiĢkenleri Belirleme
Verileri Yorumlama
Sonuç Çıkarma
Hipotez Kurma
Verileri Kullanma ve Model
OluĢturma
Karar Verme
DeğiĢkenleri DeğiĢtirme ve Kontrol
Etme
Deney Yapma
Dünyayı
DeğiĢtiren BeĢ
Denklem
Isaac Newton ve
Bilimsel Devrim
J.Watson ve Crick
Hayatın yapıtaĢları
15.7
21.8
12.5
6.77
2.25
6.87
6.23
2.25
11.25
11.3
9.02
6.25
7.04
11.2
3.75
2.43
4.51
4.37
2.16
0
1.25
11.3
6.01
8.75
10.2
8.27
6.25
6.50
8.27
11.87
1.62
6.01
5.62
8.40
8.27
6.87
2.71
2.25
4.37
7.31
9.77
10.0
4.YORUM VE TARTIŞMA
Literatür incelendiğinde bilimsel süreç becerileri; Millî Eğitim Bakanlığı ders kitaplarında,
Fen ve teknoloji ve kimya müfredatında temsil edilme durumları incelenmiĢtir (Koray, Bahadır ve
Geçgin, 2006; Kaya ve Bozdemir, 2011; Dökme, 2005). Benzer Ģekilde Okur(2009),TÜBĠTAK
yayınlarından ekoloji kitabını incelediği çalıĢmasında kitap içeriğinin bilimsel süreç becerilerini
desteklediğini ileri sürmüĢtür. Ancak ders kitaplarında kitaplardaki etkinlikler gözlem yapabilme,
çıkarım yapabilme, deney yapma, ölçme, değiĢkenleri tanımlama ve kontrol etme, verileri yorumlama,
sınıflama yapma gibi bilimsel süreç becerileri bakımından zenginken; iletiĢim, tahmin yapma, model
tasarlama, operasyonel tanımlama ve hipotez kurabilme becerileri bakımından zayıftır (Dökme, 2005).
Bilim toplumun yararı için yapıldığına göre, bilimsel araĢtırmaların ve bunlardan elde edilen
kazanımların topluma anlaĢılır bir Ģekilde sunulması gerekir. Bilim dünyasıyla toplumu buluĢturan bir
köprü görevi üstlenen bilim iletiĢiminin en etkili araçlarından biri popüler bilim dergileri ve
kitaplarıdır. Bu noktada da yapılan doküman analizi sonuçları incelenen popüler bilim kitaplarında
bilimsel süreç becerilerinin oldukça yer verdiğine iĢaret etmektedir.
5.SONUÇ VE ÖNERİLER
ÇalıĢmada ele alınan kitaplar, içerik itibari ile Fizik konularına daha çok yer vermesi
nedeniyle deney yapma, gözlem yapma, veri kaydetme, sonuç çıkarma gibi beceriler diğer becerilere
nazaran daha fazla yer almıĢtır. Bununla birlikte popüler bilim kitapları serisi bilimsel süreç becerileri
ile birlikte bilim adamlarının hayatı ve bilim doğası konularına kapsamlı yer vermeleri “hipotez
kurma” becerisine de sıklıkla rastlanılmıĢtır. Buna sebep olarak etkinliklerin içerisinde tahmin etme
becerisinde kullanılan yönergelerin hipotez kurma yönergelerine benzediği ama hipotez kurma
becerisi seviyesinde olmaması gösterilebilir (Dökme, 2005).
Elde edilen bulgulara bakıldığında popüler bilim kitaplarının da bilimsel süreç becerilerini
içeriğinde kapsadığı söylenebilir. Fen eğitiminin amacı bireyleri fen okuryazarı olarak yetiĢtirmektir.
Fen okuryazarı olan bir birey bilimsel süreç becerilerini kullanabilir ve bilimsel tutumları
sergileyebilir. Günümüz teknolojisinde bireylerin üretken, çözüm odaklı, evreni tanımlayan ve
anlamlandıran kiĢiler olması, kendilerinin ve yaĢadığı toplumun geliĢmesi için gerekli bir koĢuldur.
Bilim insanlarının bilimsel bilgileri üretme sürecinde izledikleri yolun, öğrenciler tarafından analizi
bilimsel süreç becerilerinin anlamlandırılması bakımından önemli görülmektedir. Bu bağlamda bilgiye
ulaĢma da bilimsel süreç becerilerini kullanan bilim adamlarının hayatlarına yer veren kitapların
ilköğretim, ortaöğretim ve özellik de yükseköğretim de bireylere okutulmasının teĢvik edilmesi dolaylı
olarak bilimsel süreç becerilerinin kavranmasını ve hayata uygulanmasını kolaylaĢtıracağı
düĢünülmektedir. Eğitim siteminde süre gelen değiĢimlere de paralel olarak özellikle bilimsel süreç
becerilerinin geliĢimine yönelik hazırlanmıĢ bu tür öğrenme nesnelerinin öğretim kademelerine göre
niteliksel olarak yaygınlaĢtırılması aktif öğrenme ortamlarında aranan birer materyal durumuna
getirmesi bakımından önemli görülmektedir.
KAYNAKÇA
AktamıĢ. H. ve Pekmez, ġ.E. (2011). Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Bilimsel Süreç
Becerileri Ölçeği GeliĢtirme Çabası, Buca Eğitim Fakültesi (30)2011
Christianson,G. (2008).Isaac Newton Ve Bilimsel Devrim .Popüler bilim kitapları
dizisi,Ankara:Tübitak
Çepni, S.,Ayas, A., Johnson, D. ve Turgut, M. F. (1997). Fizik Öğretimi. Ankara: Milli
Eğitimi GeliĢtirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
Çepni, S. ve ÇĠL. E.(2011).Fen ve Teknoloji Programı İlköğretim 1. ve 2.Kademe Öğretmen
El Kitabı, Pegem Akademi. Ankara.
Dökme, Ġ. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Ġlköğretim 6. Sınıf Fen Bilgisi Ders
Kitabının Bilimsel Süreç Becerileri Yönünden Değerlendirilmesi. İlköğretim-Online, 4(1), 717.
Edelson,E. (2007).J .Watson Ve Crick Hayatın Yapıtaşları.(Çev:Gürsel Tanrıöver)Popüler
bilim kitapları dizisi,Ankara:Tübitak
Guıllen, M.(2001).Dünyayı Değiştiren Beş Denklem. Popüler Bilim Kitapları Dizisi, Ankara:
Tübitak.
Kale,M.,(2010).Eğitimin Temel Kavramları.(Ed:E.Garip) Eğitim Bilimlerine GiriĢ. Ankara:
Pegem Akademi.
Kaya, G., Bozdemir H. (2011). Bilimsel Süreç Becerileri Kontrol Listesi ile Fen ve Teknoloji
Ders Kitaplarının Analizi: Kuvvet ve Hareket Ünitesi Örneği, 2nd International Conference
on New Trends in Education and Their ImplicationsAntalya-Turkey
MEB. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4-5. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara:
Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
Okur. E. (2009). Kitap Ġncelemesi „Ekoloji‟, ElementaryEducation Online 8(2),
Temiz K. ve Tan M.(2003) Fen Öğretiminde Bilimsel Süreç Becerilerinin Yeri ve Önemi.
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Yıl:2003 (1) Sayı:13
Yıldırım, A. ve ġimĢek, H.(2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara:
Seçkin Yayıncılık.