Çalışma Yeri Tasarımı

Çalışma Yeri Tasarımı
Çalışma Yeri Tasarımı
Malzeme Elleçleme_ Manual Material Handling
Malzeme Elleçleme İşleri
•  İtme
•  Çekme
•  Taşıma
•  Kaldırma
•  İndirme
Tayyari, F., Smith, J.(,2003). Occupational Ergonomics, Principles and Applications. Kluwar Academic Publishers
Çalışma Yeri Tasarımı –
Belin Kullanımı ve Rahatsızlıkları
•  İş kazalarının %31’i elle malzeme elleçlemeden
(manual material handling, MMH) kaynaklanır.
•  Bel incinmeleri MMH yaralanma/incinmelerinin
%71
•  Bel incinmeleri, işçiye verilen tazminatların %25
•  Bel incinmesinin ortalama maliyeti: $60,000
Çalışma Yeri Tasarımı –
Belin Kullanımı ve Rahatsızlıkları
• 
• 
• 
• 
• 
• 
25 vertebrae (kemik)
Omirilik
S-şeklinde (good)
Şok absorbe etme
Aralarında diskler; doğal tampon
Doğru kullanılmadığı, yaşlanıldığı ve
çok yük taşıdığı (disklere uygulanan
yüksek basınç) için problemli bölge.
–  Ağır yüklerin kaldırılması
–  Uzun süre öne eğik pozisyonda
durulması
–  Değişik pozisyonlarda uzun süre
hareketsiz kalınması
–  Bütün vücudun titreşime maruz kalması
Most Trunk Flexion
L5/S1 ve L4/L5
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi (NIOSH 1991)
Yük Kaldırma Yönergesi
1.  Planlama
2.  En iyi tekniği bulmak:
1.  Eğilerek (iyi değil)
2.  Diz çökerek (best)
3.  İyi tutmak
4.  Yükü vücuda doğru çekmek
5.  İşleri değiştir:
kaldırma vs. oturma
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi (NIOSH 1991)
•  Kaldırma kavramaları ve kaldırma boyunca dönme kalitesini
açıklama için geliştirilmiştir.
•  Üç temel bileşen
–  Önerilen Ağırlık limiti_ - Recommended weight limit (RWL)
–  Yük Sabiti - Load constant
–  Çarpanlar - Multipliers
Tayyari, F., Smith, J., (2003). Occupa8onal Ergonomics: Principals and applica8ons. Kluwar Academic Publishers. Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
• 
Orjinal NIOSH yönergesi 1981 yılında geliştirilmiştir, faaliyet sınırı ve
maksimum kabul edilebilirlik sınırı kullanılmıştıor.
• 
1991 Gözden geçirilmiş NIOSH modeli :
Kaldırma indeksi - Lifting Index (LI) = Parça Yükü / Önerilen Kaldırma Limiti
(Load Weight / Recommended Weight Limit (RWL)
LI < 1 Kabul edilebilir
LI > 1 Kabul edilemez
RWL = LC*HM*VM*DM*AM*FM*CM
Multiplier
LC
HM
VM
DM
AM
FM
CM
Metric (kg, cm)
23
25/H
1 - (.003|(V-75)|)
.82+(4.5/D)
1-.0032*A
TABLE
TABLE
English (lbs,in)
51
10/H
1 - (.0075|(V-30)|)
.82+(1.8/D)
1-.0032*A
TABLE
TABLE
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
NIOSH Yük Kaldırma Yönergesi
•  RWL = LC x HM x VM x DM x AM x FM x CM
–  LC = Yük Sabiti / Load Constant = 51 lbs (23 cm)
–  HM = Yatay Çarpan / Horizontal Multiplier = 10/H (25 /H)
•  H: Yükün ağırlık merkezinin bilekler arası orta noktadan uzaklığı,
25 cm ≤ H ≤ 63 cm (10 ≤ H ≤ 25 inc.) (H< 25 cm ise H= 25; H > 63 ise
değişken koşullar)
–  VM = Dikey Çarpan / Vertical Multiplier = 1 – 0.0075|V-30| (1-(0.003|V-75| ))
•  V: Yükün ağırlık merkezinin yüksekliği, V ≤ 175 cm (0 ≤ V ≤ 70 inc)
–  DM = uzaklık Çarpanı / Distance Multiplier = 0.82 + 1.8/D (0.82 + 4.5/D)
•  D: Yükün başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki dikey uzaklık,
25 cm ≤ D ≤ (175-V) cm (10 ≤ D ≤ 70 inc) D < 25 cm ise D= 25
–  AM = Asimetri Çarpanı / Asymmetry Multiplier = 1 – 0.0032A
•  A: El ve ayaklar arasındaki açı, 0 ≤ A ≤ 135 derece (A> 135 ise iş yeniden
tasarlanır)
–  FM = Frekans Çarpanı / Frequecny Multiplier = Tablo 4-7
–  CM = Kavrama Çarpanı / Coupling Multiplier = Tablo 4-8
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
Yaz 2010
END 302
İş Analizi ve Tasarımı
Frekans Çarpanı
1,2 x recovery
Yaz 2010
V değeri
0,3 x recovery
END 302
İş Analizi
ve Tasarımı
inch
olarak
verilmiştir.
Kavrama Çarpanı
•  Optimal Container: Kulpları yada
tutacakları olan, düz ve kaymaz
yüzeyleri olan, en az
16’’x12’’ (40x39 cm) olan kutu ve
sandıklar
•  Optimal Handle: Silindir şeklinde,
düz ve kaymaz yüzeye sahip,
0,75-1,5’’ (1,9-3,8 cm) çaplı,
4,5’’ (11,3 cm) den uzun, ve en az
2’’ (5 cm) aralığı olmalıdır.
Couplings V<75 cm (30
in.)
V>=75 cm
(30 in.)
Good
1.00
1.00
Fair
0.95
1.00
Poor
0.90
0.90
Decision tree for coupling quality
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
Waters, T.R., Putz-Andersson, V., and Garg, A.,(1994). Applications Manual for the Revised NIOSH Lifting Equation. U.S. Department of Health and Human Services, Cincinnati,
Ohio.
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
•  Kaldırma İndeksi (Lifting Index)
–  Tehlike seviyesini gösterir (LI ≥ 1,0, tehlikeli
demek)
–  LI = Yük (Load) / RWL
•  LI’i yüksek olan işlerin ve çalışma ortamların
değiştirilmesi gerekir:
–  En düşük ve yüksek noktalar değiştirilebilir
–  Kaldırma ve eğmek için masalar kullanılabilir
–  Konteyner ve kulp tasarımları değiştirilebilir
–  H kısaltılabilir
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
30 lb box from ground into trunk of a car
Twist 90° to pick up
Ground level → Vor = 0
Trunk → Vdes = 25’’, D = 25’’
Hor = 10’’ and Hdes = 25’’
One-shot lift, FM = 1
Small, compact box but No cutouts, CM = 0.95
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
Ex. 4-1 Lifting Box into Car
•  RWLor = 51(10/H)(1-0,0075|V-30|)(.82+1.8/D)(1-.0032A)FMxCM
• 
= 51 (10/10) (1-0,0075|0-30|) (.82+1.8/25)
(1-0.0032*90)(1)(0,95)
• 
= 23,8 lbs
LI = Load / RWL = 30 / 16,6 = 1,8
İyileştirme??
•  RWLdest = 51(10/H)(1-0,0075|V-30|)(0,82+1.8/D)(1-0,0032A)FMxCM
= 51 (10/25) (1-0,0075|25-30|) (0,82+1.8/25)
(1-0,0032*0) (1) (0,95)
= 51(0.4)(0.963)(0.892)(1)(1)(0.95)
• 
= 16,6 lbs
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
•  Aşağıdaki durumlardan herhangi birisi oluştuğunda düzeltilmiş
NIOH denklemi uygulanmaz
– 
– 
– 
– 
– 
– 
– 
– 
– 
Tek el ile kaldırma/indirme
8 saatten daha fazla kaldırma/indirme
Oturarak veya diz çöekerek kaldırma/indirme
Sınırlı çalışma ortamında kaldırma/indirme
Değişken, stabil olmayan parçaları kaldırma/indirme
Taşırken, iterken veya çekerken kaldırma/indirme
El arabaları veya kürekler ile kaldırma/indirme
Yüksek hızda kaldırma/indirme (30 in./sec den daha hızlı)
Kabul edilemeyen ayak/yer kavraması ile kaldırma/indirme (yer ve ayak
yabanı arasında sürtünme katsayısı <0.4 )
Waters, T.R., Putz-Andersson, V., and Garg, A.,(1994). Applications Manual for the Revised NIOSH Lifting Equation. U.S. Department of Health and Human Services, Cincinnati,
Ohio.
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
•  Uygun malzeme elleçleme teknikleri geliştiriniz!
– 
– 
– 
– 
– 
– 
– 
– 
– 
Mümkün olduğunca kaldırma işinden kaçınınız
Mümkünse araba veya kaldırma araçları kullanınız
Yardım alınız
Taşınacak parçaları vücudunuza yakın tutunuz
Düzgünce (yumuşak) kaldırınız Avoid twisting while
lifting
Bacak kasları yardımıyla kaldırınız
Aşırı uzanmadan kaçınınız
Yük ağırlığını azaltınız
Kaldırırken sırtınızı dik tutunuz
Waters, T.R., Putz-Andersson, V., and Garg, A.,(1994). Applications Manual for the Revised NIOSH Lifting Equation. U.S. Department of Health and Human Services, Cincinnati,
Ohio.
Çalışma Yeri Tasarımı
NIOSH Kaldırma Denklemi(NIOSH 1991)
Uygulamalar
•  MMH-malzeme elleçleme ile ilişkili yaralanmalar üretim
kaybı ve sağlık maliyetleri açısından önemli bir maliyet
getirirler.
•  İş tasarımındaki değişiklikler uygun modeller yardımıyla
değerlendirilebilirler.
Waters, T.R., Putz-Andersson, V., and Garg, A.,(1994). Applications Manual for the Revised NIOSH Lifting Equation. U.S. Department of Health and Human Services, Cincinnati,
Ohio.
Çalışma Yeri Tasarımı
Değerlendirme Teknikleri
–  Nesnel ölçüler
–  Fizyoloji
–  Kalp Atış hızı
–  Oksijen Tüketimi
–  Electromiyografi (EMG)
•  Biyomekanik
–  Uygulanan kuvvetler
–  Duruş
–  Öznel Ölçüler
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
Vücud ağrı (discomfort) haritası
BORG skalası
İş yerlerinin analizinin kontrol listesi
Hızlı Üst Uzuv Değerlendşrme (Rapid Upper Limb Assessment - (RULA)
Hızlı Tüm Vücud Değerlendirme (Rapid Entire Body Assessment - (REBA)
Zorlanma İndeksi (Strain Index (SI))
Hızlı Maruziyet Kontrol Listesi (Quick Exposure Checklist (QEC))
Çalışma Yeri Tasarımı
Vücut Haritası Değerlendirme
(Body Map Assessment)
Marley, R., and Kumar, N., (1996). An improved musculoskeletal discomfort assessment tool. International Journal of Industrial Engineering.
Çalışma Yeri Tasarımı
Rapid Upper Limb Assessment (RULA)
Alan Hedge. Available online at http://ergo.human.cornell.edu/Pub/AHquest/curula01.pdf
Çalışma Yeri Tasarımı
Rapid Upper Limb Assessment (RULA)
•  Tekrarlı Zorlanma Yaralanmalarına (Repetitive Strain
Injuries (RSIs)) Yardımcı Olanlar
–  Duruşlar
•  Boyun
•  Gövde
•  Üst Uzuv
–  Kuvvetler
•  Vücud tarafından oluşturulan
–  Kas Faaliyetleri
McAtamney, L. and Corlett, N., (!993). RULA: a survey method for the investigation of work-related upper limb disorders. Applied Ergonomics, 24 (2), pp: 91-99.
Çalışma Yeri Tasarımı
Rapid Entire Body Assessment (REBA)
•  Duruşların
–  Dinamik
–  Statik
–  Pozisyondaki büyük değişikliklerin ortaya çıktığı işleri
değerlendirmek için tasarlanır.
Topladığı bilgiler
– 
– 
– 
– 
Vücud duruşları
Kuvvetler
Hareket veya faaliyet tipi
Tekrarlama
Alan Hedge. Available online at http://ergo.human.cornell.edu/Pub/AHquest/curula01.pdf
Çalışma Yeri Tasarımı
Rapid Entire Body Assessment (REBA)
Avantajları
–  Kas-iskelet bozukluklarının gelişimi ile ilişkili risk faktörlerine olan
maruziyeti belirlemek.
–  Maruziyetin şiddetini ve büyüklüğünü tespit etmek.
–  Duruş analiz sistemi sağlamak
•  Çeşitli mesleki işlerdeki kas-iskelet risklerine karşı hassas
–  Kas faaliyeti için skorlama sistemi sağlar
•  Statik, dinamik, hızlı değişim veya durağan olmauan duruşlardan
kaynaklanan
–  Kavramanın yükü tutarken önemli olduğunu fakat her zaman eller
vasıtasıyla olmayacapını ifade eder.
–  Aciliyet göstergesi ile bir faaliyet seviyesi verir.
Çalışma Yeri Tasarımı
İş Zorlanma İndeksi (SI)
• 
• 
• 
• 
SI Skoru< 5
-  Uzaksal Üst uzuv bozuklukları ile ilişkili işler
SI skoru ≥ 3
-  İşler güvenlidir
SI skoru≤ 7
-  İşler tehlikelidir
SI skoru lokalize olmuş mekanik basınçla iilişkili gerilmeleri dikkate almaz
-  Bu risk faktörü ayrı ele alınmalıdır.
Moore, J.S. andGarg, A. (1995) American Industrial Hygiene Journal 56:443-58.
Çalışma Yeri Tasarımı
İş Zorlanma İndeksi (SI)
İş Zorlanma İndeksi
•  Kas-iskelet bozukluğunu geliştirmek için işin risk düzeyini
değerlendirmeye yardımcı olur.
– 
– 
– 
– 
El
Bilek
Ön kol
Dirsek
•  Değerlendirilen iş değişkenleri
– 
– 
– 
– 
– 
Efor yoğunlığunu
Efor süresini
El/ Bilek duruşlarını
İşin hızını
Günlük iş süresini içerir
Moore, J.S. andGarg, A. (1995) American Industrial Hygiene Journal 56:443-58.
Quick Evaluation Checklist (QEC)
Checklist
Scoring System
Çalışma Yeri Tasarımı
Hızlı Değerlendirme Kontrol Listesi
QEC
Quick Evaluation Checklist (QEC)
–  Deerlednirmeye yardımcı sorular serisi
•  Duruşlar
•  Hareket frekansı
– 
– 
– 
– 
Sırt /bel
Bilek/ el
Omuz/ kol
Boyun
Tespit etmeye yardımcı olduğu konular
–  İşle ilgili kas iskelet bozuklukları için risklere maruz kalma
–  Ergonomik müdahaleler için bir temel oluşturmak
Avantajları
•  dört ana vücud alanlarının değerlendirilmesini sağlar
•  Değerlendirmede çalışanları ve uygulayıcıları içerir
Workstation Design
Controls or Changes
1. Mühendislik Kontrolleri
- ekipman tasarımı
- iş istasyonu tasarımı / yeniden tasarımı
- dosya tutucu, ayak dayama yeri vd.
2. İdari kontroller
- eğitim
- çalışan seçimi
- iş hızı / frekansı
3. Kişisel Korunma Ekipmanı (Personal Protective Equipment (PPE))
- gözlükler
- baretler
- bel kemerleri ve bilek atelleri PPE değildir
İnsan Sorunları vs. Çalışma Yeri Çözümleri
NIOSH Kaldırma Denklemi
Ödev 1
Kaldırma işi
Yük Ağırlığı: 26 lbs
Kaldırma sıklığı : 3 lifts/min
Kaldırma süresi: 45 min