Pilot lisansı

Transkript

Pilot lisansı

ULAŞTIRMA BAKANLIĞINDAN
Uçak Pilotu Lisans Talimatı (SHT-1)
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
Madde 1- Bu talimatın amacı, uçak pilotu olarak faaliyette bulunacak personelin lisans ve sertifika almalarına ilişkin
esas ve usuller ile sınırlamaları belirlemek ve bu konudaki faaliyetleri düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu talimat; Ulaştırma Bakanlığı SHGM’den pilot lisansı ve sertifikası almış/alacak veya yenileyecek
olan pilotlar ile bu pilotları bünyelerinde bulunduran kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu talimat, Ulaştırma Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 3348 sayılı Kanunun 12’nci
maddesi, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 95’nci ve 96’ncı maddeleri, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü
Ek-1 Lisans Uçak Bölümü ve Havacılık Otoriteleri Birliğinin yayımlamış olduğu Ortak Havacılık Kurallarının Uçak
Bölümü kuralları hukuki dayanak alınarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu talimatta geçen;
Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,
Aletli Süre: Aletli uçuş süresi veya aletli yer süresini,
Aletli Uçuş Süresi: Pilotun başka bir harici referans noktası almaksızın yalnızca aletleri referans alarak bir hava
aracını uçurduğu süreyi,
Aletli Yer Süresi: SHGM tarafından onaylanmış sentetik eğitim cihazlarında bir pilotun, benzetilmiş aletli uçuş
şartlarında aldığı eğitim süresini,
Çok Pilotlu Uçak: Operasyonu en az iki pilotlu uçuş ekibini gerektirecek şekilde sertifikalandırılmış uçakları,
Diğer Eğitim Cihazları: Uçuş simülatörleri, uçuş eğitim cihazları veya uçuş ve seyrüsefer prosedür eğitim
cihazlarından başka, tam bir uçuş kokpit ortamının gerekli olmadığı bir eğitime imkan sağlayan eğitim yardımcı
cihazlarını,
Gece: Akşam alaca karanlığın sonu ve sabah alaca karanlığın başlangıcı arasındaki veya güneş yuvarlağının
ufuk hattının akşam altı derece altındaki battığı zamanla, sabah altı derece altında doğduğu zaman arasındaki süreyi,
Hava Aracı: Havalanabilen ve havada seyredebilme kabiliyetine sahip her türlü aracı,
Hava Aracı Kategorisi: Belirli temel özelliklere göre hava aracının sınıflandırılmasını. Örneğin uçak,
helikopter, planör ve serbest balon gibi sınıflandırılmasını,
Hava Aracı Tipi: Kullanımı, uçuş karakteristikleri veya uçuş ekibinde değişikliğe neden olacak modifikasyonlar
hariç, diğer bütün modifikasyonları ve temel dizaynı aynı olan hava araçlarını,
Hususi Pilot: Ücret karşılığı yapılan uçuş operasyonlarında uçak kullanması yasaklanmış olan lisansa sahip bir
pilotu,
1
İkili Öğrenim Süresi: SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan öğretmenden uçuş eğitimi alan bir pilot adayının
uçuş eğitimi alması esnasındaki uçuş süresi veya aletli yer süresini,
İkinci Pilot: Hava aracı tip listeleri yada tip sertifikasyonuna göre veya uçuşun yürütüldüğü operasyon
düzenlemeleri uyarınca idaresi birden fazla pilotu gerektiren hava araçlarında sorumlu pilot haricinde görev yapan
pilotu, (Bu tanımın içine uçakta bulunan fakat amacı sadece lisans yada tip yetkisi uçuş eğitimi almak olan pilot
girmez.)
Kontrol Pilotu: Pilot adaylarının, pilotların, uçuş öğretmenlerinin ve diğer kontrol pilotlarının uçuş
yeterlilik/yetenek testlerini yapmak üzere SHGM tarafından yetki kategorileri onaylanarak atanan ve isimleri
yayımlanan öğretmen pilotlara verilen yetkiyi,
Lisansın Çevrilmesi: JAA üyesi olmayan ülkelerden alınmış yada SHGM tarafından milli usullere göre tanzim
edilmiş lisansların JAR-FCL lisansına çevrilmesini,
Onaylı Eğitim: SHGM tarafından onaylı özel bir müfredat ve gözetim altında yürütülen eğitimi,
Profesyonel Pilot: Ücret karşılığı yapılan uçuş operasyonlarında hava aracı kullanma yetkisini veren lisansa
sahip bir pilotu,
Sektör: Kalkış, ayrılış, 15 dakikadan az olmayan seyrüsefer, varış, yaklaşma ve iniş safhalarını kapsayan uçuşu,
Sorumlu Pilot: Uçuş süresince hava aracının her türlü harekatından sorumlu olan pilotu,
Tek Pilotlu Uçaklar: Operasyonu bir pilot tarafından yürütülecek şekilde sertifikalandırılmış uçakları,
Temdit: Lisansın geçerlilik süresi içerisinde, gereksinimlerin yerine getirilmesi koşuluyla yetki veya onay
sonucunda pilota sağlanan imtiyazların, daha sonraki belirli bir periyoda kadar uzatılmasını,
Tip İntibak Eğitim Organizasyonu: SHGM tarafından onaylı ve tip intibak eğitimlerinin alındığı eğitim
kuruluşunu,
Uçak: Havadan ağır, motor gücüyle seyreden kara, deniz veya kara ve denize inip kalkabilen hava aracını, (Uçak
bahsi geçtiğinde bu bahis; aksi belirtilmedikçe ulusal tanımlarda geçen “microlight”ları içermez.)
Uçuş Eğitim Organizasyonu: Pilot lisansı alınmasına esas teşkil eden teorik bilgi ve uçuş eğitimi veren SHGM
tarafından onaylı eğitim kuruluşunu,
Uçuş Ekibi İşbirliği: Sorumlu pilot idaresinde, uçuş ekibinin uyumlu bir işbirliği içinde takım olarak
çalışmasını,
Uçuş Ekibi Üyesi: Uçuş süresince bir hava aracının operasyonu için gerekli olan görevleri yerine getirmekten
sorumlu, SHGM tarafından lisanslandırılmış uçuş ekibi üyelerini,
Uçuş Simulatörü: Belirli bir hava araç tipinin kokpitindeki mekanik, elektrik, elektronik vb. hava aracı sistem
kontrol fonksiyonlarını ve uçuş ekibi üyelerinin ortamını aynen yansıtan ve hava aracı tipinin performans ve uçuş
özelliklerinin gerçeğindeki gibi uygulandığı cihazı,
Uçuş Süresi: Bir hava aracının kalkış yapmak amacıyla, kendi gücü ile veya harici bir güç uygulanmak suretiyle
ilk hareketine başladığı andan, uçuşun veya görevin sonunda yolcu, yük veya diğer muhteviyatı indirme ve/veya
bindirme amacıyla kendisine tahsis edilen park yerine gelip tam olarak durduğu ana kadar geçen toplam süreyi,
Uçuştan Sorumlu Öğrenci Pilot: Uçuş süresince, uçuş öğretmeninin sadece öğrenciyi kumandada gözlediği ve
uçağın uçuş kontrolüne etkisinin olmadığı uçuş süresini,
Validasyon: ICAO üyesi ülkelerce düzenlenmiş lisansların Türk tescilli uçaklarda kullanımının geçerli
kılınmasına ilişkin usulleri,
Varyant: Aynı tipin değişik modellerini; örneğin B737 400/500/600 gibi,
Yetenek Testi: Bir adayın lisans veya yetki tanzimi için, sözlü sınavı da içerecek şekilde yeteneklerini kontrol
pilotuna sergilemesini,
2
Yalnız Uçuş Süresi: Bir öğrenci pilotun uçuş esnasında tek başına bir hava aracında bulunduğu uçuş süresini,
Yenileme: Bir yetkinin veya onayın süresinin dolması sonucu, gereksinimlere uyulması koşuluyla, sözü edilen
yetki veya onayın süresinin daha sonraki belirli bir periyoda kadar yenilenmesi,
Yeterlilik Kontrolü: Bir adayın yetkilerinin temdidi yada yenilenmesi için, gerektiğinde sözlü sınavı da
kapsayacak şekilde uçuş yeteneklerini kontrol pilotuna sergilemesini,
Yetki: Lisans üzerinde lisansa ait özel koşulları, imtiyazları veya sınırlandırmaları belirten kaydı; ifade eder.
Bu talimatta belirtilmeyen tanımlar için ülkemizin üyesi bulunduğu uluslararası sivil havacılık kuruluşları
tarafından yayımlanan dokümanlarda belirtilen tanımlar geçerlidir.
Kısaltmalar
A
ATP
ATPL
CRE
FCL
FE
FI
FIE
FNPT
FTO
H
HPA
ICAO
IFR
IR
IRE
IRI
JAA
JAR
MCC
ME
MPA
PICUS
PF
PNF
PPL
SE
SEP
SFE
SFI
SHGM
TRE
TRI
TRTO
VFR
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
kısaltması,
Uçağı,
Havayolu Nakliye Pilotunu
Havayolu Nakliye Pilotu Lisansını
Sınıf Kontrol Pilotunu,
Uçuş Ekibi Lisanslandırılmasını
Uçuş Kontrol Pilotunu
Uçuş Öğretmenini
Uçuş Öğretmeni Kontrol Pilotunu,
Uçuş ve S/S Usulleri Eğitim Cihazı
Uçuş Eğitim Organizasyonunu,
Helikopteri,
Yüksek Performanslı Uçakları,
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını,
Aletli Uçuş Kurallarını,
Aletli Uçuş Yetkisini,
Aletli Uçuş Kontrol Pilotunu,
Aletli Uçuş Öğretmenini,
Ortak Havacılık Otoritelerini,
Ortak Havacılık Kurallarını,
Uçuş Ekibi İşbirliğini,
Çok Motoru,
Çok Pilota Sertifikalı Uçakları,
Gözetim Altındaki Sorumlu Pilotu,
Uçan Pilotu,
Uçmayan Pilotu,
Hususi Pilot Lisansını,
Tek Motoru,
Pistonlu-Tek Motorlu Hava aracını,
Sentetik Uçuş Kontrol Pilotunu,
Sentetik Uçuş Öğretmenini,
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nü,
Tip İntibak Kontrol Pilotunu,
Tip İntibak Öğretmenini,
Tip İntibak Eğitim Organizasyonunu,
Görerek Uçuş Kurallarını
ifade eder.
3
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hususlar
Uygulama
Madde 5a) Bu talimatta belirtilen koşullar; talimatın yayım tarihinden itibaren lisans, yetki, yetkilendirme, onay veya
sertifika müracaatları ile tüm eğitim ve test düzenlemelerine uygulanacaktır.
b) Bu talimatta; lisanslar, yetkiler, yetkilendirmeler, onaylar veya sertifikalardan bahsedildiğinde; bunlar JARFCL’e göre düzenlenmiş lisanslar, yetkiler, yetkilendirmeler, onaylar yada sertifikalar anlamındadır. Diğer bütün
durumlarda, bu dokümanlar ICAO veya milli lisanslar olarak belirtilmiştir.
c) Lisans, yetki, yetkilendirme, onay yada sertifikaların karşılıklı tanınması hususunda JAA Üye Devletinden
bahsedildiğinde bu JAA tam Üye Devleti demektir
d) Bu talimatta bahsi geçen tüm sentetik eğitim cihazları; egzersizlerin yürütülebilmesi için JAR-STD içeriğinde
açıklanmış olan gereklere uyumlu bir şekilde SHGM tarafından onaylı olacaktır.
e) Madde 19(a)’ya göre yapılan eğitim hariç, JAA üyesi olmayan bir devlette yapılan eğitimin karşılığı olarak
düzenlenen bir lisansın imtiyazı, lisansı düzenleyen devlette tescilli uçaklarla sınırlı tutulacak ve bu tahdit lisansa
işlenecektir.
f) Madde 19(a)’ya göre yapılan eğitim hariç, JAA üyesi olmayan bir devlette yapılan eğitimin karşılığı olarak
düzenlenen yetkilerin imtiyazı, lisansı düzenleyen devlette tescilli uçaklarla sınırlı tutulacaktır.
Uçuş Mürettebat Üyesi Olarak Yetkilendirme
Madde 6a) Lisans ve Yetki:
(i) Bir kişi, bu talimat hükümlerine göre düzenlenmiş geçerli bir lisans yada yetki veya madde 66 gereği
özel yetkilendirmeye sahip olmadıkça Türk sivil hava aracı sicilinde kayıtlı bir uçağın uçuş ekibi üyesi olarak
görev yapamaz. Lisans;
- JAA üyesi bir devlet tarafından verilmiş veya
- ICAO üyesi bir devlet tarafından verilmişse geçerliliği validasyon edilmiş olmalıdır.
(ii) Milli usullere göre düzenlenmiş motorlu planör lisanslarına / yetkiye / yetkilendirmelerine sahip
pilotların, milli düzenlemelere göre tur tipi motorlu planörleri işletmelerine izin verilir.
(iii)Tahditli milli hususi pilot lisansına sahip pilotlara, ulusal düzenlemelere göre Türk hava sahasında,
Türk sivil hava aracı sicilinde kayıtlı uçakları uçurmalarına izin verilir.
b) İmtiyazların Kullanılması: Lisans veya yetki sahibi bir kişi, o lisans veya yetki ile kendisine tanınan
imtiyazlardan başkasını kullanamaz.
c) İtirazlar ve Yasal Yaptırımlar:
(i) Bir başvuru yada lisans sahibinin bu talimat ile ilgili koşulları karşılamadığı ortaya konursa, SHGM
ilgili prosedürlere uygun olarak herhangi bir zamanda imtiyazları sınırlandırabilir ve herhangi bir lisansı, yetki,
yetkilendirmeyi, sertifikayı askıya alabilir veya iptal edebilir.
(ii) SHGM bir başvuru sahibinin veya bir başka JAA üyesi devlet tarafından verilmiş bir JAR-FCL lisansı
sahibinin, JAR-FCL şartlarını yerine getirmediğine veya bu talimat hükümlerine uygunluk göstermediğine karar
verirse; durumu lisansın verildiği devlete ve JAA Merkez Lisans Bölümüne iletecektir. SHGM, güvenlik
sebebiyle, başvuru sahibi veya lisans sahibi kişiyi yukarıdaki nedenlerden dolayı Türk sivil hava aracı sicilinde
kayıtlı uçakları ve Türk hava sahasındaki herhangi bir uçağı uçurmaktan men edebilir.
Lisans, Yetki, Yetkilendirme, Onay ve Sertifikaların Kabulü
Madde 7- Bu konudaki hususlar aşağıda belirtilmiştir:
a) JAA üyesi devletlerce verilen lisanslar, yetkiler, yetkilendirmeler, onaylar ve sertifikalar:
Bir kişiye, organizasyona veya servise JAR-FCL ve ilgili prosedür şartlarına göre JAA tam üye bir devlet
otoritesince yetki, yetkilendirme, onay, sertifika içeren bir lisans verildiğinde, bu lisans, yetki, onay, yetkilendirme veya
sertifikalar SHGM tarafından ilave işleme gerek duyulmaksızın kabul edilecektir.
b) JAA üyesi olmayan devletlerce verilen lisanslar:
(i) JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından verilen bir lisans SHGM’nin inisiyatifiyle Türk sivil hava
4
aracı sicilinde kayıtlı bir uçakta kullanım için validasyon yapılabilir. Validasyona ilişkin gereksinimler EK-2’de
belirtilmiştir.
(ii) Asıl lisansın geçerli kalması koşuluyla, bir profesyonel pilot lisansının (ve aletli uçuş yetkisi olan
PPL’nin) validasyon süresi, düzenleme tarihinden itibaren bir yılı geçmeyecektir. Verilen validasyonun, başka
bir JAA üyesi devlete kayıtlı uçakta geçerli olabilmesi, Türkiye’nin diğer JAA üye ülkeleriyle olan anlaşmasına
ve JAA içinde uygun görülen durumlara bağlıdır. SHGM tarafından validasyon verilerek geçerli kılınan bir
lisansın kullanıcısı, bu talimat hükümlerine tabidir.
(iii) Türk tescilinde kayıtlı bulunan bir uçağın, JAA üyesi olmayan bir devletteki işleticiye kiralanması
halinde, (kiralayan İşleticinin bağlı olduğu devletin, kiralama mevzuatına uygun olarak; teknik ve / veya
operasyona ait denetim sorumluluğunu kabul etmesi şartıyla) kiralama süresince yukarıda (i). ve (ii). maddede
belirtilen şartlar uygulanmaz. JAA üyesi olmayan devlet işleticisinin, uçuş mürettebatının lisanslarına SHGM
tarafından validasyon verilebilir. Bu taktirde pilota verilen validasyonun getirdiği imtiyazlar, kiralayan şirketin
operasyonlarında, sadece kiralama süresi ve kiralanan uçak için geçerlidir.
c) JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından tanzim edilmiş lisansların çevrilmesi
(i) JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından verilen profesyonel bir lisansı ve/veya IR; Bakanlık ile JAA
üyesi olmayan devletler arasında bir anlaşma olması şartıyla JAR-FCL lisansına çevrilebilir. Bu anlaşmanın
temelinde lisans kabulünün karşılıklı olması esas alınacak ve T.C. Devleti ile JAA üyesi olmayan devletin eğitim
ve test gereksinimlerinin eşit emniyet düzeyinde olması garanti edilecektir. Yürürlüğe giren herhangi bir
anlaşma; T.C. Devleti ile JAA üyesi olmayan devlet tarafından periyodik olarak gözden geçirilecektir. Böyle bir
anlaşma uyarınca değiştirilen bir lisans, değişikliğin dayandırıldığı JAA üyesi olmayan devleti belirten bir kayıt
içerecektir. Diğer üye devletler bu tür bir lisansı kabul etmek zorunda olmayacaklardır.
(ii) JAA üyesi olmayan bir devletin hususi pilot lisansı, 8. madde gereksinimlerin karşılanması koşuluyla
tek pilotlu uçak sınıf/ tip yetki olan bir lisansa çevrilebilir.
d) JAR-FCL gereksinimleri dışına çıkılarak tanzim edilmiş bir lisansın XIII. bölümünde bu durum belirtilecektir.
JAA üyesi olmayan Ülke Lisansı Sahiplerine Tanınacak Krediler
Madde 8- JAA üyesi olmayan bir devlet tarafından ICAO Annex 1’e uygun olarak düzenlenmiş lisans ve/veya
IR sertifikasının JAR-FCL lisans ve sertifikasına çevrilmesi esnasında adaya tanınacak kredilere ilişkin hususlar
Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir.
Özel amaçlı Yetkilendirmeler / Yetkiler
Madde 9- IMC uçuşu, yelken kanat, paraşütçülerin atılması gibi özel amaçlı lisanslarla ilgili yetkilendirme /
yetkiler Bakanlık tarafından ayrıca talimatla belirlenir.
Askeri Pilotların Kredilendirilmesi
Madde 10- Askeri hizmette kazanılan bilgi, tecrübe ve yetenek bu talimattaki ilgili lisans ve yetkiler açısından
kredilendirilebilir. Kredilendirme ve lisanslandırmayla ilgili izlenecek usuller Bakanlık tarafından ayrıca talimatla
belirlenir.
Lisansların ve yetkilerin geçerliliği
Madde 11- Lisansların ve yetkilerin geçerliliği aşağıda belirtilmiştir:
a) Bir lisans sahibi, bu talimatta lisansı ile ilgili belirtilmiş olan şartları yerine getirmeyerek, yeterliliğini
korumadıkça, SHGM tarafından verilen herhangi bir lisans veya yetki ile kendisine tanınan imtiyazları
kullanamayacaktır.
b) Lisansın Geçerliliği ve Yetki Temdidi:
(i) Bir lisansın geçerliliği; içindeki mevcut yetkilerin ve sağlık sertifikasının geçerlilik süresi ile belirlenir.
(ii) Lisans tanzimi, temdidi yada yenilenmesi esnasında geçerlilik süresi, SHGM’nin inisiyatifinde bittiği
ayın sonuna kadar uzatılabilir.
c) Lisans belgesinin geçerlilik süresi maksimum 5 yıldır. Bu 5 yıllık periyot içinde lisans, şu durumlarda SHGM
tarafından yeniden düzenlenecektir:
(i) İlk tanzim yada yetkinin yenilenmesinden sonra,
(ii) Lisansın XII. paragrafı dolduğunda,
(iii) İdari bir nedenle,
(iv) SHGM’nin inisiyatifine bağlı olarak, bir yetki temdit edildiğinde,
Geçerli yetkiler SHGM tarafından yeni lisansa transfer edilecektir. Lisans sahibi lisansın yeniden tanzimi için
5
SHGM’ye başvuracaktır. Başvuruda gerekli dokümanlar hazır bulundurulacaktır.
Madde 12- Pilotların son dönem tecrübeleri
a) Bir pilot, yolcu taşıyan bir uçağı, sorumlu pilot yada ikinci pilot olarak, son 90 gün içersinde aynı sınıf/tip
uçakla yada aynı tip/sınıf uçak simülatörü ile en az üç kalkış ve üç iniş yapmamışsa uçuramaz.
b) Lisansında geçerli bir aletli uçuş yetkisi olmayan bir pilot son 90 gün içersinde (a) maddesinde istenen
uçuşlardan en az bir kalkış ve inişi gece yapmamışsa, yolcu taşıyan bir uçağı gece şartlarında sorumlu pilot olarak
uçuramaz.
Testlerin yapılmasıyla ilgili düzenlemeler
Madde 13a) Kontrol pilotlarının yetkilendirilmesi: SHGM yetenek testlerini ve yeterlilik kontrollerini yürütecek JAR-FCL
1 şartlarına uygun nitelikteki kişileri belirleyerek Kontrol Pilotları olarak yetkilendirir. Kontrol Pilotlarında aranacak
vasıflar 3. kısım 2. Bölümde belirtilmiştir. Kontrol Pilotlarına ilişkin diğer hususlar SHGM tarafından ayrıca talimatla
belirlenir. Kontrol Pilotlarının sorumlulukları ve imtiyazları SHGM tarafından kendilerine bizzat yazılı olarak bildirilir.
b) Kontrol pilotlarının sayısı: SHGM gerekli olan kontrol pilotlarının sayısını; işletmelerde ve organizasyonlarda
görev yapan pilotların sayısına ve bu işletmelerin / organizasyonların yerleşik adreslerinin hangi bölgelerde
yoğunlaştığına dikkat ederek belirler.
c) Kontrol Pilotlarının Bilgilendirilmesi:
(i) SHGM, Kontrol pilotlarının hangi yetkilere sahip olduğunu gösteren bir liste tutar. Bu listeyi ülkede
bulunan TRTO, FTO ve tescilli kuruluşlara bildirir. Kontrol pilotlarının yetenek testleri için görevlendirilmesinde
izlenecek yol SHGM tarafından ayrıca belirlenir.
(ii) SHGM, adayları ATPL(A) yetenek testi için atadığı kontrol pilotları konusunda bilgilendirir.
d) Kontrol pilotları, SHGM’nin yazılı izni olmadığı sürece, kendilerinin lisans veya yetki için uçuş eğitimi
verdikleri adayları teste tabi tutamaz.
e) Yetenek testine tabi olacak adaylardan istenen ön şartlar: Lisans veya yetki almak için yapılan yetenek
testinden önce aday ilgili teorik bilgi sınavını geçmelidir. Teorik bilgi sınavına yönelik eğitim daima ilgili yetenek
testlerinden önce tamamlanmış olmalıdır. ATPL tanzimi hariç, diğer yetenek test veya testlerine girecek aday; ilgili test
veya testlere, adayın eğitiminden sorumlu olan organizasyon veya kişi tarafından sevk edilir.
Tıbbi uygunluk
Madde 14a) Sağlık sertifikası sahibi, geçerli lisansın imtiyazlarını kullanabilmek için zihinsel ve fiziksel açıdan yeterli
olacaktır. Bir lisansın imtiyazlarını kullanmak veya başvurmak için sertifika sahibinin sağlık talimatı hükümlerine
uygun bir sağlık sertifikası alması ve bunun lisans imtiyazlarına uygun olması gerekmektedir. Muayenenin
tamamlanmasından sonra, adayın sağlık yönünden uygun olup olmadığı yada kararın SHGM’ye bırakıldığı gibi
hususlar adaya bildirilecektir. Yetkili tıbbi kontrolör, adayı lisansın imtiyazlarını ve/veya uçuş eğitimini kısıtlayabilecek
durumlardan haberdar eder.
b) Sağlık raporu geçerlilik süreleri şu şekildedir:
- 1’inci sınıf sağlık raporları 40 yaşına kadar 12 ay, sonrasında 6 ay,
- 2’nci sınıf sağlık raporları 30 yaşına kadar 60 ay, sonrasında 50 yaşına kadar 24 ay, 65 yaşına kadar 12 ay
ve sonrasında 6 ay geçerlidir.
c) Operasyonda çok uçuş ekibi kısıtlaması (OML- Sadece 1.Sınıf sağlık raporu için)
(i) CPL yada ATPL sahibi 1. sınıf sağlık gereksinimleri tam olarak karşılamıyor fakat kabul edilebilir
ölçüde güçsüzlük riski taşıdığı düşünülüyorsa ‘sadece ikinci pilot olarak yada nitelikli ikinci pilot ile geçerlidir’
tahdidi konulacaktır. Bu tahdit, çok pilot operasyonlarda kullanılır ve yalnızca SHGM tarafından düzenlenir yada
kaldırılabilir.
(ii) Diğer pilot, uçak tipinde gerekli yeterlilikte, 60 yaşını geçmemiş olacak ve OML’ye tabi olamaz.
d) Operasyonda emniyet pilotu kısıtlaması (OSL- Sadece 2. Sınıf için): Emniyet Pilotu, çift kontrollü uçakta
bulunan ve uçağın sınıf veya tipinde sorumlu pilot olabilecek kalifiyede, bu sağlık kısıtlamasına tabi sorumlu pilotun
6
sağlık açısından yetersiz duruma gelmesi durumunda kontrolü alabilecek kişidir. OSL, sadece SHGM tarafından
düzenlenebilir yada kaldırılabilir.
Tıbbi uygunlukta azalma
Madde 15- Konuyla ilgili uygulamalar aşağıda belirtilmiştir:
a) Sağlık sertifikası sahipleri, sahip oldukları imtiyazları güvenli şekilde uygulamayı engelleyebilecek, sağlık
yönünden herhangi bir bozulmayı fark ettiklerinde; ilgili yetkiler veya yetkilendirmeler ve lisanların imtiyazlarını
kullanamaz.
b) Aldıkları ilaç yada tedavinin görevlerini yerine getirmede herhangi bir yan etkisi olmayacağına kesin emin
olmadıkça, sağlık sertifikası sahipleri reçeteli, reçetesiz ilaç yada başka tedavi almayacaklardır. Eğer şüphe varsa
SHGM Sağlık Şubesi yada yetkili hastanelerden tavsiye istenecektir.
c) Sağlık Sertifikası sahipleri aşağıdakileri durumlarda tavsiye için gecikmeksizin SHGM Sağlık Şubesi yada
yetkili hastanelere başvurmalıdır:
(i) 12 saatten fazla hastane veya klinikte kalma,
(ii) Cerrahi operasyon veya müdahale,
(iii) Düzenli ilaç kullanımı,
(iv) Düzeltici lenslerin düzenli kullanımına ihtiyaç.
d) Aşağıdaki durumların farkında olan sağlık sertifikası sahibi:
(i) Uçuş ekibi üyesi olarak çalışmayı engelleyici önemli bir yaralanma.
(ii) Uçuş ekibi üyesi olarak çalışmayı engelleyici 21 gün veya daha fazla süren herhangi bir hastalık.
(iii) Hamilelik.
Hamile ve yaralı olanlar durumlarını yazılı olarak, hastalık durumunda ise hastalığın süresi 21 günü
geçiyorsa, 21. gün sonunda SHGM’ye bildirecektir. Sağlık sertifikası; yaralanmada, hastalıkta yada hamileliğin
doğrulanması halinde geçici olarak askıya alınmış olarak kabul edilir.
e) Yaralanma veya hastalık halinde SHGM tarafından yapılan düzenlemelere göre muayene edilen ve muayene
sonucu uçuş ekibi üyesi olarak çalışmasında sakınca görülmeyen veya SHGM’nin koşulları uygun görerek muayeneden
muaf tuttuğu kişinin sağlık sertifikasının askıya alınma işlemi kaldırılır.
f) Hamileliğin bitiminde yapılan kontroller sonucu uçuş ekibi üyesinin çalışmasına mani bir durum olmadığı
ve görevine başlayabileceği uygun görülürse, sağlık sertifikasının askıya alınma işlemi SHGM tarafından iptal edilir.
Özel Durumlar
Madde 16a) Bu talimatta yer alan hükümlerin olası her durumu kapsamayacağı bilinmektedir. Aday talimat
uygulamalarının yetersiz kaldığı veya yeni eğitim ve test kavramlarının geliştirilmesinin gereksinimleri karşılamadığı
durumlarda muafiyet için SHGM’ye başvurabilir. Muafiyet ancak eşdeğer bir emniyet düzeyinin ortaya çıkmasını
sağlıyorsa onaylanabilir.
b) Muafiyetler kısa dönemli ve uzun dönemli muafiyetler olarak ikiye ayrılır. (Uzun dönemliler 6 aydan daha
fazladır). Uzun dönemli bir muafiyetin onayı yalnızca JAA-FCL lisans komitesiyle yapılacak bir anlaşmayla kabul
edilebilir.
Uçuş süresinin kredilendirilmesi
Madde 17a) Bu talimatta aksi belirtilmedikçe, bir lisans veya yetkiye yönelik kredilendirilecek uçuş süresi; lisans veya
yetkinin istendiği hava aracı kategorisinde uçulmuş süre olmalıdır.
b) Sorumlu Pilot yada Eğitimdeki Pilot:
(i) Lisans veya yetki için başvuran bir adayın yalnız uçuş, çift kumanda öğrenim uçuş süresi ve
sorumlu pilot olarak uçtukları sürelerin tümü, lisans yada yetki için istenen toplam uçuş süresi açısından
kredilendirilir.
(ii) Entegre ATP(A) uçuş eğitim kursunu tamamlayan bir kişi, ATPL(A), CPL(A), çok motor tip veya
sınıf yetkisi için gerekli olan sorumlu pilot uçuş süresi açısından aday uçuştan Sorumlu Öğrenci Pilot olarak
uçtuğu aletle uçuş süresinin 50 saate kadarı ile kredilendirilir.
(iii) Entegre CPL/IR uçuş eğitim kursunu tamamlayan bir kişi, CPL(A) ve çok motorlu tip veya sınıf
7
yetkisi için gerekli olan sorumlu pilot uçuş süresi açısından aday uçuştan Sorumlu Öğrenci Pilot olarak uçtuğu
aletle uçuş süresinin 50 saate kadarı ile kredilendirilir.
c) İkinci Pilot:
(i) Lisans sahibi bir pilot, daha üst seviyedeki bir lisansı almak için gerekli olan toplam uçuş süresi
açısından, ikinci pilot olarak uçmuş olduğu sürenin tümü ile kredilendirilir.
(ii) Lisans sahibi bir pilot, sorumlu pilotun gözetiminde sorumlu pilotun işlev ve görevlerini ikinci
pilot olarak yerine getirerek uçuş görevini yaptığında, denetim metodunun SHGM tarafından benimsenmesi
şartıyla, daha üst seviyedeki bir pilot lisansı almak için gereken toplam uçuş süresi açısından gözetim altında
yapılan bu uçuş süresinin tamamı kredilendirilir.
Teorik Bilginin Kredilendirilmesi
Madde 18a) IR(H) sahibi bir kişi, IR(A) için gerekli teorik bilgi öğrenim ve sınavlarından muaf tutulacaktır.
b) Aşağıdaki lisans sahipleri konuyla ilgili köprü eğitimini tamamlamaları ve sınavı geçmeleri koşuluyla
teorik öğrenim ve sınav gereksinimlerinden muaf tutulacaktır.
(i) PPL(A) için başvuran helikopter lisansı sahibi; yada
(ii) CPL(A) yada ATPL(A) için başvuran VFR kısıtlaması olmayan ATPL(H) sahibi yada
(iii) CPL(A) için başvuran VFR kısıtlaması olan ATPL(H) yada CPL(H) sahibi.
c) ATPL(A) teorik bilgi sınavını geçen bir kişi PPL(A), CPL(A) ve IR(A) teorik bilgi gereksinimleri ile
kredilendirilir.
d) CPL(A) teorik bilgi sınavını geçen bir kişi PPL(A) teorik bilgi gereksinimleri ile kredilendirilir.
Eğitim Kuruluşları ve Kayıtlı Tesisler
Madde 19a) Lisans ve yetki eğitimi vermek isteyen ve ana iş merkezi ve kayıtlı ofisi Türkiye içinde bulunan uçuş
eğitim organizasyonlarının yetkilendirilmeleri ile ilgili hususlar bu talimatın 5. kısmında açıklanmıştır. Eğitimin bir
bölümü JAA üyesi olmayan bir ülkede SHGM’nin belirleyeceği koşullara uygun olarak gerçekleşebilir.
b) Lisans ve yetki eğitimi vermek isteyen ve ana iş merkezi ve kayıtlı ofisi JAA üye ülkeleri dışında bulunan
uçuş eğitim organizasyonlarına aşağıda belirtilen yerleşim birimleri açısından onay verilebilir:
(i) Eğer SHGM ve FTO’nun ana iş merkezinin ve kayıtlı ofisinin bulunduğu diğer ülke otoritesi arasında,
onay sürecine SHGM’nin katılımını ve FTO’nun düzenleyici denetimini sağlayacak bir anlaşmaya varılmışsa
yada,
(ii) SHGM, yeterli düzeyde kontrol ve denetlemeyi taahhüt ediyorsa, ilgili ilave gereksinimler
karşılanıyorsa ve SHGM tarafından idari usulleri JAA’ca kabul edilen bir yöntem izleniyorsa.
c) Tip yetki eğitimi vermek isteyen TRTO’ların yetkilendirilmeleri ile ilgili hususlar bu talimatın 5. kısmında
açıklanmıştır..
d) JAA üyesi olmayan bir ülkede bulunan TRTO’lara, Bakanlık tarafından belirlenecek gereksinimlere
uyulması koşuluyla SHGM tarafından onay verilebilir.
e) Sadece PPL eğitimi vermek isteyen tesisler bu amaçla SHGM tarafından kayıt edilir.
60 yaş kısıtlaması
Madde 20a) 60-64 Yaş: 60 yaşını doldurmuş bir pilot, aşağıdaki şartlar hariç; ticari hava taşımacılığı ile ilgili bir hava
aracının pilotu olamayacaktır:
(i) Çok pilotu gerektiren operasyonlarda uçuş ekibinin bir üyesi olarak, ve
(ii) Bu lisans sahibinin uçuş ekibi içinde 60 yaşını doldurmuş tek pilot olması şartıyla.
b) 65 Yaş. 65 yaşından gün almış bir pilot ticari hava taşımacılığıyla ilgili bir hava aracının pilotu olamaz.
8
Lisansı düzenleyen ülke
Madde 21a) Aday, lisans alabilmek için SHGM’ye lisans alımına yönelik bütün şartları karşıladığını gösterecektir.
b) SHGM ile diğer bir otoritenin anlaşması halinde, bir ülke otoritesinin sorumluluğu altında eğitime başlamış
olan bir aday, SHGM’nin sorumluluğunda gereksinimleri tamamlayabilir. Bu anlaşma aşağıdakileri içerebilir:
(i) Teorik bilgi eğitimi ve sınavlar
(ii) Tıbbi muayene ve değerlendirme
(iii) Uçuş eğitimi ve testi
SHGM ve diğer otorite “lisansı düzenleyen ülke” hususuna karar vereceklerdir.
c) İlave yetkiler, bu yönetmelik hükümlerine göre başka bir JAA üye devlette alınabilir. Bu yetkiler SHGM
tarafından lisansa işlenir.
d) İdari kolaylık açısından, örneğin temdit için, lisans sahibi lisansı düzenleyen ülke tarafından verilen bir
lisansı Türkiye’ye -işi ve ikameti Türkiye’de ise- transfer edebilir. Türkiye, sonrasında ‘lisansı düzenleyen ülke”
statüsünü alır ve yukarıda (a) maddesinde belirtilen lisans verilmesine yönelik sorumluluğu üzerine almış olur.
e) Bir pilot, belirli bir zamanda, sadece bir JAR-FCL lisansına (uçak) ve sadece bir sağlık sertifikasına sahip
olabilir.
İkamet
Madde 22- İkamet; bireyin kişisel veya mesleki bağlantılar sebebiyle her takvim yılı içinde en az 185 gün
yaşadığı veya hiçbir mesleki bağlantısı olmaması durumunda, yaşadığı yer ile arasında kişisel nedenlerle yakın ilişkileri
bulunan yerdir.
Uçuş ekibi lisans formatı
Madde 23- Bu talimat hükümlerine göre SHGM tarafından verilen uçuş personeli lisansları aşağıdaki
özelliklere uygunluk gösterecektir.
a) İçerik: Konu numarası, konu başlığıyla birlikte basılacaktır. I’den XI’e kadar olan maddeler lisansın
üzerinde bulunması gereken daimi maddelerdir, XII’den XIV’e kadar olanlar ise “değişken” maddelerdir ve ana
formdan ayrı bir bölümde veya çıkarılabilir bir parça olarak kullanılabilir. Bu ayrı veya çıkarılabilir kısımlar, açık bir
şekilde, lisansın parçası olarak ayırt edilebilir olacaktır.
(i) Daimi Maddeler:
(I) Lisansı düzenleyen ülke
(II) Lisansın ismi.
(III) Lisansı düzenleyen ülke posta koduyla başlayıp, rakam ve yazı karakterleriyle devam eden seri
numarası .
(IV) Kişinin adı
(V) Kişinin adresi
(VI) Kişinin milliyeti
(VII) Kişinin imzası
(VIII) SHGM ve gerekli olduğu yerde, lisansın düzenlenmesinde uygulanan şartlar
(IX) Geçerlilik, imtiyazlara ilişkin yetkilendirmeler
(X) Lisansı veren memurun imzası ve veriliş tarihi.
(XI) SHGM damgası veya mührü.
(ii) Değişken Maddeler
(XII) Yetkiler – son kullanım tarihiyle sınıf, tip, öğretmen, vb. Radyo –telefon (R/T) imtiyazları lisans
formunda yada farklı bir sertifika üzerinde olabilir .
(XIII) Açıklamalar- örneğin tahdit ve imtiyazlarla ilgili girişler.
(XIV) SHGM tarafından gerekli görülen diğer detaylar.
b) Materyal: Kullanılan kağıt veya diğer materyal herhangi bir değişikliği veya silintiyi önleyecek veya derhal
gösterecek şekilde olmalıdır. Form üzerinde yapılan herhangi bir ilave veya silinti SHGM tarafından açık bir şekilde
onaylanacaktır.
c) Renk: Pilot lisansı için beyaz materyal kullanılacaktır.
d) Dil: Lisanslar; Türkçe ve İngilizce ve SHGM’nin uygun görebileceği diğer dillerde yazılacaktır.
9
Uçuş süresinin kaydedilmesi
Madde 24- Uçuş süresinin kaydedilmesinde aşağıdaki hususlar aranır:
a) Pilot olarak uçulan tüm uçuşların ayrıntıları, SHGM onaylı logbook formatına uygun olarak kayıt
edilecektir. JAR-OPS 1 altında uçulan uçuşların ayrıntıları, operatör tarafından, kabul edilebilir bir bilgisayar
formatında kaydedilebilir. Bu durumda; operatör, pilotun “tanıma” ve “fark” eğitimlerini de içeren tüm uçuş kayıtlarını
tutmalı ve kendisinden istediğinde sunulabilmelidir.
b) Kayıt, şu bilgileri içerecektir:
(i) İsim ve adres
(ii) Her uçuş için:
- Sorumlu pilotun ismi
- Uçuş tarihi (gün, ay, yıl)
- Ayrılış ve varış yeri ve zamanı (“UTC” zamanları blok zaman olacak)
- Uçağın tipi ( yapım, model ve farklılık) ve tescili
- SE, ME
- Toplam uçuş süresi
- Birikmiş toplam uçuş süresi
(iii) Her uçuş simülatörü ya da FNPT oturumu için:
- Eğitim cihazının tipi ve kalite numarası
- Sentetik eğitim cihazı yönetmeliği
- Tarih (g/a/y)
- Oturumun toplam süresi
- Birikmiş toplam süre
(iv) Pilotun işlevi:
- Sorumlu pilot (Solo, SPIC, PICUS süresi dahil)
- İkinci pilot
- Çift kumanda eğitimi
- Uçuş öğretmeni / Uçuş kontrol pilotu
- Özel işlevlerin ayrıntılarını gösterecek bir sütun olacaktır. (Bir pilot, aletli uçuş süresi olarak,
yalnızca aletleri referans alarak gerçek yada benzetilmiş aletli uçuş şartları altında uçtuğu süreyi kayıt
edebilir.)
(v) Operasyon koşulları:
- Gece
- IFR
c) Sürenin Kaydı :
(i) Sorumlu pilot uçuş süresi :
- Lisans sahibi, Sorumlu pilot olarak uçtuğu sürenin tamamını sorumlu pilot süresi olarak kaydeder.
- Pilot lisansı sahibi yada adayı, tüm yalnız uçuş süresini ve öğretmenin imzalaması koşuluyla
sorumlu öğrenci pilot uçuş süresini sorumlu pilot süresi olarak kaydeder.
- Öğretmen yetkisi sahibi bir kişi, bir uçakta öğretmen olarak görev yaptığı sürenin tümünü hem
öğretmen pilot süresi, hem de sorumlu pilot süresi olarak kaydeder.
- Kontrol pilotu yetkisi sahibi bir kişi uçakta pilot koltuğunda bulunduğu ve kontrol pilotu olarak
görev yaptığı sürenin tümünü sorumlu pilot olarak kaydeder.
- Uçağın tip sertifikası yada JAR-OPS nedeniyle birden fazla pilotun gerektiği uçaklarda Sorumlu
pilotun gözetiminde (Bak. (v)) ikinci pilotun sorumlu pilot olarak görev yaptığı süre logbookta sorumlu pilot
tarafından onaylandıktan sonra, ikinci pilot tarafından Sorumlu pilot süresi olarak kaydedilir.
- Eğer lisans sahibi aynı gün içinde yaptığı uçuşlarda, her seferinde aynı ayrılış yerine dönüyor ve
birbirini izleyen uçuş aralıkları 30 dakikayı geçmiyorsa bu uçuş serileri tek giriş olarak kaydedilir.
(ii) İkinci Pilot uçuş süresi :Uçağın tip sertifikası ya da uçuşla ilgili düzenlemeler gereği birden fazla
pilotun gerektiği uçaklarda pilot koltuğunda İkinci pilot olarak bulunan bir lisans sahibi, bu sürenin tamamını
İkinci pilot uçuş süresi olarak kaydedebilir.
(iii) Seyrüsefer ikinci pilot uçuş süresi: Seyrüsefer ikinci pilot, pilot koltuğunda bulunduğu tüm süreyi
ikinci pilot uçuş süresi olarak kaydedebilir.
(iv) Eğitim süresi: Bir aday tarafından lisans yada yetki için girilen; aletli uçuş öğretimi, alet yer
süresi gibi tüm uçuş süreleri, bu eğitimleri veren yetkili öğretmen tarafından onaylanacaktır.
(v) Gözetim Altındaki Sorumlu Pilot: Gözetim metodunun SHGM tarafından benimsenmesi
koşuluyla, İkinci pilotun sorumlu pilot görev ve işlevlerini sorumlu pilotun emniyet açısından müdahalesini
gerektirmeyecek bir şekilde yerine getirdiği, sorumlu pilotun gözetimi altında uçulan bu süre Sorumlu pilot
10
süresi olarak kaydedilebilir. Bu süre sorumlu pilot tarafından onaylanır.
d) Uçuş süresi kaydının sunumu:
(i) Lisans sahibi veya öğrenci pilot, denetleme maksadıyla SHGM tarafından istenmesi halinde, uçuş
sürelerinin kaydını yetkililere sunacaktır.
(ii) Öğretmenden gerekli onayın alındığının ispatı olarak bir öğrenci pilot tüm S/S yalnız uçuşlarda
logbookunu yanında taşımak zorundadır.
11
İKİNCİ KISIM
Pilot Lisans ve Yetkileri
BİRİNCİ BÖLÜM
Öğrenci Pilot Lisansı
Şartlar
Madde 25- Öğrenci pilot lisansı için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır:
a) İlk yalnız uçuşundan önce 16 yaşını tamamlamış olmak.
b) En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
c) 1 veya 2’nci sınıf sağlık sertifikası şartlarını karşılıyor olmak.
Lisans Verilme Esasları
Madde 26- Bu belge, pilot adaylarının lisans almaya esas teşkil edecek eğitimleri alabilmeleri için eğitime
başlamadan önce adaya tanzim edilir ve ön talep formu niteliği taşır. Başvuru, ilgili kurs müdürlüğü tarafından gerekli
belge ve bilgileri kapsayan talep formları ile SHGM’ye yapılır. Bu belge, bilgi ve formlar üzerinde değerlendirmeler
yapılır ve durumu uygun olanların Öğrenci Pilot Lisansı düzenlenir.
Yalnız Uçuş Şartları
Madde 27- Öğrenci pilotların ilk yalnız uçuşlarını yapabilmeleri için; uçuş eğitim programlarında, yalnız uçuştan
önce gösterilecek tüm hareketler detaylı olarak yazılacak ve yalnız uçuşa gönderilmeden önce gerekli tüm hareketlerin aday
tarafından emniyetli bir şekilde yapılabildiği uçuş öğretmenleri ve uçuş eğitim kurumlarınca kayıt altına alınacaktır.
Yalnız Seyrüsefer Eğitimleri
Madde 28- Pilot adaylarının eğitim planına uygun olarak gerekli seyrüsefer uçuşlarını icra edebilmeleri için
yeterli ve gerekli eğitimlerin verildiği uçuş defterlerine kaydedilecek ve uçuş öğretmeni tarafından onaylanacaktır.
Uçak Tip Tahdidi
Madde 29- Öğrenci pilotlara eğitimini yaptıkları uçak tipleri ile yalnız uçuş yaptırılabilir. Bu talimatta açıklanan
yalnız uçuş terimi pilot adayının eğitimin alındığı uçakla yaptığı uçuş süresince uçakta yalnız olduğunu ifade eder.
Haberleşme Usulleri
Madde 30- Öğrenci pilotlar yalnız uçuşa gönderilmeden önce öğrenci pilotun gerekli tüm bilgilere sahip olduğu,
ilgili hava trafik haberleşme kurallarını bildiği ve uygulayabildiği uygun olarak doldurularak, kayıt altına alınır. Ayrıca
öğrenci pilot lisansındaki ilgili R/T hanesi, bu dersi veren öğretmen pilot tarafından onaylanır.
Eğitim Kurumlarının Sorumluluğu
Madde 31- Öğrenci pilotların normal hava trafik akışını ihlal etmeyecek ve uçuş emniyet kurallarına uygun olarak
uçuşlarını icra etmelerini sağlayacak tedbirleri almaktan, aday pilotun uçuşlarını yaptıran uçuş eğitim kurumu sorumludur.
İKİNCİ BÖLÜM
Hususi Pilot Lisansı – PPL(A)
Şartlar
Madde 32- Hususi pilot lisansı almak için müracaatçılarda aşağıdaki şartlar aranır:
a) Asgari 18 yaşını doldurmuş olmak.
b) En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
c) SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan sağlık kuruluşlarından alınmış, geçerli 1 veya 2’nci sınıf sağlık şartlarına
sahip olduğunu gösterir sağlık raporuna sahip olmak. Yalnız eğitim uçuşlarına başlamadan önce sağlık raporunun alınmış
olması gerekli olup bu hususun takibinden ilgili eğitim kurumu sorumludur.
d) SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini
başarıyla tamamlamış olmak.
e) Teorik bilgi sınavlarında ve uçuş kontrollerinde başarılı olmak.
f) Gece uçuşu yetkisi isteniyorsa gerekli eğitimleri almış olmak.
g) Bu talimatta belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak.
İmtiyazlar
Madde 33- Geçerli 1. veya 2. sınıf sağlık raporu olmak kaydı ile hususi pilot lisansına sahip bir pilotun imtiyazı;
12
lisansında mevcut sınıf ve tipte, ticari olmayan bir uçuşta, herhangi bir gelir elde etmeksizin, sorumlu pilot veya ikinci pilot
olarak uçmaktır.
Teorik Bilgi Eğitimi
Madde 34- PPL(A) teorik bilgi eğitim programı içeriği aşağıdaki konuları kapsar:
Hava Hukuku, Hava aracı Genel Bilgisi, Uçuş Performans ve Planlaması, İnsan Performans ve Limitleri,
Meteoroloji, Seyrüsefer, Operasyon Usulleri, Uçuş Prensipleri, Haberleşme Usulleri.
Sınavlar
Madde 35- Sınavlar madde 34’de belirtilen 9 konu başlığından yapılacaktır. Toplam sınav süresi 6 saati
geçmeyecek ve en az 120 soru olacaktır. Sınavda geçer not 100 üzerinden 75’tir. Teorik sınavların tümü sınavların
başladığı tarihten itibaren 18 aylık sürede tamamlanmış olmalıdır. Bu sonuçlar hususi pilot lisansı almaya esas teşkil etmek
üzere 24 ay süre ile geçerli kabul edilir. Teorik sınavlarla ilgili diğer hususlar Bakanlık tarafında ayrıca belirlenir.
Uçuş Eğitimi
Madde 36- Hususi pilot lisansı almak için; SHGM tarafından yetkilendirilmiş olan bir uçuş eğitim
organizasyonunda en az 45 saatlik uçuş eğitiminin tamamlanmış olması gereklidir. Bu sürenin en çok 5 saati uçuş ve
seyrüsefer usulleri eğitim cihazında veya uçuş simülatöründe tamamlanmış olabilir. Bu saatlerin değerlendirilmesinde; daha
önceden başka kategori bir hava aracına ait lisans veya sertifikaya sahip olan kişilerin bu hava aracında sorumlu pilot olarak
uçmuş oldukları saatlerden yüzde 10’u kredilendirilir. Ancak bu süre hiçbir zaman 10 saati geçemez. Diğer kategori hava
araçlarından kasıt helikopter, mikrolight ve planörlerdir.
45saatin 25 saati çift kumanda eğitim, 10 saati denetim altında yalnız uçuş bu 10 saatin en az 5 saati yalnız seyrüsefer
uçuşu olmalı ve en az birisi en az 150 deniz mili mesafede olan ve tam duruşlu inişi içeren iki meydana seyrüsefer uçuşu
şeklinde yapılmış olmalıdır. Başvuru sahibinin başka bir hava aracına ait bir lisansa sahip olmasından dolayı yapılacak
kredilendirmelerde çift kumanda eğitimi 20 saatten daha aza indirilerek eğitim yaptırılamaz. Lisans eğitimleri tek veya çok
motorlu uçakla yapılabilir.
Gece uçuş yetkisinin de verilebilmesi için en az 5 saat gece uçuş eğitimi alınmış olmalıdır. Bu sürede en az 3 saat çift
kumanda ve 1 saat seyrüsefer uçuş eğitimi ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır.
Uçuş Eğitim Konuları
Madde 37- Uçuş eğitim programları aşağıdaki uçuş hareketleri ve konuları esas alınarak hazırlanacaktır.
a) Uçuş öncesi hazırlıklar, ağırlık ve denge hesaplanması, uçakların iç ve dış kontrollerinin uçuşa hazırlanması.
b) Meydan ve trafik patern çalışmaları, çarpışmadan kaçınma usulleri.
c) Görerek uçuş kurallarına göre uçağın kullanılması usulleri.
d) Kritik düşük hızlarda yavaş uçuş, stall’ı hissetme ve kaçınma usulleri.
e) Kritik yüksek hızlarda uçuş, spiral dalışı hissetme ve kaçınma usulleri.
f) Normal ve yan rüzgar şartlarında iniş ve kalkış usulleri.
g) Azami performansla kısa kalkış, mania kalkışı ve kısa iniş teknikleri.
h) Uçuş alet ve göstergeleri referans alınarak, 180 derecelik dönüşleri de kapsayan uçuş usulleri.
i) Görerek seyrüsefer uçuşu usulleri, radyo seyrüsefer yardımcılarının kullanılması.
j) Benzetilmiş uçak sistem arızaları da dahil olmak üzere tehlike hallerinde hareket tarzları.
k) Kontrollü hava sahalarında uçuş, kat ediş usulleri, hava trafik kontrol üniteleri ile temas ve uçuşlarda muhabere
usulleri.
Eğitim Uçakları
Madde 38- Eğitim kurslarına uygun, ilgili JAR standartlarına göre ekipmanı ve bakımı olan, yeterli sayıda
eğitim uçak filosu sağlanmalıdır. SHGM tarafından düzenlenmiş yada kabul edilmiş uçuşa elverişlilik sertifikası
bulunan uçaklarda yürütülen eğitim, adayın pistonlu- tek motorlu sınıf yetkisi alabilmesine imkan sağlayacaktır. JAR22’ye uygun sertifikalı motorlu planörde yürütülen eğitim adayın motorlu planör sınıf yetkisi alabilmesine olanak
sağlayacaktır. Her uçakta öğretmen ve öğrencinin kullanabileceği çift ana uçuş kontrolleri bulunmalıdır. Tek bir
kumandanın hem öğrenci hem de öğretmen tarafından kullanılabildiği düzenek kabul edilmez. Filo, verilen eğitim
kurslarına uyumlu olacak şekilde, stolları ve spinden kaçınmayı göstermeye elverişli ve aletli meteorolojik şartları
benzetebilecek ekipmanla donatılmış uçaklardan oluşmalıdır.
Eğitimde kullanılacak uçaklar SHGM tarafından eğitim amaçlı olarak onaylanır.
Hava alanları
Madde 39- Uçuş eğitiminin yürütüldüğü ana havaalanı ve herhangi bir alternatif ana havaalanı aşağıdaki
gereksinimleri sağlamalıdır:
a) Hava alanları, uçuş eğitiminde kullanılan uçakların izin verilen minimum kalkış ve iniş ağırlıklarında normal
13
kalkış ve iniş olanağı sağlayabilen en az bir pist yada kalkış alanına sahip ve:
(i) Operasyon bölgesi, 4 knot’un altında durgun rüzgar koşullarında ve yılın en sıcak ayındaki ortalama
ısıya eşit sıcaklıkta,
(ii) Kalkışı takiben tırmanış hattında maniaların en az 50 feet üzerinden geçebilmeli,
(iii) Hava alanının, üretici firma tarafından tavsiye edilen motor, iniş takımı ve flap kullanımına uygun,
(iv) Pist uzunluğunun, yerden kesildikten sonra en iyi tırmanma oranı süratine geçiş için ilave pilotluk
yeteneği veya tekniği gerektirmeyecek uzunlukta olmalı,
b) Yer seviyesinde her pistin sonundan görülebilecek şekilde rüzgar istikamet göstergesine,
c) Gece eğitimi için kullanılacaksa yeterli pist ışıklandırmasına,
d) SHGM tarafından kabul edilebilir uygun hava/yer iletişim araçlarına
sahip olmalıdır.
Yetenek Testi
Madde 40a) Hususi pilot lisansı uçuş testi; uçuş eğitiminin alındığı aynı tip/sınıf ve hususi pilot eğitimi hareketlerini yapmaya
elverişli bir uçak kullanılarak yapılır. Uçuş testi SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir kontrol pilotu tarafından yapılır. Eğer
uçuş eğitimleri çok motorlu bir uçak kullanılarak yapılmış ise, çok motorlu bir uçakla uçuş testine girebilmek için 70 saat
Sorumlu pilot uçuş saatine sahip olunması gereklidir.
b) Aday, SHGM’nin incelemesi sonucu yetenek testine girmesi uygun görüldükten sonra teste girer.
c) Aday yetenek testinin 1 den 5’e kadar olan bölümlerini, çok motorlu uçak kullanılacaksa 6. bölümü de geçecektir.
Bir bölümde herhangi bir maddeden başarısız olunursa, bölümde başarısız olunmuş sayılacaktır. Birden fazla bölümde
başarısız olunursa aday testin tamamını tekrar alacaktır. Sadece bir bölümden başarısız olan aday başarısız olduğu bölümü
tekrar alacaktır. Herhangi bir bölüm testinin tekrarında başarısız olunursa , daha önce geçilmiş bölümleri de kapsayacak
şekilde aday tüm testi tekrar alacaktır. Yetenek testinin tüm bölümleri altı ay içinde tamamlanmış olacaktır. Yetenek testinde
başarısız olunmasına müteakip ilave eğitim şartı istenebilir. Testin tüm bölümlerinden iki defa başarısız olunması
durumunda, SHGM tarafından belirlenecek ilave eğitim alınacaktır. Girilecek yetenek testleri hususunda sayı kısıtlaması
yoktur.
Testin Yürütülmesi
d) SHGM, testin güvenilir bir şekilde yürütülebilmesini sağlayabilmek amacıyla, kontrol pilotuna emniyetle
ilgili gerekli bilgileri tavsiye eder.
e) Kontrol pilotu, adayı yetersiz gördüğü için testi sonlandırırsa aday testin tamamına tekrar girer. Aday testin
sonlandırılmasını talep eder ve kontrol pilotu sebepleri yeterli bulursa test sona erdirilir. Daha sonra bu testin eksik kalan
kısımları tamamlanır.
f) Adayın talebi üzerine, herhangi bir manevra yada usul bir defa daha tekrarlanabilir. Kontrol pilotu adayın uçuş
yeteneğini sergilemesi esnasında tam bir test tekrarı gerektiğini düşünürse, testi herhangi bir aşamada durdurabilir.
g) Aday, uçağı sorumlu pilot fonksiyonlarını yerine getirebilecek bir şekilde uçuracak ve uçağı test süresince
yanında başka bir uçuş ekibi üyesi yokmuş gibi idare etmelidir. Uçuştaki sorumluluk kontrol pilotundadır.
h) Seyrüsefer testinde uçulacak rota kontrol pilotu tarafından seçilecektir. Rota kalkışın yapıldığı yada başka bir
meydanda son bulabilir. Aday uçuş planlamasından sorumlu olacak ve uçuşun gerçekleşmesi için gereken ekipman ve
dokümanın uçakta bulundurulmasını sağlayacaktır. Yetenek testinin seyrüsefer bölümünün süresi, en az 60 dakika olacaktır
Bu test, aday ve kontrol pilotu tarafından ortak alınacak bir karar sonucunda ayrı bir test olarak yapılabilir.
ı) Aday, kontrol pilotuna kontroller ve radyo kolaylıklarının tanımlanması da dahil, yapması gereken tüm görevlerini
yerine getirdiğini göstermelidir. Kontroller testin yapıldığı uçağın onaylı kontrol listesine göre tamamlanacaktır. Test
uçuşunda, uçak el kitabında belirtilmiş olan limitler dahilinde uçağın uçurulmasına ait güç ayarlarına ve hızlara aday karar
verecektir. Kalkış, yaklaşma ve inişe ait performans bilgileri, kullanılan uçağın operasyon yada uçuş elkitabına uygun
olarak aday tarafından hesaplanacaktır.
j) Kontrol pilotu, emniyet açısından müdahalenin gerektiği durumlar yada trafikte gecikmenin önlenmesi dışında
uçağın operasyonunda rol almayacaktır.
14
Uçuş Testi Toleransı
k) Aday aşağıdaki yetenekleri göstermelidir:
- Uçağı limitleri dahilinde idare edebilmeli,
- Tüm manevraları düzgün ve tam olarak tamamlayabilmeli,
- İyi bir havacı olarak doğru karar verebilmeli,
- Havacılık bilgisini uygulayabilmeli,
- Bir prosedür yada manevranın sonucunun başarılı olacağına şüphe bırakmayacak şekilde her zaman uçağın
kontrolünü elinde tutmalıdır.
l) Aşağıdaki limitler genel yardımcı materyal niteliğindedir. kontrol pilotu, türbülanslı koşullar, kullanılan uçağın
idare özellikleri ve performansına göre esnekliğe izin verecektir.
İRTİFA
Normal uçuşta
Benzetilmiş motor arızasında
+- 150 feet
+- 200 feet
İSTİKAMET
Normal uçuşta
+- 10°
+- 15°
HIZ
Kalkış ve yaklaşma
Diğer uçuş rejimleri
+15/-5 kts
+-15 kts
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ticari Pilot Lisansı- CPL(A)
Şartlar
Madde 41- Ticari pilot lisansı almak için müracaatlarda aşağıdaki şartlar aranır:
a) En az 18 yaşında olmak.
b)En az lise veya dengi okul mezunu olmak.
c) SHGM tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından alınmış, geçerli 1. sınıf sağlık şartlarına sahip olduğunu
gösterir sağlık raporu olmak.
d)SHGM tarafından yetkili kılınmış Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi ve uçuş eğitimini
başarıyla tamamlamış olmak.
e) Teorik sınav ve uçuş kontrollerinde başarılı olmak.
f) Bu talimatta belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak.
İmtiyazlar
Madde 42- Ticari pilot lisansına sahip bir pilot; aldığı eğitim ve kurs programına bağlı olarak, geçerli 1. sınıf sağlık
raporuna sahip olmak kaydı ile aşağıda belirtilen imtiyazların tümünü veya bir kısmını kullanabilir.
a) Hususi pilot lisansına sahip bir pilotun bütün imtiyazlarını kullanmak,
b) Ticari hava taşımacılığı yapmayan herhangi bir uçakta sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak uçmak,
c) Tek pilota sertifikalı ticari hava taşımacılığı yapan uçakta sorumlu pilot olarak uçmak,
d) Ticari hava taşımacılığı yapan bir uçakta ikinci pilot olarak uçmak.
Tecrübe ve Kredilendirme
Madde 43a) Entegre Kurslar: Entegre uçuş eğitim kursunu başarı ile tamamlayan bir CPL(A) adayı, SHGM tarafından
verilmiş yada kabul edilmiş uçuşa elverişlilik sertifikası olan bir uçakta en az 150 saat uçuş süresini tamamlamalıdır.
Kredilendirme entegre kursların ilgili bölümlerinde açıklanmıştır.
b) Modüler Kurs: Entegre kurs mezunu olmayan bir CPL(A) adayı, SHGM tarafından verilmiş yada kabul
edilmiş uçuşa elverişlilik sertifikası olan bir uçakta en az 200 saat uçuş süresini tamamlamalıdır. Bu 200 saatlik uçuş
süresinden:
(i) PPL(H) sahibi için helikopterde sorumlu pilot olarak 30 saat,
(ii) CPL(H) sahibi için helikopterde sorumlu pilot olarak 100 saat,
(iii) Motorlu planörde yada planörde sorumlu pilot olarak 30 saat
15
kredilendirilir.
c) Uçuş Süreleri: Aday, entegre kurs süresince 150 saat ve modüler kursta 200 saat uçuş süresini tamamlamış
olacak ve bu süre en az aşağıdaki saatleri kapsayacaktır:
(i) 100 saat sorumlu pilot yada aday bu saati entegre uçuş eğitim kursunda tamamlamış ise 70 saat sorumlu
pilot uçuş süresi
(ii) Sorumlu pilot olarak 20 saatlik seyrüsefer uçuş süresi. Bu uçuşun en az bir tanesi, kalkış meydanından
farklı iki meydana tam duruşlu inişin yapıldığı en az 540 km’lik seyrüsefer uçuşu olmalıdır.
(iii) En fazla 5 saat aletli yer süresini içeren, 10 saatlik alet eğitimi,
(iv) 5 saat gece uçuşu.
Teorik Bilgi
Madde 44a) Kurs: CPL(A) adayı, yetkili bir uçuş eğitimi organizasyonunda onaylı bir kursta teorik bilgi eğitimi almış
olacaktır. Kurs, 45. maddede belirtilen şekilde bir uçuş eğitim kursuyla birleştirilmelidir.
b) Sınav: CPL(A) adayı, CPL(A) sahibine tanınacak imtiyazlara uygun bilgi seviyesinde olduğunu göstermeli ve
bu talimatın 4. kısmında belirtilen gereksinimleri karşılamalıdır. Sınavlarla ilgili hususlar Bakanlık tarafından ayrıca
belirlenir.
c) Entegre bir uçuş eğitim kursundan geçen bir aday, en azından o kurs için gereken bilgi seviyesini, ilgili kurs
bölümlerinde belirtildiği şekilde göstermelidir.
Uçuş Eğitimi
Madde 45a) Kurs: CPL(A) adayı, onaylanmış entegre veya modüler uçuş eğitim kursunu, SHGM tarafından
yetkilendirilmiş bir uçuş eğitim organizasyonunda, uçuşa elverişlilik sertifikası SHGM tarafından verilmiş veya kabul
edilmiş uçaklarda tamamlamalıdır. Bu kurs teorik bilgi eğitim kursuyla birleştirilebilir. Onaylı kurslar 4 başlık altında
toplanmaktadır:
(i) Entegre ATP(A) Kursu
(ii) Entegre CPL(A) /IR Kursu
(iii) Entegre CPL(A) Kursu
(iv) Modüler CPL(A) Kursu
b) Gece Eğitimi: Aday, en az 5 saat gece uçuş eğitimi almış olmalıdır. Bu sürede en az 3 saat çift kumanda ve 1
saat seyrüsefer uçuş eğitimi ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır.
Yetenek
Madde 46- CPL(A) adayı, 51. maddede açıklanan manevra ve usulleri uçağın sorumlu pilotu olarak
uygulayabilmeli ve CPL(A) sahibine verilen imtiyazlara uygun yeterliliğe sahip olduğunu göstermelidir. Aday ilgili
kursta açıklanan hususlara göre yetenek testine girmelidir.
Entegre ATP(A) Kursu
Madde 47a) Entegre ATP(A) kursunun amacı, öğrenci pilotları ticari hava taşımacılığındaki çok pilotlu, çok motorlu
uçaklarda İkinci Pilot olarak görev yapabilecek düzeyde eğitmeyi ve CPL(A)/IR alabilmelerini sağlamaktır.
b) Entegre ATP(A) kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim
Müdürünün denetiminde, FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlamalıdır
c) Kurs 12 ile 36 ay arası sürecektir. FTO tarafından ilave olarak uçuş eğitimi veya yer eğitimi verilecekse ve bu
uzatma kursun 36 aydan fazla sürmesine neden olacak ise, bu şekildeki özel düzenlemeler SHGM onayıyla yapılabilir.
d) Bir aday, ilk defa başlayan yada ICOA Annex 1’e göre düzenlenmiş bir PPL(A) sahibi olarak bu eğitime
kabul edilebilir. İlk defa başlayacak aday, öğrenci-pilot şartlarını karşılamalıdır. Eğer aday PPL(A) sahibi ise; kurs
öncesi yapılan uçuş süresinin %50’si uçuş eğitimi gereksinimi açısından en fazla 40 saate kadar yada gece uçuş yetkisi
varsa 45 saate kadar kredilendirilebilir. Bu sürenin kredilendirilmesinde çift kumanda eğitim süresi en fazla 20 saat
olabilir. Uçulan sürelerle ilgili kredilendirme FTO’nun takdirinde olacak ve adayın eğitim kayıtlarına işlenecektir.
Aday, pilot lisansı sahibi olmayan bir öğrenci pilot ise; FTO, SHGM onayı ile helikopterde yada gezi amaçlı motorlu
16
planörde uçulacak en fazla 20 saate kadar ikili alıştırmalar tahsis edebilir.
e) ATP(A) kursunun tümünü tamamlayamayan bir aday daha düşük seviyedeki bir lisans ve tatbiki mümkünse
aletli uçuş yetkisi almaya yönelik teorik bilgi sınavı ve yetenek testi için SHGM’ye başvurabilir.
f) Bir kurs esnasında başka bir FTO’ya tranfer olmak isteyen bir aday, diğer FTO’da istenen ilave eğitim
saatlerinin resmi olarak değerlendirilmesi için SHGM’ye başvurmalıdır.
g) FTO, adayın kurstaki teorik bilgi eğitim içeriğini anlamasını kolaylaştırması açısından kursa kabulden önce
adayın yeterli İngilizce bilgisine sahip olduğunu yapacağı sınavlar ile belirlemelidir. İngilizce yeterliliği 57. madde ile
uyumlu olacaktır.
h) Kurs şunları kapsayacaktır:
- ATPL(A) bilgi düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi
- Görerek ve aletli uçuş eğitimi ve
- Birden fazla pilotlu uçakların operasyonuna yönelik uçuş ekibi işbirliği eğitimi.
ı) (l) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (n) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir
şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi ve çok motorlu aletli uçuş yetkisi
içeren CPL(A)’nin verilmesine yönelik teorik bilgi ve yetenek koşulları yerine getirilmiş olmalıdır.
j) Teorik Bilgi: SHGM tarafından onaylanmış bir ATP(A) teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması
interaktif video, slayt/teyp gösterimi, etüt çalışması, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya
desteğini içerecek en az 750 saatlik (1 saat = 60 dakikalık eğitim) eğitimi kapsamalıdır. 750 saatlik eğitim, her bir
konunun minimum saati aşağıdaki örnekteki gibi bölünecektir.
KONU
Hava Hukuku
Genel Hava aracı Bilgisi
Uçuş Performansı ve Planlaması
İnsanın Performans ve Limitleri
Meteoroloji
Seyrüsefer
Operasyon Prosedürleri
Uçuş Kuralları
Haberleşme
SAAT
40
80
90
50
60
150
20
30
30
Saatlerin diğer alt bölümlere ayrılması, SHGM ve FTO arasında kararlaştırılabilir.
k) MCC kursu en az 25 saat teorik bilgi eğitimi ve alıştırmalarını kapsayacaktır.
l) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir ATPL(A) sahibinin
imtiyazlarına uygun bilgi düzeyini göstermelidir.
m) Uçuş Eğitimi: Tip intibak eğitimini içermeyen uçuş eğitimi, tüm gelişim testlerini içerecek ve en fazla 55
saati aletli yer süresi olabilecek şekilde toplamda en az 195 saati kapsamalıdır. Toplam 195 saat içerisinde adaylar en
az şunları tamamlamak zorundadır:
- En fazla 55 saati aletli yer süresi olabilecek 95 saat çift kumanda eğitimi,
- Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat VFR uçuş ve 50 saat aletli uçuşu içeren 100 saatlik
sorumlu pilot süresi. (Uçuş öğretmeni uçuşun herhangi bir bölümünü etkilemek veya kontrol etmek durumunda
kalmadıkça; SPIC süresi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirir. Uçuş öğretmenince verilecek uçuş sonrası
brifingi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirilmez),
- Kalkış havaalanından farklı iki havaalanına tam duruşlu inişler yapılacak şekilde planlanmış en az
540 km’lik bir mesafedeki VFR seyrüsefer uçuşu içeren sorumlu pilot olarak uçulan 50 saatlik seyrüsefer
uçuşu,
- 5 saat gece uçuş eğitim süresi. Bu sürede en az 1 saati seyrüsefer olmak üzere 3 saatlik çift kumanda
uçuşu ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır.
17
-115 saat aletli uçuş süresi. Bu süre şunları içermelidir:
- 50 saatlik aletli uçuş eğitimi; bunun, FNPT I de yapılmışsa 25 saate kadarı, FNPT II veya
uçuş simülatöründe yapılmışsa 40 saate kadarı aletli yer süresi olabilir.
- Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat;
- 15 saat uçuş ekibi işbirliği eğitimi. Bunun için uçuş simülatörü veya FNPT II kullanılabilir.
n) İlgili uçuş eğitimini tamamlayan aday; CPL(A) yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok
motorlu bir uçakta, aletli uçuş testini 61. maddeye göre çok motorlu bir uçakta alacak ve diğer testlere 78. maddeye
göre girmelidir.
Entegre CPL(A) / IR Kursu
Madde 48a) Entegre CPL(A) ve IR(A) kursunun amacı pilotları ticari hava taşımacılığında tek pilota sertifikalı tek motorlu
yada tek pilota sertifikalı çok motorlu uçakları uçurabilecekleri seviyede yetiştirerek CPL(A)/(IR) almalarını
sağlamaktır.
b) Entegre CPL(A)/IR kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim
Müdürünün denetiminde FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlamalıdır.
c) Kurs, 9 ile 30 ay arası sürebilir.
kabul edilebilir. İlk defa başlayacak aday, öğrenci-pilot şartlarını karşılamalıdır. Eğer aday PPL(A) sahibi ise; kurs
olabilir. Uçulan sürelerle ilgili kredilendirme FTO’nun takdirinde olacak ve adayın eğitim kayıtlarına işlenecektir.
Aday, pilot lisansı sahibi olmayan bir öğrenci pilot ise; FTO SHGM onayı ile helikopterde yada gezi amaçlı motorlu
e) Entegre CPL(A)/IR kursunu tamamlayamayan veya başaramayan bir aday daha düşük seviyedeki bir lisans ve
tatbiki mümkünse aletli uçuş yetkisi almaya yönelik teorik bilgi sınavı ve yetenek testi için SHGM’ye başvurabilir.
f) Bir kurs esnasında başka bir FTO’ya tranfer olmak isteyen bir aday, diğer FTO’da istenen ilave eğitim
g) FTO, adayın kurstaki teorik bilgi eğitim içeriğini anlamasını kolaylaştırması açısından kursa kabulden önce
adayın yeterli İngilizce bilgisine sahip olduğunu yapacağı sınavlar ile belirlemelidir. İngilizce yeterliliği 57. madde ile
uyumlu olacaktır.
h) Kurs şunları kapsamak zorundadır:
- CPL(A) ve (IR) bilgi düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi,
- Görerek ve aletli uçuş eğitimi.
ı) (k) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (m) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir
şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi ve çok motorlu uçak aletli uçuş
yetkisi içeren CPL(A)’nin verilmesine yönelik teorik bilgi ve yetenek koşulları yerine getirilmiş olacaktır.
j) Teorik Bilgi: Onaylanmış bir CPL(A)/IR teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması, interaktif video,
slayt/teyp gösterimi, çalışma odaları, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini
içerecek en az 500 saatlik (1 saat = 60 dakikalık eğitim) eğitimi kapsamalıdır. 500 saatlik eğitim, her bir konunun
minimum saati aşağıdaki örnekteki gibi bölünmelidir:
KONU
Hava Hukuku
Genel Hava aracı Bilgisi
Uçuş Performansı ve Planlaması
İnsanın Performans ve Limitleri
Meteoroloji
Seyrüsefer
Operasyon Prosedürleri
Uçuş Kuralları
Haberleşme
SAAT
30
50
60
15
40
100
10
25
30
18
Saatlerin diğer alt bölümlere ayrılması, SHGM ile FTO arasında düzenlenebilir.
k) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir CPL(A) sahibinin
l) Uçuş Eğitimi: Tip intibak eğitimini içermeyen uçuş eğitimi, tüm ilerleme testlerini içerecek ve en fazla 40
saati aletli yer süresi olabilecek şekilde toplamda en az 180 saati kapsayacaktır. Toplam 180 saat içerisinde adaylar en
azından şunları tamamlamak zorundadır:
- En fazla 40 saati aletli yer süresi olabilecek 80 saat çift kumanda eğitimi,
- Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat VFR uçuş ve 50 saat aletli uçuşu içeren 100 saatlik sorumlu
pilot süresi. (Uçuş öğretmeni uçuşun herhangi bir bölümünü etkilemek veya kontrol etmek durumunda
kalmadıkça; SPIC süresi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirir. Uçuş öğretmenince verilecek uçuş sonrası
brifingi sorumlu pilot süresi olarak kredilendirilmez),
- Kalkış havaalanından farklı iki havaalanına tam duruşlu inişler yapılacak şekilde planlanmış en az 540 km
(300 NM)’lik bir mesafedeki VFR seyrüsefer uçuşu içeren “Sorumlu pilot” olarak uçulan 50 saatlik seyrüsefer
uçuşu,
- 5 saat gece uçuş eğitim süresi. Bu sürede en az 1 saati seyrüsefer olmak üzere 3 saatlik çift kumanda uçuşu ile
yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır.
- 100 saat aletli uçuş süresi. Bu süre şunları içermelidir:
- 50 saatlik aletli uçuş eğitimi; bunun, FNPT I ‘de yapılmışsa 25 saate kadarı, FNPT II veya uçuş
simülatöründe yapılmışsa 40 saate kadarı aletli yer süresi olabilir,
- Uçuştan sorumlu öğrenci pilot olarak 50 saat.
m) İlgili uçuş eğitimini tamamlayan aday; CPL(A) yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok
motorlu uçakta, aletli uçuş testini 61. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu bir uçakta alacaktır.
Entegre CPL(A) Kursu
Madde 49- Bu kursla ilgili hususlar aşağıda açıklanmıştır:
a) Entegre CPL(A) kursunun amacı, pilotları; uçuş öğretmenliği eğitimi ve aletli uçuş eğitimini hariç tutarak
CPL(A) almaya yönelik yetiştirmek ve ayrıca adayın almak istediği zirai ilaçlama ve benzeri diğer eğitimleri vermektir.
b) Entegre CPL(A) kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim
Müdürünün denetiminde FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlamalıdır.
c) Kurs 9 ile 24 ay arası sürebilir.
kabul edilebilir. İlk defa başlayacak aday, öğrenci pilot şartlarını karşılamalıdır. Eğer aday PPL(A) sahibi ise; kurs
olabilir. Uçulan sürelerle ilgili kredilendirme FTO’nun takdirinde olacak ve adayın eğitim kayıtlarına işlenecektir Aday,
pilot lisansı sahibi olmayan bir öğrenci pilot ise; FTO SHGM’nin onayı ile helikopterde yada gezi amaçlı motorlu
e) Entegre CPL(A) kursunun tümünü tamamlayamayan bir aday daha düşük seviyedeki bir lisans ve tatbiki
mümkünse aletli uçuş yetkisi almaya yönelik teorik bilgi sınavı ve yetenek testi için SHGM’ye başvurabilir.
f) Bir kurs esnasında başka bir FTO’ya transfer olmak isteyen bir aday, diğer FTO’da istenen ilave eğitim
g) Kurs en az aşağıdaki hususları kapsamalıdır:
- CPL(A) düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi,
h) (k) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (m) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir
şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi içeren CPL(A)’nin verilmesine
yönelik teorik bilgi ve yetenek testi koşulları yerine getirilmiş olmalıdır.
19
ı) Teorik Bilgi: Onaylanmış bir CPL(A) teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması, interaktif video,
slayt/teyp gösterimi, etüt çalışması, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini içerecek
en az 300 (PPL sahibi için 200) saatlik (1 saat = 60 dakikalık eğitim) eğitimi kapsamalıdır.
j) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir CPL(A) sahibinin imtiyazlarına
uygun bilgi düzeyini göstermelidir.
k) Uçuş Eğitimi: Tip intibak eğitimini içermeyen uçuş eğitimi, tüm ilerleme testlerini içerecek ve en fazla 5
saati aletli yer süresi olabilecek şekilde toplamda en az 150 saati kapsayacaktır. Toplam 150 saat içerisinde adaylar en
azından şunları tamamlamak zorundadır:
- En fazla 5 saati aletli yer süresi olabilecek 80 saat çift kumanda eğitimi;
- 70 saat sorumlu pilot,
- Kalkış havaalanından farklı iki havaalanına tam duruşlu inişler yapılacak şekilde planlanmış en az 540
km’lik bir mesafedeki VFR seyrüsefer uçuşu içeren “Sorumlu pilot” olarak uçulan 20 saatlik seyrüsefer uçuşu,
- 5 saat gece uçuş eğitim süresi. Bu sürede en az 1 saati seyrüsefer olmak üzere 3 saatlik çift kumanda uçuşu
ile yalnız olarak 5 adet kalkış ve tam duruşlu iniş yapılmış olmalıdır.
- En fazla 5 saati FNPT I veya II yada uçuş simülatöründe gerçekleşebilecek 10 saat aletli uçuş süresi,
- En az dört kişi taşımaya sertifikalı ve değişebilir bir değişken hatve açılı pervanesi ve içeri alınabilir iniş
takımı bulunan bir uçakta 5 saatlik uçuş .
l) İlgili uçuş eğitimini tamamlayan aday; CPL(A) yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu
uçakta alacaktır.
Modüler CPL(A) Kursu
Madde 50a) Modüler CPL(A) kursunun amacı, pilotlara CPL(A) almaya yönelik gerekli eğitimi vermektir.
b) Modüler CPL(A) kursuna başlamadan önce, aday ICAO Annex I’e göre düzenlenmiş PPL(A) sahibi olmalıdır.
Uçuş eğitimine başlamadan önce adayda şu özellikler aranır:
- Pilot olarak 150 saat uçuş süresini tamamlamış olmak,
- Madde 65 ve yetenek testinde çok motorlu bir uçak kullanılacaksa 74. maddede belirtilen koşulları
yerine getirmiş olmak
c) Modüler CPL(A) kursu almak isteyen bir aday, onaylanmış bir uçuş eğitim organizasyonunun Eğitim
Müdürünün denetiminde FTO tarafından düzenlenen onaylı kursun tüm safhalarını aralık vermeden tamamlayacaktır.
Teorik bilgi eğitimi sadece bu konuda kurs vermek için yetkili kılınmış bir organizasyonda verilebilir. Bu durumda
kursun bu bölümü organizasyonun Eğitim Müdürü gözetiminde yapılır.
d) Teorik bilgi kursu 18 ay içinde tamamlanacaktır. Uçuş eğitimi ve yetenek testi bu talimatın 4. kısmında
açıklandığı şekilde teorik sınavdaki başarının geçerlilik süresi içinde tamamlanır.
e) Kurs şunları kapsamalıdır:
- CPL(A) düzeyine yönelik teorik bilgi eğitimi,
f) (ı) maddesinde belirtilen teorik bilgi sınavının ve (m) maddesinde belirtilen yetenek testlerinin başarılı bir
şekilde tamamlanması halinde, testlerde kullanılan uçaklar için sınıf veya tip yetkisi içeren CPL(A)’nın verilmesine
yönelik teorik bilgi ve yetenek testi koşulları yerine getirilmiş olacaktır.
g) Teorik Bilgi: Onaylanmış bir CPL(A) teorik bilgi kursu; uygun oranlarda sınıf çalışması, interaktif video,
slayt/teyp gösterimi, etüt çalışması, bilgisayarlı eğitim ve SHGM tarafından kabul edilen diğer medya desteğini içerecek
en az 200 saat eğitimi kapsamalıdır. SHGM tarafından uygun görülen onaylı uzaktan eğitim kursları uygulanabilirliği
kanıtlanmış olmak koşuluyla kursun bir parçası olarak sunulabilir.
h) Teorik Bilgi Sınavı: Aday, bu talimatın 4. kısmında belirtilen şartlara göre bir CPL(A) sahibinin
ı) Uçuş Eğitimi: Aletli uçuş sertifikası bulunmayan adaylar en az 25 saat çift kumanda uçuş eğitimi alacaklar;
bunun 5 saati FNPT I, II yada simülatörde olabilecek şekilde 10 saati alet eğitimi olacaktır. Geçerli IR(A) sahipleri alet
eğitim süresi açısından tam olarak kredilendirilirler. Geçerli IR(H) sahiplerinin çift kumanda alet eğitiminin 5 saate
kadarı kredilendirilebilir ki, bu durumda en az 5 saat çift kumanda alet eğitim süresi uçakta gerçekleşebilir.
20
j) Geçerli alet sertifikası bulunan adaylar en az 15 saat çift kumanda görerek uçuş eğitimi alacak, gece uçuş
niteliğine (uçak) sahip olmayan adaylar ilave en az 5 saat gece uçuş eğitimi almak zorundadır.
k) En az dört kişi taşımaya sertifikalı ve değişebilir bir değişken hatve açılı pervanesi ve içeri alınabilir iniş
takımı bulunan bir uçakta 5 saatlik uçuş gerçekleştirilmelidir.
l) Yetenek Testi: İlgili uçuş eğitimi ve tecrübe gereksinimlerinin tamamlanmasına müteakip aday; CPL(A)
yetenek testini 51. maddeye göre tek motorlu yada çok motorlu uçakta almalıdır.
CPL(A) Yetenek Testi
Madde 51a) CPL(A) için yetenek testine girecek olan bir aday, testte kullanılacak olan uçağın tip/sınıfı ile ilgili eğitim
dahil olmak üzere gerekli tüm eğitimi başarıyla tamamlamış olmalıdır. Aday, isteğine göre tek motorlu veya 70 saat
Sorumlu pilot uçuş süresini tamamlamış olması koşuluyla çok motorlu uçakla testi alabilir. Yetenek testinde
kullanılacak uçağın eğitim uçakları ile ilgili standartlara uyması ve en az 4 kişi kapasiteli, ayrıca değişken hatve açılı
pervaneye ve içeri alınabilir iniş takımlarına sahip olması gerekmektedir.
c) Aday, yetenek testini 1’den 5. bölüme kadar, eğer çok motorlu uçak kullanılacaksa 6. bölümü de geçmelidir.
Aday, bir bölümdeki her hangi bir maddeden geçememişse, o bölümde başarısız olmuş sayılır. Birden fazla bölümden
başarısız olunması halinde aday başarılı olduğu bölümler de dahil olmak üzere tüm testi tekrar alacaktır. Sadece bir
bölümde başarısız olan aday başarısız olduğu bölümü tekrar alacaktır. Her hangi bir bölümün test tekrarında başarısız
olan aday geçmiş olduğu bölümler dahil tüm testi tekrar alacaktır. Yetenek testinin bütün bölümleri 6 ayda
tamamlanmalıdır.
d) Başarısız olunmuş bir yetenek testinden sonra ilave eğitim koşulu getirilebilir. Testin bütün bölümlerinden iki
denemeye rağmen başarı sağlanamamışsa aday SHGM tarafından belirlenen ilave eğitimi alır. Alınacak yetenek
testlerinin sayısı konusunda bir limit yoktur.
e) SHGM, testin güvenilir bir şekilde gerçekleşmesini sağlayabilmek amacıyla, kontrol pilotuna emniyetle ilgili
gerekli bilgileri tavsiye eder.
f)Kontrol pilotu, adayı yetersiz gördüğü için testi sonlandırırsa aday testin tamamına tekrar girer. Aday testin
g) Kontrol pilotunun takdirinde herhangi bir manevra yada prosedür aday tarafından sadece bir defaya mahsus
tekrar edilebilir. Kontrol pilotu, adayın uçuş yeteneğini sergilemesi esnasında tam bir test tekrarı gerektiğini düşünürse
testin herhangi bir aşamasında testi durdurabilir.
h) Aday, uçağı sorumlu pilot fonksiyonlarını yerine getirebilecek bir şekilde uçurmalı ve uçağı test süresince yanında
başka bir uçuş ekibi üyesi yokmuş gibi idare etmelidir. Uçuştaki sorumluluk kontrol pilotundadır.
ı) Uçulacak rota kontrol pilotu tarafından seçilecek ve varış yeri kontrollü bir havaalanı olmalıdır. Rota kalkışın
yapıldığı yada başka bir havaalanında son bulabilir. Aday uçuş planlamasından sorumlu olacak ve uçuşun gerçekleşmesi
için gereken ekipman ve dokümanın uçakta bulundurulmasını sağlayacaktır. Yetenek testinin süresi, en az 90 dakikadır.
j) Aday, kontrol pilotuna kontroller ve radyo kolaylıklarının tanımlanması da dahil, yapması gereken tüm görevlerini
yerine getirdiğini göstermelidir. Kontroller testin yapıldığı uçağın onaylı kontrol listesine göre tamamlanır. Test uçuşunda,
uçak el kitabında belirtilmiş olan limitler dahilinde uçağın uçurulmasına ait güç ayarlarına ve hızlara aday karar vermelidir.
Kalkış, yaklaşma ve inişe ait performans bilgileri, kullanılan uçağın operasyon yada uçuş elkitabına uygun olarak aday
tarafından hesaplanır.
k) Kontrol pilotu, emniyet açısından müdahalenin gerektiği durumlarda yada diğer trafikte gecikmeye yol açmayı
önlemenin dışında uçağın operasyonunda rol alamaz.
l) Uçuş Testi Toleransları: Aday aşağıdaki yetenekleri göstermelidir:
21
m) Aşağıdaki limitler genel yardımcı materyal niteliğindedir. Kontrol pilotu, türbülanslı koşullar, kullanılan uçağın
idare özellikleri ve performansına göre esnekliğe izin vermelidir:
İRTİFA
Normal uçuşta
+- 100 feet
+- 150 feet
RADYO S/S YARDIMCILARININ TAKİBİ
+- 5°
İSTİKAMET
Normal uçuşta
+- 10°
+- 15°
SÜRAT
Kalkış ve yaklaşma
Diğer bütün uçuş rejimleri
+15/-5 kts
+-15 kts
n) Yetenek Testinin İçeriği: Yetenek testinin formatı ve başvuru formu SHGM tarafından belirlenir. Yetenek
testinin 2. Bölümdeki c ve e (iv) paragrafları ile 5. ve 6. bölümün tamamı FNPT II yada uçuş simülatöründe
gerçekleştirilebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Aletli Uçuş Yetkisi- IR(A)
Genel
Madde 52- Aletli uçuş yetkisi bu talimatta yazılı olan gerekli şartlar sağlandığında pilotların aletli uçuş
koşullarında aletli uçuş kurallarına uygun olarak uçmalarını sağlamak üzere lisanslarında tanınacak olan bir yetkidir.
Ayrıca; bir pilot bu talimat hükümlerine göre düzenlenmiş uçak kategorisine ait aletli uçuş sertifikasına sahip
olmaksızın, yetenek testi veya çift kumanda eğitimi hariç, aletli uçuş kurallarına göre bir uçağı uçuramaz.
Aranan Şartlar
Madde 53-Aletli uçuş yetkisi almak isteyen adaylarda / pilotlarda aşağıdaki şartlar aranır :
a) Sağlık talimatında belirtilen “işitme” ile ilgili koşulları sağlamak.
b) SHGM tarafından onaylanmış bir programa uygun olarak, onaylı bir uçuş eğitim organizasyonunda teorik bilgi
ve aletli uçuş eğitimi almak.
c) Aletli uçuş eğitimi; hususi pilot veya ticari pilot lisansına sahip bir pilot tarafından SHGM tarafından onaylı bir
uçuş eğitim organizasyonunda alınabileceği gibi, sıfırdan başlayan ve devamlılık isteyen entegre bir kurs takip edilerek ticari
pilot sertifikası ile birlikte de alınabilir.
d)Tecrübe: IR(A) için; müracaat sahibi, gece yetkisini içeren PPL(A) yada CPL(A) sahibi ve sorumlu pilot olarak
uçulmuş 50 saat seyrüsefer uçuşu tecrübesine sahip olmalıdır. IR(A) için helikopter seyrüsefer tecrübeleri de kredilendirilir.
Bunun için en az 10 saati uçakta olmak kaydıyla helikopter seyrüsefer uçuşunun 40 saati kredilendirilir.
e) Aletli uçuş yetkisi eğitimi; teorik yer dersleri eğitimi ve uçuş eğitimi olmak üzere iki bölüm olup teorik derslerle
ilgili bölüm en çok 18 ayda tamamlanmalıdır. Uçuş testleri teorik ders sınavlarının başarılmasını takiben 12 ay içerisinde,
uçuş kontrol formlarına uygun olarak yapılmış olmalıdır.
İmtiyazlar
Madde 54a) Yetenek testindeki çok pilot kısıtlaması ve ilgili talimatlardaki diğer koşullar saklı kalmak kaydıyla, çok motor
aletli uçuş yetkisine sahip bir pilot, minimum karar yüksekliği 200 feet olacak şekilde aletli uçuş kaidelerine (IFR) göre çok
motor ve tek motor uçak ile uçuş yapabilir. 200 feet’in altındaki yetkilendirmeler ilave eğitim ve teste tabi olacaktır.
b) Yetenek testindeki ve ilgili talimatlardaki diğer koşullar saklı kalmak kaydıyla, tek motor aletli uçuş yetkisine
sahip bir pilot, minimum karar yüksekliği 200 feet olacak şekilde aletli uçuş kaidelerine (IFR) göre tek motor uçak ile uçuş
22
yapabilir.
Geçerlilik Süresi
Madde 55- Bu talimat hükümlerine göre alınmış bir aletli uçuş yetkisinin geçerlilik süresi bir yıldır.
Temdit ve Yenileme
Madde 56a) Çok motorlu bir uçakta aletli uçuş yetkisinin temdidi için; yetki süresinin sona eriş tarihi ile 3 ay öncesi arasındaki
sürede ilgili uçağın tip/sınıf yeterlilik kontrolünde, kontrol formunun IR içeriği de tamamlanmış olmalıdır. Bu test
simülatörde yada FNPT II’de yapılabilir. Tek motor uçak aletli uçuş yetkisinin temdidi için adayın 6. bölüm hariç aletli uçuş
yetenek testini geçmesi gerekir.
b) Tek pilot operasyonlarında geçerli olan aletli uçuş yetkisinin temdidi, çok pilot veya tek pilot operasyonlarında
tamamlanabilir. Eğer aletli uçuş yetkisi çok pilot operasyonları ile tahditli ise temdit çok pilot operasyonunda
tamamlanacaktır.
c) Aletli uçuş yetkisi bitiş tarihinden önce yeterlilik kontrolünün tüm bölümlerini başarıyla tamamlayamayan bir aday
testi başarıyla tamamlayana kadar bu yetkinin imtiyazlarını kullanamaz.
d) Yenileme için adayların yetkili bir FTO yada TRTO’da yetki geçerliliklerinin bitiş tarihinden itibaren
uçmadıkları her yıl için 1 saat uçuş eğitimi almaları ve sonrasında yeterlilik kontrolünden geçmeleri gerekir. Eğer yetki bitiş
tarihinden itibaren 12 ay geçmemiş ise; ilave uçuş eğitim şartı istenmez. Bu durumda, yenileme için adayın yeterlilik
kontrolünden geçmesi gerekir. Çok pilot aletli uçuş yetkisi, tip yetkisinin bir parçası olduğundan; yenileme için, aday madde
71(b) gereklerini yerine getirecektir.
e) Eğer IR(A) son yedi yılda temdit edilmemiş yada yenilenmemişse IR(A) sahibi teorik bilgi sınavına tekrar
girecektir.
IR- İngilizce’nin Kullanımı
Madde 57- IR(A) için müracaat eden yada IR(A) sahibi bir kişi, aşağıdaki amaçlar için İngilizce’yi kullanma
yeteneğine sahip olmalıdır:
a) Uçuş: Acil durumlar dahil uçuşun bütün safhaları ile ilgili radyo telefon konuşması.
İngilizce olarak yapılan iki taraflı radyo telefon görüşmesini içeren IR(A) yada ATPL(A) yetenek testi yada
yeterlilik kontrolünü aday başarıyla geçmişse bu maddenin gerekliliği yerine getirilmiş sayılır
b)Yer: Uçuşun başarıyla tamamlanabilmesi ile ilgili bütün bilgiler; şöyle ki;
- Operasyon ve Uçuş El Kitabı gibi İngilizce yazılı teknik el kitaplarını okuyup anlayabilme,
- Uçuş öncesi planlama, hava durumu alınması, NOTAM’lar, ATC uçuş planı, vb.
- İngilizce yazılmış bütün havacılıkla ilgili en-route yol boyu, kalkış ve yaklaşma şemaları ve ilgili
dokümanların kullanılması.
Eğer aday, İngilizce IR yada ATP kursunu tamamlamış yada İngilizce teorik IR yada ATPL sınavını geçmişse,
bu maddenin gerekliliği yerine getirilmiş sayılır.
c) İletişim: Uçuş hazırlığı dahil, uçuşun bütün safhalarında diğer uçuş ekibi üyeleri ile İngilizce konuşabilme.
(IR(A) sahibi yada IR(A) adayı İngilizce MCC kursunu tamamlamış ve kursu başarıyla tamamladığına dair sertifika
sahibi ise veya diğer uçuş ekibi üyeleri ile iletişimin ve iki taraflı radyo telefon görüşmelerinin İngilizce yapıldığı çok
pilotlu yetenek testi/ yeterlilik kontrolünü geçmişse, bu maddenin gerekliliği karşılanmış sayılır.
Madde (a), (b) ve (c)’ nin karşılanmamış olması durumunda SHGM tarafından yada SHGM adına yapılacak özel
bir sınavı geçmekle yukarıdaki gereksinimler karşılanabilir.
Teorik Bilgi
Madde 58a) Kurs: IR(A) için başvuran bir aday onaylı bir uçuş eğitim organizasyonunda teorik bilgi eğitimini
tamamlamalıdır. Teorik bilgi kursu mümkün hallerde uçuş eğitimi ile birleştirilmelidir.
b) Sınav: Aday, IR(A) sahibine tanınacak imtiyazlara uygun bilgi seviyesine sahip olduğunu göstermeli ve bu
talimatın 4. kısmında belirtilen gereksinimleri karşılamalıdır. Sınavlarla ilgili hususlar Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir.
23
Uçuş Eğitimi
Madde 59- IR(A) için müracaat eden bir kişi, IR(A) eğitimi ihtiva eden bir entegre uçuş eğitimi kursuna
katılmalı veya aşağıda belirtilen onaylı bir modüler IR(A) eğitim kursunu tamamlamalıdır.
Aday, IR(H) sahibi ise uçuş eğitimi uygunluğuna göre tek veya çift motorlu uçaklarda 10 saate düşürülebilir.
IR Modüler Uçuş Eğitimi Kursu
Madde 60a) IR(A) modüler uçuş eğitim kursunun amacı; pilotları ICAO PANS-OPS Doküman 8168’e göre IFR ve IMC
altında uçuş yapabilecek yeterlilik seviyesine ulaştırmaktır.
b) IR(A) için müracaat eden kişi, ICAO Annex 1’e göre düzenlenmiş gece uçma yetkisini içeren PPL(A) veya
CPL(A) sahibi olmalıdır.
c) IR(A) modüler kursu için müracaat eden kişi, Eğitim Müdürünün gözetimi altında kursun tüm aşamalarını
FTO’nun düzenlediği şekilde bitirmelidir. Teorik bilgi eğitimi, sadece teorik bilgi eğitimi veren onaylı bir FTO
tarafından da verilebilir. Bu durumda kursun bu bölümü o kuruluşun Eğitim Müdürünün gözetimi altında verilecektir.
d) Teorik kurs 18 ay içinde tamamlanacaktır. Uçuş eğitimi ve yetenek testi, teorik sınavların geçerlilik süresi
içinde tamamlanmalıdır.
e) Kurs şunları ihtiva etmelidir;
- Aletli uçuş bilgisi seviyesinde teorik bilgi eğitimi,
- Aletli uçuş yetkisi uçuş eğitimi.
f) Teorik bilgi sınavları ve yetenek testinin başarı ile tamamlanması neticesinde IR(A) verilir.
g) Teorik Bilgi: Modüler IR(A) kursu, sınıf çalışması, video, slayt/teyp sunumu, bilgisayar tabanlı eğitim ve
SHGM tarafından onaylanmış diğer araçları içeren en az 200 saat (1 saat = 60 dk. eğitim)’lik eğitimi ihtiva etmelidir.
SHGM’nin iznine bağlı olarak uygulanabilir gerekli şartların sağlanabileceğinin gösterilmesi halinde kursun bir parçası
olarak uzaktan eğitim de verilebilir.
h)Teorik Bilgi Sınavı: Müracaat sahibi, IR(A)’nın imtiyazlarına uygun bilgi seviyesini bu talimatın 4. kısmında
belirtilen usullere uygun olarak göstermelidir.
ı) Uçuş Eğitimi:
- Tek motorlu uçakta aletli uçuş eğitimi en az 50 saattir. SHGM’nin onaylaması halinde bunun 20 saate
kadarı FNPT I veya 35 saate kadarı uçuş simulatörü veya FNPT II ile olabilir.
- Çok motorlu uçakta aletli uçuş eğitimi en az 55 saattir. SHGM’nin onaylaması halinde bunun 25 saate
kadarı FNPT I veya 40 saate kadarı uçuş simulatörü veya FNPT II ile olabilir.
- Daha önceden tek motorlu uçakla alet uçuş yetkisi almış ve çok motorlu tip/sınıf yetkisi olan bir
pilotun çok motorlu alet yetkisi alabilmesi için çok motorlu uçakla en az 5 saat ilave eğitim almış olması gerekir.
Bu 5 saatinde 3 saati bir uçuş simulatörü veya FNPT II ile olabilir.
- ICAO’ya göre düzenlenmiş ticari pilot lisansına sahip olanlar için alet uçuş eğitim süreleri 5 saat
azaltılabilir.
IR(A)- Yetenek Testi ve Yeterlilik Kontrolü
Madde 61a) IR(A) yetenek testine girecek olan aday, testte kullanılacak olan uçağın tip/sınıfı ile ilgili eğitimi almış
olmalıdır. Yetenek testinde kullanılacak uçak eğitim uçakları ile ilgili gereksinimleri karşılamalıdır.
c) Aday, yetenek testini 1’den 5. bölüme kadar, eğer çok motorlu uçak kullanılacaksa 6. bölümü de geçmelidir.
Aday, bir bölümdeki her hangi bir maddeden geçememişse, o bölümde başarısız olmuş sayılır. Birden fazla bölümden
başarısız olunması halinde aday başarılı olduğu bölümler de dahil olmak üzere tüm testi tekrar alacaktır. Sadece bir
bölümde başarısız olan aday başarısız olduğu bölümü tekrar alacaktır. Her hangi bir bölümün test tekrarında başarısız
olan aday geçmiş olduğu bölümler dahil tüm testi tekrar alacaktır. Yetenek testinin bütün bölümleri 6 ayda
tamamlanmalıdır.
d) Başarısız olunmuş bir yetenek testinden sonra ilave eğitim koşulu getirilebilir. Testin bir veya birden fazla
24
bölümlerinden iki denemeye rağmen başarı sağlanamamışsa aday SHGM tarafından belirlenen ilave eğitimi alır.
Alınacak yetenek testlerinin sayısı konusunda bir limit yoktur.
e) Testin Yürütülmesi
Test, gerçek uçuşu benzetilmiş hale getirmeyi amaçlar. Uçulacak rotaya Kontrol Pilotu karar verecektir.
Önemli bir nokta da adayın uçuşu rutin brifing materyalinden planlaması ve yürütmesidir. Aday uçuş planlamasından
sorumlu olacak ve uçuşun gerçekleşmesi için gereken ekipman ve dokümanın uçakta bulundurulmasını sağlayacaktır.
Uçuş süresi en az 1 saat olacaktır.
f) SHGM, testin güvenilir bir şekilde gerçekleşmesini sağlayabilmek amacıyla, kontrol pilotuna emniyetle ilgili
g) Kontrol pilotu, adayı yetersiz gördüğü için testi sonlandırırsa aday testin tamamına tekrar girer. Aday testin
sonlandırılmasını talep eder ve kontrol pilotu sebepleri yeterli bulursa test sona erdirilir. Daha sonra bu testin eksik
kalan kısımları tamamlanır.
h) Kontrol pilotunun takdirinde herhangi bir manevra yada prosedür aday tarafından sadece bir kez tekrar
edilebilir. Adayın uçuş yeteneğini sergilemesi esnasında tam bir test tekrarının gerektiğini düşünürse Kontrol Pilotu,
ı) Aday, uçağı sorumlu pilot fonksiyonlarının yerine getirilebileceği bir pozisyonda uçuracak ve testi yanında
başka bir uçuş ekibi üyesi yokmuş gibi idare edecektir. Kontrol Pilotu, emniyet açısından müdahalenin gerektiği
durumlarda yada trafikte gecikmeye yol açmayı önlemenin dışında uçağın operasyonunda rol almayacaktır. Test
esnasında Kontrol Pilotu yada diğer bir pilot yardımcı pilot gibi görev yaparsa alet yetkisi imtiyazları çok pilot
operasyonlara tahditli olacaktır. Bu tahdit adayın başka bir alet yetkisi yetenek testinde tek pilot bir uçakta başka bir
uçuş ekibi üyesi yokmuş gibi testi gerçekleştirmesi ile kaldırılabilir. Uçuştaki sorumluluk kontrol pilotundadır.
j) Karar yüksekliği/irtifası, minimum alçalma yüksekliği/irtifası ve pas geçme noktasına kontrol pilotunun
kabul edeceği şekilde yaklaşma şemalarına uygun olarak aday karar verecektir.
k) Aday, kontrol pilotuna kontroller ve radyo kolaylıklarının tanımlanması da dahil, yapması gereken tüm
görevlerini yerine getirdiğini göstermelidir. Kontroller testin yapıldığı uçağın onaylı kontrol listesine göre tamamlanacaktır.
Test uçuşunda, uçak el kitabında belirtilmiş olan limitler dahilinde uçağın uçurulmasına ait güç ayarlarına ve hızlara aday
karar verecektir. Kalkış, yaklaşma ve iniş’e ait performans bilgileri, kullanılan uçağın operasyon yada uçuş elkitabına uygun
olarak aday tarafından hesaplanacaktır.
IR(A) temdidi ve yenileme için yapılacak yeterlilik kontrolü esnasında, lisans sahibi yukarıda belirtilenleri
kontrol pilotuna göstermelidir.
l) Uçuş Testi Toleransları
Aday aşağıdaki yetenekleri göstermelidir:
Bir prosedür yada manevranın sonucunun başarılı olacağına şüphe bırakmayacak şekilde her zaman uçağın
Aşağıdaki limitler genel yardımcı materyal niteliğindedir. Kontrol Pilotu, türbülanslı koşullar, kullanılan uçağın idare
özellikleri ve performansına göre esnekliğe izin verecektir.
İRTİFA
Genelde
Karar yüksekliğinde pas geçmeye başlanması
Minimum alçalma yüksekliği/MAP/İrtifa
+- 100 feet
+ 50 feet/- 0 feet
+ 50 feet/- 0 feet
İZLEME
radyo yardımcıları
Hassas yaklaşma
+- 5°
süzülüş hattı ve istikametinde
yarım derece sapma
İSTİKAMET
Tüm motorlar çalışırken
+- 5°
+- 10°
25
SÜRAT
+- 5 kts
+ 10 kts/ - 5 kts
m) Yetenek testinin formatı ve başvuru formu SHGM tarafından onaylanır. Yetenek testinin 2. bölümündeki (d)
paragrafı ile yetenek testi ve yeterlilik kontrolünün 6. bölümü FNPT II yada uçuş simülatöründe gerçekleştirilebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Sınıf ve Tip Yetkileri
Sınıf Yetkileri
Madde 62- Sınıf yetkileri; aşağıda belirtilen, tip yetkisi gerektirmeyen tek pilotlu uçaklar için oluşturulur:
a) Tüm pistonlu-tek motorlu kara uçakları
b) Tüm pistonlu-tek motorlu deniz uçakları
c) Tüm motorlu planörler
d) Turbo-prop tek motorlu kara uçakları
e) Turbo-prop tek motorlu deniz uçakları
f) Tüm pistonlu-çok motorlu kara uçakları
g) Tüm pistonlu-çok motorlu deniz uçakları
Tip Yetkileri
Madde 63- Uçak tip yetkileri belirlenirken; uçağın uçuşa elverişlilik tip sertifikası, kullanımına ilişkin özellikleri,
minimum uçuş ekibi gereksinimi ve teknoloji düzeyi göz önünde bulundurulur. Buna göre, uçak tip yetkileri aşağıdakiler
için oluşturulur:
a) Çok pilota sertifikalı uçakların her tipi için
b) Tek pilotlu, turbo-prop veya turbo jet, çok motorlu uçakların her tipi için
c) Tek pilotlu, turbo jet, tek motorlu uçakların her tipi için
d) Gerekli görülen diğer uçak tipleri için
Yüksek Performanslı Tek Pilotlu Uçaklar
Madde 64- Bu uçaklar sınıf yada tip listelerinde HPA kısaltmasıyla belirtilmiştir. İlk defa HPA tip yada sınıf yetkisi
alacak adaylarda aşağıdaki şartlar aranır:
a) En az 200 saat uçuş tecrübesine sahip olmak.
b) En az 70 saat sorumlu pilot uçuş tecrübesine sahip olmak
c) FTO yada TRTO’da HPA kursunu tamamlamak yada ATPL(A) sınavını geçmiş olmak veya ATPL(A) teorik bilgi
kredisi içeren geçerli bir ICAO ATPL(A) yada CPL/IR(A) sahibi olmak.
d) Lisansında HPA yetkisi bulunan bir aday, JAR-FCL lisansı başvurusunda bu yetkinin JAR-FCL lisansına
transferini talep ettiğinde (c) maddesi gereksiniminden muaf tutulur.
Yetkilendirme
Madde 65- Yetenek testine tabi olma yada eğitim uçuşu dışında; pilotların herhangi bir uçakla uçabilmeleri için
lisanslarında o uçak ile ilgili olan sınıf veya tip yetkilerinin bulunması şarttır. Yetkilerdeki kısıtlamalar lisansta belirtilir.
Özel Yetkilendirmeler
Madde 66- Sınıf / tip yetkilerinin özel durumlarda verilme esasları: Hava aracı test uçuşu, gelir amaçsız çok özel
uçuşların yapılması gibi durumlarda sadece bu amaç veya görev sonuçlanıncaya kadar geçerli olmak üzere gerekli tip veya
sınıf yetkilendirmeleri yapılabilir.
İmtiyazlar
Madde 67- Tip yada sınıf yetkisi sahibinin imtiyazları, yetkide belirtilen tipteki yada sınıftaki uçakta pilotluk
yapmaktır.
Yetki Sayısı
Madde 68- Pilotların sahip olabilecekleri sınıf / tip yetkilerinin sayısında herhangi bir kısıtlama yoktur. Ancak,
JAR-OPS 1’de bir kısıtlama olursa, aynen uygulanır.
Varyantlar
Madde 69- Eğer varyant fark eğitimini müteakip 2 sene uçulmamışsa, SEP sınıf yetkisi dahilindeki tipler yada
26
varyantlar hariç, o varyantta ilave fark eğitimi yada yeterlilik kontrolü gerekir.
Fark eğitimi: Diğer varyanttan farklı ilave bir bilginin ve ilave bir eğitimin gerektiği durumlarda uygun olan eğitim
yardımcıları ile veya uçakla yapılır. Bu eğitim pilotun logbooku’na işlenir ve eğitimi veren CRI(A)/TRI(A)/SFI(A) yada
FI(A) tarafından imzalanır.
Tanıma eğitimi: Yeni varyant hakkında ilave bilgi alınmasını gerektiren eğitimlerdir.
Yetki Süresi ve Temdit
Madde 70a) Tip yetkilerinin ve çok motorlu sınıf yetkilerinin geçerlilik süresi yetkinin alındığı tarihten itibaren 1 yıldır. Tip
yetkisi ve çok motorlu sınıf yetkisi temdidi için aşağıdaki hususlar gereklidir:
-Yetki süresinin sona eriş tarihi ile 3 ay öncesi arasındaki sürede, bu talimat hükümlerine göre SHGM
tarafından onaylanmış kontrol formuna uygun olarak yetkili bir kontrol pilotu ile yapılacak yeterlilik kontrolünde
başarılı olmak ve
- Lisansın geçerli olduğu sürede ilgili uçak ile en az 10 hat uçuşu yapmış olmak veya kontrol pilotu ile bir
sektör uçuş yapmış olmak.
Eğer pilotun aletli uçuş yetkisi de var ise, IR(A) temdidi tip/sınıf yetki yeterlilik kontrolü ile birleştirilir.
b) Tek pilotlu ve tek motorlu uçak sınıf yetkileri geçerlilik süresi iki yıldır.
- Pistonlu-tek motor kara uçakları ile motorlu planörlerdeki sınıf yetkilerinin temdidi için:
(i) Lisansın geçerlilik süresinin sona erdiği tarih ile 3 ay öncesi arasındaki sürede ilgili sınıftaki yetkili
bir uçuş kontrol pilotu ile yeterlilik kontrolünden geçmiş olmak veya
(ii) Lisansın geçerlilik süresinin sona erdiği tarih ile 12 ay öncesi arasındaki sürede; 6 saati sorumlu
pilot olarak 12 saat uçuşu olmak. 12 iniş, kalkış yapmış olmak ve en az bir saat yetkili bir uçuş öğretmeni ile
uçuş eğitimi almak. Herhangi diğer bir sınıf/tip yetkisi için yapılan yeterlilik kontrolü yada yetenek testi bu
öğretmenle uçuşun yerine sayılabilir.
(iii) Aday pistonlu-tek motorlu (kara) sınıf yetkisi ve motorlu planör yetkisinin ikisine birden sahipse
yukarıda (i) maddesi gereksinimini her iki yetkiden birinde yada (ii) maddesi gereksinimini her iki yetkiden
birinde yada her ikisinin karışımı olarak tamamlayarak her ikisini de temdit ettirebilir.
-Tek motorlu turbo-prop kara uçaklarında temdit için:
Lisansın geçerlilik süresinin sona erdiği tarih ile 3 ay öncesi arasındaki sürede yetkili bir uçuş kontrol pilotu ile
yeterlilik kontrolünden geçmiş olmak gereklidir.
c) Tip yada sınıf yetkisinin bitiş tarihinden önce yeterlilik kontrolünün tüm bölümlerini geçememiş bir aday o
yetkinin imtiyazlarından yeterlilik kontrolünü başarıyla tamamlayana kadar faydalanamayacaktır.
d) Özel durumlarda geçerlilik süresinin uzatılması yada yetkilerin temdidi
(i) Bir hava aracı tip, sınıf yada alet yetki imtiyazları sadece JAA üyesi olmayan ülkeye tescilli bir
uçakta kullanılıyor ve o ülke gereksinimleri sağlanıyorsa; SHGM, uygun görmesi halinde yetkinin geçerlilik
süresini uzatabilir yada temdit edebilir.
(ii) Bir hava aracına ait tip, sınıf yada alet yetki imtiyazları, Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşmasının
83bis maddesi hükümlerine göre JAA üyesi olmayan bir ülke uçak işleticisi tarafından işletilen Türk sivil hava
aracı tesciline kayıtlı bir uçakta kullanılacaksa, SHGM kendi takdirine bağlı olarak üye olmayan ülkenin
gereksinimlerinin bu talimat hükümlerine uygunluğunun sağlanması koşuluyla yetkinin geçerlilik süresini
uzatabilir yada temdit edebilir.
(iii) Yukarıdaki (i) ve (ii) hükümlerine göre süresi uzatılan yada temdit edilen bir yetkinin imtiyazları,
Türk sivil hava aracı siciline kayıtlı ve ülkemiz hava taşıyıcıları tarafından işletilen bir uçakta kullanılmadan
önce bu talimatın ilgili hükümlerine göre temdit edilecektir.
(iv) JAA üyesi olmayan bir ülkede kullanılan yada o ülkece tanzim edilmiş bir yetki, SHGM uygun
gördüğü takdirde o ülke gereksinimlerinin karşılanması ve yetkinin o ülkeye tescilli uçakta kullanımına
kısıtlanmış olması koşuluyla pilotun JAR-FCL lisansında kalabilir.
Geçersiz Yetkilerin Yenilenmesi
Madde 71- Geçersiz hale gelmiş yetkilerin yenilenme esasları:
a) Tek pilot tip yetkisi ve çok motor sınıf yetkilerinin yenilenmesi için adayların yetkili bir FTO yada TRTO’da yetki
geçerliliklerinin bitiş tarihinden itibaren uçmadıkları her yıl için 1 saat uçuş eğitimi almaları ve sonrasında yeterlilik
27
kontrolünden geçmeleri gerekir.
b) Çok pilot tip yetkilerinin yenilenmesi için adayların yetkili bir FTO yada TRTO’da yetki geçerliliklerinin bitiş
tarihinden itibaren uçmadıkları her yıl için 1 session simülatör uçuş eğitimi almaları ve sonrasında yeterlilik kontrolünden
geçmeleri gerekir.
c) Tek pilot tek-motor sınıf yetkisinin süresi dolmuşsa aday ilgili yetenek testini tamamlayacaktır.
d) Adayın tip/sınıf yetkisi geçerliliğinin bitiş tarihinden itibaren 12 ay geçmemiş ise, yenileme için ilave uçuş
eğitim şartı istenmez. Bu durumda adayın yenileme için ilgili tipte yeterlilik kontrolünden geçmesi gerekir.
Çok Pilotlu Uçaklarda Tip Yetki Şartları
Madde 72- Çok pilota sertifikalandırılmış uçaklarda ilk defa tip yetkisi için başvurulduğunda müracaatçının eğitime
başlamadan önce aşağıdaki şartlara sahip olması gereklidir:
a) En az 100 saatlik sorumlu pilot olarak uçuş tecrübesi olmalı,
b) Geçerli çok motor alet uçuş yetkisi olmalı,
c) MCC kursu görmüş olmalı, (şayet bu kurs görülmemiş ise tip intibak kursu bu kursu da kapsamalıdır)
d) Hava yolu nakliye pilotu lisansı almak için gerekli olan teorik yer dersleri alınmış ve sınavları başarılmış
olmalıdır.
e) Hususi pilot, ticari pilot lisansı ve bu talimat hükümleri dışındaki gereksinimlere göre alınmış çok pilot uçak tip
yetkisi sahiplerinin sahip oldukları bilgi düzeyi, yukarıdaki (d) maddesi gereksinimi karşılamaz.
f) Aşağıdaki koşullara sahip adaylar MCC gereksinimlerini sağlamış kabul edilecektir:
(i) SHY-2’ye göre MCC kursunu tamamlayarak sertifikası bulunan ve çok pilot helikopterde 100 saatten
fazla tecrübesi olan adaylar yada
(ii) Çok pilot helikopterde 500 saatten fazla tecrübesi olan adaylar
g) İlave çok pilot tip yetkisi tanzimi için, çok motor aletli uçuş yetkisinin geçerli olması gerekir.
Tek Pilota Sertifikalı Çok Motorlu Uçaklarda Tip Yetkisi
(Sadece çok motor uçaklar)
Madde 73- Bu tür uçaklarda ilk defa tip yetkisi talep edildiğinde; müracaatçının sorumlu pilot olarak en az 70 saat
uçak uçuş tecrübesi olması gereklidir.
Sınıf Yetkisi Şartları
(Sadece çok motor uçaklar)
Madde 74- Tek pilota sertifikalı çok motorlu uçaklarda sınıf yetkisi talep eden müracaatçının sorumlu pilot olarak en
az 70 saat uçuş tecrübesi olmalıdır.
Tip/ Sınıf Yetkisi Teorik Bilgi ve Uçuş Eğitimi
Madde 75a) Tek-motor ve çok-motor sınıf/tip yetkisi için başvuran bir aday ilgili uçağa ait Teorik bilgilerle ilgili eğitimi
tamamlamış olmalı ve teorik bilgilerinin emniyetli bir uçuş için yeterli seviyede olduğunu kanıtlamalıdır. Ayrıca,
başvurduğu sınıf yada tipin yetenek testine yönelik uçuş eğitimini de tamamlamalıdır.
b) Tek pilotlu çok-motorlu uçaklarda sınıf yetkisi için başvuran adaylar, 7 saatten az olmayacak şekilde çok-motorlu
uçağa ait teorik bilgi eğitimi tamamlamış olmalıdır. Aday, ayrıca en az 2.5 saati normal usuller uygulanarak ve en az
3.5 saati tek motor ve asimetri uçuş tekniğini uygulanarak çok-motorlu uçakta çift kumanda uçuş eğitimlerini
tamamlamalıdır.
c) Çok pilotlu uçakların tip yetkisi için başvuran aday, ilgili tipin yetenek testine ilişkin uçuş eğitim kursunu
tamamlamış olmalıdır.
d) Eğitim Kursları:
(i) Yukarıdaki amaçlar için açılacak eğitim kursları FTO yada TRTO tarafından yürütülecektir. Eğitim
kursları ayrıca; uçak işleticisi yada imalatçı tarafından sağlanan sözleşmeli bir tesis yada özel durumlarda kişisel
yetki verilmiş bir öğretmen pilot tarafından yürütülebilir.
(ii) Bu tür kurslar SHGM tarafından onaylanacak ve ilgili gereksinimleri karşılayacaktır.
(iii)Tek motor uçak ve motorlu planör sınıf yetkisi kursları FI yada CRI tarafından yürütülebilir.
e) MCC Kursu: Bu kurs ATP entegre kursuna katılan veya PPL/IR yada CPL/IR sahibi olup da ATP kursuna
katılmamış ancak çok pilot uçaklarda ilk defa tip yetkisi almak isteyen adaylar içindir. Kurs, en az 25 saat teorik bilgi eğitimi
ve alıştırmaları ve 20 saat MCC pratik eğitimi içerecektir. ATP entegre kursuna katılmakta olan adaylar pratik eğitimi 5 saat
28
azaltılmış olarak alabilirler. Mümkün olan durumlarda, MCC eğitimi çok pilot uçaklarda ilk tip eğitimi kursu ile
birleştirilebilir. Böyle bir durumda; eğer MCC ve tip eğitimi için aynı simülatör kullanılıyorsa MCC pratik eğitimi 10 saate
kadar düşürülebilir.
MCC eğitimi, onaylı bir FTO, TRTO yada işletici tarafından işletilen onaylı bir eğitim kursunun Eğitim Müdürünün
gözetiminde 6 ay içinde tamamlanmalıdır. FNPT II MCC yada uçuş simülatörü kullanılacaktır.
ZFTT (Boş uçakla iniş kalkış eğitimi)
Madde 76- ZFTT yetkisi ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir.
Tip ve Sınıf Yetkileri - Yetenek
Madde 77- Tek pilotlu uçaklar için aday ilgili tip yada sınıfta, çok pilotlu uçaklar için görevine göre sorumlu
pilot veya ikinci pilot olarak ilgili uçak tipinde yetenek testini geçmelidir. MCC kursunun tamamlanmasını müteakip
çok pilotlu uçaklardaki görevlerini yapabildiğini göstermek üzere çok pilotlu uçak tip yetkisi yetenek testini geçecek
yada MCC kurs bitirme sertifikası alacaktır.
Madde 78–
Tip/Sınıf Yetkileri ve ATPL için Yetenek Testi ve Yeterlilik Kontrolü
a) Aday, gerekli tüm eğitimi başarıyla tamamlamış olmalıdır. Adayın test için yeterliliğinin teyit edilmesi için
gereken idari düzenlemelerin yapılmasını ve eğitim kayıtlarının kontrol pilotu tarafından test uçuşu öncesi
incelenebilmesini SHGM temin eder.
b) SHGM tarafından onaylanmak kaydıyla benzetilmiş hat operasyonlarını içeren farklı birkaç yetenek
testi/yeterlilik kontrolü senaryoları geliştirilebilir. Kontrol pilotu bu senaryolardan birini seçecektir. Onaylı uçuş
simulatörleri ve mevcutsa diğer eğitim gereçleri kullanılacaktır.
c)
i) SPA için: Aday, yetenek testi / yeterlilik kontrolünün tüm bölümlerini geçmelidir. Bir bölümdeki
bir maddeden başarısız olunmuşsa; aday, o bölümden başarısız olmuş sayılır. Bir bölümden fazlasında başarısız
olunması halinde aday tüm testi tekrar alacaktır. Sadece bir bölümde başarısız olan aday başarısız olduğu bölümü
tekrar alacaktır. Her hangi bir bölümün test tekrarında başarısız olan aday geçmiş olduğu bölümler dahil tüm testi
tekrar alacaktır.
ii) MPA için: Aday, yetenek testi / yeterlilik kontrolünün tüm bölümlerini geçmelidir. Beş maddeden
fazlasında başarısız olunması halinde aday tüm testi tekrar alacaktır. Beş yada beşten az daha maddeden
başarısız olan aday başarısız olduğu maddeleri tekrar alacaktır. Her hangi bir maddenin test tekrarında başarısız
olan aday geçmiş olduğu bölümler dahil tüm testi tekrar alacaktır.
iii) Aday 6. bölümde başarısız olur yada bu bölüme girmezse, tip yetkisi Cat II yada III imtiyazlarını
içermeyecektir.
d) Başarısız olunmuş bir yeterlilik / yetenek testinden sonra tip intibak eğitiminin 1/6’sını geçmemek üzere
eğitim alınır. Testin bütün bölümlerinden iki denemeye rağmen başarı sağlanamamışsa; aday, tip intibak eğitiminin
1/3’ü kadar eğitim alır. Alınacak yeterlilik /yetenek testlerinin sayısı konusunda bir limit yoktur.
e) SHGM, testin güvenilir bir şekilde gerçekleşmesini sağlayabilmek amacıyla, kontrol pilotuna emniyetle ilgili
f) Kontrol pilotu, adayı yetersiz gördüğü için testi sonlandırırsa aday testin tamamına tekrar girer. Aday testin
g) Kontrol pilotunun takdirinde herhangi bir manevra yada prosedür aday tarafından sadece bir defaya mahsus
tekrar edilebilir. Kontrol pilotu, adayın uçuş yeteneğini sergilemesi esnasında tam bir test tekrarı gerektiğini düşünürse
h) Kontroller ve prosedürler testte kullanılan uçağın onaylı kontrol listesine ve mümkünse MCC konseptine göre
yapılacaktır. Kalkış, iniş ve yaklaşmaya ait performans bilgileri uçağın operasyon yada uçuş el kitabına göre aday
tarafından hesaplanacaktır. Karar yüksekliği/irtifası, minimum alçalma yüksekliği/irtifası ve pas geçme noktasına ATPL
adayı ve/veya yeterlilik kontrolü esnasında kontrole tabi tutulan pilot karar verir.
ı) MPA yetenek testi/yeterlilik kontrolü ve ATPL(A) yetenek testine özel gereksinimler:
(i) MPA testi/kontrolü çoklu uçuş ekibi ortamında yürütülecektir. Diğer bir aday yada pilot ikinci pilot
29
olarak görev yapabilir. Eğer test / kontrol için uçak kullanılacaksa diğer pilot öğretmen olmalıdır.
(ii) İlk defa MPA tip yetkisi yada ATPL(A) için; aday, test/kontrolün tüm bölümlerinde “uçan pilot
(PF)” olarak görev alacaktır. Aday ayrıca “uçmayan pilot (PNF)” olarak da becerisini gösterecektir. Aday test
için sol yada sağ koltuğu seçebilir.
(iii) Aşağıdaki hususlar, PF yada PNF olmasına bakılmaksızın, ATPL(A) yada sorumlu pilot
görevlerine terfide MPA tip yetkisi adaylarda özellikle kontrol edilecektir:
- Uçuş ekibi işbirliği idaresi,
- Uygun gözetim ile uçağın operasyonunun genel kontrolünün korunması,
- Operasyonun durumuna ilişkin emniyet hususları ve ilgili kurallara göre emercensileri de içerecek
şekilde önceliklerin belirlenmesi ve karar verilmesi.
j) Test/kontrol IFR şartlarda ve mümkün olduğu kadar benzetilmiş ticari hava taşımacılığı ortamında
gerçekleştirilmelidir. Önemli bir husus da, uçuşu rutin brifing materyalinden planlamak ve idare etmektir.
k) Uçuş Testi Toleransları: Aday aşağıdaki yetenekleri göstermelidir:
- Tatbiki mümkünse, uçuş ekibi koordinasyonu ve sağlık açısından zayıf düşülmesi durumundaki prosedürleri
anlamayabilmeli ve uygulayabilmeli,
- Tatbiki mümkünse, diğer uçuş ekibi üyeleri ile etkin biçimde haberleşebilmeli.
l) Aşağıdaki limitler genel yardımcı materyal niteliğindedir. Kontrol pilotu, türbülanslı koşullar, kullanılan uçağın
idare özellikleri ve performansına göre esnekliğe izin verecektir.
İRTİFA
İZLEME
İSTİKAMET
SÜRAT
Genelde
Karar yüksekliğinde pas geçmeye başlanması
Minimum alçalma yüksekliği/MAP/İrtifa
+- 100 feet
+ 50 feet/- 0 feet
+ 50 feet/- 0 feet
radyo yardımcıları
Hassas yaklaşma
+- 5°
süzülüş hattı ve istikametinde
yarım derece sapma
+- 5°
+- 10°
+- 5 kts
+ 10 kts/ - 5 kts
m) Yetenek Testinin İçeriği: Yetenek testinin formatı ve başvuru formu SHGM tarafından onaylanacaktır. Tip
intibak eğitim kursu uçakta 2 saatten az uçuş eğitimini içerirse, yetenek testi sadece simülatör olabilir ve uçaktaki uçuş
eğitiminden önce tamamlanabilir. Bu durumda, uçaktaki uçuş eğitimini içeren tip intibak eğitim kursu tamamlama sertifikası
yeni tip yetkisi adayın lisansına işlenmeden önce SHGM’ye gönderilecektir.
ALTINCI BÖLÜM
Hava Yolu Nakliye Pilotu Lisansı
Şartlar
Madde 79- Hava yolu nakliye pilotu lisansı almak için müracaat edenlerde aşağıdaki şartlar aranır:
a) En az 21 yaşında olmak.
b) En az lise veya dengi bir okul mezunu olmak.
c) SHGM tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından alınmış, geçerli 1. sınıf sağlık raporu olmak.
d) CPL(A) ve çok motor alet yetkisi sahibi olmak.
30
e) SHGM tarafından yetkilendirilmiş Uçuş Eğitim Organizasyonlarında gerekli teorik bilgi eğitimini alarak SHGM
tarafından yapılacak ATPL teorik bilgi sınavı ve uçuş kontrollerinde başarılı olmuş olmak.
f) Bu talimatta belirtilen uçuş tecrübesine sahip olmak.
g) Uçuş ekibi işbirliği kursu görmüş olmak.
İmtiyazlar
Madde 80- Bu talimat hükümlerine uymak şartıyla hava yolu nakliye pilotu lisans sahibinin imtiyazları şunlardır :
a) Hususi pilot lisansı, ticari pilot lisansı ve aletli uçuş yetkisi imtiyazlarını kullanmak,
b) Sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak hava taşımacılığında uçmak.
Tecrübe
Madde 81- Hava yolu nakliye pilotu lisansı almak için başvurulduğunda aranacak uçuş saatleri ile uçuş saatlerinin
nitelikleri:
Uçaklarda toplam uçuş saati en az 1500 saat olmalı ve bu uçuş saati içerisinde aşağıdaki türde uçuşlar bulunmalıdır.
1500 saat uçuş süresinin en fazla 100 saati FS ve FNPT’de ve bunun en fazla 25 saati FNPT’de olabilir.
a) JAR/FAR- 25 Ulaştırma kategorisi, JAR/FAR-23 commuter kategorisi,
BCAR yada AIR 2051göre
sertifikalandırılmış bir uçakta çok pilot operasyonunda en az 500 saat uçuşu olmalıdır. (B.11.0.SHG.00.13.03.08-18375
sayılı ve 22.09.2004 tarihli değişiklik)
b)Sorumlu pilot olarak en az 250 saatlik uçuş yada en az 100 saat sorumlu pilot ve 150 saat sorumlu pilotun
gözetiminde sorumlu pilotun görev ve fonksiyonlarının yerine getirildiği ikinci pilot uçuşu olmalıdır. Gözetim metodu
SHGM tarafından kabul edilebilir nitelikte olmalıdır.
c) En az 200 saatlik seyrüsefer uçuşu ve bunun 100 saati sorumlu pilot yada sorumlu pilotun gözetiminde sorumlu
pilotun görev ve fonksiyonlarının yerine getirildiği ikinci pilot uçuşu olmalıdır. Gözetim metodu SHGM tarafından kabul
edilebilir nitelikte olmalıdır.
d)En az 75 saat aletli uçuş süresi ve bunun en fazla 30 saati aletli yer eğitim süresi olmalıdır.
e) Sorumlu pilot yada ikinci pilot olarak en az 100 saat gece uçuşu olmalıdır.
Uçuş tecrübesi yetenek testinden önce tamamlanmış olmalıdır.
Uçuş Saatlerinin Kredilendirilmesi
Madde 82- Uçaklar dışındaki diğer hava araçları ile yapılan uçuşların kredilendirilmesinde bu talimatta açıklanan
esaslar dikkate alınır. Ancak, helikopter ile yapılan uçuşların %50’si tüm uçuş gereksinimleri açısından kredilendirilir. Uçuş
mühendisi olarak yapılan uçuşların % 50’si, 1500 toplam uçuş saati ve 500 saat çok pilot uçuş süresi açısından
kredilendirilebilir, ancak bu kredilendirme 250 saati aşamaz.
Modüler Teorik Bilgi Kursu
Madde 83- Bu kursun amacı; entegre kurslarda teorik bilgi eğitimi almamış adayların ATPL(A) düzeyinde bilgi
seviyesine ulaşmalarını sağlamaktır. Kurs detayları aşağıdaki gibidir:
a) ICAO Annex 1’e göre düzenlenmiş PPL(A) hususi pilot lisansına sahip pilotlar için kurs süresi 650 saattir. Kurs
18 ayda tamamlanır. (1 saat=60 dakika eğitim)
b) Ticari pilot lisansı ve alet yetkisi (CPL/IR) olan pilotlar için süre 300 saattir.
c) Alet yetkisine sahip olunması halinde kurs süresi 450 saattir.
d) Ticari pilot lisansı sahipleri için süre 450 saattir.
e) Kursun teorik ders programı saatleri müracaatçıların sahip oldukları lisanslara ve yetkilere bağlı olarak kurs
yönetimince belirlenir ancak kurstaki ana ders programı bu talimatta açıklanan esaslara uygun olarak düzenlenerek, SHGM
tarafından onaylandıktan sonra uygulanır. Kurs, SHGM tarafından onaylı video, teyp, bilgisayar tabanlı eğitim (CBT) gibi
imkanları sunabilir. Ayrıca SHGM’nin onay vermesi halinde kursun bir bölümü uzaktan eğitim olarak sunulabilir.
Yetenek Testi
Madde 84- Yetenek testi uçuş ekibi en az iki pilota sertifikalandırılmış bir uçak ile, aletli uçuş şartlarında, kontrol
formlarına uygun olarak başarılmış olmalıdır. Bu uçuş testi lisans tanzimine yönelik yetenek testi ve testte kullanılacak uçak
sınıf/tipinin temdidi için yeterlilik kontrolü olarak kabul edilebilir ve çok pilot tip yetkisi tanzimine yönelik yetenek testi ile
birleştirilebilir. Teste ilişkin hususlar madde 78’de açıklanmıştır.
31
ÜÇÜNCÜ KISIM
Öğretmen ve Kontrol Pilotu Yetkileri
BİRİNCİ BÖLÜM
Öğretmen Yetkileri
Öğretmenlik Yetkileri
Madde 85- Bu talimatta belirtilen şartları taşıyan pilotların lisanslarına geçerli uçuş öğretmenliği yetkisi SHGM
tarafından işlenir. Uçuş öğretmenliği yetkileri 6 kategoride düzenlenir
a) Uçuş öğretmenliği yetkisi –FI( A)
b) Tip öğretmenliği yetkisi -TRI (A)
c) Sınıf öğretmenliği yetkisi -CRI(A)
d) Aletli uçuş öğretmenliği yetkisi -IRI(A)
e) Sentetik uçuş öğretmenliği yetkisi -SFI(A)
f) MCC öğretmenliği yetkisi – MCCI(A)
Genel
Madde 86a) Ön Koşullar: Bütün uçuş öğretmenleri eğitim yapılacak hava aracında geçerli yetki ve lisansa sahip olmalı ve
eğitim sırasında sorumlu pilot olarak uçabilme niteliğinde olmalıdır.
b) Bir öğretmen, bu bölümde belirtilen şartları yerine getirerek birden fazla öğretmenlik yetkisine sahip olabilir.
c) İlave öğretmen yetkisi için başvuran adaylar, sahip olduğu öğretmen yetkisi için daha önceden eğitim ve
öğretimini görerek kazandıkları eğitim ve öğretim tekniği konusunda kredilendirilir.
Uçuş Öğretmenliği -FI(A)
Madde 87- Pilot lisansına sahip uçak pilotlarının uçuş öğretmenliği FI(A) yetkisi almaları ile yetkilendirme ve
yetkilerin kısıtlanmasına ilişkin hususlar şunlardır:
a) Yaş: Uçuş öğretmenliği yetkisi için asgari yaş 18’dir.
b) Geçerlilik: SHGM tarafından verilen öğretmenlik yetkileri üç yıl süre ile geçerlidir. Belirli bir amaca yönelik
tanınan yetkiler 3 yılı aşmayacaktır.
c) Yetkilerin kısıtlanması:
(i) Süre bakımından; bir uçuş öğretmeni, en az 100 saatlik uçuş öğretmenliği süresini tamamlamadıkça ve
öğrencilerin 25 yalnız uçuşuna nezaret etmedikçe öğretmenlik yetkilerini diğer yetkili bir uçuş öğretmeninin
denetiminde kullanır. Bu kısıtlama ilk yetki verildiğinde lisansına konulur ve yukarıdaki şartların yerine getirilmesi
halinde uçuş yapılan uçuş eğitim kurumu ve denetçi uçuş öğretmeninin önerileri ile SHGM tarafından kaldırılır.
(ii) Yetki bakımından, yetkileri kısıtlı olan uçuş öğretmenleri; PPL(A) eğitimi- yada entegre kursların PPL(A)
düzeyindeki bölümleri-, ilk yalnız uçuşların onaylanması (gece yada gündüz) yada ilk yalnız seyrüsefer uçuşlar
(gece yada gündüz) hariç; tek motor uçaklar için sınıf ve tip intibak eğitimlerini yaptırabilirler. Ayrıca gece uçuş
yetkisine sahip olması, gece eğitim verebilme yeteneğini yetkili bir FI(A)’ya göstermesi ve 12. madde
gereksinimlerini karşılaması kaydıyla gece uçuş eğitimlerini yaptırabilirler.
FI(A) İmtiyazları ve Koşulları :
Madde 88- Yetkileri kısıtlanmamış bir uçuş öğretmeninin FI(A) imtiyazları ve koşulları şunlardır;
a) Hususi pilot lisansı eğitimi ve tek motorlu uçaklarda sınıf/tip eğitimi vermek. Tip eğitimi için ilgili tipte son 12
ayda en az 15 saat uçulmuş olmalıdır.
b) 200 saat öğretmen uçuşunu içeren toplam 500 saat uçuş süresine sahip olmak kaydıyla ticari pilot lisansı eğitimi
vermek.
c) Gece uçuş yetkisine sahip olması, gece eğitim verebilme yeteneğini yetkili bir FI(A)’ya göstermesi ve 12. madde
gereksinimlerini karşılaması kaydıyla gece uçuş eğitimlerini vermek.
d) Tek motor IR(A) eğitimi ve ayrıca aşağıdaki şartları ve madde 100(a) gereksinimlerini karşılaması koşuluyla çok
32
motor aletli uçuş eğitimi vermek:
(i) Aletli uçuş kuralları ile; en çok 50 saati simülatörde yada FNPT II’de uçulmuş, en az 200 saat uçuş
tecrübesi olmak.
(ii) En az 5 saat uçuşu içeren onaylı bir kurs görmek. Bu kurs uçak, simülatör veya FNTP II uçuş eğitim
yardımcısı sınıfındaki cihazlarla alınabilir.
e) Sınıf yetkisi öğretmenliği bölümünde belirtilen koşulları ve madde 100(a) gereksinimlerini sağlamak kaydıyla tek
pilotlu, çok motorlu uçaklarda öğretmenlik yapmak.
f) Ayrıca aşağıdaki şartlar karşılandığında uçuş öğretmenliği FI(A) eğitimi vermek:
(i) Uçakta en az 500 saat uçuş öğretmenliği tecrübesi olmak.
(ii) SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir uçuş öğretmeni kontrol pilotu (FIE(A)) ile girdiği yetenek testinde
yeterli bulunmak.
(iii) SHGM tarafından bu konuda yetkilendirilmek.
Uçuş öğretmenliği için önkoşullar
Madde 89- Uçuş öğretmenliği kursuna başlamadan önce adayın aşağıdaki koşulları taşıması gerekir:
a) Toplam uçuş tecrübesi en az 200 saat, bu sürenin en az 100 saati sorumlu pilot olarak uçulmuş olmalıdır. Hususi
pilot lisansına sahip olanlar için sorumlu pilot olarak uçuş süresi 150 saat olmalıdır.
b) Ticari pilot lisansı almak için gerekli teorik dersleri almış ve sınavları geçmiş olmak
c) En az 30 saat tek motorlu pistonlu uçakla uçmuş olmak. Bu sürenin en az 5 saati ön uçuş testi uçuşundan 6 ay
öncesinde uçulmuş olmak.
d) En az 10 saat aletli uçuş eğitimi almış olmak.
e) Sorumlu pilot olarak 20 saat seyrüsefer uçuşuna sahip olmak. Bu süre iki farklı meydana, tam duruşlu iki iniş
kalkışlı, 540 km’lik bir uçuşu kapsamalıdır.
f) Yetkilendirilmiş bir uçuş öğretmeni ile yapılacak yeterlilik kontrolünde başarılı olmak. Bu uçuş testi kurs
başlangıcından 6 ay öncesindeki zaman içerisinde yapılmalıdır. Bu testteki başarı, adayın uçuş öğretmeni adayı olabilmesi
için dikkate alınacaktır.
Uçuş öğretmenliği kursu
Madde 90- Uçuş öğretmenliği yetkisi için başvuran kişi; FTO’da onaylanmış bir programa uygun olarak, yetkili bir
uçuş organizasyonunda, teorik eğitim ve uçuş eğitimlerini kapsayan bir kurs görmüş olmalıdır. Teorik dersler ve kurs
detayları aşağıdaki şekilde olmalıdır.
a) Kurs; öğretmen adayının teknik bilgi seviyelerini güncelleştirmelidir,
b) Kurs; öğretmen adayının, yer ve hava hareketlerini öğretecek seviyeye gelmelerini sağlamalıdır.
c) Kurs; öğretmen adaylarının uçuş standartlarını üst seviyelere çıkarmalıdır.
d) Kurs; öğretmen adaylarına temel öğretim prensiplerini öğretmeli ve bu prensipleri hususi pilot düzeyinde tatbik
etmeyi sağlamalıdır.
e) Kursun öğrenme ve öğretme esaslarını kapsayan yer dersleri bölümü; gelişim testleri için ayrılmış 7 saat, pratik
çalışmalar için ayrılmış 78 saat ve ana konuların işlenmesi için planlanan 40 saat olmak üzere toplam 125 saatlik bir
programı içerir.
Uçuş eğitimi en az 30 saat olacaktır.
f) Kursun uçuş hareketleri ve uzun brifingin içeriği:
- uçak tanıtımı,
- uçuş öncesi hazırlıklar ve uçuştan sonra yapılacaklar,
- tanıtım uçuşu
- kumandaların tesirleri
- taksi
- düz uçuş
- tırmanış
- alçalış
- dönüşler
- yavaş uçuş
33
- stalllar
- spin başlangıcında önleme
- tam spin giriş ve çıkış
- kalkış ve yan bacak hareketleri (meydan turu rüzgar altı bacağı irtifası ve istikameti için)
- meydan turu, yaklaşma ve iniş
- ilk yalnız
- keskin dönüşler
- mecburi inişler (gazsız pozisyonda iken)
- ihtiyatlı iniş (gazlı yaklaşma tekniği)
- pilot seyrüseferi usulleri
- alçak seviye/düşük görüş şartlarında seyrüsefer
- görerek uçuşta radyo seyrüsefer yardımcıları ile seyrüsefer
- temel alet uçuş manevraları (tam panel)
Uçuş Öğretmenliği Yetenek Testi
Madde 91- Uçuş öğretmenliği kursunun uçuş eğitimlerini bitiren öğretmen adayları SHGM tarafından
yetkilendirilmiş bir uçuş kontrol pilotu ile yetenek testine alınırlar. SHGM tarafından yetkilendirilmiş uçuş kontrol
pilotu; öğretmen adayının hususi pilot eğitimi verebilecek düzeyde; uçuş öncesi, uçuş sonrası brifingleri ve teorik
eğitim düzeyini de kapsayan bir uçuş testinde yeterliliğini belirler.
Yetenek Testinin yapılışı ile ilgili esaslar:
a) Öğretmen adayları yetenek testine öğretmenlik eğitimi sırasında eğitim gördüğü aynı sınıf/tip uçakla teste alınır.
b) Uçulan uçak, uçuş eğitim programında belirtilen tüm hareketleri yapabilecek özellikte olmalıdır.
c) Yetenek testine alınacak öğretmen adaylarının gerekli tüm eğitimleri tamamlamış olmaları esastır. Kontrol pilotu
tarafından istenildiğinde gerekli tüm eğitim kayıtları, ilgili uçuş eğitim kurumu tarafından kontrol pilotuna sunulacaktır.
d) Test formunun sözlü teorik bilgi testi bölümünü kapsayan 1’inci bölümü iki bölümden oluşur:
i) Öğretmen adayı 1’inci bölümün a’dan h’ye kadar olan maddelerinden seçilecek bir konuda içlerinde
kontrol pilotunun da bulunduğu diğer öğrencilere test şartları altında bir konferans verecektir. Bu testin hazırlık
süresi için kontrol pilotu ile mutabık kalınmalıdır. Konferans sırasında öğretmen adayı tarafından uygun yayınlar ve
dokümanlar kullanılabilir. Konferansın süresi 45 dakikayı aşmamalıdır.
ii) Aday test formunun 1’inci bölümünün a’dan i’ye kadar olan maddeleri ile uçuş öğretmenliği kursundaki
öğretme ve öğrenme konularını da kapsayan bölümden sözlü test yapılır.
e) Test formlarının 2, 3 ve 7’nci bölümleri tek motorlu uçaklarda uçuş öğretmenliği yapacak adaylara tatbik edilir.
Öğretmen adayı bu talimatın uçuş öğretmenliği için uçuş hareketleri, sınıf yetkisi öğretmenliği için uçuş hareketleri, alet
uçuş öğretmenliği için uçuş hareketleri bölümlerinde gösterilmiş olan hareketlerden, uçuş kontrol pilotu tarafından seçilmiş
hareketleri de; uçuş öğretmenliği yeteneğini uçuş öncesi brifing, uçuş ve uçuş sonrası brifing bölümlerinde 2, 3 ve 7 nci
bölümlerde belirtilen esaslara uygun olarak gösterebilmelidir.
f) 4’üncü bölüm boş bırakılmıştır. Bu bölüm kontrol pilotunun öğretmen adayından uçuşta yapması istenilen diğer
uçuş hareketlerinin kaydedileceği bölüm olup, bu hareketler uçuştan önce kontrol pilotu tarafından belirtilir.
g) 5’inci bölüm çok motorlu tek pilota sertifikalı uçaklarda öğretmenlik için ilave hareketlerin belirtildiği bölümdür.
Bu bölümde ME SPA, simülatör yada FNPT II kullanılacaktır. Eğer simulatör yada FNPT II kullanılacaksa bunlar ME
uçakları benzetebilecektir Bu bölüm 2., 3, 4, ve gerekiyorsa 7. bölümü ilave olarak tamamlanacaktır.
h) 6’ncı bölüm de kasıtlı olarak boş bırakılan bölümlerden olup; yetenek testinden önce kontrol pilotu ve öğretmen
adayı tarafından kararlaştırılan aletli uçuş yetkisine yönelik ilave hareketlerin bulunduğu bölümdür. Bu hareketler ilk
defa aletli uçuş yetkisi alınması ile ilgili alıştırmalardır.
ı) Uçuş testi sırasında öğretmen adayı; kontrol pilotu veya diğer bir uçuş öğretmeni öğrenci konumunda uçacaktır.
Öğretmen adayının; ilgili hareketleri göstermesi ve öğrenci pilotun bilerek yaptığı benzer öğrenci pilot hatalarını kabul
edilebilir bir zaman içinde görüp değerlendirmesi, sözlü olarak veya gerekli hallerde de araya girerek hataları düzeltmesi
gereklidir.
j) Uçuş test formundaki bölümlerden 1 ve 2 ile 7’nci bölümlere kadar olan bölümden istenilen yetkiye bağlı olarak
ilgili olanlar 6 aylık bir sürede tamamlanmış olmalıdır. Fakat mümkün olan hallerde bütün bölümlerin aynı gün içerisinde
tamamlanması uygundur. Ílgili bölümlerden; 2, 3 tatbik edildiğinde 4, ve 5/6 ncı bölümlerden herhangi birisindeki
başarısızlık halinde tüm hareketleri kapsayan test tekrarı yapılacaktır. 1. bölümde başarısızlık halinde tüm test değil sadece
34
başarısız olunan bölümden teste girilecektir.
k) Kontrol pilotu, öğretmen adayının uçuş hareketleri veya öğretim yeteneklerindeki yetersizliği sebebi ile uçuşun
herhangi bir safhasında uçuşu sona erdirebilir.
l) Kontrol pilotu sorumlu pilot olarak uçacaktır yada kontrol pilotunun kararına göre diğer bir uçuş öğretmeni uçuşta
sorumlu pilot olacaktır.
FI(A)- Temdit ve Yenileme
Madde 92-Öğretmenlik yetkilerinin temdidi için aşağıdaki hususlardan en az ikisi karşılanmış olmalıdır.
a) Yetkili olunduğu süre içerisinde en az 100 saat öğretmenlik yapılmış olmalı, bunun en az 30 saati yetki süresinin
bitiş tarihinden 12 ay öncesi arasındaki sürede uçulmuş olmalı, şayet uçuş öğretmeninin aletli uçuş eğitim yetkisi de var ise
30 saatin en az 10 saati aletli uçuş öğretmeni olarak uçulmuş olmalıdır.
b) Yetki süresinin bitiş tarihi ile 12 ay öncesi arasında SHGM tarafından onaylanmış bir uçuş öğretmenliği tazeleme
seminerine katılmış olmalıdır.
c) Yetki süresinin bitiş tarihi ile 12 ay öncesi arasındaki sürede yetkili uçuş kontrol öğretmeni ile girilen yeterlilik
kontrolünde başarılı olmak.
Temdit için mutlaka (a) ve (c) veya (b) ve (c) maddelerinin aynı anda karşılanması gerekir.
Öğretmenlik yetkilerinin süresi içerisinde temdit edilmemesi dolayısı ile geçersiz hale gelen öğretmenlik yetkilerinin
tekrar geçerli kılınması için yukarıdaki (b) ve (c) gereksinimleri karşılanmalıdır.
Tip intibak öğretmenliği- TRI (MPA )
Ímtiyazlar
Madde 93- Bu talimat hükümlerine göre tipi ve yetkisi geçerli bir TRI(MPA) sahibi pilotun imtiyazları şunlardır:
a) Lisans sahibi pilotlara, çok pilotlu uçaklar için tip intibak eğitimlerini yaptırmak.
b) MCC eğitimlerini yaptırmak.
TRI(A) eğitimi sadece simülatörde yapılmışsa, TRI(A) yetkisi uçakta emercensi / anormal prosedür eğitimini
içermez. Bu tahdidin kalkması için TRI(A) sahibi uçakta ilgili eğitimi tamamlayacaktır.
TRI(A)- Koşullar
Madde 94- Tip intibak öğretmenlik yetkisi için ilk başvurudan önce başvuru sahibinin aşağıdaki şartları tamamlamış
olması gereklidir;
a) SHGM tarafından onaylanmış bir tip intibak öğretmenlik kursunu başarıyla tamamlamış olmak.
b) Çok pilota sertifikalı uçaklarda en az 1500 saat uçuşa sahip olmak.
c) Yetkinin istendiği uçakta yada SHGM’nin onayı ile benzer tipte sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak son 12 aylık
sürede iniş kalkışı da kapsayan en az 30 sektör uçuş yapılmış olmalıdır. Bunun en fazla 15 sektörü simülatörde olabilir.
d) Bir tip intibak eğitim kursunda SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir tip intibak öğretmeninin denetiminde, ilgili
uçak tipinde ve /veya simülatörde tip intibak öğretmeni olarak en az 3 saat görev almak ve başarılı olmak.
İlave MPA yetkileri
Madde 95- Bir tip intibak öğretmeninin lisansında yazılı olan tipten başka, uçaklarda Tip İntibak öğretmenliği
yapabilmesi, aşağıda yazılı olan şartları yerine getirerek lisansına bu yetkinin ilave edilmesiyle mümkündür;
a) İlave yetkinin istendiği uçakta sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak son 12 aylık sürede iniş kalkışı da kapsayan
en az 15 sektör uçuş yapılmış olmalıdır. Bu sürenin en çok 7 sektörü simülatörde yapılabilir.
b) SHGM tarafından yetkilendirilmiş veya yetkisi kabul edilmiş bir FTO yada TRTO’da; ilavesi istenen tipe ait (Tip
İntibak Öğretmenliği kursunun) teknik eğitimle ilgili konularına ait eğitimin başarı ile tamamlanmış olması ve
c) Açılmış bir tip intibak kursunun tamamı veya en az bir bölümünde, SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir tip
intibak öğretmeninin denetiminde, tip intibak öğretmeni olarak en az 3 saat görev almak ve başarılı olmak.
TRI (MPA) – Temdit
Madde 96- TRI (MPA) yetki süresinin sona erdiği tarihten 12 ay öncesini kapsayan dönemde açılmış herhangi
bir tip intibak kursu, tazeleme eğitimi kursu, yenileme eğitimi kurslarından herhangi birisinde öğretmen olarak:
a) En az 3 saatlik bir simülatör session’u yada uçak ile en az 2 iniş ve kalkışı kapsayacak en az 1 saat uçuş
yapmak veya
b) SHGM tarafından kabul edilebilir bir tazeleme eğitimi almak.
35
Geçersiz TRI (MPA) Yetkilerinin Tekrar Geçerli Kılınması
Madde 97- Geçersiz hale gelmiş tip intibak öğretmenliğinin tekrar geçerliliğini kazanılabilmesi için başvuru
sahibinin aşağıda yazılı olan şartları sağlaması gerekir:
a) Yetkinin yenilenmesinin istendiği uçakta yada SHGM’nin onayı ile benzer tipte, yenileme başvuru tarihi ile 12 ay
öncesi arasındaki sürede sorumlu pilot veya ikinci pilot olarak en az 30 sektör uçuş yapmış olmalıdır, bu sürenin en çok 15
sektörü simülatörde uçulmuş olabilir.
b) 1 yıldan fazla süre geçmişse aday 1 session tazeleme eğitimi ve 6 saat yer dersi alacaktır. Yer dersi her yıl için 4
saat artırılır. 4 yıldan fazla süre geçmişse tam bir TRI eğitim alınması gerekir.
c) Bir tip intibak kursunda SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir tip intibak öğretmeninin denetiminde, ilgili uçak
tipinde ve /veya simülatörde tip intibak öğretmeni olarak en az 3 saat görev almak ve başarılı olmak.
TRI (MPA)- Kurs
Madde 98- Onaylı bir TRI(A) Öğretim ve Öğrenim kursu en az 25 saat olacaktır. Aşağıdaki yetkilerden birine sahip
pilotlar TRI kursunun TRI(A) Öğretim ve Öğrenim bölümü ile kredilendirileceklerdir:
FI(A), CRI(A), IRI(A),
FI(H), TRI(H), IRI(H), SFI(H)
Sınıf Öğretmenliği Yetkisi (Tek Pilotlu Uçaklar)- CRI(SPA)
Ímtiyazlar
Madde 99- Sınıf öğretmeninin imtiyazı tek pilota sertifikalı uçaklarda tip yada sınıf yetki eğitimi vermektir. Uygun
şekilde yetkilendirilmiş CRI(SPA) tek motor yada çok motor uçaklarda eğitim verebilir.
CRI(SPA)- Koşullar
Madde 100- Sınıf öğretmenlik yetkisi için ilk başvurudan önce başvuru sahibinin aşağıdaki şartları tamamlamış
olması gereklidir;
a) Çok motorlu uçaklar için:
- En az 500 saat toplam uçuş tecrübesine sahip olmak.
- İlgili sınıf/tip bir uçakla 10 saati başvuru tarihi ile 12 ay öncesi arasında olmak üzere, en az 30 saat sorumlu pilot
olarak uçuşu olmak.
- Bir FTO yada TRTO’da SHGM tarafından onaylanmış, uçakta yada simülatörde, en az 5 saatlik uçuş eğitimini
kapsayan, sınıf öğretmenliği yetkisi kursunu görmek.
- Uçuş yetenek testinin 1,2, 3, 5 ve 7’nci bölümlerini geçmek.
b) Tek motorlu uçaklar için;
- En az 300 saat toplam uçuş tecrübesine sahip olmak.
- İlgili sınıf/tip bir uçakla 10 saati başvuru tarihi ile 12 ay öncesi arasında olmak üzere, en az, 30 saat uçuştan sorumlu
pilot olarak uçuşu olmak
- Bir FTO yada TRTO’da SHGM tarafından onaylanmış, uçakta yada simülatörde en az 3 saatlik uçuş eğitimini
kapsayan, sınıf öğretmenliği yetkisi kursunu görmek.
-Yetenek testinin 1,2, 3, 4 ve 7 nci bölümlerini geçmek.
c) İlave uçak tipi yada sınıfı için, yetki sahibi son 12 ay içinde ilgili sınıf yada tipte yada SHGM tarafından kabul
edilmesi şartıyla benzer tipte en az 10 saat uçuş süresine sahip olmalıdır. CRI(A) tek motor yetkisinin çok motoru da
kapsaması için yukarıdaki (a) maddesinde belirtilen gereksinimler karşılanmalıdır.
CRI(SPA)- Temdit
Madde 101- Sınıf öğretmeninin yetki süresinin temdidi için aşağıdaki şartlar aranır;
a) Yetki süresinin bitiş tarihi ile 12 ay öncesi arasındaki sürede en az 10 saat uçuş öğretmenliği yapılmış olmalı veya
b) SHGM tarafından onaylı bir tazeleme eğitimini tamamlamış olmalıdır veya
c) Sınıf öğretmeni olarak bir tazeleme eğitimi almış olmalıdır.
Geçersiz CRI(SPA) Yetkilerinin Tekrar Geçerli Kılınması
Madde 102- Geçersiz hale gelmiş sınıf yetkisinin yeniden geçerli kılınması için adayın müracaattan önceki 12 ay
içinde:
a) SHGM tarafından kabul edilebilir bir tazeleme eğitimini almalı ve
b) Yenilenmesi istenen yetki ile ilgili tek/çok motor uçakla yapılacak uçuş yeterlilik kontrolünde başarılı olunmalıdır.
36
CRI(SPA) Kursu
Madde 103- Onaylı bir CRI(A) Öğretim ve Öğrenim kursu en az 25 saat olacaktır. Aşağıdaki yetkilerden birine
sahip pilotlar CRI kursunun Öğretim ve Öğrenim bölümü ile kredilendirileceklerdir:
FI(A), IRI(A), TRI(A), SFI(A)
FI(H), TRI(H), IRI(H), SFI(H)
Tek pilot tek motor CRI(SPA) yetkisi için aday 3 saat, çok motor için 5 saat uçuş eğitimi alacaktır.
Aletli uçuş öğretmenliği yetkisi IRI (A)
Ímtiyazlar
Madde 104- Aletli uçuş öğretmeninin imtiyazı aşağıdaki uçuş eğitimleri ile sınırlıdır:
a) Tek motor uçak aletli uçuş eğitimi,
b) Madde 100(a) gereksinimlerinin karşılanması koşuluyla çok motor uçak aletli uçuş eğitimi.
Şartlar
Madde 105- Aletli uçuş öğretmenliği yetkisi için başvurularda aşağıdaki hususlar aranır.
a) Aletli uçuş kuralları ile en az 800 saat ve bunun en az 400 saati uçakla uçulmuş olmalıdır.
b) SHGM tarafından onaylanmış; uçak, simülatör yada FNPT II’de en az 10 saatlik uçuş eğitimini de kapsayan aletli
uçuş öğretmenliği kursunu görmüş ve kurs sonundaki yetenek testinde başarılı olmuş olmak.
IRI(A) Temdit ve Yenileme
Madde 106a) Temdit için 92. maddede belirtilen temdit şartları karşılanmalıdır.
b) Yetkinin süresi geçmişse 92. maddede belirtilen yenileme şartları karşılanmalıdır.
IRI(A) Kursu
Madde 107- Onaylı bir IRI(A) Öğretim ve Öğrenim kursu en az 25 saat olacaktır. Aşağıdaki yetkilerden birine sahip
pilotlar IRI kursunun IRI(A) Öğretim ve Öğrenim bölümü ile kredilendirilir:
FI(A), CRI(A), TRI(A), SFI(A)
FI(H), TRI(H), SFI(H)
Madde 105(a) gereksinimlerini karşılayan IRI(H) sahibi pilotlar “Uzun Brifing 2”, “Hava hareketleri 2” ve Yetenek
testi dışındaki konularda kredilendirilir.
Onaylı IRI(A) kursu en az 10 saat uçak, simülatör yada FNPT II’de uçuş eğitimi içerecektir. Eğer pilot FI(A)
yetkisine sahipse bu süre 5 saate düşürülebilir.
Sentetik Uçuş Öğretmeni Yetkisi: SFI (A)
Ímtiyazları
Madde 108- Sentetik uçuş öğretmeninin imtiyazı MCC kursunu da kapsayacak şekilde tip intibak eğitimleri
sırasında sentetik uçuş eğitimlerini yaptırmaktır.
SFI(A)- Şartlar
Madde 109- Sentetik uçuş öğretmenliği yetkisi için başvurularda aşağıdaki şartlara uygunluk aranır:
a) Geçmişte yada geçerli profesyonel JAA lisansı yada SHGM tarafından kabul edilmek şartıyla JAA üyesi olmayan
bir ülkeden alınmış profesyonel lisans sahibi olmak.
b)Yetkili bir kurumda tip intibak eğitiminin simülatör eğitimi bölümünü tamamlamış olmak.
c) Çok pilota sertifikalı uçaklarda en az 1500 saat uçuş tecrübesi olmak.
d) SHGM tarafından onaylanmış tip intibak öğretmenliği (TRI(A)) kursunu tamamlamış olmak.
e) Bir tip intibak eğitimi esnasında, ilgili uçak tipinde en az 3 saat tip intibak öğretmeni nezaretinde TRI görevlerini
yapmak ve başarılı olmak
f) Ílgili simülatörde, son 12 aylık sürede, yeterlilik kontrolünde başarılı olmak.
g) Ílgili uçak tipi yada SHGM onayı ile benzer bir tip ile son 12 aylık sürede gözlemci olarak en az 3 sektör uçuş
yapmış olmak.
SFI(A)- İlave Yetkilerin Alınması
Madde 110- Adayın çok pilota sertifikalı uçaklarda ilave tip yetkilerini alabilmesi için şu şartlar aranır:
a)Yetkili bir kurumda tip intibak eğitiminin simülatör eğitimi bölümünü tamamlamış olmak.
b) Bir tip intibak eğitimi esnasında, ilgili uçak tipinde en az 3 saat tip intibak öğretmeni nezaretinde TRI görevlerini
yapmak ve başarılı olmak
37
SFI- Temdit ve Yenileme
Madde 111- Geçersiz hale gelmiş Sentetik Uçuş Öğretmenliği yetkisinin yeniden geçerli kılınması için
aşağıdaki hususlar aranır:
a) Temdit için başvuru tarihinden önceki 12 ay içinde adayın; herhangi bir tip intibak kursu, tazeleme eğitimi kursu,
geçerli kılma eğitimi kurslarından herhangi birisinde öğretmen olarak, simülatorle en az 3 saat görev yapmış olmalı ve ilgili
tipteki simülatörde yeterlilik kontrolünü geçmiş olmalıdır.
b) Eğer yetki süresi dolmuşsa adayın;
(i) İlgili tip intibak kursunun simülatör içeriğini tamamlaması
(ii) SHGM’nin uygun gördüğü şekilde onaylı bir TRI(A) kursunu başarıyla tamamlaması,
(iii) Bir tip intibak eğitimi esnasında, ilgili uçak tipinde en az 3 saat tip intibak öğretmeni nezaretinde TRI
görevlerini yapması ve başarılı olması,
(iv) İlgili tipe ait simülatörde yetenek testinden geçmesi gerekir.
MCC Kurs Öğretmenliği
İmtiyazlar
Madde 112- MCC kurs öğretmeninin imtiyazı; tip intibak eğitimi içinde yer almayan MCC kurslarının pratik
bölümü ile ilgili eğitimleri vermektir.
Şartlar
Madde 113- MCCI(A) yetkisi müracaatı için adayda aşağıdaki şartlar aranır:
a) Geçmişte yada geçerli profesyonel JAA lisansı yada SHGM tarafından kabul edilmek şartıyla JAA üyesi olmayan
bir ülkeden alınmış profesyonel lisans sahibi olmak.
b) Çok pilota sertifikalı uçaklarda en az 1500 saat uçuş tecrübesi, olmak.
c) FNPT II yada uçuş simülatöründe onaylı MCCI kursunu tamamlamak
d) SHGM tarafından yetkilendirilmiş bir TRI(A), SFI(A) yada MCC(A) gözetiminde ilgili FNPT II MCC yada uçuş
simülatöründe en az 3 saat uçuş eğitimi/MCC eğitimini icra etmek.
Eğer ilave FNPT II MCC yada uçuş simülatörü imtiyazları isteniyorsa, aday ilgili tipe ait FNPT II MCC yada
simülatörde yukarıdaki (d) maddesi gereksinimlerini yerine getirecektir.
MCCI(A)- Temdit ve Yenileme
Madde 114a) Temdit için; aday, başvuru tarihinden önceki 12 ay içinde adayın yukarıdaki (d) maddesi gereksinimini yerine
getirmesi gerekir.
b) Eğer yetkinin süresi:
(i) 1 yıldan az süre geçmişse adayın madde 113 (d) gereksinimini karşılaması ve ayrıca ilave her yıl için 5’er
saat yer dersi alması gerekir
(ii) 4 yılı geçmişse adayın tam MCCI kursu alması gerekir.
İKİNCİ BÖLÜM
Kontrol Pilotluğu
Kontrol Pilotluğu Yetki Usulleri
Madde 115- Uçuş kontrol pilotluğu yetkileri 6 kategoride düzenlenir
a) Uçuş kontrol pilotluğu yetkisi FE(A)
b) Tip kontrol pilotluğu yetkisi -TRE (A)
c) Sınıf kontrol pilotluğu yetkisi -CRE(A)
d) Alet kontrol pilotluğu yetkisi -IRE(A)
e) Sentetik uçuş kontrol pilotluğu yetkisi -SFE(A)
f) Uçuş öğretmeni kontrol pilotluğu yetkisi - FIE(A)
Ön Koşullar
Madde 116a) Kontrol pilotları, yetenek testini yada yeterlilik kontrolünü yapmaya görevlendirildikleri lisans yada yetkilere
38
eşdeğer lisans yada yetkilere ve aksi belirtilmedikçe bu lisans yada yetkilere ait öğretmenlik imtiyazına sahip olmalıdırlar.
b) Kontrol pilotları, uçuş testi yada yeterlilik kontrolü esnasında sorumlu pilot olarak uçabilme yeterliliğine sahip
olmalı ve bu bölümdeki ilgili tecrübe gereksinimlerini karşılamalıdırlar. Gerekli yeterliliğe sahip kontrol pilotları
bulunmadığı durumlarda, SHGM’nin takdirinde yukarıda belirtilen gereksinimler karşılanmaksızın kontrol pilotları
yetkilendirilebilir.
c) Kontrol pilotluğu için müracaat eden bir aday, istenilen yetkiye dair kontrol pilotu görevlerinin icra edildiği;
brifing, yetenek testinin yürütülmesi, yetenek testinin verildiği adayın değerlendirilmesi, test sonu brifing ve
kayıt/dokümantasyonu içeren en az bir yetenek testi yürütmelidir. Bu “kontrol pilotluğu yetkisi onay testi” bu amaca yönelik
yetkilendirilmiş bir kontrol pilotu denetiminde gerçekleştirilir.
d) Bu talimatta belirtilen tecrübe ve nitelikleri taşıyan uçuş kontrol pilotları birden fazla kontrol pilotluğu yetkisi ile
yetkilendirilebilirler.
e) Uçuş kontrol pilotları, SHGM tarafından onaylanmış standardizasyon düzenlemelerine uyacaklardır.
yapılır.
Geçerlilik
Madde 118- Kontrol pilotluğu yetkileri 3 yıllıktır. Süre uzatılması SHGM tarafından bu bölüm hükümlerine göre
Kontrol Pilotluğu Yetkisi ve Sınıfları
Madde 119- Kontrol pilotluğu yetkisi ve sınıfları aşağıda belirtilmiştir.
a) FE(A): Uçuş kontrol pilotunun hususi pilot lisansı yetenek testi yapmaya yetkili kılınabilmesi için toplam uçuş
saati en az 1000 saat; bu sürenin en az 250 saatinde uçuş öğretmeni olarak uçulmuş olmalıdır. Uçuş kontrol pilotunun ticari
pilot lisansı yetenek testini yapmaya yetkili kılınabilmesi için asgari gerekli uçuş saati 2000 saattir ve en az 250 saatlik
öğretmenlik tecrübesi gereklidir.
b) TRE(A): Tip intibak kontrol pilotu yetkisi verilebilmesi için lisans sahibinin tip intibak öğretmenlik yetkisine
sahip olması, çok pilota sertifikalı uçaklarda sorumlu pilot olarak en az 500 saat, toplam uçuş tecrübesi olarak 1500 saat
uçuşu olması gereklidir. Tip intibak kontrol pilotunun imtiyazları şunlardır:
i) Çok pilota sertifikalı uçaklarda tip intibak eğitimini tamamlayan pilotların lisanslarının tazim edilmesi için yetenek
testi yapmak,
ii) Çok pilota sertifikalı uçaklarda uçan pilotların lisanslarındaki tip ve alet yetkisinin temdidi veya lisanslarının
yenilemesi için yeterlilik ve yetenek testi yapmak,
iii) Hava yolu nakliye pilotu lisanslarının tanzimi için gerekli olan yetenek testi yapmaktır.
c) CRE(A): Sınıf kontrol pilotu yetkisi verilebilmesi için lisans sahibinin profesyonel pilot lisansına geçmişte yada
halihazırda sahip olması ve en az 500 saat toplam uçuşa sahip olması gerekir. Bu yetkiye sahip pilotun imtiyazları şunlardır:
(i)Tek pilota sertifikalandırılmış uçaklarda sınıf/tip yetkisi yetenek testlerini yapmak,
(ii) Tek pilota sertifikalandırılmış uçaklarda sınıf/tip temdidi yada yenileme ve aletli uçuş yetki temdidi için yeterlilik
kontrollerini yapmak.
d) IRE(A): Alet yetkisi kontrol pilotu yetkisinin verilebilmesi için lisans sahibinin toplam uçuş olarak en az 2000 saat
tecrübeye sahip olması ve bu sürenin en az 450 saat aletli uçuş kuralları ile uçulmuş olması ve bu sürenin en az 250 saati
uçuş öğretmenliği tecrübesi olması gereklidir. Bu yetkiye sahip olan alet yetkisi kontrol pilotunun imtiyazları; aletli uçuş
yetkilerinin ilk alınması için gerekli yetenek testlerini veya aletli uçuş yetkisi temdidi için gerekli yeterlilik kontrollerini
yapmaktır.
e) SFE(A): Sentetik uçuş kontrol pilotu yetkisinin verilebilmesi için lisans sahibinin çok pilota sertifikalı uçaklarda
en az 1500 saat uçuş tecrübesi ve ATPL sahibi olması ile SFI(A) imtiyazlarına sahip olması gereklidir. Bu yetkiye sahip olan
sentetik uçuş kontrol pilotunun imtiyazları; uçuş simülatöründe çok pilota sertifikalı uçaklarda uçan pilotlar için tip ve aletli
uçuş yetkisi yeterlilik kontrollerini yapmaktır.
f) FIE(A): Uçuş öğretmeni kontrol pilotu yetkisinin verilebilmesi için lisans sahibinin en az 2000 saat toplam
uçuş ve bunun en az 100 saatinin FI(A)’lara öğretmenlik tecrübesi olmalıdır. Bu yetkiye sahip olan öğretmenin
yetkileri; uçuş öğretmenliği yetkisi için gerekli yetenek testlerini veya yetki temdidi için gerekli yeterlilik kontrollerini
yapmaktır.
39
DÖRDÜNCÜ KISIM
TEORİK BİLGİ GEREKSİNİMLERİ VE SINAVLAR
Gereksinimler
Madde 120- Profesyonel pilot lisansı veya aletli uçuş yetkisi için müracaat eden adaylar bu kısımda belirtilen
usullere göre ilgili teorik bilgi sınavlarını geçerek yeterli bilgi düzeyine sahip olduklarını göstermelidir.
Sınav İçerikleri
Madde 121a) ATPL için müracaat eden aday şu konu başlıklarında yeterli bilgi seviyesine sahip olmalıdır: Hava Hukuku, Genel
Hava aracı Bilgisi, Uçuş Performans ve Planlaması, İnsan Performansı ve Limitleri, Meteoroloji, Seyrüsefer, İşletme
Usulleri, Uçuş Prensipleri, Haberleşme.
b) CPL için müracaat eden aday şu konularda yeterli bilgi seviyesine sahip olmalıdır: Hava Hukuku, Genel Hava
aracı Bilgisi, Uçuş Performans ve Planlaması, İnsan performansı ve Limitler, Meteoroloji, Seyrüsefer, İşletme Usulleri, Uçuş
Prensipleri, Haberleşme.
c) Aletli uçuş yetkisi için müracaat eden aday şu konularda yeterli bilgi seviyesine sahip olmalıdır: Hava Hukuku ve
/İşletme Usulleri, Genel Hava aracı Bilgisi, Uçuş Performans ve Planlaması, İnsan Performansı ve Limitleri, Meteoroloji,
Seyrüsefer, Haberleşme.
Sorular
Madde 122a) Sorular, Merkezi Soru Bankasında muhafaza edilir ve çoktan seçmeli olur.
b) Soru örnekleri ve çoktan seçmeli cevaplar zaman zaman yayınlanır.
Sınav Usulleri
Madde 123a) Sınavların yapılması ile ilgili hususlar Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir.
b) SHGM adayın bu kısımda belirtilen gereksinimlere göre sınavları tamamlayabilmesi için gerekli imkanları
sunacaktır. Bir lisans yada yetki sınavı, ilgili tüm konu başlıklarını içeren sınavlardan oluşur.
c) Lisan: Sınav, Bakanlık tarafından uygun görülecek lisanlarda gerçekleştirilir. Sınavın hangi lisanda yapılacağı
önceden adaylara duyurulur.
d) İçerik: Sınavdaki sorular, ilgili usullere göre tüm konu başlıklarını kapsayacak şekilde SHGM tarafından
merkezi soru bankasından seçilir. Soruların içeriği, ulusal lisana çevirme esnasındaki zorunluluklar hariç değiştirilmez.
Haberleşmeyle ilgili sınav, diğer konulardan ayrı yapılabilir. Daha önce VFR ve IFR haberleşme sınavlarından geçmiş
olan adaylar ilgili bölümlerden yeniden sınava alınmazlar.
e) Sözlü Sınav : Sözlü sınavlar, yazılı sınav yerine geçmez.
f) Kolaylıklar: SHGM, soruların cevaplanmasında kullanılmak üzere uygun kartlar (şemalar/alçalma planları),
haritalar ve bilgi notlarını temin eder.
g) Güvenlik : Adayın kimlik bilgileri sınavdan önce belirlenir.
h) Gizlilik: Sınav kağıtlarının içeriği gizlidir.
Adayın Sorumlulukları
Madde 124a) Aday, sınavların tamamına aynı JAA ülkesinde girer.
b) Aday teorik bilgi kursunu tamamladıktan sonra eğitimi veren FTO tarafından sınava girmesi için SHGM’ye
bildirilir. Madde 125’de belirtilen limitler dahilinde sınavları geçemeyen adaylar SHGM’ye ilave eğitim aldıklarını
göstermelidirler.
40
c) Adayın sınav esnasında sınav usullerine uymadığına karar verirse tek konudan yada sınavın tümünden adayın
başarısız sayılmasına SHGM karar verir.
Geçme Standartları
Madde 125a) Sınav kağıdına tahsis edilen notun en az % 75’ini alan aday o konudan geçti sayılır. Yanlış cevaplar doğruları
etkilemez.
b) Aday, bir lisans yada yetki sınavlarının tümünü 18 ay içinde başarıyla tamamlamalıdır. Bu süre adayın ilk
sınava girdiği tarihten itibaren başlar.
c) Herhangi bir konu başlığında 4 denemede başarılı olamayan yada tüm konuları 6 oturumda yada 18 aylık
sürede tamamlayamayan adaylar tüm sınavlara baştan gireceklerdir. Sınavlara tekrar başlamadan 127. maddede
belirtilen ilave eğitimler alınacaktır.
Kabul Periyodu
Madde 126a) Teorik sınavlardan alınan geçer not CPL(A) ve IR(A) tanzimi için 36 ay geçerlidir.
b) IR(A)’nın yukarıdaki (a) maddesine göre alınmış olması kaydıyla; ATPL sınavından alınan geçer not
ATPL(A) tanzimi için CPL(A) lisansında bulunan IR(A)’nın son geçerlilik tarihinden itibaren 7 yıl geçerlidir.
c) ATPL(A) sınavından alınan geçer not, F/E lisansındaki tip yetkisinin son geçerlilik tarihinden itibaren 7 yıldır.
İlave Eğitim
Madde 127- JAR-FCL ATPL, CPL lisans ve IR yetkisi sınavlarında başarısız olunmasına müteakip alınması
gereken teorik bilgi eğitimleri aşağıdaki şekildedir:
a) Birleştirilmiş yada modüler CPL teorik bilgi kursu için, en az 20 saat teorik bilgi eğitimi,
b) Birleştirilmiş yada modüler IR teorik bilgi kursu için, en az 20 saat teorik bilgi eğitimi,
c) Birleştirilmiş yada modüler ATPL teorik kursu için, en az 60 saat teorik bilgi eğitimi. Daha önceden CPL, IR
veya CPL/IR sahibi olup da azaltılmış ATPL teorik bilgi eğitimi almış bir aday, ayrıca tamamlamış olduğu asıl teorik
bilgi kursu ders saatinin % 10’ una eşdeğer ilave teorik bilgi eğitimini tamamlayacaktır.
Bakanlık tarafından yetkili kılınmış Uçuş Okulları/Kursları, yukarıda belirtilen kurs saatleri içindeki derslerin
süre bakımından dağılımına adayın başarısız olduğu dersler ağırlıklı olacak ve bütün dersleri içerecek şekilde karar
verecek ve alınan ilave ders saatlerini içeren çizelgeyi adayın yeni sınav tarihinden en az 15 gün önce SHGM’ye
bildirecektir.
41
BEŞİNCİ KISIM
UÇUŞ VE TİP İNTİBAK EĞİTİM ORGANİZASYONLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
UÇUŞ EĞİTİM ORGANİZASYONLARI
(FTO)
Genel
Madde128–
a) Uçuş Eğitim Organizasyonları, kendi personeli olan; donanımlı; uygun bir ortamda işletilen; uçuş ve/veya
sentetik uçuş eğitimi ve/veya belirli eğitim programları için teorik bilgi eğitimi veren kuruluşlardır.
b) Bu talimatta belirtilen eğitimleri vermek isteyen FTO’lar SHGM’den yetki almalıdır.
Yetki Alma
Madde 129a) FTO yetkisi alabilmek için başvuru sahipleri SHGM’ye işletme ve eğitim manuellerini sunar. FTO, bu talimat
hükümlerine uyumlu prosedürler geliştirmeli ve bu prosedürler FTO’nun kendi içindeki eksiklikleri anında tespit
edecek bir kalite sistemi içermelidir. Başvurunun değerlendirilmesinden sonra FTO bu kısımda yer alan gereksinimleri
karşıladığının tespiti açısından SHGM tarafından denetlenir. Denetleme olumlu geçtiği takdirde, başlangıç olarak
FTO’ya bir yıllık yetki verilir, daha ileriki süreçlerde SHGM’nin takdirinde 3 yıla kadar temdit yapılabilir.
b) Tüm eğitim kursları SHGM tarafından onaylanmalıdır.
c) SHGM, kurs standartlarını ve öğrencilerin eğitim uçuşlarını takip edip denetler. Bu denetlemelerde, FTO
tarafından eğitim kayıtlarına, yetki belgelerine, teknik kayıtlara, sunulara, çalışma notlarına, brifinglere ve diğer ilgili
materyallerin incelenmesine izin verilir. SHGM tarafından FTO’ya yapılan denetlemeye ilişkin sonuç raporunun bir
kopyası gönderilir.
d) FTO’ya verilmiş yetki standartlarının minimum yetki koşullarını sağlamadığı tespit edilirse SHGM yetkiyi
askıya alabilir yada iptal edebilir.
e) Eğer FTO, onaylı bir kursta, işletmesinde yada eğitim manuelinde değişiklik yapmak isterse bunlar
uygulanmadan önce SHGM’nin onayı alınmalıdır.
f) FTO, SHGM’nin onayına bağlı olarak, kendi bünyesinin bir parçasıymış gibi diğer eğitim kuruluşlarıyla
eğitim düzenlemeleri yapabilir yada alternatif hava alanlarından faydalanabilir.
Finansal Kaynaklar
Madde 130- FTO istenen standartlarda eğitimin yürütülebilmesi için yeterli finansal kaynağa sahip olduğunu
SHGM’ye sunmalıdır. FTO bu konudan sorumlu bir müdür atayacaktır.
İdare ve İstihdam
Madde 131a) İdare yapısı, standartları üst seviyede tutulabilecek tecrübeli ve nitelikli kişilerden oluşmalı ve personelin bu
kişiler tarafından denetimine olanak sağlamalıdır. İdare yapısının detayları, personelin sorumluluklarını da içerecek
şekilde FTO’nun işletme manuelinde sunulmalıdır.
b) FTO, yeterli sayıda kalifiye ve uzman personelin istihdam edildiğini SHGM’ye göstermelidir. Entegre
kurslarda şu görevler için, çalışanlar içinden üç kişi devamlı olarak istihdam edilecektir:
- Eğitim Müdürü
- Baş uçuş öğretmeni
- Baş Yer Dersi Öğretmeni
Modüler eğitim kursları için, bu konumlar sunulacak eğitimin sahasına göre birleştirilerek bir yada iki kişiyle,
sürekli veya yarım gün olarak doldurulabilir. Bunlardan en az birisi sürekli çalışmalıdır.
42
c) Sunulacak eğitimin sahası açısından yarım gün çalışacak öğretmen sayısı SHGM’ce kabul edilebilir olmalıdır.
d) Tüm öğrencilerin uçuş öğretmenlerine oranı, eğitim müdürü hariç, 6:1’ i geçmeyecektir. Yüksek derecede
gözetim veya pratik çalışmaların içeren yer eğitimlerinde sınıftaki öğrenci sayısı normalde 12 den fazla olmayacaktır.
Eğitim Müdürü
Madde 132- Eğitim müdürü; uçuş eğitimi, sentetik uçuş eğitimi ve teorik bilgi eğitiminin tatmin edici şekilde
entegrasyonundan ve öğrencilerin gelişiminin gözetiminden sorumludur. Profesyonel pilot lisansları açısından uçuş
öğretmeni olarak geniş tecrübe sahibi ve güvenilir bir yöneticilik kabiliyeti olmalıdır. Yürütülen uçuş eğitim kurslarıyla
ilgili olarak ICAO Annex-1 uyumlu pilot lisansı ve yetkilere sahip (yada eğitim müdürü olarak atanmadan önceki son
üç yıl içinde sahip olmuş) olmalıdır.
Baş Uçuş Öğretmeni
Madde 133- Baş uçuş öğretmeni , uçuş ve sentetik uçuş öğretmenlerinin gözetiminden ve tüm uçuş eğitimi ve
sentetik uçuş eğitiminin standart hale getirilmesinden sorumludur. Baş uçuş öğretmeni:
a) Yürütülen eğitimle ilgili olarak en üst düzeyde profesyonel pilot lisansına sahip olmalı,
b) Yürütülen eğitimle ilgili olarak yetkilere sahip olmalı,
c) Kursta kullanılan uçak tiplerinden en az birinden uçuş öğretmeni yetkisi sahibi olmalı,
d) 200 saati aletle yer süresi olabilecek şekilde en az 500 saat yürütülen uçuş kursuyla ilgili uçuş eğitimi
görevlerini kapsayan minimum 1.000 saat sorumlu pilot uçuş süresine sahip olmalıdır.
Sentetik Uçuş Öğretmenleri Haricindeki Öğretmenler
Madde 134- Öğretmenler aşağıdaki hususları taşımalıdır:
a) Görevlendirildikleri uçuş kursuyla ilgili olarak pilot lisansı ve yetkilere sahip olmalı
b) Uygunluğuna göre aletle uçuş yetkisi öğretmeni, uçuş öğretmeni, tip/sınıf yetkisi öğretmeni gibi yürütülen
kursun bölümüne bağlı olarak öğretmen yetkisi sahibi olmalı
c) Bir FTO’da belirli bir eğitimi yürütebilmek için SHGM’den onay almalıdır.
d) Maksimum uçuş saatleri, maksimum uçuş görev süreleri ve öğretmenlerin öğretim görevleri arasındaki
dinlenme süreleri Otoritece kabul edilebilir olmalıdır.
Sentetik Uçuş Eğitimi Öğretmenleri
Madde 135- FTD ve FNPT I üzerindeki eğitim görevleri için yürütecekleri kursla ilgili pilot lisansı ve yetkilere
sahip yada atanmalarından önceki üç yıl içinde belirtilen lisans ve yetkilere sahip olmuş ve eğitim tecrübesine sahip
olmuş olmalıdır. Uçuş simulatörü ve/veya FNPT II üzerindeki uçuş eğitimi görevleri için, öğretmenlerin FI(A), TRI(A),
CRI(A) yada SFI(A) izni bulunmalıdır.
Baş Yer Dersi Öğretmeni
Madde 136- Tüm yer öğretmenlerinin gözetiminden ve bütün teorik bilgi eğitiminin standart hale
getirilmesinden sorumlu olacaktır. Geçmişinde havacılık konusunda pratik sahibi ve eğitim teknikleri ile ilgili bir kursa
katılmış olacak yada teorik bilgi eğitimi vermede geniş bir geçmiş tecrübesi bulunacaktır.
Teorik Bilgi Öğretmenleri
Madde 137- Teorik bilgi öğretmenleri, lisans ve yetki sınav konularında havacılık tecrübesi sahibi olacaklar ve
işe başlatılmadan önce öğretim yapacakları konuda geliştirdikleri materyaller üzerine bir test sunusu yaparak
yeterliliklerini göstereceklerdir.
Kayıtlar
Madde 138a) FTO uygun idari personel kullanarak aşağıdaki kayıtları an az 5 sene saklayacaktır:
(i) Her bir öğrenciye verilen yer, uçuş, ve benzetilmiş uçuş eğitimlerinin detayları
(ii) Öğretmenlerce hazırlanmış, değerlendirmeleri de içeren düzenli ve ayrıntılı gelişme raporları ve
düzenli gelişme uçuş testleri ve yer sınavları
(iii) Sağlık sertifikalarının bitiş tarihi, yetkiler, vb. gibi kişisel bilgiler.
b) Öğrenci eğitim kayıt formatları Eğitim Manuelinde belirtilecektir.
c) FTO, SHGM istediğinde eğitim kayıt ve raporlarını sunacaktır.
Eğitim Programı
Madde 139- Sunulacak her kursla ilgili ayrı bir eğitim programı geliştirilecektir. Bu program, haftalık yada
43
aşamalı sunu şeklinde uçuş ve teorik bilgi eğitiminin detaylarını , standart egzersizleri ve özeti içermelidir. Sentetik
uçuş ve teorik bilgi eğitimleri özellikle öğrencilerin yer eğitiminde kazandıkları bilgiyi uçuş egzersizlerine
uygulayabilmelerini sağlayacak şekilde aşamalandırılmalıdır. Eğitimde karşılaşılan problemlerin bir sonraki eğitimde
çözümlenebilmesi için düzenlemeler yapılmalıdır. Eğitim programının içeriği ve sıralaması SHGM tarafından kabul
edilebilir olmalıdır.
Eğitim Uçakları
Madde 140- Eğitim kurslarına uygun şekilde yeterli bir eğitim uçak filosu sağlanacaktır. Her uçakta öğretmen
ve öğrencinin kullanabileceği duble ana uçuş kontrolleri bulunmalıdır. Tek bir kumandanın hem öğrenci hem de
öğretmen tarafından kullanılabildiği düzenek kabul edilmeyecektir. Filo, eğitimdeki kurslara uyumlu olacak şekilde,
stalling ve spinden kaçınmayı göstermeye uygun uçaklar, aletli meteorolojik şartları benzetebilecek ekipman ve
istenilen eğitimdeki aletli uçuş ekipmanıyla donatılmış uçakları içermelidir. Sadece SHGM tarafından onaylanan
uçaklar eğitim amaçlı kullanılacaktır.
Havaalanları
Madde 141- Uçuş eğitiminin yürütüldüğü ana havaalanı, ve herhangi bir alternatif ana havaalanı aşağıdaki
tesislere sahip olmalıdır:
a) Eğitim uçaklarının izin verilen minimum kalkış ve iniş ağırlıkları için, normal kalkış ve inişine olanak
sağlayacak en az bir pist yada kalkış alanı
i) Operasyon bölgesi, durgun rüzgar (4 knottan fazla değil) koşullarında ve yılın en sıcak ayındaki ortalama ısıya
eşit sıcaklıkta,
ii) kalkış yolunun en az 50 feet çevresine kadar olan tüm engeller temizlenmiş,
iii) Hava alanının, üretici firma tarafından tavsiye edilen motor, iniş takımı ve flap kullanımına uygun
olmalı,
iv) Pist uzunluğunun, yerden kesildikten sonra en iyi tırmanma oranı süratine geçiş için üstün pilotluk
yeteneği veya tekniği gerektirmeyecek uzunlukta olması,
b) Yer seviyesinde her pistin sonundan görülebilecek şekilde rüzgar istikamet göstergesi.
c) Gece eğitimi için kullanılacaksa yeterli pist ışıklandırması,
d) Eğitim gereksinimlerinin SHGM’ninn onayıyla diğer hava / yer iletişim araçlarıyla emniyetli bir şekilde
yerine getirildiği durumlar dışında bir hava trafik kontrol servisi.
Uçuş Operasyonu için Tesisler
Madde 142- Uçuş operasyonları açısından aşağıda belirtilen tesisler bulunmalıdır:
a) Uçuş operasyonlarını kontrol etmek için uygun olanakları barındıran bir operasyon odası.
b) Aşağıdaki imkanları sağlayan bir uçuş planlama odası:
- uygun güncel haritalar ve çizelgeler
- güncel AIS bilgileri
- güncel meteoroloji bilgileri
- ATC (hava trafik kontrolörü) ve operasyon odasıyla iletişim
- standart seyrüsefer rotaları gösteren haritalar
- yasak ve tehlikeli bölgeleri gösteren haritalar
- uçuş emniyetiyle ilgili diğer materyaller.
c) Gerekli büyüklükte ve sayıda brifing odaları / kabinleri.
d) Denetçiler için uygun ofisler ve uçuş öğretmenlerine öğrencilerle ilgili rapor yazma, kayıtları tamamlama gibi
işlere olanak sağlayacak uygun ofisler.
e) Öğretmenler ve öğrenciler için oda(lar).
Teorik Bilgi Eğitim Tesisleri
Madde 143- Teorik bilgi eğitimi için şu tesisler sağlanacaktır:
a) Halihazırdaki öğrenci mevcuduna göre yeterli sınıflar.
b) Teorik bilgi eğitimini desteklemek için uygun gösteri ekipmanı.
c) R/T eğitim ve test tesisi.
d) Kurs özet içeriğindeki yayımları içeren bir referans kütüphane.
e) Öğretim personeli için ofisler.
Eğitime Kabul Şartları
Madde 144- Eğitime kabul edilen bir öğrenci istenilen lisansla ilgili olarak uygun tıbbi sertifika sahibi olacak ve
SHGM tarafından onaylandığı şekilde FTO tarafından istenen kabul gereksinimlerini karşılayacaktır.
44
Eğitim ve Operasyon Manueli
Madde 145a) FTO, personelin görevlerini yerine getirmesine imkan sağlamak ve öğrencilere yol göstermek açısından kurs
şartlarına uyulmasında istenen bilgi ve talimatları içeren bir Eğitim Manueli ve Operayon Manueli hazırlayacaktır. Bir
FTO Eğitim Manueli, Oerasyon Manueli ve FTO’nun onay belgelerinde bulunan bilgileri personelin ve uygun olursa
öğrencilerin imkanına sunmalıdır. Değişiklik prosedürü manuellerde belirtilecek ve değişiklikler düzenli olarak kontrol
edilecektir.
b) Eğitim Manuelleri, öğrencilerin eğitimin her safhasında uyması gereken standartları, hedefleri ve eğitim
amaçlarını ortaya koyacak ve aşağıda belirtilen hususları içerecektir:
Bölüm 1- Eğitim Planı
Bölüm 2- Brifing ve Uçuş Egzersizleri
Bölüm 3- Sentetik Uçuş Eğitimi
Bölüm 4- Teorik Bilgi Eğitimi
c) Operasyon Manueli, uçuş öğretmenleri, sentetik uçuş öğretmenleri, yer öğretmenleri, operasyon ve bakım
personeli gibi belirli gruplara ilgili bilgileri sağlamalı ve aşağıda belirtilen hususları içermelidir:
- Genel
- Teknik
- Rota
- Personel Eğitimi
İKİNCİ BÖLÜM
TİP İNTİBAK EĞİTİM ORGANİZASYONLARI
(TRTO)
Genel
Madde146–
a) Tip İntibak Eğitim Organizasyonları, kendi personeli olan; donanımlı; uygun bir ortamda işletilen; uçuş
ve/veya sentetik uçuş eğitimi ve/veya belirli eğitim programları için teorik bilgi eğitimi veren kuruluşlardır.
b) Bu talimatta belirtilen eğitimleri vermek isteyen TRTO’lar SHGM’den yetki almalıdır.
Yetki Alma
Madde 147a) TRTO yetkisi alabilmek için başvuru sahipleri SHGM’ye kalite sistemini ve eğitim detaylarını içeren işletme
ve eğitim manuellerini sunar. Başvurunun değerlendirilmesinden sonra TRTO bu kısımda yer alan gereksinimleri
karşıladığının tespiti açısından SHGM tarafından denetlenir. Denetleme olumlu geçtiği takdirde, başlangıç olarak
TRTO’ya bir yıllık yetki verilir, daha ileriki süreçlerde SHGM’nin takdirinde 3 yıla kadar temdit yapılabilir.
b) Tüm eğitim kursları SHGM tarafından onaylanmalıdır.
c) TRTO’ya verilmiş yetki standartlarının minimum yetki koşullarını sağlamadığı tespit edilirse SHGM yetkiyi
askıya alabilir yada iptal edebilir.
d) Eğer TRTO, onaylı bir kursta, işletmesinde yada eğitim manuelinde değişiklik yapmak isterse bunlar
uygulanmadan önce SHGM’nin onayı alınmalıdır.
e) TRTO, SHGM’nin onayına bağlı olarak, kendi bünyesinin bir parçasıymış gibi diğer eğitim kuruluşlarıyla
eğitim düzenlemeleri yapabilir yada alternatif hava alanlarından faydalanabilir.
Finansal Kaynaklar
Madde 148- TRTO istenen standartlarda eğitimin yürütülebilmesi için yeterli finansal kaynağa sahip olduğunu
SHGM’ye sunmalıdır. TRTO bu konudan sorumlu bir müdür atayacaktır.
45
İdare ve İstihdam
Madde 149a) İdare yapısı, standartları üst seviyede tutulabilecek tecrübeli ve nitelikli kişilerden oluşmalı ve personelin bu
kişiler tarafından denetimine olanak sağlamalıdır. İdare yapısının detayları, personelin sorumluluklarını da içerecek
şekilde TRTO’nun işletme manuelinde sunulmalıdır.
b) TRTO, SHGM tarafından kabul edilebilir bir Eğitim Müdürü atayacaktır. TRTO’nun bu talimat hükümlerine
uygunluğu eğitim müdürünün sorumluluğunda olacaktır. Bu kişi doğrudan SHGM’ye karşı sorumlu olacaktır.
c) TRTO, eğitim hedeflerine yerine getirmek için yeterli personele sahip olacaktır. Her bir öğretmenin görevi
tanımlanacak ve yazılı kayda dökülecektir.
Tip Yetkisi Öğretmenleri
Madde 150- Tip yetkisi öğretmenleri (TRI) aşağıda belirtilen özelliklere sahip olacaktır:
a) Yürütecekleri uçuş eğitim kurslarıyla ilgili pilot lisansı ve yetkiler
b) Kursta kullanılan uçaklar için tip yetkisi öğretmenlik yetkisi yada
c) TRTO’da belirli eğitim yürütebilmek SHGM’den onay
Sentetik Uçuş Eğitimi Öğretmenleri
Madde 151- Bir FTD’de verilecek uçuş eğitimleri için öğretmenler atandıkları kursla ilgili eğitmenlik
tecrübesine sahip ve ilk atanmalarından önceki 3 yıl içinde pilot lisansına sahip olmuş yada halihazırda sahip
olacaklardır. Bir uçuş simülatöründe ve/veya FTD’de ve/veya FNPT II’de çok pilot tip yetkisi ve/veya MCC uçuş
eğitimi verecek öğretmenler TRI yada SFI yetkisine sahip olacaklardır.
Teorik Bilgi Öğretmenleri
Madde 152- Teorik bilgi eğitimi uygun tip/sınıf yetkisi ve izni olan bir öğretmen yada uygun havacılık
deneyimi ve ilgili hava aracı hakkında bilgi sahibi olan bir uçuş mühendisi, bakım mühendisi ve uçuş operasyon
görevlisi tarafından verilebilir
Eğitim Standartları
Madde 153- TRTO, eğitim merkez operasyonlarının ve eğitimin verimli ve etkin şekilde yürütüldüğünü
sağlamak için sistem geliştirecektir. Kalite sistemi, TRTO politikalarının, prosedürlerinin ve eğitiminin etkinliğinin
tespitini sağlayacaktır.
Kayıtlar
Madde 154a) TRTO uygun idari personel kullanarak aşağıdaki kayıtları an az 5 sene saklayacaktır:
- Eğitim alan pilota ait kurs öncesi ve sırasındaki değerlendirmeler,
- Eğitim alan her bir bireye ait teorik bilgi, uçuş ve simüle uçuş eğitim detayları ve
- TRTO personeli ile ilgili şahsi bilgiler (Sağlık sertifikası, yetki, vb bitiş tarihi)
b) Öğrenci eğitim kayıt formatları Eğitim Manuelinde belirtilecektir.
c) TRTO, SHGM istediğinde eğitim kayıt ve raporlarını sunacaktır.
Eğitim Programı
Madde 155- Verilen her kursla ilgili ayrı bir eğitim programı geliştirilecektir. Bu program, haftalık yada
aşamalı sunu şeklinde uçuş ve teorik bilgi eğitiminin detaylarını, standart egzersizleri ve özeti içermelidir. Sentetik
uçuş ve teorik bilgi eğitimleri özellikle eğitim alanların yer eğitiminde kazandıkları bilgiyi uçuş egzersizlerine
uygulayabilmelerini sağlayacak şekilde aşamalandırılmalıdır. Eğitimde karşılaşılan problemlerin bir sonraki uçuş
eğitiminde çözümlenebilmesi için düzenlemeler yapılmalıdır.
Eğitim Uçakları
Madde 156- Her bir uçak onaylı kursla ilgili istenen eğitim özelliklerine göre donanıma sahip olmalıdır.
Tesisler
Madde 157- Uygun eğitim tesisleri sağlanmalıdır.
Eğitime Kabul Şartları
Madde 158- TRTO’lar eğitim alacak kişilerin bu talimatta açıklanan tip yetkisi eğitimi için gereken ön koşulları
46
sağlamış olmalarından sorumlu olacaktır.
Eğitim ve Operasyon Manueli
Madde- 159
a) Bir TRTO, personelin görevlerini yerine getirmesine imkan sağlamak ve eğitim alacaklara yol göstermek
açısından kurs şartlarına uyulmasında istenen bilgi ve talimatları içeren bir Eğitim Manueli ve Operayon Manueli
hazırlamalıdır. TRTO, Eğitim Manueli, Oerasyon Manueli ve TRTO’nun onay belgelerinde bulunan bilgileri personelin
ve uygun olursa eğitim alacakların imkanına sunmalıdır. Değişiklik prosedürü manuellerde belirtilecek ve değişiklikler
düzenli olarak kontrol edilecektir.
b) Eğitim Manuelleri, eğitim alacakların eğitimin her safhasında uyması gereken standartları, kursa kabul için
gerekenleri hedefleri ve eğitim amaçlarını ortaya koyacak ve aşağıda belirtilen hususları içerecektir:
Bölüm 1- Eğitim Planı
Bölüm 2- Özetleme ve Hava ile ilgili alıştırmalar
Bölüm 3- Sentetik Uçuş Eğitimi
Bölüm 4- Teorik Bilgi Eğitimi
c) Operasyon Manueli; TRI’lar, sentetik uçuş öğretmenleri, yer öğretmenleri, operasyon ve bakım personeli gibi
belirli gruplara ilgili bilgileri sağlamalı ve aşağıda belirtilen hususları içermelidir:
- Genel
- Teknik
- Rota
- Personel Eğitimi
47
ALTINCI KISIM
Son Hükümler
Geçici Madde 1- Bu talimatın yayım tarihinden önce milli mevzuat hükümlerine göre tanzim edilmiş lisans,
yetki, yetkilendirme, onaylar ve sağlık sertifikaları, temdit ve yenilemenin bu talimata uygun olarak yapılması koşuluyla
aynı imtiyazlarla geçerli olmaya devam edecektir.
Geçici Madde 2- Bu talimat yayımlanmadan önce milli mevzuat hükümlerine göre tanzim edilmiş bir lisans
sahibi, JAA lisansı alabilmek için EK-1’de belirtilen gereksinimlerini karşılamalıdır.
Geçici Madde 3- Milli mevzuat hükümlerine göre tanzim edilmiş bir lisans sahibi, JAR-FCL 3 sağlık koşullarını
tam olarak karşılamıyor ise dahi o lisansın imtiyazlarını kullanmaya devam edecektir.
Geçici Madde 4- Kontrol Pilotu olarak yetkilendirilen pilotların milli yetkilerinin devam etmesi: Uygulama
tarihinden önce yetkilendirilen kontrol pilotları; SHGM’ye JAR-FCL ve JAR-OPS bilgilerine sahip olduklarını
göstermeleri şartıyla JAR-FCL kontrol pilotu olarak tekrar yetkilendirilirler. Yetkilendirme en fazla 3 yıllıktır. Daha
sonraki yetkilendirmeler madde 116’da belirtilen şartların yerine getirilmesine bağlı olacaktır.
Geçici Madde 5- Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş uçuş eğitim organizasyonları ile diğer kurum ve kuruluşlar
tarafından JAA Merkezi Soru Bankası kullanılarak ilk sınavın yapıldığı 1 Ocak 2002 tarihinden önce verilen teorik bilgi
ve uçuş eğitimleri ile bu eğitimler sonucunda belirtilen tarihten önce yapılan teorik bilgi ve uçuş sınavlarında başarılı
olarak, belirli bir uçuş saatinin doldurulması, yeterlilik kontrolünden geçilmesi veya belge eksikliği gibi ihtiyaç duyulan
diğer ilave gerekleri de başarıyla tamamlayan adayların lisansları hemen, henüz tamamlayamadığı için bekleyen
adayların lisansları bu eksikliklerin 31 Aralık 2004 tarihine kadar giderilmesi halinde düzenlenir.
Yürürlük
Madde 160-Bu talimat yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 161- Bu talimat hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.
48
STANDART JAA LİSANSI FORMATI
Kapak Sayfası
T.C. ULAŞTIRMA BAKANLIĞI
SİVİL HAVACILIK GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
JOINT AVIATION AUTHORITIES
UÇUŞ EKİBİ LİSANSI
FLIGHT CREW LICENCE
ICAO ve JAR-FCLstandartlarına göre
tanzim edilmiştir.
Issued in accordance with ICAO and
JAR-FCL standards
Her sayfanın büyüklüğü A4 formatındaki bir sayfanın 1/8 inden daha küçük olamaz
2.sayfa
Lisans veren ülke:
State of Issue
I
III
Lisans numarası :
Licence number
IV
Soyadı, Adı:
Last and first name
Doğum yeri, tarihi:
XIV Date and Place of Birth
V
Adres :
Address
VI
Uyruğu:
Nationality
VII
İmza:
Signature of Holder
Düzenleyen otorite:
VIII Issuing Authority
Düzenleyen, tarih ve imza:
Signature of issuing officer and date
X
XI
•
•
•
Mühür:
Seal or Stamp of issuing Authority
III - Lisans numarası her zaman uluslar arası ülke kısaltması olan harflerle başlar.
XIV - Standart tarih formatı kullanılacaktır : Gün/ Ay / Yıl şeklinde yazılır örn : 15 / 05 / 1995 gibi
V - Bak. Madde 23
49
3. Sayfa
II
Lisans türü, ilk veriliş tarihi ve ülke kodu:
Title of licence, date of initial issue and country code
Geçerlilik: Bu lisans …/……/.......tarihinden
önce yeniden tanzim edilecektir. Lisansın
imtiyazları geçerli bir sağlık sertifikası ile
geçerlidir. JAR-FCL 1.015(a)(1) maddesinin
tatbiki ile, lisans sahibi JAA üye devlete tescilli
herhangi bir hava aracında lisans imtiyazlarını
kullanma hakkını haizdir.Lisans sahibi fotoğraflı
bir kimlik bulundurmak zorundadır.
IX
XII
Validity This licence is to be re-issued not later than ...................
The privileges of the licence shall be exercised only if the holder
has a valid medical certificate for the required privilege. Bythe
application of JAR–FCL 1.015(a)(1), the licence holder is entitled
to exercise licenceprivileges on aircraft registered in any Member
State of the Joint Aviation Authorities. A document containing a
photo shall be carried for the purposes of identification of the
licence holder.
Radyo telefon yetkileri:Bu lisans sahibi uçakta
mevcut radyotelefon cihazları ile Türkçe/
İngilizce haberleşme yetkisine sahiptir.
Radiotelephony privileges:The holder of thislicence has
demonstrated competence to operateR/T equipment on board
aircraft in English and Turkish
Notlar: örneğin, sadece lisansı düzenleyen
XIII ülkenin tescilinde bulunan uçaklarda geçerlidir.
Remarks: e.g. valid only on aeroplanes
registered in the State of licence issue.
•
•
•
•
II - Lisans türü kısaltmalarda kullanılan kısaltmalarla yazılır. PPL (A) ATPL (A) gibi
IX- Lisansın yeniden düzenlenmesi II’nci maddesinde belirtilen ilk düzenleme tarihinden itibaren 5 yıldan fazla
olamaz
IX- Doküman belirtilmemiş fakat lisansı düzenleyen ülke dışında iken pasaport yeterli olacaktır.
XIII- ICAO, AB direktifleri/yönetmelikleri yada JAR gereğince istenen tüm ilave gereksinimler.
4. Sayfa
XII Yetki Temditleri
Ratings to be revalidated
Sınıf/Tip/IR
Notlar/Tahditler
Class/Type/IR
Remarks/eEstrictions
Öğretmenlikler
Instructors
•
•
•
Bu sayfalar ilk yetkilerin verilmesi ve geçerliliği sona erdikten sonra tekrar yenilemelerde kullanılır.
İlk yetkilerin işlenmesi , ilk lisans vermelerde ve geçerlilik süresi sona eren lisansların işlemleri mutlaka SHGM
tarafından yapılır.
Kısıtlamalar hanesine operasyonel kısıtlamalar belirtilir. Örn: Alet yetkisi yetenek testinin ikinci pilot ile alınması,
kısıtlı öğretmenlik yetkileri, tıbbi kısıtlamalar. Sağlık ile ilgili tahditler, koşullar ve değişiklikler (örneğin sadece
ikinci pilot olarak geçerlidir) sağlık sertifikasında belirtildiği gibi işlenecektir.
50
5,6 ve 7. sayfalar
Tip ve alet yetkisi temdit girişlerinin yapıldığı sayfalardır.
Eğer çok motor bir uçakta yapılan yeterlilik kontrolü aletli uçuş kontrolünü de içeriyorsa, bu aletli uçuş (uçak) yetkisini
de temdit edecektir. (varsa tahditlerle birlikte) Eğer yeterlilik kontrolünün aletli uçuş kısmı gerçekleştirilmezse ve diğer
uçaklar üzerindeki aletli uçuş yeterlilik kontrolleri karşılığı olan IFR imtiyazlarını taşımıyorsa, examiner o yetkinin
karşısına ‘VFR’ ibaresi koyacaktır.
Ayrıca öğretmenlik yetkileri ve tek motor sınıf yetkileri de SHGM’nin inisiyatifine bağlı kalarak temdit sürecinde yer
alan Examiner tarafından lisansta temdit edilebilir. Eğer temdit sürecinde bir kontrol pilotu bulunmazsa yetki işlenmesi
SHGM tarafından yapılacaktır.
Yenilenmeyen yetkiler, SHGM’nin takdirinde olarak lisanstan çıkarılacak ve son temditten itibaren 5 yıldan fazla
olmayacaktır.
XII
Yetki
Rating
Test Tarihi
Date of Test
Son
Geçerlilik
Tarihi
Valid until
Kontrol
Pilotu
Yetki no.
Examiner
Authorisation
No.
Kontrol
Pilotu
İmza
Examiner
Signature
(Her sayfada yetkilerin ilk düzenlenmesi ve temdit için 10 tane boşluk olacaktır.)
8. Sayfa:
Lisansta kullanılan kısaltmalar
Abbreviations used in this licence
Örneğin ATPL (Hava Taşımacılığı Pilot Lisansı), CPL (Ticari Pilot Lisansı), IR (Aletli Uçuş Yetkisi), R/T (Radyo
Telefon), MEP ( Pistonlu- Çok Motorlu Uçaklar), FI (Uçuş Öğretmeni), TRE (Tip İntibak Kontrol Pilotu), vb.
51
EK-1
Milli Lisansların JAR-FCL Lisansına Çevrilmesinde İzlenecek Usuller
1
Pilot lisansları
Milli usullere göre tanzim edilmiş pilot lisanslarını JAR-FCL lisansına çevirmek isteyen adaylar asağıdaki
şartları yerine getirecektir:
a) ATPL(A) ve CPL(A) için, yeterlilik kontrolü olarak sahip olunan lisansın imtiyazlarına ilişkin bu talimatın
ilgili bölümlerindeki tip/sınıf ve eğer varsa aletli uçuş yetkisi temdit gereksinimlerini yerine getirmek.
b) (i) ATPL(A) ve CPL(A) için, JAR-OPS 1 ve JAR-FCL’in ilgili bölümlerindeki bilgi birikimine sahip
olduğunu SHGM’ye göstermek.
(ii) Sadece PPL(A) için, JAA gereksinimlerinin ilgili bölümlerindeki bilgi birikimine sahip olduğunu
SHGM’ye göstermek.
c) IR imtiyazlarına sahipse, bu talimatta belirtilen şekilde İngilizce bilgisine sahip olmak.
d) Aşağıdaki tabloda belirtilen tecrübe gereksinimlerini karşılamak:
Yerini alacak JAR-FCL
Ulusal lisans
Toplam uçuş
İlave gereksinimler
lisansı ve koşulları
Koşulların kaldırılması
süresi tecrübesi
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
ATPL(A)
ATPL(A)
ATPL(A)
CPL/IR(A) ve milli
usullere göre
yapılmış ICAO
ATPL teorik
sınavlar geçilmiş
CPL/IR(A)
Çok pilotlu
uçaklarda
sorumlu pilot
olarak
> 1500
Çok pilotlu
uçaklarda
>1500
Çok pilotlu
uçaklarda
>500
Çok pilotlu
uçaklarda yada
JAR OPS 1’ e
veya eşdeğer
ulusal operasyon
gereksinimlerine
göre tek pilota
sertifikalı
uçaklarda çok
pilot
operasyonlarında
>500
Çok pilotlu
uçaklarda yada
JAR OPS 1’ e
veya eşdeğer
ulusal operasyon
gereksinimlerine
göre tek pilota
sertifikalı
uçaklarda çok
pilot
operasyonlarında
>500
yok
ATPL(A)
N/A
(a)
yok
(c)(4)teki gibi
(c)(5) teki gibi
(b)
Uçuş Planlama ve
Performans bilgisinin
yeterli olduğunu
SHGM’ye göstermek
(i) Uçuş Planlama ve
Performans bilgisinin
yeterli olduğunu
SHGM’ye göstermek
İkinci pilot tip yetkisi
tahdidi bulunan
ATPL(A)
ATPL yetenek testinde
sorumlu pilot olarak
uçabilme yeterliliğini
göstermek
N/A
(c)
JAR-FCL ATPL teorik
bilgi kredisi bulunan
CPL/IR(A)
(d)
(ii) 100 saat sorumlu
pilot uçuş süresi ve
geçerli ME IR(A)
bulunmak
(i) JAR-FCL
ATPL(A) bilgi
sınavını geçmek
(Bak. Açıklama)
JAR-FCL ATPL teorik N/A
bilgi kredisi bulunan
CPL/IR(A)
(e)
(ii) 100 saat sorumlu
pilot uçuş süresi ve
geçerli ME IR(A)
bulunmak
52
Ulusal lisans
(1)
CPL/IR(A)
CPL/IR(A)
CPL(A)
CPL/A)
Toplam uçuş süresi
tecrübesi
(2)
İlave gereksinimler
Tek pilotlu
uçaklarda sorumlu
pilot olarak
> 500
Tek pilotlu
uçaklarda sorumlu
pilot olarak
< 500
Tek pilotlu
uçaklarda sorumlu
pilot olarak
> 500
Tek pilotlu
uçaklarda sorumlu
pilot olarak
< 500
yok
(3)
lisansı ve koşulları
Koşulların kaldırılması
(4)
(5)
Tip / Sınıf yetkileri tek
pilotlu uçaklara tahditli
CPL/IR(A)
Uçuş planlama ve
(4)(f)’ deki gibi
uçuş performans
bilgisine sahip
olduğunu göstermek
uygulanabiliyorsa
Tip / Sınıf yetkileri tek
gece uçuş yetkisi
pilotlu uçaklara tahditli
CPL(A)
(f)
Talimatta açıklandığı
şekilde çok pilot tip yetkisi
almak
(g)
(h)
(i) uygulanabiliyorsa (4)(h) deki gibi
gece uçuş yetkisi
(ii) Uçuş performans
ve planlama
bilgisine sahip
(i)
Aletli uçuş şartlarına aletli uçuş yetkisinin PPL/IR(A) (IR, PPL ile Uçuş performans ve
göre
içinde gece uçuş
kısıtlı)
planlama bilgisine sahip
>=75
imtiyazları
bulunmuyorsa; gece
uçuş yetkisi
Uçaklarda
Radyo S/S
PPL(A)
>=75
yardımcılarını
kullanabildiğini
göstermek
PPL/IR(A)
PPL(A)
(j)
(k)
* Çok pilot uçak tip yetkisi bulunan bir CPL sahibi, aynı tipte uçmaya devam ettiği sürece ATPL(A) teorik bilgi
sınavından geçmek zorunda değildir. Ancak bu kişiye JAR-FCL lisansı için ATPL(A) teorik bilgi kredisi
verilmeyecektir. Eğer bu kişi, farklı bir çok pilot uçakta tip yetkisi istiyorsa, 3. sütunun (e)(i) maddesindeki şartları
sağlamalıdır.
2
Öğretmen yetkileri
Sahip olunan ulusal yetki
yada imtiyazlar
Tecrübe
İlave JAA gereksinimleri
(1)
(2)
(3)
FI(A)/IRI(A)/TRI(A)/CRI(A)
İlgili yetki için bu
talimatta istenen şartlar
JAR FCL 1 ve JAR-OPS’un ilgili
bölümlerindeki bilgiye sahip
olduğunu Otoriteye göstermek
yetkisi
(4)
FI(A)/IRI(A)/TRI(A)/CRI(A)
53
3
SFI yetkisi
Sahip olunan ulusal
yetki
(1)
SFI(A)
SFI(A)
Tecrübe
(2)
MPA pilotu olarak
>1 500 saat
SHGM tarafından
kabul edilebilecek 3
yıl SFI tecrübesi
İlave JAA gereksinimleri
Yerini alacak JAR-FCL yetkisi
(3)
(i) JAA üye ülkece düzenlenmiş bir
profesyonel pilot lisansı (A) yada SHGM
tarafından kabul edilebilecek JAR-FCL
dışındaki bir profesyonel lisansına geçmişte
yada halizahazırda sahip olmak
(ii) İlgili tip yetki kursunun uçuş simülatör
kısmını MCC’ yi içerecek şekilde
tamamlamış olmak.
uygulanacak olan tip yetki kursunun uçuş
simülatör kısmını MCC’ yi içerecek şekilde
tamamlamış olmak.
(4)
SFI(A)
SFI(A)
Yetki süresi en fazla üç yıl olacaktır.
Tekrar yetki alınabilmesi için bu talimatın ilgili bölümündeki şartlar sağlanmalıdır.
4
FTD ve FNPT I Öğretmenleri
Sahip olunan ulusal yetki
(1)
FTD ve FNPT I Öğretmenleri
Tecrübe
Yerini alacak JAR-FCL yetkisi
(2)
(3)
SHGM tarafından kabul edilebilecek şekilde FTD ve/veya FNPT I Öğretmenleri
3 yıl FTD ve FNPT I Öğretmen tecrübesi
54
EK-2
JAA Üyesi Olmayan Ülkelerin Pilot Lisanslarının Validasyonu için Minimum Gereksinimler
JAA üyesi olmayan ülkelerin pilot lisanslarının validasyonu için minimum gereksinimler aşağıda belirtilmiştir.
1
Ticari Hava Taşımacılığı ve Diğer Profesyonel Aktiviteler için Pilot Lisansları
2
JAA üyesi olmayan bir devletin ICAO Annex 1 uyumlu olarak düzenlediği bir pilot lisansı Türk sivil hava
aracı tesciline kayıtlı uçaklarda uçuş (uçuş eğitimi dışında) için koşullara bağlı olarak geçerli kılınabilir. Bu tür
lisansların validasyonu için lisans sahibi aşağıdaki şartlara yerine getirmelidir:
a) Yetenek testi olarak, sahip olunan lisansın imtiyazlarına ilişkin bu talimatın ilgili bölümlerindeki tip yada
sınıf yetkisi temdit gereksinimlerini yerine getirmek.
b) JAR-OPS 1 ve JAR-FCL’in ilgili bölümlerindeki bilgi birikimine sahip olduğunu SHGM’ye göstermek.
c) Bu talimatın ilgili hükümlerine göre İngilizce bilgisine sahip olduğunu göstermek;
d) Geçerli 1. sınıf JAR-FCL sağlık sertifikası bulunmak;
e) Bakanlığın gerekli gördüğü hallerde daha sonradan ilave olarak yayımlayacağı gereksinimleri karşılamak;
f) Aşağıda sütun 3’te belirtilen validasyon koşullarına göre sütun 2’deki tecrübe gereksinimlerini karşılamak:
Sahip olunan lisans
Toplam uçuş saati tecrübesi
Validasyon koşulları
(1)
(2)
Çok pilotlu uçaklarda sorumlu pilot olarak
>1500 saat
Operasyon gereksinimlerine göre çok pilotlu
uçaklarda sorumlu pilot veya İkinci Pilot
olarak
>1500 saat
IR aldığından itibaren ticari hava
taşımacılığında sorumlu pilot olarak
>1000 saat
Operasyon gereksinimlerine göre tek pilotlu
uçaklarda sorumlu pilot veya İkinci Pilot
olarak
>1000 saat
Motorlu Planör dışındaki uçaklarda
validasyonun istendiği görevde 200 saat, ve
bu görev son 12 ay içinde 50 saati içerecek
şekilde
>700 saat
(3)
Çok pilotlu uçaklarda sorumlu pilot (PIC)
olarak ticari hava taşımacılığı
Çok pilotlu uçaklarda İkinci Pilot olarak
ticari hava taşımacılığı
ATPL(A)
ATPL(A) veya
CPL(A)/IR*
CPL(A)/IR
CPL(A)/IR
CPL(A)
(a)
(b)
Tek pilotlu uçaklarda sorumlu pilot
olarak ticari hava taşımacılığı
(c)
Tek pilotlu uçaklarda JAR-OPS’a göre
İkinci Pilot olarak ticari hava taşımacılığı
(d)
Uçaklarda ticari hava taşımacılığı
dışındaki aktiviteler
(e)
* CPL(A)/IR sahipleri validasyon öncesinde çok pilotlu uçaklarda ICAO ATPL(A) bilgi seviyesini göstermiş olacaktır.
Aletli uçuş yetkisi bulunan Hususi pilot lisansları - PPL(A)/IR
3
JAA üyesi olmayan bir devletin ICAO Annex 1 uyumlu olarak düzenlediği aletli uçuş yetkisi bulunan Hususi
pilot lisansları Türk sivil hava aracı tesciline kayıtlı uçaklarda uçuş (uçuş eğitimi dışında) için koşullara bağlı olarak
geçerli kılınabilir. Bu tür lisansların validasyonu için lisans sahibi aşağıdaki şartlara yerine getirmelidir
a) Bu talimatın ilgili bölümlerinde belirtildiği şekilde tip/sınıf ve alet yetkisi yetenek testinden geçmek
b) Hava Hukuku ve Hava kodları (konu numarası 050 10 03 01), Uçuş Planlama & Performans (IR) (konu
numarası 030 00 00 00), İnsan Performansı (konu numarası 040 00 00 00 ) konularında yeterli bilgi sahibi olduğunu
Otoriteye göstermek,
c) Bu talimatın ilgili hükümlerine göre İngilizce bilgisine sahip olduğunu göstermek;
d) JAR-FCL 3.355(b) de belirtilen işitme gereksinimlerini kapsayacak şekilde en az 2. sınıf bir sağlık
55
sertifikası sahibi olmak,
e) SHGM tarafından kabul edilebilecek R/T imtiyazlarını taşımak,
f) Aşağıdaki tablonun 2. sütununda belirtilen tecrübe gereksinimlerini karşılamak:
Sahip olunan lisans
Toplam uçuş süresi tecrübesi
(1)
(2)
PPL/IR
Sorumlu pilot aletli uçuş süresi
>100 saat
56

Pilot lisansı

Transkript

Benzer belgeler

Türk Pilot Dostlarımıza Özel PIC Uçuş Programı

Karakutu - Börteçin Ege

Eğitim Programının Aşamaları

6 a başlangıç modelleri yarışma kuralları

askeri ve diğer kamu pilotlarının lisanslandırılması

Askeri_Arama Kurtarma_Muhendislik Amaclı

Phantom 2 Vision Plus

Eğitim Uçaklar mz

DJI S1000 Havadan Görüntüleme Sistemi