H POF Z BEZ NEREDED R? Hipofiz bezi yaklaşık bir bezelye

HİPOFİZ BEZİ NEREDEDİR?
Hipofiz bezi yaklaşık bir bezelye büyüklüğündedir. Kafatasının orta bölümünde,
gözlerin arkasında, beynin altında, her iki kulağın ortasında yer alır. İki parçadan
oluşur. Adenohipofiz adı verilen ön kısmı ceninin gelişimi sırasında ağız tavanından,
nörohipofiz adı verilen arka kısım ise beynin aşağıya doğru yaptığı bir çıkıntıdan
gelişir. Hiofiz bezi Türk eğeri denilen bir kemik oyuk içinde oturmaktadır. Etrafında çok
önemli yapılar yer alır.
Bunlar;
- Görme sinirleri
- Trigeminal sinir dalları (yüzün hissiyatını taşıyan sinir)
- Göz hareketlerini sağlayan sinirler
- Beyni besleyen şah damarıdır.
HİPOFİZ BEZİNİN GÖREVİ NEDİR?
Salgıladığı hormonlarla ya direk ya da indirek olarak vücut fonksiyonlarını kontrol
altında tutar. Bir tür orkestra şefi gibidir.
Adenohipofiz:
- Prolaktin (Gebelik ve anne sütü)
- Büyüme hormonu (Kemik ve kasların büyümesi)
- Follikül uyarıcı hormon (Gebelik/Menstürasyon)
- Luteinizan hormon (Gebelik/Menstürasyon)
- Adrenokortikotropik hormon (Kortizon salınımı)
- Tiroid uyarıcı hormon (Metabolizma/tiroid)
Nörohipofiz:
- Oksitosin (Gebelik ve anne sütü)
- Anti diüretik hormon (Sıvı dengesi)
HİPOFİZ ADENOMU NEDİR?
Hipofiz bezindeki hücrelerden birinin anormal olarak üremesi ve bir tümör
oluşturmasıdır. Bu genellikle iyi huylu bir tümördür.
HİPOFİZ ADENOMLARI NASIL ADLANDIRILIR?
Salgıladıkları hormona göre;
- Prolaktinoma (Prolaktin)
- Hormon inaktif adenom (Hormon salgılamaz)
Boyutlarına göre;
- Makroadenoma (1 cmâ
- Mikroadenom (1 cmâ
den büyük)
den küçük)
Örneğin bir prolaktinoma aynı zamanda bir makroadenom olabilir.
HİPOFİZ ADENOMUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hipofiz adenomu dört tip belirti ile kendini gösterebilir:
- Bir hormonun aşırı salınımı ile,
- Hipofiz bezindeki bazı hücreleri ezerek onların normal hormon salgılamasını
engelleyerek,
- Hipofiz bezi etrafındaki yapıları baskıya uğratarak,
- Tümörün içine kanama gelişerek (Hipofiz apopleksisi).
Hormon aşırı salınımı;
- Büyüme hormonu aşırı salınımı.
- Erişkinde akromegali, çocuk ve gençlerde jigantizm (devlik).
- El, ayak ve çenede büyüme.
- Ciltte kalınlaşma, ses kabalaşması.
- Yüz hatlarında kabalaşma.
- Diabet.
- Karpal tünel sendromu.
- Kas miktarında artış.
- Kalpte büyüme.
- Adrenokortikotropik hormon aşırı salınımı.
- Cushing hastalığına neden olur.
- Kortizon aşırı yapımına neden olur.
- Genellikle mikroadenomdur.
- Kanamaya eğilim, cilt yaralanmaları, hipertansiyon.
- İnce cilt, kas zayıflığı.
- Kemikler zayıflar ve kolayca kırılır.
- Karında yağ depolanması.
- Enfeksiyona eğilim.
- Tiroid uyarıcı hormon aşırı salınımı.
- Kilo kaybı.
- Kalp hızında artma.
- Ajitasyon, sıcak intoleransı.
Hormon salım azlığı;
Hipopitüitarizm de denir.
- Enerji azlığı, düşük kan basıncı.
- Soğuğa dayanıksızlık.
- Kas zayıflığı.
- Kıllarda dökülme.
- Cinsel isteksizlik.
Basıya bağlı belirtiler;
- Görme sinirlerinin ezilmesine bağlı görme kaybı.
- Çift görme.
- Başağrısı.
- Burundan beyin-omurilik sıvısı akması.
- Kafatası içinde sıvı birikmesi (Hidrosefali).
Hipofiz Apopleksisi;
Tümörün içine ani kanamaya verilen isimdir.
Belirtileri;
- Körlük, çift görme.
- Başağrısı, kusma, ense sertliği.
- Bilinç kaybı, koma.
TANI NASIL KONUR?
Hastadaki belirtiler tanı konusunda doktoru yönlendirir. Kanda hormon düzeylerine
bakılmalıdır. İdrar testleri yapılır. Günümüzde en değerli tanı yöntemi MRâ
dır. Size
hastalığınız ile ilgili olarak Beyin cerrahisi ve Endokrinoloji uzmanları yol gösterecektir.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Bu genellikle tümörün büyüklüğüne ve salgılanan hormona göre değişir.
Eğer tümör prolaktin salgılıyorsa genellikle ilaçlarla tedavi edilir. Büyüme hormonu
salgılayan tümörlerde de bazı ilaçlar kullanılabilmektedir. Tümör büyükse ve çevre
dokulara baskı yapıyorsa ilk tedavi seçeneği genellikle cerrahidir. Hastaların çoğunda
burun deliğinden girerek tümör çıkartılır. Bazı hastalarda ise kraniotomi yapmak
gerekebilir. Bunların dışında bazı hastalarda Gamma Knife radyocerrahisi ile de
yardımcı olmak mümkündür.