Obama Sağlık Sistemi* / Seval Çoker, Hakan Kara

Obama Sağlık Sistemi* / Seval Çoker, Hakan Kara

Obama Sağlık Sistemi* / Seval
Çoker, Hakan Kara
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’de sağlık reformunu kademeli olarak getirecek
olan yasa, 23 Mart 2010’da Barack Obama tarafından imzalanıp, 28 Haziran 2012’de
Yargıtay tarafından onanarak uygulamaya başlandı. Asıl adı Patient Protection
and Affordable Care Act- Hasta Koruma ve Hesaplı Sağlık Hizmetleri Yasası olan,
kısaca
“Afordable
Care
Act-
Hesaplı
Sağlık
Hizmetleri
Yasası”
olarak
adlandırılan yasa, Cumhuriyetçilerin “Healthcare” yerine “Obamacare” demeleri
üzerine bu isimle anılmaya başlanmıştır. Bu reform, ABD sağlık sisteminde 1965
yılında yasalaşan Medicare ve Medicaid uygulamalarından sonra yapılan en büyük
yenilikçi, "toplumcu" bir harekettir.
ABD Sağlık Sistemi Nasıl İşlemektedir?
ABD Sağlık Sistemi’nde finansman modelinin büyük bölümü özel olmak üzere sağlık
sigortası modeli uygulanmaktadır. Kişilerin sigortalılık durumlarını şu şekilde
belirtebiliriz:
Patron ya da kişisel olarak yaptırılan özel sigorta
Medicare, Medicaid uygulamalarıyla ya da askeri personele yapılan kamu
sigortası
Sağlık sigortası olmayanlar
Medicare ile 65 yaş üzeri kişiler ve engelliler,
Medicaid ile de belirli bir
gelirin altındaki kişiler devlet tarafından sigortalanarak sağlık hizmetleri
kullanıcıları kapsamına alınmaktadır. Çok yaşlı ya da çok fakir olmayan herkes
özel
sigorta
yaptırmak
zorundadır.
Kamu
sağlık
sigorta
programlarından
yararlanan kişilerin çoğunun aynı zamanda özel sağlık sigortası (tamamlayıcı
sigorta) da bulunmaktadır.
Sağlık sigortası olan kişilerin çoğu için harcamalar
büyük bir yüktür. Ciddi hastalıklar sigorta şirketlerince kapsama alınmamakta,
kapsam dışı tedaviler ve ilaçlar için cepten ödemeler yapılmaktadır.
Sağlık
sigortası olmayan milyonlarca kişi ise sağlık hizmetlerine ulaşamamaktadır.
Medicare ve Medicaid kapsamındaki kişiler sadece belirli sağlık kurumları ve
doktorlardan hizmet alabilmektedirler. Bu kurumlarda ücretler düşük olduğu için
sağlık
çalışanları
tarafından
genellikle
çalışma
alanı
olarak
tercih
edilmemektedir.
Tablo- 1 ABD yurttaşlarının sağlık sigortası durumu – 2010
SİGORTA TÜRÜ
Yüzde *
ÖZEL SİGORTA
64.0
İŞVEREN
55.3
BİREYSEL
9.8
KAMU
31.0
SİGORTASI
MEDİCARE
14.5
MEDİCAİD
15.9
ASKERİ
4.2
SİGORTASIZ
16.3
Kaynak:İncome, PovertyandHealthInsuranceCoverage in the United States Report,
2010 . * Tamamlayıcı sigortalar nedeniyle toplam %100 yapmamaktadır.(2010 yılı
ABD nüfusu 308. 745. 538’dir)
ABD, sağlık harcamalarında tüm dünyada başı çekmektedir ve toplam sağlık
harcamalarının gayrisafi milli hasıla içindeki payı oldukça yüksektir(Tablo 2).
Fakat bu durumun sağlık hizmetlerine erişilebilirlik, nitelik ve yaşamsal
göstergeler açısından yansıması harcamalarla orantılı değildir(Tablo 3).
Tablo-2 ABD’de sağlık harcamaları
Kişi başı sağlık harcaması (ABD
doları)
2010
2011
2012
8 254
8 467
8 895
Toplam sağlık harcamaları içindeki
kamu payı (%)
GSMH içindeki toplam sağlık
harcamalarının payı (%)
47.6
47.8
46.4
17.7
17.7
17.9
Kaynak:http://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.PUBL/countries
Tablo-3 ABD'de toplumsal sağlık göstergeleri
Doğuşta beklenen yaşam süresi
(yıl)
(2012)
Bebek ölüm hızı (binde)*
5 yaş altı çocuk ölüm hızı (bin canlı
doğum başına) (2013)
Anne ölüm oranı (100 bin canlı doğum
başına) (2013)
79
6
7
28
Kaynak:http://www.who.int/gho/countries/usa.pdf?ua=1,
*http://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN
Obamacare neler getiriyor?
Reformla, sağlık sigortası olmayan 42 milyon kişinin büyük bir kısmına sigorta
sağlamak ve sağlık hizmeti maliyetlerinin azaltılması planlanıyor. Paketin
içeriğine kısaca göz atacak olursak;
Çocuklar için babalarının sigortasından yararlanma yaş sınırı 18’den
26’ya çıkarıldı.
Hastalar mevcut hastalık durumları nedeniyle sigorta şirketlerince geri
çevrilirken artık yüksek risk programıyla kapsama alınabilecekler.
Sigorta şirketleri, hastaların sigortalarını tek taraflı olarak iptal
edemeyecekler (dolandırıcılık vb. sebepler hariç).
Kadınlar erkeklerden farklı oranlarda prim ödemeyecek.
Koruyucu sağlık hizmetleri ücretsiz karşılanacak (tarama programları,
çocukların aşılanması vb.).
İşini kaybeden kişiler artık sigorta kapsamından düşmeyecek, eyaletlerin
oluşturduğu değişim sigortasına geçiş yapacaklar.
Elliden fazla işçi çalıştıran işyerlerine, çalışanlarına sağlık sigortası
yaptırma zorunluluğu getirilmektedir.Sigorta yaptırmayan işyerlerine
cezalar kesilecek.
Yirmi beşten az çalışanı olan küçük işletmelere çalışanların sağlık
primleri için vergi sübvansiyonları sağlanacaktır.
Medicaid'in kapsamı genişletildi ve 65 yaş altında olup Federal yoksulluk
sınırının %133 ve altında (yıllık geliri 30 bin doların altında)olan
herkes kapsama alındı. 30-88 bin dolar yılık gelire sahip olanlar uygun
primlerle sigortalanacaklar, sağlık sigortasına ödenen tutar gelirin
%8’ini geçmeyecek.
Doktorlara Medicaid kapsamında ödenen ücretler artırılıp doktorların
Medicaid için çalışmaya istekli olması sağlanacak.
Medicare için ise en önemli değişiklik reçeteli ilaç programının
gelmesidir. İlaç fiyatlarının sürekli artışı engellenecek ve 2011’den
itibaren fiyatlara indirim uygulanacak.
ZENGİNLERDEN EK SAĞLIK VERGİSİ ALINACAK. Yıllık 250 bin dolar ve üstü
geliri olanlar ek 450 dolar, 500 bin dolar ve üstü geliri olanlar ek 2
700 dolar, 1 milyon dolar ve üstü geliri olanlar ek 7 200 dolar, 5 milyon
dolar ve üstü geliri olanlar ek 43 200 dolar vergi ödeyecekler.
​Obamacare neden tartışılıyor?
Bu yeni reform paketine olan tepkilerin esas nedeni, yukarıda son maddede de
ayrıntılarıyla paylaşılan zenginlerden alınacak ek sağlık vergileri ve sigorta
şirketlerine getirilen sıkı düzenlemeler ve yaptırımlardır. Küçük işletmelere
sağlanacak vergi sübvansiyonlarının ve kapsamı genişleyen Medicaid nedeniyle
harcamaların artacağı öne sürülmektedir.
2010-2019 arasında 503 milyar dolarlık verginin zengin aile ve şirketlerden
tahsis edilmesi planlanmaktadır. Yüksek vergi oranlarının ekonomik büyümeyi
yavaşlatacağı,
istihdamı
azaltacağı
konusunda
endişe
duyulduğu
ifade
edilmektedir.
Obamacare ile gerçekleşecek olan 18 ayrı vergi artışının 3’ü gelirin yaklaşık
yarısını oluşturmaktadır. Bunlar:
Kapsamlı Sağlık Sigorta Planları Tüketim Vergisi; 2018 yılında başlanması
planlanan, işverenlerin bireyler için 10 200 dolar, aileler için 27 500
dolar ve üzerindeki poliçeleri yaptırmalarını kapsayan, yeni %40’lık
tüketim vergisidir. 2019’a kadar 32 milyar dolarlık gelir beklenmektedir.
Yatırımlara %3.8’lik Medicare vergisi uygulanır. 2013-2019 arasında 210
milyar dolarlık gelir elde edilmesi bekleniyor.
Çalışanların bordro vergilerinin Medicare Hastane Sigortası kısmı
artırılıp aileler için %1.45’ten %2.35’e çıkarılıyor ve yıllık 250 000
dolardan (bireyler için 200 000 dolar) daha fazla ödeme anlamına geliyor.
2013 yılı için patronların payı da katıldığı zaman 250 000 dolar ve üzeri
gelir için %3.8’lik toplam oran ortaya çıkıyor. (8)
Uygulama sonrasında ABD’de sağlık sigortası olmayanların payı azaltmaya
başlamıştır (Tablo-4).
Tablo- 4 ABD yurttaşlarının sağlık sigortası durumu– 2013*
SİGORTA TÜRÜ
Yüzde
ÖZEL SİGORTA
64.2
İŞVEREN
53.9
BİREYSEL
11.0
KAMU SİGORTASI
34.3
MEDİCARE
15.6
MEDİCAİD
17.3
ASKERİ
4.5
SİGORTASIZ
13.4
Kaynak: İncome, PovertyandHealthInsuranceCoverage in the United States
Report,
2013
.
*
Tamamlayıcı
sigortalar
nedeniyle
toplam
%100
yapmamaktadır.(2013 yılı ABD nüfusu 320. 051. 000’dir)
Söz konusu reformun içeriği, sosyal devlet uygulamasından çok uzakta olmakla
birlikte, kapitalizmin göbeğindeki bir ülke vatandaşları için olumlu sonuçlar
doğurabilecek bir uygulamadır.
Bu reform sürecinin neler getireceğini zaman
içerisinde hep birlikte gözlemleyebileceğiz.
Arş. Gör. Dr. Seval Çoker, Arş. Gör. Dr. Hakan Kara
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD
* Patient Protection And Affordable Care Act
Kaynakça:
Income, PovertyandHealthInsuranceCoverage in the United States: 2010,
United StatesCencusBureu, 2011
Income, PovertyandHealthInsuranceCoverage in the United States: 2013,
United StatesCencusBureu, 2014
http://obamacarefacts.com/obamacare-facts/ (Erişim tarihi
07.07.2015)
http://www.discoverthenetworks.org/viewSubCategory.asp?id=1957#PARENTALCO
VERAGEFOR (Erişim tarihi
07.07.2015)
http://www.hekimpostasi.org.tr/2012/09/07/amerikan-saglik-sisteminde-obam
a-care-donemi/ (erişim tarihi
07.07.2015)
http://data.worldbank.org/indicator/SH.XPD.PUBL/countries (erişim tarihi
07.07.2015)
http://www.who.int/countries/usa/en/(Erişim tarihi
07.07.2015)
Dubay C. S, Obamacareand New Taxes: DestroyingJobsandtheEconomy, 2011.
http://www.heritage.org/research/reports/2011/01/obamacare-and-new-taxesdestroying-jobs-and-the-economy (Erişim tarihi: 10.05.2015)