TRK8_RF_002_03

ÜNİTE: SÖZCÜK TÜRLERİ
KONU: Zarfların (Belirteçlerin) Özellikleri – Çeşitleri
ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ
1.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “güzel” sözcüğü farklı görevde kullanılan zarftır?
A) Güzel bir konuşma yaptım.
B) Güzel düşünmeyi denemelisin.
C) Güzel konuşuyorsun, herkesi etkiledin.
D) Güzel bakmayı başarırsan mutlu olursun.
Çözüm :
Zarf (Belirteç): Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların, zarfların anlamını çeşitli yönlerden tamamlayan sözcüklere
denir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi zarflar dört ayrı görevde kullanılır.
1. Çok güldüm. Zarf + eylem → Bu cümlede eylemin ölçüsünü belirtmektedir.
2. Çok gülmemi yadırgadı. Zarf + eylemsi → Bu cümlede eylemsinin ölçüsünü belirtmektedir.
3. Çok güzel bir elbise aldık. Zarf + sıfat tamlaması → Sıfat tamlamasının ölçüsünü belirtmektedir.
4. Çok güzel konuştun. → Kendisi gibi zarfın ölçüsünü belirtmektedir.
Şimdi seçenekleri inceleyelim.
A’da güzel bir konuşma → Fiilimsinin anlamını tamamlar.
Zarf
fiilimsi
B’de güzel düşünmeyi → fiilimsinin anlamını tamamlar.
zarf
fiilimsi
D’de güzel bakmayı → Fiilimsinin anlamını tamamlar.
Zarf fiilimsi
C’de güzel konuşuyorsun → Bu cümlede çekimli fiilin anlamını tamamladığı için görevi farklıdır.
Zarf yüklem
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin anlamını durum bakımından tamamlayan bir sözcük
yoktur?
A) Beni kimse dün buraya gelmemem için uyarmadı.
B) Hiçbir sanatçı, okuru düşünmeden eser yazmamalıdır.
C) Köy halkı, yeni muhtarı kendi isteği ile seçti.
D) Çocuklar bu yuvada mutlu şekilde yaşıyorlar.
Çözüm :
Zarflar anlam ilişkisi bakımından altıya ayrılır:
TÜRKÇE
29
İLKÖĞRETİM 8
a. Durum (hâl) zarfları, b. Zaman zarfları, c. Sebep zarfları, d. Yer-yön zarfları, e.Azlık-çokluk (miktar) zarfları
f. Soru zarfları
Durum (hâl) zarfları: Eylemlerin, eylemsilerin anlamlarını nitelik, durum ve yapılış özelliği bakımından
tamamlayan zarflardır.
Durum zarflarını bulmak için eyleme veya eylemsiye “Nasıl?” sorusu sorulur.
Durmadan konuşuyor. → Nasıl konuşuyor?
Koşarak geldi. → Nasıl geldi?
İyi düşünmeyi biliyor. → Nasıl düşünmeyi biliyor?
Şimdi seçenekleri inceleyelim.
B’de Nasıl yazmamalıdır? Okuru düşünmeden
C’de Nasıl seçti? Kendi isteği ile
D’de Nasıl yaşıyorlar? Mutlu şekilde
Durum zarfı
A’da ise nasıl uyarmadı? Sorusuna yanıt olmadığından durum zarfı yoktur.
Durum zarfları kendi içinde şöyle gruplanır.
a. Kesinlik anlamlı durum zarfı: elbete, kesinlikle, şüphesiz, asla
b. Dilek anlamlı durum zarfı: keşke, bari, no’lurdu…
c. Yineleme anlamlı durum zarfı: yine, gene, tekrar, iki de bir…
d. Koşul anlamlı durum zarfı: eğer, bu taktirde
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman zarfı yoktur?
A) Bugün bize gelirsen, yarın gezeriz.
B) Yıllar önce buralarda ev bile yoktu.
C) Seni sabahlayin evinden ben alırım.
D) Akşamın kızıllığı tüm gökyüzünü kapladı.
Çözüm :
Zaman zarfları eylemlerin, eylemsilerin anlamlarını zaman bakımından tamamlayan zarflardır. Eyleme ve
eylemsiye sorulan “Ne zaman?” sorusuyla bulunur. Bu soruya yanıt veren tüm sözcükler zaman zarfıdır.
Zaman anlamlı sözcükler isim çekim eki alırsa adlaşır.
Akşam akşam çıkıp gitti. Ne zaman gitti?
Her gün buraya biraz daha alışıyorum. Ne zaman alışıyorum?
-e karşı, - doğru, akşam, sabah, demin, ilk önce, daha, henüz, hemen … gibi sözcükler zaman zarfı olarak
kullanılabilen sözcüklerden bazılarıdır.
Seçenekleri inceleyelim:
A’da Ne zaman gelirsen? Bugün.
İLKÖĞRETİM 8
Ne zaman gideriz? Yarın.
30
TÜRKÇE
B’de Ne zaman yoktu? Yıllar önce.
C’de Ne zaman alırım? Sabahleyin.
D’de Ne zaman kapladı? Yanıt yok, bu nedenle zaman zarfı da yoktur.
4.
1.
2.
3.
4.
Bu mevsim burada ırmaklar coşar.
Kapı kilitli olduğu için içeri giremedim.
Her zaman onun başarısını takdir ettim.
Çok ağladığımdan gözlerim şişti.
Yukarıdaki cümlelerin hangi ikisinde eylemin sebebi verilmiştir?
A) 1-2
B) 2-3
C) 2-4
D) 1-4
Çözüm :
Eylemin, eylemsinin yapılış sebebini bildiren sözcüklere sebep zarfı denir.
Sebep zarfları “Neden, Niçin, Niye” sorularının eyleme veya eylemsiye sorulmasıyla bulunur.
Bana kızdığın için üzüldüm. Niçin üzüldüm?
Annem gelmediğinden merak içindeyim. Neden merak içindeyim?
Seçenekleri inceleyelim:
1. cümlede Niçin ırmaklar coşar? Yanıt olmadığından sebep zarfı yoktur.
3. cümlede Niçin takdir ettim? Yanıt olmadığından sebep zarfı yoktur.
2. cümlede Niçin içeri giremedim? Kapı kilitli olduğu için
sebep zarfıdır
4. cümlede Niçin gözlerim şişti? Çok ağladığımdan
sebep zarfıdır
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük yer-yön zarfı değildir?
A) Dışarı sakın çıkma.
C) Biraz ileri gitsene.
B) Aşağıya bir insene.
D) Sen yukarı çık konuşalım.
Çözüm :
Eylemin, eylemsinin anlamını yer-yön bakımından tamamlayan sözcüklere yer-yön zarfı denir.
İçeri, dışarı, aşağı, yukarı, öte, beri, ileri, geri sözcükleri yer-yön zarfıdır.
Nereye? Ne tarafa?” sorularını eyleme veya eylemsiye sorduğumuzda yanıt olan sözcüklerdir.
Yer-yön bildiren bu sözcükler isim çekim eki aldıklarında zarf değil, isim olarak kullanılır.
İçeri gir.
zarf
Aşağı in
zarf
İçeriye gir.
isim
Aşağıya in
isim
Aşağı mahalle
sıfat
TÜRKÇE
31
İLKÖĞRETİM 8
Seçenekleri inceleyelim:
A’da Dışarı çıkma.
zarf
C’de ileri gitsene.
zarf
D’de yukarı çık.
zarf
B’de Aşağıya insene. Yanıt, B’dir. Çünkü burada aşağı sözcüğü durum (hâl) eki almıştır.
İsim
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde azlık-çokluk (miktar) zarfı yoktur?
A) Biraz çalışsan sınavı kazanırsın.
B) Kimsenin dışarı çıkmasına izin verilmedi.
C) En iyi arkadaşım buradan gitti.
D) Bize az konuşmayı önerdi.
Çözüm :
Eylemin, eylemsinin, sıfat tamlamasının kendisi gibi bir zarfın anlamını nicelik, azlık-çokluk, miktar
bakımından tamamlayan kısıp, sınırlayan sözcüklere miktar zarfı denir. Miktar zarfları “Ne kadar?” sorusu ile
bulunur.
Miktar zarfları şöyledir:
Üstünlük bildirenler; daha, en çok, pek …
Kısıtlama bildirenler; -e kadar, -e göre ….
Daha güzel ev arıyorum.
sıfat tamlaması
En iyi ben yaptım.
zarf
Çok konuştum.
eylem
Biraz anlamayı dene.
Fiilimsi
Seçenekleri inceleyelim:
A’da biraz çalışsan. Ne kadar çalışsan?
C’de en iyi arkadaşım. Ne kadar iyi arkadaşım?
D’de az konuşmayı
Cümlelerde miktar zarfı vardır.
Ne kadar konuşmayı önerdi?
B’de ise “Ne kadar?” sorusuna yanıt olmadığından miktar zarfı yoktur.
İLKÖĞRETİM 8
32
TÜRKÇE
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zarfı yoktur?
A)
B)
C)
D)
Niçin baktın bana öyle?
Dün gece ne kadar uyudun?
Sen nereden geliyorsun?
Nasıl yaptın bu pastayı?
Çözüm :
Soru zarfı: Eylemin, eylemsinin anlamını soru yoluyla tamamlayan, bulduran zarftır. Zarfları bulmak için
sorduğumuz tüm sorular soru zarfıdır. Soru zarflarına yanıt olan tüm sözcükler zarftır.
Durum zarfını bulmak için
Zaman zarfını bulmak için
Sebep zarfını bulmak için
Yer-yön zarfını bulmak için
Azlık-çokluk zarfını bulmak için
Soru zarfları
Nasıl?
Ne zaman?
Neden, Niçin, Niye?
Nereye?
Ne kadar?
Seçenekleri inceleyelim.
A’da Niçin baktın?
B’de Ne kadar uyudun?
D’de Nasıl yaptın? sorularına zarf yanıt verdiğinden soru zarfıdır.
C’de ise “nereden” sorusuna zarf yanıt vermediğinden soru zarfı değildir. Nereden sözcüğü zamirdir.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde daha fazla zarf kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
Kapıyı her açışımda içim ürpererek içeri giriyorum.
Sana bundan üç yıl önce mektup yazdım.
Çocukluğumda çok fazla horlandım.
Ağlamadan, tüm olanları anlatım ona.
Çözüm :
A’da Kapıyı her açışımda içim ürpererek
(Ne zaman gidim?)
(Nasıl girdim?)
zaman zarfı
durum zarfı
içeri girdim.
(Nereye girdim?)
yer-yön zarfı
B’de Sana bundan üç yıl önce mektup yazdım.
(Ne zaman yazdım?)
zaman zarfı
C’de Çocukluğumda çok fazla horlandım.
(Ne zaman horlandım?) (Ne kadar horlandım?)
zaman zarfı
miktar zarfı
D’de Ağlamadan, tüm olanları anlatım ona.
(Nasıl anlattım?)
durum zarfı
En çok zarf A’da kullanılmıştır.
TÜRKÇE
33
İLKÖĞRETİM 8
1.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde,
ötekilerden farklı türde bir zarf
kullanılmıştır?
A) Tartışmış olmamıza rağmen bana
oldukça iyi davrandı.
B) Oldukça iyi bir puan almışsın.
C) Ufacık bir hatadan dolayı oldukça sert
konuştu.
D) Sınav sonuçlarını hiç sorma, oldukça
kötü.
A) Beni gördü, koşarak yanına gittim.
B) Saatlerce seni aradım.
C) Ninem, mirdivenleri dinlene dinlene
çıktı.
D) Bana karşı candan davrandı.
2.
“Oldukça” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin
hangisinde sıfatı derecelendiren bir
zarftır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde,
eylemin durumunu bildiren bir sözcük
bulunmamaktadır?
A) Çocuklar öğretmenlerini coşkuyla
karşıladı.
B) Evinizi çok kolay buldum.
C) Kadıncağız çaresizlikten bayıldı.
D) Bütün gün bangır bangır şarkı söyledi.
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf
öbeği vardır?
A)
B)
C)
D)
3.
“Yalnız” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin
hangisinde zarf görevinde kullanılmıştır?
A) Oya yıllarca o evde yalnız yaşadı.
B) Size gelirim; yalnız işimi bitirdikten sonra
C) Bu kitabı yalnız kütüphanede
bulabilirsin.
D) Şurdaki, yalnız delikanlıyı tanıyor
musun?
4.
8.
Kusura bakmayın, sizi çok beklettim mi?
Elindeki nasıl bir kitap?
Bu adam ne bakıp duruyor?
Sana benim hakkımda kim, ne söyledi?
9.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili zarflardan hangisi,yapıca diğerlerinden
farklıdır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf
(belirteç) yoktur?
A) Sınıftan hiç kimse bu kadar kolay
çıkamaz.
B) Toprak yolda giden insanları gördük.
C) Akşamları odasına kapanıp kitap
okuyor.
D) Hata yaptığını eninde sonunda
anlayacak.
A) Böyle zor bir durumdayken niçin beni
aramadın?
B) Sizi biraz bekleteceğim.
C) Bugün kendini nasıl hissediyorsun?
D) Oyuna akşamleyin devam edelim.
TÜRKÇE
İLKÖĞRETİM 8
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirteç
(zarf) kullanılmamıştır?
A) Aslı en arka sırada yalnız oturuyordu.
B) Onunla bu akşam mutlaka
görüşmeliyim.
C) Yönetim kurulu soruşturma başlatmış.
D) Kurabiyeleri arkadaşlarla üçer üçer
paylaştık.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru
anlamı zarfla sağlanmıştır?
A)
B)
C)
D)
5.
Mektupta yazanları sakince okudu.
Hiç konuşmadan sessizce yürüdük.
Seni çok özledim.
Yarın seni lunaparka götüreceğim.
34
İLKÖĞRETİM
TÜRKÇE 8
10.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman
anlamı veren sözcük zarf (belirteç)
değildir?
14.
A) Gözleri ağlamaya hazır çocukların
gözlerine döndü.
B) İnsanları niçin öldürüyorsunuz? Biraz
bekleyin, zaten ölecekler!
C) Yalnız o biliyor bütün bunları.
D) Aşağıya indiğim zaman, başına kapıcı
ile beraber birkaç kişi birikmişti.
A) Öğle vakti ne yapar ne eder eve gelirdi.
B) Gece yarısı tüm mahalle gürültüye
uyandı.
C) Bu ülkede geceler oldukça soğuk olur.
D) Sabahları yürüyüşe çıkardık.
11.
“iyi” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde
zarf türünde kullanılmıştır?
15.
A) İnsan yaratılıştan iyidir;kötülüğe
yönelişi, dış etkilerdendir.
B) Hayat bir hikâyeye benzer, önemli yanı
eserin uzun olması değil, iyi olmasıdır.
C) Cehenneme giden yol, iyi niyet taşlarıyla
döşenmiştir.
D) Bugün diğer günlere göre iyi bir gün
geçirdim.
Gökyüzünde bir bir söndü yıldızlar
Bir karanlık geldi gittiğin yerden
Ümitlerim vardı tespih misalî
Sen giderken dalıverdiler birden
13.
B) gittiğin
C) ümitlerim
D) dağılıverdiler
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi
zarf değildir?
17.
A) Sukutun kudretine inanıyorum. Bu
mevzu üzerine saatlerce konuşabilirim.
B) Ölüm mademki herkesin başında, niye
korkacaksınız?
C) Kapının önünden birkaç kişi acele acele
geçtiler.
D) İstekleriniz içinizdeki yeteneklerin birer
elçisidir.
TÜRKÇE
Ne bakıp duruyorsun öyle?
Gelirken sana ne alayım?
Onu nerede bekleyeyim?
Nasıl bir öğretmen olmak isterdin?
Aşağıdakilerin hangisinde yer – yön zarfı
vardır?
A) Biraz sağa gider misin?
B) Yukarısı çok pis kokuyor.
C) Az önce aşağı dairedekiler anahtarı
bıraktı.
D) Aşağı in, ben de geliyorum.
Yukarıdaki dörtlükte altı çizili
sözcüklerden hangisi zarftır?
A) bir bir
Aşağıdakilerin hangisinde soru zarfı
vardır?
A)
B)
C)
D)
16.
12.
Aşağıdakilerin hangisinde zaman zarfı
vardır?
Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili
sözcük diğerlerinden farklı bir zarftır?
A) Sarışın kadın üşümüş olacak ki, birden
kalktı.
B) Konuları dikkatlice dinledik.
C) Bir an kalkıp dışarı bıraktı.
D) Bu kötü günler zor geçecek.
35
İLKÖĞRETİM 8
18.
Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız”
sözcüğü zarf olarak kullanılmıştır?
22.
A) Yalnızlık paylaşılmaz, paylaşılsa
yalnızlık olmaz.
B) O burada yıllarca yalnız yaşadı.
C) Yalnız adamın halini kimse anlamadı.
D) Böyle oyuncakları yalnız burada
bulabilirsin.
A)
B)
C)
D)
23.
19.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
pekiştirilmiş sözcük zarf görevinde
değildir?
A)
B)
C)
D)
O pespembe düşler kurardı.
Hırsızı evde kıskıvrak yakaladılar.
Yaşlı olmasına rağmen dimdik yürüyor.
O bizlerden bambaşka görünür.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde azlık
çokluk zarfı yoktur?
A)
B)
C)
D)
Dünkü maçta güzel oynadı.
Sınavı kazanmak için pek çalışmadı.
Yaptığı pek olumlu bir davranış değildir.
Zayıflamak için az yemelisin.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru
zarfı kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı
çizili sözcük zarf değildir?
Kardeşim köpeği dışarı çıkardı.
Yarın biz de yola çıkıyoruz.
Güzel tatlıları kim yaptı acaba?
Güneşte fazla kalınca kötü oldu.
Aşağıdakilerden hangisinde eylemi
yer – yön bakımından niteleyen bir
sözcük vardır?
A) Benim hakkımda ileri geri
konuşuyormuş.
B) Bu akşam teyzemlere misafirliğe
gideceğiz.
C) Aşağı yukarı üç gün sonra gelirler.
D) Otobüs mola verince herkes aşağı indi.
Niçin uyumadın dün gece?
Buraya nereden taşındınız?
Kim, okula gitmedi?
Aklından neler geçti?
İLKÖĞRETİM 8
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru
anlamı zarfla sağlanmıştır?
A)
B)
C)
D)
25.
21.
Listede taze balık yazıyordu.
Komik olaylar yaşandı.
Herkesin başı oldukça dertteydi.
Yarın güzel elbise giyeyim.
A) Sizin dışınızda kimler geliyor?
B) Yıl sonu balosu ne zaman
yapılacakmış?
C) Nasıl öyküler okursunuz?
D) Niçin aradığını söyledi mi?
24.
20.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı
çizili sözcük tür olarak ötekilerden
farklıdır?
36
TÜRKÇE
ÜNİTE: SÖZCÜK TÜRLERİ
KONU: Edatlar (İlgeç)
ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ
1.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat yoktur?
A) Bu çöp yığınları ancak kamyonla taşınır.
C) Ali sana göre daha uzun boylu.
B) Yıllardır görmediği arkadaşı onu aradı.
D) Bize geldiğin için mutlu oldum.
Çözüm:
Edat: Farklı tür ve görevdeki sözcükler, sözcük öbekleri arasında anlam ilişkisi kurmaya yarayan sözcüktür.
Edatların özellikleri şöyledir:
* Tek başlarına yazıldıklarında anlamları yoktur.
* Kendinden önceki veya sonraki sözcüklerle birleşerek söz öbeği oluşturan ve bu şekilde anlam ve görev
kazanan sözcüklerdir.
* Daima söz öbeği biçiminde görev aldıklarından bölünmez. Cümlede tek öğe olur.
Açıklayalım:
“kadar” sözcüğünü tek başına yazıp okuduğumuzda, anlamı ve görevi yoktur.
Bacak kadar boyu var → Edat öbeği bu cümlede sıfat görevinde kullanılmıştır.
isim edat
(edat öbeği) sıfat
Akşama kadar uyudum. → Edat öbeği bu cümlede zarf görevinde kullanılmıştır.
isim
edat
(edat öbeği) zarf
Edatlar cümlede değişik anlamlarda kullanılır. Cümleye anlam kattıkları için cümleden çıkarıldıklarında anlam
bozulur.
Şimdi seçenekleri inceleyelim:
A’da “ancak” ve “kamyonla (ile)”, C’de “göre”, D’de “için” edattır.
B’de edat yoktur.
2.
“gibi” edatı aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?
A) Annem gibi davranıyor bana.
C) Kapıyı kapattığı gibi dışarı fırladı.
B) Deniz gibi mavi gözleri vardı.
D) Kar gibi beyaz çamaşırlar astı.
Çözüm :
“Gibi” Türkçede en çok kullanılan edatlardan biridir. Gibi edatını anlamsal yönden değerlendirelim.
1. Benzetme ilgisiyle sıfat öbeği kurar. İnci gibi dişler.
2. Zaman bakımından eylem veya eylemsileri sınırlandıran zarf öbeği kurar. Dolayında, anlamı katar.
Saat iki gibi işim biter.
zaman zarfı
3. Hemen, anında, çabucak anlamları verecek biçimde eylem öbeği olarak kullanılır.
Parayı aldığı gibi çıktı.
zarf
4. Benzer biçimde, -imişcesine ilgileriyle zarf öbeği kurar. Çiçeklere gözü gibi baktı.
zarf
TÜRKÇE
37
İLKÖĞRETİM 8
5. “-e yaraşır” anlamıyla zarf öbeği kurar. İnsan gibi yaşamak istiyorlar.
zarf
6. Cümleye sanma anlamı katar. Kar yağacak gibi.
edat öbeği (eylem)
Şimdi cümleleri inceleyelim.
A, B, D seçeneklerinde benzerlik anlamı vermek için;
C’de hemen, çabucak anlamına gelecek biçimde kullanılmıştır.
3.
Aşağıdakilerin hangisinde “için” edatı cümleye farklı anlam ilişkisi katmıştır?
A) Neyi var neyi yoksa ev almak için sattı.
B) Kaybolan arkadaşlarını bulmak için polisi aradılar.
C) Televizyon seyretmek için yan odaya geçti.
D) Doğum gününde babam için gömlek baktım.
Çözüm :
İçin edatının anlam ilişkileri ve görevlerini görelim:
1. Cümleye amaç anlamı katar. Seni görmek için geldim.
2. Cümleye neden sonuç anlamı katar. Yağmur yağdığı için içeri girdik.
3. “Göre”lik ilgisi kurar. Benim için o bir anne.
4. “Özgüleme, aitlik” anlamı katar. Benim için çiçek almış.
5. Koşul ilgisi kurar. Sınavı kazanmak için çalışmalısın.
Cümleleri inceleyelim:
A, B, C seçeneğinde “için ve amaç” anlamı vermektedir. D’de eylem kişiye yönelik yapılmaktadır.
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat yoktur?
A) Okuyucuyu düşünmeden yazan yazarlar var.
C) Yarın öğleden sonra buraya gel.
B) Ben saat beşe kadar gelirim.
D) Hata yaptığından dolayı azar işitti.
Çözüm :
A seçeneğindeki cümlede edat yoktur.
B’de beşe kadar edatı vardır.
-“Kadar” edatının kullanım yerleri:
a. Zaman ya da yer bakımından sınırlama anlamı katar.
b. Benzetme anlamını kuvvetlendirir.
c. Yaklaşıklık anlamı katar. On kadar öğrenci
d. Çokluk aşarılık anlamı katar. O kadar çalıştım, kazanamadım.
C’de “-den sonra” edatı kullanılmıştır.
-den sonra, -den önce edatları zaman anlamı katar.
D’de “-den dolayı” edatı kullanılmıştır.
-den dolayı, -den ötürü edatları cümleye sebep ilgisi katar.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “doğru” sözcüğü edat göreviyle kullanılmıştır?
A) Sen bu konuda doğru düşünüyorsun.
C) Seninle akşama doğru yürüyüş yapalım.
Çözüm :
İLKÖĞRETİM 8
B) Kimse doğruyu söylememe engel olamaz.
D) Doğru söz yemin istemez.
38
TÜRKÇE
“Doğru” sözcüğü “-e doğru” biçiminde kullanıldığında edattır.
Cümleleri incelediğimizde C de “akşam-a doğru” edattır.
B’de doğruyu
D’de doğru söz
A’da “doğru düşünüyorsun”
zarf
isim
Sıfat
6.
“Sanki” aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı anlamda kullanılmıştır?
A) Burası sanki cennet.
C) Bir hayalet sanki, öyle zayıflamış ki.
B) Çocuklar sanki canavar.
D) Sanki verdiğim ödevleri yapıyor da.
Çözüm :
Sanki edatını inceleyelim:
1. Benzerlik anlamı kazandırır. Kurabiyeler sanki taştı.
2. Gerçekte var olmayan, öyle sanılan anlamı verir. Düşmanıyım sanki, bu ne biçim laf?
3. Cümleye reddetme anlamı katar. Sanki her dediğimi yapıyor.
4. Cümlenin anlamını olumlu yapar. Sen istedin de ben gelmedim sanki.
Seçeneklerde ise:
A, B, C’de benzetme, D’de ise reddetme anlamı katar.
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru edatı yoktur?
A) Siz bizi arabayla mı alırsınız?
C) Her zaman ben mi geleyim?
B) Yarın mı gidiyorsun tatile?
D) Yıllar sonra güzel mi güzel kızı oldu.
Çözüm :
Soru edatı “mı, mi, mu, mü” dür.
• Büyük ünlü uyumuna uyar.
• Kendisinden önceki sözcükten ayrı yazılır.
• Kendisinden sonra gelen ekler mi’ye bitişik yazılır.
• Cümleye soru anlamı dışında pekiştirme anlamı da katar.
A, B, C seçeneklerinde soru edatıdır.
D’de ise pekiştirme göreviyle kullanılmıştır.
8.
Çocukları sevgiyle büyütmenin önemine inanıyorum ben. Sevgi gibi güçlü, sevgi kadar etkili silah var
mıdır? Her şeyin üstesinden gelebilen olgudur; bana göre her alanda temel alınmalıdır.
Parçada kaç tane edat kullanılmıştır?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
Çözüm :
Sevgiyle → ile edattır. Vasıta ve beraberlik anlamları verdiğinde edat olarak kullnılır.
sevgi gibi → gibi edattır.
sevgi kadar → kadar edattır.
mi → soru edatıdır.
göre → edattır
Burada beş tane edat vardır.
TÜRKÇE
39
İLKÖĞRETİM 8
1.
A)
B)
C)
D)
2.
5.
Aşağıdakilerin hangisinde edat yoktur?
Sınava kazanmak için çalıştı.
Onu bir sen anlamıyorsun.
Yalnız kalmak ne kadar zor bilirim!
Soğuk bir hava sezdiğim için sustum.
A) Babası hastalandığı için eve gitmek
zorunda kaldı.
B) Bu kitabı okumak için alıyorum.
C) Kimse için beni aramayın!
D) Bu sorun bugün için çözülmüştür.
Aşağıda altı çizili sözcük veya eklerden
hangisi edattır?
6.
A) Şiirlerim ki, yalnızlığa benzer, öylesine
mahzun, öylesine kahrolmuş!
B) Annem ile babam kavga ettiler.
C) Kimse onu dinlemiyor; oysa anlattıkları
çok ilginç.
D) Benden başka onu tanıyan yoktu.
3.
7.
C) bağlaç
D) sıfat
8.
4.
“doğru” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde edat olarak kullanılmıştır?
“Bazı cümlelerde “gibi” edatı eklendiği sözle
birlikte sıfat görevini üstlenebilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde buna örnek
gösterilebilecek bir kullanım
görülmektedir?
A) Senin her şeyi sorgularmış gibi bir bakış
açın var.
B) Sanki bir suç işlemiş de, gizlemeye
çalışıyormuş gibi davranıyordu.
C) Çok soru çözdüm; ama bunun gibisiyle
hiç karşılaşmadım.
D) Kahramanlar gibi yalnız çıkıyor dağ
başına.
A) Şimdi doğru eve git, ben de birazdan
geleceğim.
B) Bana doğru söylememişsin.
C) Doğru adresi bulabildin mi?
D) Onu okula doğru giderken gördüm.
İLKÖĞRETİM 8
TÜRKÇE
Aşağıdakilerin hangisinde edat vardır?
A) Bu kitabı oku, sonra kütüphaneye ver.
B) Ayşe için ne söylediler?
C) Aldıkları ev güzeldi; bahçe ise pek iyi
değildi.
D) Yaptıklarına kırıldım; ama ona hiçbir şey
söylemedim.
Yukarıdaki cümlede aşağıdaki sözcük
türlerinden hangisine örnek
gösterilemez?
B) edat
“göre” sözcüğü aşağıdakilerin
hangisinde “karşılaştırma” ilişkisi
kurmuştur?
A) Öğretmenime göre ön sıralarda
oturmalıymışım.
B) Kardeşim arkadaşlarına göre daha
terbiyeliymiş.
C) Bu iş sana göre değil!
D) Parana göre bir şeyler alsan olmaz mı?
Sıcak ifadeyle en aykırı düşen şey yazının
her yanına süslü ve parlak kelimeler
serpiştirmek hevesidir.
A) fiil
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “için”
sözcüğü neden – sonuç ilişkisi
kurmaktadır?
40
TÜRKÇE 8
İLKÖĞRETİM
9.
“Bazı edatlar kendinden önceki sözcüklere
değişik hâl ekleriyle bağlanır.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu tür
bir edat kullanılmamıştır?
A)
B)
C)
D)
13.
A)
B)
C)
D)
Onu ölünceye dek seveceğim.
Elbisemi yarın getirmek üzere alabilirsin.
Ben sana göre kısayım.
Onun suratsızlığına rağmen hâlâ o eve
gidiyor.
14.
10.
11.
Senin için her şeyi yaparım (edat)
Bu olayı yalnız sana anlatıyorum (edat)
Bütün gün aradım; fakat bulamadım
Bana göre daha başarılısın (edat görelik
ilgi)
15.
Körle yatan şaşı kalkar.
Elle gelen düğün bayram.
Öfkeyle kalkan zararla oturur.
Taşıma suyla değirmen dönmez.
Aşağıdakilerin hangisinde “ancak”
sözcüğü edat olarak kullanılmıştır?
A) Burada ancak senin yanında rahat
edebiliyorum.
B) Aradığım kitabı buldum; ancak işe
yaramadı.
C) Sana uğramadım; ancak yarın bir işim
var.
D) Bu filmi görmek isterdim; ancak çok isim
var.
“için” edatı aşağıdaki cümlelerin
hangisinde neden – sonuç ilişkisi
kurmuştur?
A) Onunla konuşmak için okula gitti.
B) Bu hediyeyi oğlum için aldım.
C) Yeterince hazırlanmadığım için başarılı
olamadım.
D) Ev almak için para biriktiriyorlar.
16.
“Gibi” edatı aşağıdakilerin hangisinde
varlıklar arasında benzerlik ilgisi
kurmamaktadır?
A)
B)
C)
D)
12.
Araba birden karşıma çıkmasın mı
Sana göre cevabım yanlış mı
Yolda konuştuğun kardeşin miydi
Gün aydınlanınca mı yola çıkacaksın
“ile” edatı aşağıdakilerin hangisinde
durum anlatmamaktadır?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili
sözcüklerden hangisi türce
diğerlerinden farklıdır?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdakilerin hangisinde “mi” edatı
cümleye soru anlamı katmaz?
Fikirleriniz bizi güneş gibi aydınlattı.
Uyumak; yemek, içmek gibi ihtiyaçtır.
Kapıyı çarptığı gibi gitti.
Gökyüzünde pamuk yığınları gibi
bulutlar var.
“Ancak” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin
hangisinde edat görevindedir?
17.
A) Sana bu kitabı veririm; ancak yarın
getireceksin.
B) Ancak, bu konu burada kapanmadı.
C) Gelirim; ancak yemekleri sen
ısmarlayacaksın.
D) Bu görevi ancak o yapabilir?
TÜRKÇE
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kadar”
sözcüğü farklı bir türde kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
41
Onları garaja kadar yolcu ettik.
Ceviz kadar elmas gördüğünü söyledi.
Teşekkürler, yemiş kadar oldum.
Bu yemeğin ne kadarını yersin?
İLKÖĞRETİM 8
18.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “gibi”
sözcüğü yerine “kadar” getirilirse
cümlenin anlamı bozulmaz?
22.
“ile” sözcüğü aşağıdaki kullanımlardan
hangisinde, bu cümledeki aynı görev ve
anlamdadır?
A) Başarılı olmak için onun gibi çalışamam.
B) Kendisi kusursuzmuş gibi başkalarında
kusur arıyor.
C) O suçlu gibi yüzünü sakladı.
D) Paltosunu giydiği gibi gitti.
19.
A) Arkadaşının annesiyle babasını
getirmesine biraz alındı.
B) Öykünün konusuyla anlatımı arasında
hiç ilgi kurulmamış.
C) Parayla insan çok şeye sahip olabilir;
ama her şeye değil.
D) Bu seanslarda insana yaşama sevinciyle
azim öğretilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ancak”
sözcüğü bağlaç görevinde
kullanılmamıştır?
23.
A) Bu işi yapmak için ancak ondan yardım
isteyebilirim.
B) Kaybettiği cüzdanı buldu ancak içi
boştu.
C) Kapıyı çaldı ancak açan olmadı.
D) Çok çalıştı ancak başarılı olamadı.
20.
21.
Üst kat komşularımızın gürültüsüyle irkildik.
“ile” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde
“Yüzünde sevinçle karışık bir duygu vardı.”
cümlesindekiyle aynı görevdedir?
A) Derse sürekli babası ile geliyordu.
B) Arkadaşları ile öğretmenleri
davranışlarını eleştirdi.
C) Sanatçı ile izleyici arasındaki diyalog
sağlam olmalıdır.
D) Denemeleriyle makaleleri ile görüyordu.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, göre
“gibi” anlamı katmaktadır
A) Bana göre bu işler çok kolay.
B) Arkadaşına göre bu işin iyi yönü
çokmuş.
C) Sonucun, senin istediğine göre, güzeli
oldu.
D) Yorganına göre ayağını uzatmayı
öğrenmelisin.
24.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yalnız”
sözcüğü edat görevindedir?
25.
A)
B)
C)
D)
A) Karısı ölen yaşlı adam kendini yalnız
hissediyordu.
B) Yalnız yola çıkınca canı sıkılıyor.
C) Beni yalnız bu saatlerde bulabilirsin.
D) Yaşama karşı yalnız savaşıyor.
İLKÖĞRETİM 8
“için” kelimesi aşağıdaki cümlelerin
hangisinde edat göreviyle kullanılmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yalnız”
sözcüğü edat olarak kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
42
Derdini anlatmak için çırpınıyor.
İçin için kendini yedi.
Çay yerine süt için.
İçin yanıyorsa dertlisin arkadaş.
Derdimi yalnız sana söyledim.
Hızlı koşuyor, yalnız çabuk yoruluyor.
İşini yalnız yapmayı seviyor.
Yalnız kalan çocuk annesini arıyor.
TÜRKÇE
ÜNİTE: SÖZCÜK TÜRLERİ
KONU: Bağlaç
ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ
1.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç yoktur?
A) Ha beni aramışsın ha onu fark etmez.
C) İki kardeş mutlu şekilde yaşıyorlar.
B) Buradan giderim; ama seni de götürürüm.
D) Kızı ve oğlu onu görmeye geldiler.
Çözüm :
Bağlaç: Aynı tür ve görevdeki sözcükleri, söz öbeklerini ya da anlamca ilgili cümleleri bağlamaya yarayan
sözcüklere denir. Bağlaçlar cümlenin öğesi olmaz. Tek başlarına anlamları yoktur.
Cümlede çeşitli anlam ilgileri kazanırlar, bu nedenle cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlamı değişmez,
bozulmaz ancak anlamda bir daralma olur.
Belli başlı bağlaçlar şunlardır: ve, ile, de, ama, yalnız, fakat, ki, mademki, oysaki, çünkü, öyle ki, söyle ki,
umarım ki, ne … ne, hem … hem, ya …. Ya, bile, dahi, üstelik, yoksa, zira, yahut, veya
Cümleleri incelediğimizde,
A’da ha … ha tercih anlamlı bağlaçtır. B’de ama, D’de ve bağlaçtır.
C’de bağlaç yoktur.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç nesneleri bağlamıştır?
A) Ne sen ne ben bunu yaparız.
C) Kardeşini ve annesini yanına aldı.
B) Sabah ve akşam bize uğradı.
D) Evde de okulda da yoktu.
Çözüm :
Bağlaçlar eş görevli sözcükleri, söz öbeklerini ve anlamca bağlantılı cümleleri bağlar.
Örneklerle açıklayalım:
Aşk ve gurur bir arada olmaz.
özne
özne
Evi ile arabasını geçen ay sattı.
nesne
nesne
Hem dolaba hem odaya baktım.
D.T.
D.T.
Ne akşam aradı ne sabah…
Z.T.
Z.T.
Arkasından koştum ama yetişemedim.
yüklem
yüklem
Kırmızı kalemi ve siyah dosyayı al.
sıfat tam.
sıfat tam.
Evinin camları ile kapının kolu
isim tam.
isim tam.
Seçenekleri inceleyelim.
A’da özneler ne sen ne ben
Ö
Ö
B’de zarf tümleci sabah ve akşam
Z.T.
Z.T.
C’de nesne kardeşini ve annesini
nesne
nesne
D’de dolaylı tümleç evde de okulda da
D.T.
D.T.
TÜRKÇE
43
İLKÖĞRETİM 8
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç yoktur?
A) Bir kez baktım; ama bir şey göremedim ki…
C) Bana ne iş yaptığımı sordu.
B) Bunu da yanına al; ancak kaybetme.
D) Her zaman beni arayabilirsin ki
Çözüm :
Türkçede kullanılan bağlaçları sıralayalım.
De, ama, fakat, lakin, ile, ancak, ne…..ne, hem…..hem, ki, ya …… ya, ise, ve, dahi, üstelik, oysaki,
mademki, yoksa gibi sözcükler bağlaçtır.
Şimdi seçenekleri inceleyelim:
A’da “ama”,
B’de “da” ve “ancak”
D’de “ki” bağlaçtır.
C’de bağlaç yoktur.
4.
“ile” aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç göreviyle kullanılmamıştır?
A) Derelerle ırmaklar sel sularından taştı.
C) Radyoyla televizyon en iyi iletişim aracıdır.
B) Kapıyı anahtarla zor açtık.
D) Arkadaşımla annem beni beklemiş.
Çözüm :
“ile” hem edat hem bağlaç olarak kullanılabilir. Edat veya bağlaç olduğunu şu şekilde ayırabiliriz:
İLE
Bağlaç
“ve” yerine kullanılırsa
bağlaçtır.
Edat
Cümleye vasıta, beraberlik
anlamı katar.
Arabayla geldi.
Babamla gitti
Annem-le babam geldi.
Ö.
Ö.
İLE’nin kolay şekilde hangi tür olduğunu şöyle anlarız. Cümlede “ile” yerine “ve” getiririz. Cümle anlamlıysa
bağlaçtır, anlamsızca edattır.
Şimdi seçenekleri inceleyelim.
A’da Derelerle ırmaklar
ve anlamlı → bağlaç
B’de anahtarla
ve anlamsız → edat
C’de yadyoyla televizyon
ve anlamlı → bağlaç
D’de arkadaşımla annem ve anlamlı → bağlaç
5.
“ancak” aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç değildir?
A) Sınavda ancak üç soru yaptım.
C) Saçlarını yıka ancak kurutmadan gitme.
B) Köpeği gezdir ancak dikkat et.
D) Yıllar önce gitti ancak geri dönmedi.
Çözüm :
Türkçede hem edat hem bağlaç olarak kullanılan sözcükler vardır. “ancak ve yalnız” sözcüğü de bağlaç ve
edat olarak kullanılır.
İLKÖĞRETİM 8
44
TÜRKÇE
Ayırımını şema ile gösterelim.
Ancak / Yalnız
Edat
Cümlede “sadece”
anlamında kullanılır.
Bağlaç
Cümleye “ama, fakat” anlamı katar.
Beni yalnız sen gördün.
edat
Beni ancak sen anlarsın.
Sadece (edat)
B, C, D seçeneklerinde ama, fakat, lakin anlamı verdiği için bağlaçtır.
A’da “sadece” anlamı verdiğinden edattır.
6.
Annem-le babam geldi.
Ö.
Ö.
Seni ararım ancak akşamüzeri
ama (bağlaç)
Denize gir yalnız çok durma.
(ama) bağlaç)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç cümleye tercih anlamı katmıştır?
A) Ya bu işleri bitir ya buradan git.
C) Ne buraya gel ne beni ara.
Çözüm :
B) Hem seni hem beni çağırdı.
D) Sen de ben de buna inandık.
Bağlaçlar tek sözcükten oluşabildiği gibi ikili şekilde olanları da vardır. Örnekleyelim:
a. ne … ne → Anlamı olumsuz yapar. Ne aradı ne sordu.
→ Öğeleri birbirine bağlar.
b. hem … hem → Pekiştirme anlamı katar. Hem suçlu hem güçlü.
c. ya … ya → Tercih anlamı katar. Ya gel ya git.
Seçeneklerde A’da kullanılan “ya … ya” bağlacı tercih anlamı veren bağlaçtır.
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem yoktur?
A) Ha gayret başaracaksın!
C) Eee! Anlat bakalım!
B) Aaa! Yetti artık!
D) Yıllar çok da hızlı geçiyor.
Çözüm :
Ünlem: Bir coşkunun etkisiyle ağızdan bir söyleyişte çıkan; sevinç, korku, üzüntü, şaşma, öfke, acı gibi
anlamları ifade etmeye yarayan sözcüklere ünlem denir. Ünlemleri ikiye ayırız.
„ Duygu belirten ünlemler: A!, ya!, tüh!, oh! …
„ Seslenme ünlemleri: Hey!, bre!, Yuh, hişt!
Ünlemlerin anlamını cümleden çıkarmak mümkündür.
Seçeneklerde
A’da “Ha”, B’de “Aaa” , C’de “Eee” ünlemdir.
D’de ünlem yoktur.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem cümleye farklı anlam katmıştır?
A) Vah vah! Yazık olmuş çocuğa.
C) Hey! Sen mi geldin?
B) Tüh! Buna dayanılmaz ki…
D) Yazık! Neden bayılmış?
Çözüm :
Ünlemin cümleye kattığı anlam cümlenin anlamından anlaşılır. A, B, D’de üzüntü anlamı katar. C’de ise
seslenme anlamı verir.
TÜRKÇE
45
İLKÖĞRETİM 8
1.
Aşağıdakilerin hangisinde ünlem
türünde bir sözcük kullanılmıştır?
5.
A) Eh, hayırlısı neyse o olsun!
B) O, ne olayı biliyor; ne de öğrenmeye
çalışıyor.
C) Dersleri kötü, üstelik çalışmıyor.
D) Dünya kadar işim var, beni bir yere
çağırmayın.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem
bir özlemi dile getirmektedir?
A)
B)
C)
D)
6.
“Yalnız” sözcüğü ağıdaki cümlelerin
hangisinde bağlaç olarak kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
2.
Ah, o eski günler!
Yazıklar olsun sana!
Ooo! Sen beni arar mıydın?
Aman, ne güzellik bu öyle!
Seninle yalnız görüşmek istiyorum.
Yalnız bir çocuk o, kimseciği yok.
Gelirim; yalnız beni evden almalısın.
Ben yalnız seni sevdim.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile”
farklı türde kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
Cezveyle fincanı alıp kahve yaptı.
Saatlerce kalemle oynadı.
Başıyla, içerdekilere selam verdi.
Kazandığı parayla araba aldı.
7.
“ve” bağlacı aşağıdaki cümlelerin
hangisinde ad tamlamasında
tamlananları bağlamıştır?
A) Kitapları ve defterleri getirdim.
B) Bugün ve yarın hava yağışlı olacakmış.
C) Pantolonların ve gömleklerin ütüsü
yapıldı.
D) Yeni kitabınızın konusu ve üslûbu çok
etkileyici.
3.
“Ne…ne” sözcükleri, aşağıdaki
cümlelerin hangisinde farklı türde
kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
4.
Ne kendi ne ailesi geldi.
Ne annesine ne babasına bakıyor.
Ne çay ne de kahve ikram etti.
Ne konuşmam ya da ne konuşmamam
gerektiğini bana söyleme.
8.
A)
B)
C)
D)
“ile” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin
hangisinde bağlaç değildir?
A)
B)
C)
D)
9.
Pazara annesi ile gitti.
Kaşıklar ile tabakların yerini değiştirmiş.
Öğrenci ile veli birlikte çalışmalı.
Gümüş ile altın arasında kararsız
kaldım.
İLKÖĞRETİM 8
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem
yoktur?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
kullanılmamıştır?
A)
B)
C)
D)
46
Ooo, bu ne güzellik!
Eh, Bu defa sayılmaz!
Aman, tütününden, kahvesinden bıktım!
Büyük tencere ne cehenneme gitti.
Seni de onu da çok seviyorum.
Ne yârdan geçerim, ne serden.
Bu soruyu ancak sen çözersin.
Bu soruyu sen de mi çözemedin?
TÜRKÇE
10.
Aşağıdakilerin hangisinde “ise” bağlaç
olarak kullanılmıştır?
14.
A) Elindeki sopayla gelene geçene
vuruyordu.
B) Sana inanıyorum yalnız yapabileceğim
bir şey yok.
C) Susuzluk çekmeyiz, yeter ki yağmur
yağsın.
D) Bu yaşta bile çalışıyor.
A) Tatil günlerinde annem evde oturmayı,
babamsa evde oturmamayı severdi.
B) Sattıkları ev bu ev ise, alalım.
C) Okula geleceksen, orada görüşürüz.
D) Bildiğini anlatırsa, gerçekleri
öğreneceğiz.
11.
Aşağıdakilerin hangisinde “de, de” eki
diğerlerinden farklı türde kullanılmıştır?
A) Gözde’de aradığım kitap var ama verir
mi?
B) Bilen de bilmeyen de konuşuyor işte.
C) Bahçede meyve ağaçları var mı?
D) Seni arabada bekliyor.
12.
15.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
kullanılmamıştır?
A) Bu kasabada herkes birbirini çok iyi
tanırdı.
B) Çocuklarla aileleri bu piknikte çok
eğlendi.
C) Karşı marketten alışveriş yapmam; ama
pazardan alırım.
D) Ne ders çalışıyor ne kitap okuyor.
Aşağıdakilerin hangisinde “ile” bağlaç
olarak kullanılmıştır?
16.
A) Ona bizimle gelmesini söyledim ama
gelmeyecek galiba.
B) Aldığı haber üzerine uçakla
memleketine gitsin.
C) Çiçekçiden karanfil ile gül aldım.
D) Arkadaşlarıyla tatile gidecek hafta
sonunda.
Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız”
sözcüğü bağlaç olarak kullanılmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
sıfatları bağlamada kullanılmıştır?
A) Aşırı sıcaklar ve soğuklar sağlığı bozar.
B) Tarihi güzellikler ile doğa güzellikleri
korunmalıdır.
C) Dağlar bu bölgede yüksek ve yalçındır.
D) Sorumuz için doğru ve çabuk cevap
bulun.
A) O kadından şikayet eden yalnız sen
değilsin.
B) Benim sözümü yalnız o dinlemiyor.
C) Yalnız bu olay beni ondan soğutan.
D) Gelirim, yalnız yol parasını siz verirsiniz.
TÜRKÇE
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem
yoktur?
A) Ağaçlar rüzgârla müthiş bir hışırtı
çıkarıyor ha.
B) Ha Ali, ha Veli…İkisi de aynı onların.
C) Bunu bana sen yaptın ha!
D) Ha, tamam şimdi anladım!
17.
13.
Aşağıdakilerin hangisinde bağlaç
yoktur?
47
İLKÖĞRETİM 8
18.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
nesneleri birbirine bağlamaktadır?
A)
B)
C)
D)
19.
20.
22.
A) Beklediğim olmadı; oysa ne hayaller
kurmuştum.
B) Sorularla cevapları birbirine
karıştırmışım.
C) Yolun sonunda tek bir ev vardı.
D) Biz de senin gibi düşünüyoruz.
İlacı kullandım; ama yararı olmadı.
Ya burada kalır, ya da benimle gelirsin.
Çok çalıştım ve başarılı oldum.
Kitap okumayı ve yüzmeyi severim.
“İyi olur olmasına da biz bu toplantıya
gelemeyiz.” cümlesindeki “de” bağlacının
yerine aşağıdakilerden hangisi
getirilemez?
A) yeter ki
B) ama
C) yazık ki
D) gel gelelim
23.
“Bana güvenmediği sürece…..beni
arasın…..görmeye gelsin.” cümlesinin
anlamını olumsuz yapmak için boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) ya…ya da
B) hem…hem
C) ister…ister
D) ne…ne de
Aşağıdakilerin hangisinde “ki” bağlaç
olarak kullanılmıştır?
A) Biliyorum ki konuşuyorum.
B) Akşamki yorgunluğu henüz atamadım.
C) Kapı kilitlendiğinde seninki içerde
kalmış.
D) Bu kitapta içindekiler bölümü yok.
21.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
kullanılmamıştır?
24.
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “şaşma”
anlamı vardır?
A)
B)
C)
D)
25.
Ya!...Demek yine zayıf almış.
Ah! Nerde o günler!
Of! Ne kadar zormuş!
Tüh! Kaçırdık desene.
İLKÖĞRETİM 8
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ama”
bağlacı cümleye şart anlamı katmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisine bağlaç
“tercih etme” anlamı katmıştır?
A)
B)
C)
D)
48
Erken yattım; ama uyuyamadım.
İki kez okudu; ama yine de anlamadı.
Fener var; ama içinde pili yok.
Yemek ye; ama mutfağı kirletme
Ya okula ya dershaneye gitmeyecektim.
Hem kendini hem beni düşün.
Ne gecem ne gündüzüm belli.
Sen de ben de bu işten anlamıyoruz.
TÜRKÇE
1.
Gece yıldızsız, deniz hafif çalkantılı idi.
Bordoya vuran küçük dalgaların serpintisi
ara sıra muşamba şiltelerini ıslatıyordu.
Motor artık Moda’yı, Kalamış’ı da geride
bırakmış, adalara doğru yol almaya
başlamıştı.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
yoktur?
A)
B)
C)
D)
Daha önce tarif edildiği üzere yapıldı.
Geri vermek üzere alabilirsin.
Neredeyse akşam olmak üzere.
Kedicik korkudan yatağın altına gizlendi.
Yukarıdaki paragrafta kaç tane edat ve
bağlaç vardır?
A)
B)
C)
D)
İki bağlaç, bir edat
Bağlaç yoktur, iki edat vardır
Bir bağlaç, bir edat vardır.
Bir bağlaç vardır, edat yoktur.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf
yoktur?
A) Bu konuyu çok düşündüm.
B) Bakımsız bir evdi burası.
C) Bu konuları onunla enine boyuna
konuştum.
D) Ne zaman gelecek özlenen günler?
2.
I. Doğruyu söylediğini nerden bileyim?
II. Çocuk doğru okudu.
III. Bu ders doğru parçasını işledik.
IV. Yüzü sapsarı bir kadın iskeleye doğru
yürüdü.
V. Doğru cevaba diyecek hiçbir şeyim yok.
7.
A) Küçük küçük çocuklar ellerinde
çiçeklerle gelmişler.
B) Bu mahalleyi sokak sokak dolaştım.
C) Adam, sakin sakin karşısındakine bir
şeyler anlatıyordu.
D) Aşılmaz denilen dağlar, bir bir aşıldı.
Yukarıdaki cümlelerde “doğru” sözcüğü
kaç farklı türde kullanılmıştır?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
8.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı
çizili belirteç farklı görevli bir belirteçtir?
A)
B)
C)
D)
4.
TÜRKÇE
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman
zarfı kullanılmamıştır?
A)
B)
C)
D)
En güzel bisikleti sen aldın.
Orada çok iyi bir adam varmış.
Daha kaliteli bir makine alalım.
Anlattığı oldukça açıklayıcıydı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
yer – yön zarfı yoktur?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki ikilemelerden hangisi farklı bir
görevde kullanılmıştır?
9.
Dışarı çık!
Geriye dönme!
Yukarı gel.
Aşağı bakma.
Aşağıda altı çizili ünlemlerden hangisi,
farklı bir duyguyu dile getirmektedir?
A)
B)
C)
D)
49
Gelecek yıl evimize taşınıyoruz.
Sizinle şu an ilgilenemem.
Her sabah aynı saatte uğrardı.
Şiiri su gibi ezberlemiş.
Tüh be! Küçücük çocuğa yenilmiş.
Vah zavallı kedicik! Sığınacak yeri yok.
Yazıklar olsun! Senden beklemezdim.
Ah! Bu sınavdan da kötü not aldım.
İLKÖĞRETİM 8
10.
“Yalnız” sözcüğü aşağıdakilerin
hangisinde zarf görevindedir?
A)
B)
C)
D)
11.
14.
Yalnız insanlara çok acıyorum.
Yalnızlık çekilmez olur bir süre sonra.
Yalnız sana güveniyor, sana inanıyor.
Küçük çocuklar bahçede yalnız oynuyor.
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
cümleleri birbirine bağlamada kullanılmıştır?
15.
16.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde durum
zarfı kullanılmamıştır?
17.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
öbeği cümleye sebep anlamı katmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile”
sözcüğü bağlaç olarak kullanılmıştır?
“ile” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin
hangisinde farklı görevde kullanılmıştır?
A) Annem ile ben pazara gittik.
B) Ayşe ile biz sinemaya gittik.
C) Dedemle meyve ağaçlarının arasında
gezerdik.
D) Ayşe ile ben köye gitmeye karar verdik.
A) Rahatsız olduğum için iki gündür
yatıyorum.
B) Seni görmek için geldim.
C) Bana göre sen haklısın.
D) Seni ancak akşam ararım.
İLKÖĞRETİM 8
Niçin sormadın anlamadığın yerleri?
Bu kitabı nerede bulabilirim?
Kim bizimle geliyor?
Tatilde kimler geldi yanınıza?
A) Ben adamın kendisi ile görüşmek
istiyorum.
B) Anlattıklarıyla yaşadıkları aynı şeyler
değildi.
C) Annem kardeşimle ilgilenmemi istiyor.
D) Bu sıra hastalıklarla uğraşıyorum.
A) Dün başlayan yağmur aralıksız yağıyor.
B) Cevabımı beğenmediğinden yüzüme
anlamsız baktı.
C) O güzelim yılar geride kaldı.
D) Lambanın ışığında rahat okuyamazsın.
13.
Hemen gitmezsen çok üzülürsün.
Bugün, bizim için çok önemli bir gündür.
Eskiden buralarda çok insan vardı.
Hangi işi yapacağımı bir türlü
bilemiyorum.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru
zarfı kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
A) İyiyi ve kötüyü ayırabilecek yaştasın.
B) Yaşlı insanlarla çocuklar birbirine
benzer.
C) Çocuk anne ve babayı örnek alır.
D) Akşam bir araya geldik; ama ders
çalışmadık.
12.
Aşağıdaki cümlelerin hangisine birden
çok zarf vardır?
50
TÜRKÇE
18.
Aşağıdakilerin hangisinde “de, da”
bağlacı cümleye “sitem” anlamı
katmıştır?
A)
B)
C)
D)
19.
22.
A)
B)
C)
D)
Gitti de bir telefon bile etmedi.
Olaya ben de şahit oldum.
Yaz gelecek de tatile gideceğiz.
O şiiri okumuş da anlayamamış.
23.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
kullanılmamıştır?
A) Güvenle atladı; fakat paraşüt açılmadı.
B) Bu yıl bizi ne aradı ne sordu.
C) Sizinle gelmek isterdim, lâkin daha
önemli işlerim var.
D) Başarısıyla tüm dikkatleri üzerine çekti.
“Ancak” sözcüğü hangi cümlede edat
olarak kullanılmıştır?
A) Yeni otomobil aldı ancak pahalıya mal
oldu.
B) Burada değil ancak yarın gelir.
C) Yurt dışına gitti ancak haftaya döner.
D) Kapı ancak çilingir yardımıyla açılır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “böyle”
sözcüğü farklı görevde kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
TÜRKÇE
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
birliktelik edatı vardır?
“Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür
yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış
şaşarım!”
Mısralarında altı çizili sözcüklerin çeşidi,
hangi seçenekte verilmiştir?
A)
B)
C)
D)
25.
21.
Akşam, oldukça uzun sürdü.
Sofra toplanırken yardım ettim.
Eskiden buraya top oynamaya gelirdik.
Bana olanları sonra anlatırım.
A) Ahmet ile Mehmet’i görüştürelim.
B) Ülkenin ekonomisi asla böyle
yürütülemez.
C) Bu sınavı ne olursa olsun kazanmalısın.
D) Dönem ödevini arkadaşımla yaptık.
24.
20.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman
zarfı kullanılmamıştır?
Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili
yer – yön sözcüklerinden hangisi zarf
görevindedir?
A)
B)
C)
D)
Böyle programı her sanatçı yapamaz.
Böyle geminin böyle direği olur.
Ben böyle bina görmedim.
Böyle yaparsan eleştiri alırsın.
51
zarf – zarf – isim
zamir – zarf – isim
isim – zamir – sıfat
zarf – sıfat – isim
Mehmetçik ileri saflarda çarpışıyordu.
İçeri girdi ve bana bağırdı.
İleriyi gören bir adamdı.
Ağaçtan aşağıya inip topladığı erikleri
yedi.
İLKÖĞRETİM 8
1.
“için” edatı aşağıdakilerin hangisine
“amaç” anlamı katmıştır?
A)
B)
C)
D)
2.
Yağmur yağmadığı için sular azaldı.
Boyu kısa olduğu için takıma almadılar.
Bisiklet almak için para biriktiriyor.
Senin için iyi şeyler düşünüyormuş.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki zarf
yapıca basittir?
7.
8.
A) Sabahın erken saati, benim içime sevinç
doldurur.
B) Vakit geç oldu, sabah bu işleri bitiririz.
C) Onlar, köye ancak sabaha varabilirler.
D) Sabah yola çıkmaya karar vermiştik.
İLKÖĞRETİM 8
Adam elindeki bastonla zor yürüyor.
Aşağıda çok güzel piknik yeri var.
Arkadaşlarınla iyi geçin.
İyi çalışırsan babanı sevindirirsin.
Aşağıdaki cümlelerinin hangisinde altı
çizili sözcük bileşik zarftır?
A)
B)
C)
D)
52
Misafirlere çay ikram ettin mi?
Komşu köyden ulaşım nasıl yapılıyor?
Çalışmak için nasıl bir ortam istiyorsun?
Yarışmanın birincisine ne verdiler?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat
tamlamasının belirteci kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
“Sabah” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin
hangisinde zarf (belirteç) olarak
kullanılmamıştır?
Öğrencileriyle düşünceli konuştu.
Öyle sorular yöneltti ki çok şaşırdım.
Sen de şöyle bir ceket alabilirsin.
Şimdiye kadar böyle insan görmedim.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru
anlamı zarfla sağlanmıştır?
A)
B)
C)
D)
hâl zarfı
yer zarfı
miktar zarfı
yön zarfı
A) Önce yapacağımız işi planlamamız
gerekir.
B) Korkan çocuk babasına sıkıca sarıldı.
C) Bu odanın rengi güzel olmuş.
D) Büyüklerine saygısız davranma.
4.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili
sözcüklerden hangisi türü bakımından
ötekilerden farklıdır?
A)
B)
C)
D)
“Sınıfını geçmek için epey çalıştı.”
cümlesinde, altı çizili sözcüğün türü
nedir?
A)
B)
C)
D)
3.
5.
İkide bir hasta oluyor.
Bugün biraz konuştuk.
Çamurlara bata çıka yürüdü.
Ona, kendisini üzmeden söylemedi.
TÜRKÇE
9.
Aşağıdaki ikilemelerin hangisi zarf
olarak kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
10.
13.
İri iri gözlerini açarak sordu.
Koca koca adımlarla yürüyor.
Terli terli su içmemelisiniz.
Akıllı uslu çocukları seviyor.
A) Bir karış bile yükselemem yerimden
Hasretle büyük, geniş semalara bakarım
B) Bir fark yok artık şehirler arasında
Ha Edirne’ye gitmişim ha Diyarbakır’a
C) Ah yazık ki bütün insanlık güneşsiz
Ey ateş, nasıl da seni yitirmişiz.
D) Aşacak bir ak gibi çağların üzerinde
Bu sesin yankısıyla dolacak en uzaklar
Aşağıdakilerden hangisinde “gibi”
sözcüğü cümleye “hemen” anlamı
katmıştır?
14.
A)
B)
C)
D)
11.
Yıldızlar söner gibi oldu.
Kitabı kaptığı gibi kaçtı.
Onu bir ara görür gibi oldum.
Beyaz gibi bir örtü sermiş.
Bu hazin yolcuların en büyüğü
Bir zaman baktı o viran kuyuya
Ve neden sonra gümüş yüzüğü
Parmağından çıkarıp attı suya
A)
B)
C)
D)
15.
TÜRKÇE
16.
Onu ikna etmek için tatlı konuştu.
Ne kadar tatlı bakıyor.
Çok tatlı güldü.
Teyzenin tatlı bir bebeği var.
durum zarfı
edat
sıfat
zamir
Aşağıdaki zarfların hangisinde türemiş
zarf yoktur?
A)
B)
C)
D)
53
Yağmur, gece yağmış.
Burada iyi örnekler varmış.
Benimle böyle konuşamazsın.
Ablam, benimle soğuk konuştu.
“Turist, Mimar Sinan’ın eseri Selimiye
karşısında hayran hayran bakakaldı.”
cümlesinde altı çizili sözcük ikilisinin
türü nedir?
A)
B)
C)
D)
sıfat – isim – sıfat
zarf – sıfat – isim
zarf – sıfat – sıfat
sıfat – fiil – bağlaç
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tatlı”
sözcüğü zarf olarak kullanılmamıştır?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı
çizili sözcük zarf değildir?
A)
B)
C)
D)
Bu dörtlükte altı çizili sözcüklerin türleri
sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?
12.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem edat
hem de bağlaç kullanılmıştır?
Akşamleyin bizim evde toplanacağız.
Koşup annesine sarıldı.
Bugün ders yapılmadı.
Oldukça güldük anlattıklarına.
İLKÖĞRETİM 8
17.
“Kadına yardım etmemişler, …………
azarlamışlar.” cümlesinde boş bırakılan
yere aşağıdakilerden hangisi
getirilmelidir?
A) ama
B) üstelik de
C) çünkü
D) veya
21.
A)
B)
C)
D)
22.
18.
Burası gayet güzel temizlenmiş.
Seni dün arkadaşın aradı.
Toplantı uzun sürebilir.
Müdür Bey personelle kısa konuştu.
23.
19.
A)
B)
C)
D)
da - da
ya - ya
bile - çünkü
hem - hem
Arkadaşın yana yakıla seni arıyor.
Vitrinde çeşit çeşit ayakkabılar var.
Hepimiz teker teker sıraya girdik.
Dövüşmeden güzel güzel oynadılar.
24.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf
yoktur?
A)
B)
C)
D)
20.
zamir
bağlaç
edat
sıfat tamlaması
“Yüksek dağların doruklarında … kar
kalmamıştı … havalar bir hayli ısınmıştı.”
cümlesinde boş bırakılan yerlere
aşağıdakilerden hangisi getirilirse anlam
bütünlenir?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme
farklı görevdedir?
Aşağı mahallede maç yaptık.
Kapı kilitlendiğinden dışarıda kalmışlar.
İşini bitirenler dışarı çıktılar.
İleriyi gördüğü için parasını dikkatli
harcadı.
“Başarısıyla övündü ki herkes onu
alkışladı.” cümlesinde aşağıdakilerden
hangisi yoktur?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf,
zarftan önce kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer yön
zarfı vardır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf
yoktur?
25.
A) İşimi bitirebilirsem hemen dönerim.
B) Biz ayrıldıktan sonra orası çok değişmiş.
C) Gece kimseye görünmeden dışarı
çıkmış.
D) Aşağıda seni bekleyen biri var.
İLKÖĞRETİM 8
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem
edat hem bağlaç vardır?
A)
B)
C)
D)
54
Sana her zaman yardım ederim.
Yarın burada herkes eğlenecek.
Kimse bize sormadan gitmesin.
Kardeşim benim en değerli varlığım.
Kızımla geldim ve çok eğlendim.
Sen bile bunu yapamadın.
Yoları açmak için uğraşıyor.
Dumanla kaplanmış her yan.
TÜRKÇE
1.
Hangi cümlenin yüklemi yansımadan
türemiş bir fiildir?
A)
B)
C)
D)
6.
Deminden beri kapı gıcırdıyor.
Açlıktan gözüm karardı.
Durup dururken huysuzlandı.
Gökyüzünde maytap cümbüşü başladı.
7.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
eylemin gerçekleşmesi bir şarta
bağlıdır?
A)
B)
C)
D)
Telefonumu yaptırsam da kullansam.
Oyun oynamasak da ders çalışsak.
Bugün denize girmesek.
Onu buraya nasıl çağırsak?
Aşağıdaki eylemlerden hangisi geçişli
değildir?
A) hesaplamak
B) yağlamak
C) toplamak
D) dokunmak
A) rahatladı
B) çizgilerden
C) seslendiler
D) görgüsüzler
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “o”
sözcüğü adıl (zamir) olarak kullanılmıştır?
A)
B)
C)
D)
8.
3.
Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde birden
çok yapım eki vardır?
O günleri hiç unutamıyorum.
O, ödevini henüz getirmedi.
O zamanlar sen küçük bir çocuktun.
Televizyondaki o haberi duydun mu?
Okuduğun bir eseri bir daha oku. İlk
okuyuşta neler kaçırdığını göreceksin.
Hatta okudukça önemli yerleri not tut. İnsan
okuduklarının bir kısmını sonradan
unutabilir. Yazdığımızda ise önce
yazacaklarımızı kafamızda tasarlayıp sonra
kaleme alıyoruz. Aynı anda daha çok iş
yaptığımız için bilgiler daha kalıcı olur.
Bu parçada asıl vurgulanmak istenen
düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
4.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin
yüklemi etken çatılı değildir?
A)
B)
C)
D)
5.
A) Okumanın önemi
B) Okuduğunu tekrar okumanın ve not
tutmanın bilgileri arttırdığı ve kalıcı
kıldığı
C) Okumanın insanda yazmadan çok etki
yarattığı
D) Tuttuğumuz notları tekrar okuyarak
unuttuklarımızı hatırlamamız gerektiği
Çocuk arabaya bindi.
Bugün çiçekler sulanmamış.
Seni akşam çok aradık.
Sokağa çıkarken arkadaşımı gördüm.
I. Ekmek almak için fırına gitti.
II. Seni yenmek için katıldım yarışmaya.
III. Yalan söylediği için yüzü kıpkırmızı oldu.
IV. Ona dargın olduğum için düğününe
gitmedim.
“için” edatı yukarıdaki cümlelerde kaç
değişik anlamda kullanılmıştır?
A) I
TÜRKÇE
B) II
C) III
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnel
bir anlatım vardır?
A) Karadeniz yemekleri hoşuma gider.
B) Sanat insanı daha canlı tutar, insana
huzur verir.
C) Şu an keyfi olmadığı yüzünden belli.
D) Babası iki yıldır TEK’te çalışıyor.
D) IV
55
İLKÖĞRETİM 8
10.
A)
B)
C)
D)
11.
Çatının onarım işi devam ediyor.
Oraya gidinceye kadar ayaklarım koptu.
Binanın rengi maviye çalıyor.
Ölü ışıkta nasıl ders çalışıyorsun.
15.
Kuşlar dallarda ötüştü.
Onunla geçen yaz İzmir’de karşılaştık.
Çocuklar bahçede oynaşıyorlar.
Horozlar sabah sabah ötüşüyor.
16.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
yüklemin çatısı nesnesi bakımından
diğerlerinden farklıdır?
17.
B) kadar
C) -den dolayı
D) gibi
İLKÖĞRETİM 8
Aşağıdaki cümlelerde kullanılan
fiilimsilerden hangisi diğerlerinden farklı
türdedir?
A) Yağmurda ıslanmadan eve ulaştık.
B) Onu tanıdıkça seveceksin.
C) İnce dilimlenmiş ekmekleri sofraya
getirdi.
D) Biz rahat edelim diye çalışıyorlar.
“Bunca işi nasıl yapacağım.” cümlesindeki
altı çizili ekin görevini aşağıdakilerden
hangisi karşılar?
A) -e göre
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi
yoktur?
A) Okulların açılmasına az zaman kaldı.
B) Sararmış otları tek tek yoldular.
C) Ben kötülükten çok korkarım.
D) Yolda hiç durmadan Ankara’ya vardık.
A) Onunla pastanede tanışmıştım.
B) Şimdi aynı semtte oturuyoruz.
C) Bana her uğradığında bir kutu pasta
getirir.
D) Yaptığım resimlere bakar.
13.
“yalnız” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin
hangisinde bağlaç görevinde
kullanılmıştır?
A) O yalnız bir çocuktur.
B) Parkta bahçede yalnız dolaşıyor.
C) Onu ara sıra görüyorum yalnız
tanımıyorum.
D) Onu yalnız sen anlayabilirsin.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil
“karşılıklı yapma” anlamı vermektedir?
A)
B)
C)
D)
12.
14.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz
anlamda kullanılmış sözcük yoktur?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ne ….
ne bağlacı özneleri birbirine
bağlamıştır?
A)
B)
C)
D)
56
Ne arkadaşı ne de ailesi onu aradı.
Okula ne dün geldi ne de bugün.
Ne ailesine telefon ediyor ne bize.
Ne beni istiyor yanına ne kardeşini.
TÜRKÇE
18.
Hangi cümlede aynı eylemin bir defadan
fazla gerçekleşmesi anlamı vardır?
A)
B)
C)
D)
19.
22.
Kapıyı açtı da içeri girmedi.
Aç kalsa da kimseden bir şey istemez.
Seni akşam da aradı.
Okuması da yazması da güzeldir.
Bu cümlede aşağıdaki sözcük
türlerinden hangisinin örneği yoktur?
A)
B)
C)
D)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem
edat hem bağlaç vardır?
23.
A) Başarı kadar güzel şey olamaz; ama
kendi başarımız.
B) Hem düzgün hem doğru anlat.
C) Unutma ki bu işi sen yapacaksın.
D) Görevini bitir de için rahatlasın.
“İyi ve doğru düşünen insanlar ileride neler
olabileceğini tahmin edebilirler; ancak yarını
görmek insanı bazen mutlu etmez.”
cümlede kaç tane zarf vardır?
A) 1
21.
B) 2
C) 3
TÜRKÇE
Yarayı sargı beziyle sarmış.
Kapıdan giren babasıydı.
Pastayı annesi yapmış.
Ağlamaktan gözleri şişmiş.
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde “ki”
bağlacı yanlış yazılmıştır?
A) Ben ki sizler için gece gündüz çalıştım.
B) Anlatılanları dinlemiyorsunki nasıl
kızmayayım.
C) Kimseye zarar vermedim ki suçlanayım.
D) Çalışmalarını abartarak anlattı ki kimse
inanmadı.
D) 4
“Çocukluk yılları çok güzel yıllardır.”
cümlesindeki “çok” sözcüğü ne tür bir
zarftır?
A)
B)
C)
D)
edat
sıfat (önad)
zarf (belirteç)
fiil (eylem)
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi
hâl eki almamıştır?
A)
B)
C)
D)
24.
20.
“İnsanlar zor şeyler yaşasalar da dimdik
ayakta dururlar.”
25.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bileşik
sıfat vardır?
A) Hepimiz bu başarılı insanı merak
ediyorduk.
B) Uzun bacaklı kuşları leylek sanmıştı.
C) Mavi denizin derin sularında kayboldu.
D) Güneşin yakıcı sıcağı bizi terletmişti.
durum zarfı
yer zarfı
soru zarfı
azlık çokluk zarfı
57
İLKÖĞRETİM 8