cross kalibrasyon nedir, niçin uygulanır?
Transkript
cross kalibrasyon nedir, niçin uygulanır?
X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİ KONGRESİ ANTALYA, 19-23 Nisan 2012 CROSS KALİBRASYON NEDİR, NİÇİN UYGULANIR? Doğan YAŞAR, PhD. TAEK, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, Sekonder Standart Dozimetri Laboratuvarı [email protected] X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Giriş Modern radyoterapi, belirlenen hedef doku yada organa doğru dozun uygulanmasını gerektirir. Klinik kullanım öncesinde, external tedavi cihazlarından elde edilen foton ve elektron demetlerinin doz verimleri kalibre edilmektedir. Klinik foton ve elektron demetlerinde yaygın olarak iyon odaları kullanılmaktadır. Genel olarak foton ve elektron demetlerinin kalibrasyonu radyasyon dozimetreleri ve spesifik radyasyon dozimetri teknikleriyle sağlanmaktadır. X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Kalibrasyon ve doz ölçme yöntemleri, bölgesel ve uluslararası kuruluşlarca hazırlanan doz protokolleri ile gerçekleştirilmekte; Hava Kerma Protokolleri • IAEA TRS277(1987) ve TRS381 (1995) • AAPM TG-21 Suda Absorblanan Doz Protokolleri • IAEA TRS 398 (X, gama, foton ve elektron) • AAPM TG-51 (yüksek enerjili foton ve elektron) • DIN 6800-2 X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Hava Kerma Protokolü Gama, yüksek enerjili foton ve elektron demetlerinde hava ortamındaki doz hızını hesaplamak için IAEA protokolleri TRS 277 ve 381 kullanılmakta, ND,air NK (1 g)kattkmkcel Dw,Qo MQo ND, air Sw, air PQo X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Suda Absorblanan Doz Protokolü Gama, yüksek enerjili foton ve elektron demetlerinde suda absorblanan dozu hesaplamak için IAEA protokolü TRS 398 kullanılmakta, Dw,Qo MQo ND,wkQ,Qo 60Co için kQ,Qo 1 X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA CROSS KALİBRASYON Cross kalibrasyon, standart laboratuvarda kalibrasyonu yapılmış bir silindirik iyon odasıyla bir başka iyon odasının (silindirik veya pp) kullanıcı radyasyon kalitesinde kalibrasyonunun gerçekleştirilmesi yöntemidir. Bu yöntem 60Co gama, yüksek enerjili foton ve elektron radyasyon kalitelerinde uygulanabilir. Hava kerma ve suda absorblanan doz kalibrasyonları için uygulanabilmektedir. SSDL kalibrasyonları cross kalibrasyon olarak değerlendirilebilir. X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA 60Co gama demetinde cross kalibrasyon Kalibrasyon laboratuvarında 60Co enerjisinde kalibre edilen silindirik bir iyon odası radyoterapi 60Co enerjisinde silindirik ve/veya paralel plan iyon odasını referans kalibrasyon şartlarında suyun referans derinliğine yerleştirerek karşılaştırılmaktadır. Kalibrasyon ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); D ref W N Dfield ,W D M ref M field field W N Dref,W DWfield M field N Dfield ,W - Fantom : Su - İyon odası : Silindirik/Paralel plan - Ölçüm derinliği zref : 5 g/cm2 - İyon odası referans noktası ve pozisyonu : Silindirik için kavite merkezi Paralel plan için pencere iç yüzü - SSD veya SCD : 80 cm veya 100 cm - Alan boyutu : 10 cm x 10 cm X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Yüksek enerjili foton demetinde cross kalibrasyon Standart kalibrasyon laboratuvarında 60Co gama enerjisinde kalibre edilen silindirik iyon odası kullanılarak, klinik yüksek enerjili foton enerjisinde bir başka silindirik iyon odasının su içerisinde, referans kalibrasyon şartlarında karşılaştırılmasıdır. Kalibrasyon ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); DWref DWfield N Dfield ,w M ref M field N Dref, w kQref,Qo DWfield M field N Dfield ,W - Fantom : Su - İyon odası : Silindirik - Ölçüm derinliği zref : TPR20,10< 0.7, 10 g/cm2 (5 g/cm2) TPR20,10 ≥ 0.7, 10 g/cm2 - İyon odası referans noktası ve pozisyonu : Silindirik için kavite merkezi ve zref derinliği - SSD/SCD : 100 cm - Alan boyutu : 10 cm x 10 cm X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Yüksek enerjili elektron demetinde cross kalibrasyon Cross kalibrasyon yüksek enerjili elektron kalitesinde özel bir öneme sahiptir. Kalibrasyon ve ölçüm için referans şartları (TRS-398); - Fantom : R50 ≥ 4 g/cm2, su R50 < 4 g/cm2, su veya plastik - İyon odası : R50 ≥ 4 g/cm2 (Eo ≥ 10 MeV) ise paralel plan / silindirik, R50 < 4 g/cm2 (Eo < 10 MeV) ise paralel plan - Ölçüm derinliği zref : 0.6 R50 – 0.1 g/cm2 - İyon odası referans noktası ve pozisyonu : Silindirik için kavite merkezi ve zref dan 0.5 rcyl derinde, Paralel plan için pencere iç yüzü ve zref derinliği - SSD/SCD : 100 cm - Alan boyutu : 10 cm x 10 cm X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Kalibrasyon laboratuvarı imkanları ölçüsünde kullanıcı dozimetresine üç farklı kalibrasyon metodu uygulayabilir. Bunlar; - 60Co gama enerjisinde kalibrasyon, Tek bir elektron enerjisi kalibrasyonu Bir seri elektron enerjilerinde kalibrasyonu Kalibrasyon laboratuvarında referans bir elektron radyasyon demetinde kalibre edilerek kullanıcıya ND,W,Q, kalibrasyon faktörü verilmesi en idealidir. Bazı PSDL’ler dışında yüksek enerjili elektron demetinde dozimetre kalibrasyonları sağlanamamaktadır. Sınırlı olmakla birlikte, yüksek enerjili elektron demetindeki kalibrasyonlarda iki uygulama mevcuttur X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA Yüksek enerjili elektron dozimetresinde, enerjiye bağlı olarak silindirik ve paralel plan iyon odaları kullanılmaktadır. Kalibrasyon laboratuvarları yaygın olarak 60Co gama radyasyon kalitesinde kalibrasyonları gerçekleştirmektedir. Gama radyasyonunda kalibre edilen silindirik bir iyon odasına karşı elektron demetinde kullanılması için paralel plan iyon odasının cross kalibrasyonu yapılmaktadır. Cross kalibrasyon yapılan paralel plan iyon odasının suda absorblanan dozun ölçümünde kullanılması, doğrudan 60Co gama radyasyonunda kalibre edilen paralel plan iyon odası kullanımından daha güvenilirdir. Esas itibariyle 60Co da kalibre edilen paralel plan iyon odası için kQ,Qo saptanmasında pwall düzeltmesiyle birleşen belirsizlik ve hatalar, cross kalibrasyon uygulamasıyla ortadan kaldırılmaktadır. X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA CROSS KALİBRASYON YÖNTEMİ Cross kalibrasyonda yüksek enerjili elektron demetinin (Eo≥16 MeV) kullanılması önerilmektedir. Referans iyon odası ve kalibre edilecek iyon odası, referans kalibrasyon şartlarında her biri yerleştirilerek ölçüm sonuçları karşılaştırılır. N x D , w ,Qcro ss M Qrefcro ss M Qxcro ss N Dref, w,Qo kQrefcro ss,Qo X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA X. ULUSAL RADYASYON ONKOLOJİSİ KONGRESİ, 19-23 Nisan 2012, ANTALYA SONUÇ Cross kalibrasyon, her enerji kalitesine uygulanabilmekte, Mevcut dozimetri protokolleri özellikle elektron dozimetrisi için kalibrasyonu yapılmış silindirik bir iyon odasına karşı PP iyon odasının cross kalibrasyonunu tavsiye etmekte, 10 MeV den düşük elektron demetleri için paralel plan iyon odalarında cross kalibrasyon ile belirsizlik azaltılmakta, - Silindirik iyon odası kQ değerinin standart belirsizliği % 1.2 (60Co kalibrasyonu) PP iyon odası kQ değerinin standart belirsizliği % 1.7 (60Co kalibrasyonu) PP iyon odası kQ değerinin standart belirsizliği % 0.6 (cross kalibrasyonu) (TRS-398 tablo 40-41) Kullanıcılar acısından mevcut iyon odalarının tamamını kalibrasyon için standart bir laboratuvara göndermeye gerek duyulmamaktadır.
Benzer belgeler
Afişi İndir
Aydınlı, Fatma (Frankfurt, D)
Az, Adem (Istanbul, TR)
Bassan, Sharon (Tel Aviv, Israel)
Basso, Cristina (Padova, Italy)
Başağaoğlu, İbrahim (Istanbul, TR)
Bell, Jameson Kısmet (Istanbul, TR)
Brinkm...