karasu`nun ekolojik ve ekonomik geleceği
Transkript
karasu`nun ekolojik ve ekonomik geleceği
KARASU’NUN EKOLOJİK VE EKONOMİK GELECEĞİ Karasu İlçesinin Vizyonunu ve Bölgesel Kalkınmadaki Rolünü Belirleme Çalıştayı Karasu’nun Stratejik Çerçeve Raporu; 12 Mart 2011 tarihinde MARKA tarafından düzenlenen ‘Kentsel Strateji‘ çalıştayı sonuçlarını içermektedir. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Çalıştayı 12 Mart 2011 Carpediem Otel, Karasu Açılış Konuşmaları 1. Oturum: Genel Toplantı / Karasu Nerede? Yeni Kent Modelleri Karasu’nun Potansiyelleri 10 Temel Sorun ve Fırsat Beklenti Analizi Ortak Vizyona Doğru Temalar 2. Oturum: Tematik Gruplar / Karasu Nereye Gidiyor? Stratejik Hedefler Eylem Alanları Stratejik Projeler 6E Analizi 6K Analizi 3. Oturum: Kapanış Toplantısı Karasu’nun Geleceği İçin 10 Temel İlke Çalıştay Katılımcıları Kamu Sektörü 6 Mustafa Büyük Sakarya Valisi Mehmet YILMAZ Karasu Tarım İlçe Müdürlüğü Zeki Toçoğlu Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Tekin KAYA İŞKUR Fethi SARIOĞLU Sakarya İl Genel Meclisi Başkanı Engin BİLYAY DLH İnşaat Murat DURU Karasu Kaymakamı Y. Yaşar ÇAMBER DSİ Mehmet İSPİROĞLU Karasu Belediye Başkanı M. Sezgin AKGÜMÜŞ BOTAŞ İstanbul Mehmet ALEMDAR Kurudere Belediye Başkanı Ali OKTAR Sakarya Büyükşehir Belediyesi Sivil Sektör Recep ÖREN Sakarya Büyükşehir Belediyesi İsmail BİLGİÇLİ Sakarya Üniversitesi Zafer POYRAZ Sakarya Büyükşehir Belediyesi Emrah DOĞAN Sakarya Üniversitesi Fatih TURAN Sakarya Büyükşehir Belediyesi Lütfi SALTABAŞ Sakarya Üniversitesi Hilmi ERBATAN Karasu Belediyesi Özer UYGUN Sakarya Üniversitesi Cevat EKŞİ Karasu Belediyesi Recep YILMAZ Sakarya Üniversitesi Musa DERE Karasu Belediyesi Ali SEZER Karasu Su Ürünleri Kooperatifi Hasan FİLİZFİDANOĞLU Karasu İl Genel Meclisi Şükrü BAŞARIŞ Karasu Halk Eğitimi Merkezi Nuri HAŞMENOĞLU Karasu İl Genel Meclisi Enver ÇOŞKUN Acarlar Longozu Derneği Hamza UĞUR Karasu İlçe Muhtarlar Derneği Dilek HAZAR ABİGEM M. Fatih ŞAHİN Kaynarca Belediyesi Hüsnü GÜRPINAR İnşaat Mühendisleri Odası Hava Kan Kurudere Belediyesi Barbaros GÜNENÇGİL TÜRÇEK Gökhan DEMİRSAN Karasu Meclisi Osman DEMİREL Çevre ve Orman Müdürü Kemal ATAÇ Karasu Gemlik Spor İlçe Müdürlüğü Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Özel Sektör Hale GÜLBAZ Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi M. Zeki KÖLEMEN Karasu Liman Başkanlığı Mehmet ÇATALBAŞ KASİAD, Sanayi Sitesi Kooperatifi Cem BAYRAK Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Şakir ŞEN KASİAD Özgür HOCAOĞLU İzleme, Değerlendirme Birimi Başkanı Orhan KIRMACI Tüm Sanayici ve İş Adamları Derneği Muzaffer TATLI KASİAD Abdülkadir USLU Sakarya Yatırım Destek Ofisi Koordinatörü Hüseyin Emanet KASİAD İbrahim PEHLİVAN Sakarya Yatırım Destek Ofisi İsmet ALTUNIŞIK Karasu Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü Muttalip PEKER Sakarya Yatırım Destek Ofisi Recep ÖZDEMİR İş Adamları Derneği Tolga ŞAHİN Destek Hizmetleri Birim Başkanı Haluk ERCEBER Organik Kimya Murat SADIK Destek Hizmetleri Birimi Kasım YAVUZYİĞİT Avukat Sermet ÖZKARAMAN Destek Hizmetleri Birimi Hakan ÖZYURT Karasu Medya Tanju SOYTEKİN Destek Hizmetleri, Halkla İlişkiler Sorumlusu Cihan ERSÖZ Karasu Haber Münir Ali NAMA Kuzey Gazetesi Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Erkan AYAN Genel Sekreter Ayhan TURHAN Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Başkanı Candan Umut ÖZDEN Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Hüseyin UKUŞLU Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi Kentsel Strateji A. Faruk Göksu Şehir Plancısı, Çalıştay Yöneticisi Sıla Akalp Şehir Plancısı Eylem Gülcemal Şehir Plancısı Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 7 İçindekiler GİRİŞ................................................................................................................................................... 11 YÖNETİCİLERDEN MESAJLAR..............................................................................................................12 KENTSEL STRATEJİ ÇALIŞTAYI YÖNTEMİ..............................................................................................14 YENİ KENT MODELLERİ.......................................................................................................................15 Hub* Kentler..................................................................................................................................15 Kentsel Ağlar...................................................................................................................................15 Bölgesel Küme................................................................................................................................16 Akıllı Büyüme..................................................................................................................................16 Stratejik Planlama...........................................................................................................................16 A. KARASU NEREDE?............................................................................................................................18 10 TEMEL SORUN...............................................................................................................................20 10 TEMEL FIRSAT................................................................................................................................20 STRATEJİK ANALİZLER (B.E.K ANALİZİ)....................................................................................................23 BEKLENTİ ANALİZİ...............................................................................................................................23 6E ANALİZİ.......................................................................................................................................... 27 6K ANALİZİ..........................................................................................................................................34 B. KARASU NEREYE GİDİYOR?.............................................................................................................42 İŞBİRLİĞİ POTANSİYELLERİ..................................................................................................................42 1. KARADENİZ HAVZASI..................................................................................................................42 2. MARMARA BÖLGESİ...................................................................................................................43 3. 3K ALTIN ÜÇGENİ........................................................................................................................43 ORTAK VİZYONA DOĞRU........................................................................................................................44 ORTAK VİZYON ÖNERİLERİ..................................................................................................................44 ORTAK VİZYON....................................................................................................................................44 8 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 4 TEMA, 4 STRATEJİK HEDEF, 4 PROJE....................................................................................................45 TEMALAR............................................................................................................................................ 45 Tema 1. Ekonomi................................................................................................................................46 Stratejik Hedefler................................................................................................................................47 Tema 2. Ekoloji....................................................................................................................................48 Stratejik Hedefler................................................................................................................................48 Tema 3. Bütünleşme...........................................................................................................................50 Stratejik Hedefler................................................................................................................................50 Tema 4. Değerler................................................................................................................................52 Stratejik Hedefler................................................................................................................................52 C. Sonuç; 10 TEMEL İLKE.....................................................................................................................56 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 9 GİRİŞ Karasu, ‘Kentsel Strateji’ Çalıştayı, kamu, özel ve sivil toplum örgüt temsilcilerinin katılımı ile 12 Mart 2010 tarihinde Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) tarafından organize edilmiştir. Katılımcı ortamda gerçekleşen 1 günlük çalıştayda; - ‘Karasu Nerede?’ - ‘Karasu Nereye Gidiyor?’ sorularının yanıtı aranmış ve Karasu’nun geleceğine ilişkin stratejiler belirlenmiştir. Çalıştay süresince tartışılan konuları ve sonuçları içeren Karasu Stratejik Çerçeve Raporunun amacı; Karasu’nun değişime ve gelişime nasıl devam edeceği, bugünün ve yarının koşullarına nasıl tepki vermesi gerektiği gibi kararları belirleyen ‘Stratejik Yönünün’ tanımlanmasıdır. Karasu Stratejik Çerçeve Raporunun; - Birinci bölümünde; Hub Kentler, Kentsel Ağlar, Bölgesel Kentler, Akıllı Büyüme ve Stratejik Planlama olmak üzere yeni kent yaklaşımları ele alınmış ve Karasu’nun geleceği için perspektif çizilmiştir. - İkinci bölümde ise Karasu Nerede? sorusunun yanıtlarını ortaya çıkaran 10 Temel Sorun ve 10 Temel Fırsat ile Beklenti, 6E ve 6K (B.E.K)analizi sonuçları değerlendirilmiştir. - Üçüncü bölümü, Karasu Nereye Gidiyor? sorusunun yanıtını arandığı potansiyelleri, ortak vizyonu, temaları ve stratejileri içermektedir. - Son bölüm ise Karasu’nun geleceğini belirleyen 10 Temel İlkeyi ele almaktadır. Karasu’nun ortak vizyonu, ekonomik ve ekolojik uyum üzerine oluşturulmuş ve vizyona ulaşmak için Karasu’nun Gelecek stratejileri; - Ekonomi - Ekoloji - Bütünleşme - Değerler temaları üzerine kurgulanmıştır. 100’ün üzerinde katılımcının tematik gruplar özelinde geliştirdiği fikirler, öneriler ve tartışma konuları tüm katılımcılar tarafından ortak stratejik hedefler ve eylem alanları haline getirilmiştir. Karasu’nun stratejik çerçevesini raporunda ele alınan konular, stratejiler ve eylemler Karasu Yol Haritası’nın önemli altlığını oluşturmaktadır. Bundan sonraki ikinci adım ise Karasu Belediyesi tarafından yine katılımcı ortamda sorumluluk ve işbirlikleri ile stratejik projelerin ele alınacağı Yol Haritası’nın hazırlanması olmalıdır. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 11 YÖNETİCİLERDEN MESAJLAR Sakarya’nın konumu ve potansiyelleri değerlendirilerek, ‘bölgesel değerleri’ ortaya çıkarmak için yapılan çalışmalar çok değerlidir. MARKA, bu tür çalışmalara önemli katkılar sağlamaktadır. Bölgesel Kalkınma Planı kapsamında, Sakarya incelendiğinde, doğal değerleri olan Acarlar Longozu, Sakarya Nehri, Gölleri, Kumsalı, Orman Alanları ile ekonomik değerleri 2. Liman yatırımı, Adapazarı-Bartın Demiryolu Projesi, karayolu yatırımları, OSB yatırımları ile Karasu Bölgesel Bir Güç olarak ortaya çıkmaktadır. Karasu, komşu ilçeleri olan Kaynarca ve Kocaali ile bir arada değerlendirilmeli ve işbirlikleri kurgulanmalıdır. İşbirlikleri kurgulanırken, çevresel değerleri dikkate alarak ekonomik gelişimi sağlamak, kurumlar arası uyum ve koordinasyon, kurumlar arası katılım ve sorumluluk paylaşımı konuları dikkate alınmalıdır. Sakarya Valisi, Sn. Mustafa Büyük Teknolojik değişimlerle artan rekabet, hızlı değişim ve dönüşüm, fırsat ve sorunları beraberinde getirmektedir. Dünya kentleri, devletler, toplumlar ve bireylerin birbirine yakınlaştığı bu yeni dünya düzeninde, değişimin ne demek olduğu anlaşılmalıdır. Değişimi anlama ve yakalama sürecinde tüm kamu, sivil ve özel kuruluşlara önemli görevler düşmektedir. Çünkü değişim, kentlerin korunması ve geliştirilmesi ya da ölmelerine neden olabilmektedir. Kentlerin gelişip rekabete hazır olmaları için kamu ve özel sektörlerin bir arada çalıştığı çalıştaylar, gelecek yönünün belirlenmesi açısından çok önemlidir. Çalıştayda ortaya konulan fikirler ve kararlar geleceğe yön vermelidir. Sakarya ili, sanayileşme oranı çok yüksek olan bölgede, kavşak niteliğindedir. Yalnızca kültürel ve doğal değerlerin değil, sermaye ve ürünlerin de birleşme noktasındadır. Konumu, liman ve demiryolu bağlantıları ile lojistik merkez olma potansiyeli ile Karasu, Sakarya içinde ön plana çıkmaktadır. Turizm değerleri ve çevreye duyarlı sanayi potansiyelleri ile sürdürülebilir kalkınma ve temiz enerji desteklenmelidir. İmarlaşma, şehirleşme ve sanayi sektörleri bütün olarak değerlendirilmeli, kentin eksiklikleri ortak akılla tespit edilmelidir. Bu kapsamda temel soru; ‘Karasu’yu gelecekte nerede görmek istiyoruz?’ olmalıdır. Çözüme yönelik adımlar, bütüncül yaklaşımlarla atılmalıdır ve bilinçli kentleşme, çevreye duyarlı sanayileşme, sürdürülebilir kalkınma ve temiz enerji konuları ön planda olmalıdır. Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı, Sn. Zeki Toçoğlu Çevre Düzeni Planı çalışmalarının tamamlandığı Karasu’da, gelişimin temel yönü, sanayi ve turizm odaklıdır. Türkiye ve dünya ölçeğinde hızla gelişmekte olan turizm sektörü, Karasu için de önemli dinamikler yaratmalıdır. Kocaeli, bugüne kadar İstanbul’un sanayi çöplüğü olmuştur. Karasu, Kocaeli’nin bu imajını yıkarak, İstanbul’un yeşil bahçesi olmalıdır. Sanayi sektörünü düşünürken, bildiğimiz kalıpların dışına çıkmalıyız, çünkü sanayi sektörü kent ekonomisinin lokomotifidir ve turizm sektörü ile eşgüdümlü olarak ilerlemelidir. Sektörler arası eşgüdüm sağlanması sürecinde kurumlar arası koordinasyon, kalkınma hareketinin başlangıcıdır. Sakarya İl Genel Meclisi Başkanı, Sn. Fethi Sarıoğlu 12 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği İlçenin gelecekteki vizyonu ve ülkenin gelecekteki rolü dikkate alındığında, Karasu için alınan kararların önemi ortaya çıkmaktadır. Çalıştayda alınan kararlar yalnızca Karasu’nun değil, tüm bölgenin geleceğini etkileyebilecek niteliktedir. Bölgesel kalkınmanın sağlanması için bu kararlar tüm sektörler tarafından benimsenmeli ve uygulanmalıdır. Marka, özel sektör sivil sektör ve kamu sektörü, alınan kararların uygulanmasında takipçi olmalıdır. Özellikle sivil toplum kuruluşlarına ve özel sektör temsilcilerine önemli görevler düşmektedir. Kent yönetimleri geçici, Karasulular kalıcıdır. Halk, alınan kararların takipçisi olmalıdır. Karasu’nun değerlerini ulusal ve uluslararası konumda nasıl değerlendirebileceğimizi, kendi geleceğimizi düşünerek, Karasulular olarak daha fazla insiyatif almalıyız. Karasu Kaymakamı, Sn. Murat Duru Karasu’yu bölge içinde ön plana çıkaran birçok önemli değeri bulunmaktadır. Karasu’nun bölge için önemli bir güç olmasının avantajları ise öncelikle Karasuluların faydası için kullanılmalıdır. Karasu halkının ekonomik refah seviyelerinin artırılması da çok önemli bir hedef olmalıdır. Yaşam kalitesinin artırılması için, donatı alanlarının ve kamusal alanların artırılması gerektiği unutulmamalıdır. En önemli değerlerden birisi olan Karasu kumsalının korunması ve kıyı kullanımının yeniden kazanılması konusu geri planda turulmamalıdır. Karasu Belediye Başkanı, Sn. Mehmet İspiroğlu Önemli sanayi ve ulaşım yatırımlarının odağındaki Karasu, geleceğini kurgularken ihtisaslaşan ve geleceği olan sanayileri tercih etmelidir. Karasuluların, sanayi sektörünün yarattığı katma değerden pay almaları için nitelikli iş gücününe sahip olmaları gerekmektedir. Sanayi sektörünün Karasu’yu tercih etmesi için ise altyapı çalışmalarının hızlanması gerekmektedir. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri, Sn. Erkan Ayan Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 13 ‘KENTSEL STRATEJİ’ ÇALIŞTAYI YÖNTEMİ Kamu, özel ve sivil sektörlerin temsilcilerinin bir araya getirildiği katılımcı buluşma ortamında gerçekleştirilen Karasu’nun Geleceği ‘Kentsel Strateji’ Çalıştayı, Karasu’nun değerleri, sektörlerin beklentileri, potansiyeller ve fırsatlar dikkate alınarak gelecek stratejilerinin ortaya konulmasını amaçlamaktadır. 12 Mart tarihinde gerçekleştirilen Karasu’nun Geleceği Kentsel Strateji Çalıştayı 3 oturumdan oluşmuştur. Sakarya Valisi, Mustafa Büyük, Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Zeki Toçoğlu, Sakarya İl Genel Meclisi Başkanı Sn. Fethi Sarıoğlu’nun açılış konuşmaları ile birinci oturum başlamıştır. ‘Karasu Nerede?’ sorusunun yanıtının arandığı ilk oturumdaki tartışma konuları; ‐ Karasu’nun 10 Temel Sorunu ve Fırsatı ‐ Karasu’nun Değerleri ve Potansiyelleri ‐ Kamu, özel ve sivil sektörlerin birbirlerinden beklentileri ‐ Karadeniz Havzası, Bölge ve Altın Üçgen (3K) potansiyelleri ‐ Gelecek vizyonuna ilişkin anahtar kelimelerdir. Tartışmalar sonucunda, Karasu’nun Geleceğini etkileyecek 4 önemli Tema 1. EKONOMİ 2. EKOLOJİ 3. BÜTÜNLEŞME 4. DEĞERLER olarak önerilmiştir. 14 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği ‘Karasu Nereye Gidiyor?’ sorusunun yanıtının arandığı ikinci oturumda, 4 Tema kapsamında tematik gruplar belirlenmiş, 4 Temel Stratejik Hedef ve Projeler ortaya konmuştur. İkinci oturumun tartışma konuları; ‐ Stratejik Hedefler ‐ Vizyon Projeleri ‐ Stratejik Analizler ‐ 6K Analizi (Kimlik, Kapasite, Kaynak, Kalite, Katılım ve Kurgu) ‐ 6E Analizi (Ekoloji, Ekonomi, Eşitlik, Entegrasyon, Etkin Olma, Elde Edilebilirlik) Son oturumda ise ‘Karasu’nun Geleceği İçin 10 Temel’ İlke belirlenmiştir. Çalıştay süresince tartışılan konuları ve sonuçları içeren Karasu Stratejik Çerçeve Raporunun amacı, Karasu’nun değişime ve gelişime nasıl devam edeceği, bugünün ve yarının koşullarına nasıl tepki vermesi gerektiği gibi kararları belirleyen ‘Stratejik Yönünün’ tanımlanmasıdır. Kentteki birçok paydaşın görüşlerini sürece katması, uygulamaya yönelik stratejileri tanımlaması ve sorumluluk paylaşımı hakkında fikir vermesi açısından önemli bir doküman olan Stratejik Çerçeve çalışması, kentin yapısal planları, Stratejik Planları ve Yol Haritası çalışmaları için yol gösterici olmalıdır. YENİ KENT MODELLERİ Hub* Kentler Kentsel Ağlar Hub Kentler; bölge içindeki konumları ve ulaşım avantajları nedeniyle; enerji, lojistik ve bilgi konularındaki ekonomik taleplere verimli biçimde yanıt vermek için minimum yatırım, zaman ve çabanın harcandığı, bölgesel bağlantı noktası ve ekonomik odak niteliğindeki kentlerdir. “Hub Kentler” iş gücü ve ekonomik aktiviteyi tetikler, gelişim için; doğru planlama kararları, akıllı büyüme stratejileri, yerel iş gücü, ekonomik gelişim ve hizmet verme kapasitesi önemli rol oynar. Kentler arasında kurulan ağlar çeşitli amaçlara hizmet edebilmektedir. Bu ağlar; Kentler arasındaki dengesiz kalkınmayı ortadan kaldırmak ve özellikle orta ölçekli kentlerin ekonomilerini kurtarmak amaçlı, kentlerin birbirleriyle bölgesel ve uluslararası ittifaklar kurma, kaynaklarını birleştirme, birbirlerini tamamlayıcı fonksiyonları geliştirme, bu olanak ve hizmetleri paylaşmaları yaklaşımıdır. Kara, deniz ve demir yolu ulaşım bağlantıları ve 3K (Kaynarca, Karasu, Kocaali) içindeki dinamikler, Karasu’yu bölgesel ölçekte ekonomik bağlantı odağı olarak ön plana çıkarmaktadır. • Çok merkezli ağlar • Uzmanlaşmış kentler ağı • Kamu projelerinin kentler arası dağılımı Karasu, sınır ötesi, bölgesi ve yakın çevresi ile işbirlikleri ve güç birlikleri kurduğu durumda gelişimi tetiklenecektir. 1. Fiziksel Bağlantılar (Stratejik konum, entegre ve güçlü ulaşım, ticari terminaller) 2. Toplumsal Bağlantılar (Farklı bölgeler, sosyal dokular ve yönetim alanlarının kesişimi, komşularla sosyal ve ekonomik bağlar) • Esnek mal ve hizmet değişimi • Ekonomik veya kültürel kentler ağı olabilmektedir. 3. Enformatik Bağlantılar (Bilgi akışı, üniversiteler, teknoloji alanları, enstitüler, telekomünikasyon bağlantıları ya da bilgi merkezleri için bölgesel bir odak) * HUB: en kısa zamanda ve minimum enerji kaybı ile ulaşılabilen bağlantı odağı ERİVAN IĞDIR SİVAS DOĞUBEYAZIT DİVRİĞİ NAHÇIVAN TUNCELİ ERCİŞ BİNGÖL KAYSERİ ELAZIĞ AHLAT MUŞ VAN TATVAN ERGANİ MALATYA AFŞİN SİLVAN ELBİSTAN HUB KENT DİYARBAKIR ADIYAMAN KOZAN SİVEREK KAHRAMANMARAŞ BATMAN YÜKSEKOVA HASANKEYF ŞANLIURFA HAKKARİ ŞIRNAK MARDİN BOZOVA OSMANİYE ŞİRVAN SİİRT HİLVAN PAZARCIK ADANA TEBRİZ BİTLİS MİDYAT VİRANŞEHİR HSALBAH CİZRE SİLOPİ NUSAYBİN SURUÇ CEYHAN KİLİS GAZİANTEP KARKAMIŞ AKÇAKALE HARRAN CEYLANPINAR HSALBAH NAKADEH DOHUK İSKENDERUN HASEKE HATAY MUSUL REYHANLI HALEP RAKKA ERBİL Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 15 Akıllı Büyüme Bölgesel kümelenme kuvveti, kabiliyetli, yaratıcı ve üretici insanların bir arada yaşaması ile artmaktadır. Mekan ve yaşam kalitesinin yüksek olduğu alanlar, bölgesel kümelenmede avantajlı konumdadırlar. Kentsel gelişmenin kontrolsüzce yayılmasını önleyerek, artan büyümenin kent merkezine odaklanmasını sağlayan bir kent ve ulaşım planlama teorisidir. Bölgesel rekabetin ortaya çıkması için; • • Bilgi Akıllı alt yapı • Bağlantı Karasu’nun İstanbul’un sanayi çöplüğü yerine yeşil bahçesi olması için akıllı büyüme yaklaşımı benimsenmelidir. İstanbul ve Kocaeli birbirini olumsuz etkileyen kentler olmamalı, işbirliği ile beraber gelişen kentlere dönüşmelidirler. Akıllı büyüme kriterleri • Kompakt komşuluk birimleri • Toplu edilmesi • Ulaşım çeşitliliği • Yürünebilir kentler • Mahalle okulları • Karma kullanım • Konut çeşitliliği • Üreticilik • Sosyal uyum gereklidir. Bilgi temelli ekonominin ana bileşenleri: • Kabiliyet • Yenilikçilik • Yaratıcılıktır taşımanın Temel Analizler Temel Sorunlar Temel Fırsatlar - 6E (Kimlik, Kapasite, Kaynak, Kalite, Stratejik Analizler Katılım ve Kurgu) - 6E (Ekoloji, Ekonomi, Eşitlik, Entegrasyon, Etkin Olma, Elde Edilebilirlik) - Farklılık ve Farkındalık Yaratma - Bölgenin Potansiyellerini Harakete Geçirme - Bölgesel Altın Üçgen - Kentsel Altın Üçgen -Yerel ve bölgesel sorunların çözümü -İstenilen sonuçların ve stratejik konuların geniş ifadesi -Uygulama planları teşvik 6E Analizi 6K Analizi Beklenti Analizi Açık ve korunması • Tarihi alanların korunması • İşbirlikleri alanların Temalar Farklılık Yaratan Temalar Nelerdir? Stratejik Köprüler -Rapor (yıllık) 3 Nasıl? Nasıl? Kişiler ve Kurumlar Arası Köprüler Stratejik Hedefler Neyi başarmak istiyoruz? -Önerilen sonuçları üretmek için - Fikir Projeleri Performans Ölçümü -Kurumsal plandaki sonuçlarla ilgili Nereye Nereye Gidiyor? Gidiyor? Ortak Vizyon Öncelikli Uygulamalar Nelerdir? Uygulama Stratejileri 2 Nerede? Kurumlar Arası Ortak Akıl Stratejik Uygulamalar Tasarım İlkeleri Şanlıurfa Nerede? Stratejik Yön Eylem Alanları Stratejik Proje Alanlarının Belirlenmesi 1 Kentin Gelecek Yönü Ürünleri nasıl başaracağız? -Sonuçlara ulaşmak için Eylem Alanları - Öncelikli Uygulamaların Belirlenmesi • yeşil - 10 Temel Sorun ve Fırsat - Farklılık Yaratan Değerler - Kapasite Analizi STRATEJİK TASARIM ÇALIŞTAYI Karasu’nun kendine özgü çok önemli değerleri bulunmaktadır. Bu nedenle, rekabetçi farklılıklarını ön plana çıkarmalıdır. Stratejik Planlama KENTSEL STRATEJİ ÇALIŞTAYI Bölgesel Küme Başarılı olduğumuzu nasıl biliyoruz? İzleme ve Takip 4 Gelişimi Gelişmimizi nasıl Nasıl ölçüyoruz? Ölçüyoruz? Performansı nasıl ölçüyoruz? Kaynak: Kentsel Strateji 16 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Kaynak: Kentsel Strateji 1. Bölüm Karasu Nerede? TEMEL ANALİZLER Nüfus: Karasu’nun 54.000 kişi olan kış nüfusu, yaz aylarında yaklaşık 250.000’dir. İlçenin kentleşme oranı %52, 2023 yılı nüfus projeksiyonu 90.000’dir. Doğal Değerler: İlçede 3 adet Göl bulunmaktadır. Ekolojik değere sahip Karadeniz Sahili, Maden Deresi, Küçük Boğaz Gölü, Yenimahalle, Acarlar Longozu (Longoz, Dereler, Göller, Balık Çeşitleri, Mersin Balığı, Su ürünleri, Sakarya Nehri) da ilçede yer alan diğer doğal değerlerdir. Turizm: Karasu ilçesinde farklı turizm potansiyelleri bulunmaktadır. Yaz aylarında ilçenin sahip olduğu nüfusun yaklaşık 5 katına kadar nüfus çekmesini sağlayan kıyı turizmi ve yılın her ayında turist çekme özelliği olan Acarlar Longozu ilçenin sahip olduğu en önemli turizm değerlerindendir. Karasu’nun başlıca turistik değerleri; Karadeniz Sahili, Maden Deresi, Küçük Boğaz Gölü, Yenimahalle ve Acarlar Longozu’dur. Ayrıca Karasu Fındık Festivali 30 yıldan beri yer yıl düzenlenmektedir ve bunun dışında Kızılcık Yayla Şenliği ve Tın Tın Şenliği de her yıl düzenlenmektedir. Karasu’da 12 otel, 23 pansiyon bulunmaktadır. Bununla birlikte öğrenci yurtları yazın pansiyon olarak kullanılmaktadır. Ayrıca aile pansiyonculuğu da yapılmaktadır. 18 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Acarlar Longozu: 1,5 ha büyüklüğünde olup, dünyanın tek parça halindeki en büyük longozudur. 1998 yılında 1.derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. Longoz koruma alanı içindeki Liman, 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında ‘ Hüküm Bölgesi’ olarak belirlenmiştir. Longoz için Sulak Alan Yönetim Planı, envanter çalışması ve Bilinçlendirme Projeleri hazırlanmalıdır. İlçenin çevresi ile birlikte değeri: Karasu ilçesi ile Kocaali ve Kaynarca ilçeleri ile birlikte gelişmeye açık ve birbirlerini tamamlayan üç ilçe konumundadırlar. Bu üç ilçe, stratejik konumları ve mevcut durumları gereği bölge kalkınmasına hizmet edebilecek niteliktedirler. Karasu’nun ve içinde bulunduğu bölgenin kalkınması, sayılan üç ilçenin birlikte hareket etmesiyle çok daha sağlıklı ve sürdürülebilir olacaktır. Kıyı Erozyonu: Kıyı aşınmasının en önemli nedeni mevcut liman olarak işaret edilmektedir. Sakarya Nehri tarafından taşınan alüvyonlu topraklar, limanın kum geçişini engellemesi nedeniyle kıyıda birikememektedir ve aşınma meydana gelmektedir. Kıyı aşınması, limanın 3 km. doğusuna kadar etkili olabilmektedir. Kıyı aşınmasının engellenmesi amacıyla 3 adet mahmuz inşa edilmiştir. 24 adet mahmuz daha inşa edilecektir. Dalgakıran ihaleleri DLH tarafından yapılmaktadır ve kıyı aşınmasının bir an önce durdurulması için tüm mahmuzlar hızla inşa edilmelidir. Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Projesi: Kuzuluk Mahallesinde 436 dönüm büyüklüğündeki Organize Sanayi Bölgesi (OSB) alanı yatırıma hazır vaziyettedir. OSB Projesi, kentin istihdam oranını oldukça artıracak önemli bir potansiyeldir. ‘’Adapazarı-Bartın Demiryolu Projesi’’ ile Bartın, Zonguldak Filyos, Ereğli ve Karasu limanlarının yanı sıra Türkiye’nin en önemli ağır sanayilerinden Ereğli ve Karabük Demir Çelik fabrikalarının, Adapazarı üzerinden demiryolu ağına bağlantısı sağlanacaktır. Ulaşım Projeleri: 1990’larda inşa edilen mevcut limanın 13 km. batısında yeni bir liman inşa edilmesi gündemdedir. Liman olarak faaliyet gösterecek olan alan, Acarlar Longozu Koruma Sınırı ve Kıyı Kenar Çizgisi içinde kalmaktadır. Liman Projesinin ÇED raporu alınmıştır, alanın 1/25.000 ölçekli planı hazırlanmaktadır. Adapazarı-Karasu arasında yapılacak 57 km.’lik demiryolu hattı ile de ulusal demiryolu şebekesine bağlanması planlanan Karasu Limanı, birkaç yıl sonra faaliyetine son verilmesi planlanan Haydarpaşa limanına alternatif limanlardan biri olacaktır. Böylece Karadeniz ülkeleri ile yapılacak olan ticarette Karasu limanı ön plana çıkacaktır. Mevcut liman, Karasu’nun Karadeniz ile işbirliği potansiyelini artırmayı hedeflemektedir. Özellikle Haydarpaşa Limanı’nın kapatılmasından sonra, İstanbul ile Karadeniz ülkeleri arasındaki ihracat trafiği Karasu Limanı üzerinden sağlanacaktır. Böylece, İstanbul Boğazı üzerindeki lojistik akışı Karasu Limanı’na yönlenecek, Adapazarı – Bartın Demiryolu bağlantısı ile aktarımı yapılacaktır. İlçenin ulaşılabilirliğini artıracak önemli projeler ilçe, il ve bölge sınırlarında yer almaktadır. Bunlar demiryolu hattı, Marmaray Projesi, Kuzey Marmara Otoyolu Projesi, İzmir-Bursa-İstanbul Otoyol Projesi, Karasu Limanı, Cengiz Topel Havaalanının kargo taşımacılığına açılması ve ilçeden Bartın’a demiryolu bağlantısı yapılması olarak sıralanabilir. Plan Yetkisi: Sakarya Nehri ile Zonguldak arasındaki kıyı bandı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlıdır ve alanın ‘Turizm Planı’, bakanlık tarafından hazırlanacak ve onaylanacaktır. Mevcut planlarda bölünmeye yol açacak bu durum nedeniyle nazım imar planlarının da yenilenmesi söz konusudur. Sanayi ve liman yatırımları nedeniyle, göç nedenli nüfus artışı potansiyeli çok yüksektir. Bu nedenle kent, mevcut altyapısını ve üst yapısını hazırlamalıdır. Yıllık konut üretimi yaklaşık 2.500’dür. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 19 Çalıştay katılımcılarının, Karasu’nun temel sorun ve fırsatlarına ilişkin görüşlerinin alınması amacıyla, dağıtılan 20 sorun ve 20 fırsat arasından en önemli olduğunu düşündükleri 10 Temel Sorun ve 10 Temel Fırsatı belirlemişlerdir. Katılımcıların seçimlerine göre temel sorun ve fırsatlar işaretlenmiştir. 10 Temel Sorun Ekoloji – Ekonomi Çatışması Tarımın Arazilerinin Kısıtlı Olması Yaşam Kalitesi OSB Yer Seçimi Kıyı Erozyonu İçme Suyu Altyapısı Mekan ve Yapı Kalitesi Kentsel Gelişim Yönü Acarlar Longozu - Kuruma Tehdidi Yüksek Enerji Kullanımı Sosyal Donatı Eksikliği İkinci Konutlar İşsizlik Yasal Sorunlar (Özel Hüküm Bölgesi) Eğitim Düzeyi Çevre Bilinci İnsan Kaynağı Bölge İle Bütünleşememe Sanayi Altyapısı Eksikliği Kıyı Kullanımı Diğer; Karasu’nun en önemli 10 sorununu işaretleyiniz. 10 Temel Fırsat Turizm Çeşitliliği Potansiyeli Karadeniz ile İşbirliği Potansiyeli Tarımsal Üretim AB Projeleri Geliştirme İstihdam Su Ürünleri Hayvancılık Geliştirme Çalışmaları Temiz – Yeşil Sanayi Potansiyeli Ulaşım Projeleri MARKA Adapazarı-Bartın Demiryolu Projesi Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Acarlar Longozu Sanayi Yatırımları Sanayi – Turizm Ortaklığı Potansiyeli Cazibe Merkezi Projeleri Yeni Liman Projesi Eğitim ve Bilinçlendirme Sakarya Nehri Taşımacılık Potansiyeli Üniversite - Meslek Yüksek Okulu Diğer; 20 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Karasu’nun en önemli 10 fırsatını işaretleyiniz. Kaynak: Kentsel Strateji 10 TEMEL SORUN 10 TEMEL FIRSAT 1. Kıyı Erozyonu 1. Turizm Çeşitliliği Potansiyeli 2. Ekoloji – Ekonomi Çatışması 2. Acarlar Longozu 3. İşsizlik 3. Ulaşım Projeleri 4. OSB’nin Yer Seçimi 4. Üniversite ve Meslek Yüksek Okulu 5. Kıyı Kullanımı 5. Adapazarı-Bartın Demiryolu Projesi 6. Mekan ve Yapı Kalitesi 6. Temiz – Yeşil Sanayi Potansiyeli 7. Sanayi Altyapısı Eksikliği 7. Su Ürünleri 8. İçme Suyu Altyapısı 8. Sakarya Nehri Taşımacılık Potansiyeli 9. Çevre Bilinci Olmaması 9. Sanayi-Turizm Ortaklığı Potansiyeli 10. Eğitim Düzeyinin Düşük Olması 10 temel soruna ek olarak, plansız yapılaşmaya ilişkin sorunlar birçok katılımcı tarafından belirtilmiş, planlı ve bütüncül gelişme sağlanmasının önemi vurgulanmıştır. Planlamaya ilişkin sorunlar; 2B alanları çalışmalarının yeniden yapılması, mekan ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi için sosyal donatı alanlarının artırılması, ilçeye ilişkin kararların bütünlük içinde alınması, kıyı şeridindeki kaçak yapıların kaldırılması, çarpık yapılaşmaların önlenmesi olarak belirtilmiştir. Bu nedenlerle, öncelikle bilimsel çalışmalar (mastır plan, uygulama planı, eylem planı, yol haritası) yapılması ve uygulama mekanizmalarının güçlendirilmesi gerekliliği katılımcılar tarafından dile getirilmiştir. 10.Sanayi Yatırımları Birçok katılımcı, fındık üretimi ve fındığa dayalı sanayi potansiyelini vurgulamış, alternatif tarım yöntemlerinin kullanılarak tarımsal üretim kapasitesinin artırılması fırsatını belirtmiştir. Karasu’nun en önemli fırsatı, çok yönlü ekonomik gelişme potansiyeli olarak belirtilmiş, örnek bir sürdürülebilir gelişim modeli oluşturabileceği de belirtilmiştir. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 21 KARASU’NUN FARKLILIĞI 22 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği STRATEJİK ANALİZLER (B.E.K. ANALİZİ) Kamu, özel ve sivil sektör temsilcilerinden oluşan katılımcılar; Beklenti, 6E ve 6K (B.E.K.) Stratejik Analizlerini yapmışlardır. 1- BEKLENTİ ANALİZİ Çalıştaya katılımcıları sektörel bazda; Kamu Sektörünün Beklentisi Karasu Valiliği, İl Özel İdaresi, Milli Eğitim Müdürlüğü, Devlet Hava Limanı, Sakarya Belediyesi, Karasu Belediyesi temsilcilerinden oluşan kamu temsilcileri kendisinin diğer taraflardan beklentilerini dile getirmişlerdir. Kamu Sektörünün Özel Sektörden Beklentileri 1. Karasu’daki yatırımların gerçekleşmesi (özellikle Yat Limanı ve Marina gibi, Karasu’ya değer katan yatırımlar) - Kendisinin diğer taraflardan, 2. Yaratılan değerin Karasu ile paylaşılması - Diğer tarafların kendisinden beklentilerini ortaya koymuşlardır. 3. İşsizlik sorununa çözüm olacak yatırımlar yapılması 4. İnsan kapasitesinin geliştirilmesi için eğitim ve bilinçlendirme desteği 5. Sosyal, kültürel ve kamusal alanlar yaratılması 6. Planlama çalışmalarına katılım 7. Kamu sektörü ile daha güçlü işbirlikleri oluşturulması 8. Küçük ve orta ölçekli KOBİ’ler için OSB kurulması 9. Yatırımlarda yenilikçi teknolojilerin araştırılması, zaman, maliyet ve doğal alanların kaybının minimuma indirilmesi, tüm yatırımlarda çevreye duyarlı olunması Kamu Sektörünün Sivil Sektörden Beklentileri 1. Çözüm ortağı olmaları 2. Karar alma süreçlerinde daha aktif ve bilgi sahibi olmaları için İl Genel Meclisine katılmaları 3. Global perspektifle hareket ederek, yerelleşme – küreselleşme dengesini korumaları 4. İlçenin mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarını değerlendirmeleri 5. Yaşam kalitesini ve mekan kalitesini artırmaya yönelik çalışmalar yapmaları (kamusal alanlar, spor alanları, meydanlar, park ve bahçeler) 6. Sorunlara tarafsız yaklaşmaları, gerçekçi, rasyonel ve etkili çözüm önerileri geliştirmeleri Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 23 Özel Sektörün Beklentisi Karasu’da yatırım yapan ve yapmak isteyen özel sektör katılımcılarının da kamu ve sivil sektörlerden beklentileri farklı boyutlarda olmuştur. Özel Sektörün Kamu Sektöründen Beklentileri 1. Arsa, altyapı ve karar süreçlerinde yatırımcıları yönlendirmeleri 2. Kamu ve özel sektör yöneticileri arasında güçlü iletişim ve bilgilendirme sağlanması 3. Özel ve sivil sektörler ile koordinasyon içinde çalışmaları 4. Sorunlara yapıcı çözüm önerileri getirmeleri, alınan kararların zamanında ve hızla gerçekleşmesi 5. Kurumsal yapılanmalar içinde bilgi ve deneyim sahibi kişilerin aynı kurumda sürekliliğinin sağlanması, kurum içi yetki karmaşasının çözümlenmesi 6. Kamu çalışanlarının daha özverili ve çözüm odaklı çalışmaları 7. Karasu’da nitelikli işgücü yaratılması için eğitim programları düzenlenmesi 8. Planlama çalışmalarının hızla tamamlanması ve yer seçim kararlarının bütünlük içinde alınması (altyapı ve sanayi alanları entegrasyonu) 9. Temiz enerji ve yeşil sanayinin desteklenmesi, yatırım teşvikleri verilmesi 10. Bilimsel ve yönlendirici ‘Yol Haritaları’ hazırlayarak, karar süreçlerinde kamu desteği vermeleri Özel Sektörün Sivil Sektörden Beklentileri 1. Çözüm önerileri geliştirirken tarafsız olmaları 2. Özel sektör ile işbirlikleri kurmaları (insan kaynağı sağlanması, eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları gibi) 3. Kamu sektörü ile işbirlikleri kurmaları 4. Sahip oldukları bilgi ve deneyimleri özel sektör ile paylaşmaları 5. Çözüm ortağı olmaları 24 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Sivil Sektörün Beklentisi Kentsel Strateji çalıştayına katılan çok sayıdaki sivil toplum örgüt temsilcilerinin kamu ve özel sektörden beklentileri özellikle Karasunun ekolojik geleceği, katılım ve şeffaflık konularında yoğunlaşmıştır. Sivil Sektörün Kamu Sektöründen Beklentileri 1. Tüm tarafların bir araya geldikleri çalışma ve karar alma ortamları yaratılması 2. Bilgilendirme süreçlerinde şeffaflık ve açıklık sağlanması 3. Kurumlar arası koordinasyon ve bilgi paylaşımı sağlanması 4. Daha iyi plan, proje ve finansman çözümleri sunmaları 5. Kamu çalışanlarının çözüm odaklı olmaları 6. İzleme ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi 7. Projelerde işbirliği ve uzlaşma sağlanması 8. Yaşayan insanların görüş ve önerilerinin önemsenmesi Sivil Sektörün Özel Sektörden Beklentileri 1. Bilgilendirme 2. Yerel yatırımcıların örgütlenmesi 3. Karar alma süreçlerinde sivil sektörün ihtiyaçları ve potansiyellerinin değerlendirilmesi 4. Yatırımlarla yöresel katma değer yaratılması 5. Yapılan yatırımlar karşılığında kamuya kamusal alan yaratılması(sanayi sitesinin etrafının ağaçlandırılması gibi) 6. Sürdürülebilir yatırımlar yapılması 7. Kentsel çevre kalitesinin iyileştirilmesi Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 25 BEKLENTİ ANALİZİ BEKLENTİ BEKLENTİ ANALİZİ ANALİZİ Özel Sektör Sivil Sektör Karasu’nun Geleceği Çalıştayı Karasu’nun Karasu’nun Geleceği Geleceği Çalıştayı Çalıştayı Kamu Sektörü Kamu KamuSektörü Sektörü Özel ÖzelSektör Sektör Kamu Sektörünün Sivil Sektörden Beklentisi Kamu KamuSektörünün SektörününSivil SivilSektörden SektördenBeklentisi Beklentisi Kamu Sektörünün Sivil Sektörden Beklentisi 2. İşsizlik sorununa çözüm geliştirme 2.2. 2.İşsizlik İşsizlik İşsizliksorununa sorununa sorununaçözüm çözüm çözümgeliştirme geliştirme geliştirme 2. Karar süreçlerinde aktif ve bilgi sahibi olma 2.2. 2.Karar Karar Kararsüreçlerinde süreçlerinde süreçlerindeaktif aktif aktifve ve vebilgi bilgi bilgisahibi sahibi sahibiolma olma olma 3.Kentsel kaliteyi artırmaya yardımcı olma 3.Kentsel 3.Kentsel 3.Kentselkaliteyi kaliteyi kaliteyiartırmaya artırmaya artırmayayardımcı yardımcı yardımcıolma olma olma 3.Yaşam kalitesini artırmaya Destek 3.Yaşam 3.Yaşam 3.Yaşamkalitesini kalitesiniartırmaya artırmayaDestek Destek kalitesini artırmaya Destek 4. Kapasite geliştirmede Destek sağlama 4.4. 4.Kapasite Kapasite Kapasitegeliştirmede geliştirmede geliştirmedeDestek Destek Desteksağlama sağlama sağlama 4.Gerçekçi, rasyonel ve etkili çözüm önerileri 4.Gerçekçi, 4.Gerçekçi, 4.Gerçekçi,rasyonel rasyonel rasyonelve ve veetkili etkili etkiliçözüm çözüm çözümönerileri önerileri önerileri 1. Değer katan yatırımlar yapılması 1.1. 1.Değer Değer Değerkatan katan katanyatırımlar yatırımlar yatırımlaryapılması yapılması yapılması Kamu Sektörünün Beklentisi Kamu KamuSektörünün SektörününBeklentisi Beklentisi Özel Sektör Özel ÖzelSektör Sektör Özel Sektörün Kamu Sektöründen Beklentisi Özel Özel ÖzelSektörün SektörünKamu KamuSektöründen SektöründenBeklentisi Beklentisi Sektörün Kamu Sektöründen Beklentisi 3. Kararları zamanında ve hızlı uygulama 3.3. 3.Kararları Kararlarızamanında zamanındave vehızlı hızlıuygulama uygulama Kararları zamanında ve hızlı uygulama Sivil Sektör Sivil SivilSektör Sektör Özel Sektörün Beklentisi Özel ÖzelSektörün SektörünBeklentisi Beklentisi 3. Tarafsız çözüm önerileri geliştirme 3.3. 3.Tarafsız Tarafsızçözüm çözümönerileri önerilerigeliştirme geliştirme Tarafsız çözüm önerileri geliştirme Sivil Sektörün Özel Sektörden Beklentisi Sivil Sivil SivilSektörün SektörünÖzel ÖzelSektörden SektördenBeklentisi Beklentisi Sektörün Özel Sektörden Beklentisi 1.Çevreye duyarlı yatırımlar 1.Çevreye 1.Çevreye 1.Çevreyeduyarlı duyarlı duyarlıyatırımlar yatırımlar yatırımlar 2. Koordinasyon ve şeffaf bilgi paylaşımı 2.2. 2.Koordinasyon Koordinasyonve veşeffaf şeffafbilgi bilgipaylaşımı paylaşımı Koordinasyon ve şeffaf bilgi paylaşımı 3. Projelerde işbirliği ve uzlaşma 3.3. 3.Projelerde Projelerdeişbirliği işbirliğive veuzlaşma uzlaşma Projelerde işbirliği ve uzlaşma 2. Yaratılan değerin paylaşılması 2.2. 2.Yaratılan Yaratılandeğerin değerinpaylaşılması paylaşılması Yaratılan değerin paylaşılması 3. Sürdürülebilir yatırımlar yapılması 3.3. 3.Sürdürülebilir Sürdürülebiliryatırımlar yatırımlaryapılması yapılması Sürdürülebilir yatırımlar yapılması 4. Güçlü İzleme ve Denetim mekanizmaları 4.4. 4.Güçlü Güçlüİzleme İzlemeve veDenetim Denetimmekanizmaları mekanizmaları Güçlü İzleme ve Denetim mekanizmaları 4. Kamusal alan yaratma 4.4. 4.Kamusal Kamusalalan alanyaratma yaratma Kamusal alan yaratma Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 2. Bilgi ve deneyimi paylaşma 2.2. 2.Bilgi Bilgive vedeneyimi deneyimipaylaşma paylaşma Bilgi ve deneyimi paylaşma 4. Halkı eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları 4.4. 4.Halkı Halkıeğitim eğitimve vebilinçlendirme bilinçlendirmeçalışmaları çalışmaları Halkı eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları 1.Karar süreçlerine katılım 1.Karar 1.Karar 1.Kararsüreçlerine süreçlerinekatılım katılım süreçlerine katılım Kendisinin Diğer Taraflardan Beklentisi Kendisinin KendisininDiğer DiğerTaraflardan TaraflardanBeklentisi Beklentisi Kendisinin Diğer Taraflardan Beklentisi 26 1. İşbirliği 1.1. 1.İşbirliği İşbirliği İşbirliği 4. İşbirliği ve Koordinasyon 4.4. 4.İşbirliği İşbirliğive veKoordinasyon Koordinasyon İşbirliği ve Koordinasyon Sivil Sektörün Kamu Sektöründen Beklentisi Sivil Sivil SivilSektörün SektörünKamu KamuSektöründen SektöründenBeklentisi Beklentisi Sektörün Kamu Sektöründen Beklentisi 1. Çözüm ortağı olma 1.1. 1.Çözüm Çözümortağı ortağıolma olma Çözüm ortağı olma Özel Sektörün Sivil Sektörden Beklentisi Özel Özel ÖzelSektörün SektörünSivil SivilSektörden SektördenBeklentisi Beklentisi Sektörün Sivil Sektörden Beklentisi 1. Altyapılı Arsa 1.1. 1.Altyapılı AltyapılıArsa Arsa Altyapılı Arsa 2. Yol Haritalarıyla yatırımları yönlendirme 2.2. 2.Yol YolHaritalarıyla Haritalarıylayatırımları yatırımlarıyönlendirme yönlendirme Yol Haritalarıyla yatırımları yönlendirme Sivil SivilSektör Sektör Kamu Sektörünün Özel Sektörden Beklentisi Kamu KamuSektörünün SektörününÖzel ÖzelSektörden SektördenBeklentisi Beklentisi Kamu Sektörünün Özel Sektörden Beklentisi Sivil Sektörün Beklentisi Sivil SivilSektörün SektörünBeklentisi Beklentisi Kaynak: Kentsel Strateji Kaynak: Kaynak: Kaynak:Kentsel KentselStrateji Strateji Kentsel Strateji Tarafların Kendisinden Beklentisi Diğer Diğer Diğer Tarafların Tarafların Kendisinden Kendisinden Beklentisi Beklentisi Diğer Tarafların Kendisinden Beklentisi Kamu Sektörü Kamu KamuSektörü Sektörü 2- 6E ANALİZİ Sürdürülebilir Kalkınma’nın 3 temel ilkeleri Ekoloji-Ekonomi-Eşitlik ile Yapılabilir Kılma’nın 3 temel ilkeleri olan Etkin Olma- Elde EdilebilirlikEntegrasyon, “Karasu’nun Gelecek Stratejik Çerçevesi” ni oluşturacaktır. Bu çerçevede, çalıştay sürecinde oluşturulan 4 tematik çalışma grubu 6E analizi yapmıştır. E KOLOJİ Günümüzde kentlerin geleceğinin kurgulanmasında ekolojik değerlerin korunması , temel ilkelerden birisi olarak kabul edilmektedir. Kentsel gelişmenin doğa ve ekoloji ile çatışma değil uyum içinde sürdürülmesi, mekansal stratejilerinin temel bileşenleri haline gelmiştir. Bu çerçevede, mimari ve kentsel tasarımda ortaya çıkan yeşil enerji, yeşil bina gibi yenilikçi kavramlar, Avrupa’nın yanı sıra ülkemizde de hızla benimsenmeye başlamıştır. ‘Ekoloji’ başlığı altında ele alınan konular; - Farklılık Yaratan Ekolojik Değerler - Ekolojik Riskler - Fırsatlar olarak sınıflandırılmıştır. FARKLILIK DEĞERLER YARATAN EKOLOJİK Ekolojik değerler, bir yandan korunması gereken bir yandan da Karasu’nun geleceğini kurgularken Karasu’yu farklılaştıracak potansiyeller olarak ele alınmıştır. Karasu’nun ekolojik yönden çeşitliliği ve zenginliği; - Sakarya Nehri - Acarlar Longozu - Mersin Balığı - Maden Deresi FIRSATLAR - Göller - Kumsal ve Deniz - Balık çeşitliliği - Bitki örtüsü - Büyük Akgöl Sulak Alanı olarak ortaya konulmuştur. Ekolojik risklere karşın, bazı yenilikçi ve bütüncül yaklaşımlarla sorunların çözülebileceği ve değerlerin yeni fırsatlara çevrilebileceği katılımcıların ortaklaştığı bir bakış açısıdır. Bu çerçevede, özellikle tarımda çeşitlenme, tarım-sanayi bütünleşmesi, Karasu’nun çeşitli su kaynaklarının temizlenerek kentle bütünleşmesi önerileri yer almaktadır. Katılımcılar ekolojik fırsatlar ile ilgili aşağıdaki önerileri sunmuşlardır; EKOLOJİK RİSKLER Karasu’nun ekolojik zenginliğine rağmen, aşağıdaki nedenlerden dolayı ekosistemler risk altındadır. - Kirlenme - Sanayi-ekoloji çatışması - Bilinçsiz sanayileşme - Karadeniz sahili kıyı aşınması - Acarlar Longozunun degredasyonu - 2B sorunu (orman arazilerin tarım arazilerine dönüştürülmesi) - Maden alanlarının doğaya verdiği tahribat - Bütüncül koruma planı olmaması - Atık yönetimi (80 ton/gün) - Yer altı suyu kapasite ve kalitesi - Organik & sürdürülebilir tarım - Tarımda kullanılan ilaçların AB normlarına uyarlanmasıTarımda çeşitlilik - Kumsalın korunması ve geliştirilmesi - Yeni bir mekansal kurgu - Ekolojik bilincin oluşturulması - Deniz suyu kalitesinin denetlenmesi - Sakarya nehrinin temizliğinin sürekli denetlenmesi - Sakarya nehri ağzının yeniden düzenlenmesi. - Bilinçsiz sanayileşmenin önlenmesi Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 27 E KONOMİ Kentlerin ekonomilerini canlandırmak için yenililik ve yaratıcılık teşvik edilmekte, katma değeri yüksek bilgi teknolojileri yaygınlaştırılmakta ve kaynak yaratma stratejileri geliştirilmektedir. Ayrıca, çeşitlilik yönetimi, fırsat alanları kavramları gibi yeni kavramlar planlama-ekonomi ilişkisini şekillendirmektedir. İşsizlik vb. sorunlarının çözümü için kent ekonomisinin potansiyel ve fırsatları iyi analiz edilmeli ve stratejiler geliştirilmelidir. ‘Ekonomi’ ilkesi çerçevesinde; - Sektörel Çeşitlilik - Sektörel Stratejiler - Ekonomik Gelişme stratejileri ele alınmıştır. SEKTÖREL ÇEŞİTLİLİK SEKTÖREL STRATEJİLER Sanayi Karasu, ekonomik yönden farklı yönlerde gelişme eğilimine sahiptir. Bir yandan, doğal ve ekolojik değerleri ile turizm sektörü için bir potansiyel iken, diğer yandan, son yıllarda gelişmesini en fazla sanayi alanında yaşamış ve sanayi kenti olmaya doğru adım atmıştır. Tarım alanlarının verimliliği ve fındık üretme kapasitesi oldukça yüksektir. Mevcut ekonomik yapıyı oluşturan bir diğer sektör ise balıkçılıktır. Karasu’nun, ekonomik çeşitliliğine rağmen, temel sektörlerde yenilikçilik yakalanmadığı ve sektörler arası ilişkiler kurulmadığı için kent ekonomisi canlanamamaktadır. - Sanayi yer seçiminin ekolojik dengeyi tehdit etmemesi - Potansiyel sektörlerin iyi yönlendirilmesi (ör. Otomotiv) - OSB’nin ekonomiye katkısından faydalanılması - İhtisaslaşmış OSB’lerin kurulması - Endüstri Bölgesi oluşturulması Bu temel sektörlerin yanı sıra; - Otomotiv - Enerji (rüzgar enerjisi) - Ulaşım Çalıştayda önerilen sektörler için ele alınan konular, Karasu’nun ekonomik yönü için önemli ipuçları vermektedir. Tartışılan konular, sınıflandırılmıştır. sektörel bazda Tarım Balıkçılık - Bölgede yetişen tarım ürünlerinin işleyecek sanayi tesislerinin kurulması - Su ürünleri potansiyelinin iyi değerlendirilmesi Tarıma dayalı sanayi ve OSB’nin geliştirilmesi - Balık çeşitliliğinin korunması - Balık hali kurulması - Su ürünleri işleme tesislerinin açılması - Eğitim - - Ticaret - Alternatif tarımın yapılması - Hizmet - Tarımda çeşitliliğin sağlanması - Fındığa dayalı sanayinin geliştirilmesi - Tarımın modernizasyonu sektörleri potansiyeller taşımaktadır. Eğitim Turizm - 28 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Turizm yatırımlarının çeşitlendirilmesi ve yıl boyu kullanılabilmesi - Alternatif turizmin geliştirilmesi - Sakarya Nehri’nin kullanılması - Butik otellerin yapılması - Restoran vb. turistik tesislerin yapılması - Marina yapılması - Bölgenin bir eğitim şehri olmasıÜniversite kurulması - Kalkınma amaçlı mikro ölçekli sosyal projeler uygulanması - Kalifiye eleman yetiştirilmesi Enerji ve Ulaşım - Rüzgar enerjisine yatırım yapılması - Sakarya nehri taşıma projesinin gerçekleşmesi Ticaret-Hizmet - Hizmet sektörünün gelişimi - Kent merkezindeki ticaretin canlandırılması EKONOMİK GELİŞME STRATEJİLERİ Ekonominin gelişmesi için kamu ve özel sektör yatırımları entegre olmalıdır. Ayrıca özellikle tarım sektöründe yeni ve yaratıcı yatırımlar ile verimin artırılması beklenilmektedir. Ekonomik gelişmenin önemli ayaklarından birisi olan ‘kalifiye işgücü’nün yanı sıra; E ŞİTLİK Kent için yaratılan fırsatlara toplumun eşit erişiminin sağlanması, farklı bölgeler arasında eşit hizmet dağılımı, kaynaklara eşit erişim, farklı güçler arası denge, sorumluluk paylaşımı sürdürülebilir kalkınmanın üçüncü ilkesi olan eşitlik kavramının temel konularıdır. Eşitlik ilkesi çerçevesinde; - Eşit Erişim - Katılım - Destek - Yatırım-Koruma Dengesi - Sektörlerde yenilik, AR-GE çalışmalarının arttırılması - Yatırımların koordinasyonu ve bütünlüğü konuları ele alınmıştır. - Yeni işgücü EŞİT ERİŞİM - Öz kaynaklı yatırım - Bütçe yaratılması Kamusal alanlara ve hizmetlere ‘eşit erişim’ ve kıyının, kamusal alan olarak etkin kullanılmaması önemli bir tartışma konusu olmuştur. Katılımcılar; DESTEK - Karasu kıyı bandından eşit yararlanılmalı - Kamu hizmetleri herkese eşit ve tarafsız ulaştırılmalı Toplum içinde sosyal ve ekonomik eşitliğin sağlanabilmesi için kamu sektöründen beklentiler; - ‘Kıyılar kamunun / halkın malıdır’ ilkesi uygulanmalı KATILIM Karar alma süreçlerine halkın ve sivil toplum örgütlerinin katılımının arttırılması ve mekanizmaların oluşturulması gerekliliğinin yanı sıra; - Siyasi otorite ve sivil toplum örgütlerinin iletişimi - Kurumlar arası sorumluluk paylaşımı konularında öneriler sunulmuştur. - Gelir düzeyinin artırılması - Eşit gelir dağılımı - Sosyal güvenlikte eşitlik - Girişimcilik projelerinin desteklenmesi olarak ifade edilmiştir. YATIRIM - KORUMA DENGESİ Karasu’ya bir yandan yatırım yapılması, ancak bir yandan da doğanın korunması ve sosyal hayata da eşit önem verilmesi beklenilmektedir. Doğayı tahrip eden bir yatırım, ekonomi – doğa eşitliğini zedeleyecektir. Benzer şekilde yatırımların sadece ekonomik alanda değil, sosyal alanda da olması, bir başka deyişle kaynakların dağılımında eşitlik talep edilmektedir. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 29 E TKİN OLMA 30 SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI ÜNİVERSİTELERİN ROLLERİ VE Kentlilerin karar süreçlerinde söz sahibi olmaları ve uygulamada sorumluluk üstlenmeleri, öncü ve önder olmaları önemlidir. Sosyal gelişme ve bilimsel katkı için daha fazla etkin olması beklenen iki örgütsel grup vardır; STK’lar ve Üniversiteler. Kentin gelişimi yalnızca kamu sektörün sorumluğunda algılanmamalı, özel ve sivil sektör yeterince etkin ve önder olmalıdır. Yerel halk ise örgütlenme yoluyla etkinliklerini artırmalıdırlar. Etkin olmanın araçları arasında işbirliği, ortaklıklar, örgütlenme ve paylaşım kavramlarının yanı sıra; Bu iki kurumun uzmanlık alanında katkı sağlamaları ve özellikle üniversitelerin Karasu’nun gelişimi için gerekli bilimsel desteği sağlamaları önemsenmektedir. Bu doğrultuda; - STK ve Üniversitelerin Rolleri - Kaynak Yaratabilme - İşbirlikleri ve Katılım konuları ön plana çıkmıştır. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği - - STK’ların uzmanlıkları ile karar sürecine katılmaları Üniversitelerin bölgede bilimsel çalışmalarında toplum katkısı alması - STK’ların etkin olması - Sivil insiyatifin geliştirilmesi - Farkındalık eğitimleri konuları ele alınmıştır. KAYNAK YARATABİLME Kamunun finansman sağlamada daha etkin olması, merkezi, yerel ve öz kaynakların yanı sıra, uluslararası fonları da araştırması ve kaynak çeşitliliğini artırması beklenilmektedir. Beklentiler aşağıdaki gibidir; Mevcut olan bu yapılanmanın daha etkin çalışması beklenmektedir. Katılım ve işbirliği konusunda aşağıdaki konular ele alınmıştır. - Karar alma süreçlerine katılım - Kent konseyin yeniden yapılandırılması - Uluslararası kaynaklardan faydalanma (Dünya Bankası vb.) - Komisyon toplantıları - AB fonlarında yararlanma için proje üretilmesi ve ARGE çalışmaları yapılması - Halk Meclisinin etkin görev alması - Halkın bilgilendirilmesi - TCDD’nin ve diğer kurumların etkin katılımı - Kurumların projelerini tanıtması - Eylem birlikteliği - Kamu - özel - sivil işbirliği - Kurumların şeffaf olması İŞBİRLİKLERİ VE KATILIM Etkin olmanın önde gelen koşulları olan işbirliği ve katılım konuları çalıştay katılımcılarının büyük kısmı tarafından ortaya konulmuştur. Halkın kent konseyleri yoluyla katılımı önemsenmektedir. E LDE EDİLEBİLİRLİK Kentlerin gelecek stratejileri için kamusal alanların, finansman kaynaklarının, kaybolan ekolojik değerlerin vb. yeniden üretilmesi, bir başka ifadeyle elde edilmesi önemli bir konudur. Kentsel arazinin bir yatırım aracı olarak değerinin artmasına paralel olarak, kamusal alanların nasıl yaratılacağı önemli bir strateji alanı haline gelmiştir. Yatırımlar için finansman elde edilmesine yönelik, işbirliğine ve uzlaşmaya dayanan yenilikçi finansman stratejileri geliştirilmelidir. Elde Edilebilirlik başlığı altındaki konular; -Kamusal Alanların Elde Edilmesi -Kaybolan Değerlerin Geri Kazanımı -Değer Yaratmadır. KAMUSAL ALAN ELDE EDİLMESİ Karasu açık kamusal alanlar ve sosyal donatılar bakımından yetersiz görülmektedir. Bu çerçevede kıyı başta olmak üzere kamusal alanların yaratılması için;Kıyı kenar çizgisi içinde yer alan arazi ve yapıların kamuya kazandırılması - Hazine arazilerinin kamunun kullanımına sunulması (toplumsal hizmetlere tahsis edilmesi) - Projelerde üstün kamu yararlı ilkesinin gözetilmesi - İmar planlarının revize edilmesi KAYBOLAN KAZANIMI DEĞERLERİN GERİ Zaman içinde, yanlış uygulamalardan dolayı kaybedilen orman, kıyı, biyolojik çeşitlilik, Mersin Balığı gibi değerlerin yeniden kazanılması beklenilmektedir. - Sakarya nehrinde kaybedilen biyolojik çeşitliliğin geri kazanılması - 2B Kanunu’nun eksik uygulanmasından dolayı fındık üreticilerinin mağduriyetinin giderilmesi - 2B Arazilerinin dönüşümü veya verilmesi ormana sahibine - Kıyı içinde yer alan yapıların ortak çözümlerle karara bağlanması - Kumsalın yeniden kazanılması - TİGEM arazisinin yeniden elde edilmesi - Mersin balığı sayısının artırılması DEĞER YARATMA Değer yaratmanın ön temel koşulu kalitenin arttırılmasıdır. Kentsel mekan kalitesinden işgücü kalitesine kadar birçok konuyu kapsayan Değer yaratma stratejisi Karasu’ya yaratıcı sınıflar, turistler, yatırımcıları çekecektir. - Değer yaratma kalitenin artması için görsel - İş olanakları, mesleki eğitim - Yaratıcı sınıf - Çözüm ortaklıkları Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 31 En te gr as y on El Ed de ile bi lir lik O Et lm kin a Eş itl ik Ek on om i Ek ol oj i Karasu’nun Geleceği Çalıştayı 1. Ekolojik Değerler (longoz, dere, nehir, mersin balığı, göller) 5. Sakarya Nehri ağzının düzenlenmesi 2. Sanayi-Ekoloji çatışması 6. Bütüncül Koruma Planı 3. Acarlar Longozu Kuruma Riski 7. Organik & Sürdürülebilir Tarım 4. Karadeniz Sahili Kıyı Aşınması 8. Büyük Akgöl Sulak Alanı 1. Sektörel Çeşitlilik (turizm, tarım, sanayi,balıkçılık) 5. Sakarya Nehri Taşıma Projesi 2. Yeni Liman Yatırımı 6. Alternatif Tarım &Alternatif Turizm 3. OSB 7. Su ürünleri potansiyeli ve kapasitesi 4. Fındık üretme kapasitesi 8. Yenilik ve AR-GE çalışmaları 1. Kıyı Bandına Eşit Erişim 5. Kaynakların dağılımında eşitlik 2. Kamu Hizmetlerine Eşit Erişim 6. Yatırım-Koruma dengesi 3. Karar Alma Süreçlerine Katılım 7. Gelir düzeyinin arttırılması 4.Girişimcilik projelerinin desteklenmesi 8. Sosyal güvenlikte eşitlik 1. Kurumlar arası işbirlikleri 5. Halk Meclisinin Etkinleştirilmesi 2. Kalkınma Ajansı 6. Komisyon Toplantıları 3. STK’lar ve Üniversiteler 7. Kaynak Araştırma 4. Kent Konseyinin Yeniden Yapılandırılması 8. Sivil İnisiyatifin Geliştirilmesi 1. Kıyı Kenar Çizgisi İçinde Yer Alan Yapılar 5. TİGEM Arazisi 2. Sakarya Nehri Biyolojik Çeşitliliğin Geri Kazanımı 6. Kumun Yeniden Kazanımı 3. 2B Arazilerinin Yeniden Ormana Dönüşümü 7. Değer Elde Etme 4. Mersin Balığı Popülasyonu Arttırma 8.Kamusal ve Sosyal Alanlar 1. Adapazarı-Karasu-Bartın Demiryolu Projesi 5. Ekonomi-ekoloji entegrasyonu 2. Karadeniz’e kıyısı olan kentler ile entegrasyon 6. Tarım-turizm & tarım- sanayi entegrasyonu 3. Karasu, Kocaali, Kaynarca (3K) Entegrasyonu 7. Liman & Nehir Taşımacılığı 4. Bölge ile Entegrasyon 8. Kent-kıyı entegrasyonu 6E ANALİZİ Ekoloji Ekolojik Denge, Risk ve Fırsatlar Kültürel Ekoloji Kentsel Ekoloji Kırsal Ekoloji Bölge Ekosistemi Kent Peyzajı Ekonomi Temel - Yenilikçi Sektörler Yatırım Fırsatları Fırsat Alanları Değer Döngüsü Çeşitlilik Yönetimi İstihdam Artışı Kaynaklara Eşit Erişim Eşit Paylaşım Güçler Arası Denge Sorumluluk Paylaşımı Eşitlik Kamu - Özel - Sivil İşbirlikleri / Ortaklıklar Örgütlenme Liderlik Taraflar Arası Buluşmalar Kentler Arası Paylaşım Kişi ve Kurumlar Arası Ortak Akıl Etkin Olma Kamusal Alan Elde Etme Kaynak Elde Etme Yaratıcılık Değer Elde Etme/Yaratma Çözüm Ortaklığı Elde Edilebilirlik Kent Bölge Entegrasyonu Kentsel - Bölgesel Ağlar Mavi-Yeşil Entegrasyonu Sosyal Entegrasyon Mekansal Entegrasyon Entegrasyon Kaynak: Kentsel Strateji 32 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği E NTEGRASYON Entegrasyon, kentsel gelişmenin toplumsal, mekansal ve ekonomik stratejilerin temel bir bileşenidir. Bu çerçevede kent-bölge, mavi-yeşil, kentkentli buluşmaları; - Mekansal Entegrasyon - 3K Altın Üçgeni İçinde Ekonomik Entegrasyon - Ekonomi-Ekoloji Entegrasyonu - Sektörler arası Entegrasyon - Kararların Entegrasyonu - Ulaşım Yatırımları 3K ALTIN ÜÇGENİ İÇİNDE EKONOMİK ENTEGRASYON - Turizm - Tarım - Tarım-Sanayi Karasu’nun doğusunda bulunan Kocaali ve batısında bulunan Kaynarca ilçeleri ile kuracağı işbirliğinin, bir güce dönüşerek her üç ilçe için de ekonomik, ekolojik ve sosyal alanda yeni fırsatlar yaratacağı düşünülmektedir. Bu düşünce üst ölçek çevre düzeni planlarına da yansımıştır. - Sanayi -Ticaret EKONOMİ-EKOLOJİ ENTEGRASYONU başlıkları altında özetlenmiştir. Ekonomi ve ekoloji dengesinin oldukça hassas olduğu Karasu, bir yandan ekolojik özellikli doğal alanları bir yandan yine bu alanlar için tehdit oluşturabilecek sanayi ve yapılaşma gelişimlerinin karşı karşıya olduğu bir süreçtedir. MEKANSAL SEKTÖRLER ARASI ENTEGRASYON ENTEGRASYON Karasu’nun çevre ilçeler, bölgesi ve özellikle Karadeniz’e kıyısı olan kentlerle mekansal bağlantılarının güçlendirilmesi beklenilmektedir. - Kent ve kıyı entegrasyonu - Üniversite-kent-kentli entegrasyonu - İlçeler arası entegrasyon - Bölge içinde entegrasyon - Uluslararası entegrasyon KARARLARIN ENTEGRASYONU Karasu ilçesinin gelişmesi ve Karasu’da yaşayan, yatırım yapan tüm kişi ve kurumlar tarafından karar alma süreçlerinde etkili olmaları beklenilmektedir. Bu nedenle farklı kurumsal çabaların entegrasyonunun sağlanarak, ortak bir amaç çerçevesinde hareket edilmesi beklenilmektedir. ULAŞIM YATIRIMLARININ ENTEGRASYONU Bu ulaşım yatırımlarının hem birbirleri hem de kentsel gelişim ile uyumlu olması beklenilmektedir. Karasu’nun çevresi ve bölgesi ile entegrasyonunun sağlanması için, çeşitli ulaşım yatırımlarının iyi entegre edilmesi katılımcılar tarafından vurgulanmıştır. Ulaşım alt yapısı entegrasyonu ( karayolu, demiryolu, nehir, deniz ulaşımı) - Deniz aşırı (Karadeniz kıyısı) olan limanlarla entegrasyon Deniz yolu taşımacılığı entegrasyonu - Liman projesinin uygulama planları ile entegrasyonu - Bölgeye havaalanı gerekliliği yapılması Karasu ve bölgesinde demiryolu yatırımları, liman, nehir taşımacılığı Karadeniz sahil yolu pek çok yatırım söz konusudur. Ekonomik sektörlerde yaratılan katma değerin artırılması için sektörler arası bir etkileşim yaratılması ve piyasaya yeni ürünlerin sunulması gerekliliği ortaya konulmuştur. Özellikle üretim kapasitesi en yüksek olan fındığın, sanayide farklı ürünlerinin geliştirilerek üretilmesi vurgulanmıştır. Benzer şekilde tarımın da turizm alanında bir girdi olarak kullanılması önerilmektedir. Sektörler arası etkileşimle yenilikçi ve değer yaratan bir ekonomi yaratılacağı ortak bir düşüncedir. Katılımcılar tarafından aşağıdaki sektörlerde entegrasyonun önemini vurgulamışlardır. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 33 3- 6K ANALİZİ Karasu’nun geleceğini yönlendirecek temel temalar 6K’dan oluşmalıdır. Bu çerçevede; 1. Kimlik: Karasu’nun kimliği ve kentsel imajı ne olmalıdır? 2. Kapasite: Bölgesel ve kentsel kapasiteler nasıl artırılabilir? 3. Kalite: Karasu’nun özellikle kentsel yaşamla ilgili kalite düzeyi nasıl kullanılabilir? 4. Katılım: Sosyal, ekonomik ve mekansal gelişime tarafların katılımı ve katkıları nasıl sağlanır? K İMLİK Günümüz kentleri, farklılaşan kimlikleri ve özellikli temalarla geleceğini kurgulamaktadır. Kimliğin belirlenmesinde kentin ve içinde bulunduğu bölgenin dinamikleri önemlidir. Kimliğin yeni fırsatlar yaratması açısından, kimlik ile kentsel gelişme ilişkisinin kurulması, kimliğin yerel ve küresel düzeyde tanıtılması önemlidir. sorularının yanıtları Karasu’nun Geleceği’ni belirleyecektir. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Karasu’nun potansiyellerine, konumsal avantajlarına ve farklılaşan değerlerine bağlı olarak kent kimliği önerileri yapılmıştır. Bu öneriler turizm, ekokent ile sanayi kenti arasında geniş bir çerçevede yer almaktadır. o Mavi ile yeşilin buluştuğu kent - o Sahil kenti o Nehir kent o Kumsal -Kent Kimliği Eksikliği o Longoz -Kent Kimliği Önerileri -Somut Olmayan Değerler TURİZM KENTİ o Şifalı kum kenti o Kıyı kenti Kültürel o Rota kent o Mersin balığı tartışılmıştır. KENT KİMLİĞİ EKSİKLİĞİ Karasu’nun öne çıkan bir kent kimliği olmaması, Karasu’da yaşayanların kendilerini kentle özdeşleştirmediği; - Kentlilik bilinci eksikliği, - Kentsel mekanların kalitesizliği, ifadeleri ile ortaya konulmuştur. 34 o Turizm ve tarıma dayalı kimlik Bu çerçevede; 5. Kaynak: Bölgesel ve yerel kaynaklar nasıl değerlendirilebilir? 6. Kurgu: Yeni mekansal kurgu nasıl tasarlanmalıdır? KENT KİMLİĞİ ÖNERİLERİ - EKO KENT - CAZİBE MERKEZİ - HUB KENT - LOJİSTİK KENTİ - LİMAN KENTİ - SANAYİ KENTİ - SPOR KENTİ SOMUT OLMAYAN DEĞERLER KÜLTÜREL Karasu’ya özgü, halkoyunları ve mutfak kültürü gibi, somut olmayan kültürel değerlerin yaşatılmasının kimlik yaratmada önemli bir rolü olduğu, bu değerlerin korunması yaşatılması gerekliliğinin altı çizilmiştir. K APASİTE Kapasite, insanların, kurumların, örgütlerin, hedeflerine ulaşabilmek için sahip oldukları yetilerini ve olanaklarını tanımlayan bir kavramdır. Karasu’nun gelecek hedeflerine ulaşmak için özellikle bölgesel, kentsel ve yerel kapasiteleri iyi analiz edilmelidir. MEKANSAL KAPASİTE - Konumsal avantajı Karasu’da, yerel halkın ihtiyaç duyduğu, açık yeşil alan, okul, hastane vb. sosyal donatı alanları ile ve turizm çekici kültür kongre merkezi, otel, kaliteli kentsel çevre vb. kullanımların kapasitelerinin yetersiz olduğu düşünülmektedir. - Doğal değerler ve sit alanları - Hayvancılık potansiyeli şeklinde özetlenmiştir. YATIRIM ÇEKME ARTTIRMA KAPASİTESİNİ K ALİTE Kalite, geçmişte yalnızca mal ve hizmetlerin belli standartlara uygun olarak üretilmiş olması çerçevesinde ele alınan bir kavram iken, günümüzde, mimari, kentsel tasarım, mekan, yaşam gibi, kent ile ilgili öğelerle birlikte de sıkça anılmaya başlamıştır. - İnsan Kapasitesi - Mekansal Kapasite - Ekonomik Potansiyeller Mevcut potansiyellerin fırsata dönüştürülmesi için bazı kapasitelerin arttırılması gerekmektedir. Bunlar tesis vb. altyapılardan oluşan somut kapasiteler olduğu kadar, birlikte iş yapabilme ve katılımcı yönetim gibi soyut kapasiteleri de kapsamaktadır. Katılımcılar aşağıdaki görüşleri belirtilmiştir. - Yatırım Çekme Kapasitesi - Su ürünlerini işleme tesislerinin kapasitelerinin arttırılması - Konaklama tesislerinin sayı ve niteliklerinin arttırılması - İşbirliği kapasitesinin geliştirilmesi -Doğal Çevre Kalitesi - Yönetişim kapasitelerinin arttırılması -Yaşam Kalitesi Kapasite başlığı altında ele alınan konular; başlıkları altında özetlenebilir. İNSAN KAPASİTESİ Gelişmekte olan sektörlerde doğacak yüksek eğitimli işgücü talebini karşılayacak insan kapasitesinin yeterli olmadığı, iş alanları yetersiz olduğu için işsizlik sorunu bulunduğu vurgulanan bir konu olmuştur. Bu çerçevede, bir yandan yerel istihdam politikaları ile yeni iş yatırımlarının, hem de eğitim altyapısı ile nitelikli işgücünün Karasu’ya çekilmesi beklentisi; - İşgücü kapasitesinin arttırılması - Nitelikli insan gücü sorunu - İşsizlik - Endüstri meslek liselerinin arttırılması gerekliliği önerileri ile ortaya konulmuştur. EKONOMİK POTANSİYELLER Karasu, hem kırsal üretim, hem eşsiz doğal değerler ve konumu açısından gerekli potansiyellere sahiptir. Bu potansiyellerin iyi değerlendirilerek ekonomik fırsata dönüştürülmesi beklenilmektedir. Ekonomik gelişmeyi tetikleyecek potansiyeller ve avantajlar katılımcılar tarafından; - Turizm potansiyeli - Tarımsal kapasite (fındık: 28.000 ton/yıl) - Doğa, iklim, coğrafya potansiyeli - Su ürünleri kapasitesi - Kaynak kapasitesinin harekete geçirilmesi - Bilgi ve güvene dayalı şirketleşme sağlanması İnsanların bir kentte yaşamasını tercih etmelerini etkileyen faktörlerin arasında, iş olanakları olduğu kadar o kentteki yaşam ve çevre kalite düzeyi de ön sıralara yerleşmeye başlamıştır. Kalitenin yükseltilmesi pek çok fayda sağlamaktadır. Bunlar arasında sosyal, ekonomik boyutta ‘değer’ yaratmak, sosyal çeşitlilik sağlamak, insan ve yatırım çekmek, güvenlik sağlamak sayılabilir. Katılımcıların görüşlerini; -Kentsel Kalite -Gelişme için Kalite olarak sınıflandırabiliriz. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 35 DOĞAL ÇEVRE KALİTESİ KENTSEL KALİTE Karasu’nun sahip olduğu zengin doğal çevrenin, özellikle su ve toprak kalitesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, kirlilik tehdidi oluşturan unsurlara karşı tedbirler alınması gerekliliği; Karasu’da ‘yanlış yatırımlar’ ve ‘plansız şehirleşme’ sonucu yapı ve kentsel doku kalitesinin düşük olduğu, nehir vb. önemli kentsel peyzaj potansiyellerinin kentsel tasarımda yerini bulmadığı, halkın günlük kamusal yaşamını geçirebileceği meydan, park vb. alanların eksik olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca, turizm çekecek kaliteli kentsel altyapının eksikliği vurgulanmıştır. Planların bütüncül ele alınması ve Kent Estetiği Birimi kurulması gibi öneriler de sunulmuştur. - Su ürünleri kalitesinin sürdürülmesi ATILIM Bir kenti güçlü, kimlikli, yaşanabilir, gelişmiş ve zengin bir kent haline getirmek tüm kentlinin sorumluluğu olmalıdır. Karasu’da yaşayan, çalışan, üreten, çeşitli faaliyetlerde bulunan tüm kişi, kurum ve örgütler bu hedeflere ulaşmada kentsel paydaşlar haline gelmelidir. Ortak bir hedefe yönelik birlikte atılan adımlar, daha uzun soluklu ve etkili olacağı gibi, kentsel kimlik oluşumunu da destekleyecek ve ‘Karasulu’ olma kültürünü körükleyecektir. - Sakarya Nehrinde oluşan kirliliğin geri dönüşümünün sağlanması - Doğal kaynakların kalitesinin sürdürülebilir kılınması - Kıyı bandının kullanılarak korunması Katılım başlığı altında; - İşbirliği - Koruma-kullanma dengesinin sağlanması - Paylaşım - Su kalitesinin korunması - Üretim temaları öne çıkmıştır. - Çevre bilincinin arttırılması olarak ifade edilmiştir. YAŞAM KALİTESİ Kalite kapsamında öne çıkan bir diğer konu ‘yaşam kalitesi’ olmuştur. Bu çerçevede beklentiler aşağıdaki gibidir; 36 K - Yaşam kalitesinin arttırılması - Sosyal donatı alanlarının nüfusla paralel bir şekilde planlanması - Eğitimde kalitenin arttırılması - Kapasite arttırma programları ile nüfusun niteliklerinin arttırılması Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği İŞBİRLİĞİ GELİŞİM İÇİN KALİTE Gelişmenin sağlanması için pek çok alanda ‘kalitenin arttırılması gerekliliği; - Ürün çeşitliliği ve kalitesi - Kurumlar ve kişiler arası iletişim kalitesi - Hizmet sektöründe kalite artırımı - Yatırım kalitesi - Kaynakların kaliteli kullanımı konuları ile özetlenmiştir. Kamu-özel ve sivil sektörler arasında işbirliklerinin geliştirilmesi ve ortak vizyon ve hedefler çerçevesinde sorumlulukların paylaşımı, katılım konusunda vurgulanan konulardan birisidir. Bu çerçevede özellikle planlama sürecine özel ve sivil sektörün katılımının teşvik edilmesinin, yerel beklentilerle örtüşen ve daha uygulanabilir bir süreç için gerekli olduğu ifade edilmiştir. PAYLAŞIM Katılımın önemli bileşenlerinden ‘bilgi paylaşımı’ öne çıkan konulardan birisidir. Bilgi paylaşımının kamu ve yerel toplum arasında oluğu kadar üniversiteler ve kamu arasında da olması gerektiği belirtilmiştir. Bilginin paylaşımında şeffaflık ve farklı tarafların görüşlerinin karar süreçlerine yansıtılması önemsenmektedir. Katılımın aşağıdan yukarı ve kurumsal düzenlemeler gerektirdiği ifade edilen görüşlerden ortaya çıkmaktadır. Bilgi paylaşımı yoluyla katılım konusunda aşağıdaki düşünceler ifade edilmiştir. - Halkın etkin bilgilendirilmesi - Kadınların, gençlerin ve dezavantajlı sosyal grupların katılımının artırılması - Halk toplantıları yapılması - Kent meclislerinin etkinleştirilmesi - STK’ların karar süreçlerine katılımıKarar süreçlerinde aşağıdan yukarı yapılanmanın kurgulanması - Yatırım, planlama vb. konularda toplum görüşü alınması - Gelecek projelerin katılımla oluşturulması - Kurumların şeffaflığı - Uzlaşma yoluyla projelerin gerçekleştirilmesi - - K AYNAK Kentlerin gelişmesi için gelişmesi için finans ve insan kaynağı önemlidir. Kentlerin yenilenmesi sürecinde ekonomik canlılığın sağlanması ve bölgesel ölçekten yerel ölçeğe kadar tüm seviyelerde kaynak yaratılması için hem finansman, hem insan hem de doğal kaynakları yeniden ele alınmalıdır. - Bankacılık sektörü yoluyla kredi ve destekler sağlanması - Bölge ölçeğindeki sınır ötesi kaynaklardan faydalanılması - Yurt dışındaki sermayenin Karasu’ya çekilmesi - - Kaynak başlığı altında ifade edilenler; AB fonları ve marka hibelerine başvurulması Ekonomik odaklara (İstanbul ve Kocaeli) yakınlığın fırsatlarından faydalanılması şeklindedir. - Kaynak Yaratma Stratejileri KENDİNE YETERLİLİK-DEĞER YARATMA - Kendine Yeterlilik-Değer Yaratma - İnsan Kaynağı Geliştirme Kurumlar arası “bilgi” paylaşımı - Doğal Kaynakları Koruma Üniversite, kamu ve halk arasında bilgi paylaşımı konuları altında sınıflandırılmıştır. Dış kaynaklı desteklerin yanı sıra, kendine yeten, kendi kaynağını yaratabilen, üretken bir Karasu beklentisi aşağıdaki ifadelerde yer almaktadır. Kaynak yaratmada yerel, bölgesel ve uluslararası boyuttaki strateji önerileri; Karar süreçlerinin yanı sıra STK’ların kooperatiflere katılımı da vurgulanmıştır. Yerel kaynakların değer yaratması ve kullanılması - Özel sektör yatırımlarının artması - Kamu yatırımlarının artması - Kooperatif ve birlikler kurulması - Yerel sermayenin istihdam sağlaması - Mevcut kaynak potansiyelinin harekete geçirilmesi KAYNAK YARATMA STRATEJİLERİ Finansman kaynağı yaratma, ekonomik gelişmenin ön koşullarından birisi olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede bir takım stratejilerin altı çizilerek, mevcut sistemde işleyen eksikliklere ve yeni fırsatlara vurgu yapılmıştır. ÜRETİM - - Bireysel yatırımdan ‘organize’ yatırıma dönüşüm gerekliliği - Girişimcilik ve ortaklık kültürünün geliştirilmesi - Kamu-özel-sivil finansman modellerinin geliştirilmesi İNSAN KAYNAĞINI GELİŞTİRME Beyaz ve yeşil yakalı insan kaynağının geliştirilmesi, yeni yüzyıl kentlerinin ekonomilerinin temelinde yer almaktadır. Bu gereklilik öne çıkarılarak, - Karasu’da bu konuda olumlu gelişmeler olduğu, - Nitelikli işgücünün hızlı değişimi, - Meslek Yüksek Okulu ile artan akademisyen ve öğrenci nüfusunu varlığı bunun göstergesi olarak vurgulanmıştır. DOĞAL KAYNAKLARI KORUMA EĞ Karasu ile ilgili en hassas ve önemli görülen konulardan birisi Acarlar Longozu, kıyısı, Mersin Balığı, Sakarya Nehri gibi bir çok doğal kaynakların korunması ve yatırımların bu hassasiyetlere göre bilinçli şekillenmesidir. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 37 K - Vizyon sahibi yöneticiler KORUMA-GELİŞME KURGUSU - “Bilimsel” temellere dayanan kararlar Yeşil kent - Paydaşlar arası işbirliği ve destek - Mekansal ve ekonomik gelişimin bütüncül kurgusu - Adımların ve süreçlerin kurgulanması - YATIRIM KURGUSU Gelecek Kurgusu / Yeni Mekansal Kurgu Kent ve gelişme alanları ile bütünleşme Karasu’nun temel konularından birisi koruma-gelişme, bir başka ifadeyle ekonomi-ekoloji dengesidir. Bunun sağlanması için aşağıda belirtilen konuları içeren kapsamlı kurguya ihtiyaç duyulmaktadır.. Ekonomiekoloji uyumu - Alt yapısı tam ve güçlü bir kent - Kent Yönetimi Kurgusu - - Yatırım Kurgusu İmar planlarının yeni mekansal kurgu ile uyumu - Koruma –Gelişme Kurgusu - Yer seçimlerinin bilimsel ve bilinçli yapılması başlıkları altında özetlenmiştir. - GELECEK KURGUSU/ YENİ MEKANSAL KURGU Karasu’nun kongre merkezine dönüştürülmesi - Geçmişin iyi değerlendirilmesi - Modern şehirleşme - Yaşanabilir mekanların yaratılması URGU Karasu’nun Gelecek kurgusu, çalıştay süresinde tartışılan ekonomi-ekoloji dengesi, mekansal bütünleşme, kimlik yaratma vb. bir çok sonuca bağlı olarak tartışılmıştır. Tartışılan konular; - Karasu’nun geleceğinin kurgulanmasında yeni bir mekansal kurguya ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir. Bu çerçevede bütüncül planlama, doğal ve mimari değerlerin yeni mekansal yapıya entegrasyonu, altyapının önemi vb. görüşler aşağıda sunulmuştur; 38 - Nehir – kent – deniz ilişkisi - Kentin köylerle bütünleşik planlanması - Yeni mekansal kurgu için zemin ve altyapının önemi - Canlandırma Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği - Sakarya Nehri etrafı aktivite alanları tasarlanması - Karadeniz mimarisinin yaşatılması - KENT YÖNETİMİ KURGUSU Karasu’nun Geleceği’nin iyi kurgulanması için kent yöneticilerin ve karar alıcıların rollerinin oldukça önemi vurgulanmıştır. Kent yöneticilerin vizyon sahibi, katılımcı ve rasyonel özelliklere sahip olmaları beklenilmektedir. Kent yönetimi ve yöneticilerinden beklentiler aşağıdaki gibi ifade edilmiştir; - Uzlaşma sağlanmış projelerde koordinasyon yetisi güçlü yönetim Karasu’da gerçekleşecek yatırımların, bir yandan bölgenin değerlerini ön plana çıkaran, bir yandan fırsatları ve potansiyelleri iyi değerlendiren ve bir yandan da fizibilite yoluyla uygulanabilirliği test edilmiş, rasyonel bir şekilde kurgulanmalıdır. - Kıyı siluetine ve peyzajı ile uyumlu yapılaşma - Acarlar Longozu, Maden Deresi ve Akgöl’ün korunması - Koruma – kullanma dengesi - Kumsalın yeniden kazanılması Ku rg u Ka yn ak Ka tıl ım Ka lit e Ka pa si te Ki m lik Karasu’nun Geleceği Çalıştayı 1. Kent kimliği, kültürel kimlik, kıyı kent imajı 5. Sanayi Kenti 2. Turizm Kenti 6. Hub Kent 3. Eko-Kent 7.Lojistik Kent 4. Liman Kenti 8. Somut Olmayan Kültürel Değerler 1. İnsan kapasitesi 5. İşbirliği Kapasitesi 2. İstihdam kapasitesi /işsizlik 6. Yönetişim Kapasitesi 3. Altyapı Kapasitesi 7. Yatırım Çekme Kapasitesi 4. Sosyal Donatı Kapasitesi 8. Su ürünleri ve fındık üretme kapasitesi 1. Su ve su ürünleri kalitesi 5. Sakarya Nehri Kirliliği 2. Kentsel Kalite 6. Eğitim Kalitesi 3. Kentsel Peyzaj Potansiyelleri 7. Kent Estetiği 4. Yaşam Kalitesi 8. Turizm Altyapısı 1. Kamu - özel - sivil işbirliği 5. Bilgi Paylaşımı 2. Gelecek Çalıştayları 6. Aşağıdan yukarı örgütlenme 3. Ortak Vizyon 7. Üretime katılım 4. Kent Meclisleri 8. Uzlaşma 1. Yatırım potansiyelleri 5. Ekonomik Odaklara (İst.-Ank.) Yakınlık 2. AB ve diğer fonlar 6. Kooperatif ve Birlikler 3. Girişimcilik 7. Yerel Sermaye 4. Organize Yatırım 8. Doğal Kaynaklar 1. Gelecek Kurgusu 5. Karadeniz Havzası 2. Yeni Mekansal Kurgu 6. Ekonomi-ekoloji dengesi 3. Kıyı - kent ilişkisi 7. Bütünleşme 4. Su-kent ilişkisi 8. Altyapı 6K ANALİZİ Kentsel Kimlik (Yoğunluk Odakları, Yollar, Kent Girişleri, Kenarlar, Kamusal Alanlar) Kültürel Miras Bölgesel Kimlik (Sanayi Kenti, Kıyı Kent, Eko Kent) Kentsel İmaj Kentsel Tasarım Kriterleri Kimlik Gelişim, Koruma, Dönüşüm Kapasitesi, Sosyal Donatı Elde Etme Kapasitesi, Ekonomi ve Finansman Kapasitesi, Kamu Yatırım, Piyasa Yatırım Kapasitesi İşbirliği Kapasitesi Kapasite Yaşam Kalitesi / Donatı Alanları, Kamu Hizmet Alanları, Yeşil Alanlar, Kıyı Kullanımı Mekan Kalitesi / Yeterli ve Erişilebilir Kamusal Alanlar, Kentsel Çevre Kalitesi, Yaşama ve Çalışma Alanları Kalitesi Çevre Kalitesi Kıyı Erişimi Kalite Kapsamlı Halk Katılımı Kurumlar Arası Bilgi Paylaşımı Kadın, genç ve çocukların katılımı Yerel Liderler, Sivil Toplum Örgütleri, Kamu ile İletişim ve İşbirliği Potansiyeli Planlama Süreçlerine Katılım Katılım Bölgesel ve Yerel Kaynaklar Kıt Kaynakların Etkin Kullanımı Kamu- Özel - Sivil Finansman Modelleri Yatırım Potansiyelleri Kaynak Odaklı İşbirlikleri Kaynak Yeni Mekansal Kurgu Mekansal Gelişim Strateji Çerçevesi Kurgu Kaynak: Kentsel Strateji Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 39 40 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 2. Bölüm Karasu Nereye Gidiyor? B. KARASU NEREYE GİDİYOR? Çalıştayın ikinci kısmında, Karasu’nun stratejik yönü, stratejik gelişme eksenleri (liman projesi, Acarlar Longozu, OSB projesi, ulaşım projeleri, farklılık yaratan temaları ve ortak vizyonu tartışılmıştır. İŞBİRLİĞİ POTANSİYELLERİ Karasu, sınır ötesinde Karadeniz Havzası, Marmara Bölgesi’nde Kocaeli, İstanbul, Düzce, Zonguldak ve Bartın, yakın çevresi içinde Kaynarca ve Kocaali ilçeleri ile işbirlikleri ve güç birlikleri kurmalıdır. 1. KARADENİZ HAVZASI Sınır ötesinde, Karadeniz Havzasındaki liman kentleri, ekonomik değer paylaşımını tetikleyecek fırsatlar sunmaktadır. Karasu’nun Marmara Bölgesi ile güçlü lojistik bağlantıları ve İstanbul, Kocaeli, Zonguldak ve Bartın’ın sanayi üretimi kapasitesi dikkate alındığında, Karasu, Karadeniz’e açılım noktası olarak ortaya çıkmaktadır. Karadeniz’deki liman kentleri ile Karasu arasındaki lojistik ilişkilerinin geliştirilmesi için sınır ötesi işbirlikleri kurgulanmalıdır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği, tarım, hizmet sektörü, kültür, eğitim, enerji, çevre koruma, bilgi ve iletişim, kurumsal iyileşme, yönetişim, turizm, ticaret, ulaşım ve ekonomik gelişim konularında paylaşım ve işbirlikleri sağlamaktadır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği 42 ‐ Ermenistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Gürcistan, Yunanistan, Moldova, Romanya, Arnavutluk, Rusya, Türkiye, Ukrayna,Sırbistan.. ‐ Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü; ‐ 20 milyon m²’lik alanı 350 milyon kişi ‐ İhracat kapasitesi, yıllık 300 milyar $ ‐ Petrol, doğal gaz kaynakları ve maden yatakları ‐ Avrupa’daki en önemli ulaşım ve enerji koridoru Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği C. NEREYE GĠDĠYOR? Karadeniz Havzası 2. MARMARA BÖLGESİ Marmara Bölgesi’nde Kocaeli, İstanbul, Düzce, Zonguldak ve Bartın ile tarım, sanayi ve turizm sektörlerinde bütünleşme olanakları bulunmaktadır. İstanbul Çevre Düzeni Planı’nda Karasu ile ilgili 3 konunun önemi vurgulanmıştır. Bunlar, Bartın ‐ Adapazarı ve Karasu aksının açılması ve Karasu Limanı ile bağlantı kurulması ‐ Adapazarı-Düzce-Karadeniz Ereğlisi noktalarını birbirilerine bağlayan Karadeniz Sahili Demiryolu Projesi ‐ Zonguldak İstanbul İstanbul ve Karasu arasında, Sakarya Nehri ile nehir taşımacılığı potansiyelidir. Ereğli Karasu Şile Kaynarca Kocaali Akçakoca Düzce Kocaeli Yalova Bolu Sakarya Kuzey Marmara’nın gelişim eğilimleri de Karasu Limanı’nın Karadeniz’e açılımdaki önemini ortaya koymaktadır. 3. 3K ALTIN ÜÇGENİ Kaynarca, Karasu ve Kocaali arasında Ekonomik İşbirliği kurgusu yapılmalıdır. İşbirliğinin en önemli konuları ise Tarım, Turizm, Taşımacılık ve Sanayi (3T1S) olmalıdır. Tarım: Tarım arazilerinin bölge içinde verimli kullanılabilmesi için bütünleşme, üretim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılması. ni Ye Taşımacılık: İstanbul ve Samsun arasında, Karadeniz Havzası ölçeğinde hizmet verebilecek bir liman olmaması, Karasu Limanının önemini artırmaktadır. Karasu ile birlikte Kaynarca ve Kocaali de Karadeniz’e entegrasyonun avantajlarından faydalanacaklardır. Karasu, bölgenin Karadeniz’e açılan kapısı olmalı, Kaynarca ve Kocaali ise Karasu’nun yeni rolünü destekleyen fonksiyonlara sahip olmalıdır. ar ml Kaynarca S tırı i Ya ay n a ı- B OS on rL ğe Di rla a Ac ar ml rı atı rY zu go Turizm: Kıyı bütünlüğü sağlanması, ekolojik yapının bütünlüğünün korunması. an Lim B OS M Karasu ylı Ra ri eh N rya ka an im tL cu ev S em ist zm ri Tu oru rid Ko Kocaali Sa Kaynarca, Karasu ve Kocaali’yi bütünleştiren en önemli değer, Sakarya Nehridir. Taşımacılık ve turizm sektörlerinde önemli bir avantaj sunmaktadır. Sanayi: Bölgede yaşayan kişilerin nitelikli iş gücüne dönüştürülmesi için tüm bölge içinde eğitim çalışmaları yapılmalı, 3K kentleri kaynaklarını ve potansiyellerini paylaşmalıdır. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 43 ORTAK VİZYONA DOĞRU Vizyona İlişkin Anahtar Kelimeler Çalıştay katılımcıları tarafından Karasu’nun gelecek vizyonuna ilişkin anahtar kelimeler ve öneriler belirtilmiştir. Çalıştayda belirtilen vizyon tanımları ve kurumların stratejik vizyonları ‘Ortak Vizyon’a dönüştürülmeli, kamu, özel ve sivil sektörler tarafından benimsenmelidir. • Koruma-Kullanım Dengesi Karasu’nun Stratejik Vizyonu, Karadeniz Havzasını kapsayan, sınır ötesi işbirlikleri kapsamında, Bölgesel Vizyonu ise Marmara Bölgesi içindeki diğer iller ile belirlenmelidir. ORTAK VİZYON ÖNERİLERİ • Ekonomik Değer • Akılcı Yönetim • Karadeniz’e Açılan Kapı (en yakın Karadeniz Karasu) • Yeşil-Mavi buluşması • Kum-Kumsal Değeri “Sanayileşmiş kentlerin ortasında olan Karasu, turizm alternatifleri, tarım ve hayvancılık potansiyeli, ulaşım ve lojistik avantajları ile çok önemli ve özel bir konumdadır.” “Sanayi üretimi ile kalkınan Marmara Bölgesi’nin Karadeniz’e giriş kapısı niteliğindeki Karasu için en önemli konu, ekolojik ve ekonomik dengenin sağlanması olmalıdır.” “Turizm ve tarım altyapılarının tamamlandığı, İstanbul ve Kocaeli’de üretilen ürünlerin ihracatının yapıldığı lojistik ve ulaşım merkezi.” “Sosyal donatıların ve sosyal yaşantının olduğu, yaşam kalitesi yüksek Karasu.” “Ulaşım ve altyapı sorununu çözmüş, turizmde kavşak noktası, Karasu.” “Karasu’nun Stratejik Planı hazırlanma aşamasındadır. Ortak Vizyon belirlenirken öncelikli konu yaşam kalitesinin artırılması olmalıdır. Halkın ekonomik durumunun iyileştirilmesi, donatı alanlarının artırılması ve kaliteli kamusal alanlar yaratılması çok önemlidir.” “2023 yılında Türkiye’nin ihracat oranının 500 milyar $ olması hedefi düşünüldüğünde, Karasu Limanı’nın bu değerden pay almasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır.” “Geleneksel yapıyı korurken günümüz şartlarına uyum sağlayan, sürdürülebilir çevre koşullarını sağlayan ve koruma-kullanma dengesini gözeten bir vizyon belirlenmelidir.” “Sakarya Nehri, Karasu’nun ekolojik kırmızı çizgisini oluşturmalı, nehrin doğu kısmı yalnızca tarımsal üretim için kullanılmalıdır.” 44 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği ORTAK VİZYON Karadeniz havzası ve bölge dinamiklerini fırsata çeviren, ekonomik ve ekolojik değerleri iyi yöneten kent; Karasu 4 TEMA, 4 STRATEJİK HEDEF, 4 PROJE Çalıştay katılımcıları, 4 tema kapsamında çalışma gruplarına ayrılmıştır. Kamu, özel ve sivil sektör temsilcilerinden oluşan tematik gruplar, temalara ilişkin stratejik hedefler ve 4 stratejik proje belirlemişlerdir. TEMALAR İlk oturumda tartışılan temel sorunlar, fırsatlar, değerler, potansiyeller ve beklentiler değerlendirilmiştir. Karasu’nun Geleceğini şekillendirecek olan 4 tema; - Ekonomi, - Ekoloji, - Bütünleşme - Değerler olarak belirlenmiştir. Temaların temel konuları 1. EKONOMİ: Liman, marina, OSB gibi ekonomik gelişim fırsatları 2. EKOLOJİ: Acarlar Longozu, Sakarya Nehri, Maden Deresi, Kıyı Şeridi, Küçükboğaz Gölü, Karadeniz gibi özellikli ve hassas bölgeler 3. BÜTÜNLEŞME: Yeni ulaşım projeleri ve Karadeniz havzasının giriş kapısı niteliği, yani konum ile gelen bütünleşme avantajları 4. DEĞERLER: Karasu’yu diğer kentlerden farklılaştıran değerlerdir. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 45 Tema 1. Ekonomi Karasu’nun Tarım, Ulaşım, Turizm, Sanayi, Lojistik, Altyapı ve İnşaat sektörlerine ilişkin sorunlar ve potansiyellerini tartışan çalışma grubu, Ekonomi temasına ilişkin temel kararları denge, bütünleşme ve koruma başlıkları altında aktarmışlardır. Denge: Öncelikle ekonomi ve ekoloji dengesi kurulmalı, yatırımlar, koruma ve gelişme dengesini gözetmelidir. Tarım, sanayi ve turizm sektörlerinin potansiyelleri ile ön plana çıkan Karasu, tek bir sektörde gelişim yerine, sektörler arası uyumlu ve dengeli gelişim senaryosunu benimsenmelidir. - Ekonomi – Ekoloji - Kent – Kır - Geçmiş – Gelecek - Tarım – Turizm – Ticaret – Hizmet Sektörleri arasında denge kurulmalıdır. Bütünleşme: Sektörler arası bütünleşme için tüm sektörlerde yenilikçi teknolojiler kullanılmalı ve çeşitlilik sağlanmalıdır. Özellikle tarımda teknoloji kullanımı ve tarımsal sanayinin desteklenmesi, ürün çeşitliliği ve verimi artıracaktır. Benzer işbirlikleri, turizm, lojistik, ticaret ve hizmet sektörleri arasında kurgulanabilir. Yatırımların potansiyellerini kullanan Karasu, liman, lojistik ve ticaret kenti olmalıdır. Karasu’nun köyler ile bütünleşmesi de sağlanmalı, yaratılan ekonomik değer köyler ile paylaşılmalıdır. Koruma: Tüm yatırımlar çevreye duyarlı olmalıdır. Doğa ile uyumlu sanayi teşvik edilmeli, kentin mevcut problemleri de bu yolla çözümlenmelidir. Ayrıca, mevcut ekonomik yapı da korunmalı, kendine yeten ekonomik yapı kurgusu yapılmalıdır. 46 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Stratejik Hedefler SH.1. Ulaşım ve Lojistik Altyapısının Tamamlanması Stratejik Projeler EA.1 Ulaşım Alternatiflerini Çeşitlendirmek 1. Üniversite Kurulması EA.2 Bölgesel Ekonomiye Entegre Olmak EA.3 Liman Ve Lojistik Altyapısını Tamamlamak 1. Sakarya Nehrinin Ulaşım ve Taşımacılık Taşımacılığı (1. Etap Karasu Bölümü) EA.4. Bölgeyi Kapsayan Lojistik Ağı Kurmak Amacıyla Kullanılması; Nehir 2. Liman ve Demiryolu Yatırımları SH.2. Sektörler Arası Çeşitlilik ve Eşgüdüm Sağlanması EA.1 Havza Bazında Üretim Teşviklerinden Yararlanmak EA.2 Tarım Ve Sanayi Eşgüdümü Sağlamak EA.3 Tarım Ve Su Ürünlerinde Çeşitlilik YaratmakTarımda Yenilikçi Teknolojiler Kullanmak SH.3. Eğitim Sektörüne Yatırım Yapılması EA.1 Eğitim Altyapısını KurmakNitelikli İş Gücü ve İnsan Kaynağını Geliştirmek EA.2 Sektör Odaklı Eğitimleri Artırmak EA.3 Bölgesel Kümelenme Ekonomisinin Avantajlarından Yararlanmak SH.4. Sektörler Arası Denge Kurulması EA.1 Doğa İle Uyumlu Sanayi Yatırımları Yapmak EA.2 Turizm Çeşitliliğini Desteklemek EA.3 Teknopark Ve Bilgi Teknolojisi İçeren Yatırımları Teşvik Etmek EA.4 Otomotiv, Tekstil (Dikim) Gibi Kirletici Olmayan Sanayileri Desteklemek Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 47 Tema 2. Ekoloji Stratejik Hedefler Acarlar Longozu, Maden Deresi, Sakarya Nehri, Küçükboğaz Gölü ve Karadeniz sahili, kumu ve kumsalı ile ekolojik anlamda çok hassas ve değerli olan Karasu Bölgesi’nde ekonomi ve ekoloji dengesi ve bütünlüğü sağlanmalıdır. Bölgedeki tüm projelerde ekolojik olarak ayırt edici özellikler vurgulanmalı, optimum kullanım dengesi sağlanmalıdır. SH.1. Karasu’nun Ekolojik Değerlerinin Farklılığının Tanımlanması Karasu’nun ekolojik geleceğini olumlu ya da olumsuz olarak etkileyen proje süreçlerine tarafların katılımını sağlamak, özellikle yer seçimi kararlarında doğal eşikler, kıyı bandı ve hassas çevre gibi ekolojik kırmızı çizgileri aşmamak gerekmektedir. Projelerin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için temiz ve yeşil projeler için bütçe ve finansman alternatifleri araştırılmalı, bu yatırımlar teşvik edilmelidir. Karasu’nun ekolojik değerlerinin tanıtımı ve turizmin geliştirilmesi için turizm çeşitliliği yaratılmalıdır. Acarlar Longozu, Maden Deresi, trekking parkurlarının tanıtılması, doğa turizminin geliştirilmesi, kumun sağlık turizmi amacıyla kullanılması ve turizmin tüm yıla yayılması sağlanmalıdır. Bu amaçla turizm ve tanıtım turları düzenlenmeli, tematik parklar oluşturulmalıdır. EA.1 Ekolojik Değer Envanter Çalışmalarını Tamamlamak EA.2 Ekolojik Kırmızı Çizgileri Belirlemek EA.3 Ekoloji Bilinci Oluşturmak EA.4 Ekolojik Değerlerin Tanıtımını Sağlamak Ve Markalaştırmak SH.2. Sürdürülebilir, Katılımcı ve Kontrol Edilebilir Projeler Üretilmesi EA.1 Katılımcı Ortamlarda Ortak Akıl Doğrultusunda Sürdürülebilir Projeler Üretmek EA.2 Ekolojik Koruma Bilincini Geliştirmek EA.3 Temiz Sanayi Ve Yeşil Enerji Uygulamalarını Teşvik Etmek EA.4 Çevreyle İlgili Kontrol Ve Yaptırımları Ağırlaştırmak SH.3. Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Yararlanılması EA.1 Alternatif Enerji Potansiyellerini Araştırmak (Güneş, Rüzgar, Dalga Enerjisi) EA.2 Enerji Tasarrufu Bilinci Geliştirmek EA.3 Enerji Dostu Mekansal Yapılanma İle Enerji Maliyetlerini Düşürmek EA.4 Enerji Tasarrufu Kullanımı İçin Teşvikler Vermek SH.4. Ekoloji ile Ekonomik Sektörlerin İlişkilerinin Güçlendirilmesi 48 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği EA.1 Organik Tarım Avantajını Kullanmak EA.2 Alternatif Turizm – Ekoloji İşbirliği Kurmak EA.3 Organik Ulaşım Sistemleri Kurgulamak EA.4 Yeşil Enerji Kullanımını Desteklemek Stratejik Projeler 1. Maden Deresi – Küçük Boğaz Gölü – Mevcut Kanal ve Sakarya Nehrinin Birleştirilmesi 2. Sakarya Nehrinin Turizm Amacıyla Kullanılması; Nehir çevresinin rekreasyon alanı olarak planlanması 3. Mersin Balığı Yetiştirme Projesi 4. Bölgede Fındık Üretimini Geliştirme Projeleri Öneriler - Yeni liman ve konut gelişiminin katılımcı ortamlarda, stratejik plan ile hazırlanması, - Planlama süreci teşvikler ve bilinçlendirme çalışmaları yapılması. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 49 Tema 3. Bütünleşme Stratejik Hedefler Karasu’nun demiryolu, liman ve karayolu ulaşım avantajları, yük ve yolcu taşımacılığı potansiyeli, Karadeniz Havzası, Marmara Bölgesi ve 3K Altın Üçgeni ile bütünleşmesini kolaylaştırmaktadır. Sınır ötesinde özellikle turizm ve sanayi sektörlerinde bütünleşme potansiyeli yüksektir. Marmara Bölgesi içinde ise Adapazarı-Karasu-AkçakocaEreğli-Zonguldak-Bartın ile tarım, sanayi ve turizm sektörlerinde bütünleşme olanakları yüksektir. Sektörler arası bütünleşme ve denge, ekoloji ve ekonomi uyumu sağlayacaktır. SH.1. Bölge İle Bütünleşme Sağlanması Karasu ve Kuyumcullu arasında kurulması planlanan Üniversitenin kent üzerindeki olumlu etkilerinin artırılması için kent ve üniversite bütünleşmesi sağlanmalıdır. EA.1 Ekonomik Gelişim Ve İstihdam İçin Uluslararası İşbirlikleri Kurmak EA.2 Ulaşım Altyapısının Avantajlarından Faydalanmak Lojistik Ve Kombine Taşımacılığı Geliştirmek EA.3 Ulaşım Türlerinin Entegrasyonunu Güçlendirmek EA.4 Karasu’yu Karadeniz Kentleri İle Marmara Bölgesi Arasında Transfer Odağına Dönüştürmek SH.2. 3K Bütünleşmesi ile Kaynarca, Karasu, Kocaali Altın Üçgen Fırsatlarının Ortaya Konulması EA.1 Bütünleşik Kıyı Eylem Planı Hazırlamak EA.2 Doğal Sit Alanlarının Entegre Yönetimini Sağlamak EA.3 Tarım Arazileri Ve Hayvansal Üretim Bütünlüğü İçin İşbirlikleri Kurmak EA.4 Kümelenme Analizleri Yapmak SH.3. Mekansal Bütünleşme Sağlanması EA.1 Kamusal Alanlarda Mekansal Kalite Sağlamak EA.2 Liman Ve OSB Yer Seçim Kararlarını Yeniden Değerlendirmek EA.3 Kent Ve Kıyı Bütünlüğünü Sağlamak EA.4 Kıyı Boyunca Lineer Gelişen Kenti Yeniden Kurgulamak SH.4. Sosyal Bütünleşme ve Eğitim Kaynak: IMP,İstanbul Çevre Düzeni Planı 50 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği EA.1 Tarım Ve Sanayi Sektörlerinde Çalışabilecek İnsan Kapasitesini Geliştirmek EA.2 Kadınların İşgücüne Aktif Katılımı İçin Projeler Geliştirmek EA.3 Sosyal Donatı Alanlarını Artırmak EA.4 Çocuklar İçin Eğitim ve Bilinçlendirme Programları Tasarlamak Stratejik Projeler 1. Yeni bir üniversite kurulması 2. Lojistik ve ulaşım projesi 3. Doğal park projesi Öneriler - Karadeniz Havzası ile bütünleşme sağlanması Nitelikli İşgücü istihdam edecek alanların oluşturulması - Organize Tohum Sanayi Bölgesi - Kongre ve Kültür Merkezleri Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 51 Tema 4. Değerler Stratejik Hedefler Karasu’yu farklılaştıran değerler dört grupta toplanmıştır. SH.1. Karasu’nun Değerlerinin Farklılığının Ortaya Konulması ve Farkındalık Yaratılması Turizm Değerleri: Karadeniz, kum, Acarlar Longozu, Sakarya Nehri, Küçük Boğaz Gölü, Maden Deresi, Orman, Yeraltı Mağaraları, Büyük Akgöl Sulak Alanı, Tarihi Kaleler Ekonomik Değerler: Fındık, sanayi, Hayvancılık, Su Ürünleri, Lojistik, Liman Sosyal Değerler: Festivaller, Kültürel Miras Jeopolitik Değerler: Liman, Ulaşım çeşitliliği, Özel ve Matematik Konum Bu değerlerin bütünlük ve uyum içinde yönetimi sağlanmalıdır. Karasu ekolojik değerlerinin yönetiminde en önemli konu Mavi - Yeşil uyumunun sağlanması olmalıdır. EA.1 Envanter Çalışmaları Yapmak EA.2 Yerel Halkı Değerler İle İlgili Bilinçlendirmek EA.3 Değerlerin Kullanımı Konusunda Çalışma ve Planlama Yapmak EA.4 Ulusal Ve Uluslararası Alanlarda Değerleri Tanıtmak SH.2. Değer Çeşitliliğinin Ortak Akıl ile Yönetilmesi EA.1 Değer Yönetimi Konusunda Bölge Ve Sınır Ötesinde İşbirlikleri Sağlamak Mavi: Karadeniz Sahili, Küçükboğaz Gölü, Sakarya Nehri, Yeni Mahalle, Maden Deresi, Akgöl Sulak Alanı, Acarlar Longozu EA.2 Değer Yönetimi Konusunda Ulusal Ve Uluslararası Kuruluşlardan Destek Almak Yeşil: Acarlar Longozu, Çam Dağı, Yayladere Şelalesi, Maden Deresi Trekking Alanları, Kızılcık Tepe, Yassıgeçit, Alabalık Deresi EA.3 Yerel Yönetimler Ve STK’lar Arasında Platformlar Kurmak EA.4 Değer Yönetiminde Sürdürülebilirliği Sağlamak SH.3. Koruma-Kullanımda Sağlanması Değerlerin Sürdürülebilirliğinin EA.1 Bölgesel Üretim Planlaması Yapmak EA.2 Kıt Kaynakların Etkin Yönetimini Sağlamak EA.3 Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları Yapmak EA.4 Ekolojik Koruma Teşvikleri Vermek SH.4. Kaynakların Ekonomik Değerlere Dönüştürülmesi 52 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği EA.1 Tarım Ürünlerini Karadeniz Havzasına Açmak EA.2 Su Ürünlerinin Ekonomik Değerini Daha Etkin Kullanmak EA.3 Turizm Alternatiflerini Çeşitlendirmek EA.4 Yöresel Katma Değer Yaratmak Stratejik Projeler 1. Sakarya Nehri’nin Turizm Amaçlı Kullanımı (Nehir Temizliği ve Çevre Düzenlemesi) 2. Acarlar Longozu Projesi 3. Karadeniz Sahilinin Geri Kazanılması Projesi 4. Tarıma Dayalı Sanayinin Geliştirilmesi Öneriler: Tarım arazilerinin su altında kalmaması Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 53 54 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği Sonuç Karasu’nun Geleceği İçin 10 Temel İlke Karasu’nun Geleceği İçin 10 Temel İlke Çalıştayın son oturumunda, çalıştay süresince ortaya konulan görüş ve öneriler kapsamında hazırlanan ‘Karasu’nun Geleceği İçin 10 Temel İlke’ katılımcılara sunulmuştur. 1 Stratejik Yön 2 Bölgesel İşbirlikleri 3 Bütünleşme 4 Kümelenme 5 Gelişim Kurgusu 6Kentsel Kimlik, Kalite 7 KamuÖzel Sivil İşbirliği 8Halk ile Paylaşım 9 Koruma Stratejileri 10Kapasite Geliştirme 56 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 1 Stratejik Yön ‘Karasu nereye gidiyor?’ sorusunun cevabı, kentin stratejik yönünü belirtmektedir. Ulaşım, sanayi ve altyapı yatırımları ile hızlı bir değişim ve gelişim sürecinin başlangıcında olan Karasu, gelişimini doğru planlamak zorundadır. Bu nedenle, ekonomik, sosyal, çevresel konularda, gelecekte hangi yönde ilerleyeceği, yani stratejik yönü net olarak belirlenmelidir. Ekolojik ve ekonomik değerlerin odağındaki Karasu, koruma ve gelişme dengesini kurmalıdır. Ekoloji ve ekonomi çatışması yerini ekoloji ve ekonomi uyumuna bırakmalıdır. Çalıştay süresince yapılan tartışmalar, yatırımların ve ekolojik değerlerin odağındaki Karasu’nun geleceğinin tek bir gelişme ekseni ile sınırlandırılamayacağını göstermiştir. Karasu, farklı sektörler arasında denge, uyum ve bütünlük sağlarken, ekolojik korumayı ön planda tutmalıdır. 2 Bölgesel İşbirlikleri Karasu’nun geleceği Karadeniz Havzası, Marmara Bölgesi ve 3K Altın Üçgeni’nden ayrı düşünülmemelidir. Bu bölgeler içindeki kentlerin sınır ötesi potansiyelleri değerlendirilmeli, tüm kentler tarafından benimsenen ‘ortak vizyon’ ortaya konulmalıdır. Bu vizyona hizmet eden işbirlikleri, bölgesel düzeyde kurgulanmalıdır. Bölgesel işbirlikleri, kentteki tüm aktörler arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesini destekleyen mekanizmalardır. Bölgesel işbirlikleri, sınırları aşan amaçlar için çalışırlar. Bu amaçlar, doğal alanların korunması, çevre kirliliğinin azaltılması, ticaret ilişkilerinin artırılması ya da turizmin geliştirilmesi olabilmektedir. Bölgesel İşbirlikleri, Karasu ile Karadeniz’e kıyısı olan diğer liman kentleri arasında geliştirilebilir. Ekoloji ve ekonomi çatışması, bölgesel ve uluslararası işbirliği potansiyelleri ve yerine yenisi konulamayacak kadar değerli doğal kaynakların bulunduğu Karasu’da; 3 Bütünleşme Karasu, ekolojik ve ekonomik değerlerini bölge ve sınır ötesi kentlerle paylaşarak tanıtmalı, değerlendirmeli, geliştirmeli ve markalaştırmalıdır. Sınır ötesinde, Karadeniz Havzasındaki liman kentleri, ekonomik değer paylaşımını tetikleyecek fırsatlar sunmaktadır. Karasu’nun Marmara Bölgesi ile güçlü lojistik bağlantıları ve İstanbul, Kocaeli, Zonguldak ve Bartın’ın sanayi üretimi kapasitesi dikkate alındığında, Karasu, Karadeniz’e açılım noktası olarak ortaya çıkmaktadır. Sakarya İlinin Karadeniz kıyısını oluşturan Kaynarca, Karasu ve Kocaali (3K), bölgenin Altın Üçgenini oluşturmaktadır. 3K kentleri, turizm, tarım, sanayi, lojistik, ulaşım sektörleri ve ekolojik değerler ile birbirlerine sıkı sıkıya bağlıdırlar. Bu nedenle 3K içinde; ‐ Kıyı Bütünlüğü sağlanması için Bütünleşik Kıyı Eylem Planı hazırlanmalı, ‐ Karasu ve Kaynarca’nın ortak değeri olan Acarlar Longozunun korunmasına yönelik ortak işbirlikleri ve programlar geliştirilmeli, ‐ 3K içinde tarım arazileri ve hayvansal üretim bütünlüğü için işbirlikleri kurulmalı, İşbirlikleri, kurumlar ya da kentler arasında iletişimin güçlenmesi ve deneyim paylaşımı sağlamanın yanı sıra, karşılıklı güven ortamını güçlendirmektedir. ‐ Sanayi sektörü yatırımları sonrasındaki ihtiyaç analizleri dikkate alınarak, insan kaynağının ortak programlarla geliştirilmeli, İşbirliklerinin başarılı olabilmesi için, kurumlar arasında stratejik tasarım, süreçler ve uygulamaların da ortak amaç doğrultusunda işbirliği ile hazırlanması gerekmektedir. ‐ Ortak değer Sakarya Nehri’nin taşımacılık ve turizm amacıyla kullanılması için kent yönetimleri, sivil sektör ve özel sektör işbirliği ile projeler üretilmelidir. ‐ Uluslararası İşbirliği (Ekonomik Gelişim ve İstihdam) ‐ Bölgesel Kıyı İşbirliği (Bütünleşik Kıyı Yönetim Planı) ‐ Doğal Alanların Bütünleşik Yönetimi (Sulak Alan Yönetim Planı) Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 57 4 Kümelenme 5 Gelişim Kurgusu Kümelenme ekonomisi aynı sektör içindeki işletme, kurum ve kişilerin, mekansal avantajları da kullanarak işbirlikleri kurmaları ve rekabet güçlerini artırmalarıdır. Ulaşım avantajları ile bölgesel bir ekonomik odak olan Karasu, bereketli topraklarının tarımsal verimini artırarak ve tüm sektörlerde yenilikçiliği destekleyerek bölge ekonomisinin katma değerini artırma potansiyeline sahiptir. Ekolojik ve ekonomik çatışmanın merkezindeki Karasu’nun geleceği, bölgesel ölçekte gelişim kurgusu ile belirlenmelidir. Bölgesel kurgu yapılırken; bölge içindeki kentlerin farklılaşan potansiyelleri ve işbirliği fırsatları belirlenmeli, mevcut ekonomik, sosyal ve mekansal durum verileri değerlendirilmeli, liman, ulaşım sistemleri ve önemli yatırımlar arasında entegrasyon sağlanmalıdır. Özellikle yeni limanın inşa edilmesinden sonra, Karasu’nun bölge ve sınır ötesindeki ihracat potansiyelinin ve rekabet gücünün artırılması için kümelenme ekonomileri desteklenmelidir. Bölgesel kurgu belirlenirken, su kenarlarına bölgesel müdahale stratejileri tanımlanmalıdır. Özellikle büyük sanayi yatırımlarının başlangıcında olan Karasu’da mevcut sektör yapısının anlaşılması için Üniversitelerin de desteği ile kümelenme analizi çalışmaları yapılmalı, gelecekteki yatırımlar en doğru şekilde yönlendirilmelidir. Kümelenme çalışmaları temel olarak yüksek kalite ve düşük maliyetli üretimi amaçlar. Böylece, KOBİ’lerin üretkenliği ve verimliliğini artırarak, bilgi ve teknoloji ve deneyime ulaşmalarını teşvik etmektedir. Tüm sektörler için, Üniversitelerin de desteği ile kümelenme çalışmaları yapılmalıdır. Karasu için önemli olan başka bir kavram ise ‘Bölgesel Kümelenme Ekonomisi’ olmalıdır. Küresel değişimi yakalamak için, sürekli yeni fikirlerin, kavramların, ürünlerin, süreçlerin, yaratıldığı, uygulandığı ve bunlara ekonomik değerin yüklendiği kentler desteklenmelidir. Bu nedenle kümelenme ekonomisi, yalnızca ürün ve hizmete dayalı olmamalı, bilgi temelli ekonomiler desteklenmelidir. Bu kapsamda, deniz kıyısı ve Sakarya Nehri kıyısı için yaklaşımlar belirlenmelidir. Karasu’nun Kentsel Kurgusu ise kent kimliği ile bir arada ele alınmalıdır. Kıyı kenti olan Karasu’nun kıyı ile bütünleşememesi, çarpık kentleşme, sosyal ve kültürel alanların eksikliği, yeşil alan kullanımının çok kısıtlı olması gibi konular, Karasu’nun kent kimliğini ve kentsel kurgusunu etkileyen en önemli sorunlardır. Kentsel gelişimin başındaki Karasu’nun etrafındaki doğal alanlarla ilişkileri tanımlanmalı, gelişimin sınırları çizilmelidir. Doğu – batı yönündeki mevcut lineer kentsel gelişimin yüksek maliyetli olması, yeni bir mekansal kurgu ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Özel Hüküm Bölgesinin kaldırılması ve OSB yer seçiminin değiştirilmesi gerekliliği de birçok katılımcı tarafından vurgulanmıştır. Yeni gelişim ve dönüşüm sürecinin eşiğinde olan Karasu’daki büyük yatırımlar ve kent arasında bütünlük sağlanmalıdır. Kent içi bütünlük sağlanması için; 58 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği ‐ Kent ve yeni Liman ‐ Kent ve OSB ‐ Kent ve kıyı arasındaki ilişkiler tanımlanmalıdır. 6 Kentsel Kimlik, Kalite Kimlikli kentler, yaşayanlar tarafından ‘benimsenen’ kentlerdir. Karasu halkı için kaliteli mekanlar ve yüksek yaşam kalitesi yaratılması, kentin kimliğini geliştirecektir. Kentsel kimlik, tarihsel geçmiş, doğal yapı (topografya, ekolojik değerler), sosyal, kültürel ve ekonomik faktörlerin etkileri ile şekillenmektedir. Karasu’nun tarihsel, kültürel ve doğal izleri taşıyan ve kentin kimliğini tanımlamaya yardımcı olan potansiyel alanları belirlenerek potansiyel vizyon projeleri belirlenmelidir. Bu alanlar, etraflarındaki sosyal hayatı, mekansal kaliteyi ve ekonomik aktiviteleri canlandıran alanlar olmalıdır. Yaşam kalitesi, çalışma kalitesi, kaliteli hizmete erişim, yeterli ve erişilebilir sosyal donatı alanları, rekreasyon, eğitim, sağlık ve istihdam gibi kentsel ve sosyal hizmetlerden eşit yararlanma gibi kriterler ile tanımlanmaktadır. Yaşanabilir kentler, yaşam ve mekan kalitesinin yüksek olduğu kentlerdir. Karasu’daki yaşam kalitesinin yükseltilmesi için öncelikle sosyal ve fiziksel altyapı sorunları çözülmelidir. 7 Kamu-Özel-Sivil İşbirliği Proje bazında kurumlar arasında geliştirilecek kamu, sivil ve özel sektör ortaklıkları, kentin sorunlarını çözmek için önemli avantajlar sağlayacaktır. Finansal kaynak ya da insan kaynağı geliştirilmesi amacıyla kurgulanabilen işbirlikleri, ulusal ya da uluslararası düzeydeki kamu ve özel sektör finans kuruluşları ya da organizasyonları arasında olabilmektedir. Ekonomik sektörler ve kentler arası özel ortaklıklar ya da kamuözel ortaklıklarının yanı sıra, gelişme ortaklıkları, tanıtım ortaklıkları, stratejik ortaklıklar, kaynak odaklı ortaklıklar ve koruma ortaklıkları da kurgulanmalıdır. Acarlar Longozunun kuruma tehdidi altında olması, kıyı kullanımını engelleyen yapılar ve altyapı sorunları, kamu ve özel sektör işbirliği modelleri ile çözümlenmeli, Sakarya Nehri’nin taşımacılık ve turizm potansiyeli değerlendirilmelidir. Sosyal yapı; eğitim altyapısının geliştirilmesi, insan kaynağının geliştirilmesi, özellikle kadınlar ve çocukların ihtiyaçlarına yönelik sosyal programlara aktif katılımlarının sağlanması ve eğitim seviyelerinin yükseltilmesi gereklidir. Yaşam kalitesinin artırılması için, özellikle kıyı kullanımının güçlendirilmesi, kamusal alanların çeşitlendirilmesi, eğitim, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, sportif aktivitelerin artırılması gerekmektedir. Kurumlar sosyal projelere daha fazla kaynak ayırmalı, sağlık, eğitim ve altyapı gibi yaşam kalitesine ilişkin konularda yerel yönetimler ve sivil insiyatifler arasında kentler arası işbirlikleri oluşturulmalıdır. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 59 8 Halk ile Paylaşım Yatırımlar, büyük projeler ve planlama süreçleri hakkında kentliler ve kent arasında, şeffaf ve güçlü İletişim, bilgi paylaşımı sağlanmalıdır. Aktörler arasında roller ve ilişkiler geliştirilirken en önemli konu, halkın kentsel süreçlere aktif olarak katılımının sağlanmasıdır. Yerel katılımın sağlanması için sivil örgütler ile paylaşım ortamları yaratılmalıdır. Kentsel gelişmeler, mekânsal iyileştirmeler ve kamusal alanlar için işbirlikleri oluşturulmalı, sivil insiyatifin planlama ve uygulama süreçlerine katılımı sağlanmalıdır. Kentin değerlerinin öncelikle kentli ile paylaşılması ve kent yönetimlerinin katılımcılığı benimsemeleri temel alınmalıdır. 9 Koruma Stratejileri Karasu’nun ekolojik ve ekonomik değerlerinin ne tür stratejiler ve işbirlikleri ile korunacağı belirlenmelidir. Karadeniz kıyısı aynı zamanda ekolojik koridor niteliğindedir. Bu nedenle Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi planı hazırlanması gereklidir. Kıyı aşınması problemine yönelik çözüm önerileri, katılım toplantıları aracılığıyla çözülmeli, uygulama stratejileri belirlenmelidir. Sakarya Nehri’nin 43 km’lik kısmı Karasu sınırları içindedir. Taşımacılık ve turizm potansiyeli çok yüksek olan Sakarya Nehrinin bu avantajlarından faydalanılmalıdır. Karasu’nun ve bölgesinin değerlerinin korunması için Bütünleşik Havza Kalkınma Planı hazırlanmalı, doğal havzalar ve ekonomik havzalar belirlenmelidir. 60 Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 10 Kapasite Geliştirme Karasu’nun bölgesel ve yerel kapasiteleri geliştirilmeli, işbirliği kapasitesi oluşturulmalı, kentsel gelişim ve dönüşüm kapasitesi arttırılmalı, bölgesel ekonomik kapasiteden faydalanılmalıdır. Karasu’nun kapasitesini etkin kullanması için öncelikle insan kaynağının geliştirilmesi sağlanmalıdır. Kurulması planlanan Üniversite’nin insan kapasitesinin gelişimi üzerindeki olumlu etkileri uzun sürelerde fark edilecektir. İnsan kapasitesinin geliştirilmesi için hızla projeler ve programlar üretilmeli, yatırımlar ile artacak olan nitelikli işgücü ihtiyacı Karasu ve yakın bölge içinden karşılanmalıdır. Karasu’nun altyapı kapasitesi geliştirilmeli, içme suyu, katı atık ve kanalizasyon sorunları çözümlenmelidir. Sanayi yatırımlarının bölgede yer seçmeleri için sanayi altyapısı geliştirilmelidir. Altyapının geliştirilmesi, sanayinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini de azaltacaktır. Karasu’nun Ekolojik ve Ekonomik Geleceği 61 KARASU’NUN GELECEĞİ ‘KENTSEL STRATEJİ’ ÇALIŞTAYI
Benzer belgeler
karasu`nun genel durum değerlendirmesi ve swot analizi
Tablo 6. Karasu nüfus dağılımı ............................................................................................ 45