SİGARA (NİKOTİN) BAĞIMLILIĞI Ve TEDAVİSİ
Transkript
SİGARA (NİKOTİN) BAĞIMLILIĞI Ve TEDAVİSİ
YENĠDOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU BESLENMESĠ Doç. Dr. Kamile MARAKOĞLU Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD. Sunu Planı Beslenmenin önemi Dünyada ve ülkemizde anne sütü verilme sıklılığı Anne sütünün bebek ve anne açısından yararları Bebek nasıl emzirilmeli Memeyi reddin nedenleri Bebek ne zaman emzirilmeli? Meme ile ilgili problemler Sütün sağılması Süt nasıl artırılır? Tamamlayıcı beslenmede 10 basamak Aile Hekimin rolü Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Doğum Sonrası Dönem A)Yenidoğan Dönemi (0 - 4 hafta ) B) Süt Çocukluğu Dönemi (1 ay - 12 ay) C) Oyun Çocukluğu Dönemi (1 - 3 yaĢ ) D) Okul Öncesi Dönemi (4 - 5 yaĢ ) E) Okul Çocukluğu Dönemi (kızlarda 610 yaĢ, erkeklerde 6-12 yaĢ ) F) Ergenlik Dönemi ( kızlarda 10-18 yaĢ, erkelerde 12-20 yaĢ ) Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Beslenmenin Önemi Beslenme yaĢamın her döneminde önemlidir. Büyümenin en hızlı olduğu evrelerden bebeklik döneminde beslenme ayrı bir önem taĢımaktadır. Doğumdan iki yaĢın sonuna kadar devam eden dönem, çocuklarda büyüme-geliĢmenin en hızlı olduğu yaĢama sağlıklı baĢlangıç için en kritik dönemdir. Çocukluk çağı hastalıklarının en önemli ölüm nedenlerinden biri olan büyüme geriliği, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri ile ishaller en sık 0-2 yaĢ grubu çocuklarda görülmektedir. Büyümenin en hızlı olduğu bu dönemde oluĢan büyüme geriliğinin iki yaĢ sonrasında düzeltilmesi oldukça güçtür. Bu nedenle, süt çocuğu ve küçük çocukların beslenmesiyle ilgili alıĢkanlıkların bu dönemde kazandırılması ve annelerin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Süt Çocukluğu YaĢ (aylar) 0 - 3 Ay 4 - 6 Ay 7 - 9 Ay 10 - 12 Ay Tartı*(gr/ay) 600 – 1000 600 – 800 400 – 600 400 – 600 Boy*(cm/3 ay) 8 8 4 4 * 0 - 12 ay çocukların üçer aylık dönemlerde tartı artıĢı aylık, boy artıĢı 3 aylık artıĢ olarak belirtilmiĢtir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne Sütü Bir toplumun geleceği sağlıklı bireylerin varlığı ile süreklidir. Çocukların sağlıklı olarak dünyaya gelmesi ve yetiĢmesi için annelerin gebe ve emziklilik döneminde, fetal geliĢme, süt yapımı, besinlere olan gereksinmelerinin artması ve buna bağlı olarak yeterli ve dengeli beslenmeleri ve sağlıklarını korumaları konusunda bilinçlendirilmeleri gereklidir. Yenidoğan bir bebek için en uygun besin ANNE SÜTÜ’dür. Anne sütü bebeğin sağlıklı olması, tüm besin öğeleri gereksinmelerini karĢılaması, kolaylıkla sindirilebilmesi ve enfeksiyonlara karĢı koruması açısından yeri doldurulamaz bir besindir. Yenidoğan bir bebeğe ĠLK 6 AYLIK dönemde SADECE ANNE SÜTÜ verilmelidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 1989 yılında, DSÖ ve UNICEF “Emzirmenin Korunması, Özendirilmesi ve Desteklenmesinde Doğum Hizmetlerinin Rolü” ne iliĢkin önerileri belirten bir ortak bildiri yayımlamıĢtır. ÇalıĢma, “Başarılı Emzirmede 10 Öneri” adı altında özetlenmiĢtir. Doğum yapılan hastanelerde bu 10 öneriyi gerçekleĢtiren hastanelere “Bebek Dostu Hastane” unvanının verilmesi kararlaĢtırılmıĢtır. Türkiye’de anne sütünün teĢviki için yürütülen çalıĢmalar 1987 yılında baĢlatılmıĢtır. 1991 yılından bu yana anne sütünün teĢviki ve bebek dostu hastaneler programı çalıĢması sürdürülmektedir . Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 “Başarılı Emzirmede 10 Öneri” 1- Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan emzirmeye iliĢkin yönerge bütün sağlık kuruluĢlarında bulunmalıdır. 2- Tüm sağlık personeli bu yönerge doğrultusunda eğitilmelidir. 3- Hamile kadınlar emzirmenin yararları ve yöntemleri konusunda bilgilendirilmelidir. 4- Doğumu izleyen ilk yarım saat içinde emzirmeye baĢlanmaları için annelere yardımcı olunmalıdır. 5- Annelere,emzirmenin nasıl olacağı ve bebeklerden ayrı kaldıkları durumlarda sütün salgılanmasını nasıl sürdürecekleri konusunda bilgi verilmeli ve uygulama ile gösterilmelidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 “Başarılı Emzirmede 10 Öneri” 6- Tıbben gerekli görülmedikçe, yeni doğanlara anne sütünden baĢka bir yiyecek yada içecek verilmemelidir. 7- Anne ile bebeğin 24 saat bir arada kalmalarını sağlıyacak bir uygulama benimsenmelidir. 8- Bebeğin her isteyiĢinde emzirilmesi teĢvik edilmelidir. 9- Emzirilen bebeklere yalancı meme veya emzik türünden herhangi bir Ģey verilmemelidir. 10- Anneler, taburcu olduktan sonra da emzirmeye devam edebilmeleri, karĢılaĢabilecekleri sorunları çözebilmeleri ve bebeklerinin ve kendilerinin kontrollerini yaptırabilmeleri yönlerinden baĢvurabilecekleri sağlık kuruluĢları hakkında bilgilendirilmelidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Dünyada 150 ülkede 20.000’e yakın bebek dostu sağlık kuruluĢu bulunmaktadır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bebek Dostu Hastanelerin Emzirme Süresine Etkisi 0-5 Aylık Bebeklerde BDH DĠĞER Emzirme Oranı %42 %34 -Emzirme politikalarını net olarak ortaya koymuş hastanelerin, destek ekiplerinin ve dolayısıyla da emzirme sıklığının yüksek olduğunu Gösteriyor. – Kurum içi surveyans da emzirme kalite geliştirmesi için motivasyon Sağlayabilir. Kaynak: Pediatrics 2005 116(5): e702?8. Basel Üniv. N:2861 WHO ve UNICEF ÖNERĠSĠ Anneler ilk yarım saat içerisinde emzirilmeye başlanmalıdır. İlk 6 ay sadece anne sütü verilmelidir. 6 aydan itibaren ek besinlere başlanmalıdır. 2 yaş ve üzerine kadar ek besinlerle birlikte emzirmeye devam edilmelidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Dünyada bebek beslenmesi Dünyada yılda 4 milyon yenidoğan 1 ay dolmadan ölmekte Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin oranı gelişmekte olan ülkelerde % 16 İlk 6 ay kesintisiz emzirme (UNICEF Verileri) Gelişmekte olan ülkelerde % 37 Gelişmiş ülkelerde %35 Türkiye %42 İlk bir saat içinde emzirme gelişmekte olan ülkelerde %39 En düşük oran % 27 ile Güney Asya’da Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Ülkemizde TNSA Verileri 1993 Bir süre emzirenler --Ġlk bir saat içinde emzirme --Ġlk bir günde emzirme %76 1998 %95.2 %51.8 %84.8 2003 % 97 % 54 %84.0 2008 %96.7 %39 %73,4 Anne sütünden önce ek gıda alma %39.0 %23,2 Tek baĢına anne sütü 0-1 ay 2-3 ay 4-5 ay 6.ay %44 % 16 % 11 % 1,8 %69 %42 %24 %1.6 %14 %6 %2 %0.0 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 2008 TNSA Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 2008 TNSA Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 2008 TNSA Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 2008 TNSA Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne sütü verilmesini etkileyen faktörler Erkek eşin bilgi düzeyi arttıkça annelerin bebeklerini ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemesi artmaktadır Hekim bebek bakımı eğitimini, sadece anneye değil babaya ve diğer bakım vericilere de vermelidir. Eğitimlere gebelik döneminde başlanmalıdır. Doğumdan sonra da yine emzirmenin takibini yapabilmek için hemşirenin ev ziyareti yapması sağlanmalıdır Doğum öncesi eğitim alanların almayan annelere göre toplam anne sütü verme süreleri daha uzundur. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Annelerin Desteğe Ġhtiyacı Var 21 Anne sütü verilmesini azaltan faktörler Anne sütünün yeterli gelmeyeceği kaygısı Erken, hazırlıksız doğum Emzirme konusundaki yanlış inanç ve uygulamalar Sigara ve alkol kullanımı Ülkemizde de annelerin birçoğu sütünün yeterli gelmeyeceğine inanmakta ya da emzirme ile ilgili birçok geleneksel yöntem nedeniyle bebeklerini yeterli besleyememektedir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Sezeryan Doğum Sezeryan ile doğum annenin emzirmesine engel olmamakla birlikte sezeryan olan anneler iki temel sorunla karşılaşmaktadır. Ağrı ve bebeğin emzirme için kucakta tutulmasının zor olması, Annelerin bu dönemde emzirmeyle ilgili olarak desteklenmesi gerekmekte. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMĠ VE DEĞERĠ Anne sütü ve emzirmenin hem bebek hem de anne için baĢta; beslenme olmak üzere, sağlık, bağıĢıklık sistemi geliĢimsel, psikolojik, sosyal Ve ekonomik yönden çok sayıda yararları vardır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bebek Ġçin Yararları Her zaman hazır, taze ve uygun ısıdadır. Besin değeri bebek için idealdir. Sindirimi kolaydır, aktif enzimler içerir. Hormonlar ve büyüme faktörleri içerir. Bebeği enfeksiyonlara karşı korur (IgA ve diğer immünglobulinler) Allerjiye karşı koruyucudur. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bebek Ġçin Yararları Bazı kronik hastalıklar ve obesite riskini azaltır. Kabızlık ve pişik daha az görülür. Analjezik etkisi vardır. Çene ve diş gelişiminde rolü vardır. Anne-bebek arasındaki bağı güçlendirir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Meme dokusunda ve anne sütünde kök hücre mevcut Hassiotou F. Breastmilk is a novel source of stem cells with multilineage differentiation potential. Stem Cells. 2012 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 HAMLET (Human Alpha-lactalbumin Made LEthal to Tumor cells) Tümör hücrelerinde apopitozu uyarıyor Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Annenin çocukluğunda karĢılaĢtığı enfeksiyonlarda edindiği immün hafıza anne sütü ile nakledilir. Holmlund U. Maternal country of origin, breast milk characteristics and potential influences on immunity in offspring. Clin Exp Immunol, 2010 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne sütünün uyku düzenleyici rolü Melatonin, triptofan, nukleozidler/nukleotidler ve vitamin B12 WAPM Working Group on Nutrition: Potential chronobiotic role of human milk in sleep regulation Sertac Arslanoglu, Journal of Perinatal Medicine, 012 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne sütünün kognitif fonksiyonlara etkisi Anne sütü alanlar formül mama ile beslenenlere göre, 5, 7, 11, 14. yaĢta okuma, yazma ve matematikte daha iyiler. UK millennium cohort study Der G. Effect of breast feeding on intelligence in children: prospective study, sibling pairs analysis, and meta-analysis. BMC 2006 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne sütünün uzun dönem faydaları Akut hastalıkta azalma Akut otitis media Hastanede kalıĢ süresinde kısalma Spesifik kronik hastalık riskinde azalma Obesite Kanser NörogeliĢimsel sonuçlarda iyileĢme NörogeliĢimsel avantaj IQ daha iyi Koroner kalp hastalığı Görme daha iyi Allerjik durumlar Tip 1 diyabet Anne sütü alan preterm bebeklerde daha çabuk olgunlaĢır Enflamatuar barsak hastalığı Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Büyüme iliĢkisi Antropometrik standartlara uygun geliĢirler. Astım iliĢkisi Solunum sistemi enfeksiyonlarının sıklığı azalır. Diyabet iliĢkisi Ġnsüline bağımlı diyabet görülme riski azalır. Cerrahi durumlar Apandisit,invajinasyon, hipertrofik pilor stenozu görülme riski azalır ANNE SÜTÜ ġiĢmanlık iliĢkisi ġiĢmanlık görülme riski azalır. Nekrotizan enterokolit Nekrotizan enterokolit görülme riski 10 kat daha azalır . Epidemiyolojik ÇalıĢmalar Anne Sütü ile diyabet kanser kardiyovasküler hastalıklar arasında negatif korelasyon olduğunu göstermektedir Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne Ġçin Yararları Ucuz, hazırlama sorunu yoktur. Uterus involüsyonunu sağlayarak, postpartum kanamayı azaltır. Anemi oluşmasını engeller. Laktasyonel amenore ile doğum aralığını artırmaya yardım eder. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne için Yararları Gebelik öncesi kiloya dönmeye yardımcı olur. Annede sakinlik ve duygusal tatmin sağlar. Meme ve Over kanserinden korur. Postmenopozal osteoporoz ve kalça kırığı riskini azaltır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 EMZĠRMENĠN PSĠKOLOJĠK YARARLARI DUYGUSAL BÜTÜNLEġME Anne ve çocuk arasında yakın sevgi dolu iliĢki sağlar. Annenin duygusal açıdan tatminini sağlar. Bebek daha az ağlar. Anne bebeğine daha sevgi dolu davranır. Bebeği terk etme veya hırpalama olasılığı daha düĢüktür. GELĠġME Anne sütü ile beslenen çocuklar ileri yaĢlarda zeka testlerinde daha baĢarılı olurlar. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 ANNE SÜTÜNÜN ÖZELLĠKLERĠ Kolostrum Doğumdan sonraki ilk birkaç günde salgılanan sarımsı renkteki koyu kıvamlı süte denir. Antienfektif etmenlerden zengindir. Olgun sütten daha fazla oranda protein içerir (% 3-3.5 g) Demir, C vit. ve amino asitleri yeterli miktarda içerir Na, K, Ca, Mg, olgun süte göre fazladır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Kolostrum Çinko ve A, D, B12 vit. yüksek oranda bulunmaktadır. Büyüme faktörleri içerir. Laktoz ve yağ oranı matür sütten azdır. Barsak florasının oluşmasına katkısı vardır. Laksatif etkisi vardır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Matür (Olgun) Süt Doğumdan birkaç gün sonra salgılanmaya başlar. Bileşimi bir öğünde emzirmenin başından sonuna doğru farklılık gösterir. Ön Süt: Protein, laktoz, vitamin ve sudan zengindir. Son Süt: Yüksek oranda yağ içerir, enerjinin büyük bölümünü karşılar. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Ġlaçlar ve anne sütü LactMed (internet sitesi) Kemoterapotikler Ergo bileĢikleri Anne sütü verilmez Statinler Amfetamin Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Emzirmenin Kontrendikasyonları Bebekte; Galaktozemi Fenilketonüri Annede; Aktif, tedavi edilmemiĢ tüberküloz Tanı/tedavi amaçlı radyoaktif izotop alımı Suçiçeği (doğumdan 5 gün önce 2 gün sonra) Antimetabolit/kemoterapötik alımı Madde bağımlılığı Memede herpes lezyonu (diğer memede yoksa o memeden emebilir) HIV + anne (?) Aktif CMV infeksiyonu (prematüreler için) H1N1 enfeksiyonu (afebril oluncaya kadar) Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Memelerde süt yapımı nasıl olur? Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 18 PROLAKTĠN Her emzirme sonrasında salgılanır. Bir sonraki emzirme için süt oluĢturur Meme baĢından duygusal uyarı Kandaki prolaktin Bebek ne kadar fazla emerse, meme o kadar fazla süt yapar Bebek emiyor Gece daha fazla salgılanır Ovulasyonu baskılar Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 PROLAKTĠN Geceleri prolaktin salgısı daha fazladır Süt üretimini artırmak için gece emzirmek özellikle yararlıdır Prolaktin anneyi gevĢetir, rahatlatır Anne bebeği gece emzirse bile genellikle iyi dinlenir Prolaktinle ilgili hormonlar ovulasyonu baskılar Emzirme yeni bir gebeliği önlemeye yardımcıdır Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 OKSĠTOSĠN REFLEKSĠ (Süt Ġnme Refleksi) Memelerden sütün dıĢarı salınmasını sağlar. Emzirmeden önce veya emzirme sırasında oluĢur. Meme baĢından duygusal uyarı Kandaki oksitosin Oksitosin memedeki sütün akmasını sağlar (boĢalma refleksi) Bebek emiyor Uterusun kasılmasını sağlar Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 OKSĠTOSĠN SALGISINI ETKĠLEYEN FAKTÖRLER Bebeğiyle mutlu olmak, sevgiyle onu düĢünmek, Sütünün onun için en iyi besin olduğunu düĢünmek, Bebeğini görmek, dokunmak, sesini duymak Annenin kendine güvenmesi Ağrı EndiĢe(Sütünün yeterli olmadığı ile ilgili kaygılar v.b.), ġüphe Stres, Sigara ve alkol kullanımı Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Emzirmeye Hazırlık Anne, ellerini su ve sabunla yıkamalı, Meme başları temiz olmalı, Rahat, sakin ve istekli olmalı, Bebeğin altı temiz olmalıdır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bebek Nasıl Tutulmalı? Dört Temel Nokta: Bebeğin başı ve gövdesi düz bir hatta olmalı, Yüzü memeye bakmalı, Vücudu anneninkine yakın olmalı, Yenidoğan poposundan tutulmalı, Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bebek Memeye Doğru YerleĢtiğinde; Ağzı geniş açıktır, Alt dudağı dışa dönüktür, Areolanın büyük kısmını almıştır, Çenesi memeye dokunur, Yanakları yuvarlak ve dolgundur, Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Memeye iyi yerleĢmiĢ bebek Bebeğin ağzı geniĢ, iyice açık, Dilini öne doğru uzattığı için alt dudağı dıĢa dönük, Çenesi anne memesine değiyor, Alttan areolanın büyük bir kısmı bebeğin ağzı içinde kaldığı için areolanın çok azı görülüyor ETKĠN EMME GERÇEKLEġĠR Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Memeye iyi yerleĢmiĢ bebek Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 ANNEMĠN SÜTÜ MÜKEMMEL Doğru YerleĢmeme - Etkisiz Emme Belirtileri Bebeğin ağzı geniş açık değildir, Dudaklarını ileriye uzatmıştır, Alt dudağı dışa dönük değildir, Çenesi anne memesine değmez, Yanakları içe çöküktür, Areolanın çoğu kısmı dışarıdan gözlenir, Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Ġkizlerin Emzirilmesi 56 Doğru YerleĢmeme ve Etkisiz Emme Sonucunda Bebek meme başını emdiği için meme çatlakları, ağrı ve abse olur, Sütü tam alamadığı için doymaz ve memelerde gerginlik olur, Doymayan bebek tartı alamaz ve memeyi reddeder, Sonuçta memelerde süt yapımı Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya azalır. 25 Mayıs 2013 Memeye uygun Ģekilde yerleĢmeme nedenleri • Biberon kullanma: • Emzirme düzenine alıĢmadan önce, su veya süt için biberon kullanma • Emme şaşkınlığı - Meme başı şaşkınlığı • Deneyimsiz anne • Ġlk bebek • Daha önceki bebeklerin biberonla beslenmesi Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Memeye uygun Ģekilde yerleĢmeme nedenleri ĠĢlevsel zorluk • Küçük ve zayıf bebek • Meme baĢı küçük veya meme dokusunun esnekliği azsa • Memelerin sütle çok dolu olması (memede tıkanıklık) • Emzirmeye baĢlamada bir gecikme olması Yardım eksikliği • Geleneksel yardımın ve sosyal desteğin yokluğu • Doktor, ebe ve hemĢirede danıĢmanlık bilgisi eksikliği Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ Hastalık; Bebek ağrılı, hasta ya da ilaç etkisinde olabilir Enfeksiyonlar Beyin hasarı Bebek memeyi alır ancak güçsüz emer Ağrı Forseps yada vakum uygulanan bölgede ağrı Bebek ağlar ve beslenmeye zorlanırsa mücadele eder Ağızda acıma Kandida enfeksiyonu (pamukçuk), diĢ çıkarma v.b. Bebek birkaç kez emer, durur ve ağlar Sedatif etkisi Anneye verilen ilaçlar nedeniyle bebek uyuklayabilir Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ Bir değiĢiklik bebeği üzmüĢ olabilir (Emme grevi – sıklıkla 3 – 12 aylarda) Anneden ayrılma Annenin iĢe baĢlaması Yeni bir bakıcının varlığı Çok sık bakıcı değiĢtirme Aile düzeninde değiĢiklik; taĢınma, gezmeye gitme vb. Annede hastalık veya mastit Annenin adet görüyor olması Annenin kokusunda değiĢiklik Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ YenidoğmuĢ bebek memeye GörünüĢte mi, gerçek bir red mi? tutulduğunda, baĢını “ hayır” der gibi sağa sola çevirebilir Arama reflexi - NORMAL 4-8.aylar arasında bebeklerin her Ģey dikkatini çekebilir NORMAL 1 yaĢından sonra bebek anne sütünü kendi kendine kesebilir NORMAL Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Dil bağı Ankyloglossia, tongue tie Minör malformasyondur. Dil altı, orta hatta Normalde apopitozis ile ortadan kalkan embriyolojik dokunun devam etmesidir. Dilin hareketlerini kısıtlar. Ailesel özellik gösterir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Dil bağı Ön dil bağı: Ġnce bir anterior membran Arka dil bağı: Kalın posterior fibröz bant Bazen görülmeyebilir, palpasyon gerekir. Görülme sıklığı tam olarak bilinmiyor. ÇeĢitli boyutlarda. %5-10 görüldüğü bildirilmekte. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Dil bağı Hangi oranda anne memesini almaya engel olduğu bilinmiyor. Bebeğin yemesi, konuĢması ya da yutmasını etkiliyebilir. Normalde bebeğin dili anne memesini emerken alt diĢ etini örter. Dil bağı olan bebekte ise bebek dilini uygun yerleĢtirip , hareket ettirmediği için annesinin meme baĢını emme yerine çiğner. Dil bağında sorunlar Ġyi beslenememe Memeye yerleĢememe Emerken “klik”sesi Memeden yavaĢça kayma “Çiğneme” Tartı alamama/kayıp Hipernatremi Huzursuzluk Memede uyuma Ultrason ile yapılan çalıĢmada frenulotominin dil hareketlerini serbestleĢtirerek bebeğin emmesini artırdığı, annenin ağrısını azalttığı bulunmuĢtur. Her istediğinde ? Bebek acıkınca; Kıpırdanmaya, Dil ve dudak hareketleri, yalanmaya baĢlar. Ağzını açar, aranmaya baĢlar Hareketlenir, Elini ağzına götürür. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Sonunda ağlar. ARTIK ÇOK GEÇ Bebeklerin ilk ayda her istedikçe emzirilmeleri, ağlaması beklenmemelidir. Ağlama açlığın geç bir göstergesi olarak kabul edimelidir. Ağlayan bebek memeyi zor tutar. Önce sakinleĢtirilmesi gerekir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Emzirmenin Süresi Kendisi bırakana kadar bebeği memede tutmak gerekir. İlk günler toplam süre 45 dk Daha sonra 15 dk Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bebek uyuyor, emme isteği yok, Bebek emme çabasında bulunmazsa Ġlk hafta ilk ay 2 saatte bir, 3 saatte bir emzirilmeye çalıĢılmalıdır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Yenidoğanın mide kapasitesi 1. GÜN 5-7 ml 3. GÜN 22-27 ml 10. GÜN 60-80 ml Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 YETERLĠ SÜT ALAN BEBEK Günde en az 6-8 kez açık renk idrar çıkarır Günde 3-5 kez gaita yapar 2. haftanın sonunda doğum ağırlığına ulaşır İlk 3 ay boyunca ayda 800-1000 gr, sonraki 3 ayda aylık 600-800 gr alır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 MEME PROBLEMLERĠ Emzirmenin ilk haftalarında daha sık yaşanır. Emzirmeyi etkiler ve bebeğin yeterli süt almasını engeller. Annenin anksiyete yaşamasına neden olabilir. Anne emzirmeyi devam ettirmekte güçlük çeker. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Meme ile Ġlgili Hangi Problemler Görülür? Memelerin sütle aşırı dolması (engorgment) Mastit Meme absesi İçe dönük ya da düz meme başı Meme başı ağrısı ve çatlakları Bu durumların tanınması ve tedavisi anneyi rahatlatma ve emzirmenin devamı açısından önemlidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 içe çökük meme ucu Enjektör bu noktadan kesilir Piston kesilen uçtan sokulur Anne pistonu yavaĢça çeker DÜZ VE ĠÇE ÇÖKÜK MEMELERĠN DÜZELTĠLMESĠ Gerekirse ilk iki hafta: Anne sütünü sağıp bebeğe kapla verme, Anne sütünü bebeğin ağzına sağma. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 ELLE SÜT SAĞMA Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Antep ili cam eĢya müzesinde sergilenen, Roma Dönemi Cam Süt Pompası M.S 3.yy Biberon Yerine Kap Yöntemi Biberon Yerine Enjektör Yöntemi 90 Dolu meme Sıcaktır Ağırdır Serttir Süt akar AteĢ yoktur TıkanmıĢ meme Acı verir Ödemli gibidir Meme ucu düzleĢmiĢtir Parlaktır Kırmızı görülür Süt akmaz 24 saat içinde ateĢ olabilir Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 MEME TIKANMASININ TEDAVĠSĠ Memeyi “dinlendirmeyiniz” Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 MEME TIKANMASININ TEDAVĠSĠ Memeyi “dinlendirmeyiniz” Bebek emebiliyorsa Sık emzirtiniz, pozisyon vermeye yardımcı olunuz. Bebek ememiyorsa Elle ya da pompayla sütü sağınız Emzirme öncesi oksitosin refleksini uyarmak için Ilık yaĢ pansuman ya da ılık duĢ Omuz ve sırta masaj Memelere hafif masaj Meme ucu derisine uyarı Annenin gevĢemesine yardım Emzirme sonrası ödemi azaltmak için Memeye soğuk yaĢ pansuman Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 meme iltihabı Tıkalı kanal ve meme iltihabı belirtileri Tıkalı kanal Sütün birikmesi (Süt stazı) Dokuya sızması Ġnflamasyon bakteriler Ġnfeksiyon Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 24 saat sonra Belirtiler ĢiddetlenmiĢ Çatlak oluĢmuĢ ya da ĠyileĢme olmamıĢsa 24 saatten uzun süren ateĢ Antibiyotik; 10-14 gün Annenin tam istirahati Ağrı kesiciler Nystatin krem 100.000 IU/g, sol 100.000/ml Günde 4 kez emzirme sonrası, 7 gün ya da iyileĢene kadar Gentian viole boyası: bebeğin ağzına %0.25 GV solüsyon lezyonların geçmesinde 3 gün sonraya kadar ya da 5 gün Meme uçlarına %0.5 GV 5 gün Meme baĢı çatlaklarının tedavisi Meme baĢı çatlaklarının ilaçla tedavisi: Bitkisel içerikli (gayazulen-garmastan krem-) veya saf lanolin içeren kremler tercih edilir. Bu kremler hasarlı bölge üzerini kapatarak bir bariyer oluĢturur. Bu bariyer ciltte bulunan nemin buharlaĢmasını önler ve çatlak yerinin onarması sağlanır. Nemli iyileĢtirme yoluyla derinin kuruması önlenir Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 SÜTÜN SAĞILMASI Süt Sağılmasını Gerektiren Durumlar Süt birikmesi, kanal tıkanıklığı, Çökük meme başı, Emme sorunu olan bebek, Memeyi reddeden bebek Anne işe başlamışsa DDA ve Prematüre bebek Dolu memeyi almayı Hasta bebek kolaylaştırmak için Meme ucunu yara olmaktan Hasta anne korumak için, Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 SÜT SAĞMA YÖNTEMLERĠ Elle sağma Pompa ile sağma Enjektör pompası Ilık ġiĢe Metodu Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Süt Sağma Pompası Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 101 ENJEKTÖR POMPASI Pistonu Ters Tak Meme Ucu Üzerine Koy Dışa Çek Meme İçe Doğru Emilir Tekrarla Süt Akmaya Başlar Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 102 ILIK ġĠġE METODU Cam ġiĢe 1-3 Litrelik ġiĢe Ağzı 2-4cm Sıcak Su,Soğuk Su El Bezi YumuĢak EmiĢ Yapar Sıcaklık Oksitosini Uyarır Süt Akar 103 Süt Ne Kadar Sıklıkla Sağılmalıdır? Bebeğin emeceği sıklıkta 3 saatte bir sağmalı Geceleri de sağmalı Bebekten uzak olacağı zaman anne yeterli sütü bırakmalı Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Sağılan Anne Sütünün Saklanması Oda ısısında 8 saat 25-37 oC 4 saat 15-25 oC 8 saat Buzdolabında 72 saat Buzlukta 2 hafta, Derin dondurucuda 3-6 ay saklanabilir Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Saklanan Anne Sütünün Kullanılma Ġlkeleri Her sağmada süt ayrı steril kaplarda toplanmalı ve üzerine tarih-saat yazılmalı. Kullanılacağı zaman tarihi daha önce olan sütler verilmeli. Buzdolabına indirilerek veya ılık suda bekleterek çözülmeli. 24 saat içinde kullanılmalı. Çözünmüş süt tekrar dondurulmamalı. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Beslenmenin değerlendirilmesinde idrar sayısı 1. gün 1 kez 2. gün 2 kez 3. gün 3 kez 4. gün 4 kez 5. gün 6-8 kez idrar yapar. Bebeğin 3. gününden sonraki idrar sayısı aldığı anne sütüne bağlıdır. 4. günden sonra 5’in altında idrar yapması anne sütünün az olduğunun belirtisidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Süt nasıl artırılır? Daha çok yemeli fazladan…… kalori Daha çok su içmeli fazladan…….litre Daha çok süt içmeli fazladan……..litre Bitki çayları içme Memede uzun süre tutma Bol tatlı yeme Her ağladıkça emdirme Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Galaktogog Antiemetikler • Metoklopramid, metpamid, ektrapiramidal yan etkiler, anne sütüne geçiĢi var. • Domperidon alerji, ilaç etkileĢimi(makrolit), bağırsak krampları Antipsikotikler, • Klorpromazin • Sulpirid Hormonlar • Oksitosin • Büyüme hormonu (somatotropin) • Tirotropin salgılayıcı hormon (TRH) • Medroprogesteron Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Galaktogog Bitkiler Çemen otu, Rezene, Keçisedefi otu, Mine çiçeği, Anason, Rezene, Kimyon, Melisa, Robios, Deve dikeni Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Bitkisel süt artırıcılar Çemen otu süt üretimini artırıyor Turkyılmaz C, The effect of galactagogue herbal tea on breast milk production and short-term catch-up of birth weight in the first week of life. J Altern Complement Med. 2011 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Galaktogog Bebeğini emzirmek isteyen ancak her türlü uygulamaya rağmen süt üretimini artmayan annelere fayda-zarar hesabı yapılarak domperidon önerilebilir. Domperidon 10 mg, günde 3 kez, 1-2 hafta Bitkisel ilaçlar standardize değil, bilimsel çalıĢma az. Mama (günde bir bardak) Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Emziren anneler için gerekli günlük besin tüketim miktarları Besin Grupları Miktar (g) Ölçü Süt, yoğurt 400g600g 2-3 su bardağı 50-60g 2 kibrit kutusu kadar 90-100g 3-4 porsiyon Yumurta, kuru baklagiller 100g 1 porsiyon Taze sebze ve meyveler 500-700g 5-7 porsiyon 100-150g 4-6 dilim 300-450 g En fazla 2-3 porsiyon (kalsiyum, proteinler, yağ) Peynir (kalsiyum, proteinler, yağ) Et, tavuk, balık (proteinler, vitaminler) (proteinler, karbonhidrat) (vitamin ve lifler) Ekmek (karbonhidrat, vitaminler) Pirinç, bulgur, makarna vb. (karbonhidrat) Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006, Nutrition during lactation. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=1577&page=113-152 Yeterli ve Dengeli Beslenmede Besin Grupları vee Önemi, TC SB Temel Sağlık Hizmetleri Emziren anne; artan besin gereksinimi karĢılayacak Ģekilde sağlıklı ve dengeli beslenmelidir. %75 daha az alım Günlük alınması gereken miktar 660 gr Türkiye Beslenme ve Sağlık AraĢtırması (TBSA) 2010 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 %60 daha az alım Günlük alınması gereken miktar 100 gr Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 %60 daha az alım Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Günlük alınması gereken miktar 100 gr %18 daha az alım Günlük alınması gereken miktar 700 gr Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 %22 daha fazla alım Günlük alınması gereken miktar 150 gr Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 %80 daha az alım Günlük alınması gereken miktar 450 gr Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Günlük Ġhtiyaç* Yetersizlik 15 18 700 %38 %38 1.000 310 %34 %13 Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Günlük Ġhtiyaç* Yetersizlik 17 %36 500 %29 2,8 1,4 %35 *Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, SB & Hacettepe Üniversitesi Diyetetik ve Beslenme Bölümü, 1,6 %19 2,0 %28 Emzirme döneminde vitamin ve mineral eksikleri yaĢanmaktadır. Doğum sonrası 13-17. haftalarda kemik yoğunluğunda azalma saptanan kadınların oranı:1 %80 Demir eksikliği saptanan kadınların oranı:2 %50 1. Ackurt F, et al. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish women and outcome of pregnancy. Eur J Clin Nutr. 1995 Aug;49(8):613-22. 2. Baysal A. Sosyal Eşitsizliklerin beslenmeye Etkisi. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4), 2003 Özel Eki:66-72. Emziren anneler ülkemizde dengesiz beslenmeden en çok etkilenen 3 gruptan biridir Ülkemizde doğum sonrası 13-17. haftalarda yapılan ölçümlerde eksiklik riski saptanma oranları2 %73,3 80 %60 60 40 %39 %43,1 %36,4 20 0 Ferritin B2 vit B6 vit B12 vit Folat *Diğerleri: gebe ve ile okul öncesi çocuklar. 1. Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006. 2. Ackurt F, et al. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish women and outcome of pregnancy. Eur J Clin Nutr. 1995 Aug;49(8):613-22. Emzirme döneminde enerji ve besin öğesi gereksinmeleri artar. Enerji ve Besin Ögeleri Normal kadın Gebe kadın Emziren Kadın Enerji (kal/gün) 2000-2100 2150-2400 2500-2600 Protein (g/kg) 0.8-1.0 1.1-1.4 1.1-1.4 Kalsiyum (mg/gün) 1000 1300 1000 Demir (mg/gün) 18 27 18 Çinko (mg/gün) 10 15 15 Ġyot (mcg/gün) 150 220 250 A vitamini (mcg/gün) 700 770 1200 D vitamini (mcg/gün) 10 10 10 E vitamini (mg/gün) 15 15 19 C vitamini (mg/gün) 90 90 120 B1 vitamini (mg/gün) 1.1 90 1.4 B2 vitamini (mg/gün) 1.1 1.4 1.4 B3 vitamini (Niasin) (mg/gün) 14 1.8 17 B6 vitamini (mg/gün) 1.3 1.9 2.0 B9 vitamini (Folik asit) (mcg/gün) 400 600 500 B12 vit (mcg/gün) 2.4 2.6 2.8 Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006 Lactamil ne ürünüdür? Lactamil, emziren annelerin artan besin ihtiyacı göz önünde bulundurularak özel olarak geliĢtirilmiĢ zengin içerikli sütlü içecektir. Lactamil, emziren annenin protein, vitamin ve mineral depolarını güçlendirmeye destek olur. Sağlıklı annenin; süt bileĢimi güçlenir, bebeği de sağlıklı büyür! Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Lactamil; emziren anneler içindir. Lactamil inek sütünden daha yüksek miktarlarda;enerji, protein, vitamin ve mineral içerir. • • • • • • • A vitamini 2 kat C vitamini 12 kat D vitamini 6 kat E vitamini 30 kat B1 vitamini 4 kat B3 vitamini 22 kat B5 vitamini 2 kat • B6 vitamini 5 kat • B9 vitamini 24 kat • Kalsiyum 1.5 kat • Demir 90 kat • Çinko 3 kat • İyot 4 kat • Kolin 1.5 kat Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 * Türkiye Beslenme Rehberi ** ek ihtiyaç yok Lactamil, emziren annenin günlük makro ve mikro nutrient ihtiyaçlarını destekler! Değerler Besin Öğeleri Gereksinmeleri* Laktasyondaki Kadın Ekstra Ġhtiyaç 1 bardak ile günlük 1 bardak ile günlük ekstra ihtiyacı toplam ihtiyacı karĢılama oranı karĢılama oranı 159,6 32% 6% 7,6 30% 11% 1,0 26% 4% 26 2,8 1 bardak: 40 g Makro Besin Öğeleri Birim Enerji Protein Lif Karbonhidrat Yağ Vitaminler Vitamin A Vitamin B1 (Timin) Vitamin B12 (Kobalamin) Vitamin B2 (Riboflavin) Vitamin B3 (Niasin) Vitamin B5 (Pantotenik asid) Vitamin B6 (Piridoksin) Vitamin B9 (Folik asid) Vitamin C Vitamin D Vitamin E Vitamin H (Biotin) Omega 3 Omega 6 Mineraller Kalsiyum Demir Magnezyum Fosfor Ġyot Çinko Sodyum Potasyum Klor Diğer Kolin kcal g g g g 2.500 72 29 2.000 47 25 500 25 4 mcg mcg mcg mcg mg mg mg mcg mg mcg mg mcg mcg mcg 1.300 1.400 2,8 1.600 17 7,0 2,0 500 120 10 19 35 1.300 13.000 700 1.100 2,4 1.100 14 5,0 1,3 400 90 10 15 30 1.100 12.000 600 300 0,4 500 3,0 2,0 0,7 100 30 0 4,0 5,0 200 1.000 242 322 0,5 360 4,4 1,4 0,4 240 36 4 3,8 6 32,8 300 40% 107% 130% 72% 147% 70% 61% 240% 120% ** 95% 120% 16% 30% 19% 23% 19% 23% 26% 20% 21% 48% 30% 40% 20% 17% 3% 2% mg mg mg mg mcg mg mg mg mg 1.000 18 310 700 290 15 1.000 18 310 700 150 10 0 0 0 0 140 5,0 400 8,4 32 266 40 2,2 100 360 200 ** ** ** ** 29% 44% 40% 47% 10% 38% 14% 15% 550 425 125 52 42% 12% mg Normal Kadın Lactamil : 200 ml : 40 gr Gebe ve emziren annede yeterli ve dengeli beslenme gereklidir. Tüm annelerin kendi fizyolojik gereksinimlerini karĢılamaları Kendi vücut besin depolarını dengede tutmaları ve Bebeğin sağlıklı büyüme ve geliĢmesi için... 1. Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006. 2. Nutrition during lactation. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=1577&page=153-159. klşk Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK 1. Ġlk 6 ay sadece anne sütü 2. 2 yaĢına kadar anne sütü ile beslenmeye devam edilmesi 3. Responsive (bebeğin ihtiyaçlarına cevap veren) beslenme Beslenmeye zorlama olmamalı Beslenme yapılan yer önemlidir Yemek yeme aynı zamanda karĢılıklı bir iletiĢimdir Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK 4. Tamamlayıcı besinlerin hazırlanması ve saklanması • • • El yıkama eğitimi Temiz kase, bardak, kaĢık kullanılması Biberon kullanılmamalı 5. Tamamlayıcı besin miktarı • • Az miktarda baĢlanıp daha sonra artırılmalı Bir bebeğin mide kapasitesi ancak 200 ml dir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK 6. Besin kıvamları • • • Püre (6. ayda) Pütürlü (7. ayda) Parçalara ayrılmıĢ (9. ayda) 7. Besin verilme sıklığı ve enerji dansiteleri • • • 6-8 ayda ek 2-3 öğün 9-11 ayda ek 2-3 ana öğün, 1-2 ara öğün 12-23 ayda ek 3 ana öğün, 1-2 ara öğün Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK 8. Tamamlayıcı besinlerin besleyici içerikleri • Protein ve mikronütrient içeriği yüksek • Bebekçe sevilen • Baharatlı olmayan • Ailece temin edilebilen BEBEĞĠN ENERJĠ ĠHTĠYACI • Fe: karaciğer, et, tahıllar • Vit A: karaciğer, yumurta sarısı, yeĢil meyva ve sebzeler • Zn: karaciğer, et, yumurta sarısı • Kalsiyum: süt ürünleri, balık Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 HANGĠ AYDA HANGĠ BESĠNLER 6-7 AY Sebze: havuç, kabak, balkabağı, patates, yer elması, kereviz, bezelye, yeĢil yapraklı sebzeler Et: kıyma (yağsız), tavuk, balık, yumurta sarısı Meyva: elma, kayısı, armut, Ģeftali, muz (kabuğu soyulabilen meyvalar) Süt ürünleri: yoğurt (Ģekersiz), muhallebi Pekmez (tatlandırıcı olarak) Tuz eklenmeyecek Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 HANGĠ AYDA HANGĠ BESĠNLER 7-8 AY Tahıllar: pirinç, ekmek Et: kuzu karaciğer, mercimek Süt ürünleri: çökelek, lor Zeytinyağı, tereyağı Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 HANGĠ AYDA HANGĠ BESĠNLER 9-12 AY Tahıllar: pilav, makarna Et: köfte Süt ürünleri: peynir Kıymalı sebze yemekleri, çorbalar Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK 9. Vitamin ve mineral suplemantasyonu • Demir • Vit A • Vit D • Çinko • Flor desteği 10. Hastalık sırasında ve sonrasında beslenme • Beslenmenin bu dönemde de devamının sağlanması • Evde yapılan besinlerin önerilmesi • Aileye sağlıklı besin davranıĢı kazandırılması ve sağlanması Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya Demir eksikliği Anemisi • 6-24 AYDA SIK DÜġÜK DOĞUM AĞIRLIĞI PREMATÜR BĠR YAġINDAN ÖNCE ĠNEK SÜTÜ GÜNDE 750 ML ÜZERĠ ĠNEK SÜTÜ UYGUN OLMAYAN TAMAMLAYICI BESLENME 4. AYDA DEMĠR EKLENMESĠ (4-12 ay arası her bebeğe proflaktik amaçlı ücretsiz demir desteği sağlanması, 13-24 ay anemisi olan bebeklere demir tedavisi önerilmesi amacıyla 2004 yılında Demir Gibi Türkiye projesini baĢlatmıĢtır.) Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 D vitamini 1 hafta- 1yaĢ? GüneĢten yaralanma sıklığı düĢük! Ülkemizde maternal D vitamini eksikliði önemli bir problemdir. Bu nedenle, hayatın ilk haftasından itibaren beslenme tarzı ne olursa olsun (Formüla ya da anne sütü fark etmez), tüm bebeklere en az bir yaĢına kadar, tercihen 3 yaĢına kadar 400 ünite/gün D vitamini (günde 3 damla D vitamini)uygulanmalıdır. Bu dozdaki D vitamini günde bir kez 3 damla olmak üzere yıl boyunca sürekli verilmelidir. 2005 yılında; D vitamini yetersizliği konusunda bilinçlendirilmesi, 1 milyon bebeğe günlük 400 U D vitamininin 1 yıl süre ile verilmesi amacıyla "Bebeklerde D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi ve Kemik Sağlığının Korunması" projesini baĢlatmıĢtır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Zn (Çinko) Topraklarımızda çinko düzeyi düĢük!! Altıncı ayda verilen çinko------ Altıncı aydan önce baĢlanan tamamlayıcı beslenmeden etkilidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Tavsiye edilen içme suyundaki flor desteği miktarı World Health Organization Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Emzirmenin korunması ve desteklenmesinde aile hekiminin tutum ve davranıĢları Doğum sonrası erken dönemde anne ile yenidoğan bebeği arasındaki etkileşimi başlatmak için olabildiğince birlikte olmaları sağlanır. Emzirmenin başarılı olması aile hekimlerinin en önemli işlevlerinden biri.. Aile hekimi bebek bakımı ile ilgili aileye zaman ayırmalı, soruları yanıtlanmalıdır. Brodribb W. Et al. Attitudes to infant feeding decision-making--a mixed-methods study of Australian medical students and GP registrars. Breastfeed Rev. 2010;18:5-13. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 Aile Hekimlerinin Rolü Annelerin bebeklerini yeterli ve etkili emzirmesi için: (32. gebelik hf..) Anne sütünün önemini kavramalarını sağlamalı Etkin emzirmeyi, Emzirme tekniklerini, Emzirme sıklığını, süresini, Emzirme sırasını öğretmelidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013 ĠLGĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER