Yeni Başlayanlar İçin Brecht

Illi
■1
VM S
Kitabın Adı: Yeni Başlayanlar için Brecht Y^
r: Patrick Boussignac/M ichael Thoss
Çevlrrnen: Tuvana Gülcan Kitabın Orijinal Adı: Brecht Pour Debutant Yayın Haklan: © Editions
La Decouverte, Paris, 1986, 2000 © Habitus Yayıncılık 20 10 Kapak Tasanm: A hm et Sögütlüoglu
Sayfa Tasanm: Volkan Gökem re Baskı ve CIK: Sena O fset Litros Yolu 2. M atbaacılar Sitesi B Blok
No: 4 NB7-9-11 Topkapı ■ İstanbul • Tel: 212 6 1 3 03 2 1 1SBN: 9 7 8 -6 0 5 8 8 6 9 7 0 7
Sertlflka No: 18067 1. Baskı: 20 11, İstanbul Habltus Yayıncılık: Kem ankeş M ahallesi Mum hane
Caddesi No: 39 /39 Karaköy 3 4 425 Beyoglu ■ İstanbul • Tel: 212 244 48 87
e-posta: lnfo8habltuskltap.com w eb: w ww.habituskitap.com
y E n i
b a ş la y a n la r
iÇ in
brEchl:
m ı c h a l i ı l 1:h o s s
| p a m c K
b o u s s ıo n a c
'atrlck Bousslgnac: 1 9 5 6 'd a Fransa'da
Tur
uvana Gülcan (Çevirm en): 19 75 Istanbul
doğdu. Le M onde, Liberation ve Le
doğum lu. Hukuk okudu. Saarbrücken,
Courrier International gibi çeşitli dergi ve
Berlin ve İstanbul'da yaşıyor.
gazetelerde karikatürleri ve politik çizimleri
yayım landı. Çalışm aları dünyanın çeşitli
yerlerinde birçok koleksiyonda yer aldı.
E ıü a i
yonra
UM
üç.
cYtıptL
k u ^ t f ı .y J ,
yonra
UM
otuniabFir w i^ .ttw ;y JL . O ;.o c ü ı .^ L M . yonra
i.zle.m
b o i^ ^ d J) J)
EcY!ül 1951
m m
V: o e n ç L t K
rtoît 2>re-cKt yüzyıl î>o \ü /^ ah yasjW «,
ç^gshJflj lû Şübat ISŞS'Je.
Bavye,ra Eyabtfrjh /ııgsburg lehtisute. doğar.
Kendi sö m ü rg e im p arato rlu ğ u n u k u rm ak için yanıp
tu tu şa n a sk e r kral II. W ilh elm d iğ erlerin d en artak alan larla
y e tin m e k zorundad ır: A frika'd a b irk a ç d ön ü m arazi v e
P a sifik 'te b irk a ç a d a c ık
Kol^onid&t T rtW t\
W,yük bir
M a g e iij^ Ç in te .
JlhcYa aticim
oU\ Çin^onove.ri Çin ne.
ve- Ruı.cYa
ve-
okün
Bunlar g etird ik lerin d en d aha
fazlasın a m al olm ak tad ır.
A ^ p a 'd a bu g ü n y a n n ç ık a ca k b ir sa v a ş
g ö ze d ah a k ârlı görünür.
_oiir kağıt lâbrikauvla
ç^ah babasj
B R E ^ İN G Joğ ır^ lü ahve.s.i
S o P H lE B R E C H T .
F R IE D R IC H B R E O
^notuvv-u
e.n
J .il- e J ^ t v e .r e .e y ip ,
i,yi
onu ^vv-ıç.up e . t ^ ^
ve. biS,yle.e.
ve.r<^Şi ^ ı g ö ^ ^
o iJğ u
Je.ği, ^
,ye.ne.re. tfl<J
km>IZİ
h t o lı^ tın
gitA
We.V'We.
k 4 fe .^ W ..
[&e.Je.. ik l^ .z . ^ r ç
IM ıvdığN eRe, g e,tirir. B ir
öde-^vihcle., l+orc.:ıc.e,'ın '\ e,re,fli v e , h o jt u r ü l
ie .k li^ tJeli v v -ı-^ ı ü.z.e,Tİ\e, iö y le ,
“ ö ı^ v v -e . h e ,r
k t e ,r (y a ^ ^
Anc.d<- k ^
i^
y t^ \
c.tın y U ,
k te ,r ^ r ç
tıe.yinije,r,
c.tın-ı
gön ülde.h v e , ^ e . k ( e , öv ü nü rle,r, n it e .k iv
ölüvv- y ^ l r ç t ı ğ ı ^
ik
ek:! t ^ - d ı r -
Ûkuiek:!ki propag<ahek:!y« karv bu brçkaUımı Bireckfo
he,re,Je,yie, ckd<bh ativwma he,Jzjt\ olacaktır.
öl^vv-e.
G e^eJ K u m ^ /ı tarafihJah ba^Iadah l "Dühya Savay,
öhceJe-ri <j<M ow *a ej^ itrk iü ç. tz .it alaw i^le.viw gönirie-h,
<c:k;W;ıt
yonra
bircYU ^ti.m ı
ele. g ö ?^
1 ^
^
^
bir
\ve.e.
d u r.
B ^ re.cht w t w
<h
bOVM:^
MbiCMbiflh
o l u r k e . L Wih>e.vv- ç .c ita r ı
git^ ^ ^ vı.-el için MiihJ^
Oıive.en.ire. T fl Tt:tülte!.lhe.
Bir
«OhTtı A U g W g '^ i a.keri bir
h a . t a ı e . . (re.rçcı ha.tdkltır k o ğ ı^ ^ ^ )
k().^ c)'be-Jılvv-i^ bir w ^ ı iO M
uornnlu hi7vv.e.tihi
y ^ w w ge.re.ir. '^blü
e .rJrre .b i!e .c.^ h e -r tüı1ü ().te.^ke.y
kke.rin
i / V ^ a ^ y ı k().te.gorik
f^tle.rin ne.fre.tini k^ııuın^^M n ^ e .
Ef^edın.:k.
^ ^ .tır )
vv-i
U
H -iç .
e ,v ^
(ki kw
zaı/wfaJa
a .k e .r i^ w ı vur
budunu açığa ^vur-
e jh !
M V "IW .
e-Y"'ricYfet o p r t i t l i ı h ç.km -tı!ıp c . ^ e - c Y e !.M
e .
Ö lü A sk erin E fsan esi
V e a s k e r pis k oktuğu nd an
B ir pap az h o p lay a zıp lay a
B ed e n in in üzerind e g ezd irir bu hu rd anlığı
K ok u su n u alsın diye.
Ö n d e ç a n çin m üzik
K ışiartıcı b ir m a rş çalıy o r
V e a sk e r nasıl ö ğ ren m işse a y n en öy le
B a ca ğ ın ı kaldınp a tıy o r kaz adım ını
G öm leğ i b o y a n m ış
Ü ç ren g e siy a h Jarrnızı v e altın sa n sı
G ö m le k ta şın ır b ir b a y ra k gibi
Ö y le b ir p arlar ki sa k la r çam uru.
Pe.k.i .OTflJ^ . O
A ç ık
i& ç
k
iö y l
C .^ ^ e .n in
İf? J
, ğ
ve, i^ ^ r ^ o r u n
k v ıç ..^ J n d v ın i ^ r V l , g e ,n e ,l
k u ^ ^
so y d
c l e , ^ ^ r « t h ü k ü v v -e,ti b fri^
y v ıp ^ vv .t v e , ^ r t t i £ v v . rh
iiihi b itim ''e ,k le ,
g ö r e ,v ie ,h J ır ir .
_Ve.
9 K a .ı^
\9\gcle.
W E lh A R
C .U V I-u riy e,ti
İ M e.Jırır_
W eimar Cumhuriyeti'nde
iktidara gelen yinni
hükümetten ilkinin başbakanı
W r p S C H E lO E K A H H
%ı
Arkadaşlık ve sanatsal suç ortaklığı Brecht’i özellikle sınıf arkadaşı
Caspar Nehele bağlar.
S e v g ili C a s !
29.12.1917
Sanatta bir şey olup
bittiği yok. Tiyatrolann
kapatılmasından yanayım
-sanatsal gerekçelerle.
Son seyirci son aktörnn
bağırsaklanyla asılmadan
sanat olmayacak...
Ben, Beıtolt Brecht, Kara Ormanlar’dan
Annem beni şehre götürdüğünde,
Hâlâ kamında^mşım.
Ormanlann soğuğu ölene dek iliklerimde
kalacak.
Asfalt şehirde evimdeyim
Son zamanlarda tapılan ne varsa, hepsi
çevremde:
Gazeteler. Tütün. Aslan sütü.
Evhamlı, aylak, ama hiç olmazsa mutlu.
Hasengasse: Augsburg'da
genelevler sokağı
,^re.c.ht
ve.
göı.te.rie.r\Y{e. i g i m .
T ı ? ie.ü,yle. g i w e.ifiğincle.
Purolam birihi
yfacbm
yö,yle.r.
diğe.rW ifcM r ve. 1\tıbdığı
n e .^ ı-e .^ e . M k a vw*l olur. At.JgW rg'un ^ t : ı ğ ı
^Bunun Ü;<:e.rine.
om
;;ü^mnü
I^Mn,'e. ç.e.virir-
] iiCW, o
v e.
A l ^ n A^AVtıhgorJro-iwn
v v -""rk ""£Jır. B^re.c.ht d e .n l " " r i t ^ ^ ?icYt:ıde. ı.t:ıcYIy? kt:ıhv"" v e.
^e.de.bicYt:ıt kc:ıbt:ır""iicYl"" Igie.nir. E n ve.vJiği
F R A ttk " -E D E k lH D
cYt:ım
v "" ^ rk ic.ı o!c:ın
i" " kc:ı))rft:ıiır.
A k io k
d Ü h y flN h
i^ y o p a h
iy i
p ır ıd ır .
W ed ek in d (1 8 6 4 -1 9 1 8 )
Filistinizm v e onun ikili
ah lak ın a sa v a ş a ça n
gözü p ek bir hicivcid ir.
W ed ek in d , zap t ed ilem ez
ve in san ın k ad erin i
b e lirle y e n c in s e l güdüyü
can lan d ıran ünlü Lulu
M 'o y a t
k a y d ır a k tır .
k arak terin in y aratıcısıd ır.
İn san d o ğ asın ın hayvan sılığı
B r e c h t’in ilk oy u nu " B a a l”ın
en ön em li tem asıd ır.
B M !,
O Tcle. B r ^ e .
ve.
bir gl.ih gökte.
a^ımJa yı:ığ i7^<e.ri
-
bırakacak bir gübre.
e .h p re .iy D I'it
tiyatroya
k^i
hadm
dk ve.rs.i,yoniJI'\U
yom .
v;ı'rJir ve.
^iirle.mi köhhe.
( _ ) he. bukah tık ih iy o n ıih B a a l, çatlayacaksam
kı:ıbtıre.Ie.rcle.
<e.de.e.I'\Jım'^teJir.
Bı:ıdh
ie.fı:ıht:ıti ve.
obUHuğu,
<kUxM
yiyip bitire.h
bir ç.e.vre.ye.
^ ılto -
•İlk film lerind en birin d e B aal'ı şa h se n can lan d ıran F assb in d er.
B a a l an n esin in k a m ın d a büyürken,
G ökyüzü ço k ta n k o ca m a n , sak in v e soluktu.
V e g en ç , ve çıp la k v e s o n d e re c e tu h af
V e tıpkı B a a l kend ini g österd iğ in d e, B a a l'ın sevd iği gibi.
E ğ er, d er B a a l, b ir kadın size h e r şey i verirse
B ırak ın gitsin, çü n k ü h içb ir şey i kalm am ıştır!
K adının çe v re sin d ek i a d am lara ald ırm ayın
Olur. A m a ço cu k la r, B a a l'ın k end isi d e on lard an çekinir.
B a a l y u k a n y a le ş k a rg a la n n d a n e n y ağ lısın a d oğru g ö z u cu y la b a k a r
O le ş k a rg a la n ki, g ökyüzü nd e B a a l’ın cese d in i g ö zlerler
B a z e n ölü n u m arası y ap ar. B ir leş karg ası y ak laşır
V e B a a l, se s siz sak in a k şa m a b ir le ş karg ası yer.
MMühih'te.
1\t;ı!clğı e.dde.rcle. biri de. f.,e.çle.ri
türlirıJI'Iıü g e .r ç .e . bir i!-oofoj»i ı^LlNl Bt:ıvye.rdı f._o^vv-e.rYe.
k A R \ . V A t E H - r l H 'J r .
adam, olabilecek en karmaşık kanlı palavralardan biri.
komikliği var, bir yandan
iyiliksever olmayan bir
gülüyorsunuz."
V a le n tin 'd e n B r e c h t'e , g ro te sk e v e sivri dilli
h iciv e o la n m e ra k ı kalır.
B re ch t, V a le n tin 'in şere fin e v e on u n etk isiy le F ran sız ‘so tie 'le ri tarzın d a b ir
dizi k ısa fars yazar. H iç şü p h esiz içlerin d e e n kom iği "K ü çü k B u rju v alard a
D ü ğün A lay ı”dır. B u m isafirlerin keyfin in y e m e k b o y u n ca g ittik çe kaçtığı,
d a m a t tarafin d an im al ed ilen m o b ily a la n n te k e r te k e r kın lıp döküldüğü
sa tirik b ir parodidir. G elin, d av etlilerd en biriy le h o şlaşır, bu nu n ü zerin e
çift k av g a ed er. K aranlık ta so n m o b ily a d a kınlıp , k ah k ah alar arasın d a
g e le n e k se l a ilen in te m e l d irekleri tü m d en çö k ü n ce oy u n so n a erer.
u "'rnJa oike.r ve.
A
s k e r
v e
k ^ ^ e .r i
i ş ç i
RtiJarı e.le. g . i r i r .
k . ; h s e y i
n e d i r ?
R u sy a 'd a S o v y e t ask erleri v e işçileri vek illerin i
b ö lg e s e l v e y e rel (beled iy e) m e c lis le r e , o rad an da
Y ü k sek K o n se y ’e d oğ ru d an s e ç e rle r. B u v ek iller ‘halk
k o m ise rle rim h ü k ü m et işle rin e d e le g e e d erler.
u
Km^
r ^ X
*ecM
Ham
b?m
^ ^b
Ju\i.z.cle.r
üitön
oltıh fogfe g a .^ e .rih e .
Bremen
/
ı
1918'Je. Kie.TJe.ki
/
|
s
!.dclırı e.vv-rihe. k ^ ı )
Î P r Hannover
^ k alJırrfar.
kç.i ve. a.k ar k ^ ta ^ a -ri
<
$e.hirle.rJe. top lcıh ^ ^ cı l^ lcır ve.
g lil çh d e. ^ rt:G iiıtle .r
W c ı f W » ^cYÜrütıJle-h
e.!e. ge.e.ç.irir.
tyom 2 e riM
jspartaküs!
f
oğt.ınluk p.wtiı.i M ı iayı:ıl ck.vv.olv-krat p.w!:WI
k A R \ . H E & k H E C \ t Je. R o A
w W f ı^ r ^ l a r ,
\ .V > c E M & U R Ğ ç . e . v r e . ^ ö r g ü t le .e .r .
s P A R T A k O s adını alır ve. yalnız onlar w r ç a kmv ^ c ıg a kalkarlar.
_j t "
K Afyvan kalkının bacıca dü^anı bizzat /%w*hya'nıh
içindedir. l+^klar cırcında dipvdınıığın tohu^vv-unu Ue.nle.r
j
doğanlıktan k ü lç .e _ _ külce altın I
L iç .ih bankalar, ağır
isteyenlerle
g e .e .^ ^
^ ^ ^ s a n a y i ve.
Kiziplen/riî
|A
tap\ırWaz
’ S Ç Ş M :®
■
>'■’“'•'
ait •■* »i-ir ”
hCW LLtO^BLPG
1870-1919
Spartakkt bareket Alırdan ^elairle-rihdınıh büyük
ç-oğunluğunu eJe. geçirir; hareketi iğiyle
izle ri^ ', ancak doğruMı k«tı(/wvv'„
Hey ianatçj, s.öyles.e^ej ^
güncel dum/HJ yo ru/M ıM ı*
JıynJa yapacak bir i^in yok
^ y n ı
..
h
Neolur^ okuh, buy
ülkeJe. de-wire.ih yayi'McM
e-hgeJIe-^ei, ge-reİL
C um hu rbaşkanı
(1 9 1 9 -1 9 2 5 )
Bolye.-w.z.vvhe-vv- ı.os.cYd
c J(lj^ ^ ıc :Jır .
f r e .k o r p ı .'t f a ;.ık k
ve.rir v e. ohro- ^
d'ttökvv-cYfa o
he-vv- orclı.Jhun
S o sy a l D em ok ra t
H üküm etin S a v u n m a
Bakan ı
orJ.ınU h
vv-e.ş^ur karılı
b o d 'lJ h c . kç.i ^ k d d ırıı.ırıı e.;z.e.rle.r.
1919)
* F r e ik o r p s (F r. C o rp s -fra n c s ) 2 0 . y ü z y ıl b a ş la n n a k a d a r g e n e l o la r a k p a r a m ilite r b ir lik le r iç in k u lla n ıla n b ir ta b ir d ir .
1 8 . y ü z y ıld a n itib a re n ö z ellild e y e r e l o la r a k to p la ş a n birlild erd ir. 1. D ü n y a S a v a ş ı’n d a n s o n r a A lm a n y a ’d a W e im a r
C^umhuriyeti C^um hurbaşkanı F r ie d ric h E b e r t 'in ö n e r is iy le S a v u n m a B^akanı G u s ta v e N o sk e g ö z e tim in d e K asım
D e v rim i'n in e tk ile rin i e n g e lle m e k iç in g ö r e v le n d irilm işle rd ir -ç n .
rnrye.m KOhle.vıle.r
Cuvv-huriye.ti ^ b : t ^ ı k U ^ T E l S H E R 'i h
^ ökürülvv-e.ti h ı ^ to ^ b irv bir 1\)'d \ lv ın ^ cY a y ol ctıÇ.tır.
D ev rim ci K o n se y le r
C u m h uriyeti, F reik o rp s
tarafın d an M ay ıs 1 9 1 9 'd a kan
g ölü n d e boğu lu r.
B r^ ^ t,
c^irna
b :t lıM ,
tu döne.^vvJe. bir a k r
kOhle.,yine.
ve.
cle.le.ge.
te.ç.Ivv-^tir
îre.ikorp<. tarcrfW »\
kö$e.ye. k ı t t ı k bir
c le .v ri^ ^ i e.^vinde.
1919)
Gecede Trampet Sesleri
2 >^re.c.ht1 kinci oyunudur. ikin
d olro"k cıdckndırıl»
o yun
Alı^vv-cınyddcı l^ m ı;d ığ cı uğrcıycın cle.vriv s.mındtı geu;.e-r.
Kauvv- 1918'de., Africı'dcı ö iJlğ ü !.lıhı!cın E r Krcıgle-r, &inin'e- ge-ri döne-r.
Krngle-r,
bir geı:.e_ Ö h ce -s^ k bir Mivrç
Murguncuîunun kı.z.ı dan ve- b i r ^ ^
%
ûm% v u r g u m u
t a r o f ın J k kavile-
birakıbirak, bu kikiyle- e-v!e-nvv-e.,ye- ?o^rlcınt:ı n i ^ k ı ^Ah',y{cı l^ tr ç ır .
Anna'nın kdbini t W c ır kazanv^ak iç.in ay<ikicın^aya kad/wiktan v^geu;.e-r.
Te..uıchtwı:ıhge.r, 2 >^ re.c.hü n o
se.rgik.Jığk.Jığ d l ^ i ve. M ^ ^ 'a
ç.ii^ cJığ ı ç.ok ^ ır ^ w a b e .*
o M m e.&ie..nir ki, ^ondtın
e..ünle..ne.r^> r o ^ ^ ^ ^ ^ b^irinde. bir Mr-d\ter ;trn-atır. B u , u ;< .i. iüre..c.^
bir i^birfiğinin ve.. ^ a^ Iığ ih ^^ngcıdir. îe..uc.htwClhge..r ^ye..^ı.inde.,
2>^re.c.hün o gün OM g a te jJğ i o ;( i .^ M ı^ 'te.. ^ ^ e ;te .. ko;(UIur.
* S c h w a b e n : A lm a n y a 'n ın g ü n e y in d e k i b ir b ö lg e . B u rad a h â lâ b ö lg e
d ışın d a n g e le n le rin a n la m a k ta z o r la n a c a ğ ı b u d iy a le k tle k o n u şu lm a k ta d ır -çn .
* * G e ce d e T ra m p et S e s le
ri
döneıvvJe.,
e.le4ti.He.ri
Qrre.c.\i A u g sl:ilg ck tj 1 :,t Volhwwille* g^.e.te.<inde. drım-a
cYf&iMttıdır. Ö;z.eiikle. re.va;.ttı olah &s.p^cYOI'Ii;z.vv-ih öivJe. g e J e .
w w
kdedkt l:ıd\ii ve. bt1i Mr-ı:ıl\te.rie.rin ı:d atcı (^ e .ıiliğ i £>^re.c.ih
HA iftfcteji -çk
1) Bir birey ve onun uğruna
savaşacağı bir fikir seçin.
2) Altından kalkılmaz bir kader
hazırlayın ve bir tutam delilik ekleyin.
3) Hepsini bir avuç ana-baba katline
bulayın.
4) Kanştınn ve sıcak sıcak servis edin.
Arada, oldukça kötü olduğu anlaşılan bir aktrise hakaret ettiği gerekçesiyle 100 Mark
ödemeye mahkum olur.
[ÎT }$
B 6 B L İfi
D e v r im k a n g ö lü n d e b o ğ u lm a k ta d ır . A şırı S a ğ
n ü fu z u n u a rtırır. B e rlin s e f a le t v e şid d e t b a ta ğ ın a
d ü şm ü ştü r. S iy a s i s u ik a s tle r g ü n d e m d e d ir.
Die Kunst
isı tot
E s le b e d ie n eu e
M a s c h in e n k u n s t*
S a n a t oldu. Y e n i m a k in e s a n a lı ç o k y a ş a s ın -ç n
vmûA'ı-oA
MA't:
%ı
ü/tnf.ıncı
-o1ı
m i ı w ı \ ı >
^
B r e c h t’in o n la rla o rta k y anı sap ian lık tan aldığı keyift:ir... T iy atro y u
k u tsallığ ın d an a n n d ıra rak k en d in e h a s b ir im aj edinir. S a f s a n a t k a v r ^ ı
o n d a öfk e p a t l ^ a l a n n a n e d en olur. S a f sa n a ta k arşı n e şeli sa n a tı ileri sü rer
geiınc.e., vv-dze.vv-e.inn
^ lğ lM
te .v v -.z .fiğ i^ e. h iç.b ir îg ju rJ'OCtllr, v e . ^ u v v - jr Y e .t i n
d e.
o iJJğ u
\e.e.rY d e .ğ a Jır ,
yeyJır!'
b ir
b ir
g ibi l ^ b i r ç . d e . r e . e . ı . i v ^ d ır,
icicYflde.
1 9 2 1 - B r e c h t, B e r lin ’e g elir. U z la şm a z b ir e le ş tirm e n o la ra k ü n ü
k e n d isin d e n ö n c e B e r lin 'e v a rm ış tır. A k ş a m la n e d e b iy a t k a fe le rin i, sa lo n
to p la n tıla n n ı g e z e r, a n c a k h iç k im s e o y u n la n n ı s a h n e y e k o y m a c e s a r e tin i
g ö s te r m e z . G e n ç d ra m a tu rg A rn o ld B r o n n e n 'le a rk a d a şlık k u rar.
/te-rboU
be^\
ı £>İJi iejı
, ki/Kİn?
Î T ^ r Ş—
u g e*ç
--
^
B re-cK t Je .
ALTRÖ)
pe-k
Je-ğil yw?
O
i
b ir sürgün,
b ir e-s,e-r korsanı,
b ir palyaço, bir_
ıııtoine T iy a tro su m od elin i ö rn ek ala ra k k u m lan V o lk sb ü h n e * p ah alı o lm ay an
•ılntleriyle tiy a tro y u h e rk esin h izm etin e su n m ak ister. A n ca k -ta m tersin eim ılsches T h e a t e r * * d ü n y a ca ünlü n e o -b a ra k m izan sen le riy le M a x R e iah ard t'ın
ut
tapınağı o la ra k kalır. B re ch t, eleştirilerin d e ‘y a n ı l s ^ a (illüzyon) tiy atro su 'n u
■ıl f aldığınd a k a ste ttiğ i e s a s e n R ein h ard t’ın stilidir.
l/otkibüİThe.'wh
yöhe,
e-uticKe-ı TKe-ate-rV
yöhe-tvve^i
A
* H alk s a h n e s i -ç n .
* * A lm a n (D e v le t) T iy a t r o s u •çn.
£> ir«z
B e rt, B ro n n e n 'in y a n ın a
da yoorm
Amoü!
yerleşir. A n c a k b ir süre
so n ra B ro n n e n 'in tezg ah tar
ola ra k çalışıp kazand ığı
p a ra h e r ikisini d e
d o y u rm a y a y e tm e z .
Ye.te.mz. beie^e^ 2>rexl^t, Ocdk
"G e*ç bir yazar 'ç*
!_ o-
n lr% i a . o
ge.rçeJv
/J /w^i * *
]Q D û t
Qüw>\ Möhüui
A, g>, C , "D_
B^ıu.ht
bir tckdt Je*\e.rfe.r:
cYo^^^alr.
^ Birt:e.ıW ı
2 > re £ U fo
u2 ^ ) y ^ \ y
MyhrtST-
k M J?
L-A----------- --- -------------------------\ {
Broıhe^Vv bir o^/ou
^
/ İÇ k i t a v t e yargıya vm^M\
j y
r
%
ı
öwee. b e w 4 i e .r i okuyuk
İ^ t e . ^ e . i r t e . r i h
M M t
M v v -iM
ü r e .tt ik le .r i: ^ C h t r i e . ^ ^ i h i h
f n v v - r e .r i v e .
B
^^
t
tq;iı biltün bir
'D e .v le .d m
B ^ ^ t,
^ŞMDya
01n
J ^
J
i^ ı.tWıtç. k ı!W ı
Ç tı
g ty e.n bil.Y(l tü,yt;ı
j^e.Wrıe.M-.
de.re.ce. yvoJe.n\ bir p t f e .r ^ re.p e.r^ ı t t ı t t u r ^ ^ ı
^ht;ı.yrd .
■
©
s
i
u ik
' bir oryut
\ M ic a M z .û
v e iie . olur:
Eentlerin Vahşi Ormanında
U ptO h ::ihc.[airih 'V v ıh ii O l r v h "
J
B r e .c .h t'ih ocJ'Uhu 1912'Je. C h i c . g o 'd a
k ita b h c k ı e . i h e . e .
g e .e .r .
“İki ad am ı k ap ıştıran a çık la n a m a z bir m aç izliyorsunuz v e
sa v a n a la rd a n g e le n b ir a ile n in k en tlerin v a h şi o rm an ın d a
y o k olu şu n a ta n ık olu yorsunu z.
in sa n i b ir ça rp ışm a y a katılın, ta ra f tu tm ad an rakiplerin
y ön tem lerin i y arg ılay ın v e b ü tü n ilginizi so n rau nd a
sak lay ın ."
- o :
Z z jn ğ h oJıih taciri S c k M . ge-nç. bir kütiipbahed d » G arga'ya kar^ı igi duyar
toplumal KHİcaJeJt
he- grfıp!e-re-
m
de. îe-ti^ e. j^ih ve,rir.
”^ v w Ji h e . r 'le.;t b c \ Y ^ (ığ v ı ı/vıryor. N e .y in !.Ö ? k o n m u
doğunu
S ?
ölvv.e.vv-i i ıt e .J i n i^ , o ^
y d n ı ^ c . v w Jc .d e J e . e . t ^ e l
fıh e .1
b e .
i!.te.M 'Jtiv v -. B e - n i I g I e . n J ı r e .
ö ğ e . d e Jğ l, V 'A Ine.vi v w J c .d e J e .y J i .1’
"Ai^vwJıI!Jhl;1::, ^V'Ai/lhe.vi
^ ^ d e J e . JıcYe. bir ie.cY j
cYoktur."
’ ’h
olvııh e .
g ü ç J ü olvın d ı M
d e Jğ l, hvı;tvıttvı k ^
d ^ M t ı r . ’’
i
Ke.ı-Jii
y d
lığ ^
^ e . r . Gı:ır-gı: ke.,
vv.i.i^c:le.le- s.1
0\' ı l . l ı iw/*\i
de.ge.rie.rn ^ - ı : de.gi$
t c i ^ e.tvv-i^tir.
’’_ k « J w
V
cb c&ntfa, 6ÖÖÖ
S ”
B r D I" k ^ B^tu.hti V,yl.f'\dı ge.nç. bir aktrk olan
^ IĞ E U e . ^ m
& M d e .k ii
.
gün ionra B ^tu.ht,
^ tty ı.
W ^ e . B^tu.h t'tı e.n ie.VJği
o^
ciau
ve.
Barfeara- anne-d ro o de. <dtiJ d ^ a k ü;ze.re. B r ^ ^ t l - ı
-Ste.ftl'ı ve.
kade.
lv:ır^te.rle.ıW-ı e-dn l ^ ^ ^ ı olacaktır.
OeJiyonJinJ
Bre-ckt b e j^
oyukvj/wJa lekJi
yahsyw*ihi
v
Pcda £**ldw : K hiyrkj
Mtviflhhe. Z o f f : I . kamı
görüyor.
tzylltta kalmak
ve.
e.n
ole.ne.rie.r ve. 1Ö.^W ^I'Vltm.lk U.Uü
a r - i <i..-!r ck.ğe.ri l ı . ı ^ ^ t ı r :
flvı-
k^^^.
ı:wa
o rtd @ kınp
e rs a ille s A n tla şm ası W e im a r C u m h u riy eti’ni 2 0 m ily ar altın M ark
ö d e m e k v e d oğud a b ü y ü k to p rak p a rç a la n n d a n v a z g e çm e k zo ru n d a
b ıra k m ıştır (H itler ta m d a a n la şm a n ın b u şa rtla n n ı ilh ak siy a seti için
b a h a n e o la ra k k u llan acak tır).
H alk için bu, z ^ a n a k arşı y a n ş d em ektir:
1 9 2 0 'd e , e n fla s y o n % 2 4 0 'tır.
1 9 2 2 'd e , en fla sy o n b ir yıl ö n c e sin e g ö re % 2 4 0 0 'd ü r.
1 9 2 3 ’te , F ra n sız v e B e lçik a b irlik leri R u hr B ö lg e si'n i işg al ettik lerin d e
e n fla sy o n ta v a n y ap ar. B u n u n ü zerin e g en el g rev ilan ed ilir ve
m illiyetçi p ro p a g an d a artar.
B ir y u /M irto 150 Û Û Û 0 0 0 0 0 0 M ark (iso Miyar Mark)|
ta ta vo rJa
YATIRIM
=.YAPINL
1923te. 1 A y^e.ıh>in
Dolanh'u 'Döyİ? Kuru
T ejW M iz.~ 160.000 Mnrk
Ağutta- 5 Milyon Mark
Öjyw- 40 Miyar Mark
Katır'*- 4.2 Trilyon Mali
KRl\JP 'ifa
ekı
^•0\!NES gibi tr&tle.r
için İ A i bir Jururv'!
K ^ ü k rtie .r ih i bir
©4
Tiyatrosu iç.n ^ M t ıw e .\ . (\564-\593) e.se.rini cıdcıpte. ^e.cJe.r. B u l^ ılıcY a
l
^ ^ e .e v v -^ İJır . B^re.c.ht o ^ ^ ^ kral Km-C!Kte.r ü.z.e-ri^ihcJe.k'
cY(ic..e.tv^^i l ^ f . r ve. vurgucYU daha ç . d krdın gö^.zde.>i G ıw ^ to n 'a
t u t k ^ ^ y^>ar, Ki bu tutku l^üteıre-'yi bir iç. tavayı s,İLirül<Jl^^e.ktir\
* S a lo n / O d a tîy a tr o la n -ç n .
Q ' r 1 rovı:ı!m-
ü . z e . ^ ^ çdıyr. B^re.c.ht
^cUığu gd:ıi, J.ı,yglMI g & te.% e..n ve. tuvv.turıtlı iözierdıu-1
s l .l h l l ^ ^ ı y:ırt koy:ır
Je .ı.tle .r lU\ ^
1V
\e- . t i n
k ı:ı< ^ c k .ğ e .rfL T h r
cYı:ıhu, b e -h ^ t n i
te b ı:ır
ite .iv - e_pa._ tiyatro fikri B^re.c.ht1n a l M
bU pıwdtırha.\ birinde. geJir.
KJ^UJNGW OR.TI+ ^ ^ ^ -b e .tiin d e . ale.rle.ri y e -rl^ tirv e y i bir türlü
\:ıe..e.re.vv-e.;z..
Aı.ke.rle.ri n a l te.vv-I e.tt^irvıclir, _
a le r !e .r e . h a . o i ^ ne. vwdır?
Peki ya ti?
V<kM.
Ohlar ^e-rie-r.
Be.tle.ri be.hi2le.ri
a t/%
Y o rg u Ja r-
korkuyorlar...
B u
g Ö ;[ e .v v -
h ik fli
o U u , ı:s .k e .r (e .r in
cYü.z.(e.ri t e . b e . y r
t o .z .u n ı : bo[ı:nc:Jı v e .
6 Ö c ) A e . e . O cYlJh
s.tiUni b u ( v v - u
oıc:Ju..
S
,
n
U
j 91.1te. ^ ^ ' t e . 1-tit(e-r ve. birkaç. e.f<.i !fe.rel wvt:ı\ç.ı (ve.
N tı;ie-r) £ \ 1 - \ G f f i ^ A 'J K £ L L f f
hilüv^e.ti
ckırbe.
c.Ü z e .n le .e . ^ v !fe .r ıı
l^ ^ ^ --
H itler b ir sü re so n ra se rb e st bırakılır v e h e m e n partisini y en id en şekıllendirir.
]
kötü ti,yötüocYU
Je.ğ e.rt^ Jtrir. M
^Bitlk!e.rhıtı ge.ç.it t ö r u - J e .
ne.
^&.tte.
l:t.ı clt:
w
cle.re.c.^fe
kadar
cle.re.c.e. ^
^ ı bir
kork.uytl ^Mp4ır ve.
e.e.bie.e.ğl-li
kavrar.
.ye.fye.ni bir oyuna ve.de. olur, l/e, i^te.;
B^ün,t
draynıtR fo^tvWm- c:Je.ne.^vv-eA "'tiy^ ı hMe.^^>te.oV-. Bu
ve. yve.irrfeJe.rtıi kornı^ t o ı Çin i^evıircle.te.
c:loğ^nıdt;ın yöne.tJe.n yo^^clt;ın ,ytfc^M-
k ^ ^ ^ ^ , il\ ke.i!
^ b reJin , e,pik tiyatroya Joğru yol d vw ktay t? l
"B&,y B e.rtolt B r ^ e . be.rtir:
A < ^ ^ aJadtıvır
&ı k ^ ^
h e.tie.i ()W,l katılacaktır.
Bir 'm i^ e lın ie . g ^ .ıv e.,y e. gönün, onÇin ne.
is.te .n ^ z . y ^ ü e . e . ğ n İ £ İ <Je. kanıtlar.
&ı
buraJbı Çin
ıxr(^\ gU
j ^ ^ ^ a ayrlan Çin a ^ ^
g ö r e .ü n ,^ k "
dd,y G c .
Bir gün
GdcY'cYi b>ılk
cYdlı:ır.
YdJa
l ^ ^ t ı ğ ı üç. ^ e . r
GdcY'cYi
cYı:ığ^M ^
bir
^ ^ altın ı
tNctyı:ırlhl
cYeÇine.
ke.ıı.ihin ge.ç..vv-e.!J
Çin onu K m
e.de.-i\e.r.
GdcY Gt:ıcY k ^ e . i
ire^elgirvJe^ kartala Qaly Gay göz açjp kapaymaya kaJar bir Mvrç
yvdurve-iihe. Jöwj%ür. (Topluma! ko^form ^m . iyi bir ömeT!)
"U m utlanm ızı spor seyircileri yüklenmiştir:
bütün sosyal sınıflardan yerlerine yüklü
miktarlarda para ödeyen ve ödedikleri
paranın karşılığını alan 15.000 kişi...
Tiyatrolanm ıza gelen seyircilerin
yozlaşm asının nedeni, ne seyircilerin ne de
tiyatrolann tiyatroda neler olm ası gerektiği
konusunda bir fikirlerinin olm ası. Spor
sarayındaysa, insanlar biletlerini aldıklan
anda neler olacağını tam olarak biliyorlar:
ldm anh adam lar sanki keyiften yapıyorlarm ış
izlenimini vererek özel yeteneklerini gözler
önüne serm ektedirler... Tiyatronun neden
kendi sporunu yapam ayacağını anlam ak
m üm kün değil...”
^e..W e.r g i^ e ..n
- JS
l:i^ ^ t e .\
B ^ ^ t bo k ^
E ıu rj
i ^ ^ l e . r e . M ıv hiue.ttiği horgörü
tiyatrom Bre.cJ^te.. göre. yavcıtı ^
e .ğ (^ .e.lk tir.
^ r e .t ,
b ir ^
j ü r ^ ^ - ^ . r alır. 4Û Û te*ı f c l a ^
e.e.rie.riini <LJnı:;ır, »c.t\K> B ^ r e . t he.p<.iinde. rçırı JJg b ir s -, ıiyd<.Mik ve.
ctinyc:ıc:kl-ı bi^htıbe.rlik W ur.
I
ö Jilü bir sFDr gc;ı,ze.te.s.i^^ı ı :l i h t ^ ^ bir vv-e.tne. ve.ıir: "H-e.y! H-e.,yi
Ir01'1 tVtoV' bir
W-.le.tç_i,ye. Mirfıtobir tarzında
bir
B a ş u c u k ita p la rı h e r z a m a n p o lis iy e r o m a n la r (t e r c ih e n İn g iliz ) o la c a k tır .
S a h n e d e o ld u ğ u g ib i o n u a sıl ilg ile n d ire n b a ş k a r a k te r le r in p s ik o lo jis i
d e ğ il, e y le m in m a n tık s a l a k ışıd ır.
£ r e . c . t , a r tık
hükvv-ü kdvv-ctcYah
b ir 6U rjuva^icY e.
t e .& i o ı a r t k e .J ih i
l:x w a ğ ı(ık ta h
d ^ N
U £ e .r e .
e .ğ i f r .
r
7-e.A
"
S'
recbt, ScUcUejge.rkvv.e.vv.e.i
Lob*\taıMa «xydog
R H
S T E R N & E R G 'e
tawyr. Ste-mbe-rg, Brej^t'e.
t t : u - h e . b ir g e .r e .ı a k t i r
b ir e .d e .n
1 \ o !e !tife .
Marku?^ tattırır.
MMode-m
ğire.vv-e.V"'e.!.inin\
olincYıwv-\m
v tf0 0 n c lr a ^ ^ ik f o ^ ^ - a
tv
cJır.
fo ^ ^ ın
tfîtk
^ jJ r e .c K t 'i h
y M
Jrc ^ ^ k
fo ^ a rcı
^
ig k i OVıu E R ' - I l t
ge.hV '-'e-z.
P l ^ C A - r Ö R ' f l (1 8 9 3 -1 9 6 6 )
3
"k^c.tıtor, vc:t^blihn'de..
cYi:ihe.t\^^ c.Wıi
c Y ı i ^ ^ ^ ı c Y Ü z ı^ ^ i^te.. ı ^ ^ ı r .
-
(^ ı^ tır .
üze.rine. P iı.^ o r
N o l ^ ^ r f ^ z ' ^ k W İ ticYtıtrouLI ^ \
e>»
Piı.uıtor\.ın ç.e-vre.s.iinde. v v tM r f ge.flç.
(örne-gin G. Gros.z,
J. ^ ^ t f i e l c l , L Tole-r, T. İJ^ g , L M u k ^ bir) bir kde.ktif oll.liV'v-lJil:Ur.
H-e.y, ç.oc.Lllcırl M aJe.ı^ ki bir kde.kcif
dl.li^wcYornz,
i t ^ ^ t e - y * c J ıv
^e-de-r /biririz.?
& r t ;te.fli ^^eJe-V"'-"e- te.knik[e-rihi
inc.eJe-V"'-"e.k iç-ih ı^bira kadir.
kc.tıtor,
prole.tarcYc;ı t,yc;ıtrau örne..ğ^inole. cYoltı ç.M rct Be.rfınrın
vv.üte.vc;ı.z.ı s.e.Y"'Atle.riinde. a jita y o n o,^cYtNı ^ ^ e ,le j\ K m
sonra
g e z ici i;ç.i-ocYLJhc.u toflıiuktoı biJtün ; e . c k . g ö rü n tü y e -
Göv'-'le.le.r!"
Kızıl îü zeJe-r!11
Burası ge-rçeJstejı bir kıallar gölü!
Cb^e-vMi Je-ğl. B e n
_ r e ^ k körüyüm.
Ajit-prop tiyatrau
M ^ r k d t '- L e - h i h k t
clol\triV\Ie-ri, biJc)'lik
ç.oğuf'luğu < i u ^ yc;ı.z.^
b l t ^ ,,y e . i$ç.i i ^ e . e . r
K;.ih u l ^ t l i r kW .
□ □
göre.., d e.ko W
hiı.ı.e.t^tirf.;;e.
h iı.ı.e.t^ ^ elA -.
J a V e . y ^ 't e . d Jğ u w .ı
;;e.rine.
tt;ı' te.nine.
ti;;().trackı oiJğuw .ı
me-ğih, NERERfo <e.orlan pe-r^pe-ktrfuAfr-
d e .e .
d ^ V " ^ he.r e . o r , cıntı
k ö s e . dur."
c .A S A \ R N E H E R
üç KURUŞLUKOPERA*
m
7UYI
t, B^re.c.ht, tiytıtroilJnl;l l:ıtıgl'fv>!Jz. bir öğe-
dM-d\ V\-Ü^i <JbW e.tvv-e.c)'i ^ün^V\Ae.kte.dir.
A to ^
KU \T W E l
ve.
or^ ı
^ f.l.M B f.T I+ I + A I J P ^ ^ ^ t birlkte. Jol-.n Gl\fin 1728'cle.
y ^ ığ ı
'""Uuncle.r
^Ope.rWnı uyMtır.
B re c h t v e W eill, V illo n 'u n ve
K ip lin g'in b irk a ç b alad ın ı b e ste le rle r.
V
Tiyı:ıtrownckı (Be.rftıe..r m e..V"'be.l-ı y n iita k te J
g e .r ç .e .'4 ir .
N e .e .r ı:Je.oıW tı,
'w*m C IW .
2 > ^ re .t, LtonJrdnın ı:ılt (d&Mm\Aa
^Ope.raihı l e K İ c :b n ^ e . uycırtv.
V "'izie.-"le.
g e ç a ^ '""D i^ e .e .r
T c a ri
bir
i$Ie.^ ^ i buluw*\
b li^
ı^ lı bir JoUvJmcj oldh S a ta lı ^^^.'yi l^ ı ^Mrwn ge.tirir. Burpva
ç.e.ı ^ ^ c i* e .I ve. J.ı,y^ gı.MeY^ ^ ^ ^ ^
e.üe. e.Je..ne.T ve.
he.r ^ de. he.vbu
dü^ıih he.v de. ckKikMh
^ ılU
2.irle.r, Ki l:D onbirı pofi!Je. i ^ ^ i eYt^^a g ^ M - . I^ ^ d e . ,
Pe.flckWuft KizJ PolicY ie. e.v(^^^^ lw«- ve.rinc.e. ^e.r utffw yfrrtr-
Sj
o ı i ^ vv.e-trıe. Mttığı
töı-e.
Ç . ^ ^ ı bir
utoM
^döıi^türül!U'I bir abirda g^ç.e.r. Poüüh iU'I üı.t je.fi £>ro'Wh ckıve.tfıch-.
Peachum , lazının gidişini ticareti için onanlam az bir kayıp olarak g ö r d ü ^ için, dam adını ■
polise şikayet eder. Kaçak olmasına rağm en M acd e genelevlere gitm e âdetini bırakamamışnr.
Gözde fahişesi Jenny, M acd e'ye ihanet eder ve M acde darağacına yollanır.
cYU"
bir
ve.
çap b irı bir
o c e . löûO k e .
b o le *
(S O N G S )
ge.rç.e.k bire-r hit ^ ^ :
" y
he. z/vw*\ e.te.L (e.e. ^bir-^ı:c.ağw
ve. he. ZVIVW*\ |<e.hJİhJe.h
e.ç.;.e.ce.ğihi ö ğ o c W / o ^ ^ ^
C:ınc.c.e. bi?.e.
kcvt.ığl.lnt;l
g i c l e . e . bir je y e .r ve.tin, ı.onr-a
k ^ ^ ^
0
£ira_
i^ ^ .e . e . ^ ^ ^ ,
N Sa N
NEYLE
b ir i^ ^
Y a Ş / sR
^iire1lii
Ç.i-1
ijtf{Ar-
Afehinihiz-
\ m ( ) Be.riih
1929 ç ) 7<ai\
193Û(*) 1/yom
1931( ) Moskova
Ne.w Y o rt
B r e c h t b u ıju v a la n n h aydu tluğa olan eğilim lerini a ç ığ a ç ık ^ m a k ister. Bu n a karşın, burju va seyirci
topluluğu oyu nu b e n im se r ve kendi h edonizm inin d oğru lam ası o la ra k kabul eder.
''E d eb iy at tarihi", d e r B re c h t, “b e n i ya ln ız ca şu cü m le le ri yazdığım için h a tırlayacak: Ö n c e ekm ek
gelir, so n ra ah lak ."
1 9 2 7 'd e , B re c h t v e W eill ay nı yıl y ay ım lan an şiir d erle m e si "E v V a a z la n ”n da
y e r a la n M a h a g o n n y ’deki şa rta la n b e s te le m e y e b a şlarlar. “K üçük
M a h a g o n n y " d iye ad lan d ırd ık lan ilk d ram atizasy o n B a d e n -B a d e n m üzik
festiv ali sıra sın d a sa h n elen ir.
Nihai v ersiy o n u y la (“M a h ag o n n y K en ti'n in Y^ükselişi v e Ç ö k ü şü ”) klasik
o p era n ın ‘m u tfak ' niteliğin i so rg u larlar. Ç oğunlu kla d üzensiz olan ,
ja z z ritim leri v e h alk şa rta la n n d a n b e sle n e n m ü zik ler sırf m üzik olarak
tü k etilem ez. M üzik sa h n e le rle zıtlaşır, işi d u y g u lan can lan d ırm ak değil, daha
ziy ad e m e tin leri y o ru m lam ak tır...
B azı 'S o n g ’la r hata h afızalard a y erlerin i m u h afaza etm ek ted irler.
Ctyunun ba^gcj taıîdön bir paroJüir:
tarofVdAh
ızkjr&jn
l/eJıib^rç V/Iy, lyvy*Jt M a e -i ve.
Adöyvdödöki) B e-gpck k ^ « a k ta d [rtv . Çölün ortauhdö
k/a^yonlan a n z a fo tf-
E|e.r Joka
gıJedöiIiei^bir
^jei^ir kıırarJk.
J
/HAHAĞONMyP^)
'V^To^jeJnrL ''S ç / °
J IIZ S L
jflliit-
& J V '4 -l,y ^ ',
'Lfa. Ve.gt&\ T h g u ' ^ ve. /‘inkptw\ ırttoını
ge.lwe.r arnundö ,ye.r,yü;ili c .^ e .tin ii
4 ^ ^ ^ e .o lr .
odönoa vı:ırdır.
tıgwı
rvc^yc^ dört
y
u reyeı \e.hirole. ^
,ge.ç.e.c.e. bir
w .ıw ç .
(ki w
O r^ ı ^
(* iJ a \ e .
ögre.tiı.i W ı ^ e . t J e . ^ r
b ö ^ -, p « t ı
hül\^vv.e.r ve. ^ e . e . e . c . e . e .
t^e.h:U U to Ja ' ' 1 - r \e.f/
w tır.
ve. c iv ^ e -te .
Ptırtı
iuç. p « & ız d ^ t ı r .
Nit^e.lcjyv. b ir ^ c k t
'\ t e . b u ^ ^ c Y e . d e . o t u r u y o r u m
ö d e .^ v v .e .^
v e . W"ta y ^ ^ ^
Pt\Ul
^ ^ u v v . olu r.
ölüvv.e.
d e.ğifrv.
d d ığ r v ne.^e., n e . e . de.ğicJi
v e . j w a M ı)d(ğı e.lde. e . t t i ğ i v
d e .g U ı"
i»
krfW «r»via rfW> olt'*&■
ie.:Wle.ti-1 ve.
h e .tl\ e . bu^tl\e.e. IMıvı
o r i^
^ \^l<uıol
i^iJuılıiıii
g ate-rle-r e Y ^ M '1
Ç tı
□
o
ie. bie. birüt ve.
'ywM* dolU vv-e.tWe.ti,y!e.
JUaktk
Ü^.e.^th,le.
^l:ıirç.c
gicle.tU.
e .ğ e ..e .
^J.ırtıt.
de.ğ^Jbe.n w a
bir ^ttwfl.lh gibi
e A o o ı^ K krizim te.vv.it^Şi ^ktıfıitdkt
ie .^ ^ lü n e . ^ ^ ü r .
* İm p a ra to rlu k p a r la m e n to s u -çn .
O y u n la n n ın k arşı k arşıy a kaldığı - v e o n la n m eşh u r e d en - y an lış a n laşılm alar
d olay ısıy la, B re c h t, M a h a g o n n y ü zerin d e yaptığı g ö zlem lerd e tiy a tro y a dair
siy asi k av ray ışın ı özetler.
B re c h t’e g ö re g e le n e k se l tiy atro n u n tem elin d ek i d ram atik form lar E P İK
T İY A T R O 'n u n m o d e m fo rm la n sev iy esin e ^yükseltilip işlenm elid ir.
îşte dramatik tiyatroyla epik tiyatro arasındaki vurgufarklannı belirten bir tablo:
D ftL M A T İK F O R M
S a h n e b ir sü reci ‘ca n la n d ın r'
Se y irciy i b ir e y le m e k atar
S e y irc in in etkinliğini tü k etir
O n d a duygulara v e sile olur
O n d a h e y e c a n la r y aratır
S e y irci b ir e y le m e d alış y ap ar
T e lk in e ç a ğ n yapılır
D u ygu lar m u h a fa z a edilir
İn sa n bilindik sayılır
D eğ işm ez sayılır
.
S o n a duyulan tutkulu b ir ilgi
B ir sa h n e d iğ er b ir sah n e için
O la y la r d o ğ ru sa l b ir sey ir izler
N atura n o n fa cit saltu s
O ldu ğu gibi dünya
İn sa n ın y a p m a sı g e rek en ler
G üdüleri
D ü şü n ce, v aro lu şu b e lirler
E P İK F O R M
A n latılan sah n ed ir
S e y irc id e n b ir g ö z le m ci y aratır
A m a etkinliğini u y a n d ım
O n u k a ra r v e rm e y e zorlar
O n a bilgi k a z a n d ım
S e y irc i y ü zleşir
B ilg iy e k a d a r z o rla n a n
g e re k ç e le re ç a ğ n y ap ılır
S e y irc i a ra ştırm a kon u su d u r
D ö n ü şü r v e d ön ü ştü rü r
O yun un g e lişim in e d uyulan tutkulu b ir ilgi
H er sa h n e bü tü n d o la m b a çla n y la
k en d isi için
F a c it saltu s
D ö n ü ştü ğ ü h aliy le d ünya
Y a p m a k zoru n d a old uklan
G erek çelen d ird ik leri
T o p lu m sa l, v aro lu şu belirler.
m
pk 4 Y ^ o
olarak
öm ^
Mıjıı
ge.tirir. S e , ^ i
tı:le.tV"'e.ji bir [gjrtâa bırakır ve. w bve.Je. g a t e .r î e .
ycı <Ja k ^ lh ck :ı ye..r d N kı:ırımnı v e . ^ ^ ; z . o ^ ^
üre-t'ci k o n u N ge.ç.e.r.
kalır. BöcYie.fe.
I Ohl.lç.ttı o rttı,ya
<^m
P R A M A T l k " t " 'Y A " t " R o
E P İk
1 iE Y lR C l1 iI
S E Y İR C İ
Eıöyfe bir ^eyı
E v e t, o m b e h J e y ^ J n ^ _
Bejn
om htvd
böy le
J e öyleyim
dıwraww*ya bakkı yoktur
E u ç.ok
Joğd
bir ^ey
Buhüh beyv>e*\ io m
H-er »*ywM oktflk bir ^ey
e n fe s i g erek
4t e ı«T«t JeJiğih
olur, biçbir jey
ç t e ad sanat
bu, b e r ^ey
k e jJîığ ih je h
/
kerJliğirvJe^
1
!
,< ^ S 1
Ohi^V s(v v j J&Shm
bav lıy o r
A ğ^ ^ ı
Ibirlkte
böyl
.
Ağttycwt
g ü lW e biM te.
!
gülüyoruVI-'
'
A
gülüp, gülw le
^lıyoruVI-'.
SO H R A
bi.ze.
e.he.r|
ge.Je.c.e.g'N-ı
l^hc4i,y{e.,
o;;so.
J a ta icYi
kulrn<ve.fci ge-reJe^ krvve. e.otij ^ ^ ^ r o l e .t ı
s . f r e Op
’ Pskobg 08564939'
Seyircinin özgür, eleştirel çözümler bulabilmesi
için Brecht, Katharsis'i ve
-______
özdeşleşmeyi mahkum eder.
/ ı\W,
göre.
ve.
OCJM
U,Y^Ntlh ey e.v .e.rl-ı t t t
e . o i ^ ^ ( e . krtygı ve.
omMUckr.
&ı
lwıi.te.ne.ne.
Ar i s t o
ck.ı,ytf'l.
Hiçbir jey
<#v\twwt)w^.
bir J e ^ f e - , bir g a te - r i y ra ıi'J a , seyirci başroldeki kişiyle. özde^eşv^'^eye.
. Özdeşlerime. gerçeklerine., W ır<»^W H 2: Ke-r he yaşayacAw
(korku, c c ywı w.) biz de ayhiuhi onunla birike yıkarız, v z , ayw z m o n A a
oia t ık o yaş»v*d*\ arw ız. işte bu ) < « H \ « * S İS ly
İ^te. Bre^Kt
bU K«tb«nk kkkjhda
L
te l
iöz Aiyvwk
kteywyor.
n-M othA*\a ge.V\1-e.,z.
~\ JlcYg^ulmı İw/»m he.r türiü
K atbankfo r e J J i Juygularn toptan
ve.
" > Jy g l1 W he.r
^l:lıe.V\1-e.ü
2 > ^ re.t
evAe.vv.!le.TİhJzb
'te..vv.e.e.k.
ik te ik , Jö^e,iAA duygu kriaNi'N
W *
ortoıiadadr!
itidkle. kazırt»w \ kow ij/w toıyla, H-itie.r kam-'# kideJe-ri gotwi\ kaç.
«toJa birie^tirvve.k içih o4am özJe^ie-iv^d üze-rihe. oytvvwaktebir.
"W
cYgLWiil klil^ı d!il,
tif k ı f k i r ! e .r e , l ^ ı
e.JıdU \ e .e .t r e J
DUYGU
^ ^ m U \ V V > e l ı J ı r ."
tlilvır
9 ) ^
^
^
& bt
B re c h t, ep ik k avray ışını, a y g ıtlan h e r
türlü te m e l d ön ü şü m e en g el o la n bü yük
tiy a tro la r için d e g erçek leştirem ez .
bU ıv g ıt
amok
bU tofluvv-un k ^ i n i
ye-niicJe-n ure.tvv-e.ti iç.in ne.ye. ihtiya:ı vtıM
( Ü b e r b r e ttl)
6.astspiel
vom l 8 .- 3 ! J a n ^ r
^JlMPfRSTR.'ıO.
Brecht bu muhafazakarlığı reddeder. Yeni bir tiyatro talep
etmek, başka bir toplumsal düzen talep etmektir.
V e. B^re.c.ht'h ye-ni bir topluvv-un kırvv-ı^ı ufkuntı
Joğru ^V\Atın
nvv-a u^un
ve.
ç.okbiIvv-i^ ye.r ye.r htıntd
^orlu yolu ^ Itır .
B^re.c.ht it\snni iT^ie.ri ç.ö?üvv-le.vv-e. iç.in
l^rvwhbvv-de..n y c y ı ^ ı i ^ ^ te.rc.ih ^ e .r .
İn!.e!nın k a d e .ri g ; d
bir
g ü ç . d e .ğ i!Jır, ih!.Cinın tcı
k u Jk iJir .
S.
bir
Wi,2tV\Ae..t ^e.Je.r"
he.r
ydo.
£>^re.c.ht oUaktik ciyl'ltrOLUI'IU ck.\^vriv hiavv-e.cine.
ju n ^ > ü?.e.re. geliicirir.
E lb e tte okul ço cu k la n ,
laik kurum lar, d em ek ler
ve özellikle p ro le te r kilise
k o ro la n için ( 1 9 3 0 ’da
1 4 .0 0 0 k o ro d a 5 6 0 .0 0 0 kişi
sö y lem ek ted ir, ki bunun
% 7 0 ’i işçilerd en oluşur).
A 7 v v -e,Je.n
k a d a n d ıl! k d ^ t i f
b ir
b ilin ç . u a ' ^ ı - ı ^ ^ t ı r .
"'Dbirıktk o ^
Ç tı orke.ıtra
JoU m jl^ ılıJır. K ! t d ^ > e . ,
kole.tifle.ri-1 ge.rç.eJ. ev-ie.V'Afe.ıi ^ ^ l e . e.tti<Je.ıi bir
göre., b ö y l e .e .
i^i:le.jk
üz-e.rrtJe.. gönülü
t ^ ^ ü r . 2> ^ re.t'e.
p r^ te .
<M\a
bir
ev-ie.^vvJe. buIu^3ie.;d>birJır.
f
A rtık ıe.yiraiye.
ge.re.k yok.
Bu büyük
bir *ey
ge.tmeye.ce.k'
Seyirci, aktöre,
ve. yap^vaya
Jöwi^ayor
İk in ci d idaktik oyunu:
“A N L A ŞM A Ü Z E R İN E B A D E N Ö Ğ R E T İ O Y U N U ”
d a h a d a ileri gider, b ire y selliğ in e n ü stü n e v re si o la n k ah ram an lık m ito su n u n
ipliğini n e re d e y se d in sel b ir tö re n in ev relerin i takip ed erek p azara çık an r.
B re c h t’e g ö re g ü n d e m d e o la n to p lu m sal d eğ işim leri sağ lam ak için
k o lek tiv iten in y a ra n n a b ire y sellik ten vazg eçilm elid ir.
oo
ve-
yı»a
ı:w r l ^ ve- he.r y ı ^ ^
öyle- ^ w ,
y ^ ^ r n h ^ t ü r , ^ ı o,yt.ın t» < ^ ^ . i
pı:ılytıÇ.o B P . ^ V " 'İ J t gibi.
I9'29'1tı 1930 * v < ^ ^ B^re.c.ht <iul
ç^çinbirı için l^hc.ı.z.ıcJığı ope.rP. "Eve-t
ve. P.Jıto^on
o ^ ^ ı '^ibi.e-V"'u ve- "Kurı:ı!^ı ve.
Kurı:ı!" bitirir. So K ih O iu ıçin k ^ ^ ^
bir koro ıvttJır.
H-e.r
de. orçin hoktosj
^ g e .le -ri ^ r d e .
19'2.5-I9'27 M ı j^ t ç i d e . ^ ^ ^
b;ığlV"'yzIrçtırdığı Ç.ih.
B $
■i rexWih
HmmJe. ck,
tm n \9J2<k, Jk (ve. ıoh)
b u lla k ^ ^ v ^ ü K Jö r:
T î^ i SJatah t> V t> O V ve. H k ^ i
E l S L E R 'i n tatkj^wi,Y!a ge-1rç.e\ 1[e\ 1^tirir.
\
P e l ç . d ke-1reJe\ 1\
r ım ü rie ^ ^ h fî/v
ç e J J t h t e k k ^ ^ ^ t five.bir
bir
W
yw;/ct\
bir ^
<çM-
KjüWe.
abirrtff-.
i^ - r
t.fAVır- ve.
ttty a ko^ıgı
^ ı triik»\lam öc-e-IH ^tıVWCJı
,y d ^
d w w i.ü r.
B u ^tAli t.fAVır- l+itle.)^ ktidt»-rA
k ^ ^ ^ t!e .r
^ ır
n ^ e.
<xrcurMj bitvve.k
k ^ ^ t ı r o " . ^ ^ ıiıtf e .r ie .
<ükewve.k
k^üç.ı:l bUrft.ıvrA ve. prole.te.ri-ı fıY .t
olur.
k a v l a r ktfm
,y ö n e .^ ^ e
m
^ ^ ı ı . \ 929d vı
ı.mcYd
ck-^vv-okrc:ıt h ü k ü c Y e -tin po!iı.i, i%ç.i
göı.te-rK e-rini kc:ın g ö lü n e - ç.e-virir.
B r ^ ^ t , S T ffiN B ffiC fın
e-v in d e-n po!iı.in o l l a r ı
l : t ı ^ ^ ı n c : ı tc:ınık o lu r_
" B u r lin 'd e - 2 0
B r ^ » tin
k i i ö l c l in!.ı:n lw ın ölü%ünü
b e -ti b e -n ^ i c:ıttı, o n u dvıhc:ı ö n c .e - hiç. bU kc:ıJc:ır ı .o ( ^
g ö rcY e-cY i% ticY _ B u
ck-ne-cYicY, o n u k o v v .ü n i^ cY e - cY^ın(rçtırc:ın
e -n k ü ç.ü k ck-ne-yivv.re-rck-n b irin ek -n dvıhc:ı
d e -ğ ’J ıi"
Ru de.vriV"-"inde.n
bunri b i r e . t e .
ilgi oclc:ığı cle.ğ î.
B i r kitlunlunr cJ&ıunvv-inun girelik vun
^ ^ r n
c:Jrc:ıvv- l ^ u
Jikkc:ıtun
dvv-dıcJır. M o d e .r n cJrc:ıv t o p lu v v -^
b ir ç.ö?üvv-lunvv-un vun uncYfunvvJ ir e .t i f [ u n r i iç.un rvv-eU r.
Bu a m a çla , B re c h t bazı klasik m etin leri
tek ra r y azm ak tan im tin a etm ez . Ö rn eğ in
66
F &TERN& R
S c h ille r’in “J e a n n e d 'A rc”ın dan y en i
oyu nu nd a p arad isin i y a p m a k ü zere b irk a ç
dize alır: M E Z B A H A L A R IN K U T S A L
JO H A N N A ’SI.
B iliy o r
î r e . o , b ü tü n
vv-untnini d ^ ^ c J ıv v - .
T
ou^ Ja bu y& d e -h ,
zj/\ kötüsüne.
S e rt,
l w .ır i ıy o w / e .^ / H
SCHIUER
(m
m s)
S e la m e t O rd usu'n un sa fiy a n e divası J e a n n 'n e
d 'A rc alen i b ir şek ild e iyiliğe ç a ğ n y ap m aktad ır.
D id aktik o y u n la ra p aralel olarak , B re c h t k ap italizm in ça rk la n n ı d ah a iyi
a n la m a k için a ra ş tırm a la n n a d ev am e tm ek ted ir. B u oy u nd a, 1 9 2 9 / 3 0 ’lu
y ıllan n d ünya ek o n o m ik krizini y en id en resm ed er.
B o rsa d a etin fazla ü retim i ü zerin e o y n ay an , C h icag o lu m e z b a h a la r lcralı
M au ler p a z a n a ltü st e d e r v e ü c re tle ri düşürür. İşçileri o la b ile c e k en bü yük
se fa le t için d e y a şa s a la r da, k en d isin in d eğeri b ilin m ey en b ir in sa n sev er
olduğunu idd ia ed er. B u k a ra k te r için B re ch t, J . D. R o ck fe lle r'd e n esin len ir.
•■tılet karşıtlığın ı sa lık v e re re k so n u n d a k an
•İline d ö n en b ir işçi grevini b a ş a n s ız lığ a uğratır.
M
k e . i MaazlanKAah i ^ ^ ^ w d \ İ£.ie.ri, k ık la m t d e .
e.t^vv-e.te. wı:ı.zge.fcdiğini i m
ie .d e .ti o r t t ı ^
-A rd i ç.<i g e .t ir . itir^ı:ı.ztmı
^ e .r . l+e.r bir İdinin l ^ e J ^J.irüı.tlüğ^l.inüh,
,y e.t^ ^ ^ .e.ğ iiı-ıi M W e . r . G eJ gör kt
Ihtırılır. Ö m e . bir gi^jy,. ve. he.r
türiü ye.dJe.fc f ^ ^ ^ ı k e . t t k e . i01'\rtl ^ ^ e . öl^vv.e.ıch- ki J r ^
i01'\C! e .)m
Kıymetli b ir M ark sist fe lse fe ci v e k om ü n ist
ın illetvetali. B re c h t'le ark ad aşlığ ı i t a b ı n
Nonuna kad ar d ev a m e d e ce k tir.
K d fi
K D R SC H
e ,y e ,r k o ld
b ir f c l e .
& t e .v v - i
^ b i r ı r t :l !.y O h e . b i r
ie ,r g K e .^ ^
o cJ'L ih u
iç.in B i y o ı ^ ^ d .
O y u h C - ii a r
J o k n A ^ D Ç .^ b ir c Y d < ^ h ittlp
R d !e.ri^ in cle. ç ı k ı ^ ^ ı
u ı.td ık ta ^ b e . - r i c Y o W .
îe.te,bi^vv-e.k iç.in ı . e . ^ i y e .
e .jr !e .r .
rectb onlara pde.rc:k. ve. ritüe.le.rc:k.
dilerce
öcYfe. ı : M f ı i ^ t ı to, orltırrc:ktı T O P L U M S A L
ğ E ^ ^ ^
ieyi ^ö.:Unç. ı ü
'T ( ^ ^ 1 d
bir
y(), Jn bir
püe-!W-1i
fız y ^ ^ i o ^ ^ ^ ^
Söze. he.
k ce .t?
ckıvrıw,
ı:
■'"’
Öme4.(e.r! ÖmeJJe-r!
Ahtayv-ayWİtoh
/HlitafİP cte.ğSH
M e ıe te -B a !k sjstf^ bir kݧı satç g e 4tus.11
g& terir.
Ab, h e
-2 ir
güreldir, he.
s,
J e güzeldir,
bm ^
balığım!
aJotM Svzjn
ı: ^
bir
oJov^
Burada he-r z/vw*\ ı : ^luvv-1d
oo;ı Luxe.^V"'t!Jrg\.ın
r^ *M
B^re.c.ht, Go^ıi<Jnin l^ T e le .
y^ ^ ı
"AM"cYI u y ı : .
AMı
^\.ltova oğlu cle.^vriv P ^ e lın
'ibiM\J/*\ i \10'1a'
y ^ rç
y w rç R.^. c l e . ^ ^ e . y ıtın lk J.ı^ cY \ "a
^önole-He.^l"i-Je.n biri olur.
" B i b :ii d e - h j e . t e . J t i y ü r e j'v , b i r i ^ a t a ç l k t a h
4 T O
3 t / lA
T b
<4
^
LWi.ilı.e.tı
^ e*\
ve.
^
ve.
onlt;ıra
açlığı ve. 4 L W ü ğ ü h . ÖOv^\Je^
,s^ ^ ' - . ^ v-,,.,_ / 'i5 5 '\ kork^ ^ ^ \
*
^
7-
■
l \ « ^ ^ ^ » ^ e'te^'hC!e'
K a 's s -ı ^ \ 1 yaytyayW ”'aktah
•J
f f i s t î a
+ ■»'•■•ûi
I
/
k orfm "
*
"H-ata
bir 4 i , W
!.iSzünü k ı L .l ^ y w ü K ^ 'rn
Je.he.h ^e.y ke.Uh
cleği. ( - )
l - r ı b U g ı^ ^ ^>lupW -ı
y^MI'I gdflericlir. V e. ‘«W
l:ıUgıJI'Ie. < ^ ^ ü r."
m W p r ^ ^ r i Rosa Luıçe.^V"4:ılJrg't.ıh katfıbir
gge.rç.e.kle.^-. G & te.rie.r J i e . olarak ^
ak^av^,
t a r a f ı ^ izlebir. Bir
rolüw1 & t l e . . e . H -V e .e . W e.ige. o , ^ J l i o r ^ ^ ^ ı
g ö ^ tın ı:ı ^ ■ -
iy®i vaiJ.icYe.t o McW kötü bir M
c .^ e .- t
alır ki, tia'tıtroltır o ^ ^ w
htıle. gelaie.r_
^çi-o^cYtJnC.ultır nöbe-ti ck.vralırW, ttı ki.
_21
28
I 9 3 3 't e . R . ^ e . t a g
l+ it le .n n h e .r tü r iü
k u r tu l^ ^ ^
A ifh l g ü n , & r t
ün,e.cYii t e . k
^ v v .u h d e .f e .t t e .
o ,^ w .
v e . flle.ı.i, p r o l e .W i f a d e . ^ . w \
e .M e .r.
i f c u t o !Jlğ u
İM M M fE ■ $ :
B u
fı^ w \
k a l^
b ir ^
SÜRöCjT)
k U \ Jıirıi c . e . ^ ^ e . d e . ı.ip e .r d e .h
r
koM
o n b e - i c Y d ^ u .z u n
B ffiT O L T
g ü çJü
his.ı.^e.de.-n g e . r ı ç .
b i r ı .ü r g ü r ı e . g i d e .h
B F \ E C H -T tir .
< ^ ^ ^ d ı
ve. cd u i
^ r ( ^ e . r . E t i , B ^ re.c.h t'in ( 1 e .^ y l e . v e .
- u ü n ı ^ ^ d ı b i r ü n v v .iM fırp e .rv e .rlk (e .r’ini e.Kı.il\ e.tvv.e.di\(e.ri
g ı^ ^ ^
güne.
k o p ı^ ^ ^ lh l ^ l w .
B i r ı.ü re . ı.o n r ^
B^re.c.ht
^ o v ı . b o ı . t r W < ^ b ir e .v
,4^ kvV 5j3
il,
jp g & s f e # ^ ^ p a ı a
[1' -rr.-M
&
İi ^
l i
HpsSe L*r^B
M 3^iM
*•lı
.1i l
____ _3
E
r n » n ..^
jT r f j]
-
B e rt, bari bir çivi
ç a k i^ ı^
d ır.
P ek ç o k g ö ç m e n gibi, B re c h t
A lm a n y a 'y a h e m e n c e c ik geri d ö n e y i
ta sa rla m a k ta d ır. P eki a m a o z a m a n a
k a d a r n e re y e y e rle şm e li? P rag 'd an ,
V iy a n a 'd a n , Z ü rih'ten so n r a Paris'i
s e ç e r -y a ln ız ca b irk a ç günlüğüne
Kurt W eill'ın m ü ziğ i ü z erin e yazdığı
"K ü çü k B urjuvanın Y e d i Ö lüm cül
G ün ahı" başlıklı balesi C h a m p s-E ly se e s
T iy a tro su 'n d a sa h n elen ir.
Ege.,VW!.KıJr\ Slhff
ta rctf It^iom ü ^ ^ ^
<<\ye. M k a
cYÖI'Ield^tir.
ja m 't e .
e.h i.;'i
gge.w:;.
rtv'*<#s
hı:U-.e. ge.fe.h
tv\:ırgı:ıre.te. S S T E F F l N l
bulur. ^
biıikte.,
( S t e .U . t:w e .g ve. T k v w a Msuh ga:ıi) ygihyı'fl
^^•y,y-wr--tvıe..rde. T^e.ucl-.twttıge.ri ^ ı:ır e .te . giJe.r(e.r.
Ü ç K u u ş lu k R o m an
“Ü ç K uruşluk O p e ra "n ın b u g en işletilm iş v ersiy o n u n d a g a n g s te r M a c d e
b a n k e r olm u ş, k en d i sö z le rin e sad ık k alm ıştır: b ir b a n k a n ın kurulm asının
y a n ın d a b ir b a n k a n ın so y u lm ası n ed ir ki?
B u, b ir p o lisiy e ro m a n h a v asın d a yazılm ış, k ap italist siste m in Sw ift tarzın d a
hicv e d ilm esid ir. 1 9 3 4 'te A m ste rd a m 'd a y ay ım lan an ro m an , yazım ını
y e te rin c e g e rç e k ç i b u lm ay an k o m ü n ist partili m e sle k ta ş la n tarafın d an
y e rd e n y e re vurulur.
DflClimdvddtı 1 ^ ^
r
^ ^ Je .î
^ i
e.viinde., £>^re.cht
taraf ^ah v^^aJoin
Jd\a
t^ ^ ^
önc.e.
"Yuvıımi.,
Kafdbt ve.
Kafdbt" o ,y ı.l.lu te.krw clo l\ u ^ te.;z:.g^ı:ıhM f-o,yw_ I^^i;z:.v;-'in
ö;z:.e.l(e. ele. I935'te. Nümbe.rg oele.
ym hrm bm e.div;-e.ı.i,
f ^ t ikk.fcjı,yii y o r n ^ ^ ^ ı g ö ^ ;z :.c k .^ jg ^ ^ ^ ^ e . n ^ e . olur.
2ü
y.,e_&eJ,
B^Ç int'in gö;z:.^iliıde.
lU\ Je-rici o ^ u
dflh "Kw&n K a k Ç in eı.in!Ie.nJlf"AİÇin
S>Wrft'tiU'I ^&tinç. ddığı ^ d i LUke. o1t:ın V aboo ^ ^ ^ y i ç.[ft!k krt:Wihl
<öde.fil"-'e-cYIU\\ köc)lüIeÇin
iwtlcY!tı wı.ıır.
O rtık pı:v-^tiW-1 J.i;z:.e.l'l!e.digi J e - v r i ^
<^i:inlihe. g e - ç . W ^ ^ Çin f ı ^ ^ .
M!.tokrııki ,ye.nii bir ırt>ç.ı kurc:ıv
yatırtan d e . ^ ^ o g be.rin'i ii b : M
getirir.
lb erin b u k u ram ıy la halkı iy iler (yu varlak kafalılar) v e k ö tü ler (sivri kafalılar)
ola ra k ikıye a y ıra ra k z en g in lerle fakirler arasın d ak i farkı gizlem ek ted ir.
Sivri k a fa la n ülken in bü tün d ertlerin in so m m lu la n o la ra k ilan edip, asilerin
birliğini b o z m a y ı v e tıp k ı A lm a n y a 'd a olduğu gibi, esk ı to p ra k a ğ alan n ın
d üzenini y en id en k u rm ay ı b a ş a n r.
“A h, biz n e e fe n d iler gördü k
K aplanlar, sırtlanlar,
K artallar, v e so n ra dom uzlar.
A m a o n la n b e sle m e k g erek , h ep sini.
G ö rü n ü şe g ö re, b a z ıla n d iğ erlerin d en d ah a
zalim
A m a p o sta l p o staid ır
Y ü rü rk e n ezd iğinde.
B a ş k a e fen d iy e ih tiy acım ız y o k
H ayır, g e rçe k te n , h iç y o k ."
Jm }#
o o
r e -c b t V f R F R E K D U H 6 E F F E I C T ( ,y c ı b t l d r ç ( t ı r ^
h
l<.e.;z. 'Y u v ^ ^ ,
Koftılft ve.
KoUtor'b
Se.cYircJdle.r
trn M
e.f^tf)
te.ri'l'-'ihi
igii c-Wtık kl.lhıwr.
g e .v v - e .ı.W e .r v e .
ocYU"'C.u!M h o c Y U " '^ k m )ı e .l e .i t i r e . b ir
v^e.iûrfe.;/t
<kye..
^ lı
Ö ^ ^ i l e . i v v - e . tillıy l^ v v -ii A y l a r ı
yhd
^
m
M m - k e .,
cYokffîdtyM y\hd
d ıy l^ d ık
ve. ^ ı r t o
kW .
B ilin en , bilindik
old uğun dan ,
bilinm ezd ir.
T ^
3
-;
/
;; « n
ı : f i f c » m
m
ı a a n
; n
a a
ı
ıııı
ı
—
Bu küçük oyuh, cUaktik çe-ıM ^ri k«fwtoa4 ür.
T itu s L iv iu s'u n hik ay esin i h a tırla tm a k g eretarse:
H o ra sy a h ü ç sa v a şçı, sila h la n d ah a g üçlü o la n K uriasyah ü ç sa v aşçıy la
k arşı k arşıy a gelir.
İta H orasyah ölür. Ü çü n cü sü b ir geri ç e ta lm e h ilesiy le, p e şin e d ü şen
d ü şm a n la n n ı b irb irlerin d en a y n im a y a zorlar v e o n la n t e k e r tek er
öldürür.
Hrecht, oy u nd a bir a n ti-fa şist d iren m e stra te jisi telta n ed er.
ürg^üncle. îk
£ > ^ re .t,
^e.rke.;de.tihe.,
Loı-JracYo, Ne..w York'o, Pı:ri.‘e. ve. ^ ^ o v d cY tı birç.C
5 £ C £ > Je . bir A iv v ^ ti,yııtrau k ^ v i , kte.r,
çC i ç^buk ^ e . t t r i ı r Stdih'in
g ı t ^ l " l cJ.VWJ.cYVWJ.cY
ge.i!ki
or^ ı k tm ^ Jg i
Je .w v * ve. ç.oc.uk!ı:ınnlh
C A R o \ . A " E H E R , ’^ R E ^ - r y A k o V gld.
S>tdı^c.i guk;ıg!ı:ıtdtın g eri ılöne.V'-e.;dle.r_
w
■
.
<ynJa
S & C B 'J e . Ç ih
yabm dı^ tinM ı
gÜÇİZJrJÛ.
eA i
k t e -ğ ih i
t iy a t r o & u y l a k ^ r v ^ / ^ ı
te i^ iğ i^ e . b ^ v t ı n ^
“Ç inli sa n a tç ı, kend isini ç e v r e le y e n ü ç d u v an n d ışın d a b ir d örd üncü
d uvar d a v arm ış gibi oy n am ıy o r. K en d in e çev rilm iş b a la ş la n n farlan d a
old u ğ u n u ifad e ed iyor.
A v ru p a ’daki sa h n e le rin sü rd ürd ükleri y a n ılsa m a b ö y le c e o rtad an
kalkiyor. S e y irc i g e rç e k te g e ç e c e k b ir olay ın g ö rü n m ey en tanığı
old uğunu d ü şü n em ez artık.
S a n a tç ı kend i kend ini g ö zler.”
M
pl
iWi o , ^ ^ u
b ö l^ ^ e .
^
ge.vv-e.vv-e..
t r ^
l^ g i
o ^ ^ ^ t t : ı o i J .ı ğ u l ^ t t t e . r < ^
g e .r e - " v v - e .z . M ü n v v - e .u b i t t i k t e . ı.o n r ^ M J $
d e .v ^
ç .ık ^ j
y e .r < ^
cy v u ,
^ e . e . t i r . ^ ^ e . y e . giJıiğiinole., k ^ d \ te .r in i o t ^ t ^ ^ y
ç .^ t t : ı n bitirv'v-i^tir v e .
o
o y ^ e .
d e .ğ ^ t i ir !.e .i? < ^ i u v v - ^ ^ t
t i y r t r o ^ ^ e . ı . i h i n tliıhtdlil1i' h i
oı^& ."
bir
rubir^
ve.
y^ ^
bir
y ^ ^ ^ ^
ve. ^WrU
^rck.
y ^ -
Epik oyuhcu bir karakteri iöküp fParçalara
«yınr, bütifo ç.e/çkie.riyle. birlikte s.ı>v^r.
f S J l ı : Ki Çinlii li.tö r o ^ c ) I
MV
eyr\ve.\ ck.vt^
ig i bir ö ;!e .t iftı
vve.re.tr.
rt^^ve.>
ç.k p ,
^ e . ^ k t e . , ^e-pk o ^ ^ ^
<k
b i l l l i e .l bir I b i ;
ionrtı ^ ^ ı ^ j - J e .
g & te .m n o r^tı:uıdtı{ o ^ ^
^ ^ re .e .c .e . \^A
fk m
f:
a b a n c ıla ştın n a , M o sk o v a 'd a
so sy a list g e rçek çiliğ in
ö n cü le ri a ra sın d a ateşli
b ir e leştiriy e n e d e n olur.
N itekim M a ca r kurarncı
G e o rg L u k a cs ep ik tiy atro y u
avan gard ist b ir sap m a say ar
G .t ü ic a c s
J o y c . e J c ı v e - K .ofM IIIlrtcJ'la bU rju vtl
J 4 k ü n ( ü ğ Ü h ü t a . f ı y e - ^e.def!V"'!
^ o h o v , îe-r5
.
Bu tav^
/"
iyi de- g e - r ç . ^
Ib o e -v k
y a ^ r
Oûth
K fM
K a fk a lk
olJü!
M
n
1 9 3 5 't e . PPoıi.‘t e .
U l^ - ( q ^ j Y t/ l^ {q
K on g ru i t ^ ^ - .
31
ü !K e .in e Y ^ ^ b i r ı frçi^ v v -e . k ^ ı t e l - b ir c .e .p h e . cY (q t/ lt^ M
iç .n b ir {qt/lcYt/l g e lır !e .r .
rttMx<\ e^te.le.küeJe.ri
arasjhck
Heinrich Mann-Aifred Diiblin-L.Feuchtwanger-Max Prod^Egon E. Kisch-Ernst 5ioch-W. Penjamin-J.R. Pecher-AnnaSeghers
H^o«r\ Yakıbiri
Awiak ^ a.ii
$
Kitaplar
K ü ^ ^ ^ e .W ı
he.r türlü orttıK
K ^ u ı.u
evıe.vv-e. üitürl gelır.
^rg^ünck.i he.r
G e lip
k^vJİ iicYa.i
Meudürlda ıtres. atih!
İS£^.frd<-iirJ'OI'IIJI'\ıı iiü’rJ'or.
fivv-le.ri
ale.
y&^vvciJe.IW>
çiarjıgı Je « *H R e n o t r
İSPANYA
SAVAŞI:
1
T
\936<b î r ^
c o
g e . e . r d l e . r v v -e .v u cW d < -
ve.
kiıM ck
bUl^l.lMh c.u V "'hu r\ Y e.tç.i h ü k .ü v v -e.te. 1 \ ^ ı
keY ^ e . r l e . r .
t
S^re.cht, bu o ^ ^
'Ooü
J e .ı^ o k r ^ e .m b '
wrtıf&lk
ve. l t , y ^
h e .f tfa.
I ^ ^ n bir io n r ıti ^ y n
gkw
iorof
K;iı
ve. ö.z.e.IJe.(e.
f+ A
tdl'f'A dm
^ ^ tu r.
£>re,ckt
ban
u çok kıs^
e,pik öğeie.rJe^ v a z g v y u r .
1' - T c l l h t l e.tl\ifı b i r
Cird:K Wtk t
p r^ o p q g ^ ı
B c lz iU I
c lc .v t
uğı1tlhcl.
c ly n ı c l r c l l c l r l c l
k c lrjilık v e .r i ( e .b î ir .' 1
M ad rid çarp ışm a la rla y erle b ir olduğu,
so n u lu sla ra ra sı a la y la r v e şeh rin
y e rlile ri sin e k le r g ib i d üştüğü sırad a
oyun P a ris'te sah n elen ir.
^ U e .^ t f V \ C i r o t t i k
I9 3 9 d c ti
k p o t " 'c Y d " 'ı " '
c Y e .ig k i
T r o t ^ 'h i h k i h i h
p e .ir e .v iJ ir .
Kim bir iare- ıowa bir
bt$a
prömiyer ge.rçeJJe.^iriUi:
I H . Brich'ın :Korku de SEfaİEti
g ı^ ^ ^
k o rk u t^
^ ^ c ;ın ii? .v v - d M ^ t o l J ğ u
de.
ve. a ' o ^ ^
McWı d o ğ a d a
o la ı
1933 J e . 1 9 ^ ^ a .^ ı n d i A l^ ^ y a c Y Iı
(^tt:ıhk(klı:lr v e . g ^ e . t e . hı:lbe.rie.riyfe.) ru^vv.e.de.r.
B u 24 sah n elik , b ü tü n top lu m sal çe v re le ri k ap say an kurguyla, B re c h t
faşizm in b irk a ç ‘şe y ta n i' b ire y in eseri old u ğ u şeklind eki g e n e l k a n ıy a k arşı
çık ar: F a şiz m in sü rd ürü lebilir o lm asın ın n ed en i op o rtü n iz m v e b u şek ild e
ca n la n n ı k u rta b ile ce k le rin i san a n ia n n b o y u n eğ m esid ir.
B u to ta lite r ev re n d e, ih b arla i d ^ ara sın d a y a ln ız ca b ir ad ım vard ır.
y d ^ ^
g i7 Jc e . w W W iğ ın ı im
cY tltd iv e . r l e . r .
için N t:ı^ Je .r d M t ^
b ir
eY(^\
c Y e .i
k u l l ^ ^ : rCilcJcYo.
P E K İ ^AMA B U B İ T M E K ' ^ ^ ^ M E K B İ l M E Y E N
N A S IL M İ S İ L L E M E Y A P I I A B İ L İ R ?
V ^ ı
Alvvv.oınicJtı'c^t l^ b\
c Y U r t^ ^ w
B ^ eli> t, kve.ç. rı:clcJau iç.ih bı:ı^ e.ve.r bir ocJ'Uh
Urnsriar.
- ı . u V u f W u * S O Y :J u l« " ^ w ıı* .
T ı:tıf^ !J;!JM ^ ^ o l ^ ^ , ınvrçÇJ kovum u
bflğ(^»\ kve.ç., o,yunu
S r n ır J n ocJ'Uh e l i ^
ge.ç.rie.re-k P A U L
D E S S A V 'n l . V"'2İiği,y(e.
ope-rı: hc.ıfıne. ge.tiriır.
eli kolu
c . ^ e . t eJe.^ e,;:=.
üçiik hyd'rl.h ^
ç.ci bölge.sihi Rovv-ı'yı:ı kfltah G Ge.ne.rd Lukulus. ( 0 . 1(^1Û7)
Ö!üle.r K rd lığ ı'^ 1-tı:ıde.ı.e. VI-i
yci!.tl ^^^pı.-tlcYI-e.Ge.n'de. vv-i bir
ı.üre. ita ^ e .t ^e.de.ce.ğil'li ö ğ r e .n ^ ^ için be.l.Je.^^te.Jr.
A nlaşılır ki, sö z d e yiğitlikleri, b o y u n eğ m iş h a lk ia n n say ısız a cıları ü zerin e
kuruludur... Ö ğ ren ilir ki, b u k ah ram an lar, h e r zam an su çlann ı yiğitlik
olarak n ite le y e n h a k im sınıfın b e llib aşlı m en faatlerin e hizm et ed erler. T a rih
k itap lan m ızın b iz e yüceliği h atırlatan sa y fa la n , h ay ran lığ ım ızd an ç o k d ah a
b a şk a şey leri h a k ed erler.
"Y ed i kapılı T e b 'i k im y a rattı?
K itaplar yalnız, k ralların adını yazar.
Krallar m ı sürükledi o ta ş k ay aları?
T e k b a şın a m ı H in d istan 'ı feth etti tü y sü z İskender.
C esar, G alyah lar'ı yendi.
Bir a ş ç ı olsu n y o k m u y d u y an ın d a?
D o n an m ası b a ttığ ın d a , İsp an y o l Philipp e ağ lad ı d erler.
B a şk a a ğ la y a n y o k m u y d u a c a b a ?
Her o n y ıld a bir, fırlam ış b ir b ü y ü k ad am .
Peki y a b e d e lle r? K im ö d ü y o rd u o n lan ?
Ne k ad ar an iatı v a rsa , o k ad ar so ru vard ır."
B . B.
"O k u y an b ir işçin in so rd u ğ u so ru lar."
□o
r e c k , üyaü OJe-rte-m yiğitfk(m\i ge^ ei
yoioir ö lç e n e , tabii
tu ta r: H-alklar o \IarJah re %fcJa görvwü^Ie.feSr?
Aüna bakime, yyaıi iiıçJular büyük' Jiye. aJa^Jıriıriar, zira
tfcJkkM suçlar büyüktür.
B re ch t'in y a ra ttıg ı a n n e k arak terleri ara sın d a C e s a re t A n a en tanın m ışı
old uğu kadar, e n çelişkilisid ir. P e la g e y a V la so v a (A na) y a d a C arrar'd an farklı
olarak C e s a re t d ev rim ci olm az. Islah olm az v e so n u n a k ad ar s a v a ş a inanır.
d e M
7 e i
e.ttirlV "'e.i o!J.ığ!Jhu
tb ^ ^ ı ş t ı r .
tü ^
y i s.tlwrçları s . ı r a . ı ^ ı (1618-164-& ) g e . £ Î t i
^ ~ " tü e .c .ık
y^ h
C e .s .tlr e .t A m
^ tr n b e .y e . c l ö h e .
Avnupd<b
v e . u ç . ç .o c .ü ğ ü
y ^ ır ia r _
( a r d a m ı s .t l v ^ t a h ç ık a r ır la r .
ti
i ç .i r ı
c Y ^ ılır ;
p e .c Y r ıi r
K u r % lliı
c Y e .r ir ıe .,
$.V ltıtırf'
E k v v -e .
e ^ J g î e - m o U u ğ u k adar
J e , a o s jw k ü ç ü k e.5tb irtm
çe.tiğiw bJe*\ Ce^re,t,
beJeiihi öJ£Vve.Je*\
y^a ri^b Je ^e-ğ ihi a m it e.tkve.ktebir.
k h*ta! 2 a w i h l^ b e.lh ii
ç ^ e . [ ^ y t a & le-r,
ilite lk
U\
u f e . bir de.11. bae.
N e Je n
C z - i a r z - t K ıçbir
^e.y ö ğ r e ^ m , ? '
C e^re-t, felake-tte^ bir kobay İsm i
bir Je jıe y Je ^ ^e. kadar öğrejıine. » c a k
o kadar öğrejıir"
_
f
/
'C - \
. ..------------ — _
T e .e .t
t e . b c ıtM
k ö tü bir öğre.tvv-e.ndir.
Ö ğ ^ r e . e . r i a ;.ığ ı v e .
.
< .^ u;d uğu ö ğ ^ r e . e . r ,
g e .r ç .e .ğ e .
^
, /
a ;Jık la bivv-e. <.^u;duğunu
> >
de.ğH."
j
e .r ^ ^ le .r
ç.evrnır dlh
v e . ^e.re.f
ge.rç.e..k
l^ ^ fle . e .t ^ ^
ç jh
eiv\yi t u ^ M ı ok:ırct
hi;z.vv-e.t görürle-r:
Kilise. ve. e f e . i l e . r
Wa ö f t ^ e . c : k .
htılek.
i< ^ ^ w le .h M k la m
Ja n ^ H i.
"Vaazlanmdan bir teki koskoca bir
alay askeri öyle bir kendilerinden
geçiriyor ki, düşman orduya
baktıklannda meleyen bir kuzu
sürüsü görüyorlar."
" D e k .^ pm-a g e .^ 'ic Y o r ,
;z.ulüvv- g e.& iy o r.
^"TXicYa böy!e. ^ ^ c Y o r ,
tl!Jındt:ı
ek. i ^ ^
gitvv-iyor."
A ncak b u oy u nu n p rö m iy eri e rte le n e c e k tir - 1 9 4 9 ’a kadar.
reak>t 1941'Je.
;
%arar. Yocpyar,
A
S
e z u a n 'in
İY İ İN S A N I
bititJği tu
^•feir
ıvwu,.<e. y.
ıowyu
lervAiıi
kokularda rere^e. kadar iyi kdabir?
Y ery ü zü n e in en üç T a n n
iyi b ir ruh aray ışı için d e
Ç in ’i k ated erler. S e z u a n ’ın
b a şk e n tin d e , b ü tü n kap ılar
y ü zlerin e k ap an d ığ ın d a y aln ızca
fah işe S h e n -T e o n la ra k a la ca k
b ir y e r sunar.
W ıia r gide-rke^, oMzjJjv^zk çin cm para V'e.ririer. Sbe*v-Te
j bu parayla bir tütüft Jükkow iato dır vz, Lyîik vap/w& kte,r.
A v^ bir (%MSar \re- demie-r gurubu cstJa Lf*jh a dayawr. y
boyum oy*\ Sbe^-Te-, pazam
kurA sin uygulayarak
ye-rini kurtaracak bir kuze-hi oUüğum uyJurup, ydm yayar.
d ^ ^ ı z a izin ve.I'V"'icYoMı
ad soru bU ck.ğAJİr. Kofulları
\
g e .r c l cYci.
e- T<wkr Ja bize. bibir konuda yards^cj dv^&zkr.
"Yctfatüğl'I"'I.Z.
Jih cY (\ Y bik ! 1-+e.r
t a r a f t a se.fdle-t, b\YC\ğılık v e. ,yü.z& tü
K ;. cY e.te .o ce . uğrfilil:W. cYi
b i d < J ^ İ t'v 1 tırı^ a bale- b iıi ,yü.z.ilitü
n iy e tle r o t a n açiim vH Jh
ağcı.Çcır- Je.vv.ircJe.
bırlitL
k ı^ iM getirdi. ve. cYİ
ey(ev-Wer
teJIe-rie, ke-dvv-i^ JC\ğlt;ır"" ge-rkihde-
uç.uruvwJan
c Y ^ r l:ıuiL.ıt!t;ırı görülücYor v e.
t ^ b iır - atıldığı JucYLlıIucYor h e r c Y a ^ r ı,
ve. bir t ^ > icYi
bale-
!JcY!r^ıcYor.''
«
S e v g ili
el^ iK o lah iOhu
(ftct 0
iOhl.lh
V(XT
dV'v>ıls.ı g e r e lk .
M u& .ıka o l ^ j
g e r e l ! Mutld\t\1
B re c h t m e se l a ra cılığ ıy la toplum um uzu n k arm aşık
o lg u lan n ı (sa v a ş, din, en flasy o n , ırkçılık gibi)
k olay lık la açıklar.
O lg u la n n n atü ralist b ir y en id en ca n lan d ırm asıy la
y etin m ez , m e k a n iz m a la n n ı sö k e re k ç ö ru m le r.
B u b ilim s e l se v iy e d e b ir tiyatrod u r.
T o p lu m sa l y a şa m ın m ek an izm alan n ı
k av ran ab ilir k ılm ak için belli m o d e lle r
v e y ö n te m le re g ö re çalışıyo ru z. In san
çev resin in b ir d eğişken id ir v e çev re
d e in sa n ın b ir d eğişkenidir. In san ın
d e ğ işm e k abiliyeti inanılm azd ır.
Nkah \94Ûtûı
birikîemk Norveç, ve n}awvwtfka',vt
'%gû& karyu'Ja Breckt ve «ied ^efeeeJe T*ictofysiy\
kaçM ar. Tirlarvfydm eko^v^K JuruvH) felakettir; yiyecN
ürüıNert kaimeye b a ^ i^ tir ve k i
b t i l e ^ e - ukjhüu ç .e A v ^ e k t e Jir . / \ v ^ r ik a v i^ e Jh i
beiJe^/e^ Bre c ktfiBe -r i&**jkacj ve. ro vw *o H-eJla
V / U O L U O K İ t o r a f iT Jf lh M S rieJD cek't^ ki v w jfiL »\ eiih e.
Jk e .t eJürie-r.
IJUtU Be.rla.ı da
KfoiVM katdır.
ç.e.vıi d ^ M B^re.clr.t'e. iürg^lhle. bie.
;ytct._n ç.dvv.a
ça lı^ y ^ e. olanağa sc$h
A { ^ ı r ı cr^ ^ L ih L !h Ke.He.vv-e.kte. o iJ Jğ L !h u ^ ( a U h U t V " y a h
B r ^ ^ t , ölüvv-c.ül Ke.rle.rl'ile.riw g ü n b e . g ü n r a c :J c Y ^ h Jıh le .r:
"A y ak tak ım ın ın z a fe r n a ra la n n ı dinliyorum .
M erak la k ıta h aritasını in celiy oru m .
En tep ed e , L ap o n y a'd a,
Buzlu ark tik d eniz taraflında
U fa cık b ir kapı ilişiyor g özü m e."
B . B.
tel a Wüdij'oki (K86-I954) ÎVİAnJya Mk l4j^efcrİHh y * t I e w e J bir oriat£Mkr.
H-aJİ b om
td^rar
Efe-hJiv^, Koope,
01MM\ Roope-'hih
Wj^/eAİhİ
/HİZVbir bir içkid^L
/#tot-
^
^H-clt:ı'nın
bir hdl\ o , ^ w
v e.
-------
r » ^ ^ ı ; ı 'n ı n
yt&ı^tya
s^re.c.ht
A Ö .A ve.
tv1ATT1
P ^ U N fİIA A Ü
O f to l-
w- oğt i ^ i
W d\te.rJır. A lk o l i ^ ^
ç d v ^ t^ i ;A lk ii-J,r / ^ ,y ı
^ tir ı
()h[tır\a
(vv.e.ırkiîhih g e . r
Ki &eyi,
içy\«eK yw
Myıyonun?'
o lu r, t e . w
t i J i ğ i g ib i) kinc.i v e . kadlh
olu p ç ık # - v e . h e .r
g ibi ^hırı.ın
böyle, bir
h e .r e .e c Y ı.e .
k o n d u r. E r t e . gün, ^ d ı
v v . v e . J ğ i ı.ö.z.!e.re.
"S,e^
tir
ı.e .v e .r. Vi^c.ckiıh
k m f l e . t K '" e . k i ^ ,
ı.oı.cYd"ıı.t
r u ı,ıı.
cJ'Ü ;ze.ri\ e.,
o l^ ğ u
o ğ w ı o la h M t t f d e . d ır.
ve U ŞA Ğ I M A T T I
s.^e.nl E ğ e-r <.ow-^a.M
a;Jktt.ın
^ge.be.-e.ce.gini
k^l.iç.ük
b6e.
ie.ni £İ^
atM J'
B^y Puhtla"
"Matti, ve.t\ bewv- Jos.tuyv> ve. zorlu yobvv'daki
be_wv
ek.
vm? ^dbaktah
klavuaımuh. Sara brtkvw<k bîe, bejri sırat/raya
ye-tiyor. Sara ayda ve. kadar ve.riyoruy'*?"
kadar t^ıaıdan
fuariyoru ^
"3ÛÖ Mark,
ve.
e ,f e jv W
»ekle.rt\ uvw*>nı ıap
t
'Ç ^ i h , g r p h ,
K.İZİ ofUh,
PUht5tfW\
"35CJ;;e. ^ i e l t i y o ^ .
öz^ el çd
vve.rw yjnı^"
\atti, bu Miğih Puw M ya. Age.rle.riw M
ve-ıâğn ka/rar.
<^ı
cl&vv-^e.ı.inin
rıe-
ki k e . ke-nclae-rinin e - f ^ ^ i
ok^a:.vır, o
iyi bir
e-f^e.nJıle-ri
^tvia.ıle-r'e.ı.inin ( M e - ^ ^ ^ U ı n
Kuüd
o iJ.ığ u
gibi ı:u n taa M l-d\te-r^rh:Je.
W
U k ^ ^ te .d e - r in
i\ie-vv-iiJır.
t..iye-
b d ü n v v -e . z o ^ ^ d ı r :
g e . i c . i olvırd\ i ^ i e - v e - r
d ^
ih tiy ^ a :
J.ıcYMvır
v e- bö y fe-c.e- İ^Ie-rinin
k o k u ;^ ^ l u ğ u n u t e J t l f i
e .r le - r .
m
iyi lömirv^e- &vkaw
1.7.1940
D ü n y a so n gü n lerd e sa a t b e sa a t d eğişiy o r. Y a v a ş y a v a ş y o k old uklann ı
g örd ü ğü m şey lerin say ısı g id ere k artıy or; g eriy e rad y o kalm ıştı, a m a bir
gün V iy a n a su stu , b a ş k a b ir gün P rag . B ir sü re d ah a V a rşo v a 'y ı d in le d ik
S o n ra V a rş o v a d a su stu , K o p en h ag v e O slo y a ln ız ca A lm a n ca y ay ın
y a p m a y a başlad ılar. Şim d i d e P aris su stu. B ü tü n B a tı d em o k rasilerin d en
g eriye b ir te k L o n d ra kaldı. A c a b a n e z a m a n a k ad ar?
"Ç a lışm a G ünlüğü"
1 6 .9 .1 9 4 0
R uh halim i ta sv ir e tm e k in an ılm az d e re c e d e z o r, In g iltere'd ek i
ça rp ışm a la n rad yod a d in le d ik ten v e b a y a ğ ı F in -Is v e ç b a sın ın d a
okuduktan so n ra , P u n tila ’y ı y azıy oru m . P u n tila aslın d a b e n i h e m e n
hem en h iç ilgilend irm iyor; P u n tila h a k k ın d a h e r şey i y azabiliyo ru m ,
am a sa v a ş h ak k ın d a y a z a m ıy o ru m .
"Ç a lışm a G ünlüğü"
1 9 4 0 ’ta B re ch t, “K ad erci J a c q u e s ”ta n etk ilen erek “İki M ü ltecin in
K o n u şm a la n ”nı yazar.
İki A lm an sığ ın m a cı, Y ah u d i bilgin Ziffel v e işçi K alle, Nazi a ja n la n
ta ra fın d a n y a ğ m a la n m a k ta o lan H elsinki C a n 'n d a karşılaşırlar.
Kısık sesle, N azizm 'in tem ellerini v e o n a eşlik ed en g örü nü şlerin in
çö zü m lem esin i y ap arlar: d üzen ruhu v e to p la m a k am p lan , ırk k u rarnlan
v e m illiyetçilik, h a m m ad d elerin sa v a ş y olu y la k azan ılm ası...
''IrK f u i , k ü t ; &
6Ur j u v 1nın
,1
M e .t
ıhı
iı.te.ğicJir. k l ı ^
k ü ç .&
bU rju v /
,1 b i r c Y ü ğ ı ^ ^
e .^ e .r c Y d 'ı ı .t d e . ğ i J r .
NicYe. d !.U h ki?
kü çA
^ te .r li
ç .e .e .r ve.
Ie.rie.vv.e.e.ı.i iç.ih b ir dibi'cYe.
vardır.
d e .^ r e .y i
ü r e .t v v - e .t ir .
bU rju v /
,1
\ ^ v ic h ^ b ı
ihticYOC.
AlMiArf'ıh de.rJı
vcml'
k u ^ ^ ^
b i^ e . k ü ç .&
bir ı.öcJ'Ie.v ç . ^ t t
'te .v v -b e . k (,1 !.W d W
ve. l ^
g ü v e .r c .W e .ri
o ltU "tt J.ih cY ^ / ,1 hVl!.d
Alman işgali her gün biraz daha olası bir hal aldığından, Brechtler sabırsızlıkla ABD vizelerini
beklemektedirler. Bu arada Bert, Amerikan tiyatrolanna yönelik bir oyunun taslağını çıkanr...
Yz n k jt\ Or€-agd<kty\?~
^e,vw&mJa acj bir (vnz,
kazatıç. v e ,y cg la ^ a teJay iüzüiv^kteJir.
f iililin
ııııııııı
l l l l l l l l l l
I I I I I I i l i l
İ lil
i s i !
f F F m i l l I
rıınııııı
n n u n n
fftfF c rrrr
I t n n u n
EFEFEEEEEE
EEEEEEEEEf
EEEEffEEEE
EEFffEEEEF
EEEEEEEEEf
EEEEEEEEEf
FEf Ef Ef t f E
EEEEEfEEfE
n n n n n
IIIIIKfFCF
llllllllll
ı r ı ı ı ı ı ı r /
2>recKt \:ıücY(ilı. t^rİTİ (üjJKle.r'ih y u d eJd ^ siy le. Igii olarak uğroyvtyi
A R T U R O
U İ ’n i n
Ö
^ E N
E B İ L i R
^^w .
T O Y Ü K S E L İŞ İ
A rturo Ui ke^Jihi yasal arJiı olarak
kabul e-ttirv^ek içio kbihJsborougU
öuühJe, ye-rle-rJe- sürtM r. Ucu ucu^a
başarır. Vz. birden bire, bu A Capot^e,
be^^cri adavv', rakiple-mde^ bie, saygı
göre-h, itibarlı bir $ adavM^a domyiir.
"M e z b a fia la n n K utsal
J o h a n n a 's ı”n d a oldugu gibi,
B re c h t y a b a n c ıla ştırm a
a ra cı o la ra k k lasik kafiyeyi
k u llan ır.
A rtu ro Ui v e ç e te sin in
retoriğ i N a z iler'in b o ş a m a
c a k a lı sö y lev lerin in b ir
p aro d isid ir
S ö y lev lerin in çiçek leri,
kanlı b ir g e rçe ğ in üzerini
ö rtm ek ted ir.
ı ^ r e . t bU o ^ ^ ^
■fö^vv-in t u ı t r d
c Y ^ I h ı g ö .z le.r önl.ihe.
<e.re.r. A r t u r o \ Jn in i^ id e..t re .to riğ i ç.e.te.de.in ^ u ç .ı n ın ü z e .m i
na.ıl ö r t e .n e ., H-itle.rlvı g ü ^ e J <.ö.zle.ri de.
ik le.rin e. i ^ e .y e .r e .
lo ^ ^ ^
1Y\ hl
^ e.i!d e. kitleJe.rin
ht\zır!cır.
“lG F a rb e n * tröstü n ü n gaz o d a la n bu y aşad ığ ım ız o n y ıllan n b u rju va
kültürünün e serlerid ir."
“Ç alışm a G ün lü ğü”
1 3 .4 .1 9 4 8
* 1. D u n y a S a v a ş ı n d a b ir lik te h a r e k e t e d e n A lm a n k im y a m a r k a la n 1 9 2 5 y ılın d a b ir a r a y a g e lip ş irk e tle şm iş .
ll. D lin y a S a v a ş ı s ır a sın d a N aziler iç in ç a lışm ış v e k a rşılık o la r a k işg a l e d ile n ü lk e le rin k im y a en d ü strilerin i e le
g e ç ir m iş le rd ir -ç n .
T&w /wjz iOKi^vJöi, £>recKtle-r OtffbrbiraVa v m iar. B re c k t,
çok
s .e - v ^ i ( ^ k y w a a r t a l ı IV la r g a r e -te , S t e i T t k i M os^ kovfl'Ja
birak/^ür. S te rfih bir s.Qre- w a Moikowı'<Ja tübe-rkülo^b^ ölıir
B^re.c.ht1
bir ü z ü c ü babir-r
^ J e .v v - e .k - k t e .-; Y & tın
W
* lte r
v ^ ^ M
v ^ ^ M
(t.V'Muty,
& e ^ C ' \ w i * k^ve.re.ngre.ng
k j^ n y a lJh lrM
he.vv-e,ntı ö n c.e .
e.tvv.ktir.
* II. D ü n y a S a v a ş ı sır a s ın d a N azizm ’e b u laşıcı b ir h a s ta lık g ib i k a h v e r e n g i ü n ifo r m a la n n d a n
d o la y ı y a p ıla n b e n z e t m e -y n.
2>recU ve. afeii, çoktan bir koloni JolUiU A(vw*n göçv^nin
(Wejnrick\ ve. TUovw* Mann, îr ite Lang, 'Döbfin, bir Traniiz.
topU^a kavwWan kaçan îeock\tw ange.r) bulunAiğa H-oH,yWoocfun
yakmlannJaki Santa Monica'ya ye.He^ir.
“B u rad ak i â d et istiy o r ki, h e r şe y satılsın , b ir o m u z silk m e h a rek etin d en
b ir fikre k a d a r h e r şey . A klınızın fikrinizin m ü şterid e o lm ası gerekiyor,
b ö y le c e in sa n h iç durm aksızın ya sa tıcı y a alıcı olu yor, in sa n n e re d e y se
sidiğini yüz n u m a ra y a sa ta c a k ...”
“Ç a lışm a G ünlü ğü”
2 1 .1 .1 9 4 2
Avrupa'da olup bitene, kary tavır alvwi. üzere., 2>recKt ki ye*\i oyıiK yazar:
On üç yaşında bir genç laz, köyünün Naziler tarafından işgaline tanık olur.
Köyün ileri gelenlerinin işbirlikçili^nden tiksinir. Jeanne d'Arc öme^nden
cesaretlenip düşmanın eline geçen benzin depolannı ateşe verir.
'
g e .e .e .
tev'İ
1'G e liy o rla r! B ^ Ia rih Ja ,
fe.th^e.de.vv.e.cYe.e.l
çAd
Cm
clav tılc-ü . T t o v m M J h
< k jû
v v -^ ırin
cle.ğl"
ie -d i b ü y ü k
u > g ı> \ e -
b im Je -h !
ydam \
B re c h t g e rç e k v e g erçek ü stü
salın elerin birb irin e zincirlendiği
b ir k a n ş ım kullanır. S im o n e
d ü şlerin d e azizen in çek tiğ i
e z iy etleri n ak led er v e kendi
k ad erin i öngörür. işb irlik çilerin in
ih an eti ü zerin e b ir alol h a s ta n e sin e
k a p a tılır. A n c a k ey lem leri
y u rtse v e r b ir d irenişi tetikler.
9 4 1 -4 2
Kı.zıl O r J J k o ^ U h Ç .
S td ın g r a J^
JJT JJ^ ^ ı
^olt:ıc.diır.
Bu,
w ^\
h ü v -v - n c it a .ı
N ^ I e . r g e .r i ç . e . e . . A e . i ^ d
e.tÜ \ le.ri t o p r ^ b i r ^ i
he.r
tü r lü it.M n i;d ğ i
^ ^ t l e . ^ ^ tır ır w -.
£ > ^ r e . t , bU n u b ir f ı M t birııp
önc.e.
P i ! . ^ t o r î ^ b ir lk te . t i y r t r o y a u y t»iacJığ ı
ro ^ w
M^klt:ın h k e . r
: S v a ^ ''ı g ü n c .e .le .itir ir v e .
s . o u ç . t a o r t a y a y e . i b ir \ ocYtJh ç ık a r :
ŞV A YK II. DÜNYA SA V A ŞI’NDA
"MühiU'te. Ade.fa karçı
uWmg\
bir suik^t cJÜ2e.We.vMde.r.
tflhinvv'. B iri A d d f K ok o$k d d e., k ö p e.k pkligı
A d e .t f W ı$ o ? B e .h iki A J d f
to p la r v e . e .h iyi pirlîk h g İ İ z b d d e .g u w m J if
Ne.reJe.ys.a- ölüyorvMJ^."
J e U ğ i iün, toplavw * k a A " fW a d e .11
P r ı : d e . bir k ı ^ e l , ^ b i r i ^
Ş>v ^
d ^ t t ;ın
ç .c i
u ^ ü r . ^ ^ ^ i , i^gd k u w e.tle.rin in
e.vv-irle.rw vtiırdıkla u y g ı ^ a r d \ te.rı.
<.^()h[JÇ.W e ld e . e.t^vv-e.
eYa <k
Nc.ı:zi
<öyle.v(e.riihi e.virip ç _ e .v ir e .r e . l:iltü n
i^ b m -tir.
d ^ ^ ^ ^
b ir b in k le .
C .e .fh e .ı.in e . y d l ^ ı r v e . ornd e.
y o lu n u k ^ ^ t t ğ i
b ir g ü n ,
*
ciJınt:ı h e .r
>Jvv-i,yor, o ç d
T ü h re.r
W ^ > Ji,ye. t e
e .tti
' >oe.riing_ L e .ip .z i g 'h Th--e.cle.ne. M cW
'i ;^ ^
bir ^
kt4YorcU,
ge.ıi,ye. oe. .,e.,y
rc-aKt, Cd\form'da ba^ka biçbir
ve,rde, olv^aJığı kadar Uo^ut'.u^Jur.
(+ollywoool oyuhları^ da be-rh»\gi bir ilgi
gös.te-iyv'e-^e-kteJr. İddayvjyia 2>re-abt
/^ex.bare^ küçük dpan$te,m pe^e. cJCke-r.
M-ar/atta kaM v^ ık içih "C elatiar da Ö lür"
brçtklı Nazi aelaJı H-^Jrick'e, kara ÇeX
Jirej^iyN airlataia bir fiv wJe, îr it z La^gla
birlikte, çalıyr. H-offywooJ sm iyla uy a m m
fi/ '* ge-rçe-ğe, a y k ırılık lı dirilen agdaiı,
Juygılal olarak ağır bir freske, Jım iyjr.
ioiara B>re^ht ve, Lahg
bozudurlar. Bu, B>re,ukt taraftım öue,rie^\
50 !.e^ryo içihJe^ filime, çeAie^ tei,
iej^ryo dacaktır!
. r a h k fu r t O k u lu ( 1 9 2 3 - 1 9 5 0 ) ü y e Je -ri J e - l+ o D y w o o J« g ö ç
_ e -t/ ^ le -r d ir. 2 > r e c K t c * \ Ia m \ k a ç a v ^ a z .
? &
/
ı
T r^ fu rt
0 1 \ u lu
B u tefrik a ro m an d a,
"T eH eck tü el-in " T u i'le r
^
bilgilerin i h iç b ir siy asi
T u J e .r
iç.in
W
^ !
p ra tik le b a ğ d a ştırm a y a n
çık a rc ı, bilgi sim sa n
en telek tü ellerd ir.
o rc:U u tüi/'IA
ge.lri ç .e .ı r l \ e .n , B ^ ^ t
I.o !.y d iı.t b ir A l ^ ^ y a
V e.l ^
k ı^ ^ ^ ı
uUV"v-Ut!tl y ^ f ı r :
Bir oeah bi?i d ev ıi^ öhce<j
Rusya'ya götürür y e b i l e t ç i
Gruşa'hih bıkayeühi ahlatır.
Bir Jarbe, y y m ş Gruşa vafihih
sarayihda ohUh kaç^rie^ ardihda
biraktığı küçük oğluhu bulur.
Gruşa, bayatı pabauha, ç.ocukla
beraber kaçar ire, çocuğu ç.ok
ağır yokiUhluklara rağ/V'eh tek
başiha yetiştirir.
B r e c h t’in, kadın k a h ra m a n la n a d a m se n d e ci Ş v ay k 'ın m ü k em m el b ire r zıddıdırlar.
A zdak ç o c u ^ G ru şa 'y a iade
e d e r v e k a ra n n d a bir ç o c u ^ n
ann esin in fiziksel m a lı olm adığını,
a n c a k y etiştirm e sin in so n u cu
o ld u g u n u belirtir. ^ a n b a g ı, em ek
b a g ıy la y e r d e ^ ş tirir , tıpkı g e le ce k
A lm a n y a 'd a , B re c h t'e g ö re,
v e to p rak
varisierin in b ir d a h a h içb ir im tiy azd an
y a r a r la n m a y a c a k ta n gibi.
^
ı.onrn vdlhih k t .n ı v v - m i M k o n ^ ^ iç.in
ç.o c.u ğ u g e .r i k te.r.
t y * i bir W
g ^
''^iç.inde.
k^e.nJıni y ^ g r ; . kdtuğun.:Jc.ıı
A ^ M v bU i b & ı f ı ( w ^ a b t l ğ ir ip '^ d t ır . T d\ d ir ;te .t!W n i
girip
tW"ıe.cYi
ı^ ^ -tt
f tie .r i k M .
td:ıi t u W :
^ Ç o cu ğu
gibi, iki
ı^ ^ -^ Ie .
ç.o c.u ğ u n ^ 1 tW"ıe.ı.iJir.
O
wj
b ü y ü t t ü k , yyw *
J e . p « rç ^ k v w v % vA^j
ge-reJuyor?'
943
B ^tuht
le - 1 9 4 7
g ö ç .^ ^
ç .e .v r e .e .r \ y le .
W e J , G r o ı.^ , P i ı . ^ t o r
jm ? .
v ı.) t e . t V " ^
/ / 'A ''',/
ve. o , ^ ^ w
m
k ^ ^ ^
ke..z. N e .w
Y o M t g id e -r
B r ^ ^ t ljc J e .
^ ^ e v ı e . koytV". A n c .d \ o ^ ^ ı
iç.ih
m im i'
fttâz
c iliğ u
ve.
,
^ te .r in c .e . t i c .
'
h ü k vv.ü v e .tiır. B ^ r e .c .h t cJe.
W /
'" w
o lY "d ığ ı
cJe.nge.ı.ihi
rinc.
ç.d ^ V "'tl o ltlh "Ko^V'v-Ühiıt
^ ^ if e .ı.t o " ^
u y ^ ^ e .n
bU lur.
D ej^e^ih,
wtJ&ı\ oUüğum
%
lp 4 ' ' .
f t . . 11H m .
A
13. yüzyıl Çin'inden bir oyunun uyarlaması olan "Kafkas Tebeşir Dairesi Brecht'in Amerikalı
yapımcılann ilgisini çekmek için son denemesidir.
ğ u s .ta . I 9 4 5 't e .
l+tW a K.u\we.tie.ri,
ki
te4!V'A o l ^
v e . P ^ N f i't e . J ^ ^ ^ a
h e .y - .^
B in le rce m a su m in sa n a k arşı girişilen,
bu h e m in tikam h e m d e bilim sel d en ey
niteliğ in d ek i eylem , y e n i b ir g e re k ç e y le atom
ça ğ ın ı başlatır: silah ian m a yanşı.
B u ra y a k ad ar, B re c h t bilim i h e r zam an
insanlığ ın ile rlem esin e y ard ım cı olduğu
g e re k çe s iy le sa y g ıy la se la m la m ıştı. A tom
b o m b a sın ın can a v a rlığ ı B re c h t'i k en d i bak ış
a çısın ı g ö z d e n g e çirm e y e iter.
v e.
^ tığ ın d t.ı l+ itle.rih o r < ^ ı
M rtı
2>^re.t
l^^dığı e.l e Y ı^ ^ ^ ı
-/
*
i n ın
y -)
la la m
ı
k ^ u m , d\tö J. LaugUton ie. o ^ ^
ve^uyonunu eY^^.
G a lileo G alilei (1 5 6 4 -1 6 4 2 ) M ed iciler'in saray ın d a, V e n e d ik 'te
v e F lo ra n sa 'd a bilgin v e a r a ş t ı t - a c ı o la ra k yaşam ak tad ır.
B ilim e a ç v e in sa n ak lın a in a n cı ta m o la n G alilei, se fa le ti v e
b a tı! in a n ç la n o r ta d a n k a l d ı t - a k istem ek ted ir.
'G ö r ü f J l ğ ü
k c ı :W ı ^ ı g & J e - r b o t - V e - d l r J ' c
gl.il'\e-ih ç_ e-v re-ı.h ck . vv-utlu vv-e-ı.ut d öhü rY or;
bdı!w nvır, o c i r l e - r , p ^ M İ e - r v e - K .cJıih d (e-r v e - h t :ıt t c
bire- OhUhliA I b i r i t e - d öhü rY or."
Ancak buluşlan Kilise’nin menfaatleriyle çakışır. Galilei
dünyanın yuvarlak olduğunu, Evren’in merkezi olmadığını
ve Tann'nın bize bulutlann ardından bakmadiğını kanıtlasa
Kilise’ye bir daha kim itaat etm ek isteyecektir?
,
'Eisgzkyom
torafkJom
iç* çcic/Hİvn lotoce. Je.ğ^ Itây&ca
lutf^Ka çlywi, ^M\Ja Mır.
ge.n
^^w.
K o n fo rlu
c lıy a ^
y t ^ ^ rn
e.Iıni
^ h
ck:ln
G d ie ,i,
e .t e .ğ ini ç .e l e .r ,
g ^ ic e .
d e .v ı;ıv e . r .
"BTıırv-ih ;;e.,g ().h e.
i^ m
b ^ y a tiim
<e.fa(e.tIe.rihi t t z d l t ^ M
d Ju g u m
inı;ınırıırv-. ^ B e . i l
e -fe -iM le -r W ı ; ı f ı ^ ^
g ö ^ !e .r i
k or-1\ u tt.h- tlıırv- i^onı;ırıt e .ğ e .r s ı r f
tlıırv- d s u n J'rY e. b J g i b i r i k t i ^ ^ J e .
y e .tin irle .rı.e ., bfıırv-
ta lı^
te.rıl\ e.icY ie. k ^ ı kc;!r)icYc;! k d ır."
Peki ya bugıon?
Iıbyv, "Ye-hi iyi
A A ırfk o n y u rtta ırfı'W \
ga?ıwh afcww^y(a ig i
s & te ır fiv v jçjh !
m
m
&
e - r t u i günü,
dönüş
B rv :h t
^:ıürih'e-
gide-r. kviç.re-'de- ge.ç.irJıği bir-ka;. ^
N e .e - r 'i W u r ve-
"A n tig o n e -'lı.inin
bir u y ^ ^ ^ ı ü.ze-^rinole- ç.dıtır (A n tig o n e - alı- $.e-fe-^rinde.
.yf'l
H-e.Je-ne- W e -ig e J w m ın c Jc ın
o»
^ ^ t A l ^ ^ a 'h t - 1 e.w bit\ i t e . r e . r e . e . i ;d e .^ .k t e .J r . O r ^ a
ö n c e ., h e .r tt\
iün, k ^ d e .e .
bit ^ . t u r y a
ı:ılıt.
boiA^ba
I9 4 !'c k . T h g u Be.tfın'e.
ve.
s.e.n.e.fj Jo l» v *\ a ç f ^ b i t ı g ö ^ r c .e . cYkiıt.
“B erlin , H itler'in b ir
fik rin d en e sin le n e n
C h u rch ill'in k ezzabı.
Berlin, P otsd am
y a la n la n n d a çıt
çık m a y a n so k a k la n n
ü zerind e g eceleri
h a v a köp rü sü nü n
u ç a k la n n ın vınladığı
b ir m o lo z y ığ ın ı."
“Ç alışm a G ünlü ğü"
2 7 .1 0 .1 9 4 8
K ışın, S o v y e t b irlik leri B a tı'd a B atılı
D e v le tle r’in k o ru m ası altın d a b ir Almcrut
d evletinin kurulm asını e n g e lle m e k
a m a c ıy la B a tı B e rlin 'e girişi k a p a tırla r.*
.A m erikalılar m u h ta ç d a m d a k i halla
a y la rc a b ir h a v a köp rü sü y ard ım ıy la
b e slerler.
B^re.c.ht,
b ir 4Y ı:.K ro
v v -e .rk e .^
b ir ^ ^
ve.
b ir
ç .& t ü ğ ü n ü g ö n J r .
Z arlar atılm ıştır: M ay ıs 1 9 4 9 'd a B a tı'd a
F ed e rl+ A lm a n y a C u m h u riy eti, b e ş
ay s o n r a d a D o g tı'd a D em o k ratik
Almcrutya C u m h u riy eti ilcrut ed ilir -iki
sü p er g ü cü n g elecek te k i ça tışm a la rın a
ta m p o n o la c a k iki d evlet.
• B a tı y a d a D o jlu . b ^ d a c o g r a f i d eğ il s iy a s i ta b ir le r d ir. B a tı B e r lin , D o jlu B e r lin ’in o b a s ın d a
b ir a d a c ık o la r a k k a lır - ç n
y e - n i b ir
te .ı.p it ^ e . r :
b ir ç .o ğ u n lu ğ llfl, e .
ck .rı. g k ^ ^ J ı ğ i M
az
g ü n c .e J g e Jv v -e ..k te .Jır.
r u v v - 1 t e ..r i i e ..r b l l l h
OcYLJh
Ce.ım-e.ım-e. M d w , ! . l ^ U ı n
h iç.b ir
g ö r c tiğ ü iç.irı ocYLJh O M h e ..r
^
b ir ie l.K c k . d U \ J i r l e ..n
M n ıtıJır.
!.o ğ u k
i^ a
l : r ^ ç . ı bUil.lhUr.
jjrfö
ir iow aki oyunla, B re ^ K t
iyi kovH inkt « n ^ ü k ü n i i ıöyfe.r.
Sosyalizm i dem olcratik bir
şekilde kurabileceklerine inanan
K om üncüler başansızlığa uğrarlar.
D üşm anla işbirliği y ap arak
kendilerini katledecek burjuvazinin
özgürlüklerini ve m alvarlıklarını
korum uşlardır.
: K om ün'ün başansızlıgını
canlandırarak, B recht sosyalizm in
kurulabilm esi için geçici olarak
bireysel h ak lan n askıya alınm ası
sonucuna varır
KlüCriSJ, bu
prcfe.t<xrya
|AM öriüğü için
«te^teh bir
gö/W ei,tir
Bu talepler partinin bile kabul
edebileceğinden daha sosyalisttir.
Nazi diktatörlüğünden bu kadar az bir
zaman sonra, bu fikrin halkta büyük
bir ters tepkiye neden olacağından
korkulur.
T iy a tro için K ü çü k O rg a n o n 'u d a ( 1 9 4 8 'd e y azılm ıştır) ay n ı şek ild e
h araretli ta rtışm a la ra n e d e n olur. B re c h t, b u k ita p ta F ra n c is B a c o n 'ın
( 1 5 6 1 -1 6 2 6 ) b ilim se l am pirizrnine g ö n d e rm e y a p a ra k tiy atro su n u n
d e n e y se l v e tutkulu niteliğ in in altını çizer. ö ğ ie n m e ey lem in in y en id en
z e v k a lm a ey le m i h a lin e g eld iğ i y e n i b ir z a m a n h a y a l etm ek ted ir.
“T iy a tro n u n e g le n c e , a m a m u tlak eğ len cen in kend isind en b a ş k a bir
d a y a n a ğ a ih tiy acı y o k n u .
T iy a tro n u n sa ğ la y a b ileceğ i za y ıf (basit) v e g ü çlü ( ^ ^ a ş ı k ) se v in çle r
v a rd ır. B ü y ü k d ra m a tik e se rle rd e k arşım ıza ç ık a n b u so n u n cu la r
y o g u n la şm a la n n a , ö rn eğ in c in s e l e y le m a şk ta nasıl u la şıy o rsa öy le
u laşırlar; d a h a dallı bu daklıd ırlar, o rtay o lu b u lm a k ta d ah a becerik lid irler,
d a h a çelişkilid irler v e so n u çla r y ö n ü n d en d a h a zen gin d irler...
... T iy a tro sey ircisin i şaşırtm alıd ır, v e bu , tan ıd ık o la n d a n u zak laşm a
tek niğ in in y ard ım ıy la olur. T e k n ik tiy atro n u n , y en id en ü retim lerin d e,
d iy alek tik m atery alizrn d en y a ra rla n m a sın a izin v erir... D iy alek tik
m a te r y a lim e g ö re, h e r şe y a n c a k d ö n ü şerek , y a n i kend i k en d isiy le
z ıtla şa ra k v a r olabilir. B u, in sa n la n n t o p l ^ s a l y a şa m la n n ın k en d in e
h a s niteliğinin ifa d e ed ild iği d av ran ışlan , k a n a a tle ri v e d u y g u lan için de
g eçerlid ir."
Bu ö n em li m a n ife sto d a n itib aren B re c h t sık sık d iy alek tik tiy atro su n d an
sö z ed ecek tir.
Y a ln ız
çelişk ile rle d olu o la n kişi
k anlı can lıd ır.
tiy " "
kmoM
Mno
Üse.rve." kalktı bir broyjrüi'e.
^ C f 'I .
Eiki le. Ye*\i cvmMİ ç.^eiıVJe.r ıe . ı-.^tıafur
ıge.Irıt^t.irvw!l. i;.tı
ve. foçfA'-az vyitfar.
De.vw3krc»tK A l^ ^ y ıı
ck.mM B^ruht
ç.^eiıVJe.r ilit ilite. y ıg U ıg »*^
bir UV\-Ut ıygıo\r. EKoo'bir,
bir göçe. n^e.de. ol^.ttıc.lr.
Çin
ve. i^iale.olojk ie.rtli ^ tah
bir brçvum
\
2>^ıu.ht ve. W ^ e .
r u b w rt*M
E M S E m & IE \
kı^ O Ttar .
7 -o t
e JJe , e Ja r fe
k^
a r J a ,
r
g ü n ç
ve.
BER
U
HER
o
^
^
^
’ ve.
Brecht, D o ^ Alman Tiyatrolan için bir repertuar
oluşturmayı kendine görev edinerek çalışmaya
dalar. Sonraki yıllarda, klasik oyunların oldu^
kadar sosyalist gerçekçiliğin de uyarlamalannı
yapar
& H
i
Art
âO«fT6AUQ3
r ı ı
■
j
■ ■
ıı— ı
71 J
İ l a
B e riin e r E n se m b le " Ü ç K uruşluk
O p era "n ın y aratıld ığ ı sa h n ey e
y e rle şir v e bu g ü n hâlâ da o rad ad ır1
B re c h t re sm i o la ra k u y an lm ak tad ır.
S a h n e le m e le ri işçi se y irci topluluğu
için fazla d e n e y se l, so ğ u k ve
şek:ilcidir. O lum lu sa y ıla b ile ce k
d u y g u lann eksikliği dikkat
çek m ek ted ir.
B re c h t'i, to p lu m cu g e rçe k çi b ir dram atu rjin in resm î
doktrini o la ra k dillend irilen R u s y ö n etm en K. S.
S ta n isla v sk i’n in kuram ıyla k a rş ı k arşıy a getirirler.
H aziran 1 9 5 3 ’te , S ta lin 'in ölü m ü nü n h e m e n ard ın dan , D o g u B e rlin işçileri
y en i ç a lış m a k o ş u lla n n a k arşı g ö s te r ile r d ü zenlerler. H ızla cliger şeh irlere
d e y a y ıla n isy a n S o v y e t ta n k la n tarafın d an b a stın lır.
"1 7 Haziran ayaklanmasından sonra,
Yazarlar Birliği Sekreteri
Stalinallee 'de bildiri dagıttı.
Halk, diyordu, kendi hatasıyla
Hükümetin güvenini yitirdi
Ve ancak çabalanm ikiye katiayarak
Tekrar kazanabilir. Hükümet için
Daha kolay olmaz mıydı
Halkı devirip
Yeni bir halk seçmek?"
B .B .
O lay lar, B re c h t'i T u i'le r (y o zlaşm ış e n te le k tü e lle r) ü zerin e b ir o y u n u , eski
b ir o ry a n ta l m a sa lla sü sle y e re k y en id en e le a lm a y a iter: “T u ra n d o t y a d a
A klayıcılar K o n g resi"
B recht so n y ıllan n d a tıpkı Galilei gibi d ü n y a d a n elini etegini çeker. Ç ogtınlukla şehir
dışına, B uckow 'daki evine çekilir. Bir elinde kro n o m etrey le çalışm aktadır. D ogu
B erlin'de, B rech t'ler tiy atro lan n a o n dakika uzaklıktaki C h a u sse en strasse'y e (bugün
arşivlerinin b u lu n d u ğ u y ere) eski F ransız p ro te sta n m ezarlığının karşısına yerleşirler.
Ç alışm a o d asın d an B recht, H egel'in m ezan n ı görebilm ektedir.
Eğer sonsuza dek sürüyor olsaydık,
H er şey dönüşürdü
Ama biz bitm işiz; çoğunlukla
G eçm işte kalm ıyor.”
B uckow ’dan “Ağıtlar
B rech t 14 A ğustos 1956’da ölür. E rtesi gün,
çinko b ir tabu tu n içinde toprağa verilir.
ONDAN BERİ vvB^UNDAN S O ^ ^
W W e .r t h
(i) Pe.te.r FrffccJ.
® ^ ^ o
Be-iso^
ik : B re ch t için belii b ir ed ebi tü rü (epik dr"undan v e
ro m a n d a n b ah sed er) değil, a n c a k an latıcın ın an lattığ ın a
karşı talan d ığı eleştirel ta v n ifa d e ed er. A nlatıcı, ey lem i
kend ini on u n la k an ştırm ad an an latır v e yorum lar. B ö y le ce
oku yucu nun y a d a sey ircin in eleştirel b ir m e sa fe alarak
g ö z lem le m esin e v e k an aat g eliştirm esin e izin verir.
1 9 2 6 'd a n itib aren , B re ch t epik tiy atro y u n atü ralist ve
ek sp resy o n ist alarn lara karşı tanım lar. P ratik bilg iler
ile te n v e g erçek lik üzerind e etande bu lu n m a y etisin e
sa h ip m a te ry a list b ir d ü şü n ce ö ğ re te n b ir bilim çağı
tiyatrosun dan b ah sed er. Y a b a n cıla ş tırm a bilim sel
tiy atro n u n b a ş lıc a aracıd ır.
D id a k t ik ( . . . o^yun): M " k m m uzerine yaptığı
in ce le m e le re p aralel olarak, B re ch t g erek tiyatro
k u ^ m u n d a n g erek sey ircisin d en v a z g eçen d id a ^ ık
alıştırm alar yazar. K om ünist g en çliğ in a m a tö r topluluktan
için ön g örü len alıştırm alann am a cı siyasi ey lem le ahlaki
d üşü nceyi b ir a ra y a getirm ek için k olek tif d avranışlar
d en ey lem ek tir. Sey irci-o y u n cu tüketici olm ayı bırakip,
ü retici olm ak a m a cıy la öğ reterek öğrenir.
Y a b a r ı c ü ^ ^ r m a (^Aim. V e ^ r e m d t m g ): B rech t, 1 9 3 6 ’dan
itibaren bazı epik araçlan belirtm ek için sık sık H egel'd en
esinlendiği bu terim i kullanır. Bu epik araçlar, sahnedeki
karakterler v e sü reçlerd e tanıdık v e belirgin olan ne varsa
ortadan kaldırmalıdır. B ö y le ce alışılm adık v e takdire şayan
hale gelen karakter ve sü reçler seyircinin h em en güdüsel
olarak kendini özd eşleştirm esine v e tiyatroyla gerçekliği
k anştırm asına en gel olurlar. B ir seyirci bir d ^ m u n
tarihselliğini kavrayınca, dünya o n a daha d ö n ü ş^ m leb ılir
gelecektir: “Bundan bö y le tiyatro on a kavram ası için
bir dünya su nar.” Şunlar yaban cılaştırm a efek ti olarak
kullanılabilir: O yun aralan v e eylem i b ö len şarkılar, anlatıyı
ön e alan p ^ ^ ^ a r , giriş ve so nu ç anlatılan ya da seyirciye
doğrudan hitap, jestler ve m etaforlar, m^üzik, d ekor vs. A sya
tiyatrosunda ve o rtaçağ farslannda bu efektlerd en b o lca
kullanılm aktadır.
T o p l m ı s a i G e s ^ : S ir bireyin h em kişili!Oni h em
de toplum sal yerini ve d ^ ^ u n u belli ed en je s tle r ve
davranışlar küm esi, dil v e tonlam adır. “G estu sta herhangi bir
degişıklik yapılm adan, sözler v e jestlerin yerine b aşk a jestler,
başk a sözler konabilir.”
Oa Georle a . ı u , Bertolt Brecht, ou le petit cantre le grand, Aubier, 1981
W ııte r l^^^m ln, Essais s u r Brecht, M aspero, 1969
^Dort, Lecture de Brecht, Seuil, 1960
^ ^ ^ ^ c Ewen, Bertolt Brecht: sa vie, son art, son tem ps, Seuil, 1973
May rn, Brecht et la tradition, L’Arche, 1977
K lu a VilkOT, Bertolt Brecht: une biographie, S tock , 1978
Obliques N o: 20/21, 1979
Herne C ilt 1-11,1982
K em ankeş M a h allesi M um hane C addesi No: 3 9 / 3 9 Karaköy 3 4 4 2 5 Beyoglu ■ İstanbul
+ 9 0 2 1 2 2 4 4 4 8 8 7 ln f o O h a b ltu a k l ta p .c o m ^w w .h a b itu s k ita p .c o m
fclffC
Berlin'e yolumuz düşmeden, B re ch t'le herhangi bir karşılaşma
yaşamam ışken ya da hayatımız tiyatroya şu kadarcık değmem işken bile
B recht hakkında her şeyi nasıl bilebiliriz?
Peki, B re c h t’in Nazi dönem inin se rt koşullarındaki kom ünist fikirle rin e ,
oyunları yazma sürecine, sürgün yıllarına ve en zor koşullarda bile yitip
gitmeyen muzip hallerine nasıl şa h it olacağız?
İşte, Y e n i B a şla ya n la r İçin B recht gerçek anlamıyla bu deha adamın
hayatta yaşadığı tüm karşılaşm aları, oyunlarını, düşüncelerini, kısacası
onun hakkında her şeyi ka p sıyo r...
Kitap bir yandan kişisel bir hikayeye tanıklık ederken diğer yandan
B recht'in bir arada yaşadığı, tem as ettiği, konuştuğu tarihsel fig ü rle rin ve
dönem lerinin de ta rih in i içeriyor. Tiyatrosu kadar 'diya le ktik' bir yöntem le
kaleme alınmış elinizdeki kitap eğlenceli, komik ve her anlamda devrim ci
bir adamın politik, te a tra l m ücadelesini içeriyor.
Tarihsel olayların ve kişiliklerin dışında, m odern dram aturjinin köklerini
arayanlara, 'yeni başlayanlar'a dediysek de, konuyu yalam ış yutm uşlara
ve konuyu bir türlü bitirem eyenlere gerçek bir ka yn a k...
ISBN 97 8- 60 5- 88 69 7- 0- 7
9786058869707
habiius Kitap
7 8 6 0 5 8 H 8 6 9 7 0 7 II