sekundum tip interatriyal septal defektlerin perkü

TGKD Cilt 18, Sayı 1
Şubat 2014:5-10
Kalkan ve ark.
Sekundum tip interatriyal septal defekt
5
SEKUNDUM TİP İNTERATRİYAL SEPTAL DEFEKTLERİN PERKÜTAN YOLLA KAPATILMASI İLE İLGİLİ KLİNİK DENEYİMİMİZ VE
ORTA DÖNEM SONUÇLAR
Dr. Gülhan Yüksel Kalkan, Dr. Zafer Elbasan, Dr. Durmuş Yıldıray Şahin, Dr. Ahmet Oytun
Baykan, *Dr. Mustafa Gür, Dr. Murat Çaylı
Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kardiyoloji Kliniği, Adana, *Kafkas Üniversitesi
Kardiyoloji Anabilim Dalı, Ağrı
Bu çalışmada, erişkin hastalarda sekundum tip
atriyal septal defektlerin (ASD) perkütan yolla
kapama cihazları kullanılarak kapatılmasına dair
klinik deneyimimiz ve orta dönem sonuçlar değerlendirildi.
Çalışmaya Mart 2011- Mart 2014 yılları arasında
Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Seyhan Uygulama Merkezi Kardiyoloji Polikliniği'ne başvurup transtorasik ekokardiyografi (TTE)
ve transözofageal ekokardiyografi (TÖE) aracılığı
ile sekundum tipi ASD saptanan ve perkütan yolla
kapatma kararı alınan, ortalama yaşları 34.7±13.5
yıl olan, 90'ı kadın (% 64,7) toplam 139 olgu dahil
edildi. Perkütan kapatma için 101 hastada
Occlutech Figulla, 7 hastada Amplatzer, 17 hastada Careflex ve 14 hastada Cardi-o-fix cihazları kullanıldı. Transözofageal ekokardiyografide ölçülen
ortalama atriyal septum defekt çapı 19.7±6.3 mm,
kullanılan Amplatzer cihaz çapı ortalama 22.7±6.9
mm idi. Perkütan kapama yapılan hastaların tümü
işlem öncesi ve işlemden 1, 3, 6 ve 12 ay sonra TTE
ve TÖE ile takip edildi. Ortalama takip süresi
17.8±6.9 ay idi.
GİRİŞ
Atriyal septal defekt (ASD), özellikle sekundum tip,
erişkinlerde en sık gözlenen doğumsal kalp hastalığıdır
ve tüm doğuştan kalp hastalıklarının %5-10'unu oluşturmaktadır1. Çoğu hasta erişkin yaşa kadar asemptomatik seyreder. Tedavi edilmediği takdirde, pulmoner
hipertansiyon, sağ kalp yetersizliği, pulmoner yatakta
ve sağ ventrikülde volüm artışı nedeniyle tekrarlayan
pulmoner enfeksiyonlar, yorgunluk, çarpıntı, paradoksal emboli ve uzun dönemde gelişebilecek ritim bozukluğuna neden olabilir2,3. Cerrahi ile karşılaştırıldığında,
torakotomi gerektirmemesi ve buna bağlı skar oluşmaİletişim Adres: Dr. Gülhan YÜKSEL KALKAN
Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
Kardiyoloji Kliniği, ADANA
Tel: 0505 272 42 94
e-mail: [email protected]
Geliş Tarihi:03.12..2013
Kabul Tarihi:30.12.2013
Hastaların tamamında transkateter yöntemle
ASD kapatma işlemi başarıyla uygulandı. Tüm
hastaların fonksiyonel kapasitelerinde anlamlı
iyileşme görüldü. Ortalama işlem süresi 47.4±15.7
dk, ortalama floroskopi süresi 11.5±6.7 dakika idi.
Yalnızca 4 hastada (% 2,9) komplikasyon gelişti.
Biri sağ pulmoner artere, diğeri renal arter
seviyesinde inen aortaya ve diğeri sağ atriuma
olmak üzere 3 hastada cihaz embolize oldu. Aortaya ve sağ atriuma embolize olan cihazlar kement
ile çıkarılırken, sağ pulmoner artere embolize olan
cihaz cerrahi olarak çıkarıldı. Bir hastada hafif
derecede perikart efüzyonu izlendi. 1 aylık takip
sonrasında yapılan kontrol TTE' de efüzyonun kaybolduğu görüldü.
Sekundum ASD'lerin tıkayıcı cihaz ile perkütan
kapatılması güvenli, etkin ve başarı oranı yüksek
bir tedavi şeklidir.
Anahtar kelimer: Erişkin, Ekokardiyografi, Transösefageal, Kalp septal defekti, Atriyal
(Türk Girişimsel Kard. Der. 2014;18:5-10)
ması, hastanede yatış süresinin göreceli olarak daha
az olması ve ameliyata göre komplikasyon oranının
daha az olması nedeniyle avantajlıdır4. Bu nedenle
ASD'nin perkutan yolla kapatılması cerrahiye alternatif
güvenilir ve etkin bir yöntem olup son 10 yıl içinde
birçok yeni cihazın geliştirilmesiyle oldukça önemli hale
gelmiştir5-7. Bu çalışmada, erişkin hastalarda sekundum
tip ASD'nin Occlutech Figulla, Cardiofix, Ceraflex ve
Amplatzer septal tıkayıcı cihazı kullanılarak transkateter yolla kapatılmasına ait klinik deneyimimiz ve
erken ve orta dönem sonuçlar değerlendirildi.
YÖNTEM
Hastalar: Geriye dönük olarak tasarlanan bu çalışmaya, Mart 2011-Mart 2014 tarihleri arasında sekundum tip ASD nedeniyle merkezimizde Occlutech Figulla, Cardiofix, Ceraflex ve Amplatzer septal tıkayıcı
6
Kalkan ve ark.
Sekundum tip interatriyal septal defekt
cihazı kullanılarak perkütan yolla kapatma işlemi
uygulanan 139 hasta ( 90 kadın, 49 erkek; ort. yaş
34.7±13.5; dağılım 15-70) alındı. Tüm hastalar işlem
öncesinde transtorasik (TTE) ve transözefageal
ekokardiyografi (TÖE) ile değerlendirildi. TÖE'de soldan sağa geçişin izlendiği, sağ ventrikül volüm
yükünün arttığı (sağ ventrikül genişlemesi, pulmoner
akım/sistemik akım ya da Qp/Qs >1.5) ve semptomların geliştiği olgularda sekundum tip ASD'ler, defekt
mitral, triküspit kapak, koroner sinüs, sağ üst pulmoner ven, inferiyor vena kava ve süperiyor vena
kavadan en az 5 mm uzaklıkta ise kapatıldı. Hastalar
perkütan yolla kapatma öncesinde ve sırasında TÖE
ile ASD morfolojisi ve kenarların yeterliliği (özellikle
inferiyor ve posteriyor kenarların 5 mm'den büyük
olması) açısından değerlendirildi. Aortik kenarın 5
mm'den küçük olduğu hastalarda, diğer kenarlar
yeterli ise perkütan kapatma işlemi uygulandı. Sinüs
venozus ya da primum tip ASD, eşlik eden diğer
doğuştan kalp hastalıkları, %100 oksijen altında pulmoner vasküler direnci >8 woods ünitesi, sol ventrikül
disfonksiyonu, önemli mitral ya da triküspit yetersizliği olan hastalar çalışmaya alınmadı. Tüm hastalar
işlem öncesinde bilgilendirilerek kendilerinden işlemle ilgili onam formu alındı. Çalışma yerel etik kurul
tarafından onaylandı.
Ekokardiyografik inceleme: Hastalar işlem öncesi
ve sonrasında TTE ve TÖE ile değerlendirildi.
Transtorasik ekokardiyografi Vivid 7 ekokardiyografi
cihazı (GE Vingmed Ultrasound, Horten, Norveç) ve
2.5 MHz transdüser kullanılarak, Amerikan
Ekokardiyografi Derneği ölçütlerine göre yapıldı8.
Hastalar sol yan yatar pozisyonda iken, parasternal
uzun ve kısa eksen apikal görüntülerden M-mod ve
iki boyutlu ekokardiyografik parametreler elde edildi,
sol ve sağ ventrikül diyastol sonu çapları, sol ve sağ
atriyum çapları ölçüldü. Apikal 4-boşluk görüntülerde,
sağ ventrikül sol ventrikül ile eşit büyüklükte ise sağ
ventriküldeki büyüme orta derece büyüme; sol ventrikülden daha büyük ise ileri büyüme olarak tanımlandı9. TÖE ise aynı cihazla, sedasyon eşliğinde ve 7
MHz TÖE probu kullanılarak yapıldı. Orta özofageal
alanda 0 derecede dört boşluk görüntü, 45 derecede
aortik kısa eksen görüntü ve 120 derecede bikaval
görüntü ile interatriyal septal anatomiler, şant miktarları ve bunların perkütan yolla kapatma için uygunlukları değerlendirildi.
Perkütan Yolla ASD Kapatma İşlemi: Perkütan
yolla kapatma işlemi için 101 hastada Occlutech
(Occlutech Figulla ASD Occluder N, International
Occlutech AB Helsingborg, Sweden), 7 hastada
Amplatzer (AGA Medical, MN, ABD), 14 hastada
Cardiofix (Starway Medical Technology, Beijing,
Chaina), 17 hastada Ceraflex (Lifetech Scientific,
TGKD Cilt 18, Sayı 1
Şubat 2014:5-10
Shenzen, Chaina) septal okkluder cihazları kullanıldı.
İşlemlerin tamamı genel anestezi altında ve derin
sedasyon ile TÖE eşliğinde yapıldı. TÖE'de defektin
en az iki ortogonal çapı ölçülerek, üzerine kenarların
gevşek olup olmamasına göre 4-6 mm eklenerek
cihaz ölçüsü belirlendi. TÖE ile 4-boşluk görüntülerden süperiyor ve atriyoventriküler kenarlar, kısa
eksen görüntüden aort ve posteriyor kenarlar, bikaval
görüntüden vena kava süperiyor ve inferiyor kenarlar
belirlendi. İnteratrial anevrizması olan, multipl defekti
olan toplam 17 hastaya balon ölçüm işlemi yapıldı.
Ayrıca geniş defekti olan ve TÖE ölçümü ile cihaz
çapının düşük tahmin edildiği ve bu yüzden cihaz
yerleştirildikten sonra kaçak saptanan ve kement kullanılarak cihazın çekildiği bir hastada balon ölçümü
ile cihaz çapına karar verildi ve daha büyük (40 mm)
cihaz yerleştirildi. Diğer hastalarda cihaz çapına TÖE
ölçümleri ile karar verildi. Venöz giriş yeri olarak sağ
femoral ven kullanıldı. Bu vene 8 F kılıf konduktan
sonra 100 IU/kg fraksiyone olmayan heparin intravenöz olarak verildi. Sağ femoral venden girilerek
defektten geçilip, genelde sol üst pulmoner vene sert
kılavuz tel yerleştirildi. Taşıyıcı sistem kılavuz tel
üzerinden pulmoner ven ağzına kadar ilerletip, önce
sol atriyal disk açıldı. TÖE'de 20-40 derece kısa
eksen aortik pozisyonda cihazın geliş açısının uygun
olduğu düşünüldüğünde, sağ atriyal disk de
serbestleştirilerek cihaz yerleştirildi. İşlem sonrasında ve cihaz bırakılmadan önce TÖE'de bikaval
görüntüde (90-110 derece) şant olup olmadığı, ayrıca vena kava süperiyor, vena kava inferiyor, pulmoner venler, koroner sinüs, mitral ve triküspit
kapaklarda bası olup olmadığı kontrol edildi. Taşıyıcı
kateterin çok yavaş ileri ve geri hareketi ile yapılan
Minnesota hareketiyle cihazın yerinde stabil olup
olmadığı kontrol edildikten sonra cihaz serbestleştirildi10. İşlem sonrasında en az altı ay kullanmak üzere
300 mg/gün aspirin ve 75 mg/gün klopidogrel önerildi. Hastalar işlemden sonra 24 saat hastanede izlendi. Ertesi gün yapılan kontrol TTE'de komplikasyon
izlenmeyen hastalar taburcu edildi. Kontroller 1,3, 6
ve 12 nci ayda TTE ve TÖE ile yapıldı. Ortalama
takip süresi 17.8±6.9 ay idi.
İstatistiksel değerlendirme: İstatistiksel değerlendirmede SPSS 17.0 paket programı kullanıldı.
Sürekli değişkenler ortalama ± standart sapma, kategorik değişkenler yüzde (%) olarak belirtildi.
BULGULAR
Çalışmaya alınan hastalar ve işlemlerle ilgili
temel özellikler Tablo 1'de gösterildi. Ekokardiyografik incelemeler sonrası ortalama ASD çapı
19.7±6.33 mm (dağılım 5,5-36 mm) bulundu. Bu
hastalarda kullanılan cihaz çapı ortalama 22.7±6.9
TGKD Cilt 18, Sayı 1
Şubat 2014:5-10
Kalkan ve ark.
Sekundum tip interatriyal septal defekt
7
Tablo 1: Perkütan yolla atriyal septal defekt kapatýlan hastalar ve iþlemle ilgili özellikler
Sayı
Yaş
Cinsiyet
Erkek
Kadın
Defekt çapı
Cihazın çapı
Cihazın türü
Occlutech
Amplatzer
Cardiofix
Ceraflex
İşlem süresi, dakika
Floroskopi süresi, dakika
Takip süresi, ay
Yüzde
Ortalama ±SS
34.9±13.4
49
90
35.3
64.7
19.7±6.33
22.7±6.9
101
7
14
17
72.6
5.0
10.0
12.2
37.4±15.7
11.5±6.7
17.8±6.9
SS: Standart sapma
mm (dağılım 7,5-40 mm) idi. Ortalama işlem süresi
37.4±15.7 dk (dağılım 25-85 dk), ortalama floroskopi
süresi 11.5±6.7 dakika (dağılım 8-39 dk) bulundu.
İşlem Başarısı: Yetmiş dokuz hastanın tamamında
işlem başarıyla tamamlandı. Bir hastada cihaz (36
mm-Occlutech) serbestleştirildikten sonra TÖE ile
incelemede orta düzeyde rezidüel soldan sağa şant
izlendi. Bunun üzerine cihaz kement ile yakalandı ve
geri çekildi. Daha sonra şant bölgesine 40 mm cihaz
yerleştirildi ve rezidüel şantın kaybolduğu gözlendi
(Resim 1).
Komplikasyonlar: Yüz otuz dokuz hastanın
135'inde (%97.1) herhangi bir komplikasyon
görülmedi. Bir hastada erken dönemde cihaz
embolisi gözlendi, iki hastada geç cihaz embolizasyonu gelişti. İşlem sonrası 24. saatte sağ atriuma
cihaz embolisi gelişen (Ceraflex) hastada cihaz
snare ile çıkarılarak daha büyük bir cihaz yerleştirild.
Geç embolizasyon gelişen hastalardan birinde yaklaşık 3 ay sonra cihaz sağ pulmoner artere, diğerinde
ise yaklaşık 2 ay sonra renal arter seviyesinde inen
embolize olmuştu. Sağ pulmoner artere embolize
olan cihazın pozisyonu uygun olmadığından, cihaz
cerrahi ile çıkarıldı ve ASD cerrahi olarak kapatıldı
(Resim 2). Aortaya embolize olan cihaz (Resim 3) ise
femoral arter yoluyla kement kullanılarak çıkarıldı ve
daha büyük cihaz kullanılarak tekrar perkütan yolla
ASD kapatıldı. Her iki geç embolize olan cihaz da
Occlutech idi. 1 hastada hafif derecede perikart
efüzyonu hastada izlendi. 1 aylık takip sonrasında
yapılan kontrol TTE' de efüzyonun kaybolduğu
görüldü. Bunların dışında işlem sırasında ve sonrasında hiçbir hastada koroner sinüs, inferiyor ve
süperiyor vena kava ve pulmoner venlerde daralma,
aort yırtığı ve artan kapak yetersizliği gibi önemli
komplikasyonlar izlenmedi.
TARTIŞMA
İnteratriyal septal defekt erişkinlerde en sık
görülen doğuştan kalp hastalıklarından biri olup, bu
yaş grubundaki konjenital kalp hastalıklarının
%30'unu oluşturmaktadır1,11. Tedavi edilmeyen ASD,
pulmoner yatakta ve sağ ventrikülde volüm artışı
nedeniyle tekrarlayan pulmoner enfeksiyonlar,
yorgunluk, egzersiz kapasitesinde azalma, çarpıntı,
kalp yetersizliği, paradoksal emboli ve atriyal aritmilere neden olabilir. Hastaların semptomatik olması,
belirgin soldan sağa şant varlığı (Qp/Qs >1.5), sağ
ventrikül disfonksiyonu, sağ ventrikül genişlemesi
veya paradoks emboli varlığında ASD'nin kapatılması önerilmektedir12. Perkutan yolla kapatma cihazları kullanılarak ASD tedavisi daha az morbidite,
daha az hastanede kalış süresi, torakotomiye bağlı
skar dokusunun olmaması ve daha az komplikasyon
(yara yeri enfeksiyonu, skar dokusu, perikardiyotomi
sonrası sendrom, ağrı, kan transfüzyonu ihtiyacı)
oranı gibi avantajlarla cerrahiye alternatif etkili, kolay
ve güvenilir bir yöntemdir13-16. Transkateter ASD kapatılması ile hastaların %80-95'ında ciddi bir kaçak
olmadan defekt başarıyla kapatılmaktadır10,17. Çalışmamızda 139 hastaya perkütan kapama uygulandı;
işlem tüm hastalarda başarı ile gerçekleştirildi. Yalnızca dört hastada (%2.9) komplikasyon oldu.
Böylece çalışmamız transkateter yolla ASD kapatılmasının yüksek başarı oranı ile güvenli ve etkin bir
yol olduğunu göstermiştir.
8
Kalkan ve ark.
Sekundum tip interatriyal septal defekt
TGKD Cilt 18, Sayı 1
Şubat 2014:5-10
Resim 1: A) Cihaz serbestleştirildikten sonra transösephageal ekokardiyografide orta düzeyde rezidüel soldan sağa şant.
B) Cihazın snare yoluyla geri çekilmesi C) Daha büyük (40 mm) cihaz yerleştirildikten sonra rezidüel şantın kaybolması
Resim 2: A) Transtorasik ekokardiyografide sağ pulmoner artere embolize olmuş ASD septal tıkayıcı görüntüsü B)
Floroskopide sağ pulmoner artere embolize olmuş ASD septal tıkayıcı görüntüsü C) Cerrahi ile çıkarılan cihazın görüntüsü
Bununla birlikte, transkateter ASD kapatma sonrası nadir de olsa cihaz embolizasyonu, perikardiyal
efüzyon, aritmi, trombüs oluşumu, mitral yetersizlik
ve vasküler yaralanma gibi erken veya geç komplikasyonlar görülebilir4,5,18.
Kapatma işlemi sonrası hastaların bir kısmında
rezidüel şant görülmektedir19,20. Wang ve ark.17 transkateter yöntemle kapatma yapılan 110 hastanın 34'ünde21 işlem sonrasında rezidüel şant
görüldüğünü bildirmişlerdir. Diğer bir çalışmada % 33
hastada işlem sonrasında rezidüel şant gözlenmiştir
[20]. Çalışmamızda bir hastada işlem sırasında 36
mm Occlutech cihaz yerleştirildikten hemen sonra
anlamlı rezidüel defekt saptandı. Bunun üzerine
cihaz kement ile çekildikten sonra "balon sizing"
uygulanarak 40 mm cihaz yerleştirildi ve şant ortadan
kaldırıldı.
Perkütan transkateter kapatma yönteminin en sık
görülen komplikasyonu cihaz embolizasyonu olup
insidansı % 4-% 21 arasında değişmektedir22.
Embolizasyon genellikle ilk 24 saat içerisinde görülür.
Cihaz embolizasyonu ile ilgili faktörler cihaz tipi,
defekt genişliği, atriyal dokuya ait ince rim, cihazın
yerleştirildikten sonra hareketli olması, normalden
küçük cihaz kullanımı ve aortik rimin yetersiz, gevşek
veya olmamasıdır4,5,18,23. Bunların içerisinde en sık
görülen neden yetersiz veya gevşek rimdir24. Çalışmamızda bir hastada erken dönemde cihaz embolisi
görüldü, emboli nedeni küçük cihaz seçimi olarak
değerlendirildi. Embolize olan cihaz kement kullanılarak femoral arter yoluyla çıkarılırdı ve daha
büyük bir cihaz yerleştirildi. Aynı zamanda biri 3 ay
sonra sağ pulmoner artere, diğeri 2 ay sonra renal
arter seviyesinde aortaya olmak üzere iki hastada
geç cihaz embolizasyonu gelişti. Aortaya embolize
olan cihaz kement kullanılarak femoral arter yoluyla
çıkarılırken, sağ pulmoner artere embolize olan cihaz
ise yönelimi uygun olmadığından cerrahi olarak
çıkarıldı.
Büyük ASD'lerin günümüzde transkateter yolla
kapatılması önemli bir sorun olmasına rağmen hastalarımızda kapatma işleminde kullanılan 52 cihazın
(% 66) çapı 20 mm'nin üzerinde idi. Suarez De Lezo
ve ark.25 30 mm'den büyük defekti olan hastaların
TGKD Cilt 18, Sayı 1
Şubat 2014:5-10
Resim 3: Renal arter seviyesinde aortaya embolize olan
cihaz görüntüsü
%64,3'ünde başarılı bir şekilde perkütan kapama
işlemini gerçekleştirmişlerdir. Çalışmamızda 5 hastanın gerilmiş ASD çapı 30 mm'nin üzerinde idi.
Defektler başarılı şekilde kapatıldı. Bir hastada gerilmiş defekt çapı 36 mm olarak ölçülmesi üzerine,
hastaya en büyük cihaz çapı olan 40 mm kapatma
cihazı (Occlutech) implante edildi.
Bir başka çalışmada 60 yaş üzerindeki 41 hastada Amplatzer cihazı ile ASD kapama işlemi yapılmış
ve uygulamanın ileri yaştaki hastalarda da etkili ve
güvenilir olduğu bildirilmiştir26. Olgularımızın yirmisi
50 yaş üzerindeydi (7'si 61 yaş üzeri) ve ileri yaştaki
hastalardaki işlem başarısı ve klinik düzelme daha
genç yaştaki hastalardan farklı değildi.
İşleme bağlı geçici iskemik atak, atriyoventriküler
blok, tromboz, kalp perforasyonu gibi komplikasyonlar, genellikle büyük cihaz implantasyonu ve artık
yaygın kullanılmayan farklı kapama cihazları ile
öğrenme eğrisinin başlangıcında ve iyi seçilmemiş
olgularda yapılan girişimler ile ilişkilidir18,25. Çalışmamızda 17.8±6.9 aylık takip süresince bu komplikasyonların hiç biri gözlenmedi.
Sonuç olarak, transkateter yolla sekundum tip
ASD kapatılması erişkin hastalarda etkin, kolay ve
güvenilir bir yöntemdir.
KAYNAKLAR
1.
2.
Therrien J, Webb GD. Congenital heart disease
in adults. In: Braunwald E, Zipes DP, Libby P,
editors. Heart disease: a textbook of cardiovascular medicine. 6th ed. Philadelphia: W. B. Saunders; 2001;p.:1592-621.
Pascotto M, Santoro G, Cerrato F, Caputo S,
Bigazzi MC, Iacono C, et al. Time-course of car-
Kalkan ve ark.
Sekundum tip interatriyal septal defekt
9
diac remodeling following transcatheter closure
of atrial septal defect. Int J Cardiol 2006;112:
348-52.
3. McMahon CJ, Feltes TF, Fraley JK, Bricker JT,
Grifka RG, Tortoriello TA, et al. Natural history of
growth of secundum atrial septal defects and
implications for transcatheter closure. Heart
2002;87:256-59.
4. Berdat PA, Chatterjee T, Pfammatter JP,
Windecker S, Meier B, Carrel T. Surgical management of complications after transcatheter closure of an atrial septal defect or patent foramen
ovale. J Thorac Cardiovasc Surg, 2000;120:
1034-39.
5. Chessa M, Carminati M, Butera G, Bini RM,
Drago M, Rosti L, Giamberti A, Pome G,
Bossone E, Frigiola A. Early and late complications associated with transcatheter occlusion of
secundum atrial septal defect. J Am Coll Cardiol
2002;39:1061-65.
6. Masura J, Gavora P, Formanek A, Hijazi ZM.
Transcatheter closure of secundum atrial septal
defects using the new self-centering Amplatzer
septal occluder: initial human experience. Cathet
Cardiovasc Diagn 1997;42:388-93.
7. Jones TK, Latson LA, Zahn E, Fleishman CE,
Jacobson J, Vincent R, et al. Results of the U.S.
multicenter pivotal study of the HELEX septal
occluder for percutaneous closure of secundum
atrial septal defects. J Am Coll Cardiol 2007;49:
2215-21.
8. Schiller NB, Shah PM, Crawford M, DeMaria A,
Devereux R, Feigenbaum H, et al. Recommendations for quantitation of the left ventricle by
two-dimensional echocardiography. American
Society of Echocardiography Committee on
Standards, Subcommittee on Quantitation of
Two- Dimensional Echocardiograms. J Am Soc
Echocardiogr 1989;2:358-67.
9. Cacciapuoti F. Echocardiographic evaluation of
right heart function and pulmonary vascular bed.
Int J Cardiovasc Imaging 2009;25:689-97.
10. Kaya MG, Özdoğru İ, Baykan A, Doğan A, İnanç
T, Doğdu O, et al. Transcatheter closure of
secundum atrial septal defects using the
Amplatzer septal occluder in adult patients: our
first clinical experiences. [Article in Turkish] Türk
Kardiyol Dern Arş 2008;36:287-93.
11. Child J, Perloff J. Natural survival patterns: A
narrowing Base. Congenital Heart Disease in
Adults. 1st ed. Philadelphia: WB Saunders;
1991. p.21.
12. Baumgartner H, Bonhoeffer P, De Groot NM, de
10
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
TGKD Cilt 18, Sayı 1
Şubat 2014:5-10
Kalkan ve ark.
Sekundum tip interatriyal septal defekt
Haan F, Deanfield JE, Galie N, et al. ESC Guidelines for the management of grown-up congenital
heart disease (new version 2010). Eur Heart J
2010;31:2915-57.
Berdat PA, Chatterjee T, Pfammatter JP,
Windecker S, Meier B, Carrel T. Surgical management of complications after transcatheter closure of an atrial septal defect or patent foramen
ovale. J Thorac Cardiovasc Surg. 2000;120:
1034-39.
Hopkins RA, Bert AA, Buchholz B, Guarino K,
Meyers M. Surgical patch closure of atrial septal
defects. Ann Thorac Surg. 2004;77:2144-2149.
Butera G, Carminati M, Chessa M, et al. Percutaneous versus surgical closure of secundum
atrial septal defect: Comparison of early results
and complications. Am Heart J. 2006;151:228234.
Losay J, Petit J, Lambert V, Esna G, Berthaux X,
Brenot P, et al. Percutaneous closure with
Amplatzer device is a safe and efficient alternative to surgery in adults with large atrial septal
defects. Am Heart J 2001;142:544-48.
Wang JK, Tsai SK, Wu MH, Lin MT, Lue HC.
Short- and intermediate-term results of transcatheter closure of atrial septal defect with the
Amplatzer Septal Occluder. Am Heart J.
2004;148:511-17.
Sinha A, Nanda NC, Khanna D et al. Morphological assessment of left ventricular thrombus by
live three dimensional transthoracic echocardiography. Echocardiography. 2004;21:649-55.
Hijazi ZM, Cao Q, Patel HT, Rhodes J, Hanlon
KM. Transesophageal echocardiographic results
of catheter closure of atrial septal defect in
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
children and adults using the Amplatzer device.
Am J Cardiol. 2000;85:1387-90.
Carcagnì A, Presbitero P. Transcatheter closure
of secundum atrial septal defects with the
Amplatzer occluder in adult patients. Ital Heart J.
2002;3:182-87.
Brochu MC, Baril JF, Dore A, Juneau M, De
Guise P, Mercier LA. Improvement in exercise
capacity in asymptomatic and mildly symptomatic adults after atrial septal defect percutaneous closure. Circulation. 2002;106:1821-26.
Chiappini B, Gregorini R, Di Eusanio M, Ciocca
M, Villani C, Minuti U, Giancola R, Prosperi F,
Petrella L, Paparoni S, Mazzola A. Embolization
of an Amplatzer atrial septal closure device to the
pulmonary artery. J Card Surg, 2008;23:164-67.
Misra M, Sadiq A, Namboodiri N, Karunakaran J.
The 'aortic rim' recount: Embolization of interatrial septal occluder into the main pulmonary artery
bifurcation after atrial septal defect closure. Interact Cardiovasc Thorac Surg, 2007;6:384-86.
Levi DS, Moore JW. Embolization and retrieval of
the Amplatzer septal occluder. Catheter Cardiovasc Interv 2004;61:543-47.
Suárez De Lezo J, Medina A, Pan M, Romero M,
Segura J, Pavlovic D, et al. Transcatheter occlusion of complex atrial septal defects. Catheter
Cardiovasc Interv 2000 Sep;51:33-41.
Çeliker A, Özkutlu S, Karagöz T, Ayabakan C,
Bilgiç A. Transcatheter closure of interatrial communications with Amplatzer device: results,
unfulfilled attempts and special considerations in
children and adolescents. Anadolu Kardiyol Derg
2005;5:159-64.