PDF İndir

+
+
KATYONiZASYON i~LEMiNiN PAMUKLU
KUMA~LARIN BAZI bZELLiKLERiNE ETKisi
·Su1c S. Ugur'
Mcrih S3ru~lk'
A. Hakan Akta~)
'soD Miih. Mim. Fak., Tcksti! Miih. B61., [sparta
'OEO Miih. Fak., Tckstil Miih. Bo1., izmir
'S00 Fcn-Edcb. Fak., Kimya B6liimu, [sparta
bZET
Katyonizasyon i~Iclllinin pamuklu kuma~larlll baZI ozclliklcrinc ctkisinin bclirlcnmcsi amaclyla yaptlan "all~mada ,
pamuk liflcrinin yiizcyindc katyonik bOlgclcr olu~turnJak iyin 2,3-cpoksipropiltrimctilamonyum kloriir (EP3MAC)
kullallJlml~ur. Katyonizasyon i~lcmindcn ge~jrilcn pamuklu kuma~lann FTIR-ATR vc XPS analizlcri, bcyazllk
dcrccclcri vc sanllk indislcri ill' iplik mukavcmcti tcstlcri gcr~cklc~tirilmi~tir,
An a htar Ke lim eler : Katyonizasyon, pam uk, fizikscl ozclliklcr, FTIR-ATR, XPS, mukavcmct
THE EFFECT OF CATIONIZATION PROCESS ON SOME
PROPERTIES OF COTTON FABRICS
ABSTRACT
For determining the effect of cat ionization process on some properties of cotton fabrics , 2,3epoxypropyltrimethylammonuiulll chloride (EP3MAC) were uscd to create cationic regions on the surface of cotton
fibers. FTIR-ATR and XPS analysis, degrees of whiteness and yellowness indices and yam strength tests wcre
performed forcationizcdcotton fabrics.
Keyword s: Cationization, cotton, physical properties, FTIR-ATR, XPS, stren gth
·Sonllnlrl Ya=arlCorrespol1dil1g A IIllror: sule@mmf sdll.edll.lr
+
+
$uIo S U¢ur
"'eM Sarll$'~
K.otyonttasyon I~""""", P.rnulJu
Kuma$l8"nBalOOz ...k........ Etki .. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
I. GIRl S
Tckstil matcryallcrinin yUzcy yiikiinu
dcgi~tircrek
fonksi-
A i-1akllnAklll$
EP3MAC, eter olu~tunllak i~in alkali ko~ullar altmda
alkoller ilc reaksiyona gimlckte ve pamuk lifleri ile reaksiyona girdigi zaman modifiye bir Iif(3) olu~tunllaktadtr.
yonel ozclliklcr kazandmnak amaClyla kimyasal vc fizikscl
olamk bin;;ok yUzcy modifikasyon tcknigi kullamlmaktadlT.
Kimyasal modifikasyon tckniklcri yUzcy bi~imlcndinnc,
[oto agartma, plazma uygulamalan vc cpoksi siibstitiisyoll
rcaksiyonlanm
i~cmlcktcdir
[I J. Katyonizasyon
i~1cmi
isc
scliiloz csash tckstil liflcrinin yiizcy modifikasyonu i"in
litcratiirdc yaygm olarak kullamlmaktadlT.
Bugiin pamuklu kuma~lann dirckt vc rcaktifboyamladdcleT i1c boyama i~lcmi 'Yok fazla cncrji vc su kullamml
gcrcktircn bir uygulamadJr. Ticari olarak clde cdilcbilcn
"ogu dirckt vc rcaktifboyannaddc pamn\; i~in sadccc Sin ITh biT afinitcyc sahiptir. Pamuk lifleri, su i~erisinde negatif
yuzey yukleri olu~turmakta ve bu yuklcr anyonik
boyarmaddcleri itmekte ve ~ektirme yontemine gore boyama ger~eklc~tirilcmemektedir. Bu afinite eksikligi gencllikle boya banyosunda yiiksek konsantrasyonlarda elcktrolit (sodyum kloriir, sodyum sulfat) kullamlmast ilc yuksek stcakhklarda uzun boyama surelcrinin kullantlmast ile
climine edilmeye ~ah~tlmaktadtr. Yiiksck konsantrasyonlarda clektrolitlcr, onemli bir rol oynamakta, pamuk lifleri
uzerinde olu~an negatif yuklerin ustesindcn gclmektc ve
boyarmaddenin ~ozunurlugunli azaltmaktadtr. C:ok adtmh
durulama ve an ytkama i~lemlcri fiske olmanll~ boyarmaddenin uzakla~llrtlmastm saglamaktadtr. Gencllikle bir
polimcrik fikse ajam, boyanan liflerin ya~ hashk ozcllikIcrini gcli~timlek amaCLyla kullamlmaktadtr. Sonu~ta ,
tipik birpamuk boyahancsindc fazla miktarda boyamJadde
ve kimyasal i~cren yuksck hacimlerde altk su olu~maktadtr
[2, 3]. Bu nedcnlerlc, son zamanlarda direkt , reaktif ve
kukurt boyarmaddcleri gibi anyonik boyarrnaddelcr ile
pamu gun boyanabilirligini gcli~timlek i~in katyonik ajanlar ilc pamugun katyonizasyon i~lemi bir~ok ara~ttnllact­
mn ~ah~ma konusu olmu~tur [3-11].
Katyonik pamuk, ozcllikle kuaterner amonyum (3-kloro2-hidroksi propil trimetil amonymll kloriir) veya u~unclil
amonyum bilc~nleri ilc pamugun etcrle~me rcaksiyonu
sonueu uretilmektedir [12].
3-kloro-2-hidroksi propil trimetil amonyum klorur
(E P3MAC) ucuz ve az toksik bir kimyasaldtT. Lif modifikasyonu i~in katyonik reaktant olarak 2,3-epoksi propiltrimetil amonyum kloriir (I) kullantlmast durumunda , bu
reaktif rcaktant 3-kloro-2-hidroksi propil trimetil amonyum kloriir (CH P3MAC) (2) ile bir alkal inin reaksiyonu ile
cldeedilmektcdir.
e ll,
?H2fHCHjfCH3
C HO
,
CH,
+
OH
C~OCH2? H CH2N {CHil3
OH
3
EP3MAC'iin alkali IYuzcltisi ile rcaksiyonunda, pamuk
lifleri ile reaksiyona girmcycn 2,3-dihidroksi propil
trimctil amonyum kloriir de (4) olu~maktadtr.
Kullalltlan rcaksiyon ko~ullanna baglt olarak
ba~langtIYta olu~an epoksi gruplanmn % 20-50'si bu
rcakti f olmayan matcryale hidrolizc olmaktadlr.
OH-
•
?t"
I'">?""H~CH,
OH OH
CH3
4
EP3MAC ile reaksiyonun bir sonucu olarak, pamuk
polimer zincirlcrinc kovalcm olarak baglanan katyonik
boyamladde bOlgclcrinc sah ip olmaktadtr. Bu boyamJaddc
bolgclcri anyonik direkt vc rcaktif boyannaddcleri
kuvvctlicc ~ekerck, pamuk lifleri uzcrinc flol!cden
boyamladdenin ~ckilmcsi i~in, norrnaldc kullamlmast
gcrekcn buyiik miktarlardaki clcktrolit olmadan, boyama
i~lcminin olu~mastm saglamaktadtr [2].
Polimerik sistcmlere EP3MAC dahil edilmesiylc;
I. Polar materyallere kar:;t gcli~mi~ adhczyonla
birliktc anan katyonik polarite,
II. Anyonik materyallcr i~in anan afinitc vc
Ill. Suda olduk~a fazla ~ozuncn kuatcrncr amonyum
gruplarmdan kaynaklanan arlan higroskopisitc
(su alma yetencgi) ozclligi saglanmaktadtr [13].
Onceki ~ah~malar incclendigindc, alkali olarak NaOH
(sodyum hidroksit), Na,CO, (sodyumkarbonat) vc
NaHCO, (sodyum bikarbonat) kullamldtgl ~ah~malar
yaptlmt~ltr. Katalizor olmadan reaksiyonun olu~madtgt
tespit cdilmi~! ir. En fazla reaksiyon olu~umu NaOH ile
clde cdilmi~kcn, en du~iik NaHCO, ilc cldc edilmi~tir.
Bclirli bir limit degere kadar katalizor konsantrasyonunun
antmlmast reaksiyonun olu~umunu anllnrken , bu degcrden sonra du~mektedir. Bunun nedcni, alkali hidrolizinden
dolayt NaOH konsantrasyonunun ~ok fazla artttTllmasmda
rcaktif olmayan 2,3-dihidroksi propiltrimctil amonyum
kloriiredonu~mesidir[13, 14].
+
KaIyonu:a.yon
~ Pamui<lu
KumqIa, ... a...,O. _ _ EI.kloO _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
EP3MAC ile pamuk ~c~itli rcaksiyol1 k~ullan altmda
rcaksiyona gircbilmcktedir. Pamu~a ~cklinnc, pad-bau;b
(crndirmc-bcklctlnc), pad.bake (cmdirmc- kun.llma), pads team (crndirme-buharlama), jig,c:l:hausl (jigger~ektirmc),jct-c;o;haust (jet~cktirmc) gibi farth yorncml cr
ile uygulanabilmcktooir. G~mi~te yapllan ~ah~malarda,
pad-batch, pad-bake, pad.steam, jig_clIhausI VI: jetexhaust yonh:rnlcri i~in reaksiyon ctkinli gi Sll1I.'; lyla % 45,
35,22,9 \ ' C 3 013111k bulunmu~1UrI2. J 2].
Kalyoniza syon i$lcmi pamugun koJay boyanabilmcsi i"i n
kullamiabi lccck bir yont ern olmakla bcrabcr, pamugun
bitim i~lcrnlcri onccs inde kimyasal yuzey modifikasyonu
i(j:in de kullamlabilrnck tedi r. YapugtmlZ daha onceki
(j:all~malarda kat yonir.asyon i~lcll1ini bir nanofabrikasyon
yontell1i olan ~ok tabaka h kapl:ul1a y6mcIl1inin on hazlrhgl
olamk pamuklu kUll1a~lam uygulanll1l~tJr. Katyonizasyon
i~lellli sonueunda yiizcydc clde cdilcn katyonik yii klii
gruplar ile yarl-ilctkcll na llopanikiillcrin e lektrostatik
kuvvetler ile baglnllillasl sag lanllll ~ vc ooylccc palllukiu
kUllla~ fonklliyonel ozenik Icr kazandlrllllll~llr [ 15- 18].
Katyonizasyon i~ l em inin kuma~ l arin bazl oze llikleri
UzerlOe etkisinin bclirlenll1csi amae lyla yap llan bu
~all~mada, kat yonir.asyon i~lcm indcn ge~irilen palllukill
kuma~lann FTIR-ATR ve XPS analizleri gc~ekle~­
tirilmi ~t ir. Aynca kUllla~lann bcyazhk dereecleri ve sanhk
indisleri bclirlcnmi~tir. Ip lik mukavemeti degerleri
ol~iilmii~ ve Anova istatistiksclanalizi ge~ek le~ti rilmi ~t ir.
2. M ATERYA L VE i\n:TOD
Cah~mada
merscrizasyon \'e aganll1a i~lemleri yapl lnll~ ".
100 pamllklu kuma~ k ullalll l llll~ur. Pamuklu kuma~
bczayagl dokullla. 138.84 glm' grJlllajasahi p, 56"ozgwlel
ve 31 atklltcJ slkhga sahi ptir. Pamllklu kuma~. iizerindeki
on terbi ye i$lemlerindcn kaynaklanabile<:ek iyoni k
gruplanllln uzakl a$t mlmasl amaclyla non-iyoni k Yl kama
maddesi ile Ylkailla i~lcillindcn ge"iri lm i~t i r. I'amuklu
kuma ~, kal yonizasyon i~lelllindcn onee yakl a~l k o lamk 18
c m x 25 em boyutlarmda kesilllli$1 ir.
Pamuk liflerinin yiizeyinde kalyon ik oolgelcr oIU~1Unnak
i"in 2,3-epokllipropihrimctilalllonyum kloriir (E P3MAC)
kullallllamk Imtyonizasyon i$lcmi yap llml$1Ir (Hauser ve
Tabba, 200 1). Katyoniz(lsyo n i$lemi i"in 3-kloro-2hidroksipropil Irilllelilalllonyull1 klm'Or (CHP 3MAC, %
65) ve sodyu lll hidroksil (N(IOI I. % 50) Aldrich fiml3slOdan temin cdilllli$tir. EP3MA C, CHP3 MAC ile NaOH
reaksiyonu ile elde edilllli~tir. 100 g C n r 3MA C ve 45.5 g
NaOH 200 ml deiyonizc su i~erisinde kan $l mlnll $1Ir. 8u
~ozelti pamuklu kUllla~ labomtua r tipi yalay Fulard (Ata"
Marh) mak inesinde eilldirillll i, \'e kuma$ numunleri 24
sam standan atmosfer ~nlan altlOda (20 ·C ve % 65 nem)
kilitli numune toroolannda bckletilmi$tir. 24 saal sonunda
1Il00_____
....
'-
Sa"",k
A"'em
........
Ak ...
kalyozinasyon i$ lemi uygulanan paillukiu kUllla$lar 60 °C
sleakhkla etiivde kurulu lmu$tur.
Minoha 3600d marka Spcklrofotomctre i~lem gonncmi$
\'c katyonizasyon i~le minden ge~irilmi, kuma~larm
ASTM D 1925 \'c ASTM E 313 Slandanianna g6re sanll k
dcrcccleri ve D 65 1~lk kaynagl kullam larak Slensby
formiiliine gore beyazhk ind islcrinin belirlenmesi
amaclyla kullamlml ~hr.
Katyonizasyon i~lcmindcn gC'Yiri len kuma~lann. Mg
Kalpha kaynagl (300 Walt. 0,90 eV) kullanllarak genel
I3rama ve klsmi tamma analizlerinin ya pll masl i~in X-I~m
Fotoclektron SflCktroskopisi (XPS) k ullam lnll~ ve
kuma$lann 0/. element anal izleri de e lde cdilm i$tir. Fourier
infrared Tmnsfonn SflCkroskopisi (FTI R) ve ATR objekl ifi
ile kUllla$ yiizeyinden FT- Raman spc ktrumhlnnl n ali nmu sl
Elruker IFS 66!S FTIR marka Fourier In fmrcd Tr~ns rorm
Spckroskopisi ile ger~eklqtirilmi$tir. 2 em I ~6z0n(irliikte
4000-400 em ' dalga boyu arahg mda spc ktrumlnr elde
edilmi~tir.
Ll oyd LR5K Plus llIarka muka vemet 6 1 ~iim cihazl ile
i$lem gonnemi $ ve katyonizasyon i~lcminden g~ i rilm i~
kuma~lardan ~Ikanllan 20 at kl ve 20 ,,6zg0 ipli kleri nin
kopma muku\'emeti degerleri TS 245 EN ISO 2062
standardma uygun o lamk ol~[j]mO~t[jr. Call~mada. alkl ve
~ozg[j ip liklerin in llIukavemet test sonu"la rmm
istatisliksd anali zi i~ in s r ss 16.0 ISlatistik r akcl
Programl kul1anllm l~h r. Katyonizasyon i,lemi nin
pamuklu kuma $ muk ave ille li Ozerine e tk ilerini n
ka~lIa~1J nlmasmda sonu~lann degcrlendirilmesi i~in One
way-ANOVA tesli uygu lanm l~hr.
3. SON UCLAR VE TARTI $MA
Scl0loz ile EP3MAC reaklliyonuiKlan olu~ kutyonizasyon
i$lemi sonucunda scliilozun clement i"critine Ami (N)
elementi dahil olmaktrnhr. $ekil I'de de goriildOtO gibi,
katyonizasyon i$lerninm ge~ekh:~tgiginden emin ol mak
i~in scliilozun i"erigindeki A~.ot elementinin varllglllln
kaJlJllanmasl gerckrnekledi r.
-
!>tkit I. Kal)"OniZasyolI
--
--
reakoiyon~ : (I) J -kloro-2-h'drok.ipropittrimcul amonyum kloriir (C l trJ MAC) ile alkali ",atsiyonu; (2) EP3MAC ile ""liilolUlI hidrokSiI gruplan aras,ndaki
reaksiyon [2J
no. :""'''':"'
_
.. _
+
+
+
K.otyonttasyon I~""""", P.rnulJu
Kuma$l8"nBalOOz ...k........ Etki .. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
hlcm gonncmi~ ham kllma~ vc katyonizasyon i~1cmjrxkn
ge!;irilmi~ pamuklu klulla~lann Fowler Trnnsfoml infrnred
,
"
gOstcnncktcdir. Katyonizasyon i~lcmi uygulanan pamuklu
kWlla~m, i~lcm gonllcmj~ pamuklu kW1l3;j1ll absorpsiyoll
spcktrumlanm koruduf,'ll gozlcnmcktcdir. Her iki kllm~
gOriilcn 3100-3700 llem civannda
l!em'de mcrkczlcncn
gcni~
yakla~lk
-,
0
,
•
3360
balli, scliilozda bulwum OH
=
;;;I
.J
•
pamuklu ktuna;; bclirgin FTIR absorpsiyon spcktrumlan
i~in
A i-1akllnAklll$
!~I ,J - R
- - ..
Spckroskopisi (Ff[R-ATR) analizlcri gc~ck1c~tirilmj~ vc
cldc cdilcn grnfiklcr Sckil 2'de vcrilmi~tir. i ~lcm gonllcmi~
Omcgi
$uIo S U¢ur
"'eM Sarll$'~
--
-~~
-
fonksiyoncl gruplanmll biT karaktcristigidir. Katyonizasyoll
i~lemi SIr.lSlllda kuJlamlan 2,3-cpoksipropiltrimctil amonyum
klorUr (EP3MAC) ~6zclti5inin scliiloZU/l hidroksil gruplan
(011) ilc reaksiyona ginncsindcn dola}'l. bu bandm %
g~irgcnlik dcgcrindc bir miktar artl~ gozlcnmcktedir. 1479
Ilem'dc CoN titrc~im band! EP3MAC ilc sclulozun
rcaksiyonu sonucunda scluloz liflcrinc baglanan Azot (N)
clcmclltini gOslcnncktcdir. 1030 IIcm'dc bir maksinmm vcrcn
kuwctli absorpsiyon bandl sclUloZWI (C-C, C-O and C-O-C
titrc~imlcri) fonlsiyOllci gruplanndan kaynaklanmaktadlr.
' ~~~~~~~~-r~
•
•
t: __
! ,-
--
.. .. ..
:o--_o...:c'
$ekil 2. i~lem giirmemi~ ve katyonik ozeltik kazandlnlnn~ kUlll3.'jtn
FTIR_ATR grnfikleri
Katyonizasyon i~lcmindcn g~irilmi~ pamuklu kunla'illl XFotoelcktron Spcltroskopisi (XPS) analizi
gcrvekl~tirilmi~tir. XPS :malizi ile scluloZUll katyonizasyon
i~lemi sonuclUldaki clemcm iyeriklcrindcki farkhhklar tcspit
cdilmi~tir. K.atyonik kwna~1ll 0-1200 cV ilc 395-420 cV
arnhgmdaki XPS spcktrumlan Sckil 3'dc \"erilmi~tir. 283.95
ve 530.11 eV coclji dcgcrlcrindc giirlilen karaktcristik pikler
sclUlozda bulunan slraslyia karbon (C) ve oksijen (0 ) atomlan
io;:crigini kamtlamaktadlr. K.atyonizasyon i~lcmi SIr:lSlllda
sclUloz liflcrindc ollCi3n Azot (N) iycrigi isc 399.6 cV cnclji
degcrindc kuyiik bir pillc goriilmcktcdir. 399.6 cV cnclji
dcgcrindcki Nis piki 395-420 cV arnhgllldaki spcktrumda
<!aha net giiriilcbilmcktcdir. Nis piki scluloz iizcrindc
katyonizasyon i~lcminin gc~cklc~tigini kamtlamaktadlr.
1~11lI
J. Kat)'omk ozelhk kazandmtml'j kUlll3.'jtn O-t200 eY lie 395_
420 eY arnh&1ndaki xrs spektrumtan
Tablo I'dc katyonizasyon i~lcmindcn g~irilcn ~m XPS
analizi ilc cldc cdilcn clemcmlcri, % clemcnt iycrigi dcgerleri
vc bu clclllcmlcrin tcspit cdildigi dalga boyu arahklan
vcrilmck tcdir. i~lcm gormcmi~ pamuklu kuma~ta
buhmmayan vc katyonizasyoll i~lcmi ilc scliiloza bagl:man
EP3MAC grubwKlan dahil olan Azot (N) clemcminin % oram
0,8'dir.
[Iem enllu
Karbon (C)
Azol (N)
Oksijm (0)
Klor (Cl)
•..
~-'C..
:c-'-..
:o---o..:_--:..:_--C..
:c---..
..... _"...
~kit
Tablo 1. KatYOIlik iizdlik kazandJntan
analizi "",,,,,Ian
•
•
•
-
°1. Alom miklar,
klllllol~1n
XPS % clemen!
Da lp BOJ u Arallt l
295.7 - 283.5
407.8 - 399.6
541.2 - 530
207.5 - 196.7
60.4
0.8
36.0
2.8
Katyonizasyon i~lcminin pamuklu kuma~1Il bcyazhk vc
sanhk dcrceclcrinc ctkisinin dcgcrlcndirilmcsi amaClyla,
i~lcm giinncmi~ vc katyonizasyon i~lcmi uygulanml~
kuma~lann bcyazhk dcrceclcri vc sanhk indislcri bclirlcnmi~ ve test sonuylan Tablo 2'dc vcrilmi~tir. Katyonizasyon
i~lcmi sonucunda kuma~1ll bcyazllk derceclcrinde bir
miktar azalma, sanhk dcrccclerindc isc bir miktar artl~
oldugu giizlcnmi~tir. Aneak bcyazhk ve sanhk dcrceelcrinde giiriilcn bu dcgcrlcr kuma~ yuzeyinde iincmli bir
saramlaya ncdcn olaeak duzcydc olu~maml~t Ir.
T~blo 2. ijtem giimlcmi~ vc kalyonizasyon i~lcmi uygulanml~
kuma~lann bcyazlok dcrcccleri
/;.mu D.Adl
,,,
Ibm t u"",
itt~
\"e sanhk indi,lcri
1I'}:~hk ~:~"i
SI ••• bv
"6S_ ' 0'
&S.549
&1.(16 1
Sanllk Indi.i
,\ SU\ " ' 9!S
SJ JJ
10.22 1
ASHI [ J I J
12.SOl
11.079
K.atyonizasyon i~lcminin pamukl u kuma~1Il atll vc ~iizgii
ipliklcrinin mukavcmctlcri iizcrinc ctkisinin dcgcrlendirilmesi amaclyla, i~lcm gonncmi~ ve katyonizasyon i~lcllli
uygulallllll~ kuma~lann atkl ve ~iizgii ipliklcrinin mukavclllct
+
+
Kal)'MlZllsyon I~ Pamuldu
Kuma~M Baz, Ouolliki.MfI EIl<oSl _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
degerleri bclirlcnmi~ vc tcst sonuylan amsmda istatistikscl
olarak anlamll biT fark olup oimadlglllin bcli r1cncbilmcsi
amaclyla Anova istatistikscl analizi kuHaJ\llml~lIr. Tablo
3'dc, alkl vc ~ozgii ipligi kopma Illukavcmcti vc % kopma
uzamasl tcst sonuylan i1e Anova istatistikscl analiz
sonuylan vcrilmi~!ir. Analiz sonu~laTl incclcndigindc, hem
alll hem de yozgu ipliklcrinin mukavcmct degerleri
araslIlda istatistiksel ayldan 0,5 scviycsindc anlamh fark
bulunmamaktadlr.
• 0,05 seviyesinde istatistiksel olarak anlam!! fark bulunmaktad,r.
4. S0 NUC:; LAR
Katyonizasyon i~[cminin pamuklu kuma~lafln baZI
ozcllik1cri iizcrinc elkisinin bclirlcnmcsi amaclyla yapllan
"ah~mada, pamuk liflerinin yiizeyi nde kalyonik bOlgeler
olu~lunnak i"in 2,3-epoksipropillrimelilamonyum kloriir
( EP3MAC) kullaJ\llml~llr. Katyonizasyon i~lcminden
ge"irilen pamuklu kuma~larm FT IR-AT R vc XPS
analizlcri gcr"eklc~tirilmi~, kuma~lann bcyazhk derc<:eleri vc sanhk indisleri bclirlenmi~lir. Aynca, katyonizasyon
i~lcminin mukavemet dcgerlcrine ctkisinin bclirlcnebilmcsi amaclyla iplik mukavemeti degcrleri ol"iilmii~ vc
Anova istalislikscl analizi ger"ckle~lirilmi~lir.
Kalyonizasyon i~lcmindcn g~irilcn pamuklu kuma~m
XPS ve FTlR-ATR spcklrumlan incclcndiginde scliiloz
liflerine baglanan Azol clementi lespil cdilmi~lir. Beyazllk
dereceleri ve sanhk indisleri bclirlenen katyonik ozcllik
kazandlnlan kuma~ta bclirgin bir saram13 etkisi bulunamaml~ttr. Aynca kalyonik ozcllik kazandlnlan kuma~m
a!kl vc ~ozgii ipliklcrinin mukavemet leslleri sonu~larm­
dan, katyonizasyon i~leminin pamuklu kuma~m atkl ve
"ozgii ipliklcrinin % kopma uzamasl ve kopma mukavemeti iizcrinde iSlatistiksel a~ldan anlamll bir elkisinin
olmadlgl bclirlenmi~lir.
Scliiloz yiizeyinde elde edilen katyonik yiiklii gruplar
sayesinde hem boyama hem de bitim i~lcmlcri i"in
katyonizasyon i~lemi anahtar yonlem olarak onemini
korumaktadlr. Kalyonizasyon i~leminin pamuklu kuma~m
bazl ozellikleri iizerine elkisinin bclirlenmesi i"in yapllan
"ah~ma sonucunda, seliilozun kimyasal modifikasyonu
i~in bu yonlemin giivenle kullamlabilcccgi belirlellmi~li r.
5. TESEKKUR
Bu "ah~ma, Siileyman Demircl Univcrsilesi Bilimsel
Projeleri Koordinasyon Birimi (1814-D-09)
taraflndan finansal olarak desleklcnmi~tir.
Ara~tlnna
Silk! S ~
MIIM S."".,
A H81<l1n Aklll,
K.AYN.AKLAR
I. Hashom. M. , l-!auser, 1'.. Smith. B.. 2003, ReaCTion Efficiencyfor
CellI/lose Cationi:!ation Using 3_Chloro_l_ Hydroxypropyl
Trinoethyl Anonoonil/no Chloride, Textile Research Journal. 73.
1017_1023
2. Ibu,er, 1'.1., Taboo. A.H., 2001. lnoprol'ing the En\"inmnoenral
and Econanoic Aspeets af Cotton Dyeil'g Using a Catim'ised
COllan. Coloration Technology. I I 7, 2H2_2H9
3. Burkinshaw. S.M ., Gotsopoulos. A, 1999,. Pretreatnoent af
COllan ta Enhance its DyeabilitJ': Part l . Direct Dye". Dyes and
Pigments,42, 179- 195
4. Hashem, 1.1, Rcfaie, R., Hebcish, A., 2005, Cm",'linking af
Partial/J' Carooxynoethylated Callan Pabric I'ia Catim,i"ation.
Journal of Cleaner Production, 13.947_954.
5. Hashem. M., EI_hisi, 1.1, Sharar. S .. Refaie, R., 2010, Pre_
cationi:atian of Calion Fabrie..: An Effecti,'t' Alterno/ll'e Tool for
Actil"Olim, afHydrogen Peroxide Bleoching Process. Ca.-bohydrate
Polyme",. 79, 533_540.
6. Se"entekin, N ., Giiliimser, T , 1995, Katyonikle~tirilnoi~ Pano"kll/
K"noa~/ar'" S"b.'tamif Bir Boyarnwdde ile BOJ·anma.". Tekstil "e
Konfeksiyon, 5-4, 343_ 35 I
7. Harourt, AA, Mansour. I-I.F., 2007. Effect ofCationi,mtion an
Reactit", Printing ofLeather and Wool. Dyes and Pigments, 72, HO-87.
H. Kamel . MM .. El-Shishtawy, R.M. , Youssef, B,M .. Mashaly. II.,
2007. Ultra.wnic A.,si'ted Dyeing IV D)'t'iI'g of Cat ionised Cotton
",ith Lac Nat"ral Dye, Dyes and I'i gments, 73. 279-284.
9. Kamel, M.M., EI Zawahry. M.M,Ahmed, N.SE,Abdelghaffar.
E , 2009, Uitrasm,ic D)'t'ing of Catim,iud Catton Fabric with
Nal",al DJ't'. PIJri ]: Catim,i"mion of COllall u.,;"g Solfix E.
Ultrasonic. Sonochemistry. 16, 243-249
10, Kamk, M., Hauser, P.J .. 2004, Prim;,'g Catiani:ced Cotton " 'ith
Direct Dye." Textile Re'>Carch Journal, 74, 43_ 50.
I L Wu. M., Kuga, S.. 2006, Cmim,bllion ofCell"/o.<e f"abric.. by
Polyallylamine Bim/ing, Journal of Applied Polymer Science, 100,
166H-t672.
12. Wang, L., Ma, \Y, Zhang, S .. Teng, X., Yang, J, 2009,
Prep<lration ofCatianic COl/on with TI.-o_ooth Pad_bake Proce""
and Its Applicatial' in Salt-free Dyeing, Ca.-bohydrate Polymers,
78, 602~8.
\3, Hebcish, A. Higazy. A., El-Shafe;, A., Sharaf. S., 2010,
Sylllhesis of Caroo.tymethJ·1 Cell"lose (OIC) and Slarr:h·basM
Hybrid, ,,,,d Their ApplieatiallS in FlOCCillation ami Si"ing.
Ca.-bohydrate I'olymers, 79. 60-69
14, Hyde, K., Dong. H , Hines\roza, J.P, 2007. Icffecl of Surface
Cationi:!ation on Ihe Confarnoal Depo.<ition of Po/yelectrolytes
o-,'er COl/on Fibres, Cellulose, 14,6 I 5-623
15. Ugur. $S., Sa"'~'k, 1'.1, Akta~, All, U~ar. M.C:., Erden, E..
2010, .-IIa<iifj';"g of COllall Fabric S"rface "'ith Nana_ZnO
Alullilayer Filnos by Layer_by_Layer Depasition Methad.
Nanosealo Research Lene",. 5, 1204---12 IO.
16. Ugur. $.S., Sarn~lk, M., 2010, Electrostmic Se/fAssembly
Dyeing of Cotton Fabrics. 6th Nanoscience and Nanotechnology
Conference (NanoTR -VI), Abstract Procecdings. 197, 15_ IS June,
lzmir. Turkey.
17. Ugur, $S., Sa",~,k. M. Akta~, A.IL, 2010. AI,O,
Nanoconl]X)site Pilm Deposition On Cotton Fabrics By Layer-BJ'Layer Depo.,ition Meth(J(r, 4th International Technical Textile
Congress, 95, 16- 1S May, Istanbul. Turkey.
18. Ugur, $.S., Sa",~,k, 1.1, Akta~. All, 2010, f"abrica/ioll af
Nallocom])()Site Thin Films ..-ith TiO, Na/tapartieles by LaJ·er.bJ'Layer Depositial' Aleth(J(1 for '\/IJlti-jUnctionai COttall Fabrics.
Nanotechnology, 21,325603