Teknik Resim 5 - Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ
Transkript
Teknik Resim 5 - Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ
TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim İzometrik Perspektifler Küpün iz düşüm düzlemi üzerindeki döndürülme açısı eşit ise kenar uzunluklarındaki kısalma miktarı da aynı olur. Bu iz düşüme, izometrik perspektif denir. a) Küp yüzeyleri temel iz düşüm düzlemlerine paralel olacak şekilde yerleştirilip iz düşümleri çizilir. b) Küpün üstten görünüşü, yatay iz düşüm düzlemi üzerinde 45˚ döndürülür. c) Döndürülen küpün profil iz düşümde, Z noktası merkez olmak üzere tabanı 35˚ 16˚ yukarı kaldırılır. Bu pozisyon gelen küpün önden görünüşü izometrik iz düşüm veya izometrik perspektiftir. 6. Perspektifler Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Page 1 İzometrik Perspektif Çizimi T cetveli ve 30˚ lik gönye ile yataya 30˚ açılar yapan eksenler çizilir. Eksenler üzerine parçanın genişlik, yükseklik ve derinlik ölçüleri işaretlenir. Bu noktalardan eksenlere paralel doğrular çizilerek dikdörtgen prizmanın perspektifi meydana getirir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 2 b) Görünüşlerdeki boşluklar prizma üzerinde sırasıyla oluşturulur. Fazla çizgiler silinir, koyulaştırma yapılarak perspektif tamamlanır. a) Paralel doğrular çizilerek perspektif meydana getirilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 3 • İzometrik Eksen Konumları M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 4 • İzometrik Perspektifte Açılar Çizilecek perspektifin göze hoş görünmesi ve üzerindeki işlemlerin daha anlaşılır olması için perspektif eksenleri değişik konumlarda alınabilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Page 5 İzometrik perspektifte açılar gerçek değerlerinden farklı değerlerde çizilirler. Perspektifteki açıların çizilmesinde, açıyı meydana getiren köşe noktalarının yerleştirme ölçüleri taşınır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 6 1 • Dairenin İzometrik Perspektifi Eğik yüzeyli parçaların izometrik perspektif çiziminde ölçüler görünüşten perspektif üzerine taşınmak suretiyle çizim tamamlanabilir. a) Gerçek elips çizimi: Gerçek elips çiziminde yerleştirme ölçülerinden faydalanılır. Üstten görünüşteki daire üzerinde noktalar alınır. Bu noktaların yatay ve düşey eksene olan ölçüleri işaretlenir. Perspektif üzerine çizilen eksenler üzerine bu ölçüler taşınarak elipse ait noktalar bulunur. İşaretlenen noktalar yay cetveli ile birleştirilerek dairenin izometrik perspektifi tamamlanır. Parçanın tabanı üzerindeki elips için noktalardan düşey doğrular çizilir. Doğrular üzerinde parçanın kalınlık ölçüsü işaretlenip tabana ait elips tamamlanır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Page 7 b. İzometrik perspektifte dört merkezli elips çizimi: • Dairenin çapına eşit olan karenin izometrik perspektifi çizilir. Çizilen eşkenar dörtgenin geniş açı köşelerinden, karsı kenarlara dikler çizilir. • • • M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 8 Silindir ve delik, çap ölçülerine uygun bir prizmaymış gibi izometrik perspektifi çizilir. Prizma üzerinde elips çizilecek üst yüzeylerde dört merkezli elipsler ile perspektif çizilir. Üst yüzeydeki elipslerin yay merkezleri parçanın yüksekliği kadar tabana taşınır. Fazla ve kesik çizgiler silindikten sonra koyulaştırılarak izometrik perspektif tamamlanır. • Aynı işlemin simetriği yapılır. • Geniş açı köşeleri merkez olmak üzere R yayları çizilir. • Yaylara teğet birleşecek şekilde R yayları çizilerek elips tamamlanır. Şekilde deliği olan bir silindirin dört merkezli elips metoduyla izometrik perspektifinin çizilmesi görülmektedir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 9 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 10 Elipsin eksenleri ile dairenin kesiştiği noktaları ise küçük yayların merkezidir. R ve r yarıçaplı yaylar çizilip dört merkezli elips tamamlanır. Küpün görünen üç yüzeyindeki elips çizimi Şekilde görülmektedir. Dört merkezli elips çiziminin başka bir metodu da daire yardımıdır. Çizilecek perspektif üzerindeki elips için, aynı çapta ve merkezde daire çizilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 11 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 12 2 • Eğrilerin İzometrik Perspektifi Şekilde görünüşleri verilen parçanın eğri çizgisi üzerinde çok sayıda nokta alınıp perspektif üzerinde işaretlenir. c) Dikdörtgenin prizmasının yüksekliği değişmediği için işaretlenen noktalardan düşey çizgiler çizilip yükseklik ölçüleri işaretlenir. a) Parçanın ilk durumu dikdörtgenler prizması özelliğindedir. • Ana ölçülere göre prizmanın izometrik perspektifi çizilir. • Eğri üzerinde işaretlenen noktaların yerleştirme ölçüleri prizmanın perspektif üzerine taşınır. d) Eğriye ait noktalar prizmanın tabanında bulunduktan sonra eğri cetveli ile birleştirilir. • Fazla çizgiler silinip koyulaştırma yapılarak perspektif tamamlanır. b) Aynı şekilde diğer noktalar da perspektife taşınır. • Prizmanın üst yüzeyinde işaretlenen noktalar eğri cetveliyle birleştirilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 13 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 14 • İzometrik Perspektifte Kesitlerin Çizilmesi • Parçaların iç kısımlarındaki görünmeyen kısımları açıklamak için perspektif kesitleri çizilir. • İç kısımlardaki boşluklar ve dolu kısımlar tüm açıklığıyla ortaya çıkmış olur. • İzometrik perspektifte kenarlar 30° çizildikleri için tarama çizgileri 45° yerine 60° olarak çizilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 15 • Parçaların iç kısımlarındaki görünmeyen kısımları açıklamak için perspektif kesitleri çizilir. • İç kısımlardaki boşluklar ve dolu kısımlar tüm açıklığıyla ortaya çıkmış olur. • İzometrik perspektifte kenarlar 30° çizildikleri için tarama çizgileri 45° yerine 60° olarak çizilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 16 Dimetrik Perspektif Bir cismin ana boyut kenarlarından iki tanesini aynı boyda ve açıda görülecek şekilde ve üçüncü kenarı ise 1:2 ölçüsünde ve farklı açıda çizilen perspektife dimetrik perspektif denir. Dimetrik Perspektifin Meydana Gelmesi Şekilde bir küpün dimetrik perspektifinin oluşması için döndürülmesi görülmektedir. Küpün yüzeyleri temel iz düşüm düzlemlerine paralel tutulup iz düşümleri çizilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Yatay iz düşüm düzleminde üstten görünüş 20˚ 40‘ döndürülür. M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 17 Buna göre önden ve yandan görünüşü tamamlanır. Bu durumdayken yandan görünüşte B köşesi ( sağ alt köşe ) merkez olmak üzere 19˚ 26‘ yukarıya kaldırılır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 18 3 Çizimlerde kolaylık için 7˚ 10‘ lik açı 7˚ 41‘ 25‘ lik açıda 42˚ olarak alınır. Dimetrik perspektif çiziminde 7˚ ve 42˚ lik açıların işaretlenmesi için Şekil 17c’de görüldüğü gibi dik üçgen bağıntılarından da faydalanılır. • Önden görünüşte prizmanın taban kenarları yatayla 7˚ 10‘ ve 41˚ 25‘ lik acı meydana getirirler. • Kübün 7˚ 10‘ kenarında 0,9428 ve 41˚ 25‘ lik kenarında 0,4714 katı kadar kısalmalar meydana gelir. 2.1.2.2. Prizmatik Parçaların Dimetrik Perspektif Çizimi • Çizim kolaylığı bakımından 0,9425 ölçüsü 1 ve 0,4714 ölçüsü 0,5 olarak alınır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Uygulamalarda ,gönyelerle çizim yapabilmek için 7˚yerine 7˚30‘ ve 42˚ yerine 45˚alınarak dimetrik perspektif çizilebilir. ( Şekil 17d). Şekil 18 ‘de iki görünüşü verilen parçanın kutu kontrüksiyonu metoduyla dimetrik perspektif çizimi görülmektedir. M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 19 2.1.2.3. Daire ve Yayların Dinamik Perspektifi Dimetrik perspektif üzerindeki dairesel kısımlar elips olarak görünür. Bu elipslerin yerleştirme ölçüleri yardımıyla çizilebildiği gibi yaklaşık hesaplamalar ile pergel yardımıyla da çizmek mümkündür. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 20 a) Kübün A yüzeyindeki elips dört merkezli elips metoduyla çizilir. • Yüzey üzerinde 7˚ ile 42˚ lik eksenlere dik A, B, C, D noktalarından yardımcı doğrular çizilir. • Bu doğruların Kesiştiği 1 ve birleştiği 2 numaralı noktalar küçük ve büyük yayların dört merkezidir. Bu merkezlerden R3 ve r3 yayları ile elips çizilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 21 c) Kübün B yüzeyleri, küp kenarının 1:1 ve 1:2 oranında 7˚ ile 42˚ açılarında paralel kenarıdır. İki yüzeydeki elipslerin çizim yönetimi aynıdır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 22 Silindirik parçanın yerleştirme ölçüleri metoduyla çizilmesindeki işlem sırası Şekil 20’de görülmektedir. Yandan görünüşteki daire kare içine alındıktan sonra 30˚ lik bölüntü çizgileri çizilir. • B yüzeylerindeki elipsleri çizmek için O merkezinden ve dar açılı bölgeden geçen yatay konumlu ve 7˚lik elips eksenleri çizilir. • Yatay eksen üzerinde hesaplanan D1 (D2) ve O merkezine göre dikey olarak d1 (d2) ölçüleri işaretlenerek elipsin büyük ve küçük eksen ölçüleri bulunur. • Yatay eksene dik s ekseni çizilir. Aynı yay simetrik olarak da çizilir. Yatay eksen üzerinde de D1 ölçüsüne teğet r1 yayları çizilir. Çizilen yayların birleşmeyen kısımları eğri cetveli ile birleştirilip elips tamamlanır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Silindirik parçanın yerleştirme ölçüleri metoduyla çizilmesindeki işlem sırası Şekil 20’de görülmektedir. Yandan görünüşteki daire kare içine alındıktan sonra 30˚ lik bölüntü çizgileri çizilir. Şekil :19 Page 23 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 24 4 2.1.2.4. Yerleştirme Ölçüleriyle Dimetrik Perspektif Çizimi Şekil 21’ de üç görünüşü verilen bir cismin, yerleştirme ölçüleri metoduyla dimetrik perspektifinin çizimindeki işlem sıraları görülmektedir. Cismin genişlik ölçüsü 7˚ lik eksen üzerine 1:1 oranında derinlik ölçüsü 42˚ lik eksen üzerine 1:2 oranında işaretlenerek cismin taban yüzeyinin dimetrik perspektifi çizilir. (Şekil 21a). Görünen kenarlar koyulaştırılır.( Şekil 21d ). Üstten görünüşteki bütün çizgiler. Bu yüzey üzerine dimetrik olarak çizilir. (Şekil 21b). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Taban yüzeyindeki köşe noktalarından dikey çizgiler çizilerek görünüşteki yükseklik ölçüleri işaretlenir. Noktalar uygun şekilde birleştirilerek perspektif taslak olarak ortaya çıkar. (Şekil 21c). Page 25 Görünmeyen kenarlar, yardımcı çizgiler ve yüksekliğe ait çizgiler silinerek cismin dimetrik perspektifi tamamlanır. (Şekil 2e). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 26 Şekil 22’de küp, iz düşüm düzlemi önünde ön ve arka yüzeyleri ile paralel konumda tutulmaktadır. İz düşüm düzlemine dik olarak bakıldığında kare şeklinde iz düşüm meydana gelir. Bu defa küp aynı konumdayken iz düşüm düzlemine eğik olarak A doğrultusunda bakılır. A bakış yönüne paralel, iz düşüm düzlemine eğik ışınların kübün köşelerinden geçmesiyle eğik paralel iz düşüm elde edilir. Şekil 21: Yerleştirme ölçüleriyle dimetrik perspektif çiziminde işlem sırası 2.1.3. Eğik Perspektif 2.1.3.1. Genel Bilgi Eğik perspektif, aksonometrik perspektifte olduğu gibi perspektif kenarlarının paralel çizildiği perspektiftir. Eğik perspektifin özelliği, uzaydaki cisme olan bakış doğrultusunun resim düzlemine eğik olmasıdır. Cismin köşelerinden geçen ışınlar iz düşüm düzlemine eğiktir. Bu şekilde elde edilen iz düşüme; eğik iz düşüm veya eğik perspektif denir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 27 Şekil 23’te Bir silindirin dik ve eğik iz düşümünün meydana gelişi görülmektedir. Silindir ve deliğin daire olan şekilleri, eğik perspektifte de daire olarak çizildiği için büyük kolaylık sağlanmış olur. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 29 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 28 2.1.3.2. Geri Eksen Açıları Eğik perspektiflerin gönyeler yardımıyla çizilebilmesi için, geri eksen açıları 30˚, 45˚ ve 60˚ açılarından birisi tercih edilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 30 5 2.1.3.4. Kavaliyer ve Kabinet Perspektif Konumları Eğik perspektifler çizilirken üzerinde daire bulunan kısımlar ön yüzeye gelecek şekilde yerleştirilir. Eğik perspektiflerin en büyük özelliği, ön yüzeylerinin gerçek ölçülerde çizilmesidir. Cisim üzerindeki dairesel kısımlar ön yüzeylere getirildiği zaman elips çizimi ortadan kalkar ve perspektif çizimi kolaylaşır. Şekil 27’de silindirik bir parçanın doğru yerleştirilmesiyle dairesel çizilmesi görülmektedir. 2.1.3.3. Eğik Perspektif Çeşitleri Geri eksen ölçülerinin kısalma değerlerine, seçilen esas yüzeye bakış doğrultusuna göre: eğik perspektifler; kavaliyer, kabinet ve kuş bakışı perspektif olarak sınıflandırılabilir. Geri eksen açısının 45˚ ve derinlik ölçüsünün 1:1 oranında alındığı perspektife kavaliyer perspektif denir. (Şekil 25). Geri eksen açısının 45˚ derinlik ölçüsünün 1:2, 3:4 vb. oranında alındığı perspektife kabinet perspektif denir. (Şekil 26). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 31 2.1.3.5. Eğik (Kabinet) Perspektif Çizimi Şekil 28’de kabinet perspektifin çizim sırası görülmektedir. Bu perspektife pratik olarak eğik perspektif denir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 32 2.1.3.6. Eğik Kavaliyer Perspektifte Dört Merkezli Elips Çizimi Eğik perspektiflerin üst ve yan yüzeylerinde bulunan dairesel kısımları elips olarak çizmek gerekir. Şekil 29’ da cismin ön yüzeyindeki dairelerin eğik perspektifteki çizimi görülmektedir. Buradaki elips çizimi, izometrik perspektifteki dört merkezli elips çiziminin benzeridir. Bu metotta dairelerin bulunduğu yüzeye daire çapında eşkenar dörtgen çizilir. Eşkenar dörtgen kenarlarının orta dikmelerinin birleştiği ve kesiştiği noktalar büyük ve küçük yayların merkezleri olarak işaretlenir. Bu merkezlerden R ve r yayları çizilerek elips tamamlanır. Cisimlerim görünüşlerindeki ön yüzeyi, genişlik ve yükseklik ölçüleriyle eğik perspektifin ön yüzeyine aynen çizilir. 1:2 oranında işaretlenir. ( Şekil 28a ). Ana boyutlarda prizmanın perspektifi meydana getirilir. Parça üzerinde bulunan dairelerin eksenleri çizilir ve daireler pergel veya şablonla tamamlanır. (Şekil 28b). Fazla çizgiler silinerek perspektif tamamlanır ve koyulaştırılır. ( Şekil 28c ). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 33 Şekil 30'da geri eksen açısı 45°olan parça üzerinde dört merkezli elips çizimi görülmektedir. Yüzey üzerine, dairenin merkezini belirleyen eksenler çizilir. Dairenin çapı ölçüsünde eşkenar dörtgen çizildikten sonra eksenlerle kesiştiği noktalardan eksenlere dikler çıkılır. Bu çizgilerin kesiştiği uç noktalan büyük yayların ve kesiştiği ara noktalar küçük yayların merkezidir. Daire ile eksenlerin kesiştiği noktalar teğet birleşecek şekilde yaylar çizilerek daire içine dört merkezli elips çizimi tamamlanır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 35 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 34 2.1.3.7. Eğik Perspektifte Açıların Çizilmesi Şekil 31'de, görünüşleri verilen cismin, eğik yüzeyinin açısı eğik perspektif üzerine yerleştirme ölçüleri yardımıyla taşınır. Geri eksen kenarının üzerindeki Y ölçüsü 1:1 veya 1:2 oranında perspektif üzerine aktarılır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 36 6 2.1.3.8. Eğik Perspektifte Yerleştirme Ölçüleriyle Elipsin Çizilmesi 2.1.3.9. Kuşbakışı (Planometrik) Perspektif Şekil 32‘de kavaliyer ve kabinet perspektifle daire ve yayların elips çizimi görülmektedir. Görünüşler üzerinde işaretlenmiş noktalar, yerleştirme ölçüleri yardımıyla perspektif üzerine taşınarak elips çizilir. Geri eksen ölçüsü 1:1 alındığında, görünüşlerdeki ölçüler de eğik perspektife 1:1 taşınır. (Şekil 32a). Geri eksen ölçüsü 1:2 oranında kısaltılmışsa yerleştirme ölçüleri de 1:2 oranda perspektife taşınır. (Şekil 32b). Geri eksen ölçüleri 1:2 oranında kısaltılmış bir kübün ön ve yan yüzeylerinde bulunan dairelerin eğik perspektifi Şekil 32c'de görülmektedir. Ön yüzeyde daire üzerinde eşit aralıklarla elemanlar çizilmiştir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 37 Kuşbakışı perspektif çiziminde T cetveli ve gönyeler ile Z ekseni düşey konumda X ve Y eksenleri arasındaki açı 30°ve 60°olarak çizilir. Bu eksenler üzerinde cismin kenar uzunlukları 1:1 orannda işaretlenip kübün kusbaısı perspektifi çizilir. ( Şekil 34a ). Kısaltılmış kuşbakışı perspektifte yükseklik ölçüleri 1:1 yerine 2:3 oranında alınabilir. Şekil 34b'de kuşbakışı perspektifi görülen bir kübün üst yüzeyindeki dairenin perspektifi de daire olarak görünür. Diğer yüzeylerindeki daireler elips olarak çizilir. Elips çizimlerinde daha önce öğrenilen dört merkezli elips çizim metotlarından faydalanılır. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 39 2.2. Konik 2.2.1. Genel Bilgi ve Perspektif Tanımları Konik perspektif, cisimleri gördüğümüz şekle yakın görünüşü veren perspektif çeşididir. Şekil 36’da elektrik direklerine bakan kimsenin yandan görünüşü görülmektedir. Cisme bakan şahısla direkler arasına yerleştirilen bir resim düzlemine yakın direk boylarının, uzaktaki direk boylarından daha büyük olduğu görülmektedir. Burada direklerin görünüşlerinin çizildiği düzleme resim düzlemi denir ve RD ile gösterilir. Cisme bakan kişinin gözünün yüksekliği hizasında alınan ve yatayla paralel olan bu çizgiye ufuk çizgisi denir ve UÇ ile gösterilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 41 Yatay iz düşüm düzleminde meydana gelen kuşbakışı perspektif eksenlerinin perspektif görünüşleri ve iz düşümlerinin çizilmesi. Şekil 33a’da görülmektedir. X ve Y perspektif eksenleri arasındaki açı 90˚dir. Z ekseni düşey konumda bulunur. Cisim, X ve Y eksenlerinden yatayla 30˚, 45˚ ve 60˚ açı yapacak şekilde taşınır. Yatay iz düşüm düzleminde paralel tutulan bir kübe 45˚ lik bir açı altında bakılmak suretiyle elde edilen iz düşüşüm kuşbakışı perspektiftir. (Şekil 33b). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 38 Şekil 35 ‘de üst yüzeylerinde daireler ve değişik geometrik şekillerin bulunduğu iki parçanın kuşbakışı perspektifi görülmektedir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 40 Şekil 37’de bir oyun, iki tarafındaki direklere karşıdan bakılarak çizilmiş resmi görülmektedir. Bakılan cisimler ufuk çizgisi üzerinde bir noktaya doğru küçülür ve sonunda bu noktada birleşiyormuş gibi görünür. Bu noktaya kaçış noktası veya kayboluş noktası denir ve KN ile gösterilir. İki ve üç kaçış noktalı perspektiflerde kaçış noktaları ufuk çizgisi üzerinde bulunur. İki ve üç kaçış noktalı perspektiflerde kaçış noktaları ufuk çizgisine göre değişik yerlerde bulunur. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 42 7 Şekil 38c'de yan görünüşten çıkan ve bakış noktasıyla birleştirilen ışınların resim düzlemini kestiği noktaların işaretlenmesi verilmektedir. Resim düzlemi üzerindeki bu noktalardan paralel çizgiler çizilerek cismin yükseklik boyutlan bu çizgiler üzerinde işaretlenir. Şekil 38d'de, BN' sinin alt tarafa getirilmiş durumunda cismin üst görünüşünün yeniden çizilmiş sekli görülmektedir. Burada bakış noktasından cismin köşelerine çizilen ışınların resim düzlemini kestiği noktaların işaretlenmesi verilmektedir. Resim düzlemi üzerindeki bu noktalardan paralel çizgiler çizilerek cismin yükseklik boyutları işaretlenir. Şekil 38e 'deyse yan ve üst görünüşlerin birlikte ele alındığı ve perspektifin nasıl elde edildiği görülmektedir. 2.2.2. Görünüşlerden Konik Perspektifin Çizilmesi Şekil 38'de, bir dikdörtgen prizmanın konik perspektifinin çizilmesi için işlem sıraları görülmektedir. Şekil 38a'da, çizilecek perspektif için cisim, resim düzlemi, bakış noktası, iz düşürücü ışınlar ve elde edilen konik perspektifin durumu ve gerçek ölçülere göre boyutların küçülmesi görülmektedir. Perspektif olarak açıklanan bu durumun profil ve yatay iz düşüm düzlemleri üzerinde nasıl gösterildiği ise Şekil 39b'de verilmiştir. Burada BN, UQ, RD ile cisim arasındaki duruş şekilleri açıklanmıştır. Böylece cismin yükseklik ölçüleri ve genişlik ölçülerinin resim düzlemi üzerinde ne kadar küçüldüğü bulunabilmektedir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 43 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 44 2.2.5. Ufuk Çizgisinin Durumu Ufuk çizgisi, perspektifi çizilecek parçanın, gösterilmek istenen yüzeylerine göre yerleştirilir. 2.2.3. Bakış Noktasının Yeri Perspektifi çizilecek cisme göre alınan bakış noktası (BN) 30°veya daha küçük bir açıda olmalıdır. (Şekil 39). Şekil 41'de, dikdörtgen prizmanın perspektifi, ufuk çizgisinin üç ayrı konumuna göre çizilerek gösterilmiştir. 2.2.4. Resim Düzleminin Yerleştirilmesi Resim düzleminin yeri, çizilecek perspektifin büyüklüğüyle orantıdır. Genellikle cisim resim düzleminin arkasına yerleştirilir. (Şekil 40). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 45 2.2.6. Konik Perspektif Çeşitleri Çizilecek parçanın, resim düzlemine, duruş konumuna ve kaçış noktalarının sayısına göre üç çeşit konik perspektif olur. Bunlar bir noktalı, iki noktalı ve üç noktalı konik perspektiflerdir (Şekil 42). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 47 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 46 2.2.6.1. Bir Noktalı Konik Perspektif Bir noktalı konik perspektiflerde cismin ön yüzü, resim düzlemine paralel alınır. Bu şekilde, cismin iki boyutunu veren kenarlar (genişlik ve yükseklik) resim düzlemine paralel olur. Ancak derinlik kenarı geriye doğru konik çizilir. Koniklik, kaçış noktasıyla ve buna bağlı olarak meydana gelir. Bir kaçış noktasıyla çizilen bu perspektiflere bir noktalı konik perspektif denir. Perspektif çiziminin kolay yapılabilmesi için, resmin ön yüzü resim düzlemine yapışık alınır.Böylece yandan görünüş çizmeye gerek kalmaz. (Şekil 43). Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 48 8 Eğer kaçış noktası cismin simetri ekseni üzerinde alınırsa perspektifin çizimi Şekil 44’ te görüldüğü gibi oluşur. 2.2.6.2. iki Noktalı Konik Perspektif Çizilen konik perspektifin göze daha gür görünmesini sağlamak için iki noktalı konik perspektifler tercih edilir. Bu perspektifte, cismin ön yan yüzeyleri resim düzlemine (RD) eğik olacak şekilde döndürülür. Düşey kenarlar RD' ne paralel olur. Diğer kenarlar RD' ne eğik olduklarından iki tarafta konikler meydana gelir. Bunun için, iki kaçış noktasıyla çizilen bu perspektiflere iki nokta u konik perspektif denir. Şekil 45 ‘de bir dikdörtgenin prizmanın iki noktalı konik perspektifinin çizimi için işlem sıraları görülmektedir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 49 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 50 Şekil 46’ daysa değişik bir parçanın iki noktalı konik perspektifinin nasıl çizildiği görülmektedir. Ancak uygulamalarda bu işlemlerin tamamı bir şekil üzerinde pratik olarak meydana getirilecektir. Bu ise Şekil 45e’ de görülmektedir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 51 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 52 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 54 2.2.6.3. Üç Noktalı Konik Perspektif Şekil 48’de ilk görünüşü verilen bir parçanın üç kaçış noktalı perspektifin çizimi için KN’ ları (K1, K2, K3) ve ufuk çizgisinin işaretlenmesi gerekir. Uç üzerindeki O noktasından çizilen düşey çizgi üzerinde K3 noktası ile O noktasına göre sağ ve sol tarafta K1 ile K2 noktaları alınır. Görünüşler üzerindeki 0,1,2 ve 0,3,4 noktaları uygun büyüklükte fakat aynı oranda ufuk çizgisi (UÇ) üzerine işaretlenir. Bu noktalar K1 ve K2 yi birleştiren doğru üzerinde belirli oranlarla alınan Öx ve Öy ayrı ayrı birleştirilir. Diğer taraftan K2 ile K3 doğrusuna paralel Oz doğrusu çizilir. Oz doğrultusu üzerinde 0,5,6 ve 7 noktaları aynı oranda olmak üzere işaretlenir ve K2 ile K doğrusu üzerindeki Öz ile birleştirilir. Birbiriyle kesişen ilgili çizgilerle cismin üç noktalı konik perspektifi çizilir. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 53 9
Benzer belgeler
Teknik Resim 2 - Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ
Pergelin ilk açıklığı ile, B ve C noktalarından birbirini kesen çapraz yaylar çizilir
ve OD arası birleştirilir.
Daire çevresi üzerinde elde edilen E ile F nokta arası daireyi dokuz eşit parçaya