1. Ünite

İçindekiler
1. Ünite
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
1. Bölüm : Bilimsel Yöntem ve Biyoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2. Bölüm : Canlıların Ortak Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3. Bölüm : Canlılardaki İnorganik Bileşikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
4. Bölüm : Karbonhidrat, Lipit ve Proteinler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
5. Bölüm : Enzimler, Vitaminler, Nükleik Asitler, ATP ve Hormonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2. Ünite
CANLILAR DÜNYASI
1. Bölüm : Hücre Zarı ve Madde Geçiş Yöntemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2. Bölüm : Hücre Sitoplazması ve Organeller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3. Bölüm : Biyosistematik, Bakteri ve Arke Alemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
4. Bölüm : Protista, Mantar ve Bitki Alemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
5. Bölüm : Hayvanlar Alemi ve Virüsler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
3. Ünite
GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI
1. Bölüm : Çevre Kirliliği ve Etkileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2. Bölüm : Doğal Kaynakların Korunması ve Biyolojik Çeşitlilik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
1. Ünite
Bilimin Doğası ve Bilimsel Çalışma Yöntemleri
7DUDIVÅ]J³]OHPYHGHQH\OHUOHJHOLËWLULOHQGDKDLOHULGHQH\YHJ³]OHPOHUH
D¤ÅNRODQELUELULQHEDÃOÅNDYUDPODUGL]LVL
RODUDNWDQÅPODQÅU
%LOLPVHONRQXODUÅQYHSUREOHPOHULQEHOLUOLELUSODQYHSURJUDPDJ³UH¤³]¹POHQHUHNJH¤HUOLVRQX¤ODUDXODËÅODELOPHVLL¤LQ\DSÅODQ¤DOÅËPDODU]LQFLULQH
GHQLU
%LOLPLQVDQODUÅQÅQDPDFÅGRÃDGDNDUËÅODËÅODQROD\ODUÅQD¤ÅNODPDVÅQÅ\DSPD\D¤DOÅËPDNWÅUÄQFHOHQHQROD\ODGLÃHUROD\ODU
DUDVÅQGDNLLOLËNLOHULEXOPDNYHELUVRQXFDJLWPH\H¤DOÅËPDNELOLPVHO¤DOÅËPDQÅQHQEDVLWKDOLQLLIDGHHGHU
%LOLPVHO¤DOÅËPDGDVÅUDVÅ\ODËX\³QWHPOHUX\JXODQÅU
1. 3UREOHPLEHOLUOHPH
2.
3.
4.
5.
Bilimsel Problemin Tesbiti
%LOLPLQVDQODUÅKHU]DPDQNXËNXFXGXUNDUËÅODËWÅÃÅSUREOHPOHUL¤³]PHQLQ\ROODUÅQÅDUDU%LOLPVHOSUREOHPOHUELOLPLQVDQODUÅQÅQPHUDNODUÅQÅJLGHUPHNL¤LQ
SHN¤RNVRUXODUVRUPDVÅ\ODEDËODU
Gözlem Yaparak Veri Toplamak
%LOLPVHO\³QWHPLQHVDVÅYHW¹PELOLPVHOJHU¤HNOHULQND\QDÃÅP¹PN¹QROGX-
“UQHN3UREOHP
B
ÃXNDGDUQLFHOVD\ÅVDORODUDN\DSÅODQ³Q\DUJÅGDQX]DNJ³]OHPOHUYHGHQH\OHUGLU%XQGDQVRQUDJ³]OHPOHUYHGHQH\OHULQFHOHQLUJHU¤HNOHUELUDUD-
B
\DJHWLULOLU%LOLPVHO¤DOÅËPDODUGDLNL¤HËLWJ³]OHP\DSÅOÅU
9. Sınıf Biyoloji
Kolay Öğrenme Kılavuzu
5
1. Ünite
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
G1LWHOJ³]OHP
1LWHO*Ð]OHPOHU
G1LFHOJ³]OHP
B
B
B
Örnek problemle ilgili gözlemler
3RS¹ODV\RQODUÅQGHQJHOHQPHVL\OHLOJLOLRODUDNELUIDUHSRS¹ODV\RQX\ODJ³]OHPOHU\DSÅOPÅËYHDËDÃÅGDNLYHULOHUHOGHHGLOPLËWLU
1LWHO*Ð]OHPOHU
B
B
B
I. deney
II. deney
III. deney
Her gün
250 gr besin
Her gün
250 gr besin
Bol
besin
Popülasyon
artar
Popülasyon
artar
Popülasyon
artar
Besin kýtlýðý
baþlar
Besin kýtlýðý
baþlar
Göç
önlenir
Göçe izin
verilir
Göç
önlenir
Yaþama
alaný daralýr
Dýþ göç
gerçekleþir
Doðum oraný
düþer
Kavga ve
ölümler artar
Popülasyon
dengelenir
Popülasyon
dengelenir
Popülasyon
dengelenir
Verilere Uygun Hipotezler Kurmak
%LOLPVHOSUREOHPOHLOJLOL\DSÅODQJ³]OHPOHULQÅËÅÃÅDOWÅQGDELOLPLQVDQÅELUKL°UQHN3UREOHPLQ+LSRWH]OHUL
SRWH]NXUDU+LSRWH]HOHDOÅQDQSUREOHPHVXQXODQJH¤LFL¤³]¹P\ROXGXU
B
%LOLPVHO\³QGHQL\LELUKLSRWH]ËX³]HOOLNOHUHVDKLSROPDOÅGÅU
B
1. 'HQHQHELOLUYHJ³]OHQHELOLUROPDOÅ
2.
B
3.
4.
6
Kolay Öğrenme Kılavuzu
1. Ünite
1. Bölüm : Bilimsel Yöntem ve Biyoloji
Tahminlerde Bulunmak ve Bunları Denemek
+LSRWH]LQNXUXOPDDËDPDVÅQGDQVRQUDJH¤HUOLOLÃLQLQLVSDWODQPDVÅJHUHNLU
%XQXQL¤LQLON³QFHKLSRWH]HGD\DOÅ
\DSÅOÅU%XQGDQVRQUDNRQ-
WUROO¹GHQH\OHU\DSÅODUDNWDKPLQOHULQGRÃUXOXÃXDUDËWÅUÅOÅU7DKPLQ\DSÅOÅUNHQKLSRWH]H
YH
“UQHN+LSRWH]LQ'HQHQPHVL
B +LSRWH]LQ GHQHQPHVL NHOLPHOHULHNOHQLU
LQFHOHQHQIDNW³U¹GHÃLËWLULSGHQH\HHWNLHGHQ
GLÃHUIDNW³UOHUVDELWWXWXODUDN\DSÅOÅU“UQHÃLQ
B
+LSRWH]LQGHQHQPHVL
B+LSRWH]LQGHQHQPHVL
Hipotezin Teori Haline Gelmesi
+LSRWH]\DSÅODQJ³]OHPOHUOHLVSDWODQÅUVDJH¤HUOLOLNND]DQÅU<HQLKLSRWH]OHUOHGHGHVWHNOHQLUVH
KDOLQHJHOLU
V¹UHNOL
RODUDN\HQLNDQÅWODUODGHVWHNOHQPLËKLSRWH]OHUGLU
X]XQELUV¹UH¤VRQXQGDLWLUD]ODUDUDÃPHQHYUHQVHOOHËLUVH
ELUELOLPVHOJHU¤HNKDOLQHJHOLUYH
DGÅQÅDOÅU
“UQHN+LSRWH]LQ„³]¹P¹
B
9. Sınıf Biyoloji
Kolay Öğrenme Kılavuzu
7
Çözüm
1. Ünite
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
1
u%ÞWÞQELWNLVHOKÞFUHOHUGHNORURSODVWEXOXQXUvKLSRWH]LQLNDQÜWODPD\D
ÁDOÜíDQELUELOLPDGDPÜELWNLOHULPH\GDQDJHWLUHQKÖFUHWÖUOHULQLQEÖ\ÖNELU
NÜVPÜQGDNORURSODVWEXOXQPDGÜðÜQÜVDSWDPÜíWÜU
%XELOLPDGDPäQäQ\DSDFDøäLONLõDõDøäGDNLOHUGHQKDQJLVLGLU"
$ +LSRWH]LQLGHðLíWLUPHN
% <HQLNDQÜWODUDUDPDN
& +LSRWH]HGD\DOÜWDKPLQOHU\DSPDN
' .RQWUROOÖGHQH\OHUGÖ]HQOHPHN
( 1LFHOJÐ]OHPOHU\DSPD\DÁDOÜíPDN
°66
Biyolojinin Tarihsel Gelişimi
%L\RORMLELOLPLLQVDQOÅNWDULKLNDGDUHVNLGLUÄQVDQODUEHVOHQPHNDYODQPDNYH
EDUÅQPDJLELLKWL\D¤ODUÅQÅNDUËÅODPDN]RUXQGDGÅUODU%XQHGHQOHKD\YDQODUÅQ
YHELWNLOHULQ³]HOOLNOHULQLELOPHOHULJHUHNLU
G5REHUW+RRNH
G&DUROOXV/LQQHDXV
G6FKZDQQYH6FKOHLGHQ
G3DVWHXU
G*UHJRU0HQGHO
G-DPHV:DWVRQYH)UDQFLV&ULFN
G:LOPXW
8
Kolay Öğrenme Kılavuzu
1. Ünite
1. Bölüm : Bilimsel Yöntem ve Biyoloji
Biyolojinin Alt Bilim Dalları
G(NRORML„HYUH%LOLPL
BÝYOLOJÝ
ZOOLOJÝ
Hayvanlar alemindeki canlýlarýn
özelliklerini inceler.
BOTANÝK
G*HQHWLN*HQ%LOLPL
Bitkiler alemindeki canlýlarýn
özelliklerini inceler.
MÝKROBÝYOLOJÝ
Mikroskopla görülebilen canlýlarýn
özelliklerini inceler.
MÝKOLOJÝ
G7DNVRQRPL6LVWHPDWLN
Mantarlar alemindeki canlýlarýn
özelliklerini inceler.
G%L\RNLP\D&DQOÅ.LP\DVÅ
G+LVWRORML'RNX%LOLPL
G$QDWRPL2UJDQ%LOLPL
G0RUIRORML<DSÅ%LOLPL
G(PEUL\RORML
G6LWRORML+¹FUH%LOLPL
2
Çözüm
G)L]\RORML
$íDðÜGDNLOHUGHQGÐUGÖGRðUXOXðXNROD\OÜNODGHQHWOHQHELOHQELUHUJÐ]OHPELU
WDQHVLLVHEXJÐ]OHPOHUHGD\DQDUDNXODíÜODELOHFHNELUVRQXÁQLWHOLðLQGHGLU
%XVRQXÉKDQJLVLGLU"
$ <ÖNVHNOHUGH\DíD\DQPHPHOLOHULQQDEÜ]ODUÜGDKDKÜ]OÜGÜU
% <ÖNVHNOHUGH\DíD\DQPHPHOLOHULQNDQÜQGDGDKDID]ODDO\XYDUYDUGÜU
& <ÖNVHNOHUGH\DíD\DQPHPHOLOHUGDKDÁRNRNVLMHQHPXKWDÁWÜU
' <ÖNVHNOHUGH\DíD\DQPHPHOLOHUGDKDVÜNVROXNDOÜSYHULUOHU
( <ÖNVHNOHUGH\DíD\DQPHPHOLOHULQNDQEDVÜQÁODUÜGDKDID]ODGÜU
°66
9. Sınıf Biyoloji
Kolay Öğrenme Kılavuzu
9
2. Bölüm
Canlıların Ortak Özellikleri
&DQOÅOÅÃÅQWDQÅPÅQÅ\DSPDNFDQÅQQHUHGHEXOXQGXÃXQXDQODPDN]RUGXU%XQXQ\HULQHFDQOÅODUÅFDQVÅ]ODUGDQD\ÅUDQFDQOÅOÅN³]HOOLNOHULQLLQFHOHUL]
G+¹FUHVHO\DSÅGDROPD
%DNWHULYHSDUDPHV\XPJLELED]ÅFDQOÅODUVDGHFHELUK¹FUHGHQPH\GDQDJHOLU%XQODUD
GHQLUÄQVDQKD\YDQYHELWNLOHUJLELFDQ-
OÅODULVH¤RNVD\ÅGDK¹FUHGHQROXËXU%XËHNLOGH¤RNVD\ÅGDK¹FUHQLQRUJDQL]DV\RQXVRQXFXROXËDQFDQOÅODUD
GHQLU
+HUFDQOÅK¹FUHVROXQXPUHDNVL\RQODUÅ
LOHNHQGLVLQHJHUHNOLRODQ
HQHUMLVLQL¹UHWPHN]RUXQGDGÅU„¹QN¹K¹FUHGHQ
K¹FUH\H
HQHUMLVLDNWDUÅPÅËHNOLQGH
ELUPHWDEROLNROD\\RNWXU
G6ROXQXP\DSPD
%LUK¹FUHGHPH\GDQDJHOHQ\DSÅPYH
\ÅNÅPWHSNLPHOHULQLQWDPDPÅQD
GHQLU
&DQOÅODUGDK¹FUHVROXQXPX
PDN¹]HUHLNLËHNLOGHJHU¤HNOHËWLULOLU
10
Kolay Öğrenme Kılavuzu
YH
RO-
1. Ünite
2. Bölüm : Canlıların Ortak Özellikleri
G%HVOHQPH\LVDÃODPD
*HUHNOLRUJDQLNEHVLQOHULLQRUJDQLNPDGGHOHUGHQNHQGLVL¹UHWHELOHQFDQOÅODUD
GHQLU“UQHN
*HUHNOLRUJDQLNEHVLQOHULQWDPDPÅQÅYH\DELUNÅVPÅQÅEDËNDRUJDQL]PDODUGDQKD]ÅURODUDNDODQFDQOÅODUDLVH
YHULOLU“UQHN
DGÅ
ODU
G2UJDQL]DV\RQ
+¹FUHOHUGH¤HËLWOLJ³UHYOHUL\DSPDN¹]HUH³]HOOHËPLË
“UQHÃLQELUKD\YDQK¹FUHVLQGHEXOXQDQ
WLOPHVLQL
9. Sınıf Biyoloji
EXOXQXU
VROXQXPODHQHUML¹UH-
LVHK¹FUHL¤LQHDOÅQDQEHVLQOHULQVLQGLULOPHVLQLVDÃODU
Kolay Öğrenme Kılavuzu
11
1. Ünite
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
G%¹\¹PHYHJHOLËPH
G%RËDOWÅP\DSPD
G„HYUHVHOX\DUÅODUDWHSNL
G+DUHNHWHWPH
Çözüm
G™UHPH
3
+D\YDQODUGDYHELWNLOHUGHDõDøäGDYHULOHQIDDOL\HWOHUGHQKDQJLVLRUWDN
RODUDNJHUÉHNOHõWLULOPH]"
$ 0HWDEROL]PDVRQXFXQGDROXíDQDUWÜNÖUÖQOHULYÖFXWWDQX]DNODíWÜUPD
% +ÖFUHEÐOÖQPHOHUL\DSDUDNYÖFXWEÖ\ÖNOÖðÖQÖDUWÜUPD
& ¶UHPHROD\ODUÜ\OD\HQLELUH\OHUROXíWXUDUDNWÖUÖQGHYDPOÜOÜðÜQÜVDðODPD
' <DSÜPDGGHVLRODUDNNXOODQDFDðÜRUJDQLNEHVLQOHULQÁRðXQXKD]ÜURODUDN
DOPD
( +ÖFUHVROXQXPX\ODPHWDEROL]PDLÁLQJHUHNOL$73HQHUMLVLQLÖUHWPH
12
Kolay Öğrenme Kılavuzu
3. Bölüm
Canlıların Temel Bileşenleri
&DQOÅODUÅQ\DSÅVÅQÅROXËWXUDQWHPHOELOHËLNOHUNLP\DVDO\DSÅODUÅEDNÅPÅQGDQ
YH
RODUDNLNLJUXSWDWRSODQÅU
Temel Düzenleyiciler “Vitaminler”
CANLILARIN
TEMEL
BÝLEÞENLERÝ
Enerji verici
besinler
Canlıların İnorganik Bileşenleri
&DQOÅY¹FXGXQGDEXOXQDQLQRUJDQLNELOHËHQOHU
YH
RODUDN
Hidroklorik asit
JUXSODQGÅUÅODELOLU%¹W¹QEXPDGGHOHULQRUWDN³]HOOLÃL
FDQOÅY¹FXGXQGD¹UHWLOHPH\LSKD]ÅURODUDNDOÅQPDODUÅGÅU
Canlýlarýn
inorganik
bileþenleri
Hayat Maddemiz “SU”
'¹Q\DQÅQ¹¤WHELULVX\ODNDSOÅROGXÃXJLELFDQOÅODUÅQGD
Fosforik asit
Sodyum hidroksit
Amonyak
E¹\¹NELUNÅVPÅQÅ\DNODËÅNVXROXËWXUXU%XVXRUDQÅFDQOÅQÅQ³]HOOLÃLQHYH\D\DËDPDRUWDPÅQDJ³UHIDUNOÅOÅNODUJ³VWHUHELOLU
“UQHÃLQVXELWNLOHULQGHEXRUDQHNDGDU¤ÅNDUNHQWRKXPODUGDLQ
DOWÅQDG¹ËHUÄQVDQY¹FXGXQXQGD\DNODËÅNNDGDUÅVXGDQROXËXU
9. Sınıf Biyoloji
Kolay Öğrenme Kılavuzu
13
1. Ünite
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
G
¡Ð]ÖFÖ°]HOOLðL6D\HVLQGH6X
B
G
B
B
B
G
G
G
6ÅYÅKŸOGHNLVX\XQ\DSÅVÅQGDEXOXQDQKLGURMHQPROHN¹OOHULV¹UHNOLRODUDNNÅUÅOÅU
YHKHPHQ\HQLEDÃODUROXËWXUXOXU%³\OHFHVXPROHN¹OOHULNRSPDGDQELUDUDGDNDOPD\ÅEDËDUÅUODU
GHQLOHQEXROD\VD\HVLQGH
ELWNLOHUGHWRSUDNWDQDOÅQDQVX\DSUDNODUDGRÃUXWDËÅQÅU
6XGDNLNRKH]\RQNXYYHWLD\QÅ]DPDQGD
ROXËWXUXU%XJHULOLPED]ÅE³FHNOHULQVX¹]HULQGH\¹U¹PHVLQHRODQDNVDÃODU
Asitler, Bazlar ve pH
ÄQRUJDQLNPDGGHOHUGHQED]ÅODUÅVXGD¤³]¹QG¹NOHULQGHRUWDPDKLGURMHQ++
YH\DKLGURNVLOL\RQX2+–YHUHELOLU%XËHNLOGHKLGURMHQL\RQXYHUHQPDGGHOHUH
KLGURNVLOL\RQXYHUHQPDGGHOHUHGH
G$VLWOHU
G%D]ODU
14
Kolay Öğrenme Kılavuzu
GHQLU