çatalzeytin ilçe analizi

T.C.
KUZEY ANADOLU KALKINMA AJANSI
ÇATALZEYTİN İLÇE ANALİZİ
HAZIRLAYAN
VEDİDE ZEYNEP ÜNAL
Planlama, Programlama ve Stratejik Araştırmalar Birimi Uzmanı
Temmuz, 2013
i
i
Yönetici Özeti
2014 – 2023 Bölge Planına altlık teşkil edecek olan ilçe analizlerinin 41 tanesinden biri olan Çatalzeytin
İlçe Analizi, Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) Planlama, Programlama ve Stratejik Araştırmalar
Birimi (PPSAB) tarafından 2012 yılında hazırlanmıştır. Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı’nın sorumluluk
alanına giren TR82 Düzey 2 Bölgesi; Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerinden müteşekkil olup, illerde
sırasıyla (merkez ilçeler dâhil) 20, 12 ve 9 ilçe olmak üzere toplam 41 ilçe bulunmaktadır. Her bir
ilçenin sosyal, ekonomik, kültürel ve mekânsal olarak incelendiği ilçe analizleri, mikro düzeyli
raporlardır. Analizin ilk 5 bölümü ilçedeki mevcut durumu yansıtmaktadır. Mevcut durum analizinden
sonra ilgili ilçede düzenlenen ‘İlçe Odak Grup Toplantıları’yla, ampirik bulgular ilçenin ileri gelen
yöneticileri, iş adamları ve yerel inisiyatifleriyle tartışılarak analizin 6. Bölümünde bulunan ilçe
stratejileri oluşturulmuştur.
İlçe analizleri; İl Müdürlükleri, Kaymakamlıklar, Üniversiteler, Ticaret ve Sanayi Odaları, Türkiye
İstatistik Kurumu ve Defterdarlıklardan alınan verilerle oluşturulduğundan, ilçeleri tanıtmanın yanında
yatırımcılar için de aslında birer «Yatırım Ortamı Kılavuzu» olma özelliğini taşımaktadır.
Çatalzeytin Kastamonu İli içinde nüfus, yüz ölçümü ve sosyo – ekonomik açıdan orta derecede gelişmiş
bir ilçedir. 2011 verilerine göre 6.808 kişilik bir nüfusa ve 368 km2 yüzölçümüne sahiptir. İlçe’de nüfus
son 40 yılda %60 oranında azalmış olup, bu azalışın sebebi çalışma amaçlı olarak özellikle yurt dışına
gidilmesidir.
Çatalzeytin işletme varlığı, esnaf faaliyetleri, işyeri ve istihdam sayısı gibi kıstaslar açısından
Kastamonu İli’nde orta sıralarda yer alan bir ilçedir. Çatalzeytin’de OSB olmamakla beraber, 21
işletmenin faaliyet gösterdiği, 44 işyeri kapasiteli küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. KSS’nin doluluk
oranı %48’dir.
Çatalzeytin ekilebilir tarım alanı açısından da potansiyeli düşük bir ilçedir. Fakat İlçe’de meyve
üreticiliği önem arz etmektedir ve meyve ürün gruplarının çoğu İlçe’de üretilmektedir. Ceviz, elma erik
ve fındık öne çıkan meyvelerdir. Kastamonu’da şeftali üretiminin %100’ü, zerdali üretiminin %77’si,
incir üretiminin %15’i ve ceviz üretiminin %8’i Çatalzeytin’den elde edilmektedir
İlçe’de balıkçılık faaliyetleri de yaygın olup en çok hamsi bulunmaktadır. Kastamonu’daki tirsi
üretiminin tamamı, çinakop üretiminin %47’si, hamsi üretiminin %13’ü ve kayabalığı üretiminin %12’si
Çatalzeytin’den sağlanmaktadır.
İlçe’de nüfus düşük olmasına rağmen, çalışma amacıyla İlçe dışına çıkanların geri dönmesiyle yaz
aylarında turizm anlamında canlılık yaşandığı söylenebilir. Kıyı ve yat turizmi için uygun olan İlçe’de
ayrıca bisiklet biniciliği ve doğa yürüyüşü gibi faaliyetler gerçekleştirilmektedir.
i
Kısaltmalar
AB
: Avrupa Birliği
ADNKS
: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
DHMİ
: Devlet Hava Meydanları İşletmesi
DPT
: Devlet Planlama Teşkilatı
DSİ
: Devlet Su İşleri
EİE
: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, Yeni adı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü
EuroStat
: Avrupa İstatistik Ofisi
İBBS
: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması
KGM
: Karayolları Genel Müdürlüğü
KOBİ
: Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler
KSS
: Küçük Sanayi Sitesi
MTA
: Maden Tetkik Arama
NACE
:Nomenclature générale des Activités économiques dans les Communautés
Européennes,
Avrupa Birliği’nde iktisadi faaliyetlerin istatiksel olarak sınıflandırılmasını sağlayan bir sistem.
OSB
: Organize Sanayi Bölgesi
RES
: Rüzgâr Enerjisi Santrali
SGK
: Sosyal Güvenlik Kurumu
TCDD
: T.C. Devlet Demiryolları
TSO
: Ticaret ve Sanayi Odası
TÜİK
: Türkiye İstatistik Kurumu
İçindekiler
Yönetici Özeti ................................................................................................................................. i
Kısaltmalar ..................................................................................................................................... ii
İçindekiler ..................................................................................................................................... iii
Tablo, Şekil ve Grafikler Listesi ....................................................................................................... v
1. Giriş .......................................................................................................................................... 1
1.1. Bölge ve Bölgesel Kalkınma ..................................................................................................................... 1
1.2. İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması ................................................................................................ 1
1.3. İlçe’ye Genel Bakış .................................................................................................................................... 2
1.4. İlçe’nin Coğrafi Yapısı ............................................................................................................................... 2
1.5. İlçe’nin İdari Yapısı ................................................................................................................................... 2
2. Sosyo-Kültürel Yapı .................................................................................................................... 3
2.1. Nüfus .......................................................................................................................................................... 3
2.2. Göç .............................................................................................................................................................. 5
2.3. Eğitim .......................................................................................................................................................... 5
2.4. Sağlık .......................................................................................................................................................... 9
2.5. Spor............................................................................................................................................................. 9
2.6. Toplumsal Cinsiyet ve Kadın.................................................................................................................. 10
2.7. Kültür ........................................................................................................................................................ 10
2.8. Sivil Toplum Kuruluşları.......................................................................................................................... 11
2.8.1. Dernekler .......................................................................................................................................... 11
2.8.2. Vakıflar .............................................................................................................................................. 12
2.9. İstihdam ve Sosyal Güvenlik ................................................................................................................. 12
2.9.1. İstihdam ............................................................................................................................................ 12
2.9.2. Sosyal Güvenlik ................................................................................................................................ 12
3. Ekonomik Yapı..........................................................................................................................13
3.1. Tarım ve Hayvancılık .............................................................................................................................. 15
3.1.1. Tarımsal Yapı ve Alan ..................................................................................................................... 15
3.1.2. Bitkisel Üretim .................................................................................................................................. 16
3.1.3. Hayvansal Üretim ............................................................................................................................ 18
3.1.4. Su Ürünleri ........................................................................................................................................ 23
3.2. Orman ve Ormancılık .............................................................................................................................. 24
3.3. Sanayi ....................................................................................................................................................... 25
3.3.1. Küçük Sanayi Siteleri ....................................................................................................................... 25
iii
3.3.2. İlçe’de Öne Çıkan Sektörler ............................................................................................................ 25
3.4. Madencilik ................................................................................................................................................ 27
3.5. Turizm....................................................................................................................................................... 27
4. Kentleşme ve Ulaşım.................................................................................................................28
4.1. Kentleşme ................................................................................................................................................ 28
4.2. İlçe’de Ulaşım .......................................................................................................................................... 28
4.2.1. Karayolları ......................................................................................................................................... 30
5. Çevre ve Enerji .........................................................................................................................31
5.1. Yenilenebilir Enerji Potansiyeli .............................................................................................................. 31
6. Sonuç ve Değerlendirme ...........................................................................................................33
Kaynakça .....................................................................................................................................34
Tablo, Şekil ve Grafikler Listesi
Tablolar
Tablo-1: Bölge Tipleri ........................................................................................................................................... 1
Tablo-2: Bölge’de Yer Alan İlçe, Köy ve Belde Sayısı ile Bölge’nin Yüzölçümüne İlişkin Bilgiler, 2011 .... 2
Tablo-3: 1965-2011 Yılları Arası Bölge Nüfusu, 2011 ...................................................................................... 3
Tablo-4: Bölge’de Bağımlılık Oranları, 2011 ...................................................................................................... 4
Tablo-5: Bölge’nin Aldığı ve Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı, 2011 .................................................... 5
Tablo-6: Üç Büyük Şehirde Kastamonulu ve TR82’li Nüfusu Varlığı .............................................................. 5
Tablo-7: Bölge’de Üniversitelere Ait Bilgiler, 2012 ........................................................................................... 8
Tablo-8: Bölge’de Sağlık Kuruluşları ve Uzman Personel Sayıları, 2011 ....................................................... 9
Tablo-9: Spor Tesisi ve Toplam Lisanslı Sporcu Sayıları, 2011 ...................................................................... 9
Tablo-10: Bölge’de Kültürel Göstergeler, 2011 .............................................................................................. 10
Tablo-11: Bölge’de Dernek ve Üye Sayıları, 2010 .......................................................................................... 11
Tablo-12: Faaliyet Alanına ve Türüne Göre Dernek Sayıları, 2010 .............................................................. 11
Tablo-13: Bölge’de Kuruluş Amacına Göre Vakıflar, 2011 ............................................................................ 12
Tablo-14: Bölge’de İşyeri ve İstihdam Verileri, 2012 .................................................................................... 12
Tablo-15: Bölge’de Sosyal Güvenlik İstatistikleri, 2011 ................................................................................ 12
Tablo-16: Bölge’deki Şirket Türleri, 2012 ........................................................................................................ 14
Tablo-17: Bölge’deki Esnaf Faaliyet Alanlarının Dağılımı, 2012 ................................................................... 14
Tablo-18: Çatalzeytin'de İşletmelerin Nace Sınıflandırmasına Göre Faaliyet Alanları, 2012 .................... 14
Tablo-19: Çatalzeytin, Kastamonu ve TR82'de Tarım Alanları, 2010 (Dekar olarak) ................................ 15
Tablo-20: Traktör Sayısı ve Traktör Başına Ekilen Tarım Alanı, 2010 ......................................................... 15
Tablo-21: Bölge’de Ürün Türlerine Göre Ekilen Tarla Alanı ve Üretim Miktarları, 2010 ........................... 16
Tablo-22: İlçe’de Ürün Türlerine Göre Ekilen Alan ve Üretim Miktarları, 2010 .......................................... 16
Tablo-23: İlçe’de Sebze Ürünleri, 2010 (Aksi belirtilmedikçe ton olarak) ................................................... 17
Tablo-24: İlçelere Göre Seçilmiş Meyve Ürünleri, 2010 (Aksi belirtilmedikçe ton olarak) ........................ 17
Tablo-25: Yıllar İtibariyle Büyükbaş Hayvan Varlığı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) .............................. 18
Tablo-26: Yıllar İtibariyle Küçükbaş Hayvan Varlığı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) .............................. 19
Tablo-27: Yıllar İtibariyle Kanatlı Hayvan Varlığı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) .................................. 20
Tablo-28: Yıllar İtibariyle Bölge’de Arı Kovanı Sayısı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) ............................ 21
Tablo-29: Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Et Üretimi (Ton) (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) ............... 21
Tablo-30: Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Süt Üretimi (Ton) (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) ............. 21
Tablo-31: Yumurta, Bal, Bal Mumu ve Deri Üretimi (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak) ............................. 22
Tablo-32:Çatalzeytin’de Üretilen Su Ürünleri Miktarları, 2008-2010 (Aksi belirtilmedikçe ton olarak) ... 23
Tablo-33: Ormandan Elde Edilen Endüstriyel ve Yakacak Odun Miktarları ................................................ 24
Tablo-34: Bölge’de Bulunan Küçük Sanayi Siteleri......................................................................................... 25
Tablo-35: Çatalzeytin’de İmalat Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Dağılımı, 2012 ........................ 25
Tablo-36: Çatalzeytin'de Öne Çıkan Meslek Kolları ve İşletme Sayıları, 2011 ............................................ 26
Tablo-37: Çatalzeytin’de Meslek Kolları ve İşletme Sayıları, 2011 ............................................................... 26
Tablo-38: Çatalzeytin’de Maden Varlığı, 2011 ................................................................................................ 27
Tablo-39: Çatalzeytin’de Konaklama Kapasitesi, 2010 .................................................................................. 27
Tablo-40: Kent ve Kır Nüfus Oranları, 2011 .................................................................................................... 28
Tablo-41: Su İstatistikleri, 2011 ....................................................................................................................... 28
Tablo-42: Isınma Türleri, 2011 ......................................................................................................................... 28
v
Tablo-43: Bölge’de Kargo Şirketleri, 2010 ...................................................................................................... 30
Tablo-44: İlçe’den İl Merkezine ve Diğer Şehirlere Toplu Taşıma Sefer Sıklığı, 2012 .............................. 30
Tablo-45: Karayolu, Demiryolu ve Köy Yolu Uzunlukları ............................................................................... 30
Tablo-46: Otomobil Trafik Kazası ve Ölü Sayıları, 2011 ................................................................................ 30
Şekiller
Şekil-1: Bölge’de Turizm Varlığı ........................................................................................................................ 27
Şekil-2: TR82 Bölgesi’nde Ulaşım Ağı ve Nüfusa Göre Yerleşim Kademelenmeleri ................................... 29
Şekil-3: Kastamonu Rüzgâr Atlası..................................................................................................................... 31
Şekil-4: Kastamonu Güneş Atlası ...................................................................................................................... 32
Grafikler
Grafik-1: Bölge’de Nüfus Artış Hızının Değişimi, 2011 ..................................................................................... 3
Grafik-2: Çatalzeytin’in Nüfus Piramidi, 2011 ................................................................................................... 4
Grafik-3: Okulöncesi Seviyede Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci Sayıları, 2010-2011 ........................ 5
Grafik-4: İlköğretim Seviyesinde Okul, Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci Sayıları, 2010-2011 ......... 6
Grafik-5: Genel Ortaöğretim Seviyesinde Okul, Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci Sayıları, 20102011 ........................................................................................................................................................................ 6
Grafik-6: Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Seviyesinde Okul, Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci
Sayıları, 2010-2011 ............................................................................................................................................. 7
Grafik-7: Eğitim durumu 2010-2011 (% Olarak) ............................................................................................. 7
Grafik-8: Son Beş Yıl İçinde Kapanan (2007 – 2011), Taşımalı Eğitim Yapan Okul Sayıları, Halk Eğitim
Merkezi ve Özel Eğitim Kurumları Sayısı ............................................................................................................ 8
Grafik-9: Toplumsal Cinsiyet ve Kadın 15 Yaş Üzeri Eğitim Durumu, 2010 ............................................... 10
Grafik-10: İşletmelerin İlçelere Göre Dağılımı, 2012 ..................................................................................... 13
Grafik-11: Çatalzeytin Güneşlenme Süreleri (Saat) ....................................................................................... 32
1. Giriş
1.1. Bölge ve Bölgesel Kalkınma
Kalkınma çok boyutlu bir kavram olup; iktisadi büyüme, sermaye birikimi, sanayileşme ve yapısal
değişmeyi bünyesinde barındırır. Genel olarak kalkınma kavramı gelişmekte olan ülkeler; büyüme
kavramı ise gelişmiş ülkeler için kullanılmaktadır. Reel gelir artışı, istihdam artışı ve yaşam kalitesinin
iyileştirilmesi kalkınmanın önemli göstergelerindendir. Kalkınmanın nihai amacı, ülkenin refah düzeyini
arttırmaktır. Bu amaca ulaşabilmek için mevcut kaynak ve imkânların rasyonel ve etkin bir şekilde
kullanılması gerekmektedir.
Türkiye’de kalkınmanın temel aracı ulusal düzeyde tasarlanan ve tavandan tabana doğru şekillenen
politikalar olmuştur. Ancak yakın geçmişe kadar yaygın biçimde uygulanan merkezi kalkınma
politikaları farklı bölgelerdeki farklı potansiyelleri harekete geçirmede yetersiz kalmıştır. Küresel ölçekte
de gözlenen bu durum, bölgeleri kalkınmanın odağına yerleştirmiştir.
Özellikle 1980’li yıllardan itibaren ekonomik kalkınmada öne çıkmaya başlayan yerel aktörler, kalkınma
politikalarının yönünü ve tartışmalarının zeminini ulusal boyuttan yerel boyuta taşımış; bu süreç
bölgeler arası işbirliğinin ve rekabetin daha fazla ön plana çıkmasına neden olmuştur. Söz konusu
süreç içinde bölgeler ulusal sınırları aşarak işlevsel bütünlükler oluşturmuş; farklı ülkeleri bölgesel
politika bağlamında işbirliğine yönlendirmiştir. Bu yüzden bölge tanımı yapmak zorlaşmakta ve yapılan
tanımlar birçok kıstasa göre değişmektedir. Örneğin; sosyal bilimlerde bölge; ortak özellikler ile
tanımlanan ve coğrafi bir alan olarak kullanılan bir kavramdır (Nillson, 2009). Bu tanımlamalar farklı
kıstaslara göre dört başlık altında toplanabilir:
Tablo-1: Bölge Tipleri
Kıstaslar
Bölgeleme İlkeleri
Örnekler
Doğa
Ulaşım Olanakları
Adalar, Vadiler
Kültür
Dil, Etnik Yapı, Din, Tarih
Katalonya, İskoçya
İşlev
Akışın Yoğunluğu
Kent-Bölgeler
Yönetim
İdari Sınırlar
İlçeler, İller
Kaynak: Nillson (2009)
*Tablo, bu çalışma için uyarlanmıştır.
Bu kıstaslara göre farklılaşan bölgelerin gelişmişlik düzeyinde de farklılıklar oluşmaktadır. Bölgesel
gelişmişlik farklılıklarının giderilmesi ise bölgesel kalkınma kavramını gündeme getirmiştir. Bölgeye içsel
olan potansiyellerin harekete geçirilmesi, gelişme stratejisinin bölgesel düzeyde özgün olarak
belirlenmesi ve bölgede yaşayanların karar alma süreçlerine etkin olarak katılması bölgesel kalkınma
kavramının temel bileşenleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
1.2. İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması
Avrupa Birliği, yaklaşık 30 yıl önce, bölgesel çözümlemelerin yapılabilmesi ve bölgesel düzeyde
istatistiki verilerin tutulabilmesi için İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) çalışmasını
gerçekleştirmiştir (Eurostat, 2007). 1988’den bu yana fiilen kullanılan bu sınıflandırma, Avrupa Birliği
(AB) genelinde yaygın olarak kullanılması için 2003 yılında yasal düzenlemeye kavuşmuştur. AB üyesi
ülkelerdeki idari sınırların değişmesinin veri toplamayı zorlaştırmasının önüne geçmek için mümkün
olduğu kadar bölgesel fonları akılcı ve uyumlu bir şekilde dağıtmak ve bölgelerin eğilimlerini ölçmek
için de bu sınıflandırma kullanılmaktadır (Eurostat, 2009).
Türkiye’de ise İBBS çalışması Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) koordinasyonunda ve
Devlet İstatistik Enstitüsü’nün (DİE, şimdiki adıyla Türkiye İstatistik Kurumu: TÜİK) katkılarıyla 2002
yılında tamamlanmıştır. Buna göre, Türkiye, 12 Düzey 1, 26 Düzey 2 ve her bir ile karşılık gelen 81
Düzey 3 istatistiki bölge birimine ayrılmıştır. İstatistiki bölge birimleri, sosyoekonomik analizler için
1
kullanılmasının yanı sıra, kalkınma ajanslarının kuruluşuna da temel teşkil etmiştir. Her bir Düzey 2
Bölgesi’nde bir kalkınma ajansı faaliyet göstermektedir. TR82 Düzey 2 Bölgesi’ni Kastamonu, Çankırı ve
Sinop illeri oluşturmaktadır.
1.3. İlçe’ye Genel Bakış1
Çatalzeytin İlçesi, Batı Karadeniz Bölgesi’nde Kastamonu İli’nde yer alan ve kuzeyde Karadeniz’e kıyısı
olan bir ilçedir. 1954 yılında ilçe olmuştur. Adını sahilinde bulunan kayıkçıların kayıklarını bağladığı çatal
zeytin ağacından aldığı söylenmektedir.
Çatalzeytin’de ilk yerleşimlerin Ginolu’da olduğu tahmin edilmektedir. Ginolu, Çatalzeytin’den bağımsız
bir yerleşim yeriyken, bugün Çatalzeytin’de Konaklı Köyü’ne bağlı bir mahalledir. Çatalzeytin çevresinde
ve özellikle Ginolu’da Karadeniz ticaretini uzun süre elinde tutmuş olan Venedik ve Ceneviz’in etkisi
büyüktür. Çatalzeytin’de ikinci bir tarihi yerleşim alanı ise Mamlay’dır. Tarihi Osmanlı öncesine dayanan
Mamlay'ın hareketli bir ekonomik yaşamı olduğu da bilinmektedir. Su değirmenleri ve hisarı, beziryağı
üretim merkezi, demirci dükkânları bu bilgiyi kanıtlar niteliktedir.
1.4. İlçe’nin Coğrafi Yapısı1
Çatalzeytin, Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Kastamonu İl’ine bağlı, yüzölçümü 368 km2 olan bir ilçe olup
Kastamonu İl alanı içinde % 2,8’lik bir yer kaplamaktadır. İlçe, Kastamonu İli’nin kıyı ilçelerinin en
doğusunda Sinop İl sınırında bulunmaktadır. İlçe’nin güneybatısında Kastamonu’nun Devrekâni İlçesi,
güneyinde Taşköprü İlçesi, batısında Abana ve Bozkurt ilçeleri ile doğusunda Sinop’un Türkeli İlçesi
bulunmaktadır. İlçe’nin Abana İlçesi’ne uzaklığı 22 km, Bozkurt İlçesi’ne uzaklığı 24 km, Devrekâni
İlçesi’ne uzaklığı 71 km, Taşköprü İlçesi’ne uzaklığı 138 km ve Türkeli İlçesi’ne uzaklığı 11 km’dir.
İlçe’de Karadeniz iklimi egemendir ve her mevsim yağış görülmektedir. İlçe’de akarsular doğuda
Akçay, Huğla Çay Farya Çayı, İnanya Çayı ve Şeyhşaban Deresi; batıda, Harda Çayı ve Kuğu Deresi
olarak sıralanabilir. Akarsuların rejimleri yağışların yıl içindeki dağılımına bağlı olarak düzenlidir.
İlçe’de tarım; arazi yapısının parçalı ve eğimli olması nedeniyle sorunludur. Tarımdan yeterli kazanımın
elde edilemeyişi iç kesimlerde tipik dağınık yerleşme biçimi görülmektedir. Orman açısından zengin
olan İlçe’de yapı malzemesi ağaç olmasına karşın son yıllarda beton yapılarda ciddi bir artış söz
konusudur. Yeterli kıyı uzunluğuna sahip olmasına rağmen güneşli gün sayısının sınırlı olması ve
konaklama imkanlarının yetersizliği deniz turizminin gelişmesini engellemektedir.
Ginolu’da bir balıkçı barınağı bulunmasına rağmen, balıkçılık ekonomik gelir kaynağı olarak önemli bir
sektöre dönüşememiştir. Deniz ürünleri içinde hamsi, çinakop ve istavrit ön sırlarda yer almaktadır.
1.5. İlçe’nin İdari Yapısı
Çatalzeytin İlçesi’nde 41 köy bulunmaktadır. Kastamonu’daki köylerin %3,9’u ve Bölge’deki köylerin
%2,2’si Çatalzeytin’de bulunmaktadır.
Tablo-2: Bölge’de Yer Alan İlçe, Köy ve Belde Sayısı ile Bölge’nin Yüzölçümüne İlişkin Bilgiler, 2011
İlçe Sayısı
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Türkiye
Köy Sayısı
20
41
957
41
1.070
1.906
34.402
Belde Sayısı
1
22
1.977
Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler (Erişim Tarihi: 09.04.2012)
1
2
Çatalzeytin Kaymakamlığı Web Sitesi (http://www.catalzeytin.gov.tr/)Erişim Tarihi 01.10.2012
Yüzölçümü
(Göl Hariç–km2)
368
13.153
26.435
769.604
2. Sosyo-Kültürel Yapı
2.1. Nüfus
Çatalzeytin, Kastamonu, TR82 Bölgesi ve Türkiye için 1965 yılından 2011 yılına kadar toplam nüfustaki
değişmeler aşağıda gösterilmiştir (Bkz. Tablo-3). Buna göre, 1990 yılında ilçe olan Çatalzeytin’de 1965
yılından 2011 yılına gelindiğinde; nüfusun %60 oranında düşüş gösterdiği görülmektedir. Bu düşüş
oranı, Kastamonu için %19, TR82 Bölgesi için ise %23’tür. İlçe’de nüfusun azalmasının başlıca
etkenleri arasında dışarıya göçün artması gösterilebilir.
Tablo-3: 1965-2011 Yılları Arası Bölge Nüfusu, 2011
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Türkiye
1965 Nüfus Sayımı
17.410
441.638
958.413
31.391.421
1970 Nüfus Sayımı
17.504
446.601
973.623
35.605.176
1975 Nüfus Sayımı
16.737
438.243
971.316
40.347.719
1980 Nüfus Sayımı
16.238
450.946
985.624
44.736.957
1985 Nüfus Sayımı
14.896
450.353
994.457
50.664.458
1990 Nüfus Sayımı
11.080
423.611
967.893
56.473.035
2000 Nüfus Sayımı
8.508
375.476
871.405
67.803.927
2011 ADNKS
6.808
359.759
739.997
74.724.269
Kaynak: TÜİK, Genel Nüfus Sayımları ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (Erişim Tarihi: 09.04.2012)
Bölge’deki nüfus değişim hızı, Grafik-1 yardımıyla görülebilir. Türkiye’de nüfus artış hızı ortalama olarak
%13 civarında olmasına rağmen, TR82 Bölgesi’nde 1990 yılından itibaren nüfusun artan bir hızla
azaldığı görülmektedir. Kastamonu’da da aynı şekilde 1990 yılından itibaren nüfus azalmakla beraber,
son 10 yılda nüfus daha yavaş azalmaya başlamıştır. Çatalzeytin’de görüldüğü üzere, 1970 yılından
beri nüfus azalmakta olup, 1990 yılından itibaren nüfus hızla azalmaya başlamıştır.
Grafik-1: Bölge’de Nüfus Artış Hızının Değişimi, 2011
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Türkiye
30%
20%
10%
0%
-10%
-20%
-30%
Kaynak: TÜİK, Genel Nüfus Sayımları ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (Erişim Tarihi: 09.04.2012)
*TÜİK verileri kullanılarak tarafımızca çizilmiştir.
3
Çatalzeytin’de beşerli yaş grubuna göre nüfus piramidi Grafik-2 ile gösterilmiştir. Piramidin giderek
daralan alt kısmından, doğum oranının azalmasına bağlı olarak nüfusun azalmakta olduğu sonucuna
ulaşılabilir. Ayrıca 55-69 yaş grubundaki kadın ve erkeklerin belirgin bir şekilde diğer yaş gruplarından
fazla olması, Çatalzeytin’in emekli ve memurların tercih ettiği bir yerleşim alanı olduğu şeklinde
yorumlanabilir.
Grafik-2: Çatalzeytin’in Nüfus Piramidi, 2011
90+
85-89
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
Kadın
Erkek
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
000
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (Erişim Tarihi: 09.04.2012).
*TÜİK verileri kullanılarak tarafımızca çizilmiştir.
Nüfus bağımlılıkları, genç ve yaşlı bağımlılığı olmak üzere ikiye ayrılır. Genç bağımlılığı ve yaşlı
bağımlılığı sırasıyla 0-14 yaş aralığındaki nüfusun ve 65 ve üstündeki yaş grubunda bulunan nüfusun,
15-64 yaş aralığındaki çalışma çağındaki nüfusa oranlanmasıyla hesaplanır. Çatalzeytin’de genç
bağımlılığı Kastamonu, TR82 Bölgesi ve Türkiye değerlerinden daha düşüktür. Yaşlı bağımlılığı ise
Kastamonu, Bölge ve Türkiye değerlerinin oldukça üzerindedir (Bkz. Tablo-4).
Tablo-4: Bölge’de Bağımlılık Oranları, 2011
Genç Bağımlılık Oranı
(0-14 Yaş/15-64 Yaş)
Yaşlı Bağımlılık Oranı
(65+/15-64 Yaş Yaş)
Çatalzeytin
27,6
41,6
69,2
Kastamonu
28,9
23,4
52,3
TR82
29,7
23,5
53,2
Türkiye
37,5
10,9
48,4
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (Erişim Tarihi: 09.04.2012).
4
Toplam Bağımlılık
Oranı
(0-14 Yaş + 65+ Yaş)
2.2. Göç
Göç, insanların belirli bir zaman boyutu içinde belirli bir yerleşim alanından başka bir yerleşim alanına
geçişidir (İçduygu ve Ünalan, 1998). Buna göre 2011 yılında TR82 Bölgesi’nde net göç (Bölge’ye
gelenler – Bölge’den gidenler) -4.777 kişi olarak gerçekleşirken net göç hızı binde 6 olarak
hesaplanmıştır. Kastamonu içinse bu değerler sırasıyla, 459 kişi ve binde 1 olarak hesaplanmıştır (Bkz.
Tablo-5).
Tablo-5: Bölge’nin Aldığı ve Verdiği Göç, Net Göç ve Net Göç Hızı, 2011
ADNKS 2011
Nüfusu
Aldığı Göç
Verdiği Göç
Net Göç
Net Göç Hızı
Kastamonu
359.759
15.023
15.482
-459
-1
TR82
739.997
34.323
39.100
-4.777
-6
74.724.269
2.246.828
2.246.828
0
0
Türkiye
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (Erişim Tarihi: 10.04.2012).
Üç büyük şehirde (İstanbul, Ankara ve İzmir) Kastamonulu varlığı şaşırtıcı düzeylere ulaşmaktadır (Bkz.
Tablo-6). 2011 yılı itibariyle İstanbul’un toplam nüfusu 13.483.052’dir. İstanbul nüfusunun 541.797’lik
kısmı Kastamonu, 1.063.529’luk kısmı ise TR82 doğumlu olan kişilerden oluşmaktadır. Türkiye’de
yoğun iç göçün başlangıç tarihi olan 1950’lerden bu yana İstanbul’a göç eden Kastamonulu, Çankırılı
ve Sinoplular bugün İstanbul nüfusunun yaklaşık %8’ini oluşturmaktadır.
Tablo-6: Üç Büyük Şehirde Kastamonulu ve TR82’li Nüfusu Varlığı
İstanbul
Kastamonu
TR82
Ankara
İzmir
541.797
40.984
7.378
1.063.529
299.358
21.067
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (Erişim Tarihi: 10.04.2012).
2.3. Eğitim
Çatalzeytin’de 2010-2011 dönemi için okulöncesi seviyede öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci
sayıları Grafik-3 ile gösterilmiştir. Grafikten anlaşılacağı üzere, Çatalzeytin’de öğretmen başına düşen
öğrenci sayısı çok fazladır. Derslik başına düşen öğrenci sayısı ise Kastamonu ve TR82 değerlerine
yakındır.
Grafik-3: Okulöncesi Seviyede Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci Sayıları, 2010-2011
Çatalzeytin
70
60
Kastamonu
TR82
58,00
50
40
30
20
24,7097
19,4519
19,3333
22,9341
19,3653
10
0
Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı
Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı
Kaynak: TR82 Bölgesi İl Milli Eğitim Müdürlükleri
5
Çatalzeytin’de 2010-2011 dönemi için İlköğretim seviyesinde okul, öğretmen ve derslik başına düşen
öğrenci sayıları Grafik-4 ile gösterilmiştir. Grafiğe göre, Çatalzeytin’de okul başına düşen ilköğretim
öğrenci sayısı Kastamonu ve TR82 değerlerinden oldukça yüksektir. Bunun sebebi, İlçe’de ilköğretim
düzeyinde yalnızca 3 okul bulunmasıdır. İlçe’de öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ve derslik başına
düşen öğrenci sayısı ise Kastamonu ve TR82 değerlerine yakındır.
Grafik-4: İlköğretim Seviyesinde Okul, Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci Sayıları, 2010-2011
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
250
215,6667
200
159,6084
144,0111
150
100
50
15,780516,181016,3515
17,026320,927320,2061
0
Okul Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci
Sayısı
Derslik Başına Düşen Öğrenci
Sayısı
Kaynak: TR82 Bölgesi İl Milli Eğitim Müdürlükleri
Çatalzeytin’de 2010-2011 dönemi için ortaöğretim seviyesinde okul, öğretmen ve derslik başına düşen
öğrenci sayıları Grafik-5 ile gösterilmiştir. Buna göre, Çatalzeytin’de okul ve derslik başına düşen
ortaöğretim öğrenci sayısı Kastamonu ve TR82 değerlerinden düşüktür. Öğretmen başına düşen
öğrenci sayısı ise Kastamonu ve TR82 değerlerine eşittir.
Grafik-5: Genel Ortaöğretim Seviyesinde Okul, Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci Sayıları, 20102011
Çatalzeytin
26190001900r10l
Kastamonu
TR82
259,6154
257,5636
6190001900r9l
18190001900r7l
171,00
29190001900r5l
9190001900r4l
19190001900r2l
13,1538
13,0683
12,8083
20,2703
20,0368
14,2500
Öğretmen Başına Düşen
Öğrenci Sayısı
Derslik Başına Düşen Öğrenci
Sayısı
0190001900r1l
Okul Başına Düşen Öğrenci
Sayısı
Kaynak: TR82 Bölgesi İl Milli Eğitim Müdürlükleri
Bölge’de 2010-2011 dönemi için mesleki ve teknik ortaöğretim seviyesinde okul, öğretmen ve derslik
başına düşen öğrenci sayıları Grafik-6 yardımıyla gösterilmiştir. Çatalzeytin’de mesleki ve teknik orta
öğretim seviyesinde okul bulunmamaktadır. Bu yüzden, yalnızca Kastamonu ve TR82 Bölgesi’ne ait
veriler gösterilmiştir.
6
Grafik-6: Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Seviyesinde Okul, Öğretmen ve Derslik Başına Öğrenci
Sayıları, 2010-2011
Kastamonu
350
300
TR82
299,6765
280,5244
250
200
150
100
50
27,687524,7344
13,976713,6841
0
Okul Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci
Sayısı
Derslik Başına Düşen Öğrenci
Sayısı
Kaynak: TR82 Bölgesi İl Milli Eğitim Müdürlükleri
Eğitim durumuna bakıldığında Çatalzeytin’in eğitim yapısının, Kastamonu ve TR82’den farklılaştığı
görülmektedir. Çatalzeytin’de okuma yazma bilmeyenlerin oranı Kastamonu ve TR82’den yüksektir
İlçe’de yüksekokul, fakülte ve lise mezunu sayısı ise Kastamonu ve TR82 Bölgesi’nden düşükken,
yüksek lisans mezunlarının toplam nüfusa oranı Çatalzeytin’de daha yüksektir (Bkz. Grafik-7).
Grafik-7: Eğitim durumu 2010-2011 (% Olarak)
TR82
Kastamonu
Çatalzeytin
Okuma yazma bilmeyen
Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen
İlkokul mezunu
İlköğretim mezunu
Ortaokul veya dengi okul mezunu
Lise veya dengi okul mezunu
Yüksekokul veya fakülte mezunu
Yüksek lisans mezunu
Doktora mezunu
Bilinmeyen
00
05
10
15
20
25
30
35
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012).
7
Son beş yıl içinde kapanan, taşımalı eğitim yapan okul sayıları, halk eğitim merkezi ve özel eğitim
kurumları sayısı Grafik-8 ile gösterilmiştir. Çatalzeytin’de son beş yıl içinde 2 okul kapanmıştır ve
taşımalı eğitim yapan 3 ilköğretim okulu bulunmaktadır. İlçe’de 1 tane halk eğitim merkezi bulunurken
özel eğitim kurumu bulunmamaktadır.
Grafik-8: Son Beş Yıl İçinde Kapanan (2007 – 2011), Taşımalı Eğitim Yapan Okul Sayıları, Halk
Eğitim Merkezi ve Özel Eğitim Kurumları Sayısı
Çatalzeytin
26190001900r10l
Kastamonu
TR82
23190001900r9l
6190001900r9l
18190001900r7l
29190001900r5l 9190001900r5l
11190001900r4l
9190001900r4l
2190001900r3l
17190001900r2l
13190001900r2l
10190001900r2l
20190001900r1l
1190001900r1l 0190001900r1l
19190001900r2l
2190001900r1l 3190001900r1l
0190001900r1l
Son beş yıl Taşımalı eğitim
içinde kapanan
yapan
ilköğretim
ilköğretim
okulu sayısı
okulu sayısı
Halk eğitim
Özel eğitim
merkezi sayısı kurumu sayısı
Kaynak: TR82 Bölgesi İl Milli Eğitim Müdürlükleri
Çatalzeytin’de üniversite ve yüksekokul bulunmadığı için, üniversite varlığına ilişkin bilgiler Kastamonu
ve TR82 için özetlenmiştir (Bkz. Tablo-7).
Tablo-7: Bölge’de Üniversitelere Ait Bilgiler, 2012
Fakülte/Meslek
Yüksek
Okulu/Yüksek Okul
Sayısı
Öğrenci
Sayısı
Bölüm-Program
Sayısı
Kastamonu
25
478
12.841
177
TR82
48
1.113
25.122
301
Kaynak: TR82 Bölgesi Üniversiteleri
8
Akademik
Personel
Sayısı
2.4. Sağlık
Bölge’de 2011 yılı itibarıyla hastane, yatak, hekim, hasta, yatak başına hasta, hekim başına hasta,
toplum sağlığı merkezi ve eczane sayıları gösterilmiştir (Bkz. Tablo-8). Çatalzeytin İlçesi’nde bulunan 1
devlet hastanesinde 5 tane hekim hizmet vermektedir. İlçe’de Toplum Sağlığı Merkezi bulunmaktadır.
Kastamonu genelinde bebek ölüm oranı ‰ 6,3, Bölge genelinde ‰ 8,4 olup, Çatalzeytin’de ‰
15,9’dur.
Tablo-8: Bölge’de Sağlık Kuruluşları ve Uzman Personel Sayıları, 2011
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Kamu
1
14
29
Özel
-
3
4
Toplam
1
17
33
10
939
1.439
-
165
243
10
1.104
2.043
Uzman
1
141
319
Pratisyen
4
119
304
Toplam
5
260
623
Uzman
-
63
84
Pratisyen
-
12
20
Toplam
-
75
104
32.975
1.506.406
3.911.051
-
389.381
557.900
32.975
1.895.787
4.468.951
Yatak Başına Hasta Sayısı
3.298
1.717
2.187
Hekim Başına Hasta Sayısı
6.595
5.659
6.147
1
20
41
Hastane
Sayısı
Kamu
Yatak
Sayısı
Özel
Toplam
Kamu
Hekim
Sayısı
Özel
Kamu
Hasta
Sayısı
Özel
Toplam
Toplum Sağlığı Merkezi Sayısı
Bebek Ölüm Oranı (‰)
15,9
Eczane Sayısı
3
6,3
8,4
112
233
Kaynak: TR82 Bölgesi İl Sağlık Müdürlükleri (Erişim Tarihi: 22.02.2012)
2.5. Spor
Çatalzeytin’de 2 spor tesisi faaliyet göstermektedir. Kastamonu’da spor tesisi sayısı 38 olup, toplam
lisanslı sporcu sayısı 9.436’dır. Bu sayının ilçelere göre dağılımı bilinmemektedir.
Tablo-9: Spor Tesisi ve Toplam Lisanslı Sporcu Sayıları, 2011
Spor Tesisi Sayısı
Toplam Lisanslı Sporcu Sayısı
Çatalzeytin
2
-
Kastamonu
38
9.436
TR82
83
28.669
Kaynak: Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlükleri
9
2.6. Toplumsal Cinsiyet ve Kadın
Cinsiyet oranı, bir toplumdaki toplam erkek sayısının toplam kadın sayısına olan oranıdır. Cinsiyet
oranı, Dünya’da ve Türkiye’de ortalama olarak 100 kadına 105 erkek gelecek şekilde
dengelenmektedir. Çatalzeytin’de ise ortalama olarak 100 kadına 95 erkek gelmektedir ve bu değer
Türkiye ortalamasının altındadır. Erkek sayısının düşük olmasının temel belirleyicisi yine çalışma amaçlı
bölge dışına göçtür.
Biyolojik cinsiyet kavramından ayrışan toplumsal cinsiyet, farklı zamanlarda farklı cinsiyetlere biçilen
toplumsal (sosyal ve ekonomik) rollerle ilgilidir. Kadının statüsü, eğitimi, toplumsal hayata katılımı,
istihdamı öne çıkan toplumsal cinsiyet göstergeleridir.
Çatalzeytin’de her eğitim düzeyi için kadın ortalaması, erkek ortalamasından daha düşüktür. Dolayısıyla
İlçe’de kadın eğitim oranının yetersiz olduğu söylenebilir. İlçe’de kadın eğitiminin ortaokul ve dengi
okul mezuniyeti haricinde Kastamonu ve TR82 Bölgesi değerlerinden düşük olduğu görülmektedir (Bkz.
Grafik-9).
Grafik-9: Toplumsal Cinsiyet ve Kadın 15 Yaş Üzeri Eğitim Durumu, 2010
TR82
Kastamonu
Çatalzeytin
Okuma yazma bilmeyen
Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen
İlkokul mezunu
İlköğretim mezunu
Ortaokul veya dengi okul mezunu
Lise veya dengi okul mezunu
Yüksekokul veya fakülte mezunu
Lisansüstü Öğrenim
Bilinmeyen
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
2.7. Kültür
Çatalzeytin’de müze, sinema ve toplantı salonu bulunmamaktadır. İlçe’de bulunan bir kütüphanede
6.757 kitap bulunmaktadır. Çatalzeytin’de her yıl 20-22 Temmuz tarihlerinde Ginolu Gümüş Balık
Festivali düzenlenmektedir.
Tablo-10: Bölge’de Kültürel Göstergeler, 2011
Düzenli
Yapılan
Etkinlik
Sayısı
Çatalzeytin
Kaynak: İlçe Anketleri
10
Kütüphane
Sayısı
1
1
Maksimum
Toplantı
Salonu
Kapasitesi
Toplantı
Salonu
Sayısı
Müze
Sayısı
-
-
Toplam
Toplantı
Salonu
Kapasitesi
-
-
2.8. Sivil Toplum Kuruluşları
2.8.1. Dernekler
İlçe’de faaliyet gösteren 11 derneğin, 396 erkek ve 51 kadın üyesi bulunmaktadır. Kadınların
derneklere katılımının Kastamonu İli’ne göre düşük, TR82 Bölgesi’ne göre ise yüksek düzeyde olduğu
görülmektedir (Bkz. Tablo-11).
Tablo-11: Bölge’de Dernek ve Üye Sayıları, 2010
Dernek Sayısı
Üye Sayısı
Toplam
Erkek
Kadın
Erkek (%)
Kadın (%)
Çatalzeytin
11
447
396
51
89
11
Kastamonu
516
27.375
23.942
3.433
87
13
1.229
62.477
55.929
6.548
90
10
TR82
Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı, Dernekler Dairesi Başkanlığı
TR82 Bölgesi, Kastamonu ve Çatalzeytin’de faaliyet alanlarına göre derneklerin oranları gösterilmiştir
(Bkz. Tablo-12). Buna göre; Çatalzeytin’de dini temelli dernekler ile hayır işleri ve yardımlaşma
faaliyetlerinde bulunan dernekler öne çıkmaktadır.
Tablo-12: Faaliyet Alanına ve Türüne Göre Dernek Sayıları, 2010
Çatalzeytin (%)
Kastamonu (%)
TR82 (%)
Hayır İşleri ve Yardımlaşma
27,3
12,8
21,2
Dini Temelli Dernekler
18,2
20,3
22,0
Spor
18,2
19,6
19,4
Kalkınma
18,2
6,6
4,5
Mesleki Dayanışma ve Eğitim
9,1
12,4
7,9
Sosyal
9,1
3,1
2,6
Toplumsal Hayat
-
12,2
9,0
Kültür
-
4,8
3,4
Sağlık
-
1,7
1,2
Dostluk
-
1,2
3,1
İmar
-
1,4
1,5
Gençlik
-
0,8
1,1
Çevre
-
1,6
1,7
Sivil Haklar
-
1,6
1,0
Diğer
-
-
0,2
Kadın Dernekleri
-
-
-
Öğrenci
-
-
0,3
Uluslararası Etkinlikler
-
-
-
Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı, Dernekler Dairesi Başkanlığı
11
2.8.2. Vakıflar
Çatalzeytin’de Kastamonu ve TR82’nin aksine vakıf faaliyetleri gelişmemiştir. İlçe’de bulunan tek vakıf,
sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfıdır.
Tablo-13: Bölge’de Kuruluş Amacına Göre Vakıflar, 2011
Kurum Amacı2
Çatalzeytin
Kastamonu
Sosyal Yardım
1
Bilim-Teknoloji
Dini-Dini Eğitim
TR82
22
43
-
-
1
-
7
8
Eğitim
-
9
11
Kültür
-
3
5
Sağlık
-
3
3
Sosyal Hizmet
-
2
3
Sosyal, Tarihi ve Kültürel
-
3
3
Spor
-
1
2
Yöresel Kalkınma
-
1
4
Çevre
-
1
2
Toplam
1
34
62
Kaynak: Vakıflar Genel Müdürlüğü
2.9. İstihdam ve Sosyal Güvenlik
2.9.1. İstihdam
Bölge’ye ait işyeri ve istihdam verileri aşağıda gösterilmiştir (Bkz. Tablo-14). Tabloya göre
Çatalzeytin’de 1-9 işçi çalıştıran işyeri sayısı ve istihdam sayısı sırasıyla 12 ve 27’dir. 10 ve üstü işçi
çalıştıran işyeri sayısı ve istihdam sayısı yine sırasıyla 7 ve 132’dir.
Tablo-14: Bölge’de İşyeri ve İstihdam Verileri, 2012
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
1-9 İşçi
Çalıştıran İşyeri
İşyeri Sayısı
12
1.419
2.552
İstihdam
27
2.877
6.106
10 ve Üzeri İşçi
Çalıştıran İşyeri
İşyeri Sayısı
7
650
1.156
İstihdam
İşyeri Sayısı
İstihdam
132
19
159
20.423
2.069
23.300
41.348
3.708
47.454
Toplam
Kaynak: Kastamonu, Çankırı, Sinop Çalışma ve İş Kurumu Müdürlükleri
2.9.2. Sosyal Güvenlik
Bölgeye ait sosyal güvenlik istatistikleri Kastamonu ve TR82 verilerini yansıtmaktadır.
Tablo-15: Bölge’de Sosyal Güvenlik İstatistikleri, 2011
Kastamonu
TR82
SGK
Kapsamında
Aktif Çalışan
Sayısı
79.976
142.428
Toplam Sosyal
Güvenlik
Kapsamı (Yeşil
Kartlılar Hariç)
309.624
477.039
2022 Sayılı
Kanun3
Kapsamında
Olanlar
15.965
29.907
Yeşil Kart
Sahipleri
1+ işçi
Çalıştıran
İşyeri Sayısı
32.897
63.051
Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri, 2012
2
Birden fazla kuruluş amacı olan vakıflar tabloda mükerrer gösterilmiştir.
3
2022 Sayılı, 65 Yaşını Doldurmuş, Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun
12
5.669
11.668
3. Ekonomik Yapı
Kastamonu’da iktisadi işletmelerin ilçelere göre dağılımı 2012 yılı için gösterilmiştir (Bkz. Grafik-10).
İlçelerdeki faal olan işletme sayılarından yola çıkarak Kastamonu İli’nde ilçeler arası gelişmişlik
düzeyleri anlaşılabilir. Buna göre en çok işletme Kastamonu Merkez’de bulunmaktadır. İşletme sayısı
açısından ilçeler arasında bir sıralama yapıldığında, Merkez İlçe’den sonra Tosya, Taşköprü ve İnebolu
gelmektedir. Çatalzeytin’de 43 işletme bulunmakta olup, ilçe sıralamasında 9. sıradadır.
Grafik-10: İşletmelerin İlçelere Göre Dağılımı, 2012
Merkez
16190301903r7l
Tosya
1190101901r9l
Taşköprü
17190001900r12l
İnebolu
10190001900r9l
Bozkurt
21190001900r3l
Araç
18190001900r3l
Cide
7190001900r3l
Devrekani
13190001900r2l
Çatalzeytin
12190001900r2l
Hanönü
9190001900r2l
Daday
6190001900r2l
Abana
5190001900r2l
Azdavay
1190001900r2l
Seydiler
31190001900r1l
Küre
29190001900r1l
Ağlı
22190001900r1l
Doğanyurt
21190001900r1l
Pınarbaşı
17190001900r1l
İhsangazi
16190001900r1l
Şenpazar
7190001900r1l
0190001900r1l
18190001900r7l
3190101901r2l
22190101901r8l
10190201902r3l
26190201902r9l
14190301903r4l
31190301903r10l
Kaynak: Kastamonu, İnebolu, Taşköprü, Tosya TSO
13
Şirket türleri genel olarak; şahıs şirketleri, sermaye şirketleri, kooperatifler ve diğer şirketler şeklinde
sınıflandırılabilir. İlçe’deki şirket yapısı incelendiğinde, Çatalzeytin’de 13 şahıs, 16 sermaye, 14
kooperatif şirketinin mevcut olduğu anlaşılmaktadır (Bkz. Tablo-16).
Tablo-16: Bölge’deki Şirket Türleri, 2012
Şahıs Şirketi
Sermaye Şirketi
Kooperatif
Diğer
Çatalzeytin
13
16
14
-
Kastamonu
1.253
1.553
296
8
TR82
2.266
3.078
550
17
Kaynak: Çankırı, Kastamonu, İnebolu, Taşköprü, Tosya, Sinop, Boyabat TSO
Bölge’de esnaf faaliyet alanlarının dağılımına bakılınca hizmetle ilgili meslek kolları öne çıkmaktadır
(Bkz. Tablo-17). Çatalzeytin’de hizmetle ilgili meslek kollarında çalışan esnaflar TR82 Bölgesi’ndeki
esnafların yaklaşık %1,3’ünü oluştururken, imalat ve tamiratla ilgili meslek kollarında çalışan esnaflar
TR82 Bölgesindeki esnafların yaklaşık %1,1’ini oluşturmaktadır.
Tablo-17: Bölge’deki Esnaf Faaliyet Alanlarının Dağılımı, 2012
Hizmetle İlgili Meslek
Kolları
Bilinmeyen
İmalat ve Tamiratla
İlgili Meslek Kolları
Çatalzeytin/TR82 (%)
-
Kastamonu/TR82 (%)
88,2
55,2
57,8
212
18.643
9.698
TR82*
1,3
1,1
Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar Odasına Kayıtlı İşletmeler
*Değer yüzde değil tam sayıdır.
2012 yılı için Çatalzeytin'de işletmelerin NACE sınıflandırmasına göre faaliyet alanları Tablo-18 ile
gösterilmiştir. Tabloya göre, Çatalzeytin’de perakende ve toptan ticaret faaliyetlerinin öne çıktığından
bahsedilebilir.
Tablo-18: Çatalzeytin'de İşletmelerin Nace Sınıflandırmasına Göre Faaliyet Alanları, 2012
Nace Faaliyet Adı
Nace
Kodu
(2'li)
İşletme
Sayısı
Perakende ticaret (motorlu taşıtlar ve motosikletler hariç)
47
11
Toptan ticaret (motorlu taşıtlar ve motosikletler hariç)
46
9
Bina inşaatı
41
6
Kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı
49
5
Gıda ürünlerinin imalatı
10
3
Giyim eşyalarının imalatı
14
2
Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
23
2
Sigorta ve emeklilik fonları hariç finansal hizmet faaliyetleri
64
2
Konaklama
55
1
Zorunlu sosyal güvenlik hariç, sigorta, reasürans ve emeklilik fonları
65
1
Binalar ve çevre düzenlemesi faaliyetleri
81
1
Kaynak: Kastamonu TSO
14
3.1. Tarım ve Hayvancılık
3.1.1. Tarımsal Yapı ve Alan
Çatalzeytin 7.136 dekar tarım alanı ile Kastamonu tarım alanının çok küçük bir kısmını kaplamaktadır
(Bkz. Tablo-19). Ekilen tarla alanı da toplam alanının ancak %20’sidir. Bununla birlikte meyve
bahçeleri alanı açısından değerlendirildiğinde Çatalzeytin’in Kastamonu’da önemli bir potansiyele sahip
olduğu söylenebilir.
Tablo-19: Çatalzeytin, Kastamonu ve TR82'de Tarım Alanları, 2010 (Dekar olarak)
Toplam
Alan
Ekilen Tarla
Alanı
Nadas
Alanı
Sebze
Bahçeleri
Alanı
Meyve
Bahçeleri
Alanı
Çatalzeytin
7.136
1.375
485
850
4.426
Kastamonu
1.701.667
1.238.357
325.971
35.773
101.566
TR82
4.529.330
3.022.209
1.230.123
124.602
152.396
Çatalzeytin/Kastamonu (%)
0,42
0,11
0,15
2,38
4,36
Çatalzeytin/TR82 (%)
0,16
0,05
0,04
0,68
2,90
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
Çatalzeytin, toplam 38 adet traktör ile Kastamonu traktör varlığının çok küçük bir kısmına sahiptir.
Kastamonu traktör varlığı ise Bölge’nin %58’ini oluşturmaktadır. Traktör başına ekilen tarla alanı
Çatalzeytin’de 36 olup, bu rakam, Kastamonu ve Bölge ortalamasına göre oldukça düşüktür (Bkz.
Tablo-20).
Tablo-20: Traktör Sayısı ve Traktör Başına Ekilen Tarım Alanı, 2010
Traktör Başına Ekilen Tarla Alanı
(Dekar)
Traktör Sayısı (Adet)
Çatalzeytin
38
36
Kastamonu
18.986
65
TR82
32.836
92
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
15
3.1.2. Bitkisel Üretim
3.1.2.1. Tarla Ürünleri
Çatalzeytin’de ekilen alanların ve üretim miktarlarının Kastamonu’daki ekilen alan ve üretim
miktarlarına oranına bakıldığında İlçe’de yalnızca tahıl ve yem bitkileri üretimi yapıldığı görülmektedir
(Bkz. Tablo-21).
Tablo-21: Bölge’de Ürün Türlerine Göre Ekilen Tarla Alanı ve Üretim Miktarları, 2010
Çatalzeytin
Ekilen
Alan
(Dekar)
Kastamonu
Üretim
(Ton)
Ekilen Alan
(Dekar)
Çatalzeytin/
Kastamonu
(%)
TR82
Üretim
(Ton)
Ekilen Alan
(Dekar)
Üretim
(Ton)
Ekilen
Alan
Üretim
Çatalzeytin/TR82
(%)
Ekilen Alan
Üretim
Baklagiller
-
-
11.401
1.351
105.655
13.121
-
-
-
-
Endüstriyel
Bitkiler
-
-
80.327
326.964
88.671
365.922
-
-
-
-
1.307
157
878.768
141.004
2.335.263
547.797
0,25
0,11
0,06
0,03
-
-
-
-
15.516
2.488
-
-
-
-
68
39
226.641
204.495
428.467
552.015
0,03
0,02
0,02
0,01
Yumru
Bitkiler
-
-
41.220
45.614
48.637
59.134
-
-
-
-
Toplam
1.375
196
1.238.357
719.428
3.022.209
1.540.477
0,11
0,03
0,05
0,01
Tahıllar
Yağlı
Tohumlar
Yem
Bitkileri
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
İlçe’de üretilen tarımsal ürünlere detaylı bir şekilde bakıldığında; ekilen tahıl ürünü alanlarının %80’ini
mısırın oluşturduğu görülmektedir. Yem bitkileri üretiminde ise yonca üretimi öne çıkmaktadır.
Tablo-22: İlçe’de Ürün Türlerine Göre Ekilen Alan ve Üretim Miktarları, 2010
Grup Adı
Ürün Adı
Ekilen Alan (Dekar)
Buğday (Diğer)
Tahıllar
Yem Bitkileri
Üretim
(Ton)
Verim
(Kg/da)
132
132
13
98
Arpa (Diğer)
80
80
9
113
Mısır (Dane)
1.095
1.056
135
128
Yonca (Yeşil Ot)
56
56
34
-
Korunga (Yeşil Ot)
12
12
5
-
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
16
Hasat Edilen
Alan (Dekar)
3.1.2.2. Sebze Ürünleri
2010 yılı sebze ürünleri üretimi incelendiğinde, Çatalzeytin’de sadece taze fasulye, sofralık domates ve
sivri biber üretildiği Tablo-23 ile görülmektedir. İlçe’de üretimin Kastamonu’daki oranına bakıldığında
taze fasulye üretimi öne çıkmaktadır.
Tablo-23: İlçe’de Sebze Ürünleri, 2010 (Aksi belirtilmedikçe ton olarak)
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Çatalzeytin/
Kastamonu
(%)
Çatalzeytin/
TR82 (%)
Fasulye (Taze)
375
5.515
15.207
6,80
2,47
Domates (Sofralık)
175
32.643
67.038
0,54
0,26
11
1451
6.712
0,76
0,16
Biber(Sivri)
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
3.1.2.3. Meyve Ürünleri
Çatalzeytin’de meyve üreticiliği önem arz etmektedir ve meyve ürün gruplarının çoğu İlçe’de
üretilmektedir. Kastamonu’da şeftali üretiminin %100’ü, zerdali üretiminin %77’si, incir üretiminin
%15’i ve ceviz üretiminin %8’i Çatalzeytin’den elde edilmektedir (Bkz. Tablo-24).
Tablo-24: İlçelere Göre Seçilmiş Meyve Ürünleri, 2010 (Aksi belirtilmedikçe ton olarak)
TR82
Çatalzeytin/Kastamo Çatalzeytin/TR82
nu(%)
(%)
Çatalzeytin
Kastamonu
Ceviz
349
4.268
7.444
8,18
4,69
Elma
225
17.719
26.920
1,27
0,84
Erik
144
3.328
6.187
4,33
2,33
Fındık
134
4.311
5.750
3,11
2,33
Armut
109
4.043
9.013
2,70
1,21
Şeftali
85
85
177
100,00
48,02
İncir
80
533
1.526
15,01
5,24
Kiraz
71
2.635
5.979
2,69
1,19
Dut
35
746
2.132
4,69
1,64
Vişne
22
719
1.691
3,06
1,30
Zerdali
20
26
194
76,92
10,31
Kızılcık
14
271
1.300
5,17
1,08
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
17
3.1.3. Hayvansal Üretim
3.1.3.1. Büyükbaş Hayvan Varlığı
Yıllar itibariyle Çatalzeytin’in sığır varlığı tablosuna göre; 2006 yılında kültür ve kültür melezi sığırı
sayıları yüksekken 2007 yılında keskin bir düşüş olduğu görülmektedir. İlçe’de manda yetiştiriciliği ise
yapılmamaktadır. 2009 yılında kültür melezi sayısında toparlanma olmuş gibi gözükse de, 2006’dan
2010 yılına kadar geçen zaman içinde, Çatalzeytin’de, Kastamonu’da ve Bölge’de toplam sığır ve
manda sayısında düşüş görülmektedir (Bkz. Tablo-25).
Tablo-25: Yıllar İtibariyle Büyükbaş Hayvan Varlığı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
Hayvan Adı
Kültür
Çatalzeytin
Sığır
100
K. Melezi
1.564
179
179
147
950
Yerli
1.694
2.433
2.433
2.100
1.025
Toplam
3.458
2.762
2.762
2.398
2.075
-
-
-
-
-
73.604
77.754
80.903
76.872
81.775
116.215
96.594
99.175
88.131
98.754
94.861
98.238
86.191
77.431
75.059
284.680
272.586
1.027
925
856
677
666
88.937
92.614
97.133
94.506
99.809
K. Melezi
211.793
186.102
186.935 180.193 174.555
Yerli
167.586
169.755
151.931 133.485 132.188
Toplam
468.316
448.471
435.999 408.184 406.552
5.749
5.152
4.087
3.440
2.906
Kültür
0,27
0,19
0,19
0,20
0,12
K. Melezi
1,35
0,19
0,18
0,17
0,96
Yerli
1,79
2,48
2,82
2,71
1,37
Toplam
1,21
1,01
1,04
0,99
0,81
-
-
-
-
-
Kültür
0,22
0,16
0,15
0,16
0,10
K. Melezi
0,74
0,10
0,10
0,08
0,54
Yerli
1,01
1,43
1,60
1,57
0,78
Toplam
0,74
0,62
0,63
0,59
0,51
-
-
-
-
-
K. Melezi
Yerli
Kültür
Manda
Çatalzeytin/Kastamon
u (%)
Sığır
Manda
Çatalzeytin/TR82 (%)
Sığır
Manda
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
18
2010
151
Manda
TR82
2009
150
Toplam
Sığır
2008
150
Kültür
Kastamonu
2007
200
Manda
Sığır
2006
266.269 242.434 255.588
3.1.3.2. Küçükbaş Hayvan Varlığı
Çatalzeytin’de küçükbaş hayvan varlığının Kastamonu ve Bölge rakamlarına oranına bakıldığında
İlçe’de küçükbaş hayvancılık potansiyelinin fazla olmadığı görülmektedir (Bkz. Tablo-26). Çatalzeytin’de
koyun varlığı 2006 – 2010 yılları arasında ortalama %70 oranında azalmıştır. Aynı şekilde Kastamonu
ve Bölge’de de %20 civarında bir düşüş söz konusudur.
Tablo-26: Yıllar İtibariyle Küçükbaş Hayvan Varlığı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
Hayvan Adı
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Çatalzeytin/Kastamonu (%)
Çatalzeytin/TR82 (%)
Koyun
Keçi (Kıl+Tiftik)
Koyun
Keçi (Kıl+Tiftik)
2006
2007
2008
2009
2010
1.414
1.454
1.738
1.039
500
388
408
408
167
100
83.710
70.653
66.289
57.278
54.569
20.122
18.217
17.458
13.202
15.692
288.544
264.641
209.529
182.678
216.532
52.521
45.761
44.765
36.277
41.219
Koyun
1,69
2,06
2,62
1,81
0,92
Keçi (Kıl+Tiftik)
1,93
2,24
2,34
1,26
0,64
Koyun
0,49
0,55
0,83
0,57
0,23
Keçi (Kıl+Tiftik)
0,74
0,89
0,91
0,46
0,24
Koyun
Keçi (Kıl+Tiftik)
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
19
3.1.3.3. Kanatlı Hayvan Varlığı
Çatalzeytin’de kanatlı hayvan varlığı incelendiğinde, ticari olarak üretimin yapılmadığı, kanatlı
hayvanların daha çok köylerde üretildiği ve ekonomik olarak çok bir değer taşımadığı görülmektedir
(Bkz. Tablo-27). İlçe’de et tavuğu hiç bulunmamakta, yumurta tavuğu, hindi, ördek ve kaz sayısı yıllar
itibariyle azalmaktadır.
Tablo-27: Yıllar İtibariyle Kanatlı Hayvan Varlığı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
Hayvan Adı
Çatalzeytin
Kanatlı
2006
Kanatlı
-
-
-
Ymrt.
Tavuğu
5.900
4.000
4.000
3.999
3.000
Hindi
25
5
5
-
-
Ördek
8
-
-
-
-
40
25
-
7
10
5.973
4.030
4.005
4.006
3.010
12.552
28.200
29.568
21.014
21.014
301.445
263.934
310.398
290.342
292.654
Hindi
22.945
15.156
14.970
13.620
7.666
Ördek
5.841
2.535
2.577
2.418
1.894
Kaz
5.247
2.643
2.017
1.745
1.390
Toplam
348.030
312.468
359.530
329.139
324.618
Et
Tavuğu
2.385.578
856.901
957.195
967.214
984.514
Ymrt.
Tavuğu
625.903
529.170
541.112
563.075
448.124
Hindi
37.338
27.172
24.955
21.984
14.516
Ördek
9.755
7.117
7.266
6.694
4.164
Kaz
7.938
4.800
4.637
4.012
3.080
3.066.512
1.425.160
1.535.165
1.562.979
1.454.398
-
-
-
-
-
1,96
1,52
1,29
1,38
1,03
Hindi
0,11
0,03
0,03
-
-
Ördek
0,14
-
-
-
-
Kaz
0,76
0,95
-
0,40
0,72
Toplam
1,72
1,29
1,11
1,22
0,93
-
-
-
-
-
0,94
0,76
0,74
0,71
0,67
Hindi
0,07
0,02
0,02
-
-
Ördek
0,08
-
-
-
-
Kaz
0,50
0,52
-
0,17
0,32
Toplam
0,19
0,28
0,26
0,26
0,21
Toplam
Çatalzeytin/K
astamonu
(%)
Et
Tavuğu
Ymrt.
Tavuğu
Kanatlı
Et
Tavuğu
Ymrt.
Tavuğu
Çatalzeytin/T
R82 (%)
Kanatlı
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
20
2010
-
Et
Tavuğu
Ymrt.
Tavuğu
TR82
2009
-
Toplam
Kanatlı
2008
Et
Tavuğu
Kaz
Kastamonu
2007
3.1.3.4. Arıcılık
Çatalzeytin, 2010 verilerine göre 1.314 adet kovanla Kastamonu’nun sahip olduğu toplam kovanın
%2,17’sine, Bölge’nin sahip olduğu arı kovanı sayısının %1,08’ine sahiptir. Çatalzeytin’de kovan sayısı
ve veriler dikkate alındığında İlçe’de önemli bir potansiyelin olmadığı söylenebilir (Bkz. Tablo-28).
Tablo-28: Yıllar İtibariyle Bölge’de Arı Kovanı Sayısı (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
2006
2007
2008
2009
2010
Çatalzeytin
1.314
1.314
1.314
800
1.000
Kastamonu
60.688
54.100
54.272
52.091
49.456
121.675
111.505
113.139
118.565
96.316
2,17
2,43
2,42
1,54
2,02
1,08
1,18
1,16
0,67
1,04
TR82
Çatalzeytin/Kastamon
u (%)
Çatalzeytin /TR82
(%)
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
3.1.3.5. Hayvansal Üretim Miktarları
Bölge’de büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan elde edilen et miktarı aşağıda belirtilmiştir.
Kastamonu’da et üretimi yıllar itibariyle dalgalı bir seyir izlerken, Bölge’de azalmaktadır
Tablo-29: Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Et Üretimi (Ton) (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
2007
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
2008
2009
Büyük Baş Et
-
-
-
Küçük Baş Et
-
-
-
Büyük Baş Et
1.285
1.924
1.664
Küçük Baş Et
144
105
75
Büyük Baş Et
6.556
4.262
4.021
Küçük Baş Et
736
517
417
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
İlçe’nin yıllar bazında büyükbaş ve küçükbaş süt üretimi incelendiğinde dalgalı bir seyir izlediği
görülmektedir. 2010 yılı verilerine göre Çatalzeytin büyükbaş süt üretiminde Kastamonu’nun %1’ini,
küçükbaş süt üretiminin ise %0,9’unu oluşturmaktadır (Bkz. Tablo-30).
Tablo-30: Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Süt Üretimi (Ton) (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
2007
Çatalzeytin
Kastamonu
TR82
Çatalzeytin/Kastamon
u (%)
Çatalzeytin/TR82 (%)
2008
2009
2010
Büyük Baş Süt
Küçük Baş Süt
2.288
43,4
2.288
46
1.881
28,3
2.851
17,1
Büyük Baş Süt
287.281
285.729
269.330
284.985
Küçük Baş Süt
2.294
2.196
1.952
1.900
Büyük Baş Süt
433.178
409.751
409.960
429.426
Küçük Baş Süt
8.545
6.606
6.024
7.777
Büyük Baş Süt
0,80
0,80
0,70
1,00
Küçük Baş Süt
1,89
2,09
1,45
0,90
Büyük Baş Süt
0,53
0,56
0,46
0,66
Küçük Baş Süt
0,51
0,70
0,47
0,22
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
21
Çatalzeytin'in yıllara göre hayvansal ürün üretimleri değerlendirildiğinde yumurta, bal ve bal mumu
üretiminin azaldığı görülmektedir. İlçede büyükbaş ve küçükbaş deri üretimi yoktur (Bkz. Tablo-31).
Tablo-31: Yumurta, Bal, Bal Mumu ve Deri Üretimi (Aksi belirtilmedikçe sayı olarak)
2007
Yumurta (1.000 Adet)
800
790
5
5
3
0,6
0,6
0,35
B.Baş Deri (Adet)
-
-
-
K.Baş Deri (Adet)
-
-
-
45.167
56.422
50.278
407
447
447
Bal Mumu (Ton)
22,8
29,7
28,5
B.Baş Deri (Adet)
6.355
9.029
7.724
K.Baş Deri (Adet)
7.977
5.320
3.322
82.650
94.881
96.384
806
1.278
1.053
48,4
64,6
53,1
B.Baş Deri (Adet)
32.478
21.847
20.734
K.Baş Deri (Adet)
43.214
29.486
23.826
Yumurta
1,77
1,42
1,57
Bal
1,23
1,12
0,67
Bal Mumu
2,63
2,02
1,23
B.Baş Deri
-
-
-
K.Baş Deri
-
-
-
Yumurta
0,97
0,84
0,82
Bal
0,62
0,39
0,28
Bal Mumu
1,24
0,93
0,66
B.Baş Deri
-
-
-
K.Baş Deri
-
-
-
Bal Mumu (Ton)
Yumurta (1.000 Adet)
Bal (Ton)
Kastamonu
Yumurta (1.000 Adet)
Bal (Ton)
TR82
Çatalzeytin /Kastamonu (%)
Çatalzeytin /TR82 (%)
Bal Mumu (Ton)
Kaynak: TÜİK Veri tabanı (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
22
2009
800
Bal (Ton)
Çatalzeytin
2008
3.1.4. Su Ürünleri
Çatalzeytin’de bulunan su ürünleri Tablo-32 ile belirtilmiştir. Buna göre; İlçe’de en çok hamsi
bulunmaktadır. Kastamonu’daki tirsi üretiminin tamamı, çinakop üretiminin %47’si, hamsi üretiminin
%13’ü ve kayabalığı üretiminin %12’si Çatalzeytin’den sağlanmaktadır.
Tablo-32:Çatalzeytin’de Üretilen Su Ürünleri Miktarları, 2008-2010 (Aksi belirtilmedikçe ton olarak)
2008 (ton)
2009 (ton)
2010 (ton)
Hamsi
150
633
400
Çinekop
2,6
2,4
2
İstavrit
1,6
1,85
1,8
Tirsi
1,8
1,55
1,7
Mezgit
1,1
1
2,4
Barbunya
0,7
0,9
0,75
İzmarit
0,7
0,65
0,1
Kayabalığı
0,2
0,56
0,3
Kalkan
0,4
0,3
0,35
Lüfer
0,35
0,25
0,3
Diğer
1,6
1,75
1,75
Kaynak: İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Genel Müdürlüğü (Erişim Tarihi: 10.04.2012)
23
3.2. Orman ve Ormancılık
Çatalzeytin İlçesi’nde endüstriyel ve yakacak odun üretimi Tablo-33 ile belirtilmiştir. 2010 verilerine
göre; Kastamonu’da endüstriyel odun üretiminin %1,65’i, yakacak ürün üretiminin %0,70’i İlçe’den
sağlanmaktadır.
Tablo-33: Ormandan Elde Edilen Endüstriyel ve Yakacak Odun Miktarları
2008
2009
2010
Endüstriyel
Odun
Yakacak
Odun
Endüstriyel
Odun
Yakacak
Odun
Endüstriyel
Odun
Yakacak
Odun
m3
Ster
m3
Ster
m3
Ster
Çatalzeytin
29.530
1.564
52.906
1.824
51.494
913
Kastamonu
1.020.203
56.058
1.130.025
49.604
1.230.351
55.341
TR82
1.533.285
137.667
1.686.614
134.687
1.856.574
130.525
2,89
2,79
4,68
3,68
4,19
1,65
1,93
1,14
3,14
1,35
2,77
0,70
Çatalzeytin/Kast
amonu (%)
Çatalzeytin/TR82
(%)
Kaynak: Orman Genel Müdürlüğü, Ankara ve Kastamonu Orman Bölge Müdürlükleri Verileri
24
3.3. Sanayi
3.3.1. Küçük Sanayi Siteleri
Çatalzeytin’de OSB olmamakla beraber, 21 işletmenin faaliyet gösterdiği, 44 işyeri kapasiteli küçük
sanayi sitesi bulunmaktadır. KSS’nin doluluk oranı %48’dir. Kastamonu’da ve TR82 Bölgesi’nde yer
alan diğer küçük sanayi siteleri ile bilgiler Tablo-34 ile belirtilmiştir.
Tablo-34: Bölge’de Bulunan Küçük Sanayi Siteleri
İl
KSS Adı
Toplam İşyeri
Sayısı
Abana KSS
21
55
100
59
59
50
42
84
Çatalzeytin KSS
44
21
48
Devrekâni KSS
100
62
62
Merkez KSS
225
225
100
Merkez KSS Yeni KSS
250
147
59
Taşköprü KSS
120
99
83
24
8
33
Tosya (1. Bölüm) KSS
105
77
73
Tosya (2. Bölüm) KSS
74
52
70
Tosya (3. Bölüm) KSS
120
65
54
Bozkurt KSS
Tosya (Ağaç İşleri) KSS
Çankırı
Sinop
Doluluk Oranı
(%)
38
Araç KSS
Kastamonu
Dolu İşyeri
Sayısı
Tosya Dokumacılar KSS
21
0
0
Çerkeş KSS
32
28
88
Ilgaz KSS
62
44
71
Merkez KSS
120
120
100
Ayancık KSS
100
93
93
Boyabat KSS
200
200
100
Gerze KSS
149
149
100
Merkez KSS
200
181
91
2.134
1.693
71,15
TR82 Toplamı
Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 81 İl Durum Raporu, 2012
3.3.2. İlçe’de Öne Çıkan Sektörler
Çatalzeytin’de imalat alanında faaliyet gösteren işletmelerin dağılımı Tablo-37 ile gösterilmiştir. Buna
göre, Çatalzeytin’de sektörel yoğunlaşmadan bahsedilemeyeceği görülmektedir. İlçe’de imalat
sanayinden çok, meyve yetiştiriciliği ve balıkçılık gibi alanlar öne çıkmaktadır.
Tablo-35: Çatalzeytin’de İmalat Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Dağılımı, 2012
Nace
Kodu
2'li
Nace
Kodu
4'lü
Nace
Kodu
6'lı
10
1051
105199
Diğer süthane işletmeciliği ve peynir imalatı
2
14
1439
143900
Örme (trikotaj) ve tığ işi diğer giyim eşyası imalatı
2
23
2370
237001
İnşaatta, kabristanlarda, yollarda, çatı yapımında kullanılmak üzere taş
ve mermerin kesilmesi, şekil verilmesi ve kullanılabilir hale getirilmesi
2
10
1082
108202
Şekerleme, lokum, pişmaniye ve tahin helvası imalatı
1
Nace Faaliyet Adı
İşletme
Sayısı
Kaynak: Kastamonu TSO
25
Çatalzeytin’de öne çıkan meslek kolları ve işletme sayıları Tablo-36 ile gösterilmiştir. Buna göre İlçe’de
113 işletme ile ulaştırma hizmetleri ve 78 işletme ile gıda maddeleri ile ilgili hizmetler öne çıkmaktadır.
Tablo-36: Çatalzeytin'de Öne Çıkan Meslek Kolları ve İşletme Sayıları, 2011
Meslek Kolu
İşletme Sayısı
Ulaştırma Hizmetleri
113
Gıda Maddeleri İle İlgili Hizmetler
78
Haberleşme, Dinlenme, Barınma Ve Eğlence Hizmetleri
33
Gıda Maddeleri
21
Ağaçtan Mamul Eşya
17
Kaynak: Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar Odasına Kayıtlı İşletmeler
Çatalzeytin’de yer alan tüm meslek kolları ve işletme sayıları Tablo-37 ile gösterilmiştir.
Tablo-37: Çatalzeytin’de Meslek Kolları ve İşletme Sayıları, 2011
Meslek Kolu
Ulaştırma Hizmetleri
İşletme Sayısı
113
Gıda Maddeleri İle İlgili Hizmetler
78
Haberleşme, Dinlenme, Barınma Ve Eğlence Hizmetleri
33
Gıda Maddeleri
21
Ağaçtan Mamul Eşya
17
Madeni Eşya Ve Makina
15
Oto Ve Diğer Motorlu Taşıt Araçları
12
Yapı Sanatları
11
Sağlık, Temizlik, Güzellik Ve Bakım Hizmetleri
8
Deri Ve Deriden Mamul Eşya
6
Giyim Ve Kuşamla İlgili Hizmetler
6
Her Türlü Dokuma, Giyim, Mensucat Ve Örgülük Eşya
6
Elektrik Ve Elektronik Aletler
5
Metalden Başka Maddelerden Mamul Eşya
5
Kâğıt, Kırtasiye Ve Basımla İlgili Hizmetler
4
Kâğıt, Kırtasiye Ve Basımla İlgili Sanatlar
3
Spor Alet Ve Sıhhi Malzemeler
3
Camdan Mamul Eşya
2
Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar Odasına Kayıtlı İşletmeler
26
3.4. Madencilik
Bölge’de çıkan madenler incelendiğinde Çatalzeytin’de 30.000 tonluk manganez rezervi bulunduğu
görülmektedir (Bkz. Tablo-38).
Tablo-38: Çatalzeytin’de Maden Varlığı, 2011
Maden
Maden Varlığı
Manganez
13.000 ton görünür rezerv bulunmaktadır.
Kaynak: MTA, 2012
3.5. Turizm
Çatalzeytin pek çok doğa güzelliklerini bünyesinde barındıran bir ilçedir. Ginolu Arkeolojik ve Tabii Sit
Alanı buna örnek verilebilir. Ginolu kumsalı sahilleri deniz, kıyı ve yat turizmi için uygun olup, İlçe’de
ayrıca bisiklet biniciliği ve doğa yürüyüşü gibi faaliyetler gerçekleştirilmektedir.
Şekil-1: Bölge’de Turizm Varlığı
Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm İl Müdürlükleri verileri kullanılarak tarafımızca çizilmiştir.
İlçe’de 98 konaklama kapasiteli 4 otel bulunmaktadır. Kastamonu’da toplamda 73 otel bulunmakta
olup, toplam konaklama kapasitesi 3.766’dır (Bkz. Tablo-39). Kastamonu ve Bölge ile
karşılaştırıldığında İlçe’nin konaklama kapasitesi açısından yetersiz olduğu sonucuna varılabilir.
Tablo-39: Çatalzeytin’de Konaklama Kapasitesi, 2010
Toplam Konaklama
Kapasitesi (Otel, Pansiyon,
Tatil Köyü, Kamping vb.)
Çatalzeytin
Kastamonu
98
3.766
TR82
Çatalzeytin/
Kastamonu
(%)
Çatalzeytin/
TR82 (%)
2,6
1,3
7.817
Kaynak: Kastamonu, Çankırı, Sinop İl Turizm Müdürlükleri ve Merkez İlçe Belediyeleri, 2012
27
4. Kentleşme ve Ulaşım
4.1. Kentleşme
Çatalzeytin’de kent nüfusu, Çatalzeytin’in toplam nüfusunun %37’sidir. Kent nüfusu aynı zamanda bir
Bölge’deki kentleşmenin de göstergesidir. Buna göre Çatalzeytin’de kentleşme, Kastamonu ve Bölge
ortalamasının oldukça altında gözükmektedir.
Tablo-40: Kent ve Kır Nüfus Oranları, 2011
Kent Nüfusu (%)
Kır Nüfusu (%)
Çatalzeytin
37
63
Kastamonu
55
45
TR82
57
43
Kaynak: TÜİK, Nüfus İstatistikleri (Erişim Tarihi: 11.01.2012)
Çatalzeytin’de gölet ve ya baraj bulunmamakla Kastamonu’da ve Bölge’de baraj, gölet ve sulama
alanlarına ilişkin veriler aşağıdaki gibidir.
Tablo-41: Su İstatistikleri, 2011
Yapımı
Tamamlanmış
Baraj Sayısı
(Sulama)
Baraj
Depolama
Hacmi
(hm3)
Baraj
Sulama
Alanı (ha)
Yapımı
Tamamlanmış
Gölet Sayısı
Toplam
Sulama
Alanı
(ha)
Gölet
Sulama
Alanı (ha)
Çatalzeytin
-
-
-
-
-
-
Kastamonu
6
106
19.972
8
3.667
23.639
10
197,30
29,406
30
6.078
31.484
TR82
Kaynak: DSİ, 2011
Çatalzeytin’de Kastamonu ve Bölge’den farklı olarak doğalgaz bulunmamaktadır. Isınma soba ile
sağlanmaktadır. Kastamonu’da ve Bölge’de doğalgaz kullanımı hızla yaygınlaşmaktadır.
Tablo-42: Isınma Türleri, 2011
Ağırlıklı Isınma Türü
Çatalzeytin
Soba
Kastamonu
Soba - Kalorifer
TR82
Soba - Kalorifer
Kaynak: Bölge’deki Kaymakamlıklar, 2012
4.2. İlçe’de Ulaşım
Çatalzeytin, Kastamonu’nun kuzeyinde bulunmaktadır. İlçe’den geçen demiryolu bulunmamaktadır.
28
Şekil-2: TR82 Bölgesi’nde Ulaşım Ağı ve Nüfusa Göre Yerleşim Kademelenmeleri
Kaynak: TÜİK, KGM, TCDD ve Denizcilik Müsteşarlığı verileri kullanılarak tarafımızca çizilmiştir.
29
İlçe’de PTT bulunmakta, özel kargo şirketi bulunmamaktadır.
Tablo-43: Bölge’de Kargo Şirketleri, 2010
Kargo Şirketi Sayısı
Çatalzeytin
Kastamonu
35
TR82
74
1
Kaynak: Kaymakamlıklar, 2010
4.2.1. Karayolları
Çatalzeytin, Kastamonu’ya 103 km uzaklıkta bulunmaktadır ve İlçe’den Kastamonu’ya günde 3 kez
İstanbul’a 7 kez otobüs seferi düzenlenmektedir.
Tablo-44: İlçe’den İl Merkezine ve Diğer Şehirlere Toplu Taşıma Sefer Sıklığı, 2012
İlçe’den Haftalık Şehirlerarası Otobüs Sefer Sayısı
İl Merkezi
(Kastamonu)
Çatalzeytin
3
Güzergâh
Sefer Sıklığı
İstanbul
7
Kaynak: İlçe Anketleri
Demiryolu ulaşımı olmayan Çatalzeytin’de toplam 29 km karayolu mevcuttur.
Tablo-45: Karayolu, Demiryolu ve Köy Yolu Uzunlukları
Karayolu (km)
Demir Yolu (km)
Çatalzeytin
29
-
Kastamonu
1.306
-
TR82
2.493
172
Kaynak: KGM, Devlet ve İl Yolları Envanteri, TCDD İstatistikleri, TÜİK, Bölgesel İstatistikler.
Çatalzeytin’de 2011 yılı içinde gerçekleşen 7 trafik kazasında 7 kişi yaralanmıştır.
Tablo-46: Otomobil Trafik Kazası ve Ölü Sayıları, 2011
Trafik Kaza Sayısı
Kazalarda Ölü Sayısı
Kazalarda Yaralı Sayısı
Çatalzeytin
7
-
7
Kastamonu
1.043
26
1.243
TR82
3.085
116
3.800
Kaynak: İl Emniyet Müdürlüğü ve İl Jandarma Komutanlıkları, 2011
*Çankırı ve Sinop İl ve İlçeleri için Polis ve Jandarma, Kastamonu İli ve İlçeleri içinse Polis sorumluluk alanında meydana gelen
kazalara ilişkin istatistikleri içermektedir
30
5. Çevre ve Enerji
5.1. Yenilenebilir Enerji Potansiyeli
Güneş, rüzgâr, jeotermal, hidrolik ve biyoenerji gibi yenilenebilir enerji kaynakları, sürdürülebilir
kalkınma için büyük önem taşımaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları TR82 Bölgesi için de büyük
önem arz etmektedir. TR82 Bölgesi’nde hidrolik enerji en yüksek potansiyeli taşımasına rağmen, diğer
yenilenebilir enerji kaynaklarının da potansiyeli bulunmaktadır.
Bölge’nin rüzgâr atlası Şekil-3 ile gösterilmiştir. Ekonomik bir rüzgâr enerjisi santrali (RES) yapabilmek
için en az 7m/s rüzgâr olmalıdır. Çatalzeytin, rüzgâr santrali kurulamayacağı kabul edilmiş alanda
bulunmaktadır.
Şekil-3: Kastamonu Rüzgâr Atlası
Kaynak: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, 2012
*Ekonomik RES yatırımı için 7 m/s rüzgâr hızı gerekmektedir. Sarı tonları olarak renklendirilmiş alanlar RES için uygun olan
alanlardır. Gri renkli alanlar rüzgâr santrali kurulamayacağı kabul edilmiş alanları göstermektedir.
Türkiye’nin özellikle güney ve batı kısımları güneş enerjisi bakımından yüksek potansiyele sahiptir. Bu
alana yapılan yatırımlar hem dünyada hem de Türkiye’de gün geçtikçe artmaktadır. Türkiye’deki diğer
bölgelerle kıyaslandığında, TR82 Bölgesi’nde güneş enerjisi potansiyeli düşük olmasına rağmen; güneş
enerjisinden azami derecede faydalanan Almanya gibi Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında daha büyük
bir potansiyele sahiptir. Ancak, Bölge illerinin güneşlenme süreleri Türkiye geneli ile kıyaslandığında
belirgin farklar ortaya çıkmamaktadır. Örneğin, EİE verilerine göre Türkiye için en uzun güneşlenme
süresi 11,3 saat ile temmuz ayında gerçekleşirken, aynı ayda güneşlenme süreleri Kastamonu’da 10,6
saattir.
31
Kastamonu Güneş Atlası Kastamonu ve ilçeleri için oluşturulmuş bir güneş atlasıdır. Buna göre
Kastamonu’da genel olarak, güneşleme azdır fakat güney kesimlerde güneşleme nispeten daha
fazladır.
Şekil-4: Kastamonu Güneş Atlası
Kaynak: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, 2012
Çatalzeytin’de en güneşlenmenin en fazla olduğu aylar Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır (Bkz.
Grafik-11).
Grafik-11: Çatalzeytin Güneşlenme Süreleri (Saat)
Kaynak: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, 2012
32
6. Sonuç ve Değerlendirme
Çatalzeytin İlçe Analizinin tamamlanmasının ardından 21 Mart 2013 tarihinde Çatalzeytin
Kaymakamlığı’nda İlçe’deki işletme ve firma sahipleriyle İstişare Toplantısı yapılarak İlçe Analizi
incelenmiştir. Toplantı sonucunda Çatalzeytin için öncelikli alan aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

Turizm
İlçe turistlerin ilgisini çekebilecek tarihi ve doğal alanlara sahip olup, yaz aylarında daha
önce çalışma amacıyla yurt dışına gidenlerin dönmesiyle oldukça canlı bir İlçe’ye
dönüşmektedir. Turizm sektörünün önündeki engeller, yaz süresinin kısa olması, konaklama
imkanlarının kısıtlı olması ve tanıtım eksikliğidir. İlçe’de ayrıca imar planından kaynaklı yer
sorunları da mevcuttur. İlçe yeterli tanıtım ve konaklama imkanlarının ve ya pansiyonculuk
hizmetlerinin iyileştirilmesiyle yerli ve yabancı turistlere hitap edecek konuma gelebilir.

Meyvecilik
İlçe’de meyve üreticiliği önem arz etmektedir ve meyve ürün gruplarının çoğu İlçe’de
üretilmektedir. Ceviz, elma erik ve fındık öne çıkan meyvelerdir. Kastamonu’da şeftali
üretiminin %100’ü, zerdali üretiminin %77’si, incir üretiminin %15’i ve ceviz üretiminin
%8’i Çatalzeytin’den elde edilmektedir. İlçe meyve ürünlerine dayalı imalat sanayinin
gelişimi için uygundur.

Balıkçılık
İlçe’de balıkçılık faaliyetleri yaygın olup, en çok hamsi bulunmaktadır. Kastamonu’daki tirsi
üretiminin tamamı, çinakop üretiminin %47’si, hamsi üretiminin %13’ü ve kayabalığı
üretiminin %12’si Çatalzeytin’den sağlanmaktadır. Balıkçılık gelir getirici bir sektör haline
gelmemiştir. İlçe’de ve ya yakın çevresinde kurulacak bir balık işleme tesisinin balıkçılığı
canlandıracağı düşünülmektedir.
33
Kaynakça
Eurostat (2009), “Regions of the European Union. A Statistical Portrait”
İçduygu, A., Ünalan, T., (1998), “Türkiye’de İçgöç: Sorunsal Alanları ve Araştırma Yöntemleri”, Türkiye’de İçgöç,
İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
İŞKUR Bölge Müdürlükleri (Kastamonu, Çankırı, Sinop)
KUZKA (2011), “2011 – 2013 TR82 Düzey 2 Bölgesi (Kastamonu, Çankırı, Sinop) Bölge Planı
<URL: http://www.kuzka.org.tr/download/TR-82-bolge-plani-2.pdf>
[Erişim Tarihi: 11.09.2012].
KUZKA tarafından yapılan İlçe Anketleri
Nillson, J. E. (2009), ‘’Perspectives on the European Union’’ dersi, “Regions in Europe” sunumu, Blekinge Institute
ofTechnology, Karlskrona, İsveç.
T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü
T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 81 İl Durum Raporu <URL: www.sanayi.gov.tr >
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkârlar Odası
T.C. İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı
T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Ankara ve Kastamonu Orman Bölge Müdürlükleri
T.C. Taşköprü Kaymakamlığı
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Devlet Demiryolları
T.C. Çatalzeytin Kaymakamlığı Web Sitesi <URL: http://www.catalzeytin.gov.tr > [Erişim Tarihi 07.17.2012]
TR82 Bölgesi İl Müdürlükleri
TR82 Bölgesi Üniversiteleri (Kastamonu, Çankırı Karatekin ve Sinop Üniversiteleri)
TR82 Ticaret ve Sanayi Odaları
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Web Sitesi <URL: www.tuik.gov.tr >
34