Lezzetli Balıklar

Lezzetli Balıklar
AKYA
Kuzu, çıplak, leka ve iskender balığı olarak da anılır. Genelde 50-100 santimetre en çok 180 santimetre
ve 60 kilogram ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenerek, dipte kıyılara
yakın küçük sürüler halinde dolaşır. Canavar balıklardandır, çevresindeki balıkları yok edercesine yer.
Şişi ve tavası yapılır.
BARBUNYA
Sıcak ve ılık denizlerin kumlu, çamurlu sahillerinde 300 metreye varan derinliklerinde sürüler halinde
yaşar. Ortalama 12-15 santimetreden en çok 40 santimetreye kadar büyür. Suyun ısı şartlarına göre
derinlerden sahile, mevsimsel göçler yapar. 10 yıl yaşayabilir. Nisan-haziran arası 15-100,000 yumurta
döker. Etinin lezzeti ve bol avanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.
ÇİPURA (ÇUPRA)
Uzunluğu 10-12, en fazla 16-18 cm kadardır. Bulundukları suların sıcaklıklarına göre Nisan ile Eylül
ayları arasında ürerler. Lezzetli beyaz eti nedeniyle ekonomik değeri yüksek bir balıktır.
DİL BALIĞI
Dil balığı, küçük, orta boylu, ince pullu, yassı, gözleri sağda, sol yanı renksiz ve gözsüz, sırt yüzgeçleri
gözlerinin önüne kadar uzanan, iri kemikli bir balıktır. Büyük cinsleri 60 santimetre boyunda olabilir.
Dibi kumlu sığ denizlerde yaşar. Bulunduğu yerin rengini alır. Beyaz, lezzetli eti vardır. 250-400 gram
ağırlığında olanlar tercih edilirler. Siyah derisi yüzüldükten sonra tavaya elverişlidir. En lezzetli zamanları
Kasım ve Mart arasındadır.
GÜMÜŞ BALIĞI
Kıyılarda yaşayan, siyah etli olmasına rağmen, az yağlı, pullu bir balık türüdür. Hamsi boyundadır. Adını
gümüş renginden alır. Boyu 12-15 cm. dir. Dayanıksız olmasına karşın, lezzetli bir eti vardır.En çok
Marmara’da bulunur. Boğaz ve Karadeniz’de de yaşar.Taze yenmesi ve hemen tüketilmesi gereken bir
balık türüdür. Türün neslini sürdürebilmesi için 9 cm altında olanlar satın alınmamalıdır.İlkbahar’da
özellikle Mart-Nisan aylarında bol ve lezzetli olur.Hiç ayıklamadan unlanıp, kızartılır. Pişirince pulları
derisinden kolayca ayrılır.Sadece ve sadece kızartması yapılır.
HAMSİ
Karadeniz ve Marmara’da avlanan, çok yenen küçük, lezzetli, pulsuz bir balıktır. Buğulaması, tavası
yapılır, yağda kızartılır. Kış aylarında özellikle Aralıkta en lezzetlidir. Tuzlanmış, dondurulmuş ve
konserve olarak da tüketilir. Unu ve yağı sanayide değerlendirilir.
İSTAVRİT
Eti lezzetli, pullu balıktır. Her mevsimde avlanır. Fakat Mayıs – Ağustos aylarında yumurtladığından
lezzetli değildir. Büyüklerine karagöz istavriti denir. Genellikle tavası yapılır. Donmuş, tuzlanmış, yağ
içinde konserve edilmiş ve tütsülenmiş olarak da değerlendirilir.
İZMARİT
İzmarit midye, deniz solucanı ve balık yumurtaları ile beslenen bir dip balığıdır. Eti beyaz ve son derece
lezzetlidir. Tavası güzel olur. Sonbahar ve kış aylarında ızgarası dahi yapılır. İzmaritler ızgara yapılırken
ayıklanmaz. Olduğu gibi pişirilip bilahare derisi, bağırsakları ve kılçıkları ayıklanır. Üzerine limon ve
zeytinyağı ile kıyılmış maydanoz eklenerek hazırlanır.
KALKAN
Yuvarlak, yassı vücutludur. Üzerinde pul yerine küçük kemiksi yumrular (bunlara düzme denir) bulunur.
Mevsimi Mart –Haziran aylarıdır. Eti lezzetlidir (Erkeğinin eti makbuldür) Tavası yapılır, haşlanır.
KARAGÖZ
Çipuranın yakın akrabası olan karagöz elips şeklinde, yassı, gümüşi pulları olan yerli bir balıktır.
Baltabaş, sivri gaga, sagos ve mırmır gibi çeşitleri vardır. Ortalama 20-25 cm , en 50 cm boyunda olur.
Yazın taşlık ve yosunluk, midyesi bol yerlerde yaşar. Kışın derin sulara çekilir. Her mevsimde yenebilen
bu balık, özellikle mayıs-temmuz ayları haricinde daha yağlı ve lezzetlidir. Aynen çupura gibi ızgarası,
buğlaması, fırnını ve çorbası çok güzel olur. Bir kg ve daha büyüklerinin fırını tercih edilmelidir.
KILIÇ
Ortalama 2 – 3,5 m. boy ve 60 – 150 kg’a kadar ağırlıkta olabilirler. Boyları 4 – 5 m’ye kadar ulaşabilir.
Isı şartlarına göre Marmara ve Karadeniz arasında dolaşıp Akdeniz’e göçerler. Etçil bir balık olup, sürü
halindeki diğer küçük balıkları yiyerek beslenir. Ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır.Türkiye’mizi
çevreleyen denizlerde artık nadir görülen çok lezzetli bir balık türüdür. Akdeniz ve Ege’de yıl boyunca,
Karadeniz’de ise yalnız yaz ayları görülür.Her mevsimde yenebilen kılıçın en lezzetli zamanı Eylül-Şubat
arasıdır. Bu balığın en güzel defne yapraklı şişi olur. Izgarası ve kağıt kebabı da yapılır.
KIRLANGIÇ
Beyaz etli lezzetli bir balıktır. Dilimlenmiş fileto ile tavada, fırında sebzeli pilakisi, şişi, buğulama,
çorbası, yahnisi yapılır. Domates, biber ve defne yaprağı eşliğinde şişe dizilerek hafif zeytinyağı ile
yağladıktan sonra ızgarası muhteşem olur.
KOLYOZ
Marmara, Kuzey Ege ve Karadenizin doğusundaki akarsu ve göllerin yüzeyinde yaşar, zaman zaman da
nehirlerin denzile karışımı acısu bölgelerine iner. Böylece acısu – tatlısular arasında göçler yapar. 15-30
cm. boyunda olabilir. Planktonlar, sinek larvaları (sivrisinek) ve küçük canlılarla beslenir. Mayıs –
Haziran arasında 15-25.000 yumurtasını taşlık, çakıllık, dere kenarlarına bırakır. Yıllar öncesi
“Chalealburnus Chalcoides İstanbulensis” türü Haliç”de Kağıthane deresinde yaşardı. Eti lezzetli, bölgesel
değeri olan bir balıktır.Kolyoz tüm dünyada bilinen amatör profesyonel avcılığının yanında Japonya’da
balık çiftliklerinde üretilip tüm dünyaya pazarlanan ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. Konserve,
kurutulmuş, taze, tuzlanmış, tütsülenmiş olarak pazarlanır, bu şekilde de tüketilir. Eti uskumru kadar
lezzetli olmamakla beraber haşlaması, tavası, buğulaması lezzetlidir.
LEVREK
Vücudu iri ve kalın pullarla kaplı bu gösterişli balığın sırtı koyu kurşuni renktedir. Sırt rengi yanlara
doğru inildikçe açık kül rengini alır ve karın bölgesinde tamamen parlak gümüş rengine dönüşür.Zaman
zaman 10 – 12 kg olanları yakalansa da genelde 1 – 2 Kg olanları yaygındır. Makbul olan ağırlıkları 2-6
kg’dır. Levrek balığının 1 Kg dan hafif olanlarına ispendek denir.Beyaz etlidir. Yaz aylarından sonbahara
kadar yumurtlar. Mevsimi Eylül –Ekim aylarıdır. Haşlaması yapılır. Büyük levreklerden çıkarılan
filetolar ızgara, tava olarak pişirilir. Tatlı sularda yaşayan cinsleri de vardır.
LÜFER
Akdeniz, Karadeniz, Marmara, Hint Okyanusu ve Atlas Okyanusunda sürüler dolaşan lüfer pullu bir
göçmen balıktır. Soğuk denizde yaşayanları daha yağlı olduğundan daha da lezzetli olur. Ülkemizde
Karadenizde ve istanbul boğazı ile marmara denizinde yakalananların tadı muhteşemdir. Daha güney
denizlerimize indikçe yavanlaşır ve kendisine mahsus o güzel tat ve kokuyu kaybeder. Eylül ortasından
ocak sonuna kadar olan zaman en yağlı ve en lezzetli zamandır. Bu devre içinde ızgarası tavsiye edilir.
Çinekopunda ızgarası çok iyi olur, ancak mevsimi lüfere göre kısadır. Kasım sonundan itibaren azalmaya
başlar. Diğer zamanlarda büyüklüğüne göre plakisi, buğlaması kağıt kebabı ve tavası olur. Ilkbahara da
son derece yağsız olduklarında tava, plaki ve buğlaması tercih edilmelidir. Lüfer büyükğüne göre en çok
isim alan balıktır. Lüfer çeşitleri şöyledir.
1- 10 cm ye kadar yaprak
2-11-13 cm arası çinekop
14-16 cm arası kaba çinekop
17-20 cm arası sarı kanat
21-30 cm arası lüfer
31-35 cm arası kaba lüfer
35 cm de n büyük kofana
MERCAN
Açık kırmızı renkli, eti beyaz, pullu çok lezzetli kıymetli bir balıktır. Mevsimi Kasım – Mayıs aylarıdır.
Izgarası, tavası, haşlaması yapılır.
MEZGİT
Marmara ve Karadeniz’de bol, diğer denizlerimizde az rastlanır. Boyları 20 – 40 cm. olabilir. Gelincik ve
Bakalyaro ile aynı türdendir. 30 – 40 m’nin altındaki derin sularda yaşar.Gündüzleri yüzeylere çıkarak
hamsi, sardalya vs. gibi sürü halindeki küçük balıkları avlayarak beslenir.. Lezzetli eti ve her mevsimde
bolca avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.Tavuk balığı olarak ta bilinen mezgit bütün
denizlerimizde bulunmakla beraber en çok Karadeniz’de bulunur. Yaz hariç devamlı yumurtalı
durumdadır. Mezgitin yumurtalı tavası, domatesli sotesi güzel olur.
ORKİNOS
600-900 kilogram ağırlığında ve 2 – 6 metre uzunluğunda olan , bir at kadar hızlı gidebilen ve çok önemli
bir özelliği olan metalik pulları sayesinde 1-2 dakika gibi çok kısa bir zaman içerisinde 1.5 mil
=(2700metre) kadar deniz dibine dalabilen harika bir estetik vücuda sahip olan, çok hızlı hareket edebilen
vede ekonomik açıdan da çok önemli olan göçmen bir balıktır.Ton balığı olarakta bilinen ve eti
konservecilikte kullanılan , Orkinos balığı uskumrugillerden olup, aynen bizim gibi sıcak kanlı bir
balıktır. Orkinosun kendi vücut ısısını ayarlayabilme yeteneği sayesinde , kendisinin okyanuslarda göç
etmesini, her yıl binlerce mil yüzebilmesi ve değişik pozisyonlarda hayatta kalmasını sağlamaktadır. Bu
müthiş yüzücü balık kendinden küçük olan tüm pelajik (Uskumru-Lüfer-Palamut-Torik-Hamsi vs.)
balıkları yiyerek beslenir.
PALAMUT/TORİK
Esmer etli, pulsuz balıktır. 10 cm.den 75 cm. kadar boyda olanları vardır. Çingene palamutu, kestane
palamutu, Tarık gibi isimler alır. Mevsimi Ağustos – Ekim aylarıdır. Tavası, fırını yapılır.
SARDALYA
Pullu, lezzetli küçük bir balıktır. Buğulaması, ızgarası yapılır.
SARIGÖZ
Boyları 50 cm. olabilir. Anatomisi Karagöze benzer. Ilık sahil bölgelerinde ve baunların uzantısı ılıman
denizlerde yaşar. Karadenizde az bulunur. Yaşam çevresi kayalık ve kuytu yerlerdir. Başlıca besinleri
küçük kabuklular, deniz solucanları ve bilhassa karidestir. Etleri de Karagöz ve Mercan gibi beyaz,
gevrek ve lezzetlidir. Üremeleri erken ilkbahar aylarından başlayarak yaz sonuna kadar devam eder.
TEKİR
Vücudu yuvarlak olup, başın altında bir çift bıyık bulunur. Büyük olan başın uzunluğu, yüksekliğinden
fazladır ve baş profili eğimlidir. Birinci sırt yüzgecinde boyunca sarı ve kırmızımsı renkli bantlar bulunur.
Vücut rengi kırmızı veya pembemsidir. Barbunyadan burnunun oval, kafasının daha uzun, ağzın göz
hizasına ulaşmayışı, göz çukuru altında sadece iki adet pul bulunuşu, vücudun alt yanından uzunlamasına
sarı bantlar ve birinci sırt yüzgecinde siyah noktalar olması ile ayrılır.Etinin lezzeti Eski Roma
çağlarından beri namlıdır. Bol avlanılan, ekonomik değeri yüksek bir balıktır. Dört mevsim yenebilecek
bu balığın en lezzetli zamanı, aynen Barbunya’da olduğu gibi Temmuz-Ekim ayları arasıdır. Tavası ve
kağıt kebabı çok güzel olur.
ZARGANA
Zargana kimine göre lezzetli, kimine göre de lezzetsiz bir balıktır. Sonbahar ve kışın yakalanlar daha yağlı
ve lezzetlidir. Orta kılçığı yeşildir, bu kılçığa yakın sırt etleri de yeşilimsidir. Fosfor bakımından
zengindir, bu yönüyle yararlıdır. Pilakisi, tavası, fırında buğulaması yapılır. Ekonomik değeri vardır.
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)