SİGARA (NİKOTİN) BAĞIMLILIĞI Ve TEDAVİSİ

Transkript

SİGARA (NİKOTİN) BAĞIMLILIĞI Ve TEDAVİSİ
YENĠDOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU
BESLENMESĠ
Doç. Dr. Kamile MARAKOĞLU
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği AD.
Sunu Planı
 Beslenmenin önemi
 Dünyada ve ülkemizde anne sütü
verilme sıklılığı
 Anne sütünün bebek ve anne
açısından yararları
 Bebek nasıl emzirilmeli
Memeyi reddin nedenleri
Bebek ne zaman emzirilmeli?
Meme ile ilgili problemler
Sütün sağılması
Süt nasıl artırılır?
Tamamlayıcı beslenmede 10 basamak
Aile Hekimin rolü
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Doğum Sonrası Dönem
 A)Yenidoğan Dönemi (0 - 4 hafta )
 B) Süt Çocukluğu Dönemi (1 ay - 12
ay)
 C) Oyun Çocukluğu Dönemi (1 - 3 yaĢ )
 D) Okul Öncesi Dönemi (4 - 5 yaĢ )
 E) Okul Çocukluğu Dönemi (kızlarda 610 yaĢ, erkeklerde 6-12 yaĢ )
 F) Ergenlik Dönemi ( kızlarda 10-18 yaĢ,
erkelerde 12-20 yaĢ )
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Beslenmenin Önemi






Beslenme yaĢamın her döneminde önemlidir.
Büyümenin en hızlı olduğu evrelerden bebeklik döneminde
beslenme ayrı bir önem taĢımaktadır.
Doğumdan iki yaĢın sonuna kadar devam eden dönem, çocuklarda
büyüme-geliĢmenin en hızlı olduğu yaĢama sağlıklı baĢlangıç için
en kritik dönemdir.
Çocukluk çağı hastalıklarının en önemli ölüm nedenlerinden
biri olan büyüme geriliği, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri
ile ishaller en sık 0-2 yaĢ grubu çocuklarda görülmektedir.
Büyümenin en hızlı olduğu bu dönemde oluĢan büyüme geriliğinin
iki yaĢ sonrasında düzeltilmesi oldukça güçtür.
Bu nedenle, süt çocuğu ve küçük çocukların beslenmesiyle
ilgili alıĢkanlıkların bu dönemde kazandırılması ve annelerin
bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Süt Çocukluğu
YaĢ (aylar)
0 - 3 Ay
4 - 6 Ay
7 - 9 Ay
10 - 12 Ay
Tartı*(gr/ay)
600 – 1000
600 – 800
400 – 600
400 – 600
Boy*(cm/3 ay)
8
8
4
4
* 0 - 12 ay çocukların üçer aylık dönemlerde tartı artıĢı aylık, boy artıĢı 3 aylık artıĢ olarak belirtilmiĢtir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne Sütü


Bir toplumun geleceği sağlıklı bireylerin varlığı ile
süreklidir.
Çocukların sağlıklı olarak dünyaya gelmesi ve yetiĢmesi için
annelerin gebe ve emziklilik döneminde, fetal geliĢme, süt
yapımı, besinlere olan gereksinmelerinin artması ve buna bağlı
olarak yeterli ve dengeli beslenmeleri ve sağlıklarını
korumaları konusunda bilinçlendirilmeleri gereklidir.
 Yenidoğan bir bebek için en uygun besin ANNE SÜTÜ’dür.
Anne sütü bebeğin sağlıklı olması, tüm besin öğeleri
gereksinmelerini karĢılaması, kolaylıkla sindirilebilmesi ve
enfeksiyonlara karĢı koruması açısından yeri doldurulamaz
bir besindir.
 Yenidoğan bir bebeğe ĠLK 6 AYLIK dönemde SADECE
ANNE SÜTÜ verilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
 1989 yılında, DSÖ ve UNICEF “Emzirmenin Korunması,
Özendirilmesi ve Desteklenmesinde Doğum Hizmetlerinin
Rolü” ne iliĢkin önerileri belirten bir ortak bildiri
yayımlamıĢtır.
 ÇalıĢma, “Başarılı Emzirmede 10 Öneri” adı altında
özetlenmiĢtir. Doğum yapılan hastanelerde bu 10 öneriyi
gerçekleĢtiren hastanelere “Bebek Dostu Hastane”
unvanının verilmesi kararlaĢtırılmıĢtır.
 Türkiye’de anne sütünün teĢviki için yürütülen çalıĢmalar
1987 yılında baĢlatılmıĢtır. 1991 yılından bu yana anne
sütünün teĢviki ve bebek dostu hastaneler programı
çalıĢması sürdürülmektedir .
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
“Başarılı Emzirmede 10 Öneri”
 1- Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan emzirmeye
iliĢkin yönerge bütün sağlık kuruluĢlarında bulunmalıdır.
 2- Tüm sağlık personeli bu yönerge doğrultusunda
eğitilmelidir.
 3- Hamile kadınlar emzirmenin yararları ve yöntemleri
konusunda bilgilendirilmelidir.
 4- Doğumu izleyen ilk yarım saat içinde emzirmeye
baĢlanmaları için annelere yardımcı olunmalıdır.
 5- Annelere,emzirmenin nasıl olacağı ve bebeklerden
ayrı kaldıkları durumlarda sütün salgılanmasını nasıl
sürdürecekleri konusunda bilgi verilmeli ve uygulama ile
gösterilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
“Başarılı Emzirmede 10 Öneri”
 6- Tıbben gerekli görülmedikçe, yeni doğanlara anne
sütünden baĢka bir yiyecek yada içecek verilmemelidir.
 7- Anne ile bebeğin 24 saat bir arada kalmalarını
sağlıyacak bir uygulama benimsenmelidir.
 8- Bebeğin her isteyiĢinde emzirilmesi teĢvik edilmelidir.
 9- Emzirilen bebeklere yalancı meme veya emzik
türünden herhangi bir Ģey verilmemelidir.
 10- Anneler, taburcu olduktan sonra da emzirmeye
devam edebilmeleri, karĢılaĢabilecekleri sorunları
çözebilmeleri ve bebeklerinin ve kendilerinin kontrollerini
yaptırabilmeleri yönlerinden baĢvurabilecekleri sağlık
kuruluĢları hakkında bilgilendirilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
 Dünyada 150
ülkede 20.000’e
yakın bebek
dostu sağlık
kuruluĢu
bulunmaktadır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bebek Dostu Hastanelerin
Emzirme Süresine Etkisi
0-5 Aylık
Bebeklerde
BDH
DĠĞER
Emzirme Oranı
%42
%34
-Emzirme politikalarını net olarak ortaya koymuş hastanelerin, destek
ekiplerinin ve dolayısıyla da emzirme sıklığının yüksek olduğunu
Gösteriyor.
– Kurum içi surveyans da emzirme kalite geliştirmesi için motivasyon
Sağlayabilir.
Kaynak: Pediatrics 2005 116(5): e702?8. Basel Üniv.
N:2861
WHO ve UNICEF ÖNERĠSĠ
Anneler ilk yarım saat içerisinde
emzirilmeye başlanmalıdır.
İlk 6 ay sadece anne sütü verilmelidir.
6 aydan itibaren ek besinlere
başlanmalıdır.
2 yaş ve üzerine kadar ek besinlerle
birlikte emzirmeye devam edilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Dünyada bebek beslenmesi
 Dünyada yılda 4 milyon yenidoğan 1 ay dolmadan ölmekte
 Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin oranı gelişmekte olan ülkelerde
% 16
 İlk 6 ay kesintisiz emzirme (UNICEF Verileri)
Gelişmekte olan ülkelerde % 37
Gelişmiş ülkelerde
%35
Türkiye
%42
 İlk bir saat içinde emzirme gelişmekte olan ülkelerde %39
 En düşük oran % 27 ile Güney Asya’da
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Ülkemizde TNSA Verileri
1993
Bir süre emzirenler
--Ġlk bir saat içinde emzirme --Ġlk bir günde emzirme %76
1998
%95.2
%51.8
%84.8
2003
% 97
% 54
%84.0
2008
%96.7
%39
%73,4
Anne sütünden önce ek gıda alma
%39.0
%23,2
Tek baĢına anne sütü
0-1 ay
2-3 ay
4-5 ay
6.ay
%44
% 16
% 11
% 1,8
%69
%42
%24
%1.6
%14
%6
%2
%0.0
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne sütü verilmesini etkileyen
faktörler
 Erkek eşin bilgi düzeyi arttıkça annelerin bebeklerini
ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemesi artmaktadır
 Hekim bebek bakımı eğitimini, sadece anneye değil
babaya ve diğer bakım vericilere de vermelidir.
 Eğitimlere gebelik döneminde başlanmalıdır.
 Doğumdan sonra da yine emzirmenin takibini
yapabilmek için hemşirenin ev ziyareti yapması
sağlanmalıdır
 Doğum öncesi eğitim alanların almayan annelere göre
toplam anne sütü verme süreleri daha uzundur.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Annelerin Desteğe Ġhtiyacı Var
21
Anne sütü verilmesini azaltan
faktörler




Anne sütünün yeterli gelmeyeceği kaygısı
Erken, hazırlıksız doğum
Emzirme konusundaki yanlış inanç ve uygulamalar
Sigara ve alkol kullanımı
 Ülkemizde de annelerin birçoğu sütünün yeterli
gelmeyeceğine inanmakta ya da emzirme ile ilgili
birçok geleneksel yöntem nedeniyle bebeklerini yeterli
besleyememektedir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Sezeryan Doğum
 Sezeryan ile doğum annenin emzirmesine
engel olmamakla birlikte sezeryan olan
anneler iki temel sorunla karşılaşmaktadır.
 Ağrı ve bebeğin emzirme için kucakta
tutulmasının zor olması,
 Annelerin bu dönemde emzirmeyle ilgili olarak
desteklenmesi gerekmekte.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMĠ VE DEĞERĠ
 Anne sütü ve emzirmenin hem bebek
hem de anne için baĢta;
 beslenme olmak üzere,
 sağlık,
 bağıĢıklık sistemi
 geliĢimsel, psikolojik, sosyal
 Ve ekonomik yönden çok sayıda
yararları vardır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bebek Ġçin Yararları

Her zaman hazır, taze ve uygun ısıdadır.

Besin değeri bebek için idealdir.

Sindirimi kolaydır, aktif enzimler içerir.

Hormonlar ve büyüme faktörleri içerir.

Bebeği enfeksiyonlara karşı korur

(IgA ve diğer immünglobulinler)

Allerjiye karşı koruyucudur.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bebek Ġçin Yararları
 Bazı kronik hastalıklar ve obesite riskini azaltır.
 Kabızlık ve pişik daha az görülür.
 Analjezik etkisi vardır.
 Çene ve diş gelişiminde rolü vardır.
 Anne-bebek arasındaki bağı güçlendirir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Meme dokusunda ve anne sütünde kök hücre mevcut
Hassiotou F. Breastmilk is a novel source of stem cells with
multilineage differentiation potential. Stem Cells. 2012
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
HAMLET
(Human Alpha-lactalbumin Made LEthal to Tumor
cells)
Tümör hücrelerinde apopitozu uyarıyor
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Annenin çocukluğunda karĢılaĢtığı
enfeksiyonlarda edindiği immün hafıza
anne sütü ile nakledilir.
Holmlund U. Maternal country of origin, breast milk characteristics and
potential influences on immunity in offspring. Clin Exp Immunol, 2010
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne sütünün uyku düzenleyici rolü
Melatonin, triptofan, nukleozidler/nukleotidler ve vitamin B12
WAPM Working Group on Nutrition: Potential
chronobiotic role of human milk in sleep regulation
Sertac Arslanoglu, Journal of Perinatal Medicine, 012
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne sütünün kognitif fonksiyonlara etkisi
Anne sütü alanlar formül mama ile
beslenenlere göre, 5, 7, 11, 14. yaĢta
okuma, yazma ve matematikte daha
iyiler.
UK millennium cohort study
Der G. Effect of breast feeding on intelligence in children:
prospective study, sibling pairs analysis, and meta-analysis. BMC
2006
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne sütünün uzun dönem faydaları
Akut
hastalıkta
azalma
Akut otitis
media
Hastanede
kalıĢ
süresinde
kısalma
Spesifik kronik
hastalık
riskinde
azalma
Obesite
Kanser
NörogeliĢimsel
sonuçlarda
iyileĢme
NörogeliĢimsel
avantaj
IQ daha iyi
Koroner kalp
hastalığı
Görme daha iyi
Allerjik
durumlar
Tip 1 diyabet
Anne sütü alan
preterm bebeklerde
daha çabuk olgunlaĢır
Enflamatuar
barsak hastalığı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Büyüme
iliĢkisi
Antropometrik standartlara
uygun geliĢirler.
Astım
iliĢkisi
Solunum sistemi
enfeksiyonlarının sıklığı azalır.
Diyabet
iliĢkisi
Ġnsüline bağımlı diyabet
görülme riski azalır.
Cerrahi
durumlar
Apandisit,invajinasyon, hipertrofik
pilor stenozu görülme riski azalır
ANNE SÜTÜ
ġiĢmanlık
iliĢkisi
ġiĢmanlık görülme riski azalır.
Nekrotizan
enterokolit
Nekrotizan enterokolit görülme
riski 10 kat daha azalır .
Epidemiyolojik ÇalıĢmalar
Anne Sütü ile
diyabet
kanser
kardiyovasküler hastalıklar
arasında negatif korelasyon olduğunu göstermektedir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne Ġçin Yararları
 Ucuz, hazırlama sorunu yoktur.
 Uterus involüsyonunu sağlayarak, postpartum
kanamayı azaltır.
 Anemi oluşmasını engeller.
 Laktasyonel amenore ile doğum aralığını
artırmaya yardım eder.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne için Yararları
 Gebelik öncesi kiloya dönmeye yardımcı olur.
 Annede sakinlik ve duygusal tatmin sağlar.
 Meme ve Over kanserinden korur.
 Postmenopozal osteoporoz ve kalça kırığı
riskini azaltır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
EMZĠRMENĠN PSĠKOLOJĠK YARARLARI
DUYGUSAL BÜTÜNLEġME
Anne ve çocuk arasında yakın sevgi dolu iliĢki sağlar.
Annenin duygusal açıdan tatminini sağlar.
Bebek daha az ağlar.
Anne bebeğine daha sevgi dolu davranır.
Bebeği terk etme veya hırpalama olasılığı daha düĢüktür.
GELĠġME
Anne sütü ile beslenen çocuklar ileri yaĢlarda zeka
testlerinde daha baĢarılı olurlar.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
ANNE SÜTÜNÜN ÖZELLĠKLERĠ
Kolostrum
 Doğumdan sonraki ilk birkaç günde salgılanan sarımsı
renkteki koyu kıvamlı süte denir.
 Antienfektif etmenlerden zengindir.
 Olgun sütten daha fazla oranda protein içerir (% 3-3.5 g)
 Demir, C vit. ve amino asitleri yeterli miktarda içerir
 Na, K, Ca, Mg, olgun süte göre fazladır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Kolostrum
Çinko ve A, D, B12 vit. yüksek oranda bulunmaktadır.
Büyüme faktörleri içerir.
Laktoz ve yağ oranı matür sütten azdır.
Barsak florasının oluşmasına katkısı vardır.
Laksatif etkisi vardır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Matür (Olgun) Süt
 Doğumdan birkaç gün sonra salgılanmaya başlar.
 Bileşimi bir öğünde emzirmenin başından sonuna doğru
farklılık gösterir.
 Ön Süt: Protein, laktoz, vitamin ve sudan zengindir.
 Son Süt: Yüksek oranda yağ içerir, enerjinin büyük
bölümünü karşılar.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Ġlaçlar ve anne sütü
LactMed (internet sitesi)
 Kemoterapotikler
 Ergo bileĢikleri
Anne sütü
verilmez
 Statinler
 Amfetamin
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Emzirmenin Kontrendikasyonları
 Bebekte;
 Galaktozemi
 Fenilketonüri
 Annede;









Aktif, tedavi edilmemiĢ tüberküloz
Tanı/tedavi amaçlı radyoaktif izotop alımı
Suçiçeği (doğumdan 5 gün önce 2 gün sonra)
Antimetabolit/kemoterapötik alımı
Madde bağımlılığı
Memede herpes lezyonu (diğer memede yoksa o memeden
emebilir)
HIV + anne (?)
Aktif CMV infeksiyonu (prematüreler için)
H1N1 enfeksiyonu (afebril oluncaya kadar)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Memelerde süt yapımı nasıl olur?
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
18
PROLAKTĠN
Her emzirme sonrasında salgılanır.
Bir sonraki emzirme için süt oluĢturur
Meme baĢından
duygusal uyarı
Kandaki
prolaktin
Bebek ne
kadar fazla
emerse,
meme o
kadar fazla
süt yapar
Bebek emiyor
Gece daha fazla salgılanır
Ovulasyonu baskılar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
PROLAKTĠN
Geceleri
prolaktin
salgısı daha
fazladır
Süt üretimini
artırmak için
gece emzirmek
özellikle
yararlıdır
Prolaktin
anneyi
gevĢetir,
rahatlatır
Anne bebeği
gece emzirse
bile genellikle iyi
dinlenir
Prolaktinle ilgili
hormonlar
ovulasyonu
baskılar
Emzirme yeni
bir gebeliği
önlemeye
yardımcıdır
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
OKSĠTOSĠN REFLEKSĠ (Süt Ġnme Refleksi)
Memelerden sütün dıĢarı salınmasını sağlar.
Emzirmeden önce veya emzirme sırasında oluĢur.
Meme baĢından
duygusal uyarı
Kandaki
oksitosin
Oksitosin
memedeki sütün
akmasını sağlar
(boĢalma
refleksi)
Bebek emiyor
Uterusun kasılmasını sağlar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
OKSĠTOSĠN SALGISINI ETKĠLEYEN
FAKTÖRLER
Bebeğiyle mutlu olmak, sevgiyle onu
düĢünmek,
Sütünün onun için en iyi besin
olduğunu düĢünmek,
Bebeğini görmek, dokunmak, sesini
duymak
Annenin kendine güvenmesi
Ağrı
EndiĢe(Sütünün yeterli olmadığı
ile ilgili kaygılar v.b.),
ġüphe
Stres, Sigara ve alkol kullanımı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Emzirmeye Hazırlık
 Anne, ellerini su ve sabunla yıkamalı,
 Meme başları temiz olmalı,
 Rahat, sakin ve istekli olmalı,
 Bebeğin altı temiz olmalıdır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bebek Nasıl Tutulmalı?
Dört Temel Nokta:
 Bebeğin başı ve gövdesi düz bir hatta olmalı,
 Yüzü memeye bakmalı,
 Vücudu anneninkine yakın olmalı,
 Yenidoğan poposundan tutulmalı,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bebek Memeye Doğru YerleĢtiğinde;
 Ağzı geniş açıktır,
 Alt dudağı dışa dönüktür,
 Areolanın büyük kısmını almıştır,
 Çenesi memeye dokunur,
 Yanakları yuvarlak ve dolgundur,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Memeye iyi yerleĢmiĢ bebek
Bebeğin ağzı geniĢ, iyice
açık,
Dilini öne doğru uzattığı
için alt dudağı dıĢa dönük,
Çenesi anne memesine
değiyor,
Alttan areolanın büyük bir
kısmı bebeğin ağzı içinde
kaldığı için areolanın çok
azı görülüyor
ETKĠN EMME GERÇEKLEġĠR
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Memeye iyi yerleĢmiĢ bebek
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
ANNEMĠN SÜTÜ
MÜKEMMEL
Doğru YerleĢmeme - Etkisiz Emme Belirtileri
 Bebeğin ağzı geniş açık değildir,
 Dudaklarını ileriye uzatmıştır,
 Alt dudağı dışa dönük değildir,
 Çenesi anne memesine değmez,
 Yanakları içe çöküktür,
 Areolanın çoğu kısmı dışarıdan gözlenir,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Ġkizlerin Emzirilmesi
56
Doğru YerleĢmeme ve Etkisiz Emme
Sonucunda
 Bebek meme başını emdiği için
meme çatlakları, ağrı ve abse olur,
 Sütü tam alamadığı için doymaz ve
memelerde gerginlik olur,
 Doymayan bebek tartı alamaz ve
memeyi reddeder,
 Sonuçta memelerde süt yapımı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
azalır.
25 Mayıs 2013
Memeye uygun Ģekilde yerleĢmeme nedenleri
•
Biberon kullanma:
• Emzirme düzenine alıĢmadan önce, su
veya süt için biberon kullanma
• Emme şaşkınlığı - Meme başı şaşkınlığı
•
Deneyimsiz anne
• Ġlk bebek
• Daha önceki bebeklerin biberonla
beslenmesi
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Memeye uygun Ģekilde yerleĢmeme nedenleri
ĠĢlevsel zorluk
• Küçük ve zayıf bebek
• Meme baĢı küçük veya meme
dokusunun esnekliği azsa
• Memelerin sütle çok dolu olması
(memede tıkanıklık)
• Emzirmeye baĢlamada bir
gecikme olması
Yardım eksikliği
• Geleneksel yardımın ve sosyal
desteğin yokluğu
• Doktor, ebe ve hemĢirede
danıĢmanlık bilgisi eksikliği
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
MEMEYĠ REDDĠN
NEDENLERĠ
 Hastalık;
Bebek ağrılı,
hasta ya da ilaç
etkisinde olabilir
Enfeksiyonlar
Beyin hasarı
Bebek memeyi alır ancak güçsüz emer
 Ağrı
Forseps yada vakum uygulanan bölgede ağrı
Bebek ağlar ve beslenmeye zorlanırsa mücadele eder
 Ağızda acıma
Kandida enfeksiyonu (pamukçuk), diĢ çıkarma
v.b.
Bebek birkaç kez emer, durur ve ağlar
 Sedatif etkisi
Anneye verilen ilaçlar nedeniyle bebek
uyuklayabilir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
MEMEYĠ REDDĠN
NEDENLERĠ
Bir değiĢiklik
bebeği üzmüĢ
olabilir
(Emme grevi –
sıklıkla 3 – 12
aylarda)
 Anneden ayrılma
 Annenin iĢe baĢlaması
 Yeni bir bakıcının varlığı
 Çok sık bakıcı değiĢtirme
 Aile düzeninde değiĢiklik; taĢınma,
gezmeye gitme vb.
 Annede hastalık veya mastit
 Annenin adet görüyor olması
 Annenin kokusunda değiĢiklik
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ
 YenidoğmuĢ bebek memeye
GörünüĢte
mi, gerçek
bir red mi?
tutulduğunda, baĢını “ hayır”
der gibi sağa sola çevirebilir Arama reflexi - NORMAL
 4-8.aylar arasında bebeklerin
her Ģey dikkatini çekebilir NORMAL
 1 yaĢından sonra bebek anne
sütünü kendi kendine kesebilir NORMAL
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Dil bağı
Ankyloglossia, tongue tie
Minör malformasyondur.
Dil altı, orta hatta
Normalde apopitozis ile ortadan
kalkan embriyolojik dokunun devam
etmesidir.
 Dilin hareketlerini kısıtlar.
 Ailesel özellik gösterir.




Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Dil bağı
Ön dil bağı: Ġnce bir anterior membran
Arka dil bağı: Kalın posterior fibröz bant
 Bazen görülmeyebilir, palpasyon
gerekir.
 Görülme sıklığı tam olarak bilinmiyor.
 ÇeĢitli boyutlarda.
 %5-10 görüldüğü bildirilmekte.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Dil bağı
 Hangi oranda anne memesini almaya engel
olduğu bilinmiyor.
 Bebeğin yemesi, konuĢması ya da yutmasını
etkiliyebilir.
 Normalde bebeğin dili anne memesini emerken
alt diĢ etini örter.
 Dil bağı olan bebekte ise bebek dilini uygun
yerleĢtirip , hareket ettirmediği için annesinin
meme baĢını emme yerine çiğner.
Dil bağında sorunlar









Ġyi beslenememe
Memeye yerleĢememe
Emerken “klik”sesi
Memeden yavaĢça kayma
“Çiğneme”
Tartı alamama/kayıp
Hipernatremi
Huzursuzluk
Memede uyuma
 Ultrason ile yapılan çalıĢmada
frenulotominin dil hareketlerini
serbestleĢtirerek bebeğin emmesini
artırdığı, annenin ağrısını azalttığı
bulunmuĢtur.
Her istediğinde ?
Bebek acıkınca;
Kıpırdanmaya,
Dil ve dudak hareketleri,
yalanmaya baĢlar.
Ağzını açar, aranmaya baĢlar
Hareketlenir,
Elini ağzına götürür.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Sonunda ağlar. ARTIK ÇOK GEÇ
 Bebeklerin ilk ayda her
istedikçe emzirilmeleri,
ağlaması
beklenmemelidir.
 Ağlama açlığın geç bir
göstergesi olarak kabul
edimelidir.
 Ağlayan bebek memeyi
zor tutar. Önce
sakinleĢtirilmesi gerekir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Emzirmenin Süresi
 Kendisi bırakana kadar bebeği
memede tutmak gerekir.
 İlk günler toplam süre 45 dk
 Daha sonra 15 dk
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bebek uyuyor, emme isteği
yok,
Bebek emme çabasında bulunmazsa
 Ġlk hafta
 ilk ay
2 saatte bir,
3 saatte bir
emzirilmeye çalıĢılmalıdır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Yenidoğanın mide kapasitesi
1. GÜN
5-7 ml
3. GÜN
22-27 ml
10. GÜN
60-80 ml
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
YETERLĠ SÜT ALAN BEBEK
 Günde en az 6-8 kez açık renk idrar
çıkarır
 Günde 3-5 kez gaita yapar
 2. haftanın sonunda doğum ağırlığına
ulaşır
 İlk 3 ay boyunca ayda 800-1000 gr,
sonraki 3 ayda aylık 600-800 gr alır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
MEME PROBLEMLERĠ
 Emzirmenin ilk haftalarında daha sık yaşanır.
 Emzirmeyi etkiler ve bebeğin yeterli süt
almasını engeller.
 Annenin anksiyete yaşamasına neden olabilir.
 Anne emzirmeyi devam ettirmekte güçlük
çeker.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Meme ile Ġlgili Hangi Problemler Görülür?
 Memelerin sütle aşırı dolması (engorgment)
 Mastit
 Meme absesi
 İçe dönük ya da düz meme başı
 Meme başı ağrısı ve çatlakları
Bu durumların tanınması ve tedavisi anneyi rahatlatma ve
emzirmenin devamı açısından önemlidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
içe çökük meme ucu
Enjektör bu noktadan kesilir
Piston kesilen uçtan sokulur
Anne pistonu yavaĢça çeker
DÜZ VE ĠÇE ÇÖKÜK MEMELERĠN
DÜZELTĠLMESĠ
 Gerekirse ilk iki hafta:
 Anne sütünü sağıp bebeğe kapla verme,
 Anne sütünü bebeğin ağzına sağma.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
ELLE SÜT SAĞMA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Antep ili cam eĢya müzesinde sergilenen, Roma Dönemi Cam Süt Pompası
M.S 3.yy
Biberon Yerine Kap Yöntemi
Biberon Yerine Enjektör
Yöntemi
90
Dolu meme





Sıcaktır
Ağırdır
Serttir
Süt akar
AteĢ yoktur







TıkanmıĢ meme
Acı verir
Ödemli gibidir
Meme ucu düzleĢmiĢtir
Parlaktır
Kırmızı görülür
Süt akmaz
24 saat içinde ateĢ olabilir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
MEME TIKANMASININ TEDAVĠSĠ
Memeyi
“dinlendirmeyiniz”
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
MEME TIKANMASININ TEDAVĠSĠ
Memeyi “dinlendirmeyiniz”
 Bebek emebiliyorsa
 Sık emzirtiniz, pozisyon vermeye
yardımcı olunuz.
 Bebek ememiyorsa
 Elle ya da pompayla sütü sağınız
 Emzirme öncesi
oksitosin refleksini
uyarmak için





Ilık yaĢ pansuman ya da ılık duĢ
Omuz ve sırta masaj
Memelere hafif masaj
Meme ucu derisine uyarı
Annenin gevĢemesine yardım
 Emzirme sonrası
ödemi azaltmak için  Memeye soğuk yaĢ pansuman
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
meme iltihabı
Tıkalı kanal ve meme iltihabı
belirtileri
Tıkalı kanal
Sütün birikmesi
(Süt stazı)
Dokuya sızması
Ġnflamasyon
bakteriler
Ġnfeksiyon
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
24 saat sonra




Belirtiler ĢiddetlenmiĢ
Çatlak oluĢmuĢ ya da
ĠyileĢme olmamıĢsa
24 saatten uzun süren ateĢ
 Antibiyotik; 10-14 gün
 Annenin tam istirahati
 Ağrı kesiciler

Nystatin krem 100.000 IU/g, sol 100.000/ml
Günde 4 kez emzirme sonrası, 7 gün ya da iyileĢene kadar
Gentian viole boyası:
bebeğin ağzına %0.25 GV solüsyon lezyonların geçmesinde 3 gün sonraya
kadar ya da 5 gün
Meme uçlarına %0.5 GV 5 gün

Meme baĢı çatlaklarının
tedavisi
Meme baĢı çatlaklarının ilaçla tedavisi:
Bitkisel içerikli (gayazulen-garmastan
krem-) veya saf lanolin içeren
kremler tercih edilir.
Bu kremler hasarlı bölge üzerini kapatarak bir
bariyer oluĢturur. Bu bariyer ciltte bulunan
nemin buharlaĢmasını önler ve çatlak yerinin
onarması sağlanır. Nemli iyileĢtirme yoluyla
derinin kuruması önlenir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
SÜTÜN SAĞILMASI
Süt Sağılmasını Gerektiren Durumlar
 Süt birikmesi, kanal tıkanıklığı,
 Çökük meme başı,
 Emme sorunu olan bebek,
 Memeyi reddeden bebek
 Anne işe başlamışsa
 DDA ve Prematüre bebek
 Dolu memeyi almayı
 Hasta bebek
kolaylaştırmak için
 Meme ucunu yara olmaktan
 Hasta anne
korumak için,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
SÜT SAĞMA YÖNTEMLERĠ
 Elle sağma
 Pompa ile sağma
 Enjektör pompası
 Ilık ġiĢe Metodu
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Süt Sağma Pompası
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
101
ENJEKTÖR POMPASI
 Pistonu Ters Tak
 Meme Ucu Üzerine
Koy
 Dışa Çek
 Meme İçe Doğru
Emilir
 Tekrarla
 Süt Akmaya Başlar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
102
ILIK ġĠġE METODU
Cam ġiĢe
1-3 Litrelik
ġiĢe Ağzı 2-4cm
Sıcak Su,Soğuk
Su
 El Bezi
 YumuĢak EmiĢ
Yapar
 Sıcaklık Oksitosini
Uyarır Süt Akar




103
Süt Ne Kadar Sıklıkla Sağılmalıdır?
 Bebeğin emeceği sıklıkta 3 saatte bir sağmalı
 Geceleri de sağmalı
 Bebekten uzak olacağı zaman anne yeterli
sütü bırakmalı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Sağılan Anne Sütünün Saklanması
 Oda ısısında 8 saat
 25-37 oC 4 saat
 15-25 oC 8 saat
 Buzdolabında 72 saat
 Buzlukta 2 hafta,
 Derin dondurucuda 3-6 ay saklanabilir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Saklanan Anne Sütünün Kullanılma
Ġlkeleri
 Her sağmada süt ayrı steril kaplarda toplanmalı ve üzerine
tarih-saat yazılmalı.
 Kullanılacağı zaman tarihi daha önce olan sütler verilmeli.
 Buzdolabına indirilerek veya ılık suda bekleterek çözülmeli.
 24 saat içinde kullanılmalı.
 Çözünmüş süt tekrar dondurulmamalı.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Beslenmenin değerlendirilmesinde idrar
sayısı





1. gün 1 kez
2. gün 2 kez
3. gün 3 kez
4. gün 4 kez
5. gün 6-8 kez idrar yapar.
Bebeğin 3. gününden sonraki idrar sayısı
aldığı anne sütüne bağlıdır.
4. günden sonra 5’in altında idrar yapması
anne sütünün az olduğunun belirtisidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Süt nasıl artırılır?







Daha çok yemeli
fazladan…… kalori
Daha çok su içmeli
fazladan…….litre
Daha çok süt içmeli
fazladan……..litre
Bitki çayları içme
Memede uzun süre tutma
Bol tatlı yeme
Her ağladıkça emdirme
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Galaktogog
Antiemetikler
• Metoklopramid, metpamid, ektrapiramidal yan
etkiler, anne sütüne geçiĢi var.
• Domperidon alerji, ilaç etkileĢimi(makrolit),
bağırsak krampları
Antipsikotikler,
• Klorpromazin
• Sulpirid
Hormonlar
• Oksitosin
• Büyüme hormonu (somatotropin)
• Tirotropin salgılayıcı hormon (TRH)
• Medroprogesteron
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Galaktogog
Bitkiler
Çemen otu, Rezene, Keçisedefi otu, Mine
çiçeği, Anason,
Rezene, Kimyon, Melisa, Robios, Deve dikeni
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Bitkisel süt artırıcılar
Çemen otu süt üretimini artırıyor
Turkyılmaz C, The effect of galactagogue herbal tea on breast milk
production and short-term catch-up of birth weight in the first
week of life. J Altern Complement Med. 2011
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Galaktogog
Bebeğini emzirmek isteyen ancak her türlü
uygulamaya rağmen süt üretimini artmayan
annelere fayda-zarar hesabı yapılarak
domperidon önerilebilir.
Domperidon 10 mg, günde 3 kez, 1-2 hafta
Bitkisel ilaçlar standardize değil, bilimsel
çalıĢma az.
Mama (günde bir bardak)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Emziren anneler için gerekli
günlük besin tüketim miktarları
Besin Grupları
Miktar (g) Ölçü
Süt, yoğurt
400g600g
2-3 su bardağı
50-60g
2 kibrit kutusu kadar
90-100g
3-4 porsiyon
Yumurta, kuru baklagiller
100g
1 porsiyon
Taze sebze ve meyveler
500-700g
5-7 porsiyon
100-150g
4-6 dilim
300-450 g
En fazla 2-3 porsiyon
(kalsiyum, proteinler,
yağ)
Peynir
(kalsiyum, proteinler, yağ)
Et, tavuk, balık
(proteinler,
vitaminler)
(proteinler, karbonhidrat)
(vitamin ve
lifler)
Ekmek
(karbonhidrat, vitaminler)
Pirinç, bulgur, makarna vb.
(karbonhidrat)
Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006,
Nutrition during lactation. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=1577&page=113-152
Yeterli ve Dengeli Beslenmede Besin Grupları vee Önemi, TC SB Temel Sağlık Hizmetleri
Emziren anne;
artan besin gereksinimi
karĢılayacak Ģekilde sağlıklı
ve dengeli beslenmelidir.
%75
daha az alım
Günlük alınması
gereken miktar
660 gr
Türkiye Beslenme ve Sağlık AraĢtırması (TBSA) 2010
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
%60
daha az alım
Günlük alınması
gereken miktar
100 gr
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
%60
daha az alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Günlük alınması gereken miktar
100 gr
%18
daha az alım
Günlük alınması
gereken miktar
700 gr
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
%22
daha fazla alım
Günlük alınması
gereken miktar
150 gr
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
%80
daha az alım
Günlük alınması
gereken miktar
450 gr
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Günlük Ġhtiyaç*
Yetersizlik
15
18
700
%38 %38
1.000
310
%34
%13
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Günlük Ġhtiyaç*
Yetersizlik
17
%36
500
%29
2,8
1,4
%35
*Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, SB & Hacettepe Üniversitesi Diyetetik ve Beslenme Bölümü,
1,6
%19
2,0
%28
Emzirme döneminde
vitamin ve mineral eksikleri
yaĢanmaktadır.
Doğum sonrası 13-17.
haftalarda kemik
yoğunluğunda azalma
saptanan kadınların oranı:1
%80
Demir eksikliği saptanan
kadınların oranı:2
%50
1. Ackurt F, et al. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish
women and outcome of pregnancy. Eur J Clin Nutr. 1995 Aug;49(8):613-22. 2. Baysal A. Sosyal
Eşitsizliklerin beslenmeye Etkisi. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4), 2003 Özel Eki:66-72.
Emziren anneler ülkemizde dengesiz
beslenmeden en çok etkilenen 3 gruptan biridir
Ülkemizde doğum sonrası 13-17. haftalarda yapılan
ölçümlerde eksiklik riski saptanma oranları2
%73,3
80
%60
60
40
%39
%43,1
%36,4
20
0
Ferritin
B2 vit
B6 vit
B12 vit
Folat
*Diğerleri: gebe ve ile okul öncesi çocuklar.
1. Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006.
2. Ackurt F, et al. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish
women and outcome of pregnancy. Eur J Clin Nutr. 1995 Aug;49(8):613-22.
Emzirme döneminde
enerji ve besin öğesi gereksinmeleri artar.
Enerji ve Besin Ögeleri
Normal kadın
Gebe kadın
Emziren Kadın
Enerji (kal/gün)
2000-2100
2150-2400
2500-2600
Protein (g/kg)
0.8-1.0
1.1-1.4
1.1-1.4
Kalsiyum (mg/gün)
1000
1300
1000
Demir (mg/gün)
18
27
18
Çinko (mg/gün)
10
15
15
Ġyot (mcg/gün)
150
220
250
A vitamini (mcg/gün)
700
770
1200
D vitamini (mcg/gün)
10
10
10
E vitamini (mg/gün)
15
15
19
C vitamini (mg/gün)
90
90
120
B1 vitamini (mg/gün)
1.1
90
1.4
B2 vitamini (mg/gün)
1.1
1.4
1.4
B3 vitamini (Niasin) (mg/gün)
14
1.8
17
B6 vitamini (mg/gün)
1.3
1.9
2.0
B9 vitamini (Folik asit) (mcg/gün)
400
600
500
B12 vit (mcg/gün)
2.4
2.6
2.8
Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006
Lactamil ne ürünüdür?
Lactamil, emziren annelerin artan besin ihtiyacı
göz önünde bulundurularak özel olarak
geliĢtirilmiĢ zengin içerikli sütlü içecektir.
Lactamil, emziren annenin protein, vitamin ve
mineral depolarını güçlendirmeye destek olur.
Sağlıklı annenin; süt bileĢimi güçlenir, bebeği
de sağlıklı büyür!
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Lactamil; emziren anneler içindir.
Lactamil inek sütünden daha yüksek
miktarlarda;enerji, protein, vitamin ve
mineral içerir.
•
•
•
•
•
•
•
A vitamini 2 kat
C vitamini 12 kat
D vitamini 6 kat
E vitamini 30 kat
B1 vitamini 4 kat
B3 vitamini 22 kat
B5 vitamini 2 kat
• B6 vitamini 5 kat
• B9 vitamini 24 kat
• Kalsiyum 1.5 kat
• Demir 90 kat
• Çinko 3 kat
• İyot 4 kat
• Kolin 1.5 kat
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
* Türkiye Beslenme
Rehberi
** ek ihtiyaç yok
Lactamil, emziren annenin günlük
makro ve mikro nutrient ihtiyaçlarını destekler!
Değerler
Besin Öğeleri Gereksinmeleri*
Laktasyondaki
Kadın
Ekstra Ġhtiyaç
1 bardak ile günlük 1 bardak ile günlük
ekstra ihtiyacı
toplam ihtiyacı
karĢılama oranı
karĢılama oranı
159,6
32%
6%
7,6
30%
11%
1,0
26%
4%
26
2,8
1 bardak:
40 g
Makro Besin Öğeleri
Birim
Enerji
Protein
Lif
Karbonhidrat
Yağ
Vitaminler
Vitamin A
Vitamin B1 (Timin)
Vitamin B12 (Kobalamin)
Vitamin B2 (Riboflavin)
Vitamin B3 (Niasin)
Vitamin B5 (Pantotenik asid)
Vitamin B6 (Piridoksin)
Vitamin B9 (Folik asid)
Vitamin C
Vitamin D
Vitamin E
Vitamin H (Biotin)
Omega 3
Omega 6
Mineraller
Kalsiyum
Demir
Magnezyum
Fosfor
Ġyot
Çinko
Sodyum
Potasyum
Klor
Diğer
Kolin
kcal
g
g
g
g
2.500
72
29
2.000
47
25
500
25
4
mcg
mcg
mcg
mcg
mg
mg
mg
mcg
mg
mcg
mg
mcg
mcg
mcg
1.300
1.400
2,8
1.600
17
7,0
2,0
500
120
10
19
35
1.300
13.000
700
1.100
2,4
1.100
14
5,0
1,3
400
90
10
15
30
1.100
12.000
600
300
0,4
500
3,0
2,0
0,7
100
30
0
4,0
5,0
200
1.000
242
322
0,5
360
4,4
1,4
0,4
240
36
4
3,8
6
32,8
300
40%
107%
130%
72%
147%
70%
61%
240%
120%
**
95%
120%
16%
30%
19%
23%
19%
23%
26%
20%
21%
48%
30%
40%
20%
17%
3%
2%
mg
mg
mg
mg
mcg
mg
mg
mg
mg
1.000
18
310
700
290
15
1.000
18
310
700
150
10
0
0
0
0
140
5,0
400
8,4
32
266
40
2,2
100
360
200
**
**
**
**
29%
44%
40%
47%
10%
38%
14%
15%
550
425
125
52
42%
12%
mg
Normal Kadın
Lactamil : 200 ml : 40 gr
Gebe ve emziren annede
yeterli ve dengeli beslenme gereklidir.
 Tüm annelerin kendi fizyolojik
gereksinimlerini karĢılamaları
 Kendi vücut besin depolarını dengede
tutmaları ve
 Bebeğin sağlıklı büyüme ve geliĢmesi
için...
1. Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006.
2. Nutrition during lactation. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=1577&page=153-159.
klşk
Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10
BASAMAK
1. Ġlk 6 ay sadece anne sütü
2. 2 yaĢına kadar anne sütü ile
beslenmeye devam edilmesi
3. Responsive (bebeğin ihtiyaçlarına
cevap veren) beslenme



Beslenmeye zorlama olmamalı
Beslenme yapılan yer önemlidir
Yemek yeme aynı zamanda karĢılıklı bir
iletiĢimdir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10
BASAMAK
4. Tamamlayıcı besinlerin
hazırlanması ve saklanması
•
•
•
El yıkama eğitimi
Temiz kase, bardak, kaĢık kullanılması
Biberon kullanılmamalı
5. Tamamlayıcı besin miktarı
•
•
Az miktarda baĢlanıp daha sonra artırılmalı
Bir bebeğin mide kapasitesi ancak 200 ml dir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10
BASAMAK
6. Besin kıvamları
•
•
•
Püre (6. ayda)
Pütürlü (7. ayda)
Parçalara ayrılmıĢ (9. ayda)
7. Besin verilme sıklığı ve enerji
dansiteleri
•
•
•
6-8 ayda ek 2-3 öğün
9-11 ayda ek 2-3 ana öğün, 1-2 ara öğün
12-23 ayda ek 3 ana öğün, 1-2 ara öğün
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10
BASAMAK
8.
Tamamlayıcı besinlerin besleyici içerikleri
• Protein ve mikronütrient içeriği yüksek
• Bebekçe sevilen
• Baharatlı olmayan
• Ailece temin edilebilen
BEBEĞĠN ENERJĠ ĠHTĠYACI
• Fe: karaciğer, et, tahıllar
• Vit A: karaciğer, yumurta sarısı, yeĢil meyva ve
sebzeler
• Zn: karaciğer, et, yumurta sarısı
• Kalsiyum: süt ürünleri, balık
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
HANGĠ AYDA
HANGĠ BESĠNLER
6-7 AY
 Sebze: havuç, kabak, balkabağı, patates, yer
elması, kereviz, bezelye, yeĢil yapraklı sebzeler
 Et: kıyma (yağsız), tavuk, balık, yumurta sarısı
 Meyva: elma, kayısı, armut, Ģeftali, muz
(kabuğu soyulabilen meyvalar)
 Süt ürünleri: yoğurt (Ģekersiz), muhallebi
 Pekmez (tatlandırıcı olarak)
 Tuz eklenmeyecek
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
HANGĠ AYDA
HANGĠ BESĠNLER




7-8 AY
Tahıllar: pirinç, ekmek
Et: kuzu karaciğer, mercimek
Süt ürünleri: çökelek, lor
Zeytinyağı, tereyağı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
HANGĠ AYDA
HANGĠ BESĠNLER




9-12 AY
Tahıllar: pilav, makarna
Et: köfte
Süt ürünleri: peynir
Kıymalı sebze yemekleri, çorbalar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10
BASAMAK
9. Vitamin ve mineral suplemantasyonu
• Demir
• Vit A
• Vit D
• Çinko
• Flor desteği
10. Hastalık sırasında ve sonrasında beslenme
• Beslenmenin bu dönemde de devamının sağlanması
• Evde yapılan besinlerin önerilmesi
• Aileye sağlıklı besin davranıĢı kazandırılması ve
sağlanması
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
Demir eksikliği Anemisi
•
6-24 AYDA SIK





DÜġÜK DOĞUM AĞIRLIĞI
PREMATÜR
BĠR YAġINDAN ÖNCE ĠNEK SÜTÜ
GÜNDE 750 ML ÜZERĠ ĠNEK SÜTÜ
UYGUN OLMAYAN TAMAMLAYICI BESLENME

4. AYDA DEMĠR EKLENMESĠ (4-12 ay arası her bebeğe
proflaktik amaçlı ücretsiz demir desteği sağlanması, 13-24 ay
anemisi olan bebeklere demir tedavisi önerilmesi amacıyla
2004 yılında Demir Gibi Türkiye projesini baĢlatmıĢtır.)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
D vitamini
 1 hafta- 1yaĢ?
 GüneĢten yaralanma sıklığı düĢük!

Ülkemizde maternal D vitamini eksikliði önemli bir problemdir. Bu
nedenle, hayatın ilk haftasından itibaren beslenme tarzı ne olursa
olsun (Formüla ya da anne sütü fark etmez), tüm bebeklere en az
bir yaĢına kadar, tercihen 3 yaĢına kadar 400 ünite/gün D vitamini
(günde 3 damla D vitamini)uygulanmalıdır. Bu dozdaki D vitamini
günde bir kez 3 damla olmak üzere yıl boyunca sürekli verilmelidir.
 2005 yılında; D vitamini yetersizliği konusunda
bilinçlendirilmesi, 1 milyon bebeğe günlük 400 U D vitamininin
1 yıl süre ile verilmesi amacıyla "Bebeklerde D Vitamini
Yetersizliğinin Önlenmesi ve Kemik Sağlığının
Korunması" projesini baĢlatmıĢtır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Zn (Çinko)
 Topraklarımızda çinko düzeyi düĢük!!
 Altıncı ayda verilen çinko------ Altıncı aydan önce baĢlanan
tamamlayıcı beslenmeden etkilidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Tavsiye edilen içme suyundaki flor desteği
miktarı
World Health Organization
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Emzirmenin korunması ve
desteklenmesinde aile hekiminin
tutum ve davranıĢları
 Doğum sonrası erken dönemde anne ile
yenidoğan bebeği arasındaki etkileşimi başlatmak
için olabildiğince birlikte olmaları sağlanır.
 Emzirmenin başarılı olması aile hekimlerinin en
önemli işlevlerinden biri..
 Aile hekimi bebek bakımı ile ilgili aileye zaman
ayırmalı, soruları yanıtlanmalıdır.
Brodribb W. Et al. Attitudes to infant feeding decision-making--a mixed-methods study of Australian medical
students and GP registrars. Breastfeed Rev. 2010;18:5-13.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Aile Hekimlerinin Rolü
 Annelerin bebeklerini yeterli ve etkili
emzirmesi için: (32. gebelik hf..)
 Anne sütünün önemini kavramalarını
sağlamalı
 Etkin emzirmeyi,
 Emzirme tekniklerini,
 Emzirme sıklığını, süresini,
 Emzirme sırasını öğretmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
ĠLGĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER