Polonya Hakkında

Polonya Hakkında
POLONYA
Resmi dil: Polonyaca
Siyasi sistem: Parlamenter demokrasi
Devlet başkanı: Cumhurbaşkanı Bronisław Komorowski
Hükümet Başkanı: Başbakan Donald Tusk
Alanı (dünyada 68. sırada): Toplam 322 575 km ²
Nüfusu (2009): dünyada 34,
Sırada toplam: 38 138 000,
Nufüs yoğunluğu: 118.2 kişi / km ²
İdari bölgeler: 16 eyalet, 379 bölge, 2478 topluluk
Para birimi: 1 zloty = 100 groszy (PLN, zł)
Uluslararası kodu: +48
1/4
Polonya Hakkında
Dini: Roma Katoliği. En büyük dini topluluk, yaklaşık 34 200 000 inananın bulunduğu Katolik
Kilisesidir. Roma ayininde 34 158 000 Polonya vatandaşı vaftiz edilmiştir, bu rakam nüfusun
yaklaşık %89’una tekabül etmektedir. Polonya’da, dinin gereklerini yerine getiren inananların
oranı %40.4 ve bu oran Avrupa’da yer alan Malta’daki en yüksek oranken, 80’lerde neredeyse
%55’i dini uygulamaktaydı. Ortodoks Topluluğu’na bağlı olan inananların sayısı 500 000’den
fazladır. İnananların 150 000’i ise Protestanlığa bağlı bulunmaktadır, aynı çoğunluğu
Müslümanlardan oluşan – 5 bin inanan- diğer dini gruplar gibi.
Tarihi: Polonya devletinin başlangıcı, MS 10. yüzyıla dayanmaktadır. 966 yılında Prens Polan –
Mieszko, Çek prensesi Dobrawa ile evlenmiş, böylece vaftiz edilmiş ve Polonya Hristiyan
topluluğuna katılmıştır. Daha sonraki 4 yüzyıl boyunca, ülke Piast hanedanlığı tarafınden
yönetilmiştir. Bu dönem inişlerin ve çıkışların yaşandığı, Polonya Çek dönemiydi. O zamanlar,
diğer olayların yanı sıra, ilk üniversite-Cracow Akademi Polonya’daydı. 14. yüzyılda, sonraki
200 yıl için güç Jagiellon’ların elinde bulunmaktaydı. Bu süreç, Polonya devleti için bir ihtişam
dönemidir. Jagiellonlar, ekonomik tarımda, siyasette (Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve
Litvanya’da bulunan, Jagiello hakim güçlerinin üyeleri tarafından kökleri oluşturulmuş) ve askeri
alanda (Teutonic Şövalyelerine karşı zafer) başarılıydılar. Jagiellonian serbest seçim zamanı
gelmişti ve bu seçim Polonya soylularının kralını seçmeyi kapsıyordu. Farklı Avrupa
ülkelerinden sayımlar geliyordu ve bu ülkelerin hükümetleri zayıftı (soylular sınıfı tarafından
zayıflatılmıştır). Polonya ekonomik, siyasi ve askeri yönden zayıfladı ve Rusya, İsveç ve
Türkiye’ye karşı savaş başlattı. Güçlerinin az olduğu için İmparatoriçe II. Catherine’in neden
olduğu 3 Polonya bölgesi oluşmuştur, bu durum Polonya’nın 123 yıl boyunca Avrupa
haritasından silinmesine neden olmuştur. Ülkeyi korumaya yönelik son çaba, 3 Mayıs
Anayasası’nın kabulüydü (1791) -bu anayasa Avrupa’nın 1., dünyanın 2. anayasasıydı. Polonya
toprakları, Avusturya, Prusya ve Rusya arasında paylaşıldı. Polonya halkı, bağımsızlığın tekrar
kazanılacağı konusundaki inançlarını kaybetmemişti, başkaldırılar bunu kanıtlamaktaydı.
Sonuç olarak, Polonya, 1. Dünya Savaşı’nın bitmesiyle tekrar Avrupa haritasında yer almıştır.
Polonyalılar sadece 21 yıl özgürlüğün tadını çıkarabilmişlerdir. 1 Eylül 1939 tarihinde, üçüncü
imparatorluk Polonya’ya saldırmış ve 17 Eylül’de ise Sovyetler Birliği’nin doğusunda saldırılar
olmuştur. Polonya’nın 1945 yılında, komünist Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin etkisinin
bulunduğu alanı vurması, bağımsızlığın tekrar getirilmesi konusunda belirgin bir adımdı. 1989
yılında, ülke tam bağımsız Polonya haline gelmiştir. Demokrasi inşa edilmiş ve Polonya NATO
(1999) ve Avrupa Birliği’ne (1.V.2004) katılmıştır.
Hükümet yapısı: Yasama gücü, 4 yılda bir, doğrudan, genel ve gizli oy yöntemiyle yapılan
seçimler ile seçilen iki meclisli parlamentodur (Seim – 460 delege, Senato- 100 delege).
Polonya Anayasası altında yasama hakkı üstünlüğü, Cumhurbaşkanı, Hükümet, Senato, 15
Üyelik bir grup ya da parlamenter komiteler ve 1000 kişiden oluşan vatandaş grubunundur.
Seim ve Senato Kanunu tarafından kabul edilir, Daha sonra Cumhurbaşkanına gider ve
Cumhurbaşkanı 21 gün içinde kabul eder ve imzalar ya da veto ederek, tekrar değerlendirilmek
üzere Seim’e gönderir (cumhurbaşkanlığının vetosu, en az 230 üyenin bulunduğu bir oylamada
5’te 3’lük bir çoğunluk oyu ile avam kamarası tarafından reddedilebilir) ya da Anayasa
2/4
Polonya Hakkında
Mahkemesinden, içeriğinin Anayasaya uygunluğu açısından incelenmesini isteyebilir.
Cumhurbaşkanı, genel cumhurbaşkanlığı seçiminde 5 yıllık bir süre için seçilir (kazanan, salt
çoğunluk oyunu alandır). Cumhurbaşkanı bu görevi en fazla iki dönem yürütebilir. Devletin,
içerdeki ve uluslar arası ilişkilerdeki en üst temsilcisidir, Seim ve Senato tarafından kabul edilen
yasayı imzalar, uluslararası anlaşmaları onaylar, ilahi lütuf yasasını uygular. Cumhurbaşkanı,
Bakanlar Kurulu’nu ve Bakanlar Kurulu Başkanı’nı atamaktadır. Etnik Gruplar: 2002 yılında,
nüfusun %96’sından fazlasının Polonya ırkından olduğu, %1.23’ünün diğer milliyetlere mensup
olduğu bildirilmiş; ancak nüfusun %2.03’ünün hangi milliyetin mensubu olduğu belirlenmemiştir.
En kalabalık ulusal ve etnik azınlıklar, Silezyalılar (173.2 bin.), Alman (152.9 bin.), Belaruslular
(48.7 bin), Ukraynalılar (31.0 bin), Romalılar (12.9 bin), Ruslar (6.1 bin.) Lemkos (5.9 bin) ve
Litvanyalılar (5.8 bin)’dır. Ulusal azınlıkların, özellikle bu azınlık grubunun yoğunlaştığı
bölgelerde, kendi ulusal dillerini kullanmaları yasa ile garanti altına alınmış olsa dahi; Polonya
dili, Cumhuriyetin resmi dilidir. 21 belediyelikte [26], ikinci resmi dil olarak, Almanca, Kashubian
dili, Litvanyaca ve Belarus dili kullanılmaktadır.
Şehirler: Varşova ülkenin başkentidir (1.700.000 nüfusu vardır). En büyük 10 şehri ise şöyledir:
Krakow, Lodz, Wroclaw, Poznań, Gdańsk, Szczecin, Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Poland.
Geleneksel olarak Silesian şehirleşmiş bölgesi olarak adlandırılan, yüksek oranda şehirleşmiş
alanın nüfusu 5 000 000 kişidir (100 000’den fazla nüfusu olan 10 şehir).
Mutfağı: Polonya tarih boyunca bölgesel iklim; özellikle de değişen insan mozaiğine sahip
Polonya Cumhuriyeti’nin tarihte yaşadığı bölgelerin ikliminden etkilenmiştir. Sonuç olarak,
Doğu’nun (Tatar ve Türk, daha önceleri Moğolistan), Ruthenian, Alman, Fransız, İtalyan ve
Yahudilerin mutfak ile ilgili güçlü etkileri bulunmaktadır. Polonya’nın en ünlü yemekleri (bu
yemeklerin hepsi komşu ülkelerde de ünlüdür) arasında, hamur işleri, tahıl, erişte, lahana
sarması, etli sebzeli yemek, çorbalar, (lahana çorbası, Krupnik, kırmızı pancar çorbası, “zur
çorbası” da dahil olmak üzere) lahana ve patates ile yapılan her türlü yemek, ekmek (çavdar ve
buğday ekmeği), kekler, sebzeler, meyveler (elma, armut, çeşitli çilek ve böğürtlenler, Frenk
üzümü), kır peyniri ve er türlü et (çoğunlukla domuz, tavuk ve sığır eti) bulunmaktadır. Polonya
tatlıları, tipik bir Faworkidir. Başka ünlü hamur tatlıları da vardır. Bunlar, büyükanne kekini ya da
lokmasını içermektedir. Alkollü içkiler arasında, votka tahıl ve patatesten yapılmış ve bal
şarabının yerini almıştır. Bira, Polonya’da bira, geleneksel bir içki ve yaygındır, buna karşın
şarap daha az yaygındır. Popüler içeceği ise çaydır (genellikle siyah çay) ve çoğunlukla bir dilim
limon eklenerek ve şeker ile tatlandırılarak içilir.
Spor dalları: Polonya’da en popüler spor dalı futboldur. Bu disiplinde, Polonyalılar uluslararası
alanda çok başarılıydı ve Polonya ligi, Avrupa’da en iyi ve en OLAC ligdir. Fishy dünyadaki en
3/4
Polonya Hakkında
iyi futbolculardır. Diğer bir dikkat çekici popüler şey retinadır. “Zlotka” diye adlandırılan, 2003 ve
2005 yıllarında düzenlenen Avrupa Şampiyonalarında bayanlar ulusal temsilci olmuş ve 2006
yılındaki dünya lig şampiyonluğunda bayanlar ulusal temsilci olmuştur. Geçmiş yıllarda, Adam
Malysz’ın başarıları sayesinde kayakla atlama, Robert Kubica sayesinde Formula 1, Polonya
milli takımının 2007 ve 2009 yıllarındaki Dünya Şampiyonalarında gösterdiği başarı nedeniyle
hentbol ve Otylia Jedrzejczak gibi başarılar ile yüzme önem kazanmıştır.
Kaynak: Wikipedia
4/4