ali ihsan kolcu-bozkırdaki bilge

A L İ
İ H S A N
K O L C U
Bozkırdaki Bilge
Cengiz Aytmatov
AM^^AA
İÇİNDEKİLER
ö n Söz
Giriş
Millî Romantizm
9
13
13
BİRİNCİ BÖLÜM
A. Cengiz Törekuioviç Aytmatov
25
1. Hayatı
25
2. Eserleri
36
a. Hikâyeleri
38
b. Romanları
42
c. Tiyatro Eserleri
44
d. Am-Siyaset
44
e. Henüz Türkçe'yt* Aktarılmamış Hikâyeleri
44
f. Öteki Eserleri
44
B. Millî Romantizm ve Cengiz Aytmatov
45
1. Eserlerde Ön Plâna Çıkan Tipler
49
2. Mekân
53
3. Eserlerdeki Tarih
56
C. Tarihî Olanla Hâİ'İn Münasebeti
....58
D. Folklorik Değerler ve Halkın Yaşayış Tarzında Millî Unsurla­
rın Akisleri
66
1. Toprak Ana
.....69
2. Beyaz Gemi
72
3. Gülsarı
76
4. Cemile
85
5. Sultanmurat
89
6. Gün Olur Asra Bedel
90
7. Dişi Kurdun Rüyaları
95
E. Toprağa Bağlılık
99
IKINCI BOLUM
Eserlerin Tahlili
!. Hikâyeler
a. Yüz Yüze
b. Cemile
c. Selvi Boylum Al Yazmalım
ç. İlk Öğretmen
d. Deve Gözü
c. Kızıl Elma
f. Oğulla Buluşma
g. Asker Çocuğu
h. Sultanmurat
I. Deniz Kıyısmda Koşan Ala Köpek
i. Beyaz Yağmur
j. Yıldırım Seslİ Manasçı
IL Romanlar
a. Toprak Ana
b. Elveda Gülsan
c. Beyaz Gemi
ç. Gün Olur Asra Bedel
d. Dişi Kurdun Rüyaları
e. Cengiz Han'a Küsen Bulut
(. Kassandra Damgası
IIL Tiyatro Eserleri
a. Fuji-Yama
b. Sokrat'ı Anma Gecesi
107
107
107
114
121
124
132
135
137
141
145
148
157
160
166
166
171
194
210
242
279
289
306
306
317
Sonuç
Kaynakça
Dizin
324
327
341
Kaynakça
AHMEDOV, Parİza Mirza, "Cengiz Aytmatov'un Romanlarında Dil
ve Üslûp", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov
Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Ba|kanlıgı yay. Ank. 1999.
AHMEDOV, Zeki, "Cengiz Aytmatov ve Kazak Edebiyatı", Doğumu­
nun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi
Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank.
1999.
AİTMATOV. Chingiz (Selections English) Time to Spcak PL 65. K
59 A 373 New York 1988,
AKAR, Ali, "Cengiz Aytmatov'un Gün Uzar Yüzyıl Olur Romanında
Teknik ve İdeolojik Yapı", Türk Yurdu der. sayı 369, Aralık,
1988.
AKMATALrYEV, Abdıldacan, Cengiz Aytmatov'un Dünyası, Atatürk
Kültür Merkezi yay. Ankara, 1998.
AKMATALİYEV, Abdıldacan, "Çmgız Aytmatov'un Eserlerinin Ev­
rensel Özelliği", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz
Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
AKMATALİYEV, Abduldacan, "Beloye oblako Çingİzxana (Balasagın
-Moskva, Planeta, 1991, 176" (Cengiz Han'm Beyaz Bulutu Re­
daktöründen" Çev: Sebalıat Yılmaz, Kardaş Edebiyatlar der. sa­
yı 35, Nİsan-Mayıs Erzurum, 1996.
AKPINAR, Yavuz, "Manas Destanı" maddesi, Türk Dili ve Edebiyatı
Ansiklopedisi, C. 6, Dergâh yay. İstanbul, 1986.
AKPINAR, Yavuz, "Cengiz Aytmatov'un Kırgızca Külliyatı" Kardaş
Edebiyatlar der. sayı. 11, Erzurum 1985.
AKTAŞ, Şerif, "Milİİ Romantik Duyuş Tarzı ve Cengiz Aytmatov'un
Gün Olur Asra Bedel Romanı (Yapı-Kültür-Anlatma Tarzı), Do­
ğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası
Biİgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay.
Ank. 1999.
AKTAŞ, Şerif, "Bir Coğrafyanın Kaderi (Gün Uzar Yüzyıl Olur)",
Türk Edebiyatı der. sayı 123, Ocak 1984.
MU
Mi İhsan Kolcu
AKTAŞ, Şerif, "Millî Romantik Duyu^ Tar/ı ve Türk Kdebiyatı T,
Türkiye Günlümü, sayı, 38, Mart-Nisan 1996.
AKTAŞ, Şerif, "Millî Romantik Duyuş Tarzı ve Türk Edebiyatı H",
Türkiye Günlüğü, sayı, 39, Ocak-Şubat 1996.
AKTAŞ, Şerif, "Milli Romantik Duyu^ Tarzı ve Türk Edebiyatı 111,
Mehmet Akif Ersoy", Türkiye Günlüğü, sayı 40, Mayıs-Haziran
1996.
AKTAŞ, Şerif, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giri^, Birlik
yay. Ankara 1984.
ALBAYRAK, Ali, Ccnf^^vı Aytnıatov'un Eserlerinde Eski Türk İnançla­
rının Tespiti ve Değerlendirilmesi", Erciyes Unv. Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Halk Bitimi Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans
tezi. Kayseri, 199.S.
ALKAN. A. luran, **Üç Nokranın Söylediği", Dergâh, sayı. 34, Aralık
1992.
ALPTEKİN. Ali Berat, "Issık-Köl (Kırgızistan) ve Çevresinde Tespit
Edilen Efsanelerin Anadolu Efsaneleri İle Mukayesesi" İpek
Yolu Uluslararası Halk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri, Kül­
tür Bakanlığı yay. Ankara 1995.
ANLAR; Abdullah, "İki Aytmatof Uyarlaması, "Cemile ve Kopar Zin­
cirlerini Gülsarı Hakkmda", Yedinci Sanat der. c. 2, sayt 14, Ni­
san 1974.
ARGUNŞAH, Hülya, "Manas Destanı ve Yıldırım Sesli Manasçı Hi­
kâyesi" Manas Destanı, Manas Destam'nın 1000. Yıl Paneli Bil­
dirileri, Erciyes Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Merkezi Ya­
yınlan, No: !, Kayseri, 1995.
AROLAT, Mümtaz İdil, Sovyet Romanı, Yarın yay. Ankara 1983.
ARSAL, Sadri Maksudî, Türk Tarİbi ve Hukuk, İstanbul Üniversitesi,
Hukuk Fakültesi yay. İstanbul, 1947,
ARSLAN Fatih, "Aytmatov Flstctiğinin Geçmijc Dönük Ütopik/Postronıantik Yüzü". Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cen­
giz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
ARSLAN, Fatih, "Cengiz Aytmatov ve Eserlerindeki Temel Konular"
Erciyes der. yıl 14, sayı 159, Marr 1991.
A R S I J \ N , Fatih, "însanhğm Büyük Vicdanı Aytmatov" Türk Edebi­
yatı der. sayı 258, Nisan 1995.
BOZKIRDAKİ BİLGE
329
ARSLAN, Fatih, Cengiz Aytmatov'un Hayatı ve Hikâyelerinin Tema
Ağırlıklı İncelenmesi, (Basılmamı^ Yüksek Lisans Tezi), EBzığ,
1992.
ASLAN, Haver, "Cengiz Ayrmatov Kırgız Türkçcsi Hakkında" Türk
Dünyası Tarih der. sayı 4 1 , Mayıs 1990.
AVİNS, Caroi J, "Cengiz Aytmatov'un Son Eseri Dişi Kurdun Rüyala­
rı ve Sovyetler Birligi'nin Çöküşünü Hazırlayan Sebepler" Çev:
Orhan Söylemez, Türk Lehçeleri ve Edebiyatı Dergisi, sayı I,
Haziran 1995.
AYATA, Yunus, Cengiz Aytmatov'un Dişi Kurdun Rüyaları Adlı Eseri
Üzerine» Türklük Bilimi Araiiırnıaları, sayı 5, Sİvas, 1999.
AYTMATOF, Cengiz, "Kadîm Kırgız Ruhunun Zirvesi" Aktaranlar:
İkht Kurban - Ali Akbaş, Kardaş Edebiyatlar der. sayı 3, Erzu­
rum 1982.
AYT\L'\TOV Cengiz, "Her Yazar Kendi Halkı İçin Yazmayı Nazarda
Tutar" Röportaj, Sabiha Özen, Dergâh der. sayı 24. Şubat
1992.
AH'MATOV, Cengiz- ŞAHANOV, Muhtar, Kuz Bajmdaki Avcının
Çığlığı, Tolkun yay. Ankara, 1998.
A1TMATOV, Cengiz- ŞAHANOV. Muhtar, Sokrat'ı Anma Gecesi,
Bilig yay. Ank. 2000.
AYTMATOV. Cengiz- ŞAHANOV, Muhtar, Şafak Sancısı, Çev.
Damira İbragim. da yay. İst. 2002.
AYTMATOV. Cengiz, "Beyaz Gemi Üzerine Açıklamalar", Beyaz
Gemi, Çev; Haiit Aliosmanoğlu, Yeni Dünya yay. Ankara 1980.
AYTMATOV, Cengiz, "Temeller Çöküyor mu ?" Çev: Hakan Kırım­
lı, Emel der. sayı 167, Temmuz - Ağustos 1988.
AYTMATOV, Cengiz. (1997), Kassandra Damgası, Çev. Ahmet
Pirverdıoğlu, Ötükcn yay. İstanbul, 1997.
AYTMATOV, Cengiz, "Aytmatov 60 Yaşında (Otobiyografi)", Çev.
Deniz Kaya, Yeni Düşün, sayı 26. Aralık 1988.
AYTMATOV, Cengiz, "Bulut Cengiz Han'a Niçin Küstü?" (Mülakat:
Be§ir Ayvazoğlu) Türkiye gz. 13 Mayıs 1992.
AYTMATOV, Cengiz, "Cengiz Ayrnıatov ile Bir Konuşma", Çev.
İsmail Gül, Yarın, sayı 19, Şubat 1983.
AYTMATOV, Cengiz, "Cengiz Aytmatov'da Eser-Biyografi İlişkisi",
Türk Edebiyan der. sayı 299, Eylül 1998.
330
Alı İhsan Kolcu
AYTMATOV, Cengiz, "Cengiz Aytmatov'la Mülâkar", Çcv.
Abdülvahap Kara-Envcr Curabacv, Türk Yurdu, c. 9, sayı 15,
Ocak 1988.
AYTMATOV. Cengiz, "Dünyanın Yankısı Olmak", Çcv. Ayşe San,
Yeni Dü^ün, Mayıs 1988.
AYTMATOV, Cengiz, "İnsansız Sanat Ölüdür", Yeni Düşün, Şubat
1986, s. 81 (23 / 11 / 1985 tarihli Unscre Zeit gazetesinden özcılencn makale)
AYTMATOV, Cengiz, **Kehmelerin Sihirli Dünyası", Nilüfer der. sayı
3, Ekim, 1985.
AYTMATOV, Cengiz, "Mankurt Efsanesi ve Mankurtizm, (Turan
Ülkesinin Büyük Yazarı Cengiz Ayrmatov Anlatıyor", (Mülakat:
Beşır Ayvazoğlu), Türkiye gz. 14 Mayıs 1992.
AYTMATOV, Cengiz, "Turan Ülkesinin Röncsansı Tomurcuk Açı­
yor" Türk Dili, sayı 486, Haziran 1992.
AYTMATOV, Cengiz, "Türk Dünyası Nobel'e Alternatif Üretmeli",
(Mülakat. Süleyman Taygar), Aksiyon der. sayı 160, 27 Aralık 2 Ocak 1998.
AYTMATOV, Cengiz, "Ufku Millî Olanm Ötesine Genişletmek"
(Mülakat. Beşir Ayvazoğlu), Türkiye gz. 12 Mayıs 1992.
AYTMATOV, Cengiz, "Hakkımda Notlar" (Otobiyografi), Çev:
Orhan Söylemez, Kardaş Edebiyatlar der. sayı 28, Erzurum
1995.
AYTMATOV, Cengiz. Al Elma, Çev: Mustafa Çetin. Nilüfer der.
sayı. 3, Ekim 1986.
AYTMATOV, Cengiz, Babadan Kalan Yadigâr, Aktaranlar: İklil
Kurban - Mustafa Uğurlu, Kardaş Edebiyatlar der. sayı 11, Er­
zurum 1985.
AYTMATOV, Cengiz, Beyaz Gemi, Çcv: Refik Özdek, Ötüken yay,
İst. 1993.
AYTMATOV, Cengiz, Beyaz Gemi, Toprak Ana, Deve Gözü, Çev:
Mehmet Özgül, Cem yay. tst. 1983.
AYTMATOV, Cengiz, Cemile, Suitanmurat, Çcv: Refik Özdck,
Ötüken yay. İst. 1993,
AYTMATOV, Cengiz, Cengiz Han'a Küsen Bulut, Çev: Refik Özdek,
Ötüken yay. İstanbul 1991.
BOZKIRDAKİ Bİl.GE
331
AYTMATOV, Cengiz, Çocukluğum, Çev. Muhammet Mertek, da
yay. tst. 2002.
AYTMATOV, Cengiz, Dişi Kurdun Rüyaları, Çev: Refik özdek,
ÖtOkenyay. İst. 1990.
AYTMATOV, Cengiz, Elveda Gülsan, Çev: Refik Özdek, Ötüken
yay. İst. 1995.
AYTMATOV, Cengiz, Gün Olur Asra Bedel. Çev: Refik Özdek,
Ötüken yay. İst. 1991.
AYTMATOV, Cengiz, Kızıl Elma, Oğulla Buluşma, Beyaz Yağmur,
Asker Çocuğu, Deve Gözü, Çcv: Refik Özdek, Ötüken yay. İst.
1992,
AYTMATOV, Cengiz, Toprak Ana, Çcv: Halit Aliosmanoglu, Yeni
Dünya yay. İst. 1980.
AYTMATOV, Cengiz, Toprak Ana, Çcv: Refik Özdek, Ötüken yay.
İst. 1995.
AYTMATOV, Cengiz, Yıldırmı Sesli Manasçı, Yüzyüze, Deniz Kıyı­
sında Koşan AJa Köpek, Çev: Refik Özdek, Ötüken yay. İst.
1990.
AYTMATOV, Cengiz, Yol Arkadaşı, Çcv: Zeyyat Ozalpaslan, Ararat
Yayınevi, İst. 1976.
AYTMATOV, Çingiz, Gıyamet, Çev: Vagıf Elihanlı - Vilâyet
Rustcmzâde. Baku, 1991.
BANARLl, Nihad Sami» Resimli Türk Edebiyatı Tarihi C. I, Millî
Eğitim Bakanlığı yay. İst. 1971.
BANARLl, Nihad Sami, Şiir ve Edebiyat Sohbetleri 2, Kubbealtı Nejriyatı, ist. 1982.
BERKÖZ, Egemen, "Aytmatov Yine de Umutlu", Cumhuriyet, 17
Şubat 2002.
BİCE, Hayati, "Bir Türk Klâsiği: Cengiz Aytmatov", Türk Yurtları
der. sayı 2, Bahar 1990.
BİCE, Hayati, "Biz Cengiz'i Çok Sevmiştik!.. Severiz de.. " Türk
Yurtları der. sayı 3, Yaz 1990.
BİLGİNER, Recep, "Kırgız Pasaportlu Bir Türkiyeli", Doğumunun
70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni
Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
332
Ali İhsan Kolcu
Bitiğ, Türk Dünyası Dergisi, S.O.T.A. (Stichting Ondcrzockscentrum
Turkesıan en Azerbaidzjan] Türkistan ve Azerbaycan Araştırma
Merkezi yay. yıl 6, sayı 11, Haziran 1996. [C. Aytmatov'un Do­
ğu Türkistan'daki Atom Denemeleri Konfcransmda Yaptığı ko­
nuşma hk. I
BimiUKÇU. Muzat'ter, "Toprak Ana", Papirüs, sayı. 26, Ağustos,
1965.
C A F E R O C L U , Nizami, "Cengiz Aytmatov, Büyük Medeniyetin Evİâdı Yahut Varisliğin Poetiği" (Çev: H. Ahmed Schimiede.) Türk
Edebiyatı der. Nisan, 1990.
CAN, Eyüp- ŞERİFOĞLU Ö. Faruk, "Her İnsanın Kendi Zamanına
Bir Cevabı Olmalı" (C. Ayımaıov'Ia Mülakat), Zaman gz. 24
Nisan, 1994.
CANPOLAT, Mustafa, "Beyaz Gcmi'de Toplumsal Eleştiri", Littera,
Edebiyat Yazılan, Ortak Kitap, c. 5, 1994.
Cengiz Aytmatov iie Sohbet, Sovetskaya Tyurkologiyn, (Çev: Mebmeı Tczcan), sayı 3, Baku !989.
Cengiz Aytmatov ile Sftyleşİ, Thİrd World Quarterly, Cilt. 12, NO 1
Ocak 1990. Çev: İhsan Turan, Yeni Forum der. Mart 1990.
Cengiz Aytmatov'un Seslenişi, Yeni Forum der. Eylül 1990.
CUMAKUNOVA, Gülzura, "Ulu Sözün Uzantısı", Doğumunun 70. Yıİ
Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirile­
ri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanhgı yay. Ank. 1999.
CUNBUR, Müjgân, "Folklorumuzda Geyik Motifi Üzerine" 11. Millerlcrarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, II. C. Halk Edebi­
yatı. Ank. 1982.
ÇAĞATAY, Saadet, "Karaçay Haİk Edebiyatında Avcı Bineger" Mu­
rat Uraz, Türk Mitolojisi, Hüsnütabİat Matbaası, İst. 1967.
ÇAĞATAY, Saadet, Türk Halk Edebiyatında Geyiğe Dair Bazı Mo­
tifler", Türk Dili Araştırmalar) Yıllığı / Belleten, 1956.
ÇAĞIN, Sabahattin, "Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Çevre", Folk­
lor / Edebiyat, c. V, sayı 20, 1990 / 4.
ÇAĞIN, Sabahattin. Cengiz Aytmatov ve Gün Olur Asra Bedel Ro­
manı, Akademi Kiıabevi, İzmir, 2000.
ÇAKMAKÇI, Selâmı, "Cengiz Aytmatov'un Yüzyüze ve Beyaz Gemi
Hikâyelerinde Yozlaşma Sorunu", Türk Kültürü, sayı 465, Ocak
2002.
BOZKIRDAKİ BtUlR
333
ÇATALBAŞEV. Georgi, "Cengiz AytmatovMa Bİr Röportaj, (Benim
Samimi Düşüncelerim)" Çcv: Şaban Kalkan, Kardaş Edebiyatlar
der. sayı .16, Erzurum 1996.
ÇAY, Abdüliıalûk, Türk Ergcnekoıı Bayramı Nevruz, Türk Kültürünü
Araştırma Enstitüsü yay. Ank. 1985.
ÇETİN, Mustafa, "Beyaz Gemi Üzerine Notlar" Bizim Ocak der. sayı
3, Kasım 1983.
ÇETİN. Mustafa, Cengiz Aytmatov ve Eserleri Üzerine Birkaç Not",
Bizim Ocak der. sayı 2, Ekim, 1983.
ÇETİN, Mustafa, Cengiz Aytmaıov'uıı Eserleri ve Eserlerinden Sine­
maya Uvarlanan Filmler üzerine Bir İnceleme, İstanbul Unİv.
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne ve Görüntü Sanatları Ana Bilim
Dalı. Basılmamış Doktora tezi, İst. 1994.
ÇINAR, Alı Abbas, "Aytmatov'un Eserlerinde Halk Kültürünün Rolü",
Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası
Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay.
Ank. 1999.
ENGİNÜN, İnci, "Cengiz Han'a Küsen Bulut", Türk Dili der. sayı
492. Aralık. 1992.
ERBAY, Kübra, Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Tabiat", H. Ü., Sos­
yal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans tezi, Ank.
1997.
ERCİLASUN, Bilge, "Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Askerlik ve
Savaş", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Baş­
kanlığı yay. Ank. 1999.
ERCİUVSUN, Bilge, "Cengiz Aytmatov Hakkında Bir İnceleme",
Türk Kültürü der. sayı 325 Mayıs 1990.
ERCİLASUN, Bilge, "Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Tabiat", Prof.
Dr. Şükrü Ba^tav'a Arm.ağan. Türk Kültürü Araştırmaları, .\nk.
1988.
ERCİIJ^SUN, Bilge, "Edebiyatta Millîlik ve Milliyetçilik", Türk Kül­
türü der. sayı 300, Nisan. 1988.
ERDOĞAN, Ahsen, "Bozkırdaki Adam Uzaya Çıktı", Yeni Binyıl
Kitap der. sayı 42, 20 Ekim 2000.
ERGİN, Muharrem, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınlan, 6. bs. İst.
1978.
334
Mi İhsan Kolcu
ERHAT. Azra, Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1972.
GÖĞÇELİ, Yaşar Kemal, "Alageyik" Türk folklor Ara§tırmalan, 3
(34), Ocak 1954.
GÖKÇEK, Fazıl, "Cengiz Ayımatov'un Romanlarmda Din Teması ve
Dişi Kürdim Rüyaları" Dergâh der. sayı 21, Kasım 1991.
GÖKYAY, Orhan Şâik, Dede Korkut Hikâyeleri, Dergâh yay. 3. bs.
İstanbul, 1985.
GUSEVA, Galİna, "Çingiz Aytmatov ve Kahramanları" Çev: Naile
Zakirova, Sanat Oiayı der. sayı 57, Şubat, 1987.
GÜNGÖR, Necati, "Ayımatov'un Arayışı", Gösteri, sayı 9, Ağustos,
1981.
GÜRSOY, Belkıs, "Cengiz Aytmatov'un Eserlerindeki Biyografisi",
Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası
Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay.
Ank. 1999.
H A L İ L O C L U , Abdıigani, "Cengiz Aytmatov'un Gazeteciliği" Doğu­
munun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi
Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank.
1999.
HALÎLOV, Penah, SSR[ Halkları Edebiyyatı,
C. 11, Maarif
Neşriyyatı, Baku, 1977.
İBRAYEV, Şakir, "Cengiz Aytmatov ve Folklor", Doğumunun 70. Yıl
Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirile­
ri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
İBRAYEVA, Dili, "Çmgız Aytmatov'un Çocukluğu ve Eserlerindeki
Çocuk Tipleri", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz
Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
İLHAN, Havva Sctcnay, "Aytmatov: Herkesin Değişmesi Gerek",
Yeni Şafak, 21 Ekim 2000.
İmzasız, "Kopar Zincirlerini Gülsarı, Çev. Tahir Alangu, Yeni Dergi,
c. 5, sayı 58, Temmuz 1969.
İmzasız, "Beyaz Gemi", Fikir ve Sanana Hareket, c. 7, sayı 75-76,
Mart 1972.
İmzasız, "Beyaz Gemi", Pınar, c. 7, sayı 70, Ocak, 1971.
İmzasız, "Beyaz Gemi", Töre, c. 4, sayı 11, Nisan 1972.
BOZKIRDAKİ BİLGE
335
İmzasız, "Beyaz Gemi", Yeni Dergi c. İ t , sayı 21-22, Aralık 1970.
İmzasız, 'Toprak Ana", Yeni Dergi, c. 6, sayı 72, Eylül 1970,
İmzasız, Gün Uzar Yüzyıl Olur, Çev, Mehmet Özgül, Varlık, sayı
915, Aralık 1983.
İNAN, Abdülkadir, Makaleler ve İncelemeler, C. 1, Türk Tarih Ku­
rumu yay. Ank. 1987; C. II. 1991.
İNAN, Abdülkadir, Manas Destanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı yay.
Ank. 1972.
İNAN, Abdülkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Türk Tarih Kurumu
yay. Ank. 1986.
KABAKLİ, Alımet, "Folkloru Kullanışta Cengiz Aytmatov ve Yaşar
Kemal", Türk Edebiyatı der. sayı. 248, Haziran, 1994.
KALEMBEKOVA, Bahııgül, "Cengiz Aytmatov'un Siyasi Felsefesi",
Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası
Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay.
Ank. 1999.
KAPLAN, Ramazan, "Kurgulama Tekniği Bakımından Cemile Hikâ­
yesi", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Ulusla­
rarası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanhğı
yay. Ank. 1999.
KARACA, Nihal Bengisu, "Her Dönemin Bir Mankurt'u Var", Aksi­
yon, sayı 307, Ekim 2000.
KARAKOÇ, Abdurrahim, "Dişi Kurdun Rüyaları", Yeni Düşünce gz.
25 Mayıs 1990.
KARASAR, Hasan Ali, "Cengiz Han'a Küsen Bulut", Türk Yurdu, c.
12, sayı 56 (402), Nisan 1992.
KÂZIMOĞLU, Samir, "Cengiz Aytmatov ve Dünya Edebiyatı",
Lirtcra, Edebiyat Yazıları, Ortak Kitap, c. 5, 1994.
KOÇ, Murat, "İki İnsanın Psikolojisi: Cengiz Ayrmarov*un Yüzyüze
Adlı Hikâyesi", Türk Edebiyatı der. sayı 234, Nisan 1993.
KOLCU, Ali İhsan, "Cengiz Aytmatov'dan Bİr Kıyamet Senaryosu:
Kassandra Damgası", Bİlig, sayı 22, Yaz, 2002.
KOLCU, Ali İhsan, "Dişi Kurdun Rüyaları ve Aytmatov Gerçeği"
KülcürBâkanhğı, Millî Kültür der. sayı 87, Ağustos, 1991.
KOLCU, Ali İhsan, "Millî Romantik Duyuş Tarzı ve Cengiz
Aytmatov'un Eserlerinde Milliyet Unsurları I", Ayanc, KülrürEdcbiyat der. Temmuz, 1989.
336
Ali İhsan Kolcu
KOLCU, Alı İhsan, "Millî Romanrik Duyuş Tarzı ve Cengiz
Aytmatov'un Eserlerinde Milliyet Unsurları U", Ayane, KültürEdebiyatder. Ekim, 1989.
KOLCU, Aii İhsan, Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Bir Milli Ro­
mantik Unsur Olarak Milli Hafızanın İşleniş Biıjimi ve Taşıdığı
Önem", Durumunun 70. Yıl Dününuİnde CJengiz Aytmatov Utuslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Baş­
kanlığı yay. Ank. 1999.
KORKİN, Vladimir, "Cengiz aytmatov İle Söyleşi. Tercih: Robot ya
da İnsan Olmak", Çev. Orhan Söylemez, Türk Dili, sayı 495,
Mart 1993.
KORKMAZ, Ramazan, "Cengiz Aytmatov'un Gün Uzar Yüzyıl Olur
Adlı Romanında İnsani Öz" Türk Kültürü, sayı 396, Yıl,
XXXIV, Nisan 1996.
KORKMAZ, Ramazan, "Cengiz Aytmatov'un Romanlarında Kaos'ran Düzen'e Ev / Anne ve Çevre / Dünya İzleği", Doğumunun
70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov, Uluslararası Bilgi Şöleni
Bildirileri Ank. 1998.
KUCUR. Şamil, "Barış İçin Diyalog", Zaman gz. 22 Ekim 2000.
KUCUR, Şamil, "Onak Değerlerde Buluşalım", Zaman gz. 21 Ekİm
2000.
LAÇİNER, Sinan, "Demokrasinm Bedeli Var", Radikal, 21 Ekim
2000.
MERT, Mehmet, "Aytmatov'un Yeni Kitabı Almanca Yayınlandı",
Zaman gz. 13 Kasım 2001.
MOLDOKASIMTEGİN, Kıyas "Kırgızistan'da Yer İsimlerinin Değiş­
tirilmesi" Avrasya Eıüdleri der. Cilt II, sayı 4, Kış 1995 / 96.
MORAN, Berna, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, Cem yay. 9. bs. İst.
1994.
NAGİYEV, Celil, "Cengiz Aytmatov'un Karakter Yaratma Başarısı",
Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası
Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay.
Ank. 1999.
NEMUTLU, Özlem, Cengiz Aytmatov'un Eserleri Üzerine Bir İnce­
leme, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ba­
sılmamış Yüksek Lisans Tezİ, İzmir, 1997.
BtlZKİRDAKİ Bİl.GE
3İ7
NERİMANOGLU, Kâmil Veli, '"Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde
Türklük Felsefesi'", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz
Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür
Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
NURMEMMET, Annaguli, "Cengiz Aytmatov'ım Romanlarmda Me­
cazî Anlamlar ve Fikrî ifadenin Yükselişi", Doğumunun 70. Yıl
Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirile­
ri, Atarürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
OKEEV, Tölemiş, "Senaryo Tekniğine Uygunluk ve Filme Çekilen
Eserleri İle Çıngız Aytmatov'", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde
Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk
Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
ORAZOVA, Gülbara, "Cengiz Aytmatov ve Türk Haiklarınm Folklo­
ru", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Ulusla­
rarası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
yay. Ank. 1999.
ÖGEL, Bahaeddin, Türk Mitolojisi, C. 1, Türk Tarih Kurumu yay.
Ank. 1971.
ÖNERTOY, Olcay, "Cemile Üzerine Bir Değerlendirme", Littera,
Edebiyat Yazılan, Ortak Kitap. c. 5, 1994.
ÖZBEK, Mehmet, Folklor ve Türkülerimiz, Ötüken yay. 2. bs. İst.
1981.
ÖZCAN, Zafer, "Aytmatov'un Çocukluğu Türkçe'de", Zaman gz. 9
Temmuz 2002.
ÖZDEK, Refik, "Cengiz Aytmatov ve Eserleri", Türk Edebiyatı der.
sayı 231, Ocak 1993.
ÖZEN, Kutlu, "Sivas ve Divriği Yöresinde Geyik Motifine Bağlı İnançİar, Adak Yerleri, Efsaneler", Erciycs der. sayı 190, Ekim
1993.
PALA, İskender, "Beyaz Gemi'nin Çocuğu", Zaman gz. 2 Kasım
20Ö0.
PARLATIR, İsmail, "Cengiz Aytmatov ile Dil ve Edebiyat Üzerine
Söyleşi", Türk Dili der. sayı 487. Temmuz, 1992.
PARl-ATIR, İsmail, Gün Olur Asra Bedel Romanında Kurgu ve Figü­
ratif Yapı", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov
Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Baş­
kanlığı yay. Ank. 1999.
338
P L E H A N O V , G. V., Sanat ve Toplumsal
Karakaya, Sosyal yay. 3. bs. İst. 1987.
Ali thson Kolcu
Hayat,
Çev.
Cenap
S A G İ N B E K O V , Bakıt, Kırgız Tenkidinde Aytmatov, Ege Üniv. Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans tczİ, İzmir, 2000.
S A Y D İ L K A N O V , Razak, "Türkiye Türkçesinde Cengiz A y t m a t o v " ,
T ü r k D i l i der. sayı 5*22, Haziran 1995.
S C H İ M İ D E , Ahmed, " ö m ü r d e n Uzun Bir G ü n " T ü r k Edebiyatı der.
sayı 107. Eylül, 1982.
SEPETÇİOĞLU, M . Necati, "Yoldaşım Cengiz Aytmatov", Doğumu­
nun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi
Şöleni Bildirilen. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank.
1999.
S E V İ M . Acar - S Ö Y L E M E Z , O r h a n , " G o r k i ' d e n Sonra En Büyük
Sovyet Y a z a n " (Der Spiegel'den çev. 24 Ağustos 1987), 2^nıan
gz. 7 Aralık 1987.
S O U C E K , Svat "National Color and Bilingualİsm in the W o r k of
Chingiz A i t m a t o v " Journal of Turkish Srudies V o l , 5, 1 9 8 1 , s.
70-98, "Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Mİllî Renk ve
İ k i d i l l i l i k " , Çev: Orhan Söylemez.
Sovetskaya Tyurkoiogiya der. sayı, 3. Baku, 1988.
S Ö Y L E M E Z , O r h a n , Beyaz Yağmur, T ü r k D i l i ,
1993.
sayı 5 0 0 , Ağustos
S Ö Y L E M E Z , Orhan, Chıngız Aitmatov, A Selccted Bibliography o f
Critical and Works Avaliable in English Kardaş Edebiyatlar der.
sayı 34, Erzurum 1996.
S Ö Y L E M E Z , O r h a n , "Aytmatov'un Kassandra Damgası ve Düşün­
dürdükleri", Atatürk Ünv. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Der­
gisi, sayı 9, Erzurum, 1998.
S Ö Y L E M E Z , Orhan, "Cengiz A y t m a t o v ' u n Romanlanndakİ Masal
Unsurları Üzerine Bir Deneme", Erciyes, yıl. 16, sayı 187,
Temmuz 1993.
S Ö Y L E M E Z , O r h a n , " T ü r k i y e ' d e Cengiz Aytmarov'u
T ü r k Kültürü İncelemeleri Dergisi, sayı 2, 2000.
Anlamak",
Ş A H A N O V , Muhtar, "Bir Filozof, L i r i k , Bir Aksiyon A d a m ı : Cengiz
Aytmatov", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov
Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk K ü l t ü r Merkezi Baş­
kanlığı yay. Ank. 1999.
BOZKIRDAKİ BİLGE
339
ŞAHİN, İbrahim, "Onlar da İnsandı'da ve Diji Kurdun Rüyalan'nda
Tabiat", Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Baş­
kanlığı yay. Ank. 1999.
ŞAHİN, ibrahim, Hekâyeler / Cengiz Aytmatov", Türk Yurdu, c. U,
sayı 42 (388). Şubat 1991.
ŞEVKET, Mahmut, "Beyaz Gemi'nin Ideoloİik Yönü", Fikirde ve
Sanatta Hareket der. sayı 76, Mart 1972.
ŞİMŞEK, Esma, "Giresun ve Çevresinde Anlatıhnakta Olan "Ana
Geyik" Efsanesinde Mitolojik Unsurlar", Millî Folklor, Yaz 26,
1995.
TANSEL, Fcvziye Abdullah, Ziya Gökalp Küliiyan, I, Şiirler ve Halk
Masalları, Türk Tarih Kurumu yay. Ank. 1977.
TEKİN, Talat, "Cengiz Aytmatov'un Yapıtlarmda Şiirsel Anlatını ve
Bunun Çevirilere Yansıması", Littera, Edebiyat Yazıları, Ortak
Kitap, c. 5, 1994.
TURAL, Sadık Kemal, Tarihten Destana Akan Duyarlılık, Atatürk
Kültür Merkezi yay. 3. bs. Ank. 1999.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 3, Dergâh yay. İst. 1979.
UĞURLU, Mustafa, "Gün Uzar Yüzyıl Olur", Töre der. sayı 134,
Temmuz, 1982.
URAZ, Murat, Türk Mitolojisi, Hüsnirabiat mat. İst. 1967.
UZUN, Gülsine, Cengiz Aytmatov'im Türkçe'ye Çevrilmiş Eserlerin­
de Mitoloiik Unsurlar, Muğla Üniv, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Li­
sans tezi, Muğla, 1998.
ÜLKÜBAYEVA, L., "Manas Destanı Hakkında, Cengiz Aytmatov'un
Estetik Düşüncesi", Manas 1000 Bişkek Bildirileri (26-31 Ağustos) 1997.
YALÇIN, Adnan, "Zincire Vurulmuş Gülsarı", Yeni Dergi, c. 5, nr,
58, 1969.
YARDIM, Mehmet Nuri, "Cengiz Aytmatov İstanbul'daydı", Türk
Edebiyatı der. sayı 326, Aralık 2000.
YAZICI, Olcay, "Yüzyılın Yazarı Cengiz Aytmatov", Türk Edebiyatı
der. sayı 345, Temmuz 2002.
YAZICIOĞLU, Muhsin, "Mankurt Kimliği ve Güçlü Bit Türk Dünya­
sı", Yeni Türkiye der. sayı 15, 1997.
340
Ali İhsan Kolcu
YETKİN, Suut Kemal, Edebî Meslekler Tarihi, DTCF. Türk Dili ve
Edebiyatı Enstitüsü Neşriyatı, No. 1, Ank. 1941.
YILDIZ, Naciye, "Cengiz Aytmatov ve Manas Destanı", Doğumunun
70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni
Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay. Ank. 1999.
YILMAZ, Ayşe, "Sovyet Rejimi Kıskacındaki İki Türk Ya/arınuı Etki­
leşimi: Cengiz Aytmatov ve Taharİ Ahtanov", Atatürk Unv. Tür­
kiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sayı 9, Erzurum, 1998.
YİLMAZ, Durali, "Gün Uzar Yüzyıl Olur ve Sonrası", Tercüman gz.
18 Şubat 1986.
YOLOĞLU, Güllü, "Cengiz Aytmatov'un Yaratıcılığında Şamanizm",
Doğumunun 70, Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası
Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı yay.
Ank. 1999.
YÜREKLİK, Güner, "Aytmatov Tann'sını Arıyor" Cumhuriyet gz. 17
Kasım 1987.
Y Ü Z B A Ş I O C L U , Muammer, "İlk Öğretmenim". Varlık, sayı 828,
Eylül, 1976.
ZAND, Nicole, Cengiz Aytmatov Paris'te, (Mülakat), Çev: Süleyman
Büyükdağ, Kardaş Edebiyatlar der. sayı 6, Erzurum 1983.
ZELİNSKİ, K, Sovyet Edebiyatı, Çev: Funda Savaş, Konuk yay. İst.
197S.
Eserleri yüz altmıştan fazla
dile çevrilen dünyaca ünlü Kırgız
yazar Cengiz Aytmatov'un
dilimize çevrilmiş bütün eserleri
bu ç a l ı ş m a d a ele alınıp
incelenmiştir.
Onun eserlerinde bireyin,
millî kimliğini kaybetmeden
evrensel bir ortak paydaya
ulaştığı görülür. İnsanı evrende
değil, evreni insanın içinde gören
bir dikkat ve duyarlığın sahibidir.
Cengiz
Aytmatov,
eserlerinin hemen tamamında
insanın kötü yanıyla yarattığı
felâketleri ortadan kaldırmak için
yine insanın iyi y a n ı n a ,
sağduyusuna dönmeyi telkin
etmektedir. Bu yanıyla sadece
Türk coğrafyasında değil bütün
dünyada çağdaş bir Dede Korkut
misyonunu yüklenmiş gibidir
AK(2>â
• L M M ^ \ \ I M l'W-\Kl-AMAAJj.
j^..l^k^rK;l IkytlO Kı/ılav ANKARA
fd (O .112)4.1: I7VR-4318ft?l|
r-nT: (O 1121432 28 52
Inıcmcl uuwaj(ca)t.>:«>m.tf
ii [ii3il ukc4i:%.-ıt>ı.'ti|{ t.<ını tr