japonya yıllık raporu (2009)

Transkript

T.C.
JAPONYA BÜYÜKELÇİLİĞİ
TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
JAPONYA YILLIK RAPORU
(2009)
Adres: Turkish Embassy, Office of the Commercial Counsellor
2-33-6 Jingumae, Shibuya-ku, Tokyo 150-0001, Japan
Tel1: 81-3-3470 6723 Tel2: 81-3-6439-5732 Tel3: 81-3-6439-5700 Fax:81-3-3470-6280
Web: www.musavirlikler.gov.tr E-mail: [email protected]
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM-1 SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER......................................2
Ülke Kimliği…-2
Sosyal Göstergeler...-3
Genel Ekonomik Göstergeler…-4
BÖLÜM-2 ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER..............................................6
Siyasi ve İdari ve coğrafi bilgiler…-7
Nufus…-10
Çalışma ve İşgücü…-12
Değerlendirme…-14
Sosyal Güvenlik ve Bütçe-17
BÖLÜM-3 EKONOMIK DURUM............................................................................19
Ekonomi Politikası…-19
Savaş Sonrası Japon Ekonomisi…-19
Önümüzdeki Dönemde Japon Ekonomis…i-19
Enflasyon…-21
Döviz Politikaları…-21
Maliye Politikaları…-21
Üye Olduğu Uluslararası Kuruluşlar…-22
Dahil Olduğu Uluslararası Ticari ve Ekonomik Anlaşmalar…-22
Sektörler-23
Tarım ve Hayvancılık-23
Ormancılık-24
Sanayi-24
İnşaat-24
Turizm-24
Bankacılık-25
Finansal Hizmetler-26
Perakende Sektörü-26
Dogal Kaynaklar ve Enerji-28
Yabancı Yatırımlar-29
Yatırımlarda Öncelikli Alanlar-31
Yatırımlara Sağlanan Teşvikler-32
Japonya-AB İlişkileri Bilgi Notu-32
BÖLÜM-4 SİYASİ DURUM......................................................................................41
BÖLÜM-5
JAPONYA’DAKİ TÜRKLER................................................................44
BÖLÜM-6 JAPONYA’NIN DIŞ TİCARETİ...........................................................46
Dış Ticaret-39
Tarife Dışı Engeller-41
JIS Standardı-42
JAS Standardı-42
Tel1: 81-3-3470 6723 Tel2: 81-3-6439-5732 Tel3: 81-3-6439-5700 Fax:81-3-3470-6280
Sogo-Shoshalar- Genel Ticaret Şirketleri -43
Japonya’nın Dış Ticaret İstatistikleri-45
BÖLÜM -7 TÜRKİYE-JAPONYA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ......69
Ticari ve Ekonomik İlişkiler-69
Yasal Altyapı-62
Ülkemizin Japonya’ya İhracat Potansiyeli Olan Başlıca Sektörler-63
Türkiye-Japonya Yatırım İlişkileri-64
Türkiye-Japonya Müteahhitlik Hizmetleri İlişkileri-66
Ekonomik ve Ticari İlişkilere İlişkin değerlendirme-67
Japonya’nın Türkiye İle Ticari İlişkilerine Ait İstatistikler-74
BÖLÜM- 8 JAPONYA’YA İHRACAT YAPAN FİRMALARIMIZ İÇİN FAYDALI OLABİLECEK
BİLGİLER:........................................................................................................................95
Japon Toplumunun Temel Özellikleri-84
Japon Şirket Kültürü-87
Japon İş teamülleri-88
Japonya Pazar yapısına ilişkin Bilgiler-91
Dağıtım Kanalları-92
Japon Dağıtım Sistemine Özgü Uygulamalar-93
Tüketici Tercihleri-94
Gıda Tüketimi-96
Reklam ve Promosyon-97
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme-97
Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler-98
Japonya Genel Preferanslar Sistemi (GSP)-99
Fuarlar,Ticaret ve Alım Heyetleri-100
İhracatçı Firmaların Sorunları ve Öneriler
BÖLÜM 9 DEGERLENDİRMELER..........................................................................103
Değerlendirme ve Öngörüler-102
Japonya’daki Pazar payımızın artması bakımından SWOT analizi-103
Karşılaşılan sorunlar-105
Japonya’ya İhracatımızın İstenilen Düzeyde Artmamasının Başlıca Nedenleri-106
Japonya’ya ihracatımızın arttırılması için yapılmasında fayda olacağı düşünülen
Faaliyetler-106
İhracatımızın attırılması Yönünde Müşavirliğimizce Yürütülen ve Olumlu Yönde ilerleyen
çalışmalar-107
Japon Gümrükleri nezdinde tanımlı bulunan Laboratuvar Listesi-109
BÖLÜM-10 YARARLI ADRESLER...........................................................................111
Kaynaklar-118
Tel1: 81-3-3470 6723 Tel2: 81-3-6439-5732 Tel3: 81-3-6439-5700 Fax:81-3-3470-6280
TABLOLAR
Japonya’nın Dış Ticaret Tabloları
TABLO - 1 JAPONYA VE TÜRKİYE'NİN DÜNYA TİCARETİ İÇİNDEKİ YERİ (S-46)
TABLO - 2 JAPONYA'NIN DIŞ TİCARET DENGESİ (S-47)
TABLO- 3-1 COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET (S-48)
TABLO - 3-2 COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET (S-49)
TABLO-4 JAPONYA'NIN İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (S-50)
TABLO-5
JAPONYA'NIN İTHALATINDA ILK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (S-51)
TABLO-6-1 JAPONYA'NIN ANA MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI (S-52)
TABLO-6-2 JAPONYA'NIN ANA MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI (S-53)
TABLO -7-1 JAPONYA'NIN ÖZEL. GÖRE SINIF. MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI (S-54)
TABLO 7-2 JAPONYA'NIN ÖZEL. GÖRE SINIF. MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI (S-54)
TABLO-8-1 (SITC, Rev.3) GÖRE GENEL İHRACATI, 2006-2009 (S-55)
TABLO-8-2 (SITC, Rev.3) GÖRE GENEL İHRACATI , 2006-2009 (S-56)
TABLO-9 (SITC, Rev.3) GÖRE ÖZET TABLO (S-57)
TABLO - 10 JAPONYA'NIN FASILLARA GÖRE DIŞ TİCARETİ (S-58-59)
TABLO – 10-1 JAPONYA'NIN FASILLARA (GTIP 2’Lİ KOD ) GÖRE İHRACATTA İLK 25 ÜRÜN (S-60)
TABLO-11-1 JAPONYA'NIN FASILLARA (GTIP 2’Lİ KOD ) GÖRE İTHALATTA İLK 25 ÜRÜN (S-61)
TABLO-11-2 JAPONYA'NIN GENEL İTHALATINDA İLK 20 ÜRÜN (S-61)
Japonya’nın Türkiye İle Ticari İlişkilerine Ait Tablolar
TABLO-12
TABLO-13-1
TABLO-13-2
TABLO-14-1
TABLO-14-2
TABLO-14-3
TABLO-15
TABLO-16-1
TABLO-16-2
JAPONYA'NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ (S-75)
MAL GRUPLARINDA JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATI (S-76)
MAL GRUPLARINA GÖRE JAPONYA'NIN TURKIYE'DEN ITHALATI (S-77)
(SITC, Rev.3) GÖRE JAPONYA’NIN ÜLKEMİZE İHRACATI (S-78)
(SITC, Rev.3) GÖRE JAPONYA’NIN ÜLKEMİZDEN İTHALATI, (S-79)
(SITC, Rev.3) GÖRE JAPONYA’NIN ÜLKEMİZ İLE DIŞ TİCARETİ (S-80)
JAPONYANIN 2’LİFASIL BAZINDA ÜLKEMİZ İLE DIŞ TİCARET VERİLERİ (S-81-82)
JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATINDA İLK 20 ÜRÜN (S-83)
JAPONYA'NIN TÜRKİYE'DEN İTHALATINDA İLK 20 ÜRÜN (S-83)
Tel1: 81-3-3470 6723 Tel2: 81-3-6439-5732 Tel3: 81-3-6439-5700 Fax:81-3-3470-6280
JAPONYA
1
BÖLÜM 1
ÜLKE KİMLİĞİ-(2009 YILI)
Devletin Adı
Japonya, Nippon, (Nihonkoku)
Başkenti
Tokyo
Yönetim Biçimi
Anayasal Monarşi
İmparator
Akihito
Başbakan
Yukio Hatoyama 16 Eylül 2009~
Resmi Dili
Japonca
Etnik Yapısı
Japon %98.5, Koreli %0.5, Çinli % 0.4, Diğer % 0,4
Dini Yapısı
Shintoizm (%83.9), Budizm (%71,4), Hiristiyanlık (%
2), Diğer (%7.8) (Japonlar genelde hem Shintoism
hemde Budizm inanışına sahiptir.)
Para Birimi
Yen (¥) (JPY)
Yüzölçümü
377,930 km2
Tarıma Elverişli Alan
% 11,64
Resmi Mesai Saatleri Ve
Günleri
Pazartesi – Cuma 09:00 – 18:00
Büyük Kentler, (Limanlar)
Tokyo, Osaka、 Kanagawa, ,Aichi (kentler)
Chiba, Kawasaki, Kiire, Kisarazu, Kobe, Mizushima,
Nagoya, Osaka, Tokyo, Yokohama (limanlar)
Türkiye İle Saat Farkı
+7 saat (UTC+9) (yaz saati uygulaması yoktur)
7 January 1989~
Aylık Çalışma Saati (Ortalama) 152.4saat
Uluslararası Telefon Kodu
81
2
SOSYAL GÖSTERGELER-2009
Nüfus (2009)
127,751 Milyon kişi
Yıllık Nüfus Artışı
-0.14%
Nufus Dağılımı (1.000kişi)
TOPLAM
ERKEK
BAYAN
0～14yaş
17.162
8.795
8.367
15～64
82.174
41.342
40.832
65 Yaş Uzeri
28.350
12.104
16.245
75 Yaş Uzeri
13.303
5.024
8.297
Nüfus Yoğunluğu
338 Kişi/km²
Ortalama Yaş
44
Ortalama Ömür (yıl)
82
Kadın
86
Erkek
79
Okuma Yazma Oranı (2009)
% 99
Yüksek Öğretim Okul Sayısı (adet)
756
Yüksek Öğretimdeki Öğrenci Sayısı
2.83 Milyon Kişi
Hastane Sayısı (adet)
8943
1000 kişiye düşen doktor sayisi
2.06
Gelen Turist Sayısı (milyon, 2008 )
7.37
Giden Turist Sayısı
15.9
(milyon, 2008)
Eğitim Harcamaları / Bütçe (2009)
%6
Sosyal Güvenlik / Bütçe (2009)
%28
Karayolu Uzunluğu (Toplam)
1.18 million km
Otoyol Uzunluğu
7,333
Demiryolu Uzunluğu
23,556 km
Kişi Başına düşen Yıllık Elektrik Tüketimi
(KWH/Kişi)
8,144 kWh
Asgari Ücret
Uygulama 2002 yılında başladı. Halen asgari ortalama
saat ücreti 713 JPY dir.
km
3
GENEL EKONOMİK GÖSTERGELER-1 (2009)
GSYİH-DÜNYA SIRALAMASI
5.068 trilyon ABD $ (2009)
5,462 trilyon ABD $ (2010 tahmini, EIU)
KİŞİ BAŞINA GSYİH
33.453 ABD $
(Satın alma gücü paritesine göre)
33.810 ABD $ (2010 tahmini, EIU)
GSYİH BÜYÜME HIZI
% -5,2 (2009)
%2,9 (2010 tahmini, EIU)
ENFLASYON ORANI
% -1,7 (2009)
%0.0 (2010 tahmini, EIU)
TOPLAM REZERVLER
1,024 trilyon ABD $ (2009)
ÜLKEYE GİREN YATIRIM TUTARI
11,8 milyar ABD $ (2009)
14,2 milyar ABD $ (2010 tahmini, EIU)
YURTDIŞINDAKİ YILLIK YATIRIM
TUTARI
74,6 milyar ABD $ (2009)
TOPLAM İŞGÜCÜ
66,2 milyon
İŞSİZLİK ORANI
: % 5,1
PARA BİRİMİ - PARİTESİ
Japon Yeni (¥), 1 $ = 88,7 ¥ (2010)
DÜNYA BANKASI İŞ YAPMA
KOLAYLIĞI SIRALAMASI
15 (2010 Sıralaması)
GSMH’NİN SEKTÖREL DAĞILIMI
Tarım % 1,5, Sanayi % 22,8, Hizmetler % 75,7
DOĞAL KAYNAKLAR
Hemen hemen hiçbir enerji kaynağına sahip olmayan
Japonya dünyanın en büyük kömür ve sıvılaştırılmış
doğal gaz ve ikinci büyük petrol ithalatçısıdır.
BAŞLICA SANAYİ DALLARI
Motorlu araçlar, elektronik ürünler, makine teçhizat,
çelik ve demir dışı metaller, gemiler, kimyasallar,
tekstil ve işlenmiş gıda üreticisidir.
92,6 milyar ABD $ (2010 tahmini, EIU)
4
Japonya’nın Temel Ekonomik Göstergeler-2
GSYİH (milyar dolar, cari
fiyatlarla)
GSYİH (trilyon Yen, cari
fiyatlarla)
Reel Büyüme Oranı (%)
Kişi Başına GSYİH
Kişi Başına GSYİH (dolar,
PPP)
İşsizlik Oranı (%, ort.)
Enflasyon Oranı (%,
TÜFE)
Enflasyon Oranı (%, ÜFE)
Kredi Faiz Oranı (%, ort.)
Döviz Kuru (Yen/$, yıl
sonu)
İhracat (fob, milyar dolar)
İthalat (fob, milyar dolar)
Dış Ticaret Hacmi (fob,
milyar dolar)
Dış Ticaret Dengesi
(milyar dolar)
b
2005
2006
2007
2008
2009b
2010c
2011c
4553
4362
4378
4909
5070
5291
5423
502
507
516
507
475
476
483
1,9
2,0
2,3
-0,7
-5,5
1,5
1,0
35,699 34,210 34,353 38,566 39,900 41,720 42,880
30371 31965 33527 34045 32693 33720 34577
4,4
-0,4
4,1
0,3
3,8
0,7
4,0
0,4
5,1
-1,1
5,6
0,2
5,5
0,9
1,7
1.4
118,0
2,2
1.5
119,0
1,8
1.8
114,0
4,6
1.8
90,8
-5,1
1.5
90,0
-0,2
1.5
90,0
1,2
1.9
89,0
568
474
1042
616
535
1151
678
573
1251
746
708
1454
532
496
1028
634
580
1214
680
615
1295
94
81
105
38
36
54
65
c
Economist Intelligence Unit tahmini. Economist Intelligence Unit projeksiyonu.
Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Japan Country Forecast (Aralık 2009)
5
BÖLÜM 2
ÜLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Ülkenin Kısa Tarihçesi
İlkçağ Tarihi
Japonya’nın tarihi M.Ö. 8000 dönemine kadar geriye gittiği belirtilmekle birlikte, şu ana
kadar bulunabilmiş el yapımı toprak kap örnekleri M.Ö. 2500 dönemine karşılık
gelmektedir. Japonya’da pirinç yetiştirme ve madeni alet kullanımı M.Ö. 4. yüzyıl gibi
erken bir tarihte başlamıştır. Başkenti şimdiki Nara Eyaleti olan merkezi yönetim sistemi 4.
ve 7. yüzyıllar arasında gelişmiştir.
Aristokrasi
8. yüzyılda büyük bir güç olarak hüküm süren Çin’in etkisi ile Budist kültürü yayılmıştır.
Başkent, aristokrat yönetimin uzun bir süre devam ettiği şimdiki Kyoto şehrine taşınmıştır.
Dünyanın en eski romanı olduğu söylenen Genji’nin Hikâyesi bu tarihlerde yazılmıştır.
Savaşçı (Samurai) Toplum
Japonya'nın etkin yöneticisi olarak kabul edilen Ieyasu, iktidarını 1603'de şimdiki Tokyo
olarak bilinen Edo'da kurmuştur. Japon tarihinin en önemli dönüm noktalarından bir olan
bu dönemde, Ieyasu, Japonya”nin geleceğini belirleyen politik ve sosyal kanunlarla, halkın
yaşantısının her yönüyle tasarlandığı bir kalıp yaratmıştır.
İlk Batılılar Japonya kıyılarına bir önceki yüzyılda Muromaçi döneminde ulaşmıştır.
Ülkeye ateşli silahları tanıtan Portekizli tacirler, 1543'te Japonya'nın güneybatısında küçük
bir adaya yerleşmişler ve sonraki birkaç yıl içinde, Cizvit misyonerleri, İspanyol gruplar,
Hollandalı ve İngiliz tacirler de Japon topraklarına gelmişlerdir.
Avrupalılarla temasların Japonya üzerinde çok derin etkileri olmuştur. Bu misyonerler
özellikle Japonya'nın güneyinde çok sayıda kişinin inanç değiştirmesine sebep olmuşlardır.
Hiristiyanlığın, birlikte getirdiği ateşli silahlar kadar tehlikeli bir potansiyel teşkil
edebileceğini fark eden Togukava Şogunluğu, Hrıstiyanlığı ve Nagasaki Limanı'ndaki
küçük Dejima adası içinde yaşayan bir avuç Hollandalı tüccar, Nagasaki'de yaşayan
Çinliler ve ara sıra Kore Lee Hanedanlığı'ndan gelen resmi elçiler dışında, yabancıların
ülkeye girişini yasaklamıştır. Ieyasu'nun tesis ettiği sosyal ve politik yapının koruması
amacıyla bir anlamda Japonya'nın kapıları dış dünyaya tamamen kapanmıştır. Ancak, 18.
yüzyılın sonlarından itibaren giderek artan baskılar, 1853 yılında Amerika Birleşik
Devletleri'nin dört gemilik bir filosu Tokyo Körfezi'ne demir atmıştır. Bir sonraki yıl
gerçekleştirilen Amerikan filosunun ikinci ziyaretinde, iki ülke arasında bir dostluk
anlaşması imzalanmıştır. Amerika ile başlayan ilişkileri, hemen Rusya, İngiltere ve
Hollanda izlemiştir. Bu dönem, Japonya'nın içe kapalı geçirdiği dönemin bittiğini haber
veriyordu. Dört yıl sonra dostluk anlaşmalarını Fransa ticaret anlaşmaları takip etmiştir.
6
İkili anlaşmalar feodal dönemin de sonunu getirmiş ve Japonya kargaşaya sürüklenmiştir.
10 yıl kadar süren kargaşanın ardından Tokugava Şogunluğu tarihe karışırken, 1868 tarihi
itibariyle Meiji Restorasyonu dönemi başlamış ve hakimiyet İmparatora geçmiştir.
Modern Dönem
Meiji dönemi (1868-1912) Japonya'nın modern tarihinin de başlangıçı olarak kabul edilir.
Bu 20-30 yıllık bir dönemde Japonya, batının yüzyıllar içinde oluşturduğu üretim
altyapısını, politik kurumları, kısacası modern bir toplumun tüm unsurlarını olduğu gibi
transfer etmiştir. Başkent, Kyoto'dan bir önceki başkent olan Edo'ya taşınmış ve adı Tokyo
olarak değiştirilmiştir. Bu dönemde ülke her bakımdan gelişmeye ve genişlemeye
başlamıştır. 1894-1895 yıllarında Çin ile yapılan savaşta Tayvan; 1904-1905 yıllarında
Rusya ile yapılan savaş sonunda da Güney Sahalin işgal edilmiştir. 1910'da Kore ilhak
edilmiştir. İki yıl sonra İmaparator Meiji’nin ölümüyle ülke büyümesini sürdürmekle
birlikte ekonomik durgunluklar, siyasi çalkantılar ülkeyi kaosa sürüklemiştir.
Egemen güçler arasındaki çekişmeler, ülkeyi İkinci Dünya Savaşı'nın tam ortasına taşımış
ve 1945 Ağustos'unda İmaparator'un emriyle halk silahlarını bırakarak teslim olmuştur.
Ülke altı yıl kadar müttefiklerin kontrolünde kalmıştır. Bu dönemde ülkenin ekonomik ve
toplumsal yapısını değiştirecek, reform nitelikli bir dizi yapılanmaya gidilmiştir. Tarım
alanları yeniden paylaştırılarak Zaibatsu denilen aile şirketleri dağıtılmıştır. İşçilere ve
kadınlara çeşitli haklar tanıyan liberal bir anayasa 1947'de ilan edilmiştir. 1951 San
Francisco Barış Antlaşması ile Japonya yeniden dış ilişkiler kurma hakkını kazanmıştır. Bu
tarihten itibaren yaklaşık 15 yılda ülke yeniden uluslararası rekabet gücüne ulaşmış olup,
1964 Tokyo Olimpiyatları, ülkenin uluslararası arenaya kabul edilişinin ve ülkenin yeniden
ayağa kalkmasının tescili niteliğindedir. Bundan sonraki dönemin en önemli olayları ise
1972'de Okinava'nın Amerikan yönetiminden tekrar Japonya'ya geçmesi ve Çin ile bir
uzlaşmaya varılmasıdır. Bu tarihten sonra Japonya özellikle uluslararası ekonomik ve mali
piyasa ve kuruluşların baş aktörlerinden biri haline gelmiştir.
Siyasi ve İdari Durum
Ağustos 1945’de II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin ardından, Japonya, demokratik bir
ulus olma yolunda adımlar atmaya başlamıştır. 1947’de yürürlüğe girmiş olan Japonya
Anayasası, üç ilkeye dayalıdır: Halkın egemenliği, temel insan haklarına saygı ve savaşın
ve uluslararası anlaşmazlıkların çözümünde kuvvet kullanılmasının reddi. Anayasa, aynı
zamanda, yasama, yürütme ve yargının bağımsızlığını da öngörmektedir.
Anayasa'nın başında şu ibare vardır: "Biz, Japon halkı, her zaman için baskı ve taassubun,
zulüm ve köleliğin dünyadan uzak tutulması ve barışın korunması için mücadele ederek,
uluslararası toplumda şerefli bir yere sahip olmak isteğindeyiz."
Anayasa'ya göre,
 İmparator, halkın birliğinin ve devletin sembolüdür. Hükümran güç halkın elindedir.
 Japonya savaşı mutlak olarak reddeder.
 Temel insan hakları, ebediyen ve dokunulamaz şekilde garanti altına alınmıştır.
7
 Üyeleri halk tarafından seçilen Senato ve Temsilciler Meclisi Parlamentoyu
oluşturur. Senato'nun Temsilciler Meclisi'ne üstünlüğü vardır.
 Yürütme yetkisi, Parlamento'ya karşı sorumlu olan Kabine'nindir.
 Anayasa'da kararlaştırılan durumlar dışında İmparator'un yürütmeyle ilgili yetkisi
yoktur.
Japonya, Başkent Tokyo dahil olmak üzere 47 eyalete ayrılmıştır. Eyaletler, şehirler,
kasabalar ve köyler yerel yönetimlerin idaresindedir. Eyalet valileri ile şehir, kasaba ve köy
belediye başkanları, yerel meclis üyeleri, ilgili bölgeye kayıtlı seçmenler tarafından seçilir.
Yürütme
Yürütme yetkisi, başbakan ve en çok 20 devlet bakanından oluşan ve tamamen
Parlamento'ya karşı sorumlu olan kabineye verilmiştir. Parlamento üyesi olmak zorunda
olan ve parlamento tarafından belirlenen Başbakan, sivil ve büyük çoğunluğu Parlamento
üyeleri arasından olmak üzere devlet bakanlarını atamak ve görevden almak yetkisine
sahiptir.
Japonya’da merkezi idareye ve yerel yönetimlere bağlı olarak kamu hizmetinde
çalışanların toplam sayısı 5,631,000 kişiye ulaşmaktadır. Başka bir ifade ile, her 1000
kişiye 44 kamu çalışanı düşmektedir (2007 yılı itibariyle).
Yargı
Yasama ve yürütme yetkilerinden tamamen bağımsız olan hukuk sistemi, 1 adet Anayasa
Mahkemesine karşılık gelen “Supreme Court”, 8 adet Yüksek Mahkeme “High Courts”,
50 bölgeye dağılmış olan Bölge Mahkemeleri “District Courts”, Aile Mahkemeleri
“Family Courts” ve Suçüstü Mahkemeleri olarak tanımlanabilecek “Summary Courts”’tan
oluşmaktadır.
Summary Courts, ilke olarak 900.000 Japon Yen’ini geçmeyen uzlaşmazlıklar ve hafif
cezaları gerektiren davalarla ilgilidir. Tek hakim ile karar verilen bu mahkemeler ülke
çapında 483 adet bulunmaktadır.
Aile Mahkemeleri, aile arasında çıkan uzlaşmazlıklar ve çocuk suçlarıyla ilgilidir. Tek
hakim ile karar verilen bu mahkemeler bölge mahkemelerinin bulunduğu yerlerde
kurulmuştur.
Bölge Mahkemeleri özel hukuk, ceza ve kamu davalarının görüldüğü en yaygın hukuki
altyapı olarak kabul edilebilir.
Yüksek Mahkemeler, yukarıda sayılan mahkemeler tarafından verilen kararlara itirazların
yapıldığı temyiz mahkemeleridir. Kararlar üç hakim tarafından alınır.
Yüksek Mahkemelerin kararlarına itiraz ise “Supreme Court’a yapılmaktadır. En üst
temyiz mahkemesidir. Bir başkan ve 14 üyeden oluşmaktadır. Davalar genel olarak 5
8
kişilik mahkemelerde sonuçlandırılmakla birlikte, anayasal sorunlar genel kurulda ele
alınmaktadır.
Japonya’da ayrıca güçlü bir “kamu savcılığı” kurumu bulunmaktadır. Suçların araştırılması,
cezai hükümlerin uygulanmasının kontrol edilmesi gibi hususların yanısıra, idari
süreçlerde kamu çıkarının korunması amacıyla taraf olunması gibi sorumlulukları vardır.
Ulusal Güvenlik
İkinci Dünya Savaşı Japonya'nın Hiroşima ve Nagazaki şehirlerine atılan atom
bombalarıyla sona ermiştir. Japonya, nükleer silahın etkilerini bire bir yaşayan tek ülkedir.
Bu durum, ülkenin ulusal güvenlik politikasını biçimlendiren en önemli unsurdur.
Anayasa'ya da damgasını vuran bu tarihi olgu doğrultusunda, Japonya komşularına hiçbir
zaman tehdit unsuru olamayacak, ancak etkin bir savunmayı da sağlayacak bir askeri güç
oluşturma politikası gütmektedir. Öte yandan, nükleer silaha sahip olmamak, bunları
üretmemek ve bunların ülkeye girişine izin vermemek biçiminde özetlenen üç nükleer ilke,
Japon ulusal güvenlik politikasının temel taşlarını oluşturur. Ülkenin mevcut güvenlik
politikasının üç temel direği ise şunlardır: Japonya-ABD Karşılıklı İşbirliği ve Güvenlik
Antlaşması'na dayalı yakın bir ittifakı sürdürmek, sürdürülebilir bir savunma yeteneğini
amaçlayan Savunma Güçleri'nin modernizasyonu ve daha barışçı, istikrarlı bir uluslararası
ortamının yaratılması için aktif bir diplomasi izlemek.
18 yaş sonrası gönüllü askerlik hizmeti vardır. Bu hizmeti vermek isteyen japon vatandaşlar
sınava tabii tutulmakta ve sınavda başarılı olanlar gönüllü askerlik yapabilmektedir. Hizmetin
içeriğine bakıldığında, genel eğitim çerçevesinde 3 sene içerisinde 50 gün, teknik eğitim
kapsamında ise 2 yıl içerisinde 10 gün eğitim almaktadır. Askeri harcamaların Nominal
GDP’ye oranı %0.94’dir (2008).
Coğrafi Bilgiler
Japonya dört büyük ada (Hokkaido, Honshu, Shikoku, Kyushu) ve pek çok küçük adadan
oluşur. Kyushu'nun güneybatısında Ryukyu adaları bulunur. Ryukyu 19. yüzyılda Okinawa
eyaleti olarak Japonya'ya katılmıştır.
Japon adalarının en büyüğü olan Honshu beş coğrafi bölgeye ayırılır. Dolayısıyla Japonya
dokuz bölgeden oluşmaktadır: Hokkaido, Tohoku, Kanto, Chubu, Kinki, Chugoku,
Shikoku, Kyushu ve Okinawa. Bölgeler ise toplam kırk yedi eyalete bölünmüştür. En
büyük kentleri Tokyo, Yokohama, Osaka, Nagoya, Sapporo, Kobe, Kyoto, Fukuoka,
Kawasaki, Hiroşhima, Saitama ve Sendai'dir.
Doğal Kaynaklar
Japonya’nın topraklarının % 70’i tabiî bitki örtüsü ile ormanlardan oluşmaktadır. Meşe,
kâfuru ve bambu ağaçlarından meydana gelen subtropikal ormanlar, güneyde yer alır. Bu
kesimin kuzeyinde ise, geniş yapraklı ağaçlardan müteşekkil ormanlar vardır. Bu
ormanlarda; huş, kayın, meşe, kavak ve akağaç vardır.
Japonya’da en popüler ağaç türü, Hokkaido hâriç hemen hemen ülkenin her yerinde
yetişen ve “sugi” veya Japon sediri denilen ağaçtır. “Hinoki” denen Japon selvisi ile
9
“Akamutsu” denilen Japon kızılçamı Sugi’den sonra en çok yetişen ağaçların başında
gelmektedir.
Japonya maden kaynakları bakımından çok fakir olup, sanayii beslemek için gerekli
hammaddeler açısından dışa bağımlıdır. Japonya’da az miktarda kömür, kurşun, çinko,
arsenik, bizmut, pirit, kükürt, kireç taşı, barit, silis taşı, feldspat, dolamit ve alçı taşı
yatakları vardır.
Nüfus
Toplam nüfus 2009 yılı itibariyle 127.51 milyon kişi olup, dünyanın en kalabalık 10.
ülkesidir. Ancak nüfus artış hızı 2004 yılından itibaren negatif seyretmeye başlamıştır. Bu
eğilimin sürmesi halinde 2100 yılında nüfusun 64 milyon seviyelerine kadar gerilemesi
ihtimali bulunmaktadır.
Eski dönemlerde adalardaki yerli halk ile kıtada yaşayan halkların karışması sonucu
bugünkü Japon halkı oluşmuştur. Ülkede nüfus yoğunluğu yüksektir. Kilometrekareye 338
kişi düşmektedir. Arazi genelde dağlık ve iskan edilemez niteliktedir ve ülkenin ancak
yüzde 10'unda yerleşime açok olup, Halkın % 66’sı şehir merkezlerinde yaşar. En büyük
kent olan Tokyo'nun genel nüfusu ise 13 milyon dolayındadır.
Tokyo’nun 23 merkez mahallesinin Nüfusu 9 milyon civarındadır.
Nüfusu hızla artan şehirler, Aichi ve Yokohama şehirleridir. Nüfusun yaklaşık % 55’i ilk
10 büyük şehirde yerleşiktir. 2009 yılı itibariyle nüfusun en yoğun olduğu şehirler aşağıda
sıralanmıştır.
Son 7 Yılda nufusu hızla artan şehirlerin başında Saitama ve Kanagawa gelmektedir. Bu
şehirler Tokyo’ya oldukça yakın mesafede bulunmakta olup çalışma merkezleri Tokyo
olan nüfusun oluşturduğu şehirler olarak bilinmektedir.
Japonya'nın En Büyük 10 Şehri
2001
Tokyo Merkez
1 (23 Mahalle)
2 Yokohama
3 Osaka
4 Nagoya
5 Sapporo
6 Kobe
7 Kyoto
8 Fukuoka
9 Kawasaki
10 Saitama
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
8,217 8,298 8,362 8,420 8,490 8,568 8,653 8,736 8,802
3,462
2,607
2,177
1,835
1,503
1,468
1,354
1,267
-
3,497
2,615
2,186
1,848
1,510
1,469
1,368
1,282
1,050
3,527
2,620
2,193
1,862
1,516
1,469
1,380
1,294
1,059
3,555
2,625
2,202
1,873
1,520
1,468
1,390
1,306
1,067
3,580
2,629
2,215
1,881
1,525
1,475
1,401
1,327
1,186
3,602
2,635
2,223
1,889
1,529
1,473
1,414
1,342
1,192
3,627
2,644
2,237
1,894
1,530
1,469
1,427
1,369
1,200
3,651
2,652
2,248
1,898
1,533
1,467
1,438
1,390
1,210
3,672
2,662
2,258
1,904
1,537
1,466
1,451
1,410
1,222
10
Japonya'nın Nüfus Dağılımı
9.0
7.0
7.0
5.6
Oran %
6.0
5.0
7.7
7.5
8.0
4.2
6.6
6.0
7.0
6.3
6.1 6.1
5.4
4.8
4.5 4.7
4.5
4.0
3.2
3.0
2.7
2.0
85+
80--84
75--79
70--74
65--69
60--64
55--59
50--54
45--49
40--44
35--39
30--34
25--29
20--24
15--19
10--14
5--9
0.0
0--4
1.0
Yaş Gurupları
Japonya’da 1946-49 yılları arasında “1. baby boom” denilen nüfus artış oranının % 5’e
varan bir dönem yaşanmıştır. Tablodan da gorüldüğü üzere 55 ila 64 yaşları arasındaki
grupta yığılma olduğu dikkati çekmektedir.
YIL
NÜFUS ARTIŞ ORANI
1.BABY BOOM
1945 1946 1947 1948 1949
-2.29 4.99 3.1 2.43 2.21
2. BABY BOOM
1972
2.33
Japonya’da anılan dönemdeki yüksek doğum oranları nedeniyle, 2005 yılından itibaren
büyük oranlarda çalışanın emekli olmaya başlamış ve ve trendin 2018 yılına dek sürmesi
beklenmektedir.
Erkek
Bayan
Erkek
Bayan
1.BABY BOOM
1.BABY BOOM
2.BABY BOOM
2.BABY BOOM
2.BABY BOOM
11
2000 yılına kadar binde 10’lar seviyesininin üzerindeki doğum oranları gittikçe artan
oranlarda düşme eğilimine geçmiş olup bugünlerde binde 8’lere kadar düşmüştür.
Japonya’daki hızlı yaşlanma ve çocuk doğum oranının tarihinin en düşük sevilerinde
olduğu gerçeği, japon yayın kuruluşları başta olmak üzere her platformda dile
getirilmektedir. Düşük doğum oranının sonucu olarak Japonyanın geleceğine dair karanlık
tablolar çizilmektedir.
Japonya’da nüfus artış oranının negatif seyretmeye başlamış olması, ortalama yaşam
oranının yüksek, doğum oranının düşük olduğu dikkate alındığında, ortaya hızla
yaşlanmakta olan Japonya gerçeği çıkmaktadır. Japonyada ortalama yaşam süresinin
yüksek olması, nüfusun yaşlanması sürecini desteklemektedir. Bu durumun devam etmesi
halinde, 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfusa oranı itibariyle aşağıdaki tablonun ortaya
çıkması beklenmektedir.
65 yaş üstü nüfusun, toplam nüfusa oranı
1965 1980 1995 2000 2005
2025
2050
Japonya
6.3
9.1
14.5
17.4
19.9
28.7
35.7
Almanya
12.5
15.6
15.5
16.4
18.8
23.9
28.4
Fransa
12.1
14
15.6
16.3
16.6
22.6
27.1
İngiltere
12
15.1
15.9
15.9
16
19.8
23.2
ABD
9.5
11.2
12.4
12.3
12.3
17.7
20.6
Oluşturulan simülasyonda da görüldüğü üzere, Japonya’nın hızlı yaşlanma probleminin
artan oranlarda devam etmesi beklenmekte olup 2050 yılı itibariyle 65 yaş üstü
nufusun %35’ler seviyesine yükselerek dünyanın en yaşlı nufüs yapısına dönüşeceği
yorumları yapılmaktadır.
Çalışma ve İşgücü
Yaklaşık 127.51 milyon olan toplam nüfusun 82.17 milyonu iktisadi olarak aktif nüfus
(15-65 yaş) grubuna girmektedir. Nüfusun geri kalan 45.4 milyonunun yaklaşık %38’i
çocuk veya öğrenci, %62’si 65 yaş üstü vatandaşlardan oluşmaktadır. 2008 yılı ve 2009
yıllarında etkisini hissettiren global krizde işssizlik oranı % 27,5 oranında artarak %4’ten,
%5,1 e yükselmiştir.
12
JAPONYA'DA İŞGÜCÜ
Çalışan Sayısı
YIL
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
15+
Yaş
Gurubu
108.4
108.9
109.3
109.6
109.9
110.1
110.2
110.4
110.5
110.5
Çalışmayan
İşgücü
Toplam
Erkek
Bayan
67.7
67.5
66.9
66.7
66.4
66.5
66.6
66.7
66.5
66.2
64.5
64.1
63.3
63.2
63.3
63.6
63.8
64.1
63.9
62.8
38.2
37.8
37.4
37.2
37.1
37.2
37.3
37.5
37.3
36.4
26.3
26.3
25.9
26.0
26.2
26.3
26.5
26.6
26.6
26.4
Sayısı
3.20
3.40
3.59
3.50
3.13
2.94
2.75
2.57
2.65
3.36
İşgücü
grubu
dışı
40.6
41.3
42.3
42.9
43.4
43.5
43.6
43.7
44.0
44.3
İşsizlik
Oranı %
4.7
5.0
5.4
5.3
4.7
4.4
4.1
3.9
4.0
5.1
2009 yılı sonu itibarıyle Çalışma yaşındaki vatandaşların %94,9’sı çalışmaktadır ki bu oran
dünyadaki en yüksek oranlardan biridir. Japonya’nın bu konudaki üstün performansının
temel nedeni olarak kadınların işgücü piyasasına aktif katılımı gösterilmektedir.
YIL
Japonya
A.B.D
Kanada
G.Kore
Avusturya
E.U 27
Almanya
Fransa
İtalya
İngiltere
Rusya
2003
5.3
6.0
7.6
3.6
5.9
9.0
9.3
8.5
8.4
5.1
8.6
İŞSİZLİK ORANLARI %
2004
2005
2006
4.7
4.4
4.1
5.5
5.1
4.6
7.2
6.8
6.3
3.7
3.7
3.5
5.4
5.0
4.8
9.1
8.9
8.2
9.8
10.7
9.8
8.8
8.9
8.8
8.0
7.7
6.8
4.8
4.8
5.4
8.3
7.7
7.1
2007
3.9
4.6
6.0
3.2
4.4
7.2
8.4
8.0
6.1
5.3
6.2
2008
4.0
5.8
6.1
3.2
4.2
7.1
7.3
7.4
6.7
5.7
6.4
2009
5.1
9.3
8.3
3.6
5.6
9.0
7.5
9.1
7.8
7.7
8.4
Son 17 yılda aylık çalışma saati 171 saatten 152 saate düşmüştür. Bu düşüşün ana nedeni
olarak Japon Şirketlerinin son 25 yıldır yatırımlarını yurtdışına taşıma hareketleri olduğu
düşünülmektedir. Bunun paralelinde Japonya’daki işgücü maliyetlerinin artışı da bu
oluşumu tetikleyen başka unsurdur. Ayrıca 2. Dünya Savaşı sonrasında hızlı büyümenin
getirdiği aşırı istihdam talebi ile birlikte işe ayrılan zamanın artması sonucunda aile ve
sosyal problemlerin nüksetmesi dolasıyla Japon toplumunun aşırı yoğun işlerden
uzaklaşması olarak tahmin edilmektedir.
13
Çalışanların Sektörlere Göre Dağılımı
YIL
Total
Birim: 10 Bin Kişi
2007
2008
2009
PAY %
6,412
6,385
6,282
251
245
242
3.85%
6,161
6,140
6,040
96.15%
21
23
20
0.32%
4
3
3
0.05%
552
537
517
8.23%
1,165
1,144
1,073
17.08%
Elektrik, su, Isınma ve Gas
33
32
34
0.54%
Bilgi ve Telekominikasyon
192
189
193
3.07%
Taransfer ve Posta
330
342
348
5.54%
1,077
1,067
1,055
16.79%
Finans ve Sigortacılık
155
164
165
2.63%
Emlak ve Kiralama
113
111
110
1.75%
Konaklama,, Yeme ve İçme Servisi
380
373
380
6.05%
Eğitim ve Öğretim
279
283
287
4.57%
Tıp, Sağlık, Bakım
579
598
621
9.89%
Compound services
71
56
52
0.83%
Services, n.e.c.
478
485
463
7.37%
Government, except elsewhere classified
227
223
222
3.53%
Agriculture and forestry
Non-agricultural industries
Balıkçılık
Madencilik
İnşaat
Üretim ve İmalat
Toptan ve Perakendecilik
Japonya’da sektörlere göre istihdam yapıları incelendiğinde sağlık ve perakende
sektöründe artış gözlenirken, üretim sektöründeki istihdamda daralma dikkati çekmektedir.
NÜFUS, İSTİHDAM ve GELİR HAKKINDA DEĞERLENDİRME
Japonya'nın demografik yapısı, ülke ekonomisinin geleceği ile ilgili bir başka
karamsarlığa yol açmaktadır. Nüfus artış oranının % 0,11 ile, doğum oranının da 1,19 ile
rekor düşük seviyelere inmesi, nüfusun giderek yaşlanması ve dolayısıyla aktif işgücünün
giderek azalması ekonomi için bir tehdit oluşturmaktadır. 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfusa
oranı halen %18,5 seviyesinde iken, bu oranın 2025 yılında % 28,7 rakamına ulaşması, 2050
yılında da toplam nüfusun bugünkü 127 milyon seviyesinden 90 milyon civarına inmesi
beklenmektedir.
14
Japonya’nın hızlı kalkınma döneminde % 2’ler civarında seyreden işsizlik oranı
1990 yılından itibaren tırmanışa geçmiş ve 2003 yılında %5,8'lik değerlerle en yüksek
seviyelerine ulaşmıştır. 2002 yılında başlayan canlanma dönemi sonucu, 2007 yılında %3,9
ile son 10 yılın en düşük seviyesine inen işsizlik oranı küresel krizin etkisiyle yeniden
tırmanışa geçmiştir. 2009 yılı itibariyle bu oran %5,1 seviyesine kadar tırmanmıştır.
Japonya'da yaşanan ekonomik durgunlukla beraber şirketlerin küçülme çabaları, üretim
faaliyetlerini işgücü maliyetleri daha düşük olan Asya ülkelerine kaydırma gibi unsurlar
işsizlik oranını arttırmış, ancak hizmet sektöründe yeni iş sahalarının açılması ve yaşlanan
nüfustan dolayı işgücünün azalması, işsizlik oranının diğer gelişmiş ülkelere göre daha
makul seviyede kalmasına yol açmıştır.
Ayrıca, Japonya'nın iş gelenekleri içinde yer alan ve Japon toplumu için çok önemli
bir güvence sayılan hayat boyu istihdam "life time employment" sistemi son yıllarda
geçerliliğini yitirmiştir. Daha fazla işyerinin, özellikle lojistik hizmetleri geçici (part time HAKEN) işgücü ile karşılama yoluna gitmesinin ve geçmişteki iş garantisinin ortadan
kalkmasının, Japonya'nın geleneksel istihdam yapısını değiştirmesi beklenmektedir.
Nitekim, iş imkanları artmakla ve işsizlik oranları düşmekle beraber, yeni iş imkanlarının
çoğunun kontrat bazlı veya part time işler olduğu ifade edilmektedir.
Gelir dağılımı eşitliği açısından bakıldığında da durum pek iç açıcı değildir. 1993
yılında 0.249 olan “gini” katsayısı Çalışma Bakanlığının 2009 verilerine göre 0.526 ile
Japon ekonomisinin son 20 yılda sadece fakirleşmediğini aynı zamanda gelir dağılımının
da hızla bozulduğunu göstermektedir.
SOSYAL GÜVENLİK
Nüfus ve istihdam ile bağlantılı şekilde, sosyal güvenlikte yaşanan problemler de
ekonomiyi çok yakından ilgilendirmektedir. Çalışanların ve dolayısı ile prim ödeyenlerin
sayısının azalması, emeklilerin hem sayısının artması, hem de nüfusun yaşlanmasından
dolayı kişi başına sağlık giderlerinin artması, sosyal güvenlik sisteminde çok köklü bir
reformu gerektirmektedir.
Ancak, böyle bir reformun bir çok sosyal ve ekonomik boyutunun olması, toplumun
değişik kesimlerinden farklı tepkiler görmesi, toplumun üzerinde konsensus sağlayacağı bir
planın uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Özellikle ne kadar süreceği belli olmayan
ekonomideki durgunluğun, çalışanlar üzerine yeni yükümlülükler getirecek bir reformun
gündeme alınmasını engellemektedir.
15
Nitekim, vergi, sosyal güvenlik primi ve borç ödemelerinin milli gelire oranı %45
seviyesine yükselmiş olup, hükümet bu oranı %50'nin altında tutabilmek için büyük çaba
harcamaktadır. Hükümet, artan sosyal güvenlik harcamalarının ne oranda vergi gelirleri ve
prim ödemeleri arasında paylaştırılacağı konusunda teknik çalışmaları sürdürmekteyse de,
özellikle genç çalışan nüfus arasında giderek yaşlanan ve çalışmayan nüfusun emekliliğini
finanse etmek konusunda protestolar yükselmektedir. İşverenler de artması beklenen prim
ödemelerinin, özellikle diğer Asya ülkeleri ile olan rekabette kendilerini zor duruma
düşürmesinden endişe etmektedir.
2000
2025
2050
Hükümet, sosyal güvenlik giderlerinin en az %50'sinin çalışan kesim tarafından
karşılanmasına yönelik bir hedef belirlemiş olsa da, nüfus artış hızının tahminlerin çok altında
gerçekleşmesi bu hedefin tutmayacağını göstermektedir. Hükümet, çalışanların primlerinden
ziyade, emekli kesimin varlıklarını (gayrimenkul, birikim, vs.) ekonomiye üretken olarak
kazandıracak önlemler üzerinde çalışmaktadır. Nitekim ekonomiyi teşvik amacıyla Aralık
2008 de açıklanan II. Önlem Paketi kapsamında yaşlıların gayrimenkul alımına vergi indirimi
getirilmiştir.
Sosyal güvenlik sisteminin giderek zayıflaması sonucu halkın güvensizliğinden dolayı,
sosyal güvenlik primlerini ödemeyenlerin sayısı da son yıllarda artmıştır. Prim ödemelerini
aksatanlar arasında birçok politikacının da bulunduğunun anlaşılması, büyük siyasi
skandallara sebep olmuş, aralarında ana muhalefet partisi (Japonya Demokratik Partisi)
Genel Başkanı ve iktidarın büyük ortaği Liberal Demokratik Parti Genel Sekreterinin de
bulunduğu bir çok politikacı bu yüzden istifa etmek zorunda kalmıştır.
Hükümetin geçtiğimiz iki yılda yaptığı bazı düzenlemeler ile, vergi ve prim
ödemelerinde bir takım artışlara gidilmiştir. Bu düzenlemeler sonucu, önümüzdeki yıllarda
Japonya'da hanehalkının ödeyeceği sosyal güvenlik primlerinde bir miktar artış
beklenmektedir. Buna rağmen sosyal güvenlik harcamaları için bütçeden ayrılan pay her
16
yıl artmaktadır. Nitekim, 1985 yılında sosyal güvenlik harcamaları için bütçeden ayrılan pay
% 18 iken bu rakam 2009 yılında % 28’ e yükselmiştir. Hükümetin yaptığı tahminlere göre,
2025 yılında sosyal güvenlik sistemini finanse etmek için 143 trilyon Yen'lik bir kaynak
gerekeceğini göstermekte olup, bu tahmin 2009 yılında ayrılan ödeneğin %67 üzerindedir.
Japonya'nın 2009 yılı bütçesi, toplam 88.5 trilyon Yen olarak kabul edilmiştir.
(Birim : Milyar Yen)
GELIRLER
Vergi Gelirleri
Vergi Olmayan Gelirler
Devlet Bonolari
Total
GIDERLER
Devlet Borc Servisleri
Yerel Odenekler, Yardimlar
vs.
Genel Giderler
Sosyal Guvenlik
Toplam
2008 YILI BUTCESI
2008 (Mali
FY2009 (Mali
Yılı)
Yılı)
Degisim 2008
>2009
53,554
4,159
25,348
46,103
9,151
33,294
-7,451
4,991.70
7,946
83,061
88,548
5,487
20,163
20,244
81
15,614
16,573
959.7
47,285
21,782
51,731
24,834
4,446.50
3,051.50
83,061
88,548
5,487
Kaynak: Ministry of Finance Japan
17
ANA HATLARI ILE GENEL GIDERLER
(2008 MALİ YILI BÜTÇESİ)(Birim : Milyar Yen)
2008
Bütçesi
%
2007>2008 Degisim
Sosyal Güvenlik
21,782.9
641.5
3.0 24,834.4
Eğitim ve Bilim
5,311.9
26.5
0.5
5,310.4
(Sadece Bilim)
1,362.8
15.1
1.1
1,377.7
Çeşitli Askeri Personel
852.2
71.3
7.7
787.2
Harcamaları
Savunma
4,779.6
21.7
0.5
4,774.1
Kamu Hizmetleri
6,735.2
212.1
3.1
7,070.1
Ekonomik Yardımlar
666.0
25.3
3.7
629.5
ODA (Referans için)
700.2
29.1
4.0
672.2
Küçük ve Orta Boy İşletmeler
176.1
12.1
7.3
189.0
İçin Destekler
Enerji
865.5
1.2
0.1
856.2
Food Supply
858.2
2.7
0.3
865.9
Çeşitli
4,906.9
27.2
0.6
5,064.2
Endüstriyel Yatırımlara
Transfer
1,000.0
－
－
－
Amaçlı Özel Hesap
Beklenmedik harcamalar
350.0
0.0
0.0
350.0
Toplam
47,284.5
306.1
0.7 51,731.0
Kaynak: Ministry of Finance Japan
2009
Bütçesi
2008>2009
3,051.5
1.5
14.9
%
Degisim
14.0
0.0
1.1
65.0
7.6
5.5
334.9
36.5
28.0
0.1
5.0
5.5
4.0
12.9
7.3
9.3
7.7
157.3
1.1
0.9
3.2
1,000.0
－
0.0
4,446.5
0.0
9.4
Geçen yıla göre rekor düzeyde % 6 arttırılan bu bütçe ile Japonya’nın karşı karşıya olduğu
en büyük ekonomik kriz ile üç adımda mücadele amaçlanmaktadır: Kısa vadede
ekonomik iyileşme, orta vadede mali konsolidasyon ve orta/uzun vadede ekonomik
büyüme. 2009 yılı bütçesinin yürürlüğe girmesinin hemen ardından hükümet 10 trilyon
Yen tutarında yeni bir ekonomik canlanma paketi hazırlığına girmiştir.
18
BÖLÜM 3
GENEL EKONOMİK DURUM
2009 yılında %5.5 oranında küçülmesi öngörülen Japon ekonomisinin 2010 yılında tekrar
büyümeye başlayacağı, söz konusu büyümenin de yıllık %1 civarında seyredeceği
öngörülmekte idi. Ancak Japon ekonomisi sürpriz bir şekilde global krizden çıkmaya
başlamış ve ekonomik büyüme rakamları 2009 ikinci çeyrekte %0,7 ve üçüncü çeyrekte %1,2
olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu iyileşmenin itici gücünün hükümet tarafından yürürlüğe
konulan kriz paketinin tüketicileri daha fazla harcamaya itmesi olduğu düşünülmektedir.
Hükümet desteklerinin önümüzdeki dönemde azaltılacak olması nedeniyle, söz konusu
büyümenin yavaşlamaya başlayabileceği, ancak önümüzdeki 2-3 çeyrek içinde büyümenin
devam edeceği düşünülmektedir.
Ekonomik Yapı
2. Dünya savaşından bu yana düzenli olarak büyümeye devam eden Japonya ekonomisinin
büyümesi 2008 yılında önemli ölçüde yavaşlamaya başlamıştır. Ekonomik büyümesi ağırlıklı
olarak ihracata dayanan Japonya’da, dışarıdan gelen taleplerin ekonomik kriz dolayısıyla
azalmaya başlaması sonucu hükümet yerel talebi canlandırmaya yönelik önlemleri artırmıştır.
Yıllar İtibariyle GSYİH ve Ekonomik Büyüme
2005
2006
2007
2008
Nominal GSYİH (Milyar $)
4552,9 4362,2 4377,7 4909,0
GSYİH Büyüme (%)
1,9
2,0
2,3
-0,7
2009*
5069,9
-5,5
* : tahmin
Kaynak: EIU-The Economist Intelligence Unit Japan Country Profile 2009
GSYİH’nin Sektörlere Göre Dağılımı (% pay)
2005
2006
2007
2008
Tarım
3,2
-2,1
4,2
0,7
Sanayi
2,4
3,2
9,5
-2,0
Hizmetler
2,3
1,4
1,1
-0,2
2009*
0,9
-17,0
-0,7
* : tahmin
Ekonomik Performans
Önümüzdeki dönemde Japon ekonomisinin global krizin etkisinden çıkacağı ve tekrar
büyüme seyrine devam edeceği öngörülmektedir.
Reel GSYİH Projeksiyonu
2010
Nominal GSYİH (Milyar $)
5290,7
GSYİH Büyüme (%)
1,5
2011
5422,7
1,0
19
Ekonomi Politikası
Savaş Sonrası Japon Ekonomisi
Japonya’nın II. Dünya Savaşı sonrasındaki ekonomik başarısı; 1945–55 yılları arasında savaş
sonrası zararın onarılması, 1972’ye kadar ki dönemde yaşanan hızlı büyüme, 1973’ten itibaren
yaşanan yavaş fakat istikrarlı büyüme, 1978 petrol bunalımı ve 1980’lerin ortalarında Yen’in
değer kazanmaya başlaması ve bunun getirdiği sorunlara yönelik önlemler şeklinde
özetlenebilmektedir.
1980’lerin ortalarında Yen’in değeri diğer dövizler karşısında yükselmeye başlamıştır. Bu
durum, ithal hammaddeleri ucuzlatmış ve iç talebin belirgin bir şekilde harekete geçmesine
neden olmuştur. Yen’in değer kazanması ve iç talebin hareketlenmesi, ekonominin tekrar
gözden geçirilmesini gerekli kılmış, iç talebe yönelik bir ekonomik model hamlesi
başlatılmıştır. Yükselen Yen, ithal hammadde fiyatlarını düşürürken, ihracata yönelik
sanayilere zarar vermiştir.
Özellikle petrol fiyatlarının düşmesi iç piyasada istikrarı sağlamış, enflasyonist korkuları
yenmiş, tüketimi ve yatırımları teşvik etmiş karşılığında arazi ve menkul değer fiyatlarının
yükselmesi şeklinde kendini göstermiştir. Ayrıca bu dönemde lüks malların tüketimi de
artmıştır.
1993 yılında ise Yen’in değer kazanması, iç talebin durması, yüksek üretim kapasitesi ve yeni
endüstrilerin kurulamaması ekonomide durgunluğa yol açmıştır. Japon ihracat firmaları 1980’li
yıllarda kurmuş ve genişletmiş oldukları deniz aşırı ülkelerdeki yatırımlarından olan
ithalatlarını artırmışlardır.
Önümüzdeki Dönemde Japon Ekonomisi
2009 yılında global ekonomik kriz, OECD ülkelerinin düşük ekonomik performansları ve ihraç
pazarlarındaki daralmanın da etkisi ile Japon ekonomisinin %6,4 oranında küçülmesi
beklenmektedir. 2010-13 döneminde ekonomik büyüme dünya ekonomisine paralel olarak,
yıllık ortalama %1 oranında gerçekleşecektir.
Japonya ekonomisini etkileyen bir diğer faktör ise ülkenin yaşlanan ve azalan nüfus yapısından
oluşan demografik profilidir. Bu çerçevede 2009-13 döneminde işgücünün %1 oranında
azalması beklenmektedir.
Japonya satın alma gücü paritesi olarak dünyanın üçüncü, GSYİH olarak ikinci büyük ülkesi
konumundadır. Diğer taraftan 127,3 milyonluk nüfusu ile önemli bir pazar büyüklüğünü ifade
etmektedir. Bu çerçevede sağlık hizmetleri sektöründe bir büyüme beklenmektedir. Ancak
Japon tüketicilerinin yüksek kaliteli ürün talebi ve pazarda iş yapabilmenin güçlükleri açısından
Japonya zor bir pazar olma özelliğini sürdürmektedir.
1980’lerin ortalarında dünyada yabancı yatırımlar hızla artmış ve bu durum dünya ticaretini
etkilemiştir. Bu çerçevede Doğu Asya, Japon şirketleri açısından büyümenin merkezi kabul
edilmektedir. Söz konusu bölge sadece ihracata dayalı düşük maliyetli üretim yaptırmak için
değil, aynı zamanda AR-GE faaliyetleri yönünden de anlam ifade etmektedir. Bu arada Japon iç
talebinin karşılanması, yeni endüstrilerin geliştirilmesi, önemli konular arasında yer
almaktadır. Japonya, ekonomik sistemini endüstriyel üretimin geliştirilmesi amacıyla gözden
geçirmektedir. Bunu 3 şekilde gerçekleştirmeyi hedeflemektedir.
20
1.İthalatın ve yabancı yatırımların artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve kusursuz
yönetim kaynaklarının sunulması yoluyla üretimin geliştirilmesi,
2. Piyasaya giriş kurallarının kolaylaştırılması,
3. AR-GE faaliyetlerinin kuvvetlendirilmesi, kaliteli işgücü sayısının artırılması,
Ayrıca, Japon hükümeti serbest ticaret ve yatırımların gelecekteki gelişimi konusunda diğer
ülkelerin hükümet ve kuruluşları ile Doha kararları çerçevesinde işbirliği yaparak uluslararası
ticarete katkıda bulunmayı da hedeflemektedir.
Enflasyon
2008-2009 yılları arasında hüküm süren durgunluk deflasyonun baş göstermesine neden olmuş ve özel sektör
firmaları da maaşlarda kesintiye gitmeye başlamışlardır. 2010 yılında deflasyonun %0,4 oranında gerçekleşmesi
beklenmekte olup yine aynı yıl artan petrol tüketim ürünleri fiyatlarının da etkin olacağı düşünülmektedir. 2011
yılı itibariyle fiyat artışları beklenmektedir; ancak söz konusu artışın %0,8 düzeyinde kalacağı hesaplanmaktadır.
Yıllar İtibariyle Japonya’da Tüketici Fiyatları Enflasyonu
2008
2009*
2010
2011
Tüketici Fiyatları Enflasyonu (ort.)
1,4
-1,3
-0,4
0,8
* : tahmin
Döviz Politikaları
Kasım ayı itibariyle döviz kuru 1 ABD Doları karşısında 87 Japon Yen’i olarak gerçekleşmiştir
ve önümüzdeki iki yıl boyunca Yen’nin Dolar karşısındaki değerini koruması beklenmektedir.
Uluslar arası piyasalarda önemli bir dalgalanma olmaması durumunda, ülkeye yönelik
yatırımların sürmesi beklenmekte olup, yatırımcılar için Japonya güvenli ve göreceli olarak
daha az riske sahip bir ülke olması nedeniyle tercih edilmektedir.
2010 yılı itibariyle 1 Dolar’ın 90 Yen, 2011 yılında ise 1 Dolar’ın 89 Yen civarında seyretmesi
beklenmektedir.
Maliye Politikaları
Japonya vergilendirme sistemi yabancı yatırımcılar için en az cazip olan niteliklere sahip
olup, artan nüfus dolayısıyla tahsil edilen sosyal içerikli vergilerin oranı yıllar itibariyle
düzenli olarak artmaya devam etmektedir. 2017 yılına kadar ödenecek olan emeklilik fonu
kesintilerinin (kosei nenkin) artırılması öngörülmüş, bunun dışında Nisan 2008 itibariyle 75
yaş ve üzeri emeklilerin ödemeleri gereken sağlık sigorta primleri de yükseltilmiştir. Halen 40
yaş ve üzeri vatandaşların katkı sağladığı uzun dönemli bakım sistemi sigortasına (kaigo
hoken) daha genç yaşta vatandaşların da dahil edilmesi düşünülmektedir.
Mali durumu iyileştirmek amacıyla halen %5 civarında tüketim vergileri Avrupa ülkeleri
seviyesine çıkarılması hedeflenmektedir. Yine geçtiğimiz dönem önemli kayıp yaşayan Japon
firmaları zarar ettikleri gerekçesiyle Kurumlar vergisinden muaf tutulmuş, bu da mali
sistemde önemli bir sıkıntıya neden olmuştur. Halen Kurumlar vergisi %40 civarında olup, bu
oran OECD ülkeleri arasında en yüksek seviyededir.
21
Üye Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
AFDB (Afrika Kalkınma Bankası), APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), ARF, AsDB
(Asya Kalkınma Bankası), ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü), AG (Avustralya Grubu), BIS
(Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa
Nükleer Araştırma Teşkilatı), CP, EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ESCAP (Asya ve
Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G- 5, G- 7, G-10, IADB
(Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslar arası
İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret
Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederasyonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç
ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD
(Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslar arası
Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslar
arası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat
(Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü),
Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası
Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği),
NAM, NEA (Nükleer Enerji Ajansı), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik
İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (partner), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN
(Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNDOF (BM
Ateşkes Gözlem Misyonu), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler
Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNITAR (BM Eğitim Araştırma
Enstitüsü), UNRWA (BM Filistin Mültecileri Yardım Komisyonu), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği),
WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri
Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTO (Dünya Turizm Örgütü), WTO (Dünya
Ticaret Örgütü), ZC
Dahil Olduğu Uluslararası Anlaşmalar
Japonya, özellikle Asya ülkeleri ile ticari olarak yoğun faaliyette bulunduğu ülkeler ile
ticaretini geliştirmeye çalışmakta ve bu çerçevede Ekonomik İşbirliği Anlaşmalarına
gitmektedir. Halihazırda Japonya’nın taraf olduğu Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları şunlardır:
-
Singapur (Haziran 2007)
Meksika (Nisan 2007)
Malezya (Haziran 2006)
Şili (Eylül 2007)
Tayland (Kasım 2007)
Filipinler (Aralık 2006)
Brunei Sultanlığı (Haziran 2007)
Endonezya (Ağustos 2007)
Hindistan (müzakereler Ocak 2007’de başlamış olup,
2010 yılı içerisinde parafe
edilmesi beklenmektedir.)
İsviçre (müzakereler Ocak 2007’de başlamış olup, 2010 yılı içerisinde parafe edilmesi
beklenmektedir.)
Halen müzakere halinde bulunan Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları da aşağıdadır:
-
ASEAN (müzakereler Nisan 2005’te başlamış olup, 10.Tur görüşmeleri Ekim 2007’de
gerçekleşmiştir)
GCC – Körfez İşbirliği Ülkeleri (Bahreyn, Umman, Katar, Suudi Arabistan, BAE,
Kuveyt) (İkinci görüşmeleri Ocak 2007’de gerçekleşmiştir)
G. Kore (müzakereler Aralık 2003’te başlamış olup, Kasım 2004 itibariyle görüşmeler
durdurulmuştur)
22
-
Vietnam (müzakereler Ekim 2006’da başlamış olup, 5.Tur görüşmeleri Ekim 2007’de
gerçekleşmiştir)
Avustralya (müzakereler Aralık 2006’da başlamış olup, 2.Tur görüşmeleri Ağustos
2007’de gerçekleşmiştir)
SEKTÖRLER
Tarım ve Hayvancılık
Tarım sektörü ekonomide giderek daha az önem arz etmektedir. 2008 yılında GSYİH içindeki
oranı %1,5 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran 1970’lerde %6 oranında seyretmekte idi. Ancak
Tarım lobisi etkinliğini korumaktadır. Nokyo adı verilen bu grup Japonya’nın en büyük bankası
olan Norinchukin bankasını kontrol etmektedir. Japonya’nın tarım piyasası son derece
korunaklıdır. Tarımsal üretim fiyatları dünya piyasalarının çok üzerindedir.
2007 itibariyle tarım sektöründe 3,1 milyon kişi istihdam edilmiş olup, söz konusu rakam 1960
yılındaki istihdam rakamının yaklaşık yarısına tekabül etmektedir. Yine tarım sektöründe
istihdam edilen personelin ortalama yaşı yüksek olup, %60’ı 65 yaş ve üzerinde bulunmaktadır.
2. Dünya savaşının ardından gerçekleştirilen Arazi Reformu sonucu ortalama çiftliklerin arazi
büyüklüğünde önemli indirime gidilmiştir ve bugün Japonya’da bir çiftliğin ortalama
büyüklüğü 1,6 ha kadardır.
Tarım sektörü hükümet tarafından yüksek vergilerle korunmakta, Japonya’da üretilen ürünlere
yüksek gümrük vergisi uygulanmaktadır. Japonya’da toplam alanın ancak %13’ü tarıma
elverişlidir. Pirinç üretilen en önemli tarım ürünü konumunda bulunmakta, değer itibariyle
tarımsal gelirin %22’sini, arazi itibariyle ise ekilen alanın %50’sini oluşturmaktadır.
Tarımsal üretiminin geliştirilmesi amacıyla 2006 yılında bir destekleme sistemi yürürlüğe
konulmuş olup, bu programa pirinç, buğday, arpa, soya fasulyesi ve şeker pancarı dahil
edilmiştir. Söz konusu destekten faydalanabilmek için çiftliklerin 4 ha’dan büyük, kolektif
çiftliklerin de 20 ha’dan büyük olması zorunluluğu getirilmesi tepkilere neden olmuştur.
Üretim maliyetlerinin yüksekliği, nitelikli istihdamın kısıtlı olması, talebin yüksekliği ve
arazilerin çoğunluğunun tarıma elverişli olmaması nedeniyle Japonya tarım ve gıda ürünleri
ihtiyaçlarının önemli bir bölümünü ithalat yoluyla karşılamaktadır.
Japonya bölgenin en önemli su ürünleri tüketicisi konumunda bulunmakta olup, 2007 yılı
itibariyle kişi başı su ürünleri tüketimi 66kg olarak gerçekleşmiştir. Et tüketimi özellikle BSE
hastalığından sonra düşmeye başlamıştır ve önümüzdeki dönemde et tüketiminin çok önemli
bir miktarda büyümeyeceği öngörülmektedir.
Balıkçılık yapısal nedenler, çevre suların kirlenmesi ve uluslararası anlaşmazlıklar nedeniyle
giderek azalmaktadır. Deniz ürünleri Japon tüketicilerinin en önemli besin kaynağı olmaya
devam etmektedir. Japonya şu anda dünyanın en büyük deniz ürünleri ithalatçısı konumunda
bulunmaktadır. Ayrıca Japon üreticilerinin balık çiftlikleri kurmaları da desteklenmektedir.
23
Ormancılık
Japonya’nın yaklaşık üçte ikisi orman olup, bu ormanların da üçte birisi milli park
konumundadır. Mevsimsel zorluklar, erozyonla mücadele ve mevcut ormanlardaki ağaçların
yaşlı olmaları nedenleriyle ülkede yoğun bir ormanlaştırma faaliyeti görülmektedir. Japonya
Tarım Balıkçılık ve Orman Bakanlığı (Ministry of Agriculture, Fisheries and Forestry- MAFF),
insanların bu konuda bilinçlenmeleri için çeşitli tanıtım faaliyetleri mevcuttur.
Japonya’nın özellikle dağlık kesimlerinde yaşayan insanların azalması nedeniyle ormanların
bakımının düzenli olarak gerçekleştirilmesi zorlaşmış olup, ormanların bakımının
gerçekleştirilmesi amacıyla yine MAFF önderliğinde gönüllü ekiplerin kurulması 2007 yılında
başlamıştır.
Sanayi
Çelik Sanayi: Japonya önemli bir çelik üreticisi ülkedir. Bu özelliği ile otomotiv ve makine
sektörlerinin de gelişmesine olanak sağlamıştır.
Elektronik Sanayi: Elektrik ve elektronik teçhizat üretimi Japonya’nın başta gelen sanayi
dalıdır. Bu alandaki seri üretimi (TV, video, radyo, P.C, bilgisayarlar, bilgi işlem,
telekomünikasyon ürünleri) gerçekleştiren firmalar aynı zamanda elektronik devriminin
yaratıcıları olmuşlardır. Söz konusu ürünlerde Japonya piyasası da bir doyuma ulaşmış
bulunmaktadır. Bu alanda tüketicilerin en önemli tercihi yeni teknolojiler olmaktadır. Benzer
olarak faks cihazları, kelime işlemciler (word-processors) giderek daha yaygınlaşmaktadır.
Otomotiv Sanayi: Japonya binek otomobilleri üretiminde de dünyada ilk sırayı almaktadır.
Otomotiv sanayi, Japonya’nın ihracatında büyük paya sahiptir. Son zamanlarda Japon firmaları
denizaşırı ülkelerde yatırım yapmaktadır.
Yüksek Teknoloji Ürünleri: Dijital elektronik tasarımların, televizyon, müzik setleri, kamera ve
diğer dayanıklı tüketim malları üretiminde yaygınlaşması, mikrobilgisayar teknolojisine dayalı
ürün kalitesinin gelişmiş bir düzeye ulaşmasına neden olmuştur. Teknolojik gelişmeler,
üretimde kullanılan materyallerin de gelişmesine yol açmış yeni alaşımlı değişik maddelerle
üretime geçilmesi gündeme gelmiştir.
İnşaat
Japonya inşaat sektörü özellikle son on yılda küçülmeye başlamış olup, bunda artan petrol
fiyatları, maliyetlerin ve uluslar arası ekonomik krizin önemli birer rol oynadığı
düşünülmektedir.
Japonya’da Yıllar İtibariyle İnşa Edilmeye Başlanan Yapılar
2000
2005
2006
2007
İnşa Edilen Yüzölçüm, 000 m2
Yeni Ünite (000) m2
2008
200,259
186,058
188,875
160,991
157,411
1,230
1,236
1,290
1,061
1,093
Kaynak: Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism
Turizm
Japonya uluslararası bir turizm merkezi olma yolunda ilerlemekte olup, yıllar itibariyle daha
fazla kişi Japonya’ya seyahat etmeye başlamıştır. 2003 yılında Japonya Turizm Bakanlığı
tarafından “Visit Japan” isimli bir uluslararası tanıtım kampanyası başlatılmış ve söz konusu
24
çalışma turist sayısının yıllık yaklaşık %10 artmasına neden olmuştur. 2010 yılı itibariyle
ilgili Bakanlık 10 milyon turist hedeflemiş bulunmaktadır.
Tanıtım kampanyalarına paralel olarak turizm altyapıları konusunda önemli çalışmalar
gerçekleştirilmiş, ulaşım, konaklama ve restoran sektöründe önemli gelişmeler yaşanmıştır.
Ayrıca birçok uluslar arası otel zinciri özellikle başkent Tokyo’da şube açmaya başlamış, bu
da sektörün standartlarının gelişmesine neden olmuştur.
Japonya’da özellikle yaşlı ve emekli nüfus harcanabilir daha yüksek gelire sahip olmaları
nedeniyle turizm şirketleri için önemli bir hedef kitle oluşturmakta ve turlarda sunulan
hizmetler bu kitlenin istekleri doğrultusunda şekillendirilmektedir.
Yıllar İtibariyle Japonya’ya Gelen Turist Sayısı (1 000 kişi)
2007
2008
2009*
2010*
2011*
Gelen turist sayısı
8349
9027
9404
9903
10367
2012*
10772
*: tahmin
Kaynak: EIU
Artan turizm hareketleri ile birlikte havaalanlarının da ihtiyaçları büyümeye başlamış olup, bu
çerçevede Tokyo’nun Narita ve Haneda havaalanlarına 2010 yılında pist eklenmesi
öngörülmektedir. Ayrıca Osaka yakınlarında yapay bir ada üzerine inşa edilmiş olan Kansai
Havaalanı’na ikinici bir pist eklenmesi de gündemde yer almaktadır. Yine Nagoya yakınında
2005 yılında hizmete giren Chubu Havaalanı ucuz hizmet ücretleriyle hava operatörleri
tarafından tercih edilmeye başlanmıştır.
Japonlar turistik amaçlarla başka ülkelere sıkça seyahat etmekte olup, 2007 yılında yurt dışına
seyahat gerçekleştiren kişi sayısı 16 milyon kişiyi aşmıştır. SARS salgını, döviz kurlarındaki
dalgalanma, uluslararası petrol fiyatlarının artışı nedeniyle seyahat maliyetlerinin artması gibi
faktörler bu sayının 2008 yılında düşmesine neden olmuştur.
Yıllar İtibariyle Yurt Dışına Çıkan Japon Turist Sayısı
(Bin kişi)
2007
2008
2009*
2010*
2011*
Giden turist
sayısı
16,523
13,296
16,831
17,404
17,535
2012*
17,298
*: tahmin
Kaynak: EIU
Bankacılık
Japonya ekonomisinin en büyük problemlerinden birisi, 2000'li yılların başında bankacılık
sektöründe yaşanan "geri dönmeyen krediler" krizidir. Hızlı büyüme dönemi sırasında
bankaların özel sektöre kullandırdığı krediler bir anlamda kontrolden çıkmış; getirisi olmayan
sektör ve projeler için sağlanan kredilerin tahsilinde büyük sıkıntılar yaşanmıştır. Bu süreçte
birçok mali kurum ya iflas etmiş ya da birleşmek zorunda kalmıştır.
2002 sonlarında başladığı kabul edilen "ekonomik toparlanma" sürecinde, özel şirketlerin ve
bankaların mali görünümlerini iyileştirme yönünde önemli ilerlemeler sağlanmıştır. Özellikle
şirketlerin fazla eleman ve atıl kapasiteyi elimine ederek, bankaların da inşaat, gayrimenkul ve
25
toptancılık gibi sektörlere verdiği kredileri azaltarak önemli iyileştirmeler sağladıkları
görülmüştür.
Satınalma ve birleşmelerle etkinlikleri ve rekabet güçlerini artıran büyük ulusal bankalar,
küresel mali krize nispeten güçlü oldukları bir dönemde yakalanmışlardır. Aslında 2008 yılı
başında başlayan birinci şok dalgasının ardından 2008’in son çeyreğinde patlak veren ikinci ve
çok daha büyük mali kriz sonrası tüm dünyayı etkisi altına alan karamsar havaya rağmen
analistler Japon ekonomisini krizden en az etkilenecek gelişmiş ekonomi olarak
değerlendiriyordu. Bunun nedeni yukarıda değinildiği gibi Japon bankalarının Başbakan
Koizumi döneminde yapılan reformlar sonucu mali yapılarını güçlendirmiş olmaları ve Japon
şirketlerinin nakit pozisyonlarının batılı şirketlere göre nispeten güçlü olmasıydı. Ancak Japon
bankalarının bünyesindeki büyük miktardaki Japon şirket hisselerinin dünya borsalarında
yaşanan büyük düşüşlere paralel olarak hızla değer kaybetmesi, bankaların varlıklarının hızla
erimesine neden olmuş ve Japon bankaları da diğer batılı bankalar gibi kendilerini nakit
kıskacında bulmuştur.
1990’lı yıllarda bilançolarındaki “yükümlülükler“ nedeniyle borçlarını ödeyemez duruma
düşen şirketler, bu kez piyasa değerlerindeki düşüş sonucu bankaların bilançolarındaki
“varlıklar”ın erimesi nedeniyle mali sektörü yine zor durumda bırakmış oldular. Japonya’da
halen 148 ulusal ve mahalli banka faaliyet göstermekte olup toplam mevduat tutarı 5,5 trilyon
USD ve toplam varlıklar ise 7,5 trilyon USD civarındadır.
Bankalar hafta içi 09.00–15.00 saatleri arasında açıktır. ATM kullanımı 08.00-21.00 saatleri
arası ile sınırlandırılmıştır. Pek çok ATM yerine göre değişmekle birlikte, hafta sonları
çalışmamaktadır. ATM’ler milli günlerde kapalıdır.
Kredi kartları nakit para kadar yoğunlukla kullanılmakla birlikte American Express, Diners
Club, JCB, Master Card ve Visa kullanılmaktadır.
Finansal Hizmetler
Dünyanın en gelişmiş finansal sektörüne sahip olan Japonya’da finansal varlıkların değeri
2008 yılında GSYIH’nin %1293’üne denk gelmiş olup, bu değer ABD’de aynı yıl %900
olarak gerçekleşmişti. Ancak 2009 yılında önemli düşüş beklenmekte olup, bunda global
ekonomik krizin etkin olduğu düşünülmektedir.
2000 yılına kadar Japonya’da finansal sistemin yönetimi Finans Bakanlığı (Ministry of
Finance) tarafından sağlanmakta idi. Ancak bu tarihten sonra yetki Denetleme Kurumu’na
(Board of Audit) verilmiştir.
Perakende Sektörü
Japon perakendecilik anlayışında son 45 yıl boyunca önemli değişiklikler olmuştur. Bu
çerçevede perakende satış sistemi aşağıdaki gibi özetlenebilmektedir;
1. Çok Katlı Büyük Mağazalar-Department Stores:
Bu mağazaların başlangıç amacı tüketiciye ünlü markalar, yüksek kaliteli ürünler sunmak ve
bunun yanı sıra bünyesinde sergiler ve diğer kültürel faaliyetleri desteklemek ve barındırmak
yoluyla Japon halkına bir kültürel deneyim kazandırmak olmuştur. Bu nedenlerle kurulan bu
mağazaların sayıları artmasına rağmen gelirleri aynı ölçüde artmamaktadır.
26
2. Süpermarketler:
Tüketiciye, standart günlük ihtiyaçlarını sağlamaya yönelik seri imal edilmiş ürünler
sunmaktadır.
3. Özel Satış Mağazaları-Specialty Shops:
Bu mağazalar günlük giysi, ayakkabı, çanta gibi moda kalemlerinde uzmanlaşmışlardır. Son
yıllarda kamera, radyo, kasetli teyp gibi ürünlerin ünlü markalarını düşük fiyatlarla satan bu tip
mağazalar artmıştır. 1980’lerden itibaren bu mağazalar Japon’ların boş zamanlarını çeşitli hobi
faaliyetleri ile değerlendirmeye başlamaları ile daha çok hobilere hitap eden bir görünüm arz
etmeye başlamışlardır. Söz konusu mağazalar belli başlı alış veriş merkezlerinde yer
almaktadırlar.
4. Satış Mağazası Olmaksızın, Perakendecilik:
Posta ile sipariş ve pazarlamacılık yöntemi, 1980’lerde yeni gelişen bir alan olarak kendini
göstermiştir. Sınırlı da olsa kozmetikler, sağlıklı gıdalar, ev eşyaları bu yol ile satılabilmektedir.
5. Alış Veriş Merkezleri:
Birbirinden bağımsız küçük satıcıların bir araya gelmesinden oluşan alışveriş merkezlerinde
tüketim mallarının yanı sıra cimnastik salonları, yüzme havuzları, eğlence parkları ve kültürel
faaliyetler gibi hizmet ve kolaylıklar da yer almakta ve söz konusu alanlar genç kuşak Japonlar
arasında giderek popüler olmaktadır.
6. Restoranlar:
Aile restoranları zinciri ve fast-food restoranlar 1970’lerin ortalarında popülarite
kazanmışlardır. Bu gibi yerler ortalama fiyatlarla çok sayıda tüketiciye hizmet sunmaktadır. Bu
sektör günümüzde batı tarzı restoranlarla birlikte Japon tarzı “izakaya” adlı barları da
içermektedir.
Dağıtım Kanallarının Seçimi
Yabancı ürünler çeşitli kanallarda Japonya’ya ithal edilebilmektedir. Söz konusu kanalların
başlıcaları şu şekilde özetlenebilmektedir.
1. İthalat Acenteleri;
Söz konusu acentalar gümrük işlemlerini yürütüp, ulaştırma sorunlarını çözümleyerek ayrıca
malın toptancılara ya da satıcılara hatta tüketicilere ulaşmasını sağlamaktadırlar.
2. Uzmanlaşmış Ticaret Şirketleri (Specialized Trading Companies);
Söz konusu şirketler kendi alanlarına giren konularda ithalat yapmaktadırlar. Bu gibi şirketler
satış sonrası hizmetler ve kullanıcının eğitilmesi gibi hizmetler de vermektedirler.
3. Genel Ticaret Şirketleri (General Trading Companies)
Japonya’nın Genel Ticaret Şirkeleri sanayi ürünleri pazarlaması alanında güç kazanmışlardır.
Söz konusu şirketler çeşitli alanlara hitap etmektedirler. İstendiğinde mali yardım
sağlayabilmekte ve genellikle geniş ölçekli projelerin organizasyonu ile ilgilenmektedirler. Bu
gibi şirketler birden fazla müşteriye aynı anda hitap edebilmektedir.
27
4. Ürün/Pazarlama İşbirliği;
Japonya’da ürün tanıtımının ve dağıtımının bir diğer yolu ise Japon şirketi ile ortak teşebbüs
kurmaktadır.
5. İlgili Alanlardaki Üreticiler;
Ürünün çok yakından ilgili olduğu bir alanda ya da rekabetçi olmayan bir alana ait dağıtım
kanallarını kullanması yolu ile pazarlanması mümkün olabilmektedir.
6. Satış Büroları;
Bazı yabancı ihracatçılar Japonya’daki ithalat ve pazarlama faaliyetlerini yürütmek için kendi
satış bürolarını kurmaktadır.
Sonuç olarak; Japonya’da yukarıda değinilmiş olan konular esas itibariyle geçerli kalmak şartı
ile her bir ürünün kendine özgü bir dağıtım sistemi bulunmaktadır.
DOĞAL KAYNAKLAR VE ENERJİ
1970’lerdeki iki büyük petrol krizinden sonra Japon hükümeti enerji tasarrufu önlemlerine
yatırım yapmıştır. Kalori değeri ve temizliği nedeni ile likid doğal gaz talebi giderek
artmaktadır. Bu alandaki en büyük tedarikçi Endonezya’dır. Ülkedeki mevcut taş kömürü
üretimi giderek azalmaktadır. İçinde bulunulan coğrafi koşullar nedeniyle ithal taş kömürü
ülkede üretilen taş kömürüne kıyasla daha ucuza mal olmaktadır. Elektrik enerjisi fiyatları
diğer OECD üyesi ülkeler arasında en pahalı olanıdır. Bunun nedeni ise çevresel önlemler,
depreme dayanıklı santraller kurma zorunluluğu; kısacası pahalı altyapıdır.
Çeşitler İtibariyle Japonya’da Enerji Üretimi (kilowattsaat)
Toplam
Hidrolik
Termik
Nükleer
YIL
1 Milyar kWh
2000
941
89
527
321
2001
922
87
513
320
2002
936
84
554
294
2003
920
96
581
240
2004
947
96
566
282
2005
969
80
582
305
2006
973
89
578
303
2007
1,005
77
661
264
2008
958
76
621
258
2009
925
75
568
280
Kaynak: Source:Agency for Natural Resources and Energy
Güneş, Rüzgar
vb
1 Milyon kWh
0.9
1.0
1.1
7.4
7.1
6.7
5.4
6.5
5.6
8.7
28
Japonya’da Enerji Tüketimi -Milyar Kwh
ÜRETİM SEKTÖRÜ
YIL
Elektrik
Tüketimi
Aydınlatma
Elektrikli
aletler
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
858
844
863
858
892
918
927
960
926
897
255
254
263
260
273
281
278
290
285
285
603
590
599
599
620
612
625
645
618
589
Ana
Tüketiciler
Toplam
Kimyevi
Sanayi
Demir
Çelik
Sektörü
286.8
275.8
281.3
281.7
288.6
294.4
307.7
320.4
299.9
280.9
239.6
227.6
232.2
233.1
239.1
244.7
258.0
270.0
250.0
231.2
27.4
25.9
27.2
27.6
28.6
29.6
31.2
32.7
30.0
26.7
54.1
50.4
52.4
52.7
53.6
53.3
55.6
57.4
51.2
46.3
Makina
Sanayi
Demiryolları
Sektörü
Ve
Taşımacılık
69.8
66.2
67.3
68.5
72.0
74.5
79.2
83.1
76.2
69.5
18.2
18.2
18.5
18.4
18.8
19.1
18.8
18.9
18.8
18.8
Halihazırda, çevre ve enerji ile ilgili konular küresel ısınma ve enerji tasarrufu çerçevesinde
şekillenmekte olup, bu durum iş çevrelerine de yansımış bulunmaktadır.
Çevre sektöründe ön plana çıkan ürünler daha az kirletici özelliğine sahip ürünler, atık
temizleme üniteleri, geri dönüşüm ve doğa ile dost enerjiler, çevresel geri kazanım ve eko-tatil
gibi konulardır. Ülkede çeşitli çevre koruma örgütleri aktif olarak faaliyet göstermekte olup,
tüketici eğilimlerin şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır. Çevre teknolojileri sektörü
oldukça gelişmiş konumda olup, Japonya bu konuda dünyanın önde gelen üreticileri arasında
yer almaktadır.
Japonya’da Çevre Sektörü Pazar Büyüklüğü (100 milyon Yen)
2007
2010
2020
Daha az kirletici özelliklere sahip ekipman
13 462
16 881
24 678
Atık yönetimi ve geri kazanım
3 314
3 359
3 359
Çevre analiz aletleri
432
433
433
Çevreye yönelik hizmet sektörü
2 180
2 938
3 133
Yeniden alan kazanımı
582
380
380
Atık yönetimi ve geri dönüşüm
221 569 237 576 235 378
Kanalizasyon ve atıksu
10 930
11 671
11 349
Çevresel geri kazanım ve dinlenme
3 909
5 823
7 641
Çevre ile uyumlu ürünler
60 994
78 845
81 445
Yeni enerji çeşitleri
8 550
18 961
42 935
Enerji tasarrufu
11 123
18 666
15 587
TOPLAM
337 045 395 733 426 318
2025
25 913
3 359
433
3 233
380
241 658
11 097
7 646
81 445
68 836
20 466
464 466
Kaynak: Kansai Bureau of Economy
Öte yandan enerji sektöründe Japonya’da ön plana çıkan konular kömür, petrol, doğalgaz,
nükleer enerji hidrolik enerji vb. hususlardır. Enerji sektöründe elektrik ve şehirlerde
doğalgazın üretim ve dağıtımın serbestleştirilmesi gündemde olup, firmalar arasındaki rekabet
artmaya başlamıştır. Firmalar, daha fazla ön plana çıkabilmek için çevre konularına önem
29
vermeye başlamış ve enerji tasarrufu konusunda çeştli kampanyalar düzenlemektedir.
Yine Japonya’nın artan enerji ihtiyacı karşısında ülkede birçok nükleer santral açılmış, bu da
Japonya’nın da taraf olduğu Kyoto Sözleşmesi taahhütlerine uyumu zorlaştırmıştır.
Enerji Tüketim İstatistikleri (1 000 kilo litre ham yağ eşdeğerinde)
2006 Yılı Toplamı
Kağıt Endüstrisi
Kimya San.
Kimyasal lifler
Petrol ürünleri
Seramik ve seramik ürünleri
Cam ürünleri
Demir ve Çelik San.
Demir dışı metal San.
Makine San.
227.972
13.757
89.033
2.487
17.868
11.185
702
93.256
885
3.766
Kaynak: Research and Statistics Department, Economic and Industrial Policy Bureau, Ministry of
Economy, Trade and Industry.
YABANCI YATIRIMLAR
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
Dünyanın ikinci büyük ekonomisi konumunda bulunan Japonya, yabancı yatırımcıların ilgisini
çekmeye devam etmekte ancak ülkeye yapılan doğrudan yabancı yatırım oranı görece düşük
seviyelerde kalmaktadır. Buna karşın Japon işadamlarının ülke dışına yönelik yatırımları
dünyada önemli seviyelere ulaşmış bulunmaktadır.
ABD ile büyük AB ülkeleri firmaları Japonya’daki en önemli yabancı yatırımcılar olup, ve
geçmiş yıllarda ülkeye yapılan yabancı yatırımların yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Söz
konusu yatırımlar, imalata dayalı olmayan işkollarında gerçekleşmiştir ve özellikle bu
yatırımlarda finansal hizmetler ile perakendecilik ön plana çıkmıştır. İmalata dayalı doğrudan
yabancı yatırımlarda ise otomotiv sanayi en yüksek yatırımların gerçekleştiği alandır.
Japonya’daki Yıllar İtibariyle Yabancı Yatırımların Gelişimi
2006
2007
2008
2009*
2010*
Ülkeye yapılan doğrudan yabancı yatırımlar (milyar $)
-6.8
22.2
18.9
11.4
14.4
% GSYİH İtibariyle Ülkeye yapılan doğrudan yabancı yatırımlar
-0.2
0.5
0.4
0.2
0.3
57
51.3
107
24
29.3
748
695
869
1019
1110
Japonya’nın diğer ülkelerde gerçekleştirdiği doğrudan yabancı yatırımlar (milyar $)
Kişi başı Doğrudan Yabancı Yatırım Stoku ($)
*: tahmin Kaynak: EIU
Japonya'nın yurtdışına yaptığı DYS yatırımları, 2008 yılı sonunda toplam 684,31 milyar ABD
Dolarına ulaşmış bulunmaktadır. Son 10 yılda Japonya'nın yabancı sermaye hareketlerinde
30
ABD'nin payının azalmasına rağmen % 35 ile halen en büyük yatırım ortağı durumundadır.
Halen Japonya’nın ikinci büyük yatırım portföyü % 26 ile Avrupa Birliği ülkelerindedir. Asya
ülkeleri ise % 24 lük pay ile üçüncü sırada yer almaktadır. Ülke bazında yatırım artış hızı
dikkate alındığında, İsveç, Fransa, Hollanda, başta olmak üzere Çin, Hindistan, Kore ve
Meksika’ya yapılan yatırımlar dikkati çekmektedir.
Asya ülkeleri ve Okyanusya' ya yapılan yatırımlarda son yıllarda hızlı bir artış olmasına
rağmen, özellikle AB ye yeni katılan 10 ülkeye yapılan yatırımlar da hesaba katıldığında
sanılanın aksine Avrupa bölgesinin halen Japon yatırımcılar için önemini koruduğu
gözlemlenmektedir.
Sektörler İtibariyle Japonya’da Yabancı Yatırımlar (Milyar $)
Mali Yıl
2005
2006
2007
2008
Toplam
İmalat
26.146
34.513
39.515
31.745
315.785
İmalat Dışı
19.315
15.652
33.968
36.524
368.533
Toplam
45.461
50.165
73.483
68.269
684.319
ABD'ye yapılan yatırımlardaki azalmanın, özellikle elektrik-elektronik sektörü
yatırımlarındaki düşüşten kaynaklandığı belirtilmektedir. Aynı dönemde, Asya'ya yapılan
yatırımlarda büyük artış yaşanmış, bu artışta otomotiv, demir çelik, gıda, finans ve sigortacılık
sektörleri başı çekmiştir.
Japonya'nın yurt dışı yatırımlarının sektörel dağılımı incelendiğinde, imalat sektöründeki
yatırımların % 46, finans ve hizmet sektörlerinin yer aldığı imalat dışı yatırımların payının ise
% 54 seviyesinde olduğu tespit edilmektedir.
Yatırımlarda Öncelikli Alanlar
İhracata yönelik üretimini Japonya dışına ve potansiyel pazarlara yakın bölgelere kaydıran
Japon şirketleri, Doğu Asya başta olmak üzere, Avrupa ve Kuzey Amerika'da bu alandaki
yatırımlarını artırmıştır. Elektronik sektöründe ise, yurt içi talebin de artması ile birlikte, Japon
firmalar hem Japonya içindeki yatırımlarını, hem de yurt dışı yatırımlarını güçlendirmişlerdir.
Japon Uluslararası İşbirliği Bankası (JBIC) tarafından, en az 3 yurtdışı iştiraki ve en az bir
yurtdışı imalat tesisi bulunan Japon imalat sektörü firmaları arasında 20 yıldır yapılan "Yurtdışı
Faaliyetler Anketi", Japon yatırımcılarının eğilimleri ve tercihleri hakkında önemli ipuçları
vermektedir. Ankete katılan firmaların önemli bir bölümü, kısa vadede öngörülen öncelikli
stratejilerini "yurtdışı faaliyetlerini artırmak ve güçlendirmek" olarak açıklamıştır. Yatırımcı
firmaların öncelikli stratejileri arasında, AR-GE faaliyetlerine daha çok ağırlık vermek de
gelmektedir. Diğer Asya ülkeleri ile maliyet rekabeti yapmasına imkan olmayan Japon
şirketleri, diğer ülkelerin sahip olmadığı yüksek teknoloji ürün ve prosesler sayesinde rekabetçi
gücünü koruyabileceğini düşünmektedir.
Büyük öncelik verilen bir diğer strateji ise, yurt içi üretimin güçlendirilmesi olarak ortaya
çıkmıştır. Bu çerçevede Japon is adamlarına uygulanan anket çerçevesinde, Japon üreticilerin
yurt dışı üretimi artırırken, yurt içi üretimi de ihmal etmemeye önem verdiklerini, global
krizlerden etkilenmemek için yurt dışı ve yurt içi üretimin optimum bir dengesini bulmayı
amaçladıklarını göstermektedir. Japonya’nın halen toplam üretiminin % 30’u yurt dışı
31
üretimden kaynaklanmaktadır. Özellikle elektronik sektöründeki konvansiyonel ürünlerde,
Japon firmaları tarafından Çin ve ASEAN ülkelerinde gerçekleştirilen üretim miktarı, Japonya
içindeki üretim miktarını aşmış durumdadır.
Ancak katma değeri yüksek ve yeni teknoloji içeren ürünlerin çok büyük bir kısmı halen
Japonya içinde üretilmektedir. Özellikle yüksek teknoloji ürünü dijital kamera, LCD
televizyon, mobil telefon gibi ürünlerdeki iç talep artışı, son iki yıldır Japon ekonomisinin
büyümesindeki önemli itici faktörlerden olmuştur. Orta vadede bu gibi yüksek teknoloji içeren
ürünlerin üretilebileceği bölgeler olarak, ASEAN ülkeleri gösterilmektedir. Ancak bazı Japon
firmalar, en büyük rekabet avantajları olan teknolojik üstünlüklerinin bu ülkelerde taklit
edilebileceğinden hareketle, halen yurt dışı yatırımlara çok sıcak bakmamaktadır.
Yatırımlara Sağlanan Teşvikler
JETRO (Japan External Trade Organization) ülkede iş kurmak isteyen potansiyel yatırımcılara
ücretsiz danışmanlık sağlamaktadır. Söz konusu danışmanlık ülkenin sanayi yapısı, hammadde
temini, satış sistemleri vb konuları üzerine olabildiği gibi, firmanın ihtiyaçlarına göre de
sağlanabilmektedir. Biyoteknoloji, bilgi teknolojileri, ilaç sanayi, tibbi alet ve ekipman,
işlenmiş gıdalar, gıda hizmetleri, çevre teknolojileri, nanoteknoloji, genel ticaret ve yatırım
mevzuatı konusunda uzmanlaşmış personeli bulunmaktadır.
Hem yerel hem de ulusal bazda faaliyet gösteren çeşitli otoritelerin farklı teşvik programları
yürürlükte olup, bunlar bazı vergilerden muaflık veya vergi indirimi, arazi ve bina temini,
finansman ve kredi alımında kolaylık gibi konuları kapsamaktadır. JETRO ayrıca ürüne
yönelik standart, kanun ve mevzuat bilgileri konularında potansiyel yatırımcıya bilgi
sağlamaya yardımcı olabilmekte olup, gerekli izinlerin alınması için yerel otoritelerle görüşme
ayarlanması konusunda da yardımcı olmaktadır.
Yine Japonya’da bir ofisin kurulum maliyeti, iş kurma prosedürlerine ilişkin bilgi, ofise yakın
emlak konusunda yardım ve nitelikli eleman istihdamı gibi konularda da talep edildiği takdirde
yardımcı olabilmektedir.
Ayrıca Japonya’nın çeşitli şehirlerinde 50 işgününe kadar ücretsiz olarak kullanılabilen ofis
hizmetine çeşitli ofis ekipmanları (masa, andalye, dolap, telefon ve faks) ve internet bağlantısı
da dahildir. Söz konusu ofisler Tokyo merkez, Yokohama, Nagoya, Osaka, Kobe ve Fukuoka
gibi şehirlerde bulunmakta olup, hükümet binalarına yakın yerlerde konumlandırılmıştır.
Çeşitli konferans ve iş toplantıları amacıyla da bu hizmetten yararlanmak amacıyla rezervasyon
yapılması mümkündür.
Japonya-AB İlişkileri Bilgi Notu
Avrupa Birliğinin (AB), Avrupa Bölgesi dışında bir ülke ile AB Zirvesi gerçekleştirdiği
ilk ülke Japonya’dır. Japon ve Avrupalı liderler, bu münhasır sebebi, AB ile Japonya arasında
paylaşılan ortak değerler ve benzer toplum yapısı olarak açıklamaktadır.
Japon ve Avrupalı liderler, 28 Nisan 2010 tarihinde Tokyo’da gerçekleştirilen
AB-Japonya Zirvesinde bir araya gelmişlerdir. Anılan Zirvede, Japonya ilk kez Başbakan
Yukio Hatoyama(*)’nın yeni hükümeti tarafından temsil edilmiştir. Hatoyama Hükümeti, her
fırsatta, Japonya’nın ABD’ye süregelen bağımlılığını azaltmak yolunda Asya ve Avrupa ile
ilişkilerini geliştirmeye çalışmakta, Japonya ve diğer Asya ülkeleri için Avrupa ile
entegrasyonunun önemini her fırsatta vurgulamaktadır.
32
Söz konusu Zirvede, Başbakan Yukio Hatoyama, Avrupa Birliğinin 1960’lardan bu
yana giderek derinleşen entegrasyonuna atıfta bulunarak, benzer bir bütünleşmenin Çin’i,
Kore’yi ve Japonya’yı da içerecek şekilde bir Doğu Asya Topluluğu kurmak yönündeki
çağrısını yinelemiştir. Japonya tarafından önderliği gerçekleştirilecek bir Doğu Asya
Topluluğu kurma fikri Avrupalı bürokratlar tarafından büyük ilgiyle karşılanmıştır.
Avrupa Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, AB-Japonya ilişkilerinin temelini
ticaretin oluşturduğuna dikkat çekerek, gelişen ticari ve ekonomik ilişkilerin, AB-Japonya
arasında akdedilecek bir Serbest Ticaret Anlaşması ile nihayetlendirileceğini belirtmiştir. Japon
tarafının bir önceki Zirvede yinelediği serbest ticaret anlaşmasının fizibilite çalışmalarının
başlatılması için erken olduğunu, öncelikle Japonya tarafından uygulanan tarife dışı engellerin
kaldırılmasının elzem olduğunu belirtmiştir.
Japonya, 2009 yılı itibarıyla, Avrupa Birliği’nin ABD, İsviçre, Çin, Rusya, Türkiye ve
Norveç’ten sonra 7’nci ihraç pazarı durumuna gelmiştir. 2005 ile 2009 yılları arasında AB’nin
Japonya’ya mal ihracatında %6’lık bir düşüş olmasına rağmen, aynı süre içerisinde AB’nin
genel ihracatı %0,7’lik bir artış göstermiştir. Bu çerçevede, var olan ilişkilerin daha da
derinleştirilmesi konusunda iki taraf da iradesini bu Zirve aracılığıyla ortaya koymuştur.
AB’nin Zirvede gündeme getirdiği bir diğer husus, dış politika alanında da ilişkilerin
geliştirilmesi, özellikle Afganistan’ın yeniden yapılandırılma sürecinde Japonya ile ortaklık
yoluna gidilmesi olmuştur.
Ayrıca, Zirvede, Aralık 2009’da gerçekleştirilen Kopenhag
İklim Zirvesinde, AB’nin karbon emisyonunu %20 ve Japonya’nın %25 azaltması, Japonya ve
AB’nin 21.yüzyılda uluslararası gündemin ana maddelerinden birini oluşturan iklim değişikliği
ve küresel ısınmayla mücadele konusunda ortak tutum benimsediklerini gösteren bir başka
konu olarak gündeme gelmiştir.
33
BÖLÜM 4
JAPONYA’DA SİYASİ DURUM
Ulusal Japon Parlamentosu (Diet), iki kamaralı bir yapıdan oluşmaktadır. Esas
gücü elinde bulunduran Temsilciler Meclisi (Alt Kanat) yasaların oluşturulması ve
kanunlaştırılmasında belirleyici bir rol oynarken, Meclis Üst Kanadı daha ziyade siyasi
sistemde denetim ve denge görevini yerine getirmektedir. Üst Kanadın, Alt Kanat
tarafından sunulan yasa tasarılarını reddetme hakkı bulunmaktadır. Alt kanadın ise üçte
iki çoğunlukla geri çevrilen yasaları aynen kabul etme yetkisi bulunmakta, bununla
birlikte Japonya siyasetinde geçerli siyasi ahlak anlayışı çerçevesinde bu yetkinin son
50 senede hiç kullanılmadığı ifade edilmektedir.
Eylül 2005’te yapılan genel seçimlerden Liberal Demokrat Parti (LDP), oyların
% 38.2’sini alarak birinci parti olarak çıkmıştır. LDP, seçimlerde 296 milletvekili
çıkarmış (seçimlerden önceki milletvekili sayısı 212'ydi), böylece Temsilciler
Meclisinde yasa çıkarmak için gerekli milletvekili sayısına sahip olmuştur. LDP sayısal
üstünlüğüne rağmen Yeni Komeito (Yeni Temiz Hükümet) Partisiyle koalisyon
hükümeti kurmuştur.
LDP elli yıllık tarihinde 1986 yılında Yasuhiro Nakasone liderliğinde kazandığı
300 milletvekilinden sonra ilk defa Eylül 2005 seçimlerinde 296 milletvekili çıkarmış
olup, bu açıdan tarihi bir başarı göstermiştir. Bu başarıda Başbakan Junichiro
Koizumi'nin etkin liderlik vasıfları yanı sıra uyguladığı seçim stratejisinin ve reformların
önemli payı olmuştur. Özellikle posta hizmetlerinin özelleştirilmesine yönelik tutumuna
muhalefet eden LDP milletvekilleri listelere alınmamış, bunların yerine çoğunluğu
kadın, genç ve bürokrat kökenli adaylar seçimlere katılmış, aralarında 26 kadın adayın
da bulunduğu bu yeni milletvekilleri seçimlerde başarılı olmuşlardır.
2005 seçimlerinde partisine Temsilciler Meclisinde önemli bir çoğunluk getiren
seçim zaferinin mimarı Başbakan Koizumi, parti kurallarına uygun olarak 2006 yılında
parti başkanlığı ve Başbakanlık görevlerinden ayrılmıştır. Son Koizumi Kabinesinde,
Kabine Genel Sekreteri olarak görev yapan Shinzo Abe, LDP tarafından yeni parti
başkanı seçilmiş, Eylül 2006 tarihinde de Başbakanlık görevini üstlenmiştir.
Japonya’nın savaş sonrası siyasi tarihinin en genç Başbakanı unvanıyla göreve
gelen Abe, selefi tarafından başlatılmış olan mali reform sürecini devam ettirmeye ve
kamu harcamalarının azaltılmasına gayret etmiş, dış politikada ise özellikle Kuzey
Kore konusunda izlediği “şahin tavrı”yla dikkat çekmiştir. Üst üste gelen siyasi
skandallar üzerine Abe, 12 Eylül 2007 tarihinde istifa ettiğini açıklamıştır.
Liderlik yarışında parti içi fraksiyonların desteğini alarak, Dışişleri Bakanı Taro
Aso’ya üstünlük sağlayan Yasuo Fukuda, önce LDP lideri ve 25 Eylül 2007 tarihinde
de Başbakan seçilmiştir.
Fukuda siyasetçi bir aileden gelmektedir. Babası Takeo Fukuda, 1976-1978
yılları arasında Başbakanlık görevinde bulunmuştur. Göreve geldikten sonra, sürekli
34
uzlaşıya açık olduğunu vurgulayan, temel siyasi konularda bile ana muhalefet partisiyle
diyalog içinde olmaya çalışan bir lider görüntüsü çizmiştir. Dış politikada ise ilk
yurtdışı ziyaretini ABD’ye yaparak, Japonya’nın bu ülkeyle mevcut geleneksel ittifak
bağına olan bağlılığını vurgulayan Fukuda, Çin ve Kuzey Kore’ye yönelik, Koizumi ve
Abe’nin aksine yumuşak mesajlar vermeye özen göstermektedir. Fukuda’nın, babasının
Japonya-Asya ilişkilerini ön plana çıkaran ve “Fukuda Doktrini” olarak anılan
yaklaşımını benimsediği görülmektedir. Kasım 2007’de yapılan ASEAN Zirvesinde ön
plana çıkardığı Asya merkezli mesajlar ve özellikle Japan-Çin ilişkilerini istikrarlı bir
zemine oturtma gayretleri bu hususu destekler niteliktedir.
Bununla birlikte, LDP Başbakan Koizumi ile yakaladığı halk desteğini büyük
ölçüde yitirmiş durumdadır. Ana muhalafet partisi konumundaki Japonya Demokrat
Partisi (DPJ) 29 Temmuz 2007 tarihinde yapılan Meclis Üst Kanadı seçimlerinde,
LDP’ye karşı üstünlük sağlamıştır. 242 üyeliği Üst Meclis seçimlerinde 109 üyelik
kazanan DPJ, kendisiyle blok halinde hareket eden diğer parti temsilcilerinin de
desteğiyle çoğunluğu elde etmiş bulunmaktadır. DPJ’nin elde ettiği bu seçim zaferinde,
ekonomik koşulların belirleyici olduğu, Koizumi döneminde hız verilen ekonomik
liberalleşme hareketlerinin sonucu olarak ortaya çıkan gelir dengesizliği ve genel alım
gücünde yaşanan düşüşün etkili olduğunu söylemek mümkündür.
Parti liderliğini, 2003 yılında DPJ’yle birleşen eski Liberal Parti başkanı Ichiro
Ozawa yapmaktadır. Siyasi hayatı LDP saflarında yükselmiş olan Ozawa, parti içi
anlaşmazlık nedeniyle 1993 yılında 43 arkadaşıyla birlikte muhalefete katılmış ve savaş
sonrası Japon siyasi hayatında LDP’nin tek başına veya koalisyon ortağı olarak
iktidarda yer almadığı ilk ve tek hükümetin kurulmasına neden olmuş kişi olarak
bilinmektedir.
Koalisyonun küçük ortağı durumundaki Yeni Komeito Partisi, üye sayısının 20
milyon olduğu tahmin edilen Soka Gakkai adlı Budist sosyal örgütünün siyasi kanadı
mahiyetindedir. Siyasi eğilimi muhafazakar olarak tanımlanabilecek olan Yeni
Komeito Partisi, Eylül 2005 seçimlerinde LDP'ye destek vermiş ve seçimlerde 31
milletvekilliği kazanmıştır (seçimlerden önceki milletvekili sayısı 34'tü). Parti
Başkanlığını Akihiro Ota yürütmektedir.
Meclis Alt ve Üst Kanat seçimlerinde partilerin aldıkları oy oranlar aşağıda
sunulmuştur:
Siyasi Partiler
Liberal Demokrat Parti
Japonya Demokratik Partisi
Yeni Komeito Partisi
Japonya Komünist Partisi
Sosyal Demokrat Parti
Yeni Halk Partisi
Yeni Parti Nippon
Temsilciler Meclisi
(11.09.2005)
%38,2
%31
%13,3
%7,3
%5,5
%1,7
%2,4
Üst Kanat
(29.07.2007)
%28,1
%39,5
%13,2
%7,5
%4,5
%2,2
%3
35
2008 yılı özellikle küresel mali krizin etkilerinin güçlü bir şekilde hissedilmeye
başlanmasıyla LDP’nin kamuoyu desteğindeki düşme eğiliminin artarak
sürdüğü bir yıl olmuştur. İki meclis arasındaki bölünme siyasi istikrarsızlığı daha
da körüklemiş, erken seçim yapılıp yapılmayacağı konusundaki tartışmalar
Hükümet’in uzun vadeli politikalar izlemesi önünde önemli bir engel teşkil
etmiştir. Başbakan Yasuo Fukuda, selefi Shinzo Abe’nin kaderini paylaşarak
düşen kamuoyu desteği karşısında görevde bir yılı doldurmadan istifa etmek
zorunda kalmış, Başbakanlık görevini 24 Eylül 2008 tarihinde 2005-2007
yıllarında Dışişleri Bakanlığı görevinde bulunmuş olan Taro Aso üstlenmiştir.
36
BÖLÜM 5
JAPONYA'DAKİ TÜRKLER
Japonya'da 2007 yılı rakamlarına göre Japon makamları nezdinde kayıtlı 2366
vatandaşımız bulunmaktadır. Japonya'da oturma ve çalışma iznine sahip olarak ikamet
eden vatandaşlarımızın çoğu, eğitim düzeyi yüksek ve hatta bir kısmı Japonya'daki
üniversitelerden mezun olmuş kişilerden oluşmaktadır. Vatandaşlarımız, kamu veya özel
şirketlerde üst ve orta düzeyde yönetici, serbest meslek sahibi işadamı, tüccar veya
mühendis olarak çalışmaktadırlar. Bolşevik ihtilali sırasında Rusya'dan kaçarak bir süre
Çin'de kaldıktan sonra 1920'li yıllarda Japonya'ya gelen ve halihazırda sayıları 50 kadar
olan Kazan Türkleri de bu grup içinde yer almaktadır.
Serbest meslek sahibi vatandaşlarımızdan bir bölümü ülkemizden Japonya'ya deri,
hediyelik eşya, halı, şarap gibi ürünleri ithal etmektedir. Bu tür iş sahibi
vatandaşlarımızla Türkiye'yle iş yapan Japonların üyesi bulunduğu ve "Türk Ticaret ve
Sanayi
Odası"
adı
altında
faaliyet
gösteren
bir
örgütlenme
mevcuttur. http://www.ttsoj.com/
Öte yandan, sayısı yaklaşık 2000 ila 2500 arasında olduğu tahmin edilen vatandaşımız
ise Japonya'da kaçak olarak ikamet etmekte ve çalışmaktadır. Resmi makamlarca
sayıları 193 bin olarak tahmin edilen kaçak yabancılar içinde göreceli olarak küçük bir
yer tutmakla birlikte, yasadışı ikamet eden ve çalışan vatandaşlarımızın sayısında yıldan
yıla bir artış görülmektedir. Bu vatandaşlarımız Tokyo, Nagoya gibi sanayinin gelişmiş ve
iş imkanlarının daha geniş olduğu şehirlerde yoğunlaşmaktadır. Birçoğu, vasıfsız işlerde,
düşük ücretlerle, sigorta ve benzeri bir güvenceye sahip olmaksızın çalışmaktadır.
Japonya'da bağımsız olarak faaliyet gösteren Türk eğitim kuruluşları bulunmaktadır.
1997 Nisan ayında kurulmuş olan Tokyo'nun Shinjuku semtindeki "Türkiye-Orta Asya
Kültür Merkezi" adlı Vakıf Türk ve Orta Asya kültürlerinin tanıtımı için faaliyet
göstermekte, bu amaçla Türkçe, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe ve Rusça dil dersleri,
yemek, müzik, halk dansı kursları düzenlemekte, çeşitli sosyal faaliyetlerde
bulunmaktadır. Bu merkeze bağlı olarak 'Abroad Language Shool adı altında, Tokyo,
Osaka, Nagoya, Sendai ve Okayama şehirlerinde faaliyet gösteren, Türkçe'nin yanısıra
İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca gibi batı dillerini öğreten dil okulları
faaliyet göstermektedir.
Aynı Vakıf 2003 Nisan ayında Tokyo'ya yakın Shin Yokohama bölgesinde 150 öğrenci
kapasiteli bir de ilkokul açmıştır. "Yokohama Horizon International School" adı altında
faaliyet gösteren okul İngilizce tedrisat vermekte, ayrıca Japonca ve Türkçe kurslar da
düzenlemektedir. Öğretmenlerinin çoğu ana dili İngilizce olan yabancılardır. Okulun bir
başka şubesi de Tokyo'da açılmıştır.
Tokyo'daki Türk-Japon Dostluk Derneği de ücreti karşılığı Türkçe Dil kursları
düzenlemektedir.
Rusya'dan göç ederek değişik yollardan Japonya'ya gelen Kazan Türkleri, dini ve milli
varlıklarını sürdürebilmek için 1922 yılında "Mahalle-i İslamiyye" adı altında bir
cemiyet kurmuşlardır. 1953 yılında Devletimizin Japonya'daki Kazan Türklerine
vatandaşlık hakkı tanıması üzerine, Tokyo'daki Kazan Türkleri "Mahalle-i İslamiyye
37
Cemiyeti"nin ismini "Tokyo Türk Cemiyeti" olarak değiştirmişlerdir. Anılan Cemiyet
1938 yılında Tokyo Camii ve ilkokulunun inşaatını başlatmıştır. Cami, 1985 yılında
meydana gelen bir depremde büyük hasar görmüş ve 1986 yılında yeniden inşa edilmek
üzere tamamen yıkılmıştır. Bu vesileyle, yıkılan caminin arsasının da Türkiye
Cumhuriyeti adına kaydının yapılması sağlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü, yıkılan caminin
bulunduğu arsayı, yeniden cami yapılması amacıyla Diyanet İşleri Başkanlığına, üzerinde
okul binası bulunan arsayı da "Kültür Merkezi" olarak değerlendirilmek üzere Dışişleri
Bakanlığına tahsis etmiş bulunmaktadır. Cami inşaatı Mart 1998'te başlamış ve açılışı
30 Haziran 2000 günü yapılmıştır.
İlk üç yıl boyunca doğrudan Büyükelçiliğimize ait bir bina olarak faaliyet gösteren
Cami, 1 Nisan 2003 tarihi itibariyle Japonya'da dini tüzel kişilik kazanmıştır. Halen
Cami, Tokyo Türk Diyanet Cami Vakfı tarafından idare edilmektedir. Caminin arsa ve
bina mülkiyeti Türkiye Cumhuriyetine ait olup, Cami binası 50 yıl süreyle anılan Vakfın
kullanımına verilmiştir (Caminin yanında halen boş olan arsa adıgeçen Vakfın
kullanımına verilmemiştir). Vakıf yönetiminde olması nedeniyle cami arsa ve binası
gayrı menkul vergilerinden muaf tutulmuştur.
Bakanlıklararası Ortak Kültür Komisyonu kararıyla Büyükelçiliğimiz nezdine atanan bir
Din Görevlisi anılan Camide görev yapmaktadır.Cami, Tokyo'daki gerçek anlamdaki tek
cami olup, Japonya'daki Türklere ilaveten Japon Müslümanlara ve çoğu Pakistan,
Endonezya, Kuzey Afrika dan gelen yabancı Müslümanlara da hizmet sunmaktadır.
Hutbeler, Türkçe, İngilizce ve Japonca dillerinde verilmektedir.
Tokyo Türk Diyanet Caminin bitişiğinde yer alan ve Kültür Merkezi yapılması
amacıyla zamanında Büyükelçiliğimize hibe edilmiş olan arsa üzerinde Kültür Merkezi
inşaatıyla ilgili olarak henüz somut bir gelişme olmamıştır.
38
BÖLÜM 6
DIŞ TİCARET
2008 yılından bu yana yaşanmakta olan global ekonomik krizin etkileri Japonya’nın dış
ticaretini de olumsuz yönde etkilemiştir. Gayri Safi Hasılasının % 20’ler oranın teşkil
eden Dış Ticarete bağlı olan Japon ekonomisi krizden olumsuz yönde etkilenmiştir.
2009 yılında Japonya’nın ihracatı 581, İthalatı 552 Milyar ABD Doları olarak
gerçekleşmiştir. (Bknz. TABLO - 2 JAPONYA'NIN DIŞ TİCARET DENGESİ)
2009 yılında Japonya’nın toplam dış ticaret hacmi önceki yıla göre %26 azalarak 1,133
Milyar ABD Dolarına kadar gerilemiştir.
Japonya uluslararası ticarette dünyanın belli başlı ülkeleri arasında yeralmaktadır. 2009
yılı verilerine göre DTÖ’ye üye ülkeler arasında gerçekleşen toplam ihracatın %5,4’ünü
gerçekleştirerek 4.sırada yeralmış, %5,1’lik ithalatıyla ile yine 4. sırada yeralmıştır.
(Bknz.TABLO - 1 JAPONYA VE TÜRKİYE'NİN DÜNYA TİCARETİ İÇİNDEKİ YERİ)
Bölgesel olarak, Japonya’nın en önemli ticaret partneri %49,5’lik oran ile Asya
oluşturmakta olup , bunu %15 ile Kuzey Amerika, %13,2 oranla Avrupa Birliği ülkeleri
ve %10,1’lik oran ile de Ortadoğu izlemektedir. Ülke Topluluklarına göre ise en büyük
ticari partneri %70,4’lük oranla APEC ülkekeri oluşturmakta iken, bunu Asean NIES
%16,2, NAFTA %16,1, ASEAN %14, AB %10,9’luk oranlarla Japonya’nın diğer ticari
partnerleri konumundadır. (Bknz. TABLO 3-1 COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA
GÖRE TİCARET)
2009 yılında Japonya’nın toplam ihracatı %25,1 oranında bir düşüş göstermiştir. En fazla
düşüş yaşanan ülke toplulukları -35% ile Orta Doğu, -33,5% ile AB ülkeleri, -30,5%
ile NAFTA olarak sıralanmaktadır. İthalatında ise en büyük daralma -56% ile Afrika
ülkeleri, -43% ile Orta Doğu ülkeleriyle olmuştur. (Bknz.TABLO - 3-2 COĞRAFİ BÖLGE VE
ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET )
Ülkelere Göre Japonya’nın en büyük ticari partnerlerini ise, %20,5 ile Çin ve %13,5 ile
ABD oluşturmaktadır.
Japonya’nın Abd’ye olan ihracatı, toplam ihracatının %18,9’unu Çin’e %16,1’ini ise
ABD’ye gerçekleştirir iken, İthalatında ise Çin %21,1, ABD ise %10,2’sini
39
kapsamaktadır.(Bknz. TABLO-4-1 JAPONYA'NIN İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE ve
TABLO-5 JAPONYA'NIN İTHALATINDA ILK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (2009))
Ürün kategorisi itibariyle otomotiv araçları ihracatı, 2008 yılına göre -45%’lik bir düşüşle
en çok gelir kaybına neden olan sektör olmuştur. Özelliklerine göre sınıflandırılmış ana
mal guruplarına göre ihracatta en büyük değer düşüşünü (-23,6%’lık oranla) yatırım
ekipmanları oluşturmuştur. Toplam ithalat rakamlarının düşmesinde en büyük etkiyi ise
– 36,2%’lik bir düşüş ile Endüstriyel girdiler oluşturmuştur. Bu girdilerden metaller
-54,3%, Mineral Yakıtlar ise -42,3%’lük bir düşüş göstermiştir. (Bknz.TABLO -7-1
JAPONYA'NIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ MAL GRUPLARINA GÖRE
GENEL İHRACATI)
Elektronik ve taşıt endüstrileri imalat sanayinde hakim durumda olup, ülkenin
uluslararası ticaret başarısının temelini oluşturmaktadır. Her iki sektör de son yıllarda
Japon Yeni’nin aşırı değerlenmesi nedeni ile zorluklarla karşılaşmaktadır. Japonya aynı
zamanda önemli bir makine imalatçısıdır ve bu alandaki en büyük ihracatı ABD ve
Güney Kore’ye yapmaktadır. Ülke dünyanın en önemli demir -çelik üreticisidir. Ancak
Endüstri için gerekli tüm hammaddeler ithalat yoluyla sağlanmaktadır.
Japonya gibi mineral ve maden kaynakları kaynakları kısıtlı bir ülkenin ekonomide bu
ölçüde bir “süper güç” haline gelmesinde dış ticaretin önemi büyüktür. Japonya gıda
maddeleri ve kereste, tekstil malzemesi, metaller gibi ana hammaddelerin ithalatı ile ham
petrol ve diğer yakıt kaynaklarında dünyadaki en büyük ithalatçılardan biri
konumundadır.
Diğer taraftan Japonya, renkli televizyon setleri, diğer elektrikli aletler, otomobiller,
gemiler, kamera ve saatler gibi yüksek hassasiyetli optik ve elektronik ürünler ihracatında
dünya birincisidir. Japonya, hammadde ithal etmekte ve nihai ürün ihraç etmektedir. Bu
durumda kendisi ile ticaret yapan diğer ülkeleri sadece hammadde ve gıda ihracatçısı
durumuna getirmektedir.
Marka ve tasarım satış sonrası hizmetler ile tüketici tercihlerinde meydana gelen
değişikliklerin ticareti etkileyen faktörler olarak ortaya çıkması ve uluslararası alandan
gelen tepkiler nedeniyle 1980’lerin ortasından itibaren Japonya’nın mamul madde
ithalatında artış gözlenmektedir.
40
Tarife Dışı Engeller
Japonya’da ticarete yönelik resmi engellerin kısıtlı sayıda olmasına karşın, ülkede
faaliyet gösteren çeşitli dernekler zaman zaman ülkeye ürünlerin girmesine yönelik
faaliyetler gerçekleştirebilmektedir. Yine ülkede hem hava limanlarında hem de önemli
deniz limanlarına kiralar oldukça yüksek seviyelerde seyretmekte olup, ürünlerin ülkeye
giriş işlemlerinde önemli maliyet artışlarına neden olmaktadır.
Tarım, Japonya’da korunan önemli bir sektör olup, bazı tarım ürünlerinde kota
uygulamaları mevcuttur. Hükümet gıda ürünlerinde dışarıya bağımlılığı azaltmaya
yönelik stratejiler geliştirdiğinden bu sektörde liberalleşmenin sağlanmasının kısa ve
orta vadede mümkün görülmemektedir.
Örneğin, ABD’li portakal üreticilerinin sadece Mart ve Ekim aylarında ihracat yapmasına
izin verilmektedir. Zira Japon mandalinası (mikan) üretimi Kasım ayından başlamakta
şubat ayına kadar sürmektedir ve bu ürünün üreticilerinin önemli bir politik gücü
bulunmaktadır. Japon narenciye üretimi emek-arazi yoğun bir özellik taşımakta ve dış
rekabete açılmak istememektedir. Dolayısı ile Japonya’ya narenciye ihracatı oldukça
riskli görülmektedir. Ayrıca Tarım Bakanlığı görevlileri analiz sonuçlarında en ufak bir
sorunda ürünü geri çevirmekte ve söz konusu uygulamaya tabi tutulan ülkenin tüm
firmalarına sıkı kontroller getirilmektedir.
Japonya’ya et ihracatında da önemli zorluklar ile karşılaşılmaktadır. Bu konuda ciddi
sınırlamalar mevcuttur. Bu kurallar şüphesiz Japon üreticisini korumak amacı ile
konulmuş olmakla birlikte aynı zamanda politik temelleri de bulunmaktadır. Japonya’nın
tarımsal ürünler ithalatını incelerken, bu ülkenin ihtiyacı olan gıda maddesinin büyük bir
çoğunluğunu ithal etmek zorunda olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Gıda maddelerinde
hiç bir zaman kendi kendine yeterliliğinin söz konusu olmamasına rağmen, Japonya’nın
bu konudaki tutumunu yakın gelecekte değiştirmesi beklenmemektedir.
Ürün Standartları İle İlgili Uygulamalar
Japon Sanayi Standartları-Japanese Industrial Standarts (JIS) ve Japon Tarım
Standartları-Japanese Agricultural Standarts (JAS) Japonya’da en geniş şekliyle
kullanılan iki kalite standardını ifade etmektedir.
41
JIS Standardı
JIS’ın işleyişi 1940 tarihli “Sanayide Standardizasyon” Kanunu’na dayanmaktadır. JIS
markası, tekstil hazır giyim, ısıtıcılar, elektrikli aletler, ayakkabılar, mutfak eşyaları, spor
malzemesi, müzik aletleri gibi geniş bir ürün grubunun standart, kalite, boyut ve diğer
özelliklerine uygulanmaktadır.
Söz konusu marka Japonya henüz ihracata başladığı sıralarda ihraç ürünlerinde belli bir
kalitenin yaratılmasını teşvik etmek amacı ile geliştirilmiştir. Söz konusu standartlar
“Japon Sanayi Standartları Komitesi” tarafından tespit edilmiştir ve METI’nin Sanayi
Teknolojisi Enstitüsü’nden elde edilebilmektedirler. JIS standartları teknolojik
gelişmeler doğrultusunda periyodik olarak gözden geçirilmektedir.
Söz konusu markalı ürünlerin satın alımı, Japon devlet teşekkülleri tarafından özel olarak
tercih edilmektedir. JIS bütün sanayi ve maden ürünlerini kapsamakla birlikte, ilaçlar,
tarımsal kimyasallar, suni gübre, ipek ipliği, gıda ve diğer tarımsal ürünlerin kendilerine
özgü standartları bulunmaktadır. Söz konusu ürünler “Tarım ve Orman Ürünlerinin
Standardizasyon ve İşaretlenmesi” konulu kanun çerçevesinde ele alınmaktadır. Nisan
1990 tarihinde JIS standardını düzenleyen yasaya yapılan eklerle yabancı ürünlere de JIS
markası alabilmeleri imkânı getirilmiştir.
JAS Standardı
Tüketicinin çıkarlarının korunması politikasının bir gereği olarak gıda ve orman
ürünlerinin kalitesi ile ilgili bir işaretleme ve sıralama sistemi oluşturulmuştur. “JAS
markası” olarak bilinen standart sistemi “Japon Tarım Standartları Kanunu” ile
düzenlenmiştir. Söz konusu Kanun Japonya’da üretilen veya ithal edilen tüm gıda
ürünlerini kapsamaktadır. Kanun çerçevesinde yapılan düzenlemeler ürün kapsamı
genişledikçe çeşitlenmektedir.
JAS markası ürün listesi, içecekler, işlenmiş gıda, sıvı ve katı yağlar tarımsal mallar,
orman ürünleri, et ve balık sanayi ürünleri, tarım ve orman ürünleri hammaddelerini,
konserve gıda, meyve suyu, işlenmiş domates, domuz eti, jambon ve sosis gibi ürünlerin
yerli ve ithal olanlarını kapsamaktadır.
JAS kuralları, standartlarla belirlenmiş ürünü tanımlamaktadır. Standarda konu ürünlerin
pek çoğunda minimum kalite standardı belirtilmiştir. Ancak bazı ürünler için kurallar
42
sadece kalite artırımını sağlamaya yönelik direktifleri içermektedir. İşlenmiş gıdalar için
işaretleme standartları, ürünün adı, tatlandırıcıları, ağırlığı, üretim tarihi ve üreticinin adı
gibi ayrıntıları talep etmektedir. Ayrıca her bir ürünün kendine özgü bir etiketlenme
biçimi bulunmaktadır.
Söz konusu standartların uygulanması zorunlu olmayıp, ancak tüketicinin ithal edilen
ürünü tercih etmesi amacıyla, ithalatçı firmaları bu standartları uygulama yoluna sıkça
gitmektedir.
SOGO-SHOSHALAR (TİCARET
ŞİRKETLERİ)
Japonya’ya özgü yapıya sahip olan büyük ticaret firmalarıdır. Yaptıkları operasyonlar
büyük hacimlidir. Japonya’nın dış ticaretini genelde ellerinde bulunduran bu firmalar,
Ticaret, sanayi, Arge, iş geliştirme, management, pazarlama, Finansman, Mühendislik,
haberleşme, Ulaşım, Lojistik, Doğal kaynaklar gibi hemen hemen her alanda faaliyet
göstermektedirler. En büyük ilk 16 Sogo shosha’nın satış toplamı 820 milyar doları
geçmekte olup, bu değer Japonya’nın gayrisafi yurtriçi hasılasının % 19’una karşılık
gelmektedir. İlk 8 büyük sogo shosha’nın bağlı kuruluş sayısı yaklaşık 5 bin
civarındadır. Bu büyük şirketlerin her biri çok yönlüdür. Sogo Shosha’lar Japon
mallarının yurtdışında pazarlanmasında öncülük ederek bugünkü Japon mucizesinin
önemli aktörlerinden biri olmuşlardır. Sogo Shosha’ları holding firmaları ya da ticari
bankalar gibi düşünmek, bir ölçüde gerçeği aksettirmekle birlikte, kolay ve eksik
tanımlamalardır. Sogo Shoshalar, yapılarından kaynaklanan dinamizmlerinin yarattığı
istisnalar her zaman olmakla beraber, genel olarak, tüketici ve üretici özelliklerinden
ziyade arz ve talebe göre ticari faaliyetlerde bulunan sorun çözücü büyük ticaret
firmaları olarak nitelendirilebilirler. Talep miktarına göre arz açığının olduğu alanlarda
aracı görevi üstlenerek ticari akım yaratırlar ya da özellik arz eden piyasalarda herhangi
bir mamülün ticaretinde ve endüstriyel gelişiminde zayıf halkaları teşhis ederek pazar
yaratma görevi üstlenirler. Sogo Shosha’lar ticari akımları hızlandırmak ve
kolaylaştırmak için ulusal ve uluslararası düzeyde çok iyi örgütlenmiş ticaret ağlarına
sahiptir. Diğer taraftan, yapılan bir araştırma, en büyük 8 Sogo Shosha’nın 1981 yılında
japonyanın toplam ihracatında %48 olan payının 2002 yılında %12’ye, Japonya’nın
toplam ithalatında %57 olan payının %22’ye düştüğünü göstermektedir. Konunun
uzmanları 2009 yılına gelinildiğinde bu oranların çok daha fazla aşağılara indiğini
belirtmektedirler. Ampirik bulgularla desteklenmemekle beraber, bilgi teknolojisinin
43
gelişimi ile birlikte aracılık görevinin nisbi öneminin azalması, ihracata yönelik
otomotiv ve elektronik sanayinin Japonya dışınnda üretim faaliyetlerinde bulunmaları
hususlarının, Toyota örneğinde olduğu gibi, bu gelişmelerde önemli rol oynadığı akla
gelmektedir. (günümüzde Toyota dış ticaret işlemlerini kendi firması aracılığıyla
gerçekleştirmektedir.)
En Büyük 16 Sogo Sosha
Toplam
TOPLAM
TOPLAM
Cironun
SATIŞ
SATIŞ
GSYIHya
Oranı
SIRA
SOGO SHOSHA ADI
Milyon
Yen
Milyar
Toplam Ciro/
U.S
Japonya
DOLAR
GSYIH (%)
1
MITSUBISHI CORPORATION
23,103,043
195.1
4.45
2
MITSUI & CO.,LTD.
17,009,056
143.7
3.28
3
ITOCHU CORPORATION
12,412,456
104.8
2.39
4
SUMITOMO CORPORATION
11,484,585
97.0
2.21
5
MARUBENI CORPORATION
10,631,616
89.8
2.05
6
TOYOTA TSUSHO CORPORATION
7,000,352
59.1
1.35
7
SOJITZ CORPORATION
5,771,028
48.7
1.11
8
JFE SHOJI HOLDINGS, INC.
2,404,659
20.3
0.46
9
HANWA CO., LTD.
1,507,509
12.7
0.29
SUMIKIN BUSSAN CORPORATION
1,314,974
11.1
0.25
92,639,278
782.4
17.85
1,244,020
10.5
0.24
10
İlk 10 Sogo Shosha Toplamı
11
KANEMATSU CORPORATION
12
HITACHI HIGH-TECHNOLOGIES CORPORATION
943,124
8.0
0.18
13
NAGASE & CO.,LTD.
764,755
6.5
0.15
14
IWATANI INTERNATIONAL CORPORATION
748,967
6.3
0.14
15
INABATA & CO.,LTD.
500,019
4.2
0.10
16
CHORI CO.,LTD.
252,097
2.1
0.05
JAPONYANIN GSYIH'SI CARI
4,383.8
Not:Parite Degeri 2007 yılı 3.ay sonu değeri olan 118.4 yen/dolar kullanılmıştır.
kaynak: Japon sogo shosha derneği 2008 yıllığı
44
Japonya’nın Dış Ticaret Tablolarına aşağıda ayrıntılarıyla yer
verilmektedir.
Japonya’nın Dış Ticaret Tabloları
TABLO - 1
JAPONYA VE TÜRKİYE'NİN DÜNYA TİCARETİ İÇİNDEKİ YERİ (S-46)
TABLO - 2
JAPONYA'NIN DIŞ TİCARET DENGESİ (S-47)
TABLO- 3-1
COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET (S-48)
TABLO - 3-2
COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET (S-49)
TABLO-4
JAPONYA'NIN İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (S-50)
TABLO-5
JAPONYA'NIN İTHALATINDA ILK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (S-51)
TABLO-6-1
JAPONYA'NIN ANA MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI (S-52)
TABLO-6-2
JAPONYA'NIN ANA MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI (S-53)
TABLO -7-1
JAPONYA'NIN ÖZEL. GÖRE SINIF. MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI (S-54)
TABLO 7-2
JAPONYA'NIN ÖZEL. GÖRE SINIF. MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI (S-54)
TABLO-8-1
(SITC, Rev.3) GÖRE GENEL İHRACATI, 2006-2009 (S-55)
TABLO-8-2
(SITC, Rev.3) GÖRE GENEL İHRACATI , 2006-2009 (S-56)
TABLO-9
(SITC, Rev.3) GÖRE ÖZET TABLO
TABLO - 10
(S-57)
JAPONYA'NIN FASILLARA GÖRE DIŞ TİCARETİ (S-58-59)
TABLO-11-1
JAPONYA'NIN FASILLARA (GTIP 2’Lİ KOD ) GÖRE İTHALATTA İLK 25 ÜRÜN (S-61)
TABLO-11-2
JAPONYA'NIN GENEL İTHALATINDA
İLK 20 ÜRÜN (S-61)
45
TABLO - 1 JAPONYA VE TÜRKİYE'NİN DÜNYA TİCARETİ İÇİNDEKİ YERİ (2009)
Birim: Milyar A.B.D Doları
İHRACAT
İTHALAT
PAY
PAY
SIRA İHRACATÇI ÜLKE
DEĞER
SIRA İTHALATÇI ÜLKE DEĞER
%
%
10,687 100
DÜNYA
10,807 100
DÜNYA
1
Çin
1,202 11.2
1
ABD
1,602 14.8
2
Almanya
1,128 10.6
2
Çin
1,006
9.3
3
ABD
1,057
9.9
3
Almanya
938
8.7
4
Japonya
581
5.4
4
Japonya
552
5.1
Fransa
464
4.3
5
Fransa
541
5.0
5
6
Hollanda
432
4.0
6
İngiltere
480
4.4
7
İtalya
405
3.8
7
İtalya
412
3.8
8
Belçika
370
3.5
8
Hollanda
382
3.5
9
G.Kore
364
3.4
9
Hong Kong
352
3.3
10
İngiltere
350
3.3 10
Belçika
352
3.3
İLK 10 ÜLKE
6,351 59.4
İLK 10 ÜLKE
6,617 61.2
28
Türkiye
102 0.96
19
Türkiye
141
1.3
DiĞER ÜLKELER
4,234 39.6
DiĞER ÜLKELER
4,049 37.5
Kaynak: DTÖ, 105 ülke adet ülke verisi kullanılarak derlenmiştir.
Kaynak:WTO
GENEL İHRACATTA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE(2009)
Türkiye 0.96%
Çin
İngiltere
3.28%
11.24%
Almanya
10.55%
G.Kore
3.40%
Belçika
3.46%
ABD
9.89%
İtalya
3.79%
Hollanda
4.04%
Fransa
4.34%
Japonya
5.43%
GENEL İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (2009)
Türkiye 1.30%
ABD
14.82%
Belçika
3.26%
Çin
9.30%
Hong Kong
3.26%
Almanya
8.68%
Hollanda
3.54%
İtalya
3.82%
İngiltere
4.44%
Fransa
5.00%
Japonya
5.11%
46
TABLO - 2 JAPONYA'NIN DIŞ TİCARET DENGESİ
YIL
İhracat'ta
Büyüme
İHRACAT
Birim
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
OcakAğustos
Milyar
A.B.D Doları
396
443
412
423
386
417
481
405
416
470
565
598
647
713
776
581
489
İthalatta
Büyüme
İTHALAT
--12.0%
-6.9%
2.5%
-8.7%
8.1%
15.2%
-15.7%
2.6%
13.0%
20.3%
5.9%
8.2%
10.1%
8.9%
-25.1%
Milyar
A.B.D Doları
275
336
351
340
279
310
381
351
337
382
455
519
579
621
756
552
--22.3%
4.3%
-2.9%
-17.9%
10.9%
23.0%
-7.9%
-4.1%
13.3%
19.2%
14.1%
11.7%
7.2%
21.8%
-27.0%
39.6%
442
27.6%
%
Birim: Milyar A.B.D Doları
İHR/İTH
DENGE
Karşılama
Oranı
Milyar
%
A.B.D Doları
120.9
144%
106.8
132%
61.8
118%
82.5
124%
107.0
138%
107.7
135%
99.6
126%
54.1
115%
79.0
123%
88.3
123%
110.4
124%
79.6
115%
68.0
112%
91.9
115%
19.8
103%
19.8
105%
%
47.2
111%
Kaynak:MOF
İHRACAT
JAPONYAʹNIN GENEL DIŞ TİCARETİ
İTHALAT
800 DEGER (Milyar US$)
US$)
700 600 500 400 300 200 100 2010…
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
0 YIL
İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANLARININ SEYRİ
YILLAR
Kaynak:JETRO
y
verilerinden Tokyo
y Ticaret Müşavirliğince
ş
ğ
derlenmiştir.
ş
2008
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
100%
111%
2010
Ocak-…
105%
105%
115%
124%
123%
123%
103%
110%
112%
118%
115%
115%
120%
115%
125%
126%
124%
130%
132%
ORAN %
135%
144%
140%
138%
145%
135%
150%
47
TABLO 3-1 COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET
COĞRAFİ BÖLGE
İHRACAT
Toplam
Asya
Doğu Asya
Kuzey
Amerika
Avrupa
Orta Doğu
Orta ve Güney
Amerika
Okyanusya
Afrika
Rusya
ve BTD
580.8
314.4
298 6
298.6
101.4
81.5
21.7
68.3
67.7
92.9
33.1
13.7
-71.2
169.7
149.2
114.5
(31)
(31)
(36)
-23.9
-14.3
-43.9
(24.02)
(25.63)
60.52
17.5
14.0
3.7
12.4
12.3
16.8
33.1
15.1
9.5
20.2
38.0
9.1
13.0
-22.9
0.4
53.3
53.1
18.6
(19)
(28)
(29)
-26.6
-26.5
-56.2
(0.28)
7.73
7.82
5.7
2.6
1.6
3.7
6.9
1.7
4.1
9.7
-5.5
13.8
(78)
-34.5
(9.93)
0.7
1.8
COĞRAFİ BÖLGE
İHRACAT
Toplam
APEC
Asian NIEs
NAFTA
ASEAN
European Union27
European Union15
ASEAN4
580.8
432.5
136.2
109.9
80.4
72.4
66.3
52.7
5.0
MERCOSUR4
COĞRAFİ BÖLGELERE GÖRE 2009 YILI DIŞ TİCARET DEĞERLERİ
YILLIK
2009 YILI
PAYI
DEĞİŞİM
%
(Milyar US$)
İHRACAT İTHALA
DENGE
İTHALA
İTHALA
DENGE HACİM
İHRACAT
T
%
T
T
(Milyar US$)
552.3
28.5 1,133.0
(25)
-27.0
8.70
100
100.0
246.4
68.0
560.8
(18)
-19.8
(7.51)
54.1
44.6
231 1
231.1
67 4
67.4
529 7
529.7
(18)
-19 4
-19.4
(8 80)
(8.80)
51 4
51.4
41 9
41.9
ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE 2009 YILI DIŞ TİCARET DEĞERLERİ
YILLIK
2009 YILI
PAYI
DEĞİŞİM
%
(Milyar US$)
İTHALA
İHRACAT İTHALA
DENGE
İTHALA
DENGE HACIM
İHRACAT
T
%
T
T
(Milyar US$)
552.3
28.5 1,133.0
(25)
-27.0
8.70
100
100.0
365.8
66.7
798.4
(24)
-21.9
21.9
(32.86)
74.5
66.2
47.5
88.7
183.8
(20)
-21.1
(22.16)
23.5
8.6
72.5
37.4
182.4
(31)
-23.5
(26.22)
18.9
13.1
77.9
2.5
158.4
(22)
-26.6
5.83
13.9
14.1
59.1
13.2
131.5
(34)
-15.4
(26.22)
12.5
10.7
57.0
9.3
123.2
(33)
-15.4
(22.73)
11.4
10.3
61.0
-8.3
113.7
(23)
-27.6
7.97
9.1
11.1
7.1
-2.2
12.1
(30)
-28.6
0.74
0.9
1.3
COĞRAFİ BÖLGELERE GÖRE 2009 YILI
DIŞ TİCARET HACİMLERİNİN PAYLARI
ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE 2009 YILI
DIŞ TİCARET HACİMLERİNİN PAYLARI
80.0
60.0
70.5
50.0
49.5
70.0
46.7
60.0
40.0
50.0
40 0
40.0
30.0
30.0
10.9
10.0
1.1
SUR4
MERCOSUR4
0.0
ASEAN4
EAN4
1.2
opean
European
on15
Union15
Okyanusya
sya
Orta ve
Güneyy…
Orta Doğu
oğu
Avrupa
upa
y
Kuzey
Amerika
ka
sya
Doğu Asya
11.6
opean
European
Union27
on27
1.6
0.0
Asya
sya
14.0
SEAN
ASEAN
4.7
AFTA
NAFTA
4.7
16.1
10.0
Asian NIEs
10.0
16.2
20.0
10.1
APEC
13.2
Rusya
ya
ve BTD
TD
15.0
Afrika
ika
20.0
Kaynak:JETRO verilerinden Tokyo Ticaret Müşavirliğince derlenmiştir.
Tanımlar:
East Asia - Asian NIEs, ASEAN4, P.R. China.
Uzak Doğu: Asian NIEs, ASEAN4, P.R. Çin
Asian NIEs: G.Kore,
G Kore Tayvan
Tayvan, Hong Kong
Kong, Singapur
ASEAN4:Thayland, Malezya, Filipinler, Indonezya.
NAFTA : U.S.A., Kanada, Meksica, Porto Rico (U.S.A.).
MERCOSUR4: Brezilya, Arjantin, Paraguay, Uruguay.
AB 15: Almanya,Fransa,İngiltere,İtalya,Danimarka,İrlanda,Hollanda,Belçika,Luksemburg,İspanyaPortekiz,Yunanistan,Avusturya,İsviçre,Finlandiya.
AB 25: EU15, Polonya, Çekoslavakya,Slovakya,Macaristan,Estonya, Letonya,Litvanya,Slovakya,Kıbrıs,Malta
APEC: ABD., Kanada, Meksica, Şile, Avustralya , Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, P.R. Çin, Asian NIEs, ASEAN4, Brunei, Vietnam, Rusya, Peru
48
TABLO - 3-2 COĞRAFİ BÖLGE VE ÜLKE TOPLULUKLARINA GÖRE TİCARET
(Milyon A.B.D Doları, %)
YIL
2008
İHRACAT İTHALAT
775,918
567,769
382,658
363,134
171,106
158,368
146,891
102,799
118,411
109,383
99,370
33,722
67,993
21,069
Toplam
APEC
Asya
Uzak Doğu
Asian NIEs
NAFTA
Kuzey Amerika
ASEAN
Avrupa
AB 27
AB 15
Orta Doğu
ASEAN4
Okyanusya
Orta ve
Güney Amerika
Afrika
Rusya ve BTD
MERCOSUR4
Büyüme
2009
HACIM
DENGE
756,086 1,532,004 19,831
468,213 1,035,982 99,556
307,169
689,827 75,489
286,898
650,032 76,236
60,259
231,365 110,847
94,765
253,133 63,603
89,780
236,671 57,111
106,118
208,917
-3,320
79,053
197,463 39,358
69,915
179,298 39,468
67,325
166,695 32,045
165,445
199,168 -131,723
84,302
152,294 -16,309
51,658
72,727 -30,589
İHRACAT İTHALAT
580,911
432,758
314,504
298,647
136,291
110,034
101,519
80,466
81,467
72,380
66,277
21,661
52,689
15,130
(2009) PAY %
%
HACIM
DENGE
İHRACAT İTHALAT İHRACAT İTHALAT HACIM
550,981 1,131,891 29,930
364,637 797,395 68,121
246,128 560,632 68,375
230,801 529,447 67,846
47,525 183,816 88,766
72,341 182,375 37,693
68,133 169,651 33,386
77,670 158,136
2,795
67,648 149,114 13,819
59,085 131,465 13,295
56,905 123,181
9,372
92,828 114,489 (71,167)
60,760 113,449 (8,071)
37,858
52,988 (22,728)
-25.1
-23.8
-17.8
-17.8
-20.4
-30.5
-30.9
-21.7
-31.2
-33.8
-33.3
-35.8
-22.5
-28.2
-27.1
-22.1
-19.9
-19.6
-21.1
-23.7
-24.1
-26.8
-14.4
-15.5
-15.5
-43.9
-27.9
-26.7
100.0
74.5
54.1
51.4
23.5
18.9
17.5
13.9
14.0
12.5
11.4
3.7
9.1
2.6
100.0 100.0%
66.2 70.4%
44.7 49.5%
41.9 46.8%
8.6 16.2%
13.1 16.1%
12.4 15.0%
14.1 14.0%
12.3 13.2%
10.7 11.6%
10.3 10.9%
16.9 10.1%
11.0 10.0%
6.9
4.7%
40,684
27,448
68,131
13,236
32,997
19,623
52,620
13,373
-18.9
-28.5
5.7
3.6
4.6%
13,344
19,139
7,085
20,768
14,743
9,977
34,112
33,881
17,063
-7,424
4,396
-2,892
9,499
4,135
4,968
9,098
9,654
7,185
18,596
13,789
12,153
401
(5,519)
(2,217)
-28.8
-78.4
-29.9
-56.2
-34.5
-28.0
1.6
0.7
0.9
1.7
1.8
1.3
1.6%
1.2%
1.1%
İTHALAT
Bölge, Topluluklara Göre İthalat ve İhracat-(2009) (Birim:%)
MERCOSU
R4
Rusya ve
BTD
İHRACAT
1.3
0.9
1.8
0.7
1.7
Afrika
1.6
Orta ve
Güney…
Okyanusya
Ok
3.6
2.6
ASEAN4
5.7
6.9
6
9
9.1
Orta Doğu
11.0
16.9
3.7
10.3
AB 15
11.4
10.7
AB 27
12.5
12.3
Avrupa
14.0
14.1
ASEAN
13.9
Kuzey
Amerika
12.4
17.5
13.1
NAFTA
18.9
8.6
Asian NIEs
23.5
41.9
Uzak Doğu
51.4
44.7
Asya
54.1
66.2
APEC
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
45.0
50.0
55.0
60.0
65.0
70.0
74.5
75.0
80.0
KAYNAK:JETRO ISTATISTIKLERINDEN DERLENMISTIR.
Tanımlar
Uzak Doğu: Asian NIEs, ASEAN4, P.R. Çin
Asian NIEs: G.Kore, Tayvan, Hong Kong, Singapur
ASEAN4:Thayland, Malezya, Filipinler, Indonezya.
NAFTA : U.S.A., Kanada, Meksica, Porto Rico (U.S.A.).
MERCOSUR4: Brezilya, Arjantin, Paraguay, Uruguay.
AB 15: Almanya,Fransa,İngiltere,İtalya,Danimarka,İrlanda,Hollanda,Belçika,Luksemburg,İspanyaPortekiz,Yunanistan,Avusturya,İsviçre,Finlandiya.
AB 25: EU15, Polonya, Çekoslavakya,Slovakya,Macaristan,Estonya, Letonya,Litvanya,Slovakya,Kıbrıs,Malta
APEC: ABD., Kanada, Meksica, Şile, Avustralya , Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, P.R. Çin, Asian NIEs, ASEAN4, Brunei, Vietnam, Rusya, Peru.
49
TABLO-4 JAPONYA'NIN İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE
2008
ÜLKE
SIRA
GENEL
ÇİN
ABD
GÜNEY KORE
TAYVAN
HONG KONG
TAYLAND
SİNGAPUR
ALMANYA
HOLLANDA
MALEZYA
İLK 10 ÜLKE (TOPLAM)
TÜRKİYE
DİGER ÜLKELER
2009
DEĞER
DEĞER
SIRA
PAY % Büyüme %
Bin A.B.D Doları
Bin A.B.D Doları
2
1
3
4
5
6
7
8
9
12
41
775,917,548
124,035,383
136,200,022
58,984,805
45,707,555
39,988,208
29,253,380
26,425,417
23,795,514
20,923,181
16,329,080
521,642,545
3,069,690
251,205,313
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
47
580,910,517
109,666,065
93,771,376
47,275,270
36,446,106
31,865,268
22,256,155
20,704,689
16,661,357
13,515,675
12,863,073
405,025,034
1,596,305
174,289,178
100
18.9
16.1
8.1
6.3
5.5
3.8
3.6
2.9
2.3
2.2
69.7
0.3
30.0
-25.1%
-11.6%
-31.2%
-19.9%
-20.3%
-20.3%
-23.9%
-21.6%
-30.0%
-35.4%
-21.2%
-22.4%
-48.0%
-30.6%
Kaynak:MOF ve JETRO verilerinden Türkiye Tokyo Ticaret Müşavirliğince derlenmiştir.
JAPONYA'NIN İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE(2009)
ABD, 16.1
ÇİN, 18.9
GÜNEY KORE,
8.1
TAYVAN, 6.3
DİGER
ÜLKELER, 30.0
HONG KONG, 5.5
TAYLAND, 3.8
SİNGAPUR, 3.6
ALMANYA, 2.9
MALEZYA, 2.2
HOLLANDA, 2.3
TÜRKİYE, 0.3
50
TABLO-5 JAPONYA'NIN İTHALATINDA ILK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE (2009)
2008
ÜLKE
SIRA
GENEL TOPLAM
ÇİN
1
ABD
2
AVUSTRALYA
4
SUUDI ARABISTAN
3
B.A.E
5
GÜNEY KORE
7
INDONEZYA
6
TAYVAN
10
MALEZYA
9
ALMANYA
11
İLK 10 ÜLKE
TÜRKİYE
57
DİĞER ÜLKELER
2009
DEĞER
DEĞER
Yıllık
SIRA
PAY %
Bin A.B.D Doları
Bin A.B.D Doları
Büyüme %
756,086,221
142,337,115
1
77,017,921
2
47,280,190
3
50,469,877
4
46,414,599
5
29,247,995
6
32,293,203
7
21,637,245
8
23,026,942
9
20,702,199 10
469,725,087
416,850 52
285,944,284
550,980,952
122,515,503
58,963,442
34,722,944
29,201,319
22,707,778
21,987,483
21,567,560
18,332,670
16,831,321
16,759,894
363,589,914
396,898
186,994,140
100
22.2
10.7
6.3
5.3
4.1
4.0
3.9
3.3
3.1
3.0
66.0
0.1
33.9
-27.1%
-13.9%
-23.4%
-26.6%
-42.1%
-51.1%
-24.8%
-33.2%
-15.3%
-26.9%
-19.0%
-22.6%
-4.8%
-34.6%
Kaynak:MOF verilerinden Türkiye Tokyo Ticaret Müşavirliğince derlenmiştir.
JAPONYA'NIN İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE VE TÜRKİYE(2009)
ÇİN, 18.8
ABD, 10.2
TÜRKİYE, 0.06
SUUDI
ARABISTAN,
6.7
TAYVAN, 2.9
MALEZYA, 3.0
KATAR, 3.5
GÜNEY KORE,
3.9
INDONEZYA,
4.3
AVUSTRALYA,
6.3
B.A.E, 6.1
51
TABLO-6-1 JAPONYA'NIN ANA MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI
TANIM
2007
Yıllık
2008
Yıllık
2009
Yıllık
PAY
PAY
PAY
Değer Değişim
Değer Değişim
Değer Değişim
Milyar
Milyar
Milyar
%
%
%
%
%
%
A.B.D $
A.B.D $
A.B.D $
TOPLAM
712.7
10.1 100
775.9
Gıda Ürünleri
3.5
15.3 0.5
3.9
Hammadeler
8.9
14.7 1.3
10.1
Mineral Yakıtlar
8.7
57.6 1.2
17.8
Kimyasallar
65.7
12.5 9.2
69.5
Organik Kimyasallar
20.0
11.9 2.8
19.4
Tıbbi ve Eczacılık ürünleri
3.2
-0.9 0.4
3.6
Plastik Ürünler
19.9
13.1 2.8
21.3
Muhtelif Sanayi Ürünleri
83.8
12.3 11.8
97.6
Demir&Çelik Ürünleri
34.3
14.4 4.8
43.9
Demir Dışı Metaller
13.2
22.7 1.9
14.1
Metal Mamülleri
9.5
5.6 1.3
10.6
Tekstil (İplik ve Kumaşlar)
7.0
2.3 1.0
7.2
Metal içermeyen Mineral ürünler
8.0
8.5 1.1
8.7
Lastik ve kauçuk Mamüller
8.8
11.8 1.2
9.8
Kağıt ve Kağıttan Mamüller
2.7
7 0.4
3.1
Makinalar
141.2
10.9 19.8
152.7
Güç Üretim Makinaları
22.0
10.4 3.1
24.1
Bilgisayar ve üniteleri
7.6
7.5 1.1
6.9
Bilgisayar parçaları
15.9
3.8 2.2
16.1
Metal İşleme Makinalari
10.7
-6.9 1.5
12.1
Pompa ve Santrifüjler
10.7
17.3 1.5
12.1
İnşaat ve Maden Makinaları
11.4
17 1.6
13.0
Mekanik El Aparatları
7.2
12.7 1.0
8.9
Isıtma ve Soğutma Makinaları
4.9
-6.7 0.7
5.5
Tekstil Makinaları
2.7
12.9 0.4
2.3
Mil, Rulman, Makara, vs
3.2
6.9 0.5
3.9
Elektrikli Makina, Alet ve Aparatları
144.0
4.1 20.2
147.2
Valfler, Tüpler ve Yarı İletken Cihazlar vs
44.5
6.6 6.2
44.2
Elektronik entegre devreler
29.9
9.4 4.2
28.5
Ses ve Görsel Cihaz Parçaları
14.4
-5.4 2.0
14.7
Video Kaydedicileri
12.3
12.6 1.7
12.9
Televizyon Alıcıları
2.1
-36.4 0.3
1.8
Ses Aygıtları
0.7
-12.9 0.1
0.7
Ses ve Görsel Cihaz Aparatları
9.8
-26.4 1.4
9.7
Elektrikli Güç Makinaları(Motorlar)
7.4
9.7 1.0
8.7
İletişim Cihazları
8.7
104.6 1.2
8.9
Elektrikli ölçüm ve kontrol cihazları
11.1
2.3 1.6
11.1
Elektrikli aparatlar
17.1
3.9 2.4
17.7
Pil,Akü ve Bataryalar
3.6
10.7 0.5
4.5
Nakil Araçları
177.0
12.8 24.8
192.2
Motorlu Araçlar
121.7
15 17.1
131.4
Binek Otomobilleri
107.8
14.3 15.1
114.3
Otobüs ve Kamyonlar
13.0
21.2 1.8
15.9
Motorlu Araç Parçaları
28.5
9.6 4.0
29.4
Motorsikletler, vb
6.3
-1.9 0.9
5.7
Gemiler
14.8
8.9 2.1
19.2
Diğerleri
79.8
6 11.2
85.0
Bilimsel,tıbbi, optik cihazlar
4.7
-0.7 0.7
4.6
Fotoğraf ve Sinema Gereçleri
17.8
-16.4 2.5
19.4
Manyetik Kayit Icin kart ,Serit ,Teyp Vs
5.2
9.9 0.7
4.8
8.9
9.3
13.3
104.1
5.7
-3.1
15
7.4
16.4
27.9
6.7
11.5
3.5
8.1
10.9
13.6
8.2
9.3
-8.8
1.6
12.3
13.7
14.1
24.5
11.4
-16.4
20.1
2.2
-0.6
-4.8
1.6
4.5
-15
-7.3
-1
17.8
1.9
-0.1
3.4
25.3
8.6
8
6
22.5
3.1
-8.5
29.2
6.4
-1.5
9.1
-8.3
100
0.5
1.3
2.3
9.0
2.5
0.5
2.8
12.6
5.7
1.8
1.4
0.9
1.1
1.3
0.4
19.7
3.1
0.9
2.1
1.6
1.6
1.7
1.2
0.7
0.3
0.5
19.0
5.7
3.7
1.9
1.7
0.2
0.1
1.3
1.1
1.2
1.4
2.3
0.6
24.8
16.9
14.7
2.1
3.8
0.7
2.5
11.0
0.6
2.5
0.6
580.9
3.9
8.8
10.2
61.9
18.2
4.1
19.7
75.3
31.2
11.1
8.4
6.0
7.7
8.1
2.5
103.7
19.7
4.7
12.8
6.0
10.0
5.6
5.0
4.6
1.3
2.9
115.4
36.6
24.3
10.1
9.1
1.0
0.5
5.9
7.7
7.3
8.7
14.2
3.5
127.1
72.0
62.3
9.0
24.8
3.2
21.5
74.6
3.9
16.9
3.3
-25.1%
1.4%
-12.2%
-43.0%
-10.9%
-6.1%
12.6%
-7.4%
-22.9%
-28.9%
-21.3%
-20.8%
-16.4%
-11.0%
-17.5%
-18.0%
-32.1%
-18.1%
-32.6%
-20.9%
-50.1%
-17.9%
-57.3%
-43.5%
-16.2%
-44.4%
-25.7%
-21.6%
-17.3%
-14.6%
-31.0%
-28.9%
-46.1%
-29.2%
-39.6%
-11.0%
-17.6%
-22.3%
-20.0%
-22.2%
-33.8%
-45.2%
-45.5%
-43.8%
-15.6%
-44.6%
12.0%
-12.3%
-15.5%
-12.7%
-29.7%
100%
0.7%
1.5%
1.8%
10.7%
3.1%
0.7%
3.4%
13.0%
5.4%
1.9%
1.4%
1.0%
1.3%
1.4%
0.4%
17.9%
3.4%
0.8%
2.2%
1.0%
1.7%
1.0%
0.9%
0.8%
0.2%
0.5%
19.9%
6.3%
4.2%
1.7%
1.6%
0.2%
0.1%
1.0%
1.3%
1.3%
1.5%
2.4%
0.6%
21.9%
12.4%
10.7%
1.5%
4.3%
0.5%
3.7%
12.8%
0.7%
2.9%
0.6%
52
TABLO-6-2 JAPONYA'NIN ANA MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI
Yıllık
Yıllık
2007
2008
2009
PAY
PAY
Değer Değişim
Değer Değişim
Değer
TANIM
Milyar
Milyar
Milyar
%
%
%
%
A.B.D $
A.B.D $
A.B.D $
TOPLAM
621.1
756.1
7.2 100
21.7 100
551.0
Gıda Ürünleri
51.3
59.7
4.4 8.3
16.4 7.9
53.4
Balık ve Deniz ürünleri
12.7
14.0
-5.8 2.1
9.7 1.9
12.9
Karidesler
1.9
1.9
-9.9 0.3
-1.3 0.3
1.8
Et ve et ürünleri
8.7
10.3
3.8 1.4
18.3 1.4
9.6
Tahıl ve Yan Ürünleri
7.7
11.5
33.7 1.2
49.7 1.5
7.9
Sebzeler
3.6
3.5
-2.5 0.6
-1.4 0.5
3.6
Meyveler
3.6
3.8
4.6 0.6
6.3 0.5
3.7
Hammadeler
48.1
53.1
18 7.7
10.4
7
35.4
Kereste
4.8
4.1
-4.4 0.8
-14.4 0.5
3.0
Demir dışı cevherler ve cevher konsantreleri
18.1
15.9
25.8 2.9
-12.3 2.1
10.1
Demir Cevheri ve Konsantresi
8.8
13.1
22.9 1.4
49.1 1.7
8.9
Soya Fasulyesi
1.7
2.3
29.6 0.3
40.9 0.3
1.7
Mineral Yakıtlar
172.0
264.2
152.4
7.2 27.7
53.6
35
Ham Petrol
104.6
155.0
5.4 16.8
48.1 20.5
81.3
Petrol Ürünleri
16.9
22.7
5 2.7
34.4
3
12.3
Petrol Gazları
13.3
16.1
11 2.1
21.3 2.1
9.5
LNG
26.7
44.7
16.7 4.3
67.5 5.9
30.4
LPG
8.4
11.5
4.3 1.4
36.8 1.5
6.4
Kömür
14.8
29.3
6.5 2.4
98.5 3.9
21.9
Kimyasallar
46.4
55.0
49.1
9.9 7.5
18.6 7.3
Organik Kimyasallar
12.4
14.6
7.1
2
18 1.9
13.2
9.1
11.0
7.3 1.5
20 1.5
14.2
62.8
70.3
46.6
11.4 10.1
11.9 9.3
8.3
11.4
27.6 1.3
37.4 1.5
5.4
22.2
24.2
19.4 3.6
8.9 3.2
10.9
Metalden Mamul Ürünler
8.4
9.2
10.5 1.4
9 1.2
7.8
Tekstil (İplik ve kumaşlar)
6.2
6.8
1.5
1
9.6 0.9
6.7
6.1
6.6
-1.1
1
7 0.9
5.2
Ahşaptan Ürünler(Mobilya Hariç)
6.9
6.9
2.3 1.1
-0.3 0.9
5.5
Makinalar
55.3
58.2
3 8.9
5.4 7.7
45.2
8.1
8.7
17.4 1.3
7.7 1.2
7.2
15.8
17.2
-12.4 2.6
8.8 2.3
14.0
6.8
6.1
-7.7 1.1
-10 0.8
5.2
79.0
82.7
69.7
6.3 12.7
4.6 10.9
Valfler, Tüpler ve Yarı İletken Cihazlar
23.7
24.2
-2.1 3.1
18.8
-2.1 3.9
21.2
20.3
-2.3 3.4
-3.8 2.7
16.1
Ses ve Görsel Cihazlar
12.4
13.2
-7.2
2
6.4 1.8
12.1
Video Kaydedicileri, reprodüksiyon Cihazlar
3.0
3.1
29.2 0.5
4.9 0.4
2.9
Elektrikli Güç Makinaları(Motorlar)
5.0
5.4
3.3 0.8
8.7 0.7
4.1
9.4
10.7
126.6 1.5
14.1 1.4
10.8
5.0
4.9
-2.7 0.8
-2.3 0.7
3.7
Nakil Araçları
21.5
22.1
16.1
10.6 3.5
2.9 2.9
Motorlu araçlar
7.9
7.2
0 1.3
-8.7
1
4.9
5.3
6.4
18.5 0.9
19.2 0.8
4.0
Uçaklar
6.0
5.6
18.8
1
-6.6 0.7
4.8
Diğerleri
84.7
90.7
83.0
2.2 13.6
7.1
12
13.7
14.1
-11.3 2.2
2.4 1.9
11.9
Giyim ve giyim aksesuarları
23.7
25.3
0.3 3.8
6.8 3.4
25.2
Mobilyalar
5.3
5.5
3.4 0.9
4.6 0.7
4.9
Seyahat gereçleri, el çantaları ve benzeri
4.3
6.2 0.7 4,622.5
6.8 0.6
4.3
Yıllık
PAY
Değişim
%
%
-27.1%
-10.5%
-7.7%
-2.9%
-7.3%
-32.0%
1.6%
-3.4%
-33.2%
-26.1%
-36.0%
-32.3%
-25.5%
-42.3%
-47.6%
-45.8%
-41.3%
-32.0%
-44.9%
-25.2%
-10.8%
-10.0%
29.5%
-33.7%
-53.1%
-55.1%
-15.6%
-1.9%
-20.0%
-19.9%
-22.4%
-17.3%
-18.8%
-14.7%
-15.6%
-20.6%
-20.7%
-8.6%
-6.6%
-24.3%
0.4%
-24.3%
-27.2%
-32.1%
-38.0%
-13.3%
-8.6%
-15.2%
-0.4%
-10.7%
-7.0%
100%
9.7%
2.3%
0.3%
1.7%
1.4%
0.7%
0.7%
6.4%
0.6%
1.8%
1.6%
0.3%
27.7%
14.8%
2.2%
1.7%
5.5%
1.2%
4.0%
8.9%
2.4%
2.6%
8.5%
1.0%
2.0%
1.4%
1.2%
1.0%
1.0%
8.2%
1.3%
2.5%
0.9%
12.7%
3.4%
2.9%
2.2%
0.5%
0.7%
2.0%
0.7%
2.9%
0.9%
0.7%
0.9%
15.1%
2.2%
4.6%
0.9%
0.8%
53
TABLO -7-1 JAPONYA'NIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI
Birim: Milyon A.B.D Doları
TANIM
Toplam
Gıda ve Doğrudan Tüketim
Endüstriyel Girdiler
Ham Maddeler
Mineral Yakıtlar
Endüstri Kimyasalları
Metaller
Tekstil
Yatırım Ekipmanı
Elektronik Olmayan Makina
Elektronik Ekipman
Ulaştırma Ekipmanı
Dayanıksız Tüketim Malları
Tekstil Ürünleri
Dayanıklı Tüketim Malları
Ev Ekipmanları
Ev Eşyaları
Binek Araba
Motorsiklet-Bisiklet
Oyuncak-Müzik Aletleri
Diğerleri
2009
Büyüme Pay
%
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
480,701
405,155
415,862
469,862
565,039
598,215
647,290
712,735
775,918
598,215
-25.2
1,968
2,785
1,942
2,106
2,387
2,664
2,874
3,329
3,651
2,664
0.7
0.6
83,383
3,166
1,741
34,556
20,111
6,698
73,888
3,262
1,710
30,153
18,226
5,926
78,063
3,457
1,627
32,472
20,003
5,707
88,891
4,137
1,750
38,037
22,639
6,054
110,873
5,695
2,477
47,140
29,530
6,746
125,204
6,618
4,570
52,122
35,064
6,567
139,336
7,595
5,921
57,193
40,798
6,585
159,371
8,718
9,173
64,361
47,549
6,741
185,638
9,878
18,315
67,852
58,002
6,943
125,204
6,618
4,570
52,122
35,064
6,567
-20.1
-12.5
-42.0
-11.4
-27.1
-17.2
25.6
1.5
1.8
10.4
7.3
1.0
289,460
103,454
116,472
40,443
233,085
84,816
87,421
35,854
230,022
84,717
87,208
38,724
263,602
95,085
102,050
44,054
321,316
116,683
122,376
52,912
329,420
121,711
123,173
55,718
344,194
127,540
128,803
60,033
367,923
141,419
134,429
67,352
394,433
152,982
137,778
76,959
329,420
121,711
123,173
55,718
-23.7
-32.1
-21.3
-14.4
51.8
17.9
18.7
11.3
3,602
778
3,139
675
3,223
669
3,478
731
3,905
854
3,883
747
3,947
723
4,296
763
4,875
870
3,883
747
-7.6
-11.5
0.8
0.1
83,909
631
2,266
57,015
6,681
11,900
74,901
473
1,700
53,077
6,108
9,047
84,313
444
2,033
62,438
5,783
8,890
90,868
468
2,302
67,959
6,083
8,602
101,063
499
2,795
74,620
7,248
9,166
108,711
496
2,504
79,989
7,817
10,538
122,948
488
2,185
94,338
7,893
9,810
137,955
533
2,038
107,780
7,916
11,267
144,806
633
1,812
114,278
7,703
10,722
108,711
496
2,504
79,989
7,817
10,538
-42.2
-11.1
-41.8
-45.5
-39.2
-29.8
14.4
0.1
0.2
10.7
0.8
1.3
18,378
17,357
18,300
20,916
25,495
28,332
33,992
39,862
42,514
28,332
-6.9
6.8
Değer
100
TABLO ‐7‐1 JAPONYAʹNIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İHRACATI (2009)
Dayanıksız Tüketim Malları, 0.78%
Yatırım Ekipmanı , 51.81%
Dayanıklı Tüketim Malları, 14.42%
Diğerleri, 6.81%
Endüstriyel Girdiler, 25.55%
Gıda ve Doğrudan Tüketim, 0.63%
TABLO 7-2 JAPONYA'NIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI
2009
Büyüme Pay
Değer
%
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
381,100
351,098
336,832
381,528
454,669
518,638
579,294
621,084
756,086
552,252
-27.0
45,423
42,840
41,635
43,865
49,199
50,067
48,161
51,066
60,848
52,778
-13.3
13.3
9.6
159,273
21,863
77,381
25,391
14,615
3,969
143,877
18,766
70,574
24,511
11,314
3,799
135,015
17,287
65,284
24,600
9,747
3,596
159,952
19,432
80,273
28,216
11,978
3,979
197,702
24,369
98,636
33,438
17,852
4,392
243,059
28,254
132,204
37,646
20,706
4,567
289,694
37,208
160,496
40,492
25,208
4,821
318,211
43,717
172,009
44,548
30,613
4,868
429,085
46,582
264,226
52,981
35,718
5,349
273,945
31,968
152,538
47,042
16,310
5,376
-36.2
-31.4
-42.3
-11.2
-54.3
0.5
49.6
5.8
27.6
8.5
3.0
1.0
105,673
42,083
48,969
6,107
95,231
38,353
43,288
5,200
92,565
36,658
40,631
7,346
104,220
40,683
46,172
8,374
123,747
48,040
56,202
8,857
133,681
51,955
59,562
9,980
146,547
54,022
66,838
11,183
152,757
55,748
71,373
13,089
160,372
58,845
74,352
14,509
128,691
45,838
62,157
10,618
-19.8
-22.1
-16.4
-26.8
23.3
8.3
11.3
1.9
31,013
20,603
30,188
20,084
28,240
18,365
30,985
20,234
34,602
22,636
37,134
23,693
38,746
24,934
39,355
25,060
42,160
26,771
41,947
26,519
-0.5
-0.9
7.6
4.8
31,091
1,141
4,791
6,979
932
4,253
30,097
1,095
5,065
6,266
962
3,762
29,934
1,103
5,159
6,255
1,016
3,643
33,247
1,257
5,507
6,974
1,207
3,884
38,260
1,392
6,381
8,177
1,321
4,304
42,079
1,407
7,466
8,139
1,364
5,487
42,948
1,452
7,090
7,640
1,435
6,247
44,931
1,499
7,072
7,656
1,620
7,578
46,125
1,571
7,560
6,737
1,917
6,985
39,749
1,473
7,033
4,590
1,756
6,525
-13.8
-6.3
-7.0
-31.9
-8.4
-6.6
7.2
0.3
1.3
0.8
0.3
1.2
Diğerleri
8,628
8,865
9,444
9,258
11,158
12,617
13,198
14,764
17,495
15,142
-13.5
2.7
TANIM
Toplam
Gıda ve Doğrudan Tüketim
Endüstriyel Girdiler
Ham Maddeler
Mineral Yakıtlar
Endüstri Kimyasalları
Metaller
Tekstil
Yatırım Ekipmanı
Elektronik Olmayan Makina
Elektronik Ekipman
Ulaştırma Ekipmanı
Dayanıksız Tüketim Malları
Tekstil Ürünleri
Dayanıklı Tüketim Malları
Ev Ekipmanları
Ev Eşyaları
Binek Araba
Motorsiklet-Bisiklet
Oyuncak-Müzik Aletleri
TABLO 7‐2 JAPONYAʹNIN ÖZELLİKLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ MAL GRUPLARINA GÖRE GENEL İTHALATI (2009)
100
Yatırım Ekipmanı, 23.30%
Endüstriyel Girdiler, 49.60%
Dayanıksız Tüketim Tük ti
Malları, 7.60%
Dayanıklı Tüketim Malları, 7.20%
Diğerleri, 2.74%
Gıda ve Doğrudan Tüketim, 9.56%
54
TABLO-8-1 Japonya'nın Standart ticaret sınıflandırmasına (SITC, Rev.3) göre Genel İhracatı , 2006-2009
SITC v.3
TANIMLAR (SITC, Rev.3)
Toplam
0
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
Canlı hayvanlar ve gıda maddeleri
Canlı hayvanlar
Et ve et ürünleri
Süt, süt ürünleri ve yumurtalar
Balıklar ve diğer deniz ürünleri
Hububat, hububat ürünleri
Meyva ve sebzeler
Şeker, şeker ürünleri ve bal
Kahve, çay, kakao, baharat ve ürünleri
Hayvanlar için gıda maddeleri
Çeşitli yenilebilir ürünler
1
11
12
İçkiler ve tütün
İçkiler
Tütün ve tütün mamülleri
2
21
22
23
24
25
26
27
28
29
2006
646,725
İHRACAT
2007
2008
714,327
781,412
Büyüme% PAY%
2009
580,719
-25.7% 100.00%
2,646
12
13
19
1,390
234
149
72
107
70
580
3,070
20
31
27
1,645
258
180
77
124
74
634
3,328
26
61
30
1,620
320
198
81
161
84
749
3,333
8
62
53
1,571
288
176
73
154
72
877
0.1%
-69.9%
0.6%
76.8%
-3.0%
-10.0%
-10.8%
-9.2%
-4.4%
-13.9%
17.1%
0.57%
0.00%
0.01%
0.01%
0.27%
0.05%
0.03%
0.01%
0.03%
0.01%
0.15%
415
181
234
462
206
256
538
270
268
562
277
286
4.4%
2.5%
6.4%
0.10%
0.05%
0.05%
Akaryakıt hariç yenilmeyen hammadde
İşlenmemiş kösele, deri ve kürk
Yağlı tohumlar, yağ veren meyvaler
Ham kauçuk
Mantar, odun ve kereste
Kağıt hamuru ve kullanılmış kağıt
Dokuma elyafı ve bunların artıkları
Ham gübre ve madenler (kömür,petrol ve değerli taşlar hariç)
Metal cevheri, döküntüleri, hurdaları
Başka yerde belirtilmeyen işlenmemiş hayvani, bitkisel ürünler
7,801
82
1
1,370
19
577
1,074
330
4,135
212
8,953
82
7
1,618
24
744
1,239
369
4,635
236
10,227
120
3
1,898
39
845
1,209
619
5,234
260
8,894
86
3
1,624
33
774
1,115
330
4,667
264
-13.0%
-28.5%
-19.1%
-14.4%
-14.7%
-8.5%
-7.8%
-46.7%
-10.8%
1.3%
1.53%
0.01%
0.00%
0.28%
0.01%
0.13%
0.19%
0.06%
0.80%
0.05%
3
32
33
34
35
Mineral yakıtlar, yağlar vb. damıtılmasından elde edilen ürünler
Taş kömürü, kok kömürü ve biriket kömürü
Petrol, petrolden elde edilen ürün
Doğal gaz ve mamul gaz
Elektrik enerjisi
5,897
330
5,452
116
0
9,280
265
8,899
117
0
18,776
338
18,317
121
0
10,530
210
10,233
87
0
-43.9%
-37.9%
-44.1%
-27.9%
1.81%
0.04%
1.76%
0.02%
4
41
42
43
Hayvansal, bitkisel katı ve sıvı yağlar, mumlar
Hayvansal sıvı ve katı yağlar
Hazırlanmış bitkisel sıvı ve katı yağ
İşlenmiş sıvı, katı yağlar;mumlar
85
24
36
25
85
22
34
29
110
27
44
39
111
22
51
39
1.1%
-20.1%
16.0%
-0.8%
0.02%
0.00%
0.01%
0.01%
5
51
52
53
54
55
56
57
58
59
Başka yerde belirtilmeyen kimya sanayi ve buna bağlı sanayi ürünleri
Organik kimyasal ürünler
İnorganik kimyasal ürünler
Debagat ve boyacılıkta kull. ürün
Tıp ve eczacılık ürünleri
Uçucu yağlar, parfüm, kozmetik, tuvalet müstahzarları
Gübreler (272.grubun dışındakiler)
İlk şekildeki plastikler
İlk şekilde olmayan plastikler
Başka yerlerde belirtilmeyen kimyasal maddeler ve ürnler
57,850
18,051
3,303
3,292
3,193
1,757
100
10,177
7,337
10,641
65,191
20,258
3,972
3,504
3,187
1,912
125
11,516
8,341
12,376
69,137
19,820
4,965
3,828
3,663
2,226
219
11,961
9,503
12,953
61,416
18,446
3,385
3,529
4,121
2,241
93
10,227
9,494
9,880
-11.2%
-6.9%
-31.8%
-7.8%
12.5%
0.7%
-57.3%
-14.5%
-0.1%
-23.7%
10.58%
3.18%
0.58%
0.61%
0.71%
0.39%
0.02%
1.76%
1.63%
1.70%
6
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Başlıca sınıflara ayrılan işlenmiş mallar
Başka yerde belirtilmeyen İşlenmiş deri ve kürkler
Kauçuktan eşya
Mantar ve ahşap eşya(mobilya hariç)
Kağıt,karton ve kağıt hamurundan eşya
Diğer tekstil iplik,kumaş,şekil ver.mens
Diğer metal olmayan maddeden yapılan eşyalar
Demir ve çelik
Demir ihtiva etmeyen madenler
Başka yerde belirtilmeyen madenden mamul eşya
74,122
143
7,866
65
2,464
6,934
7,287
29,937
9,981
9,443
83,628
153
8,843
76
2,644
7,108
7,959
34,395
12,297
10,152
97,630
146
9,815
79
3,020
7,340
8,663
44,106
13,017
11,445
74,799
116
8,053
81
2,452
6,109
7,662
31,145
10,278
8,902
-23.4%
-20.4%
-17.9%
2.6%
-18.8%
-16.8%
-11.6%
-29.4%
-21.0%
-22.2%
12.88%
0.02%
1.39%
0.01%
0.42%
1.05%
1.32%
5.36%
1.77%
1.53%
7
71
72
73
74
75
76
77
78
79
Makine ve ulaştırma araçları
Güç üreten makineler ve araçlar
Belirli sanayiler için özel makinalar
Metal işleme makineleri
Diğer genel endüstri makina/cihazların aksamları
Büro makinaları ve otomatik veri işleme makinaları
Haberleşme,ses kaydetme ve sesi tekrar vermeye yarayan cihaz ve araçlar
Elektrik makinaları,cihazları ve aletleri, vb.aksam,parçaları
Motorlu kara taşıtları
Diğer taşıt araçları
411,968
24,077
37,851
13,172
34,892
24,131
33,633
87,408
139,881
16,923
451,952
26,612
46,844
12,337
37,343
24,876
33,700
92,927
158,467
18,845
484,399
29,710
50,181
13,881
43,072
24,488
34,168
95,397
170,133
23,369
337,758
24,599
27,397
6,962
32,554
18,372
23,820
77,022
101,298
25,733
-30.3%
-17.2%
-45.4%
-49.8%
-24.4%
-25.0%
-30.3%
-19.3%
-40.5%
10.1%
58.16%
4.24%
4.72%
1.20%
5.61%
3.16%
4.10%
13.26%
17.44%
4.43%
8
81
82
83
84
85
87
88
89
Çeşitli mamül eşya
Prefafabrik yapılar; sıhhi su tesisatı, ısıtma ve sabit aydınlatma cihazları
Mobilya;yatak takımı,yatak payandaları ve yastıklar
Seyahat eşyası,el çantaları vb. taşıyıcı eşya
Giyim eşyası ve bunların aksesuarları
Ayakkabılar
Başka yerde belirtilmeyen mesleki,ilmi,kontrol alet ve cihazlar
Fotograf malzemesi, optik eşya,saatler
Başka yerde belirtilmeyen çeşitli mamül eşyalar
52,645
146
872
39
485
57
19,774
17,592
13,680
52,492
142
1,003
41
523
66
20,399
14,487
15,832
55,187
169
1,275
41
591
80
21,509
14,967
16,555
44,571
136
987
32
484
57
18,037
12,147
12,691
-19.2%
-19.7%
-22.6%
-22.7%
-18.2%
-27.8%
-16.1%
-18.8%
-23.3%
7.68%
0.02%
0.17%
0.01%
0.08%
0.01%
3.11%
2.09%
2.19%
9
93
96
97
99
SITC'da sınıflandırılmamış eşyalar
33,297
39,215
42,080
30,288
35,597
36,873
0
0
0
3,008
3,618
5,207
.............. .............. ..............
38,744
34,259
1
4,484
-7.9%
-7.1%
2749.2%
-13.9%
6.67%
5.90%
0.00%
0.77%
Tedavülde olmayan metal paralar (altın olanlar hariç)
Altın,parasal olmayan (altın madeni hariç)
Başka yerde sınıflandırılmamış eşyalar
Kaynak: UN Comtrade kaynaklarından Tokyo Ticaret Müşavirliğince derlenmiştir.
Commercial counsellor of Turkey
55
TABLO-8-2 Japonya'nınStandart ticaret sınıflandırmasına (SITC, Rev.3) göre Genel İthalatı , 2006-2009
İTHALAT (Birim: Milyon A.B.D Doları)
SITC
v.3
TANIMLAR (SITC, Rev.3)
Toplam
0
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
Canlı hayvanlar
Et ve et ürünleri
Meyva ve sebzeler
1
11
12
İçkiler
2
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Yağlı tohumlar, yağ veren meyvalar
Ham kauçuk
3
32
33
34
35
Elektrik enerjisi
4
41
42
43
5
51
52
53
54
55
56
57
58
59
2006
2007
2008
579,064
622,243
762,534
Değer
Büyüme%
PAY%
2009
551,985
-27.6% 100.0%
43,115
250
8,415
1,067
13,529
5,540
6,888
810
2,223
2,767
1,627
45,475
268
8,761
1,304
12,768
7,547
6,986
854
2,443
2,931
1,612
53,712
233
10,382
1,538
14,030
11,457
7,174
854
2,709
3,599
1,737
47,276
162
9,591
1,173
12,944
7,671
7,158
835
2,527
3,515
1,700
-12.0%
-30.4%
-7.6%
-23.7%
-7.7%
-33.1%
-0.2%
-2.2%
-6.7%
-2.3%
-2.1%
8.6%
0.0%
1.7%
0.2%
2.3%
1.4%
1.3%
0.2%
0.5%
0.6%
0.3%
5,890
2,461
3,429
5,852
2,543
3,309
6,223
2,647
3,576
6,253
2,320
3,933
0.5%
-12.3%
10.0%
1.1%
0.4%
0.7%
41,913
167
2,240
2,219
7,105
1,454
664
1,823
24,400
1,842
49,539
174
2,887
2,231
7,276
1,452
636
1,899
31,171
1,812
54,841
136
4,435
3,019
7,083
1,548
710
2,566
33,360
1,984
37,333
102
2,980
1,533
5,198
1,047
412
1,858
22,334
1,868
-31.9%
-25.1%
-32.8%
-49.2%
-26.6%
-32.4%
-42.0%
-27.6%
-33.1%
-5.9%
6.8%
0.0%
0.5%
0.3%
0.9%
0.2%
0.1%
0.3%
4.0%
0.3%
161,691
14,228
116,508
30,955
0
172,785
15,430
122,199
35,156
0
267,784
30,493
180,695
56,596
0
152,486
22,228
93,614
36,644
0
-43.1%
-27.1%
-48.2%
-35.3%
27.6%
4.0%
17.0%
6.6%
927
109
691
127
1,164
123
875
165
1,736
211
1,284
241
1,226
134
926
166
-29.4%
-36.4%
-27.9%
-30.9%
0.2%
0.0%
0.2%
0.0%
40,830
11,780
5,471
1,185
8,518
2,548
714
3,537
1,753
5,324
45,521
12,653
6,911
1,287
9,146
2,761
775
3,988
1,868
6,132
54,543
14,969
8,444
1,531
10,999
3,043
1,595
5,040
2,086
6,838
48,661
13,386
5,485
1,161
14,197
3,030
841
3,523
1,698
5,339
-10.8%
-10.6%
-35.0%
-24.1%
29.1%
-0.4%
-47.3%
-30.1%
-18.6%
-21.9%
8.8%
2.4%
1.0%
0.2%
2.6%
0.5%
0.2%
0.6%
0.3%
1.0%
6
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Kauçuktan eşya
Demir ve çelik
54,145
285
1,716
4,767
2,513
6,179
5,989
6,519
18,136
8,041
60,475
296
1,857
4,615
2,428
6,302
5,920
8,352
21,753
8,951
67,685
281
2,195
4,126
2,747
6,925
6,275
11,481
23,828
9,827
44,333
195
1,687
3,527
3,224
6,742
5,041
5,328
10,520
8,068
-34.5%
-30.5%
-23.2%
-14.5%
17.3%
-2.7%
-19.7%
-53.6%
-55.8%
-17.9%
8.0%
0.0%
0.3%
0.6%
0.6%
1.2%
0.9%
1.0%
1.9%
1.5%
7
71
72
73
74
75
76
77
78
79
141,947
8,986
6,227
2,418
12,417
26,382
17,572
48,459
14,093
5,394
150,712
10,203
8,969
1,729
13,373
23,639
21,888
49,307
15,164
6,441
158,860
11,114
8,874
1,838
15,077
24,471
24,135
50,915
15,917
6,518
126,892
8,941
5,066
1,147
12,122
20,034
22,879
40,561
10,812
5,330
-20.1%
-19.6%
-42.9%
-37.6%
-19.6%
-18.1%
-5.2%
-20.3%
-32.1%
-18.2%
23.0%
1.6%
0.9%
0.2%
2.2%
3.6%
4.1%
7.3%
2.0%
1.0%
8
81
82
83
84
85
87
88
89
Ayakkabılar
78,819
904
5,073
4,076
23,870
3,821
15,823
6,445
18,808
79,539
879
5,257
4,338
23,999
4,097
14,361
5,959
20,650
83,953
958
5,521
4,648
25,793
4,457
14,133
6,536
21,907
76,461
811
4,894
4,305
25,552
4,387
11,281
5,212
20,018
-8.9%
-15.3%
-11.4%
-7.4%
-0.9%
-1.6%
-20.2%
-20.2%
-8.6%
13.9%
0.1%
0.9%
0.8%
4.6%
0.8%
2.0%
0.9%
3.6%
9
93
96
97
99
9,784
8,855
0
929
0
11,182
10,218
0
964
0
13,196
11,949
3
1,243
0
11,064
10,238
3
823
0
-16.2%
-14.3%
-10.8%
-33.8%
2.0%
1.9%
0.0%
0.1%
Kaynak: UN Comtrade kaynaklarından derlenmiştir.
56
TABLO-9 Standart Ticaret Sınıflandırmasına (SITC, Rev.3) Göre Japonya'nın Genel Dış Ticareti
DOLAR
3,070
462
8,953
İHRACAT
2008
3,328
538
10,227
9,280
18,776
2007
İçkiler
ç
ve tütün
Mineral yakıtlar, yağlar vb.
damıtılmasından elde edilen ürünler
Başka yerde belirtilmeyen kimya sanayi
ve buna bağlı sanayi ürünleri
Toplam
ANA MALLAR BAZINDA JAPONYA'NIN
GENEL İHRACATI(2009)
7.7%
2007
45,475
5,852
,
49,539
10,530
172,785
267,784
152,486
85
110
111
1,164
1,736
1,226
69,137
61,416
45,521
54,543
48,661
83 628
83,628
451,952
52,492
39,215
714,327
97 630
97,630
484,399
55,187
42,080
781,412
74 799
74,799
337,758
44,571
38,744
580,719
60 475
60,475
150,712
79,539
11,182
622,243
67 685
67,685
158,860
83,953
13,196
762,534
44 333
44,333
126,892
76,461
11,064
551,985
GENEL İTHALATI(2009)
Canlı hayvanlar ve
gıda maddeleri 0.6%
İçkiler ve tütün 0.1%
Akaryakıt hariç
yenilmeyen hammadde
11.5%
5%
Başlıca sınıflara ayrılan
işlenmiş mallar 8%
Başka yerde
belirtilmeyen kimya
sanayi
ve buna bağlı sanayi
ürünleri 9%
Mineral yakıtlar,
yağlar vb.
damıtılmasından elde
edilen ürünler 1.8%
Başka yerde
belirtilmeyen kimya
sanayi
Başl ca ssınıflara
Başlıca
n flara
ayrılan işlenmiş mallar
ürünleri 10.6%
12.9%
3,333
562
8,894
65,191
SITC'da
sınıflandırılmamış
eşyalar 6.7%
Makine ve
ulaştırma
araçları
58.2%
2009
BİRİM: Milyon A.B.D Doları
İTHALAT
2008
2009
53,712
47,276
6,223
,
6,253
,
54,841
37,333
Hayvansal, bitkisel
katı ve sıvı yağlar,
mumlar 0.0%
Hayvansal, bitkisel katı
ve sıvı yağlar, mumlar
0%
Makine ve
ulaştırma
araçları 23%
Mineral
yakıtlar,
yağlar vb.
27%
Çeşitli mamül eşya 14%
SITC'da
eşyalar 2%
Canlı hayvanlar ve gıda
maddeleri 8%
İçkiler ve tütün 1%
Akaryakıt hariç
yenilmeyen hammadde
7%
Kaynak:JETRO verilerinden derlenmiştir.
57
TABLO-10-1 JAPONYA'NIN GTIP 2 KODLU MAL GURUPLARINININ İHRACAT BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE İLK 25 MADDESİ
2007
SIRA
FASIL
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
ÜRÜN GURUPLARI(01-50)
0 TÜM SEKTÖRLER(GENEL TOPLAM)
Elektrikli makina ve cihazlar ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydetmeye ve kaydedilen sesi tekrar vermeye mahsus cihazlar; televizyon görüntü ve
seslerinin kaydedilmesine ve kaydedilen görüntü ve sesin tekrar verilmesine mahsus cihazlar ve bunların aksam ve parçaları
87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça ve aksesuarı.
84 Nükleer reaktörler, kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları.
99 Akit taraflarca, özel amaçlarda kullanılmak üzere saklı tutulmuştur.
90 Optik alet ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazları, tıbbi veya cerrahi alet ve cihazlar; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
72 Demir ve çelik.
89 Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar.
39 Plastikler ve mamulleri...
29 Organik kimyasal ürünler..
73 Demir veya çelikten eşya.
27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümenli maddeler; mineral mumlar.
40 Kauçuk ve kauçuktan eşya...
38 Muhtelif kimyasal maddeler..
Tabii veya kültür inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, kıymetli metallerle kaplama metaller ve bunlardan mamul eşya; taklit
71
mücevherci eşyası; metal paralar
74 Bakır ve bakırdan eşya
70 Cam ve cam eşya
37 Fotoğrafçılıkta veya sinemacılıkta kullanılan eşya.
Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar; tanenler ve türevleri; boyalar, pigmentler ve diğer boyayıcı maddeler; müstahzar boyalar ve vernikler;
32
macunlar; mürekkepler..
28 Anorganik kimyasallar; kıymetli metallerin, radyoaktif elementlerin; nadir toprak metallerinin ve izotoplarının organik veya anorganik bileşikleri....
30 Eczacılık ürünleri..
48 Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya
88 Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar..
82 Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları; adi metallerden bunların aksam ve parçaları..
95 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
76 Aluminyum ve aluminyumdan eşya.
İLK 25 MADDE
DİĞERLERİ
85
İHRACAT
2008
İTHALAT
714,327
622,243
İHRACAT
İTHALAT
781,412
2009/2008
2009
762,534
İHRACAT
İTHALAT
Sektörün
Sektörün
SEKTÖRÜN
SEKTÖRÜN
IHRACATTAKI ITHALATTAKI İhracatındaki İthalatındaki
Artış Oranı Artış Oranı
PAYI %
PAYI %
(% )
(% )
580,719
551,985
100.00%
100.00%
-25.68%
-27.61%
134991.38
73682.74 138579.77
77694.44 107398.78
64897.33
18.49%
11.76%
-22.50%
-16.47%
160286.46
15264.84 172203.05
16056.51 102611.44
10927.19
139,370.16
35,597.17
32,632.21
55,675.21
10,217.73
20,984.11
151,143.77
36,873.33
34,317.34
59,000.51
11,949.35
21,545.58
102,014.17
34,258.52
28,638.24
46,059.23
10,238.48
18,162.64
30148.18
15522.86
8300.73
265.72
39199.77
19824.12
11318.64
553.88
28401.60
22191.07
4910.61
256.87
3456.40
4390.59
17.67%
17.57%
5.90%
4.93%
4.89%
3.82%
3.74%
3.26%
1.82%
1.81%
1.67%
1.48%
1.98%
8.34%
1.85%
3.29%
0.89%
0.05%
1.77%
2.55%
0.95%
27.63%
0.63%
0.80%
-40.41%
-32.51%
-7.09%
-16.55%
-27.55%
11.94%
-8.95%
-6.89%
-23.17%
-43.92%
-17.38%
-26.27%
-31.95%
-21.93%
-14.32%
-15.70%
-56.61%
-53.62%
-18.97%
-9.64%
-15.55%
-43.06%
-36.44%
-23.33%
22,047.87 10,194.75
20,792.58 13,043.67
12,097.59
5,691.38
9,280.32 172,787.32
23,851.99 12,071.35
20,308.47 15,583.27
13,727.36
6,232.07
18,776.42 267,787.47
10463.80
11231.29
4271.67
5226.43
11715.61
11694.43
5437.97
5726.92
21,716.21
9,781.03
18,909.16 14,080.89
10,547.25
5,263.02
10,530.65 152,489.00
9679.90
8622.48
6,778.21
11,659.60
9,857.55
14,084.20
8,057.08
8,143.82
1.39%
1.48%
-18.26%
-42.18%
7983.25
4136.11
2753.59
2200.33
8160.03
4683.04
3035.61
2521.47
6455.37
4503.74
1392.95
1918.55
4,686.49
406.80
4,636.59
381.87
3,891.80
369.92
1.11%
0.78%
0.67%
0.25%
0.35%
0.07%
-20.89%
-3.83%
-16.06%
-54.11%
-23.91%
-3.13%
3619.81
1265.22
3998.51
1500.11
3657.08
1132.62
0.63%
0.21%
-8.54%
-24.50%
4100.49
2469.78
2743.36
6967.13
8326.83
2453.52
5120.01
2960.78
3127.53
8522.38
9948.90
2775.76
3514.63
3445.80
2544.12
5527.63
13058.25
3246.89
2,704.87
3,071.24
6,031.59
1,239.35
2,644.64
3,437.83
5,727.17
1,322.44
2,534.27
2,493.25
4,873.11
965.74
3857.38
2613.13
7014.80
10054.94
3591.27
2830.48
6408.67
10614.05
2407.61
2189.65
5970.32
4998.79
683,226
31,101
455,980
166,263
747,264
34,148
577,801
184,733
551,214
29,505
396,512
155,473
0.61%
0.59%
0.44%
0.44%
0.43%
0.41%
0.38%
94.92%
5.08%
1.00%
2.37%
0.59%
0.88%
0.17%
1.08%
0.91%
71.83%
28.17%
-31.36%
16.38%
-18.65%
-4.17%
-27.48%
-32.96%
-22.64%
-26.24%
-13.60%
-35.14%
31.25%
16.97%
-14.91%
-26.97%
-6.84%
-52.90%
-31.38%
-15.84%
TABLO-10-2 JAPONYA'NIN GTIP 2 KODLU MAL GURUPLARINININ ITHALAT BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE İLK 25 MADDESİ
2007
SIRA
FASIL
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
İHRACAT
İTHALAT
2008
İHRACAT
İTHALAT
2009/2008
2009
İHRACAT
İTHALAT
0 TÜM SEKTÖRLER(GENEL TOPLAM)
714,327
622,243
781,412
762,534
580,719
551,985
27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümenli maddeler; mineral mumlar.
9,280.32 172,787.32
18,776.42 267,787.47
10,530.65 152,489.00
Elektrikli makina ve cihazlar ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydetmeye ve kaydedilen sesi tekrar vermeye mahsus cihazlar; televizyon görüntü ve
85
134991.38 73682.74 138579.77 77694.44 107398.78 64897.33
seslerinin kaydedilmesine ve kaydedilen görüntü ve sesin tekrar verilmesine mahsus cihazlar ve bunların aksam ve parçaları
84 Nükleer reaktörler, kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları.
139,370.16 55,675.21 151,143.77 59,000.51 102,014.17 46,059.23
26 Metal cevherleri, cüruf ve kül...
168.71 25398.46
154.49 28365.44
99.16 20086.81
90 Optik alet ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazları, tıbbi veya cerrahi alet ve cihazlar; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
32,632.21 20,984.11
34,317.34 21,545.58
28,638.24 18,162.64
29 Organik kimyasal ürünler..
20,792.58 13,043.67
20,308.47 15,583.27
18,909.16 14,080.89
30 Eczacılık ürünleri..
2469.78
8326.83
2960.78
9948.90
3445.80 13058.25
62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
211.95 11842.21
226.66 12473.17
195.55 12095.31
61 Örme giyim eşyası ve aksesuarı.
153.66 10,755.33
188.19 11,743.17
155.56 11,974.51
87 Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça ve aksesuarı.
160286.46 15264.84 172203.05 16056.51 102611.44 10927.19
03 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar....
1,159.77 10,217.59
1,149.43 11,593.23
1,077.41 10,524.34
99 Akit taraflarca, özel amaçlarda kullanılmak üzere saklı tutulmuştur.
35,597.17 10,217.73
36,873.33 11,949.35
34,258.52 10,238.48
39 Plastikler ve mamulleri...
22,047.87 10,194.75
23,851.99 12,071.35
21,716.21
9,781.03
44 Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü..
97.62 11864.02
115.26 11182.54
111.97
8702.48
Tabii veya kültür inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, kıymetli metallerle kaplama metaller ve bunlardan mamul eşya; taklit
71
6,778.21 11,659.60
9,857.55 14,084.20
8,057.08
8,143.82
mücevherci eşyası; metal paralar
02 Etler ve yenilen sakatat
26.62
6787.25
52.21
8293.69
56.39
7390.24
10 Hububat..
9.98
6646.32
19.84 10318.93
14.23
6581.78
95 Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
3857.38
7014.80
3591.27
6408.67
2407.61
5970.32
Mobilyalar, tıpta veya cerrahide kullanılan mobilyalar, yatak takımları ve benzeri doldurulmuş eşya; tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan
94
1,168.33
6,018.74
1,465.72
6,366.19
1,134.87
5,602.15
aydınlatma cihazları; reklam lambaları, ışıklı tabelalar, ışıklı isim plakaları ve benzerleri; pref
28 Anorganik kimyasallar; kıymetli metallerin, radyoaktif elementlerin; nadir toprak metallerinin ve izotoplarının organik veya anorganik bileşikleri....
4100.49
6967.13
5120.01
8522.38
3514.63
5527.63
73 Demir veya çelikten eşya.
12,097.59
5,691.38
13,727.36
6,232.07
10,547.25
5,263.02
76 Aluminyum ve aluminyumdan eşya.
2613.13 10054.94
2830.48 10614.05
2189.65
4998.79
72 Demir ve çelik.
30148.18
8300.73 39199.77 11318.64 28401.60
4910.61
88 Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar..
2,704.87
6,031.59
2,644.64
5,727.17
2,534.27
4,873.11
Deri eşya; saraciye eşyası ve eyer ve koşum takımları; seyahat eşyası, el çantaları ve benzeri mahfazalar; hayvan bağırsağından mamul eşya (ipek
42
60.60
4941.47
60.19
5260.03
45.44
4811.54
böceği guddesi hariç).
İLK 25 MADDE
622,825
530,369
679,418
660,141
490,066
467,151
DİĞERLERİ
91,502
91,875
101,994
102,393
90,653
84,834
SEKTÖRÜN
IHRACATTAKI
PAYI %
Sektörün
Sektörün
SEKTÖRÜN
ITHALATTAKI İhracatındak İthalatındak
i
i
PAYI %
Artış Oranı Artış Oranı
100.00%
1.81%
-25.68%
-43.92%
-27.61%
-43.06%
11.76%
18.49%
-22.50%
-16.47%
8.34%
3.64%
3.29%
2.55%
2.37%
2.19%
2.17%
1.98%
1.91%
1.85%
1.77%
1.58%
17.57%
0.02%
4.93%
3.26%
0.59%
0.03%
0.03%
17.67%
0.19%
5.90%
3.74%
0.02%
-32.51%
-35.81%
-16.55%
-6.89%
16.38%
-13.72%
-17.34%
-40.41%
-6.27%
-7.09%
-8.95%
-2.85%
-21.93%
-29.19%
-15.70%
-9.64%
31.25%
-3.03%
1.97%
-31.95%
-9.22%
-14.32%
-18.97%
-22.18%
1.48%
1.39%
-18.26%
-42.18%
1.34%
1.19%
1.08%
0.01%
0.00%
0.41%
8.01%
-28.26%
-32.96%
-10.89%
-36.22%
-6.84%
1.01%
0.20%
-22.57%
-12.00%
1.00%
0.95%
0.91%
0.89%
0.88%
0.61%
1.82%
0.38%
4.89%
0.44%
-31.36%
-23.17%
-22.64%
-27.55%
-4.17%
-35.14%
-15.55%
-52.90%
-56.61%
-14.91%
0.87%
0.01%
-24.50%
-8.53%
84.63%
15.37%
84.39%
15.61%
-27.87%
-11.12%
-29.23%
-17.15%
100.00%
27.63%
58
TABLO - 10 JAPONYA'NIN FASILLARA GÖRE DIŞ TİCARETİ (2008)
2007
FASIL
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
TÜM SEKTÖRLER(GENEL TOPLAM)
Canlı hayvanlar........
Etler ve yenilen sakatat
Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar....
Süt ürünleri; kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları; tabii bal; tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan
yenilebilir hayvansal menşeli ürünler...
Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan hayvansal menşeli ürünler ..
Canlı ağaçlar ve diğer bitkiler; yumrular, kökler ve benzerleri; kesme çiçekler ve süs yaprakİarı...
Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular..
Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar; turunçgillerin ve kavunların ve karpuzların kabukları.
Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat. .
Hububat..
Değirmencilik ürünleri; malt; nişasta; inülin; buğday gluteni.
Yağlı tohum ve meyvalar; muhtelif tane, tohum ve meyvalar; sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler; saman ve kaba yem ..
Lak; sakız, reçine ve diğer bitkisel özsu ve hülasalar...
Örülmeye elverişli bitkisel maddeler; tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan bitkisel ürünler..
Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar ve bunların parçalanma ürünleri; hazır yemeklik katı yağlar; hayvansal ve bitkisel
mumlar.........
Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları..
Şeker ve şeker mamulleri.
Kakao ve kakao müstahzarları..
Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları; pastacılık ürünleri.
Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar..
Yenilen çeşitli gıda müstahzarları..
Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke.
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler...
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler..
Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento.
Metal cevherleri, cüruf ve kül...
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümenli maddeler; mineral mumlar.
Anorganik kimyasallar; kıymetli metallerin, radyoaktif elementlerin; nadir toprak metallerinin ve izotoplarının organik
veya anorganik bileşikleri....
Organik kimyasal ürünler..
Eczacılık ürünleri..
Gübreler.
Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar; tanenler ve türevleri; boyalar, pigmentler ve diğer boyayıcı maddeler;
müstahzar boyalar ve vernikler; macunlar; mürekkepler..
Uçucu yağlar ve rezinoitler; parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları....
Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama müstahzarları, yağlama müstahzarları, suni mumlar, müstahzar mumlar,
temizleme veya bakım müstahzarları, ışık temini için kullanılan her türlü mumlar ve benzerleri, model yapmaya mahsus
her türlü patlar, "diş
Albüminoid maddeler; değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler; tutkallar; enzimler..
Barut ve patlayıcı maddeler; pirotekni mamulleri; kibritler; piroforik alaşımlar; ateş alıcı maddeler.
Fotoğrafçılıkta veya sinemacılıkta kullanılan eşya.
Muhtelif kimyasal maddeler..
Plastikler ve mamulleri...
Kauçuk ve kauçuktan eşya...
Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler...
Deri eşya; saraciye eşyası ve eyer ve koşum takımları; seyahat eşyası, el çantaları ve benzeri mahfazalar; hayvan
bağırsağından mamul eşya (ipek böceği guddesi hariç).
Postlar, kürkler ve taklit kürkler; bunların mamulleri..
Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü..
Mantar ve mantardan eşya...
Hasırdan, sazdan veya örülmeye elverişli diğer maddelerden mamuller; sepetçi ve hasırcı eşyası.
Odun veya diğer lifli selülozik maddelerin hamurları; geri kazanılmış kağıt veya karton (döküntü, kırpıntı ve hurdalar).
Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya
Basılı kitaplar, gazeteler, resimler ve baskı sanayiinin diğer mamulleri; el ve makina yazısı metinler ve planlar
İpek
İHRACAT
2008
İTHALAT
İHRACAT
2009/2008
2009
İTHALAT
İHRACAT
İTHALAT
714,327
622,243
781,412
762,534
580,719
551,985
20
268
26
233
8
162
27
6,787
52
8,294
56
7,390
1,160
10,218
1,149
11,593
1,077
21
1,264
22
1,501
46
28
569
31
639
34
49
509
57
534
54
543
Sektörün
Sektörün
SEKTÖRÜN
SEKTÖRÜN
Artış
Oranı
Artış
Oranı
PAYI %
PAYI %
(% )
(% )
100.00%
0.03%
1.27%
1.81%
-25.68%
-27.61%
10,524
100.00%
0.00%
0.01%
0.19%
-69.86%
8.01%
-6.27%
-30.39%
-10.89%
-9.22%
1,156
0.01%
0.20%
103.99%
-22.98%
573
0.10%
0.09%
0.29%
0.45%
0.27%
1.13%
0.09%
0.75%
0.04%
0.01%
10.42%
-5.37%
-13.78%
-11.68%
14.93%
-28.26%
-25.39%
1.19%
2.05%
-15.51%
-10.38%
1.67%
1.70%
3.82%
-9.95%
-36.22%
2.53%
-26.01%
-13.81%
-22.66%
74
399
90
538
67
551
131
4,156
138
5,882
139
4,352
34
288
38
300
38
258
1
59
1
79
1
61
0.01%
0.01%
0.01%
0.02%
0.01%
0.00%
0.01%
0.02%
0.01%
0.00%
92
1,074
116
1,593
119
1,121
0.02%
0.19%
2.74%
-29.60%
490
4,545
480
4,564
499
4,660
76
766
80
752
73
730
0.80%
0.13%
0.14%
0.19%
0.47%
0.25%
0.45%
0.46%
0.68%
0.30%
3.46%
26.26%
3.96%
-8.64%
-8.89%
18.43%
-7.57%
8.24%
4.44%
-13.85%
6.42%
-27.61%
-35.81%
-43.92%
2.09%
-2.84%
-0.71%
-7.22%
-5.49%
-2.81%
-10.13%
-0.52%
9.98%
-26.01%
-29.19%
-43.06%
34
1,757
39
1,684
34
1,713
97
2,283
103
2,513
91
2,609
42
1,473
47
1,716
54
1,545
10
6,646
20
10,319
14
6,582
169
25,398
154
28,365
99
20,087
9,280
172,787
18,776
267,787
10,531
152,489
0.09%
0.01%
0.01%
0.07%
0.01%
0.13%
0.05%
0.01%
0.05%
0.11%
0.02%
1.81%
812
55
823
50
258
52
1,056
327
1,189
387
1,104
50
2,860
55
2,884
51
2,725
818
567
1,352
676
1,464
732
1,423
219
2,815
285
2,909
298
2,614
73
2,124
83
2,682
72
2,668
256
3,309
268
3,576
286
3,933
560
1,704
868
2,330
629
1,724
4,100
6,967
5,120
8,522
3,515
5,528
0.61%
0.95%
-31.36%
-35.14%
20,793
13,044
20,308
15,583
18,909
14,081
2,470
8,327
2,961
9,949
3,446
13,058
3.26%
0.59%
0.02%
2.42%
2.25%
0.15%
-6.89%
16.38%
-56.23%
-9.64%
31.25%
-46.66%
130
787
226
1,622
99
865
3,620
1,265
3,999
1,500
3,657
1,133
0.63%
0.20%
-8.54%
-24.50%
1,113
2,162
1,335
2,352
1,436
2,394
0.25%
0.41%
7.56%
1.78%
1,438
782
1,600
904
1,510
806
0.26%
0.14%
-5.57%
-10.77%
754
978
831
1,230
813
1,073
100
0.14%
0.00%
0.67%
1.48%
3.74%
1.67%
0.03%
0.18%
0.02%
0.06%
0.76%
1.68%
0.60%
0.03%
-2.23%
-20.66%
-16.06%
-26.27%
-8.95%
-17.38%
-23.38%
-12.80%
-16.11%
-3.13%
-23.33%
-18.97%
-36.44%
-33.86%
18
105
28
119
22
4,686
407
4,637
382
3,892
370
11,231
5,226
11,694
5,727
8,622
4,391
22,048
10,195
23,852
12,071
21,716
9,781
10,464
4,272
11,716
5,438
9,680
3,456
227
357
259
307
198
203
61
4,941
60
5,260
45
4,812
0.01%
0.83%
-24.50%
-8.53%
2
166
1
152
1
134
98
11,864
115
11,183
112
8,702
0.00%
0.02%
0.00%
0.00%
0.13%
0.44%
0.14%
0.02%
0.02%
1.50%
0.00%
0.05%
0.18%
0.56%
0.17%
0.02%
-38.40%
-2.85%
-17.94%
-16.41%
-8.47%
-18.65%
-10.48%
-8.57%
-11.93%
-22.18%
-11.06%
-4.27%
-32.37%
16.97%
4.03%
-27.87%
3
27
2
26
2
23
2
306
2
293
1
281
744
1,452
845
1,548
774
1,047
2,743
2,454
3,128
2,776
2,544
3,247
722
880
897
949
803
987
111
157
110
166
101
120
59
2007
FASIL
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
99
Yapağı ve yün, ince veya kaba hayvan kılı; at kılından iplik ve dokunmuş mensucat
Pamuk
Dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler; kağıt ipliği ve kağıt ipliğinden dokunmuş mensucat
Sentetik ve suni filamentler.
Sentetik ve suni devamsız lifler.
Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat; özel iplikler; sicim, kordon, ip, halat ve bunlardan mamul eşya.
Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları.
Özel dokunmuş mensucat; tufte edilmiş dokumaya elverişli mensucat; dantela; duvar halıları; şeritçi ve kaytancı eşyası;
işlemeler.
Emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş dokumaya elverişli mensucat; dokumaya elverişli maddelerden
Örme eşya.
Örme giyim eşyası ve aksesuarı.
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
Dokumaya elverişli maddelerden diğer hazır eşya; takımlar; kullanılmış giyim eşyası ve dokumaya elverişli maddelerden
kullanılmış eşya; paçavralar.
Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya; bunların aksamı.
Başlıklar ve aksamı..
Şemsiyeler, güneş şemsiyeleri, bastonlar, iskemle bastonlar, kamçılar, kırbaçlar ve bunların aksamı.
Hazırlanmış ince ve kalın kuş tüyleri ve bunlardan eşya; yapma çiçekler; insan saçından eşya.
Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya..
Seramik mamulleri.
Cam ve cam eşya
Tabii veya kültür inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, kıymetli metallerle kaplama metaller ve
bunlardan mamul eşya; taklit mücevherci eşyası; metal paralar
Demir ve çelik.
Demir veya çelikten eşya.
Bakır ve bakırdan eşya
Nikel ve nikelden eşya
Aluminyum ve aluminyumdan eşya.
Kurşun ve kurşundan eşya
Çinko ve çinkodan eşya
Kalay ve kalaydan eşya.
Diğer adi metaller; sermetler; bunlardan eşya
Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları; adi metallerden bunların aksam ve parçaları..
Adi metallerden çeşitli eşya..
Nükleer reaktörler, kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları.
Elektrikli makina ve cihazlar ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydetmeye ve kaydedilen sesi tekrar vermeye mahsus
cihazlar; televizyon görüntü ve seslerinin kaydedilmesine ve kaydedilen görüntü ve sesin tekrar verilmesine mahsus
cihazlar ve bunların aksam ve parçaları.
Demiryolu ve benzeri hatlara ait taşıtlar ve malzemeler ve bunların aksam ve parçaları; her türlü mekanik (elektro
mekanik olanlar dahil) trafik sinyalizasyon cihazları.
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam, parça ve aksesuarı.
Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar..
Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar.
Optik alet ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazları, tıbbi veya cerrahi alet ve cihazlar; bunların
aksam, parça ve aksesuarı..
Saatler ve bunların aksam ve parçaları..
Müzik aletleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
Silahlar ve mühimmat; bunların aksam, parça ve aksesuarı...
Mobilyalar, tıpta veya cerrahide kullanılan mobilyalar, yatak takımları ve benzeri doldurulmuş eşya; tarifenin başka
yerinde belirtilmeyen veya yer almayan aydınlatma cihazları; reklam lambaları, ışıklı tabelalar, ışıklı isim plakaları ve
Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
Çeşitli mamul eşya..
Sanat eserleri, kolleksiyon eşyası ve antikalar..
Akit taraflarca, özel amaçlarda kullanılmak üzere saklı tutulmuştur.
İHRACAT
2008
İTHALAT
İHRACAT
2009/2008
2009
İTHALAT
İHRACAT
İTHALAT
325.90
585.69
331.46
538.16
256.61
330.79
937.64
769.25
868.75
797.74
666.73
519.06
Sektörün
Sektörün
SEKTÖRÜN
SEKTÖRÜN
Artış
Oranı
Artış
Oranı
PAYI %
PAYI %
(% )
(% )
28.92
73.69
26.97
88.94
22.00
60.13
2172.37
616.23
2281.93
716.52
1838.94
545.57
1,625.58
495.29
1,615.57
560.05
1,437.51
405.28
914.80
558.08
955.99
673.26
826.87
634.68
37.02
517.60
47.43
541.39
37.54
500.96
0.04%
0.11%
0.00%
0.32%
0.25%
0.14%
0.01%
0.06%
0.09%
0.01%
0.09%
0.07%
0.11%
0.09%
-22.58%
-23.25%
-18.42%
-19.41%
-11.02%
-13.51%
-20.85%
-38.53%
-34.93%
-32.39%
-23.86%
-27.63%
-5.73%
-7.47%
269.67
151.70
268.74
145.77
228.66
123.19
0.04%
0.02%
-14.92%
-15.49%
834.81
324.94
896.07
356.04
764.69
279.21
658.48
105.20
694.94
110.19
614.94
90.64
0.05%
0.02%
2.06%
2.08%
-14.66%
-11.51%
-17.34%
-13.72%
-21.58%
-17.74%
1.97%
-3.03%
153.66
10,755.33
188.19
11,743.17
155.56
11,974.51
211.95
11842.21
226.66
12473.17
195.55
12095.31
0.13%
0.11%
0.03%
0.03%
164.89
2,404.84
218.40
2,751.34
255.63
3,411.93
0.04%
0.59%
17.04%
24.01%
65.76
4096.79
79.69
4457.03
57.50
4387.05
139.19
348.96
157.47
430.43
117.28
425.26
0.76
221.60
0.97
265.85
0.79
278.49
3.44
207.92
3.34
248.51
3.37
0.76%
0.07%
0.05%
0.04%
0.20%
0.17%
0.33%
-27.85%
-25.52%
-18.93%
0.63%
-19.14%
-27.01%
-3.83%
-1.57%
-1.20%
4.76%
-7.18%
-14.99%
-15.05%
-23.91%
4136.11
2200.33
4683.04
2521.47
4503.74
1918.55
0.01%
0.02%
0.00%
0.00%
0.27%
0.18%
0.78%
6,778.21
11,659.60
9,857.55
14,084.20
8,057.08
8,143.82
1.39%
1.40%
-18.26%
-42.18%
30148.18
8300.73
39199.77
11318.64
28401.60
4910.61
12,097.59
5,691.38
13,727.36
6,232.07
10,547.25
5,263.02
7983.25
2753.59
8160.03
3035.61
6455.37
1392.95
0.85%
0.91%
0.24%
0.28%
0.86%
0.01%
0.01%
0.06%
0.20%
0.17%
0.16%
7.93%
-27.55%
-23.17%
-20.89%
-26.45%
-22.64%
41.04%
13.49%
-37.72%
-31.18%
-27.48%
-25.83%
-32.51%
-56.61%
-15.55%
-54.11%
-52.28%
-52.90%
-60.16%
-42.36%
-51.21%
-61.76%
-26.97%
-21.83%
-21.93%
-22.50%
-16.47%
230.67
1760.74
1317.94
1955.10
1358.78
1580.92
1155.10
1,566.89
1,060.90
1,407.56
1,180.68
1,027.40
1,003.04
139,370.16
55,675.21
151,143.77
59,000.51
102,014.17
46,059.23
4.89%
1.82%
1.11%
0.09%
0.38%
0.02%
0.05%
0.01%
0.20%
0.43%
0.16%
17.57%
134991.38
73682.74
138579.77
77694.44
107398.78
64897.33
18.49%
11.18%
786.80
5,613.16
708.75
3,457.92
521.27
1,650.02
2613.13
10054.94
2830.48
10614.05
2189.65
4998.79
90.22
101.65
97.00
82.04
136.81
353.56
264.43
267.16
148.10
303.19
85.36
94.16
513.40
107.79
662.80
67.13
323.37
1134.34
32.69
1458.89
2329.61
1658.06
2966.19
1141.02
3,071.24
1,239.35
3,437.83
1,322.44
2,493.25
965.74
1159.26
1073.21
1217.73
1175.84
903.22
919.16
652.07
226.91
1,010.28
312.22
1,035.28
256.86
0.18%
0.04%
2.47%
-17.73%
160286.46
15264.84
172203.05
16056.51
102611.44
10927.19
2,704.87
6,031.59
2,644.64
5,727.17
2,534.27
4,873.11
15522.86
265.72
19824.12
553.88
22191.07
256.87
17.67%
0.44%
3.82%
1.88%
0.84%
0.04%
-40.41%
-4.17%
11.94%
-31.95%
-14.91%
-53.62%
32,632.21
20,984.11
34,317.34
21,545.58
28,638.24
18,162.64
4.93%
3.13%
-16.55%
-15.70%
907.44
2276.57
969.03
2493.74
747.54
1867.11
0.13%
0.11%
0.05%
0.32%
0.08%
0.04%
-22.86%
-23.94%
172.85%
-25.13%
-10.30%
-58.48%
665.11
489.21
807.10
501.65
613.86
449.99
92.48
158.96
100.19
520.08
273.36
215.93
1,168.33
6,018.74
1,465.72
6,366.19
1,134.87
5,602.15
0.20%
0.96%
-22.57%
-12.00%
3857.38
7014.80
3591.27
6408.67
2407.61
5970.32
1,666.74
966.54
1,770.35
1,092.16
1,500.76
1,032.57
0.41%
0.26%
0.02%
5.90%
1.03%
0.18%
0.05%
1.76%
-32.96%
-15.23%
-34.26%
-7.09%
-6.84%
-5.46%
-38.08%
-14.32%
124.90
319.61
170.76
451.16
112.26
279.36
35,597.17
10,217.73
36,873.33
11,949.35
34,258.52
10,238.48
60
TABLO-11-1 JAPONYA'NIN GENEL İHRACATINDA İLK 20 ÜRÜN
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
URUN
KODU
870323
870324
890190
844399
870840
854239
852580
271019
890120
854232
870322
854231
852990
870899
854140
840991
851770
842952
847989
901380
2009
2007
2008
2009
PAY
Yıllık
URUN TANIMI
1.SIRA
Milyon US$ Milyon US$ Milyon US$
%
Değişim
KIVILCIM ATESLEMELI,MOTORLU TASITLAR:1500
46,720.5
51,161.0
30,094.8
5.2
-41.18 U S A(40.9%)
KIVILCIM ATESLEMELI MOTORLU TASITLAR:3000CM3
33,055.9
32,530.2
18,341.3
3.2
-43.62 U S A(50.3%)
YUK GEMILERI(HEM INSAN,HEM YUK TASIYANLAR DAHIL)
9,480.3
11,522.0
12,875.3
2.2
11.75 PANAMA(58.6%)
BASKI MAKINALARININ DIGER MADDELERDEN AKSAM, PARCASI
12,839.0
13,455.1
10,767.7
1.9
-19.97 U S A(30.6%)
VITES KUTULARI
11,033.7
11,337.7
9,914.2
1.7
-12.56 CHINA(27.9%)
DIGER ENTEGRE DEVRELERI
12,621.7
12,187.3
9,876.2
1.7
-18.96 CHINA(20.0%)
TELEVIZYON KAMERALARI, DIJITAL KAMERALAR, GORUNTU KAYDEDICI KAYDEDICI KAMERALAR
11,750.6
12,257.8
8,858.9
1.5
-27.73 U S A(23.1%)
PETROL-BITUMENLI MINERALLERDEN URETILEN YAGLAR:HAM HARIC
7,441.7
16,145.1
8,842.3
1.5
-45.23 SINGAPOR(35.4%)
SARNICLI GEMILER (TANKERLER)
5,136.5
7,443.0
8,457.2
1.5
13.63 PANAMA(53.4%)
BELLEKLER
7,395.3
7,235.9
7,502.3
1.3
3.68 TAIWAN(46.8%)
DIZEL/YARI DIZEL MOTORLU TASIT:1500
15,265.3
17,554.0
7,502.0
1.3
-57.26 U S A(29.6%)
ELEKTRONIK ENTEGRE DEVRELER; ISLEMCI VE KONTROLOR
8,810.4
7,951.9
6,057.2
1
-23.83 CHINA(39.4%)
HAVA TASITI, RADAR, TELSIZ-UZAKTAN KUMANDA CIHAZI AKSAM, PARCALARI
8,914.6
8,836.2
5,128.1
0.9
-41.97 CHINA(24.6%)
KARA TASITLARI ICIN DIGER AKSAM, PARCALARI
6,558.6
6,351.1
4,830.6
0.8
-23.94 U S A(28.7%)
ISIGA DUYARLI YARI ILETKEN DEVRE ELEMANLARI (LED)
5,460.5
6,145.7
4,667.4
0.8
-24.05 CHINA(19.9%)
BENZINLI MOTORLAR ICIN AKSAM; PARCALAR
4,952.6
5,160.9
4,116.7
0.7
-20.23 U S A(21.8%)
TELLI TELEFON-TELGRAF ICIN ELEKTRIKLI CIHAZLARIN AKSAM, PARCASI
4,734.3
4,645.4
3,721.7
0.6
-19.88 CHINA(33.2%)
KULESI 360 DERECE DONEBILEN YUKLEYICILER
7,775.6
8,508.5
3,710.2
0.6
-56.39 HONG KNG(21.7%)
KENDINE OZGU FONKSIYONLU DIGER MAKINE-CIHAZLAR
5,885.9
5,929.4
3,346.4
0.6
-43.56 CHINA(30.9%)
DIGER ALET, CIHAZ-TERTIBATLAR
2,441.6
2,943.0
3,345.7
0.6
13.68 CHINA(47.3%)
ILK 20 URUN
228,274.8
216,770.8
153,614.9 26.4
-29.1
GENEL TOPLAM
712,735.0
775,917.5
580,786.6 100.0
-25.2 CHINA(18.9%)
DIGERLERI
484,460.2
559,146.8
427,171.7 73.6
-23.60
2.SIRA
3.SIRA
AUSTRAL( 8.7%)
CHINA( 6.7%)
LIBERIA( 8.1%)
NETHLNDS(27.6%)
U S A(19.8%)
HONG KNG(19.0%)
CHINA(17.6%)
CHINA(18.9%)
SINGAPOR(10.8%)
CHINA(20.2%)
AUSTRAL( 5.7%)
HONG KNG(12.2%)
MEXICO(15.5%)
CHINA(23.0%)
HONG KNG(12.8%)
CHINA(20.8%)
HONG KNG(21.8%)
CHINA(19.3%)
U S A(12.1%)
MALAYSIA( 9.5%)
CHINA( 7.4%)
SAUD ARB( 5.3%)
SINGAPOR( 7.6%)
CHINA(13.2%)
R KOREA( 6.3%)
R KOREA(12.9%)
HONG KNG( 7.6%)
AUSTRAL(11.9%)
BAHAMAS( 8.2%)
SINGAPOR( 7.4%)
UNTD KGD( 5.5%)
SINGAPOR( 9.6%)
HONG KNG(10.9%)
THAILAND( 7.9%)
GERMANY( 9.6%)
THAILAND( 9.0%)
U S A(12.2%)
U S A( 7.0%)
R KOREA(11.0%)
GERMANY( 8.7%)
U S A(16.1%)
R KOREA( 8.1%)
TABLO-11-2 JAPONYA'NIN GENEL İTHALATINDA İLK 20 ÜRÜN
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
URUN
KODU
270900
271111
270112
271011
260300
260111
300490
854239
854232
271112
847130
854231
100590
847330
240220
851770
852990
271019
851762
847170
URUN TANIMI
PETROL YAGLARI-BITUMENLI MINERALLERDEN URETILEN YAGLAR,HAM
SIVILASTIRILMIS DOGAL GAZ
BITUMENLI TASKOMURU
PETROL-BITUMENLI MINERALLERDEN URETILEN YAGLAR:HAM HARIC
BAKIR CEVHERLERI-KONSANTRELERI
DEMIR CEVHERLERI-KONSANTRELERI:AGLOMERE EDILMEMIS
TEDAVIDE/KORUNMADA KULLANILMAK UZERE HAZIRLANAN DIGER ILACLAR
DIGER ENTEGRE DEVRELERI
BELLEKLER
SIVILASTIRILMIS PROPAN GAZI
PORTATIF NUMERIK OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI; AGIRLIK<10 KG.
ELEKTRONIK ENTEGRE DEVRELER; ISLEMCI VE KONTROLOR
MISIR (DIGER)
84.71 POZISYONUNDAKI MAKINALARIN AKSAM,PARCA-AKSESUARLAR
TUTUN ICEREN SIGARALAR
TELLI TELEFON-TELGRAF ICIN ELEKTRIKLI CIHAZLARIN AKSAM, PARCASI
HAVA TASITI, RADAR, TELSIZ-UZAKTAN KUMANDA CIHAZI AKSAM, PARCALARI
DIGER YAGLAR VE MUSTAHZARLAR
SES, GORUNTU/DIGER BILGILERI DERLEYEN MAKINALAR
BELLEK BIRIMLERI
ILK 20 URUN
GENEL TOPLAM
DIGERLERI
Not:RE-EXPORT GOODS, RE-IMPORT GOODS ETC. İlk 20 ürün içerisinde değerlendirilmemektedir.
2009
2007
2008
2009
PAY
Yıllık
1.SIRA
Milyon US$ Milyon US$ Milyon US$
%
Değişim
103,966.4
153,408.3
80,177.5
14.5
-47.74 SAUD ARB(32.5%)
26,704.9
44,716.7
30,411.0
5.5
-31.99 MALAYSIA(20.6%)
13,598.3
26,541.8
20,267.4
3.7
-23.64 AUSTRAL(69.9%)
13,318.3
16,113.8
9,503.4
1.7
-41.02 KUWAIT(15.1%)
10,816.8
9,930.2
8,214.2
1.5
-17.28 CHILE(31.2%)
7,618.5
11,529.1
7,985.1
1.4
-30.74 AUSTRAL(59.8%)
4,519.7
5,403.8
7,421.6
1.3
37.34 SWITZRLD(17.2%)
8,258.4
8,277.4
6,239.9
1.1
-24.62 U S A(26.4%)
7,285.9
6,852.7
5,609.4
1
-18.14 TAIWAN(55.7%)
5,917.7
7,970.5
4,539.6
0.8
-43.05 SAUD ARB(27.2%)
3,960.7
4,859.8
4,385.9
0.8
-9.75 CHINA(99.0%)
5,400.7
4,988.4
4,159.9
0.8
-16.61 R KOREA(19.7%)
3,828.4
5,535.6
3,749.4
0.7
-32.27 U S A(96.7%)
4,826.5
4,204.0
3,499.0
0.6
-16.77 CHINA(51.1%)
2,969.5
3,149.8
3,490.8
0.6
10.83 NETHLNDS(33.4%)
3,570.9
3,947.1
3,408.6
0.6
-13.64 CHINA(51.3%)
4,251.0
4,548.9
3,370.3
0.6
-25.91 CHINA(51.8%)
3,554.2
6,909.8
3,243.8
0.6
-53.06 RUSSIA(31.2%)
2,877.3
3,351.8
3,063.8
0.6
-8.59 CHINA(42.1%)
3,759.1
3,926.2
3,019.0
0.5
-23.11 CHINA(26.4%)
230,186.4
326,235.5
207,545.4 37.6
-36.4
621,084.1
756,086.2
552,252.0 100.0
-27.0 CHINA(22.2%)
390,897.7
429,850.7
344,706.5 62.4
-19.8
2.SIRA
3.SIRA
U ARAB E(22.0%)
AUSTRAL(18.1%)
INDONSIA(12.9%)
R KOREA(13.9%)
INDONSIA(25.7%)
BRAZIL(25.9%)
U S A(14.4%)
TAIWAN(24.5%)
R KOREA(19.4%)
QATAR(22.3%)
TAIWAN( 0.4%)
CHINA(18.9%)
UKRAINE( 1.2%)
TAIWAN(19.3%)
GERMANY(29.5%)
U S A( 8.5%)
R KOREA(17.2%)
R KOREA(24.4%)
U S A(17.8%)
THAILAND(22.8%)
QATAR(11.8%)
INDONSIA(16.6%)
CANADA( 8.6%)
SAUD ARB(13.2%)
PERU(12.4%)
S AFRICA( 5.8%)
GERMANY(12.3%)
SINGAPOR(12.8%)
U S A( 8.6%)
U ARAB E(19.3%)
U S A( 0.2%)
U S A(18.6%)
ARGNTINA( 1.2%)
SINGAPOR( 5.7%)
U S A(22.8%)
MALAYSIA( 7.8%)
MALAYSIA( 7.9%)
INDONSIA(22.9%)
MALAYSIA( 8.8%)
SINGAPOR(14.4%)
U S A(10.7%)
AUSTRAL( 6.3%)
61
BÖLÜM 7
TÜRKİYE-JAPONYA TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİ
Ülkemiz ile Japonya arasındaki ticaretin, yıllar itibariyle sürekli olarak Ülkemiz
aleyhine açık vermeye devam ettiği görülmekte ancak, özellikle 2007 ve 2008 yılları
dikkate alındığında ithalat ve ihracatımızın arttığı ve toplam ticaret hacminin 2008 yılı
sonu itibariyle 4,3 milyar dolar’a ulaştığı görülmektedir. İki ülke arasındaki ticari
ilişkiler ağırlıklı olarak Japonya’dan yapılan ithalat ile yönlendirilmektedir.
Yasal Altyapı
Anlaşmanın Adı
İmza Tarihi
Ticaret ve Tediye
8 Şubat 1955
Anlaşmaları
Yatırımların Karşılıklı
12 Şubat 1992
Teşviki ve Korunması
Çifte Vergilendirmenin
8 Mart 1993
Önlenmesi
Kaynak: DTM Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
İmza Yeri
Ankara
Ankara
Ankara
RG Tarih,
No’su
3 Ocak 1956
Yürürlüğe Giriş
Tarihi
3 Ocak 1956
16 Ocak 1993,
21467
13 Kasım 1994,
22110
12 Mart 1993
1 Ocak 1995
-JAPONYA’NIN TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ
Not: Japonya ile Ülkemiz arasında gerçekleşen ticari verilere bölüm sonunda ayrıntılı bir
şekilde yeralmaktadır.
İkili Ticaret, 2009 Yılı itibariyle endikatif rakamlara dayanılarak irdelendiğinde;
Japonya’nın ülkemize ihracatı bir önceki döneme göre %48 oranında düşüş
kaydederek 1,596 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkemizden gerçekleştirdiği
İthalatında ise sadece %4,8’lik bir düşüş kaydedilmiş olup ülkemiz Japonya’ya 396,8
milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. 2008 yılında, İhracatımızın ithalatımızı
karşılama oranı %12,9 iken,2009 yılında bu oran %24,9’a yükselmiştir. Ancak bu
oranın yükselişindeki esas neden ithalatımızdaki önemli ölçüde gerçekleşen küçülmeden
kaynaklanmaktadır. Ülkemizin Japonya’ya yönelik ihracatının yetersiz seviyelerde
gerçekleştiği bilinmekle birlikte ihracatımızdaki %4,8’lik azalışın önemli bir gelişme
olduğu düşünülmektedir. Bazı ihraç kalemlerimizdeki azalmaya karşılık, bir takım ihraç
kalemlerimizdeki önemli artışlar sözkonusu genel ihracat rakamımızdaki düşüş oranının
makul limitler içinde kalmasını sağlamıştır. Bunun da nedeni dünyada otomotiv
üretiminde birinci olan Japonya’nın bazı otomotiv yan sanayi ürünlerini Japonya’da
62
üretminden vazgeçerek bu ürünleri ülkemiz de dahil olmak üzere başka ülkelerden ithal
etmesine dayanmaktadır.
Japonya’nın Ülkemize ihraç ettiği ürünlerin ana mal guruplarına göre kompozisyonu:
Gıda (%0,5), Hammadde (%2,9), Mineral yakıtlar (%0,1), Kimyasallar (%12,2),
Muhtelif San. Ürn. (%11), Makinalar (%28,2), Elektrikli Mak. Alet ve Aygıtlar (%16),
Nakil Araçları (%22,1) ve Diğerleri (%7,1) olarak gerçekleşmiştir.
Japonya’nın ana mal guruplarına göre Ülkemizden gerçekleştirmiş olduğu ithalat
kompozisyonu ise: Gıda (%41,4), Hammadde (%7,6), Mineral yakıtlar (%0,7),
Kimyasallar (%1,3), Muhtelif San. Ürn. (%10), Makinalar (%11,7), Elektrikli Mak. Alet
ve Aygıtlar (%1,9), Nakil Araçları (%1,2) ve Diğerleri (%24,3) olarak gerçekleşmiştir.
Japonya’ya olan ihracatta mavi yüzgeçli orkinos, domates konservesi, bakır cevherleri,
tabii boratlar, dondurulmuş deniz ürünleri, kürkten giyim eşyaları ve aksesuarları ve
kıymetli metallerden mücevherci eşyası önem arz eden kalemler arasında yer
almaktadır.
Ülkemizin Japonya’ya İhracat Potansiyeli Olan Başlıca Sektörler
Sektörel bir yaklaşımla ihracatımız incelendiğinde; tekstil, hazır giyim (örme giyim) ,
konfeksiyon, ev tekstil ürünleri, makarna, zeytinyağı, domates salçası, kuru ve sert
kabuklu meyveler, doğal taşlar, kuyumculuk ve mücevher ürünleri, porselen, seramik ve
cam ürünleri, deriden mamul ürünler, metal ve maden cevherleri gibi ürünlerin
ihracatımız açısından Japonya pazarında önemli bir potansiyel mevcut olduğu
değerlendirilmektedir.
Türkiye ile Japonya arasında özellikle kuru meyveler ve fındık, domates dışındaki diğer
dondurulmuş ve işlenmiş meyve ve sebzeler gibi gıda ürünleri, ev tekstili, otomotiv yan
sanayi, makine aksam ve parçaları, demir-çelik ürünleri, mücevher, mermer, seramik ve
cam eşya alanlarında işbirliği yapılabileceği düşünülmektedir.
Diğer taraftan Japonya’dan yapılan ithalatta; kıvılcım ateşlemeli motorlu taşıtlar,
dizel/yarı dizel motorlu taşıtlar, diğer elektrikli görüntülü işaret cihazları, kameralar,
kara taşıtları aksam ve parçaları ile örgü tezgâhları, trikotaj makineleri önem arz eden
kalemler arasında yer almaktadır.
63
İhracatımız Açısından Potansiyel Arzeden Ürünler Listesi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Su ürünleri
Meyve ve sebze suları
Zeytin Yağı
Makarna
Salça
Alkollu ve alkolsuz içecekler,
İşlenmiş gıda ürünleri
Kabuklu ve kuru meyveler organik ürünler
Kurutulmuş Sebzeler
İşlenmiş Fındık
Antep Fıstığı
Greypfrut ve narenciye ürünleri
Konserve ler
Örme giyim ve konfeksiyon
Hazır Giyim
Ev Tekstili
El Halısı
Hediyelik eşyalar ve Cam mamülleri
Otomotiv Yan Sanayi
Kimyasal maddeler, maden cevherleri
Mermer ve diğer doğal taşlar,
deriden mamül ürünler
Mücevher ve kuyumculuk ürünleri,
TÜRKİYE-JAPONYA YATIRIM İLİŞKİLERİ
Japonya yurt dışında çok önemli miktarda doğrudan yatırım yapan
ülkeler arasında yer almaktadır. Japon firmalarının 2009 yılında 147,2 milyar dolar
değerinde doğrudan sermaye yatırımı bulunmaktadır.
2010 yılı Ekim ayı itibariyle, ülkemizde faaliyet gösteren Japon sermayeli ve
Japon ortaklı firmaların sayısı 127 olup, toplam Japon sermayesi 1,4 milyar ABD doları,
Japon firmalarının ülkemize doğrudan yatırımı 185 milyon dolar değerindedir. Bu
64
rakam Japon firmalarının yurt dışındaki doğrudan sermaye stokunun %0,12’sine tekabül
etmektedir.
1. İki Ülke Yatırım İlişkilerinin Yasal Altyapısı
Türkiye-Japonya Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK)
Anlaşması 12.02.1992 tarihinde imzalanmış olup; anılan Anlaşma 12.03.1993 tarihinde
yürürlüğe girmiştir.
2. Ülkemizde Gerçekleştirilen Japonya Sermayeli Yatırımlar
•
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar
Yıllar itibarıyla Japonya’dan Türkiye’ye gelen doğrudan yatırım tutarları
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Ödeme Yılı
(Milyon $)
2002
63
2003
58
2004
6
2005
32
2006
1
2007
2
2008
11
2009
3
2010 Ocak - Temmuz
Toplam
9
185
Kaynak: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
65
•
Sermaye Büyüklüğü
Türkiye’deki 127 adet Japonya sermayeli şirketin sermaye büyüklüklerine göre
dağılımı aşağıda verilmiştir.
Sermaye
Firma Sayısı
<50.000
50.000-200.000 200.000-500.000 >500.000
ABD Doları ABD Doları
ABD Doları
ABD Doları
39
34
16
38
TÜRKİYE-JAPONYA MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ İLİŞKİLERİ
1993 yılında Türk Eximbank ile Japon Eximbank’ı arasında başlatılan
üçüncü ülkelerde gerçekleştirilecek ortak projelerin finansmanına yönelik işbirliği
çerçevesinde Türk firmalarınca yurt dışında (Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan,
Azerbaycan, Rusya Federasyonu, Belarus ve Sudan) üstlenilen 25 projeye uygun
koşullu finansman imkanı sağlanmıştır.
Ayrıca, Türk ve Japon firmaları, Dubai Metrosu Projesi, Doha Havaalanı
Projesi gibi yurt dışındaki bazı projeleri kurulan konsorsiyumlar çerçevesinde birlikte
üstlenmektedirler.
Japon firmaları da ülkemiz firmalarının yeterli know-how’a sahip
olmadıkları alanlarda ülkemizdeki büyük çaplı projelerde Türk firmaları ile işbirliği
halinde yer almaktadırlar. Bunun en güzel örneğini Taisei firmasının üstlendiği
Marmaray Projesi (Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi) oluşturmaktadır.
66
Türkiye ile Japonya Arasında Ekonomik ve Ticari İlişkilere İlişkin
değerlendirme
Japonya dünyanın önde gelen ekonomileri arasında yer almaktadır. 2010 yılı itibariyle
Çin’in Japonya’yı geçerek dünyanın ikinci büyük ekonomisi olma avantajını kazanacak
olmasına rağmen, Japonya’nın teknolojik alandaki üstünlüğünü bir süre daha devam
ettirmesi beklenmektedir. Bu nedenle, gerek Asya’da gerek dünya genelinde Japonya
önemli bir ekonomik güç olmaya devam edecektir.
Japonya ile Türkiye arasındaki siyasi ilişkileri mükemmel olarak nitelendirmek
mümkündür. Siyasi ilişkilerimizdeki bu olumlu havaya karşın ekonomik ve ticari
ilişkilerimiz potansiyeli yansıtmamaktadır.
2010 yılının ilk altı ayı itibariyle Japonya ile dış ticaret hacmimiz 1 milyar 343 milyon
ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Bu rakam gerek Japonya’nın gerek ülkemizin
toplam dış ticaret hacmi içerisinde çok küçük bir orandır. Ayrıca, Japonya ile dış
ticaretimizde ihracatımızın ithalatımızı karşılama oranının da düşük düzeyde olduğu
görülmektedir.
Japonya’nın ülkemizdeki yatırımları potansiyelin altındadır. Ancak yine de, başta
Toyota olmak üzere önemli Japon firmalarının ülkemizde çeşitli alanlarda yatırımları
bulunmaktadır. Japon tarafının altyapı, enerji, uzay sanayi ve haberleşme gibi alanlarda
ülkemize yatırım yapmak konusunda istekli olduğu görülmektedir.
Japonya ile ekonomik ilişkilerimizde bir diğer önemli nokta, üçüncü ülkelerde Japon ve
Türk firmalarının müteahhitlik alanında işbirliği konusudur. Bugüne kadar Doha
Havalimanı, Dubai Metrosu gibi bazı önemli uluslararası projelerde Türk ve Japon
firmaları aynı konsorsiyum içinde yer almıştır. Japon tarafının özellikle Orta Doğu ve
Orta Asya bölgelerinde ülkemizle ekonomik işbirliğini artırmak konusunda istekli
olduğu görülmektedir. Japon firmalarının ciddiyeti, iş kalitesi ve ileri teknolojisi
ülkemizde gerçekleştirdikleri çeşitli projelerde kanıtlanmıştır (örneğin: Fatih Sultan
Mehmet Köprüsü, Marmaray, Afşin- Elbistan Elektrik Santralleri gibi)
Japonya’ya ihracatımızı artırmak bu ülkeye yönelik mevcut ekonomi politikamızın ana
ekseni konumundadır. Bu politikaya ilaveten ve muhtemelen daha da önemli bir unsur
olarak ülkemize daha fazla Japon yatırımı çekmek ve Japonya ile üçüncü ülkelerde
67
ekonomik ve ticari işbirliğimizi artırmak da önceliklerimiz arasında yer almalıdır.
Dış Ticaret
Bilindiği üzere, ülkemizin ihracatı genel olarak bir artış trendi içerisindedir. Ancak
Japonya’ya yönelik ihracatımızın sınırlı kaldığı görülmektedir. Bunun ardında yatan
temel etken, Japon pazarının kendine özgü yapısıdır. Japonya’nın çevre, sağlık, gıda
hijyeni gibi alanlarda farklı ve yüksek standartları ve japon tüketicilerinin tercih ve
beğeni kriterlerinin bu ülkeye özgün olması firmalarımızın bu pazara girişini
zorlaştırmaktadır. Nitekim AB ülkeleri de Japon pazarına girişte bu gibi teknik
konuların sıkıntı yarattığını belirtmektedir. Bu nedenle AB, Japonya ile bir Serbest
Ticaret Anlaşması (STA) müzakere etmek yerine bu gibi teknik ve tarife dışı engellerin
aşılmasına yönelik bir belge üzerinde çalışmayı tercih etmektedir. Ayrıca, Japon
pazarında ülkemizin ve Türk ürünlerinin marka imajının yaratılması da önem
taşımaktadır. Bunun için kalıcı ve sürekli tanıtım faaliyetlerinin yapılması
gerekmektedir.
•
Japonya’ya İhracat Konusunda Ülkemizin Öncelikleri: En büyük ihraç
kalemlerimiz arasında gıda ürünleri yer almaktadır. Uzun süreden beri bu
konuda mevcut bazı engellerin aşılması için Müşavirliğimizce çaba harcanmış
ve son dönemde Japonya’ya greyfurt ihraç etmemizin önündeki engeller
kaldırılmıştır. Ayrıca, kiraz, limon ve beyaz et mamulleri gibi bazı ürünlerin
ihracatındaki engellerin kaldırılması için de çalışılmaktadır. Japon tarafı greyfurt
ihracatının ne şekilde gelişeceğine bağlı olarak diğer taleplerimizi de
değerlendireceklerini ifade etmektedir. Zeytinyağı, dondurulmuş gıdalar, ve
işlenmiş gıda ürünleri gibi alanlarda da Japonya pazarındaki payımızı artırmak
üzere çalışmalarımız sürmektedir. Gıda sektörüne ilişkin olarak düzenlenen
FOODEX gibi fuarlara daha etkin katılımımızın ihracatımıza olumlu etkisi
olacağı düşünülmektedir. Japonya’ya yönelik ihracatımızda bir diğer önemli
kalem ev tekstili, hazır giyim, Deri Mamulleri ve moda sektörleridir. Bu konuda
Japonya’da düzenlenmekte olan fuarlara daha etkin katılmak üzere gerekli
68
planlamalar yapılmaktadır. Mücevher ve Kuyumculuk sektörü de ilerleme
potansiyeli olan kalemler arasında yer almaktadır.
•
Japonya’nın Ekonomik Öncelikleri: Japon ekonomisi uzun süren bir durgunluk
içerisindedir. Demokrat Parti Hükümeti birinci önceliğinin
•
deflasyonu tersine çevirerek iç talebi canlandırmak, ve Japon yeninin aşırı değer
kazanmasını durdurarak ihracatı arttırmak olduğu açıklanmıştır. Bu amaç
doğrultusunda Japon Hükümeti bazı sektörleri canlandırmak için çeşitli
teşvikleri uygulamaya koymaktadır. Bu sektörler şunlardır: çevre dostu
teknolojiler, enerji (özellikle yenilenebilir enerji kaynakları), inşaat (özellikle
depreme dayanıklı yapılar), sağlık, turizm, yüksek öğretim. Hükümet ayrıca,
Japonya’ya yönelik yabancı yatırımları teşvik etmek üzere bazı adımlar da
atmaktadır. Japonya’ya yönelik ihracat politikamızda yukarıda kayıtlı sektörleri
de göz önünde bulundurmamız faydalı olacaktır.
•
Japonya’nın Dış Ticaret Politikası ve STA’lar: Japon Hükümetinin öncelikleri
arasında ihracatın arttırılması yeralmaktadır. Özellikle 2010’un ilk çeyreğinde
Japonya’nın beklenenden daha yüksek büyüme kaydetmesi ihracattaki artışa
bağlanmıştır. Bu nedenle Japon Hükümeti, ihracatı kolaylaştırmaya yönelik
olarak STA’lar imzalamaya büyük önem atfetmektedir. Japonya bugüne kadar
11 ülkeyle STA imzalamıştır. Bunlardan İsviçre ve Meksika dışındakilerin tümü
Asya ülkeleridir. Ancak Çin ve Güney Kore ile Japonya arasında STA mevcut
değildir. Son olarak Japonya Hindistan ile STA imzalamak konusunda
mutabakata varmıştır. Japonya pazarına girişte asıl sıkıntı gümrük tarifelerinden
ziyade teknik standartların yüksekliğinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle,
Japonya STA’ları cazip kılabilmek için bunların içerisine yatırım, teknoloji
transferi gibi konuları da derç etmekte ve bu anlaşmalara Ekonomik Ortaklık
Anlaşması (EOA) adını vermektedir. Japonya ile düzenlediğimiz İş Konseyi
toplantıları sırasında Japon iş adamları ülkemizle de bir STA/EOA imzalanması
yönündeki taleplerini dile getirmektedir.
Bu konuda Japon tarafına AB ile
Gümrük Birliğinden kaynaklanan yükümlülüklerimiz nedeniyle bunun mümkün
olmadığı belirtilmiştir. Ancak, ülkemizin Gümrük Birliği yükümlülüklerine halel
getirmeksizin, Japonya ile bir EOA-Ekonomik Ortaklık Anlaşması benzeri bir
69
anlaşma imzalanmasının mümkün olup olmadığının belirlenmesi için,
Müsteşarlığımız tarafından teknik bir altyapı çalışması yapılarak, Japonya ile
nasıl bir anlaşma imzalayabileceğimizin değerlendirilmesinin yerinde olacağı
düşünülmektedir.
•
KOBİ’ler Arasında İşbirliği: Japon Hükümetinin ekonomik durgunluktan çıkış
için önem verdiği unsurlardan bir tanesi de KOBİ’lere destektir. Esasen ülkemiz
ihracatında da KOBİ’ler önemli bir rol oynamaktadır. Japon ve Türk KOBİ’leri
arasında temas ve işbirliği imkanı sağlayabilecek bir öneriye Japon tarafının
sıcak bakabileceği düşünülmektedir.
Yatırımlar
Japonya ile ekonomik ilişkilerimizde ülkemize yönelik Japon yatırımlarının
artırılmasını sağlamaya daha fazla önem vermemiz gerektiği düşünülmektedir. Özellikle
küresel krizin ardından Japonya ülkemizdeki yatırımlarını artırmak konusunda daha
istekli bir hale gelmiştir. Halen ülkemizdeki Japon yatırımları AB ve ABD’nin
gerisindedir. Bunun daha ileri götürülmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir. Zira
Japonya bazı sektörlerde dünyada en ileri teknolojiye sahip ülkeler arasında yer
almaktadır. Ancak diğer ileri teknoloji sahibi ülkelere kıyasla bugüne kadar yüksek
teknolojili sektörlerde yatırım yapmak konusunda çekingen davranmıştır. Çin ve Güney
Kore’nin Japonya’nın geleneksel pazarlarında söz sahibi olmaya başlamalarıyla birlikte,
Japonya’nın bu tutumu değişmektedir Japonya’nın yatırım yapmak istediği başlıca
alanların enerji (nükleer ve yenilenebilir), çevre, ileri teknoloji gerektiren inşaat ve
altyapı projeleri, telekomünikasyon ve uzay teknolojileri olduğu görülmektedir.
Japon tarafının ülkemizde yatırım için ilgi gösterebileceği başlıca konular şunlardır:
•
Nükleer Enerji: Halen nükleer santral konusunda dünyada en ileri teknolojiye
sahip ülkeler arasında yer alan Japonya ülkemizde nükleer santral projesi
üstlenmek konusunda isteklidir. Bu konuya ilişkin olarak Toshiba firmasından
üst düzey bir heyet Sayın Cumhurbaşkanımız ve Sayın Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanımızla görüşmüştür. Japon tarafı yeni dış ticaret politikaları
çerçevesinde ülkemizde bir nükleer santral projesini üstlenmeleri halinde sadece
70
ürün satmakla kalmayıp, personel yetiştirilmesi, Ar&Ge yapısının geliştirilmesi
gibi uzun vadeli bir anlayışla çalışmayı öngördüklerini ifade etmiştir.
•
Çevre Dostu Enerjiler: Japonya teknolojik üstünlüğünü sürdürebilmek için
geleceğin teknolojisi olarak görülen alanlara yatırım yapmaktadır. Bu bağlamda,
rüzgar, jeotermal, güneş gibi yenilenebilir enerji kaynakları alanında Japon
firmaları diğer ülkelerde yatırım yapmak konusunda isteklidir. Japon
firmalarının ülkemizde yenilenebilir enerji konusunda çalışan firmalarla işbirliği
imkanlarını araştırdıkları görülmektedir.
•
Altyapı Projeleri: Japonya’nın halen ülkemizde yürütmekte olduğu en önemli
proje Marmaray projesidir. Ahiren Japonya’dan bu proje ile ilgili olarak
tarafımızca ek bir kredi talep edilmiştir. Gerek bir önceki kabinede Ulaştırma
Bakanı olarak görev yapan Maehara gerek Başbakan Kan bu konudaki
talebimize olumlu
yaklaşacakları
sinyalini
vermişlerdir.
Diğer
yandan
Japonya’nın kalkınma yardımlarından sorumlu kurumu JICA Türkiye’nin kişi
başına düşen gelir bakımından orta üst gelir sınıfına yükselmiş olması
gerekçesiyle bazı başka altyapı ve kalkınma projelerine yönelik Japon kalkınma
yardımlarına son verebileceklerini belirtmiştir. Japon tarafının ülkemizde altyapı
projesi üstlenmek konusunda istekli olduğu görülmektedir. Son olarak üçüncü
Boğaz Köprüsü projesiyle de ilgilenebileceklerini Dışişleri Bakanı Maehara
Sayın Dışişleri Bakanımıza ifade etmiştir. Bu bağlamda Japonya tarafından
üstlenebilecek projelerin finansmanı konusunda Japon tarafının eskiye oranla
daha esnek davranabileceği ve Hükümette bu konuda siyasi iradenin bulunduğu
değerlendirilmektedir.
•
Turizm:
Japonya
ile
ekonomik
ilişkilerimizin
geliştirilmesine
katkı
sağlayabilecek bir başka sektör de turizmdir. Japonya’dan Türkiye’ye giden
turistlerin
sayısındaki
artışa
paralel
olarak
THY’nin
Tokyo
Narita
Havaalanından haftada dört gün olan sefer sayısının artırılması için girişim
yapılmış, bunun sonucunda Mart 2010’dan itibaren THY’nin Tokyo Narita
Havaalanından yaptığı sefer sayısı altıya yükseltilmiş olup, bu sayının daha da
artırılması
yönünde
girişimlere
devam
edilmektedir.
Bunun
yanında,
71
Japonya’dan Türkiye’ye giden turistlerin sayısını artırmak ve profilini
çeşitlendirmek amacıyla tanıtım faaliyetleri sürdürülmektedir.
•
Uzay Alanında İşbirliği: Türksat A4 uydusu için ülkemizin açmış olduğu
ihaleye Japon Mitsubishi firması ilgi göstermektedir. Konu Japon Hükümeti
tarafından da takip edilmektedir. Japon Ulaştırma Bakanı Sayın Ulaştırma
Bakanımıza bu konuya ilişkin bir mektup göndermiştir. Konu Japon Dışişleri
Bakanı ve Başbakanı tarafından da ülkemize nezdinde yazılı ve sözlü olarak dile
getirilmiştir. Japonya ayrıca, ülkemizde kurulması öngörülen Ulusal Uzay
Ajansı konusunda da işbirliği yapmak için isteklidir. Ulaştırma Bakanlığımız
Japon tarafının Ulusal Uzay Ajansı konusundaki işbirliği talebine olumlu
yaklaşmaktadır.
•
GAP: Türkiye’de yatırım konusunda gıda sektörüne de önem veren ve yılda 60
milyar dolar seviyesinde gıda ithalatı gerçekleştiren, gıda yeterlilik oranı %
40’ın altında bulunan ve Çin’in dışında yeni alternatif tedarikçi ülkeler
arayışında bulunan Japonya’nın GAP bölgesindeki olası yatırım imkanlarına ilgi
duyabileceği düşünülmektedir.
Üçüncü Ülkelerde İşbirliği
Japonya ile ekonomik ilişkilerimizi canlandırmak için üzerinde durulabilecek bir diğer
alan da üçüncü ülkelerde Türkiye ve Japonya arasındaki işbirliğinin artırılmasıdır. Bu
konu çeşitli seviyelerde tarafımızdan gündeme getirilmiştir. Japon Dışişleri Bakanı
Okada’nın Ocak 2010’da ülkemizi ziyareti sırasında Afganistan ve Orta Doğu
bölgelerinde Türkiye ile Japonya arasında işbirliğinin artırılması konusu da gündeme
gelmiştir. Orta Asya ve Orta Doğu’da Japonya ile ekonomik işbirliğimizi artırmak için
olumlu bir siyasi atmosfer bulunmaktadır.
Bu bağlamda özellikle aşağıdaki sektörler üzerinde durulabileceği akla gelmektedir.
•
Müteahhitlik: Ülkemiz müteahhitlik firmaları Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey
Afrika’da önemli projeler üstlenmiştir. Japonya üçüncü ülkelerde ileri teknoloji
gerektiren inşaat ve altyapı projelerine katılmak konusunda isteklidir. Bu
bağlamda, Dubai Metrosu ya da Doha Havaalanı projelerinde olduğu gibi
72
ülkemiz firmaları ile Japon firmaları arasında üçüncü ülkelerde işbirliği
imkanlarının geliştirilmesi faydalı olacaktır. Daha önce yapılan İş Konseyi
toplantısında tarafımızca bu konu gündeme getirilmiş, Japon İşadamlarını temsil
eden Keidanren kuruluşu bu konuda bizden proje önerileri almaktan
memnuniyet duyacaklarını belirtmiştir.
•
Enerji: Japon firmaları özellikle Orta Doğu’da enerji alanındaki yatırımlarını
artırmayı arzu etmektedir. Bu bağlamda Irak’ta Japon firmalarının çeşitli petrol
arama ve işletme projelerine ilgi gösterdikleri bilinmektedir. Irak’taki
tecrübemiz dolayısıyla Japon tarafı bu konuda bizimle işbirliğine açık olduğunu
göstermiştir. TPAO’dan bir heyet Japonya’yı ziyaret ederek Irak’ta enerji
alanında işbirliği konusunda ilgili Japon firmalarıyla görüşmüş ve işbirliği için
uygun bir zemin oluşmuştur.
Sonuç
Japonya, içinde bulunduğu ekonomik durgunluk, deflasyon, yüksek kamu borçları ve
düşük ekonomik büyüme gibi sorunlarını çözmek için iki seçenekli bir politika
izlemektedir.
İlk olarak deflasyonu tersine çevirip, iç talebi canlandırmayı arzu etmektedir. Ancak
uzun süreden beri bunu kamu yatırımları ile yapmaya çalışmış, hem iç talep arzu edilen
ölçüde canlanmamış hem de yüksek bir kamu borcu ortaya çıkmıştır. Yeni Hükümet
kamu yatırımlarını kısmayı planlarken KOBİ’ler ile geleceğin sektörleri olarak
adlandırılan bazı sektörleri teşvik etmeyi öngörmektedir. Ayrıca, Japonya’ya daha fazla
yabancı yatırım çekmek de bir politika önceliği olarak tespit edilmiştir. Turizm
gelirlerini artırmak ve sağlık sektöründe Japonya’yı Asya’nın merkezi haline getirmek
de Hükümetin hedefleri arasındadır.
İkinci olarak Japonya ihracatını artırmak arzusundadır. Japonya’nın ekonomik
büyümesinin temel tetikleyicisinin dış ticaret ve dış yatırımlar olduğu özellikle küresel
kriz döneminde ortaya çıkmıştır. Bu nedenle Hükümet bir yandan Yen’in aşırı değer
kazanmasını önlemeye çalışırken, diğer yandan da STA/EOA’lar yoluyla dış ticaret ve
dış yatırımlarını artırmayı öngörmektedir. Çin ve Güney Kore’nin Japonya’nın
73
geleneksel pazarlarında daha aktif olmalarının etkisiyle Japonya’nın daha önceden
çekingen davrandığı nükleer enerji gibi alanlarda da dış yatırım yapmaya istekli olduğu
görülmektedir. Japonya’nın belli alanlarda teknolojik üstünlüğü bulunmakta ancak Çin
ve Güney Kore de finansman sağlama konusunda daha esnek davranmaktadır. Bu
nedenle Japonya’nın bundan sonra dışarıda üstlendiği projelerde finansman konusunda
da belirli düzeyde esneklik göstermesi beklenebilir.
Yukarıda izah edilen politikaların Türkiye ile Japonya arasındaki ekonomik ilişkilere de
yansıması ihtimali bulunmaktadır. Japonya, ülkemizle ilişkilerinde
a) Türkiye’ye yönelik Japon yatırımlarına öncelik ve
b) Türkiye’nin Japonya ile ticaretini artırmak konusundaki çabalarına destek vererek
c) Türkiye’ye yönelik kalkınma yardımları yaparak yeni bir denge oluşturmayı
öngörmektedir.
Bu bağlamda Japon makamlarından; ülkemizin Japonya’nın Türkiye’de yatırımlarını
artırmasına mı yoksa Japonya ile ticari ilişkilerimizin canlandırılmasına mı öncelik
verdiği yönünde zaman zaman sorular alınmaktadır.
Bu nedenle, Türk ve Japon iş çevreleri arasındaki teması KOBİ’leri de eklemek
suretiyle genişletirken, Japon tarafının Türkiye’deki yatırımlarını artırmak yönündeki
isteğine özellikle ileri teknoloji gerektiren alanlarda Ar&Ge ve teknik destek sağlanması
kaydıyla olumlu yaklaşılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.
Japonya’nın Türkiye İle Ticari İlişkilerine Ait Tablolar
TABLO-12
JAPONYA'NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ (S-75)
TABLO-13-1 MAL GRUPLARINDA JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATI (S-76)
TABLO-13-2 MAL GRUPLARINA GÖRE JAPONYA'NIN TURKIYE'DEN ITHALATI (S-77)
TABLO-14-1 (SITC, Rev.3) GÖRE JAPONYA’NIN ÜLKEMİZE İHRACATI (S-78)
TABLO-14-2 (SITC, Rev.3) GÖRE JAPONYA’NIN ÜLKEMİZDEN İTHALATI, (S-79)
TABLO-14-3 (SITC, Rev.3) GÖRE JAPONYA’NIN ÜLKEMİZ İLE DIŞ TİCARETİ (S-80)
TABLO-15
JAPONYANIN 2’LİFASIL BAZINDA ÜLKEMİZ İLE DIŞ TİCARET VERİLERİ (S-81-82)
TABLO-16-1 JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATINDA İLK 20 ÜRÜN (S-83)
TABLO-16-2 JAPONYA'NIN TÜRKİYE'DEN İTHALATINDA İLK 20 ÜRÜN (S-83)
74
TABLO-12 JAPONYA'NIN TÜRKİYE İLE DIŞ TİCARETİ
YIL
İHRACAT
İhracatta
İTHALAT
İthalatta
Denge
Genel Milyon US$ Büyüme % Milyon US$ Büyüme % Milyon US$
1990
992
***
267
***
724
1995
905
46.3%
233
17.1%
672
2000
1 212
1,212
34 4%
34.4%
170
6 4%
6.4%
1 042
1,042
2005
2,186
14.5%
287
7.0%
1,900
2006
2,385
9.1%
360
25.5%
2,025
2007
2,752
15.4%
367
1.9%
2,385
2008
3,070
11.6%
417
13.7%
2,653
2009
1,597
-48.0%
399
-4.2%
1,198
2010
1,615
59.7%
270
-8.1%
1,345
OcakAgustos
MİLYON US$
3,000
2,500
DEGER
2,000
1,500
İHR/İTH
%
371%
389%
713%
763%
663%
751%
736%
400%
598%
JAPONYA'NIN TÜRKİYE İLE OLAN DIŞ TİCARETİ
İHRACAT
Milyon US$
İTHALAT
Milyon US$
Denge
Milyon US$
1,000
500
900%
900%
2010
OcakAgu…
2009
2008
2007
2006
2005
2000
1995
TABLO‐12 Japonyaʹnın Türkiye ile Dış Ticareti
TABLO‐12 Japonyaʹnın Türkiye ile Dış Ticareti (İhracat/İthalat %)
800%
800%
700%
700%
600%
600%
500%
500%
400%
400%
300%
300%
200%
200%
100%
100%
2009 2009 2008 2008 2007 2007 2006 2006 2005 2005 2000 2000 1995 1995 0%
0%
1990 1990 Japonya Ülkemize İhracatının, İthalatına e İhracatının, İthalatına a Ülkemize İhracatının, Japonya Ülkemize İhracatının, Oranı %
alatına Oranı %
İthalatına Oranı %
1990
0
75
TABLO-13-1 BAŞLICA MAL GRUPLARINDA JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATI
(Birim: Milyon ABD $, %)
2009 GENEL
2007
Değer
TANIM
TOPLAM
Gıda Ürünleri
Hammadeler
Mineral Yakıtlar
Kimyasallar
Organik Kimyasallar
Plastik Ürünler
Metal Mamülleri
Tekstil (İplik ve Kumaşlar)
L tik ve kauçuk
Lastik
k
k Mamüller
M üll
Kağıt ve Kağıttan Mamüller
Makinalar
Metal Isleme Makinalari
Pompa ve Santrifüjler
İnşaat ve Maden Makinaları
Mekanik El Aparatları
Isıtma ve Soğutma Makinaları
Tekstil Makinaları
Mil, Rulman, Makara, vs
Valfler, Tüpler ve Yarı İletken Cihazlar vs
Ses ve Görsel Cihaz Parçaları
Video Kaydedicileri
Televizyon Alıcıları
Ses Aygıtları
Ses ve Görsel Cihaz Aparatları
El kti ikli Güç
Elektirikli
Gü Makinaları(Motorlar)
M ki l (M t l )
Elektirikli aparatlar
Pil,Akü ve Bataryalar
Nakil Araçları
Motorlu Araçlar
Binek Otomobilleri
Otobüs ve Kamyonlar
Motorsikletler, vb
Gemiler
Diğerleri
Fotoğraf ve Sinema Gereçleri
Manyetik Kayit Icin kart ,Serit ,Teyp Vs
2,744,506
508
39,505
1819
168,717
17,681
16,463
91,511
234,904
47,158
21,897
55,030
35,073
11,129
60 648
60,648
3,964
962,046
185,557
15,512
2,255
84,000
41,861
326,936
72,300
44,080
62,824
3,509
395,746
2,102
1,549
36,797
33,083
3,714
20,815
27,407
20,835
62,477
35,423
46,710
1,616
800,396
481,462
407,461
65,004
308,045
9 356
9,356
0
140,867
21,884
38,666
2,727
Yıllık
Değişim
%
15.1
539.3
33.1
131.8
59.1
-26.2
-3.6
181.2
-11.5
15.7
26.9
-43.9
10.1
-40
99.3
3
23
14.3
41.1
-21
-73.6
11
-8.6
28.5
49.8
44.7
5.6
26
-4.2
-78.4
-52
-28.9
-32.4
176.2
87.5
-75.3
32.5
263.5
17.2
31.4
-4.7
32.4
46.3
57.9
5.1
21.8
-54 8
-54.8
0
13.7
24
-14.7
20.8
PAY
%
2008
Değer
100 3,069,690
0.0
1595
1.4
40,335
0.1
34,198
6.2
178,727
0.6
19,627
0.6
11,917
3.3
100,961
8.6
301,049
1.7
55,388
0.8
27,192
2.0
100,332
1.3
31,414
0.4
10,160
22.2
2
70,658
06 8
0.1
5,904
35.1 1,078,061
6.8
216,342
0.6
15,556
0.1
2,339
3.1
105,263
1.5
42,503
11.9
324,650
2.6
75,077
1.6
58,460
2.3
60,041
0.1
6,680
14.4
395,444
0.1
1,084
0.1
397
1.3
18,484
1.2
18,248
0.1
236
0.8
12,471
1.0
16,353
0.8
34,611
2.3
59,343
1.3
44,487
1.7
56,223
0.1
1,271
29.2
878,385
17.5
502,249
14.9
394,454
2.4
97,668
11.2
365,870
03
0.3
7 849
7,849
0.0
0
5.1
161,896
0.8
25,883
1.4
42,368
0.1
2,550
Yıllık
Değişim
PAY
Değer
%
%
Milyon
A.B.D $
11.9
214
2.1
1780.1
5.9
11
-27.6
10.3
28.2
17.5
24.2
82.3
-10.4
-8.7
16
16.5
49
12.1
16.6
0.3
3.7
25.3
1.5
-0.7
3.8
32.6
-4.4
90.3
-0.1
-48.4
-74.4
-49.8
-44.8
-93.7
-40.1
-40.3
66.1
-5
25.6
20.4
-21.3
9.7
4.3
-3.2
50.3
18.8
-16 1
-16.1
0
14.9
18.3
9.6
-6.5
100
0.1
1.3
1.1
5.8
0.6
0.4
3.3
9.8
1.8
0.9
3.3
1.0
0.3
22.3
3
0.2
35.1
7.1
0.5
0.1
3.4
1.4
10.6
2.5
1.9
2.0
0.2
12.9
0.0
0.0
0.6
0.6
0.0
0.4
0.5
1.1
1.9
1.5
1.8
0.0
28.6
16.4
12.9
3.2
11.9
03
0.3
0.0
5.3
0.8
1.4
0.1
Yıllık
PAY
Değişim
1,597
8.024
45
1
195
9
30
117
177
52
10
39
19
3
48
6
450
206
9
1
14
41
40
11
27
26
3
255
1
0
11
5
6
1
1
66
53
20
26
0
352
197
190
8
150
2
0
114
19
28
2
%
-48
403.2
12.8
-97.1
8.9
-53.9
154.2
15.9
-41.2
-6.2
-62.3
-60.8
-39.8
-72.5
-31.9
31 9
-5.8
-58.2
-4.8
-41.7
-58.1
-86.5
-3.9
-87.7
-85.5
-54.7
-57.2
-55
-35.5
-36.7
-92.8
-40.9
-75.1
2605.8
-91.9
-95
90.7
-10.6
-55.2
-53.9
-61.6
-59.9
-60.7
-51.9
-92
-58.9
-77 1
-77.1
0
-29.8
-27.7
-34.1
-22.9
%
100
0.5
2.9
0.1
12.2
0.6
1.9
7.3
11.1
3.3
0.6
2.5
1.2
0.2
33.0
0
0.4
28.2
12.9
0.6
0.1
0.9
2.6
2.5
0.7
1.7
1.6
0.2
16.0
0.0
0.0
0.7
0.3
0.4
0.1
0.1
4.1
3.3
1.3
1.6
0.0
22.1
12.4
11.9
0.5
9.4
01
0.1
0.0
7.1
1.2
1.8
0.1
BAŞLICA MAL GRUPLARINDA JAPONYA'NIN ÜLKEMİZE İHRACATI %
Diğerleri, 5.4
Gıda Ürünleri 0 3
Gıda Ürünleri, 0.3 Nakil Araçları, 33.7
Hammadeler, 2.6
Mineral Yakıtlar, 0.0 Elektrikli Makina, Alet ve Aparatları, 7.8
Kimyasallar, 8.2
Makinalar, 31.9
Muhtelif Sanayi Ürünleri, 10.1 76
TABLO-13-2 BAŞLICA MAL GRUPLARINDA JAPONYA'NIN TURKIYE'DEN ITHALATI
(Birim: Milyon ABD $, %)
2009 GENEL
2007
Değer
TANIM
TOPLAM
Gıda Ürünleri
Balık ve Deniz ürünleri
Karidesler
Et ve et ürünleri
Tahıl ve Yan Ürünleri
Sebzeler
Meyveler
Hammadeler
Kereste
Demir dışı cevherler ve cevher konsantreleri
Demir Cevheri ve Konsantresi
Soya Fasulyesi
Mineral Yakıtlar
H P
Ham
Petrol
t l
Petrol Ürünleri
Petroleum Spirits
LNG
LPG
Kömür
Kimyasallar
Organik Kimyasallar
Metalden Mamul Ürünler
Tekstil (İplik ve kumaşlar)
Ahşaptan Ürünler(Mobilya Hariç)
Makinalar
V lfl Tüpler
Valfler,
Tü l ve Y
Yarı İletken
İl tk Cihazlar
Cih l
Ses ve Görsel Cihazlar
Video Kaydedicileri, reprodüksiyon Cihazları
Elektirikli Güç Makinaları(Motorlar)
Nakil Araçları
Motorlu araçlar
Uçaklar
Diğerleri
Giyim ve giyim aksesuarları
Mobilyalar
Seyahat gereçleri, el çantaları ve benzeri
374,451
152,997
85,866
0
0
2,142
37,892
16,972
63,005
1,009
23,255
0
0
16
0
16
0
0
0
0
4,792
713
668
56,253
3,179
2,294
1271
32,685
7,844
121
10,050
5,251
24
0
4,025
0
0
71
0
465
4
40
10,326
945
9,159
29
72,986
105
52,706
2250
8,174
Yıllık
Değişim
%
PAY
%
4.1
26
31.3
0
0
-4.1
12.9
7.3
-19.9
-7
-54.2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
-19.9
87.8
463.5
14.3
156.3
-5.7
48.3
26.5
-5.7
96.9
11.5
30.7
-62.9
0
-39.2
0
0
-19.7
0
-59.9
-69.1
185.8
13.2
39.1
9.6
0
-8.3
-48.2
-4
170.3
58.5
100.0
40.9
22.9
0.0
0.0
0.6
10.1
4.5
16.8
0.3
6.2
0.0
0.0
0.0
00.0
0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
1.3
0.2
0.2
15.0
0.9
0.6
0.3
8.7
2.1
0.0
2.7
1.4
0.0
0.0
1.1
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
2.8
0.3
2.5
00
0.0
19.5
0.0
14.1
0.6
2.2
Yıllık
Değişim
2008
Değer
%
416,850
167,160
81,859
0
0
12,034
40,398
17,117
49,136
1,732
5,330
0
0
13462
0
49
0
0
13414
0
7,404
326
1393
49,346
345
1,730
1,595
34,719
6,291
45
23,164
6,709
5
23
4,457
46
44
33
0
477
21
72
16,104
867
15,165
0
86,615
167
61,558
5,481
10,751
PAY
Değer
%
11.3
9.3
-4.7
0
0
461.8
6.6
0.9
-22
71.7
-77.1
0
0
85152.9
0
207.2
0
0
0
0
54.5
-54.3
108.4
-12.3
-89.1
-24.6
25.5
6.2
-19.8
-62.7
130.5
27.8
-80.4
0
10.7
0
0
-53.5
0
2.4
476
79.2
56
-8.3
65.6
0
18.7
59.8
16.8
143.6
31.5
100.0
40.1
19.6
0.0
0.0
2.9
9.7
4.1
11.8
0.4
1.3
0.0
0.0
3.2
00.0
0
0.0
0.0
0.0
3.2
0.0
1.8
0.1
0.3
11.8
0.1
0.4
0.4
8.3
1.5
0.0
5.6
1.6
0.0
0.0
1.1
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
3.9
0.2
3.6
00
0.0
20.8
0.0
14.8
1.3
2.6
Milyon
A.B.D $
399
167
101
0
0
10
29
15
30
1
0
0
0
2.695
0
0.063
0
0
2.632
0
5
0.442
1.017
40
1
1
1
29
5
0.115
46
21
0.02
0.008
8
0.017
0.005
0.017
0.006
4.615
0
0.066
5
0.722
4
0 006
0.006
96
0.113
61
6
15
Yıllık
PAY
Değişim
%
%
-4.2 100.0
-0.2 41.8
22.9 25.2
0
0.0
0
0.0
-18.2
2.5
-28.3
7.3
-14.8
3.7
-38.3
7.6
-21.7
0.3
-93.1
0.1
0
0.0
0
0.0
-80
0.7
0
00.0
0
30.7
0.0
0
0.0
0
0.0
-80.4
0.7
0
0.0
-31.7
1.3
35.5
0.1
-27
0.3
-20
9.9
100.6
0.2
-60.4
0.2
-50.8
0.2
-16.7
7.2
-26
1.2
155.3
0.0
100.3 11.6
214.5
5.3
317.4
0.0
-67.5
0.0
69.4
1.9
-63.2
0.0
-87.8
0.0
-48.3
0.0
0
0.0
867.9
1.2
0
0.0
-8.4
0.0
-71.3
1.2
-16.7
0.2
-75.2
0.9
0
00
0.0
11.4 24.1
-32.4
0.0
-1.5 15.2
0.8
1.4
38.7
3.7
BAŞLICA MAL GRUPLARINDA JAPONYA'NIN ÜLKEMİZ'DEN İTHALATI % Hammadeler, 10.1
Gıda Ürünleri, 31.3 Kimyasallar, 2.4
Muhtelif Sanayi Ürünleri, 10.7
Makinalar 12 7
Makinalar, 12.7
Diğerleri, 27.8
Elektrikli Makina, Alet ve Aparatları, 3
Nakil Araçları, 2
77
TABLO-14-1 Japonya'nın Türkiye'ye Standart ticaret sınıflandırmasına (SITC, Rev.3) göre İhracatı ,
İHRACAT
İmports by SITC, 2006 - 2008
SITC
2007
Toplam
0
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
Canlı hayvanlar
Et ve et ürünleri
Meyva ve sebzeler
1
11
12
İçkiler
A.B.D Doları
2008
2,749,404,903
Büyüme
2009
3,103,939,231
%
1,602,985,085
Pay
%
-48.4%
100.0%
0.0%
509,578
1,601,277
15,935,590
895.2%
1.0%
485,450
349,792
700,548
7,967,795
638,065
2177.9%
-8.9%
0.5%
0.0%
-100.0%
0.0%
206,845
9,958
20,862
7,073,593
33806.6%
0.4%
14,171
323,230
256,137
-20.8%
0.0%
3,280
0.0%
3,280
44,885,651
0.0%
2.8%
2
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Ham kauçuk
22,990,196
21,677,437
20,739,775
-4.3%
1.3%
16,122,527
72,410
7,464
302,228
18,214,268
229,819
6,076
167,648
23,935,267
28,376
30,295
128,889
31.4%
-87.7%
398.6%
-23.1%
1.5%
0.0%
0.0%
0.0%
3
1,302,320
34,889,179
389,550
-98.9%
0.0%
32
33
34
35
Elektrik enerjisi
1,302,320
34,889,179
389,550
-98.9%
0.0%
39,494,825
40,295,248
44,885,650
11.4%
2.8%
0.0%
23,048
4
33,975
74,893
130,443
74.2%
0.0%
41
42
43
33,975
74,893
3,012
127,431
70.2%
0.0%
0.0%
169,603,458
180,630,193
195,189,671
8.1%
12.2%
18,227,240
5,157,246
8,625,617
16,515,651
4,853,928
21,159,515
5,377,413
8,994,940
11,939,810
6,592,711
9,584,377
4,519,392
6,869,524
30,314,075
5,089,770
-54.7%
-16.0%
-23.6%
153.9%
-22.8%
0.6%
0.3%
0.4%
1.9%
0.3%
83,367,508
8,298,503
24,557,765
91,266,813
10,128,274
25,170,717
108,362,367
8,607,157
21,843,010
18.7%
-15.0%
-13.2%
6.8%
0.5%
1.4%
235,206,851
303,553,934
175,966,973
-42.0%
11.0%
60,831,569
5,183
3,907,301
35,595,618
11,057,377
47,364,629
21,940,580
54,504,594
71,030,065
-32.4%
5,907,546
32,222,863
10,078,671
55,531,534
27,527,287
101,255,969
47,996,443
21,805
5,545,281
19,459,410
2,777,877
50,857,520
10,273,674
39,034,963
-6.1%
-39.6%
-72.4%
-8.4%
-62.7%
-61.4%
3.0%
0.0%
0.3%
1.2%
0.2%
3.2%
0.6%
2.4%
2,119,940,258
2,329,762,935
1,041,681,520
-55.3%
65.0%
204,055,602
482,982,510
88,285,982
193,059,656
21,555,779
147,619,567
182,906,471
799,418,554
56,138
236,557,747
505,431,623
131,557,903
245,756,396
19,828,932
107,865,240
195,692,301
886,799,707
273,086
270,815,910
108,497,173
15,546,062
107,296,599
14,273,341
66,704,658
107,335,073
350,664,313
548,391
14.5%
-78.5%
-88.2%
-56.3%
-28.0%
-38.2%
-45.2%
-60.5%
100.8%
16.9%
6.8%
1.0%
6.7%
0.9%
4.2%
6.7%
21.9%
0.0%
158,303,794
181,468,374
111,541,157
-38.5%
7.0%
123,050
15,388,407
73,948
13,020,548
1,093,992
116,990
67,588,300
35,235,158
38,757,897
166,597
26,444,848
56,104
809,854
201,627
83,446,421
35,314,500
35,028,423
10,527
98,272
42,278,503
27,402,892
28,656,467
-55.6%
-50.8%
-100.0%
-98.7%
-51.3%
-49.3%
-22.4%
-18.2%
0.0%
0.8%
0.0%
0.0%
0.0%
2.6%
1.7%
1.8%
25,009,844
31,663,198
25,229,043
-20.3%
1.6%
25,004,388
30,904,414
25,229,043
-18.4%
5,455
758,784
1.6%
0.0%
0.0%
5
51
52
53
54
55
56
57
58
59
6
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Kauçuktan eşya
Demir ve çelik
7
71
72
73
74
75
76
77
78
79
8
81
82
83
84
85
87
88
89
Ayakkabılar
9
93
96
97
99
-100.0%
78
TABLO-14-2 Japonya'nın Türkiye'den Standart ticaret sınıflandırmasına (SITC, Rev.3) göre İthalatı ,
İmports by SITC, 2006 - 2008
SITC
Toplam
0
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
Canlı hayvanlar
Et ve et ürünleri
Meyva ve sebzeler
1
11
12
İçkiler
2
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Ham kauçuk
3
32
33
34
35
Elektrik enerjisi
4
41
42
43
Birim: ABD Doları
2007
2008
2009
375,431,399
418,876,696
400,390,342
145,540,566
.............
.............
399,418
85,683,977
2,159,332
54,810,163
337,939
1,700,579
9,767
439,389
155,124,750
.............
.............
373,151
82,001,866
12,194,545
57,738,937
163,199
2,125,705
158,049,056
Büyüme
Pay
%
%
-4.41% 100.00%
0.00%
1.89% 39.47%
-85.58%
24.85%
-19.52%
-24.69%
27.95%
-21.27%
527,348
53,827
102,382,436
9,813,646
43,483,837
208,814
1,673,499
2,272
430,725
-18.32%
0.01%
25.57%
2.45%
10.86%
0.05%
0.42%
0.00%
0.11%
7,302,655
425,564
6,877,091
12,585,235
503,619
12,081,616
10,598,278
584,650
10,013,628
-15.79%
16.09%
-17.12%
2.65%
0.15%
2.50%
54,166,905
34,484,084
21,847,703
-36.64%
5.46%
7,491,338
6,400,592
6,569,245
2.63%
1.64%
1,015,868
.............
479,181
11,935,181
31,051,496
2,193,841
1,751,434
.............
2,279,081
14,051,192
7,428,555
2,573,231
1,344,019
-23.26%
0.34%
413,490
9,609,260
957,635
2,954,054
-81.86%
-31.61%
-87.11%
14.80%
0.10%
2.40%
0.24%
0.74%
15,970
12,999,431
2,622,495
-79.83%
0.65%
15,970
.............
.............
47,971
12,951,461
.............
65,006
2,557,489
35.51%
-80.25%
0.02%
0.64%
9,264,788
.............
9,264,788
15,765,800
.............
15,765,800
9,505,935
-39.71%
2.37%
9,505,935
-39.71%
2.37%
5
51
52
53
54
55
56
57
58
59
4,810,097
718,878
2,651,692
117,147
672,297
201,062
.............
9,121
224,178
215,721
6,931,784
328,531
4,292,948
205,664
1,396,585
232,146
.............
41,799
239,206
194,905
4,655,410
442,097
2,438,494
249,414
1,027,090
132,360
-32.84%
34.57%
-43.20%
21.27%
-26.46%
-42.98%
1.16%
0.11%
0.61%
0.06%
0.26%
0.03%
44,899
206,927
114,128
7.42%
-13.49%
-41.44%
0.01%
0.05%
0.03%
6
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Kauçuktan eşya
Demir ve çelik
56,568,733
238,999
8,664,018
120,525
55,889
32,805,641
7,894,227
3,205,515
2,326,226
1,257,693
49,523,575
133,810
4,319,150
44,832
205,114
34,892,428
6,236,978
343,298
1,730,727
1,617,238
38,508,540
226,049
3,303,535
113,678
135,661
28,891,660
3,761,720
670,707
670,032
735,499
-22.24%
68.93%
-23.51%
153.56%
-33.86%
-17.20%
-39.69%
95.37%
-61.29%
-54.52%
9.62%
0.06%
0.83%
0.03%
0.03%
7.22%
0.94%
0.17%
0.17%
0.18%
7
71
72
73
74
75
76
77
78
79
24,237,126
5,283,263
1,218,419
322,199
3,255,559
28,451
76,138
3,748,523
10,147,412
157,161
43,639,919
6,832,192
892,975
175,792
15,226,939
33,493
55,407
4,035,344
16,387,776
57,686,137
24,905,231
534,328
170,356
24,287,644
28,093
17,707
3,132,353
4,533,940
76,486
32.19%
264.53%
-40.16%
-3.09%
59.50%
-16.12%
-68.04%
-22.38%
-72.33%
14.41%
6.22%
0.13%
0.04%
6.07%
0.01%
0.00%
0.78%
1.13%
0.02%
8
81
82
83
84
85
87
88
89
Ayakkabılar
69,780,273
503,251
2,210,185
8,179,153
53,019,187
2,021,859
286,789
132,845
3,427,004
84,741,425
723,132
5,498,461
10,805,909
62,258,564
1,899,353
283,806
86,834
3,185,365
86,281,222
191,911
5,498,906
14,893,886
60,752,744
1,582,747
256,478
79,862
3,024,688
1.82%
-73.46%
0.01%
37.83%
-2.42%
-16.67%
-9.63%
-8.03%
-5.04%
21.55%
0.05%
1.37%
3.72%
15.17%
0.40%
0.06%
0.02%
0.76%
3,744,286
3,744,286
.............
.............
.............
3,080,693
3,080,693
.............
.............
.............
10,635,567
10,635,567
245.23%
245.23%
2.66%
2.66%
9
93
96
97
99
Kaynak: UN Comtrade kaynaklarından Tokyo Ticaret Müşavirliğince derlenmiştir.
Türkiye İstatistik Kurumu - Turkish Statistical Institute
79
TABLO-14-3 Standart Ticaret Sınıflandırmasına (SITC, Rev.3) Göre Japonya'nın Türkiye İle Dış Ticareti
TANIM
İçkiler
ç
ve tütün
Mineral yakıtlar, yağlar vb.
damıtılmasından elde edilen ürünler
Başka yerde belirtilmeyen kimya sanayi
ve buna bağlı sanayi ürünleri
B l
Başlıca
sınıflara
fl
ayrılan
l iişlenmiş
l
i mallar
ll
GENEL TOPLAM
2007
509,578
39,494,825
40,295,248
44,885,650
2007
145,540,566
7,302,655
,
,
54,166,905
1,302,320
34,889,179
389,550
15,970
12,999,431
2,622,495
33,975
74,893
130,443
9,264,788
15,765,800
9,505,935
169,603,458
180,630,193
195,189,671
4,810,097
6,931,784
4,655,410
235 206 851
235,206,851
2,119,940,258
158,303,794
25,009,844
2,749,404,903
303
303,553,934
553 934
2,329,762,935
181,468,374
31,663,198
3,103,939,231
175 966 973
175,966,973
1,041,681,520
111,541,157
25,229,043
56,568,733
56
568 733
24,237,126
69,780,273
3,744,286
375,431,399
49
49,523,575
523 575
43,639,919
84,741,425
3,080,693
418,876,696
38,508,540
38
508 540
57,686,137
86,281,222
10,635,567
400,390,342
2009
15,935,590
3,280
,
1,602,985,085
TÜRKİYE'YE İHRACATI(2009)
6.92%
Makine ve
ulaştırma
araçları
64.66%
BİRİM: A.B.D Doları
İTHALAT
2008
2009
155,124,750
158,049,056
12,585,235
,
,
10,598,278
,
,
34,484,084
21,847,703
İHRACAT
2008
1,601,277
SITC'da
eşyalar 1.57%
TÜRKİYE'DEN İTHALATI(2009)
SITC'da
eşyalar 2.66%
İçkiler ve
tütün 2.65%
gıda
maddeleri
39%
Canlı hayvanlar ve
gıda maddeleri 0.99%
Mineral yakıtlar,
yağlar vb.
damıtılmasından
elde edilen ürünler
0.65%
Akaryakıt hariç
yenilmeyen hammadde
2.79%
Başlıca sınıflara
ayrılan işlenmiş mallar
10.92%
Başka yerde
belirtilmeyen kimya
sanayi
ürünleri 12.12%
Akaryakıt
hariç yenilmeyen
hammadde 5.46%
Mineral yakıtlar,
yağlar vb.
damıtılmasından elde
edilen ürünler 0.02%
Hayvansal, bitkisel
katı ve sıvı yağlar,
mumlar 2.37%
Makine ve
ulaştırma araçları
14.41%
Hayvansal, bitkisel katı
yağlar, mumlar
ve sıvı yağlar
0.01%
21.55%
Başlıca sınıflara
ayrılan işlenmiş
mallar 9.62%
Başka yerde
belirtilmeyen
kimya sanayi
ve buna bağlı
sanayi ürünleri
1.16%
Kaynak:JETRO verilerinden derlenmiştir.
80
TABLO-15 JAPONYANIN FASIL BAZINDATURKIYE İLE DIŞ TİCARET VERİLERİ
HS2
0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
ÜRÜN GRUBU (01-50 Arası)
2007
2,749,404,907
TÜM SEKTÖRLER(GENEL TOPLAM)
………
Canlı hayvanlar........
485,450
Etler ve yenilen sakatat
………
Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar....
Süt ürünleri; kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları; tabii bal; tarifenin başka yerinde belirtilmeyen
………
veya yer almayan yenilebilir hayvansal menşeli ürünler...
………
Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan hayvansal menşeli ürünler .
2,681
Canlı ağaçlar ve diğer bitkiler; yumrular, kökler ve benzerleri; kesme çiçekler ve süs yaprakİarı...
………
Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular..
………
Yenilen meyvalar ve yenilen sert kabuklu meyvalar; turunçgillerin ve kavunların ve karpuzların
6,809
Kahve, çay, paraguay çayı ve baharat. .
………
Hububat..
………
Değirmencilik ürünleri; malt; nişasta; inülin; buğday gluteni.
Yağlı tohum ve meyvalar; muhtelif tane, tohum ve meyvalar; sanayiide ve tıpta kullanılan bitkiler;
233,129
saman ve kaba yem ..
66,419
Lak; sakız, reçine ve diğer bitkisel özsu ve hülasalar...
………
Örülmeye elverişli bitkisel maddeler; tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan bitkisel
Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar ve bunların parçalanma ürünleri; hazır yemeklik katı yağlar;
25,192
hayvansal ve bitkisel mumlar.........
………
Et, balık, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar veya diğer su omurgasızlarının müstahzarları..
………
Şeker ve şeker mamulleri.
………
Kakao ve kakao müstahzarları..
………
Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları; pastacılık ürünleri.
………
Sebzeler, meyvalar, sert kabuklu meyvalar ve bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen müstahzarlar..
17,320
Yenilen çeşitli gıda müstahzarları..
………
Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke.
………
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler...
………
Tütün ve tütün yerine geçen işlenmiş maddeler..
74,249
Tuz; kükürt; topraklar ve taşlar; alçılar, kireçler ve çimento.
………
Metal cevherleri, cüruf ve kül...
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler; bitümenli maddeler;
1,302,320
mineral mumlar.
Anorganik kimyasallar; kıymetli metallerin, radyoaktif elementlerin; nadir toprak metallerinin ve
5,164,710
izotoplarının organik veya anorganik bileşikleri....
29,440,366
Organik kimyasal ürünler..
Eczacılık ürünleri..
4,735,312
………
Gübreler.
Debagatte ve boyacılıkta kullanılan hülasalar; tanenler ve türevleri; boyalar, pigmentler ve diğer
8,686,061
boyayıcı maddeler; müstahzar boyalar ve vernikler; macunlar; mürekkepler..
Uçucu yağlar ve rezinoitler; parfümeri, kozmetik veya tuvalet müstahzarları....
3,123,240
Sabunlar, yüzey-aktif organik maddeler, yıkama müstahzarları, yağlama müstahzarları, suni mumlar,
4,967,148
müstahzar mumlar, temizleme veya bakım müstahzarları, ışık temini için kullanılan her türlü mumlar
ve benzerleri, model yapmaya mahsus her türlü patlar, "diş
Albüminoid maddeler; değişikliğe uğramış nişasta esaslı ürünler; tutkallar; enzimler..
1,610,251
Barut ve patlayıcı maddeler; pirotekni mamulleri; kibritler; piroforik alaşımlar; ateş alıcı maddeler
21,944,733
Fotoğrafçılıkta veya sinemacılıkta kullanılan eşya.
20,304,983
Muhtelif kimyasal maddeler..
Plastikler ve mamulleri...
108,860,580
83,821,765
Kauçuk ve kauçuktan eşya...
………
Ham postlar, deriler (kürkler hariç) ve köseleler...
Deri eşya; saraciye eşyası ve eyer ve koşum takımları; seyahat eşyası, el çantaları ve benzeri
34,784
mahfazalar; hayvan bağırsağından mamul eşya (ipek böceği guddesi hariç).
………
Postlar, kürkler ve taklit kürkler; bunların mamulleri..
5,183
Ağaç ve ahşap eşya; odun kömürü..
………
Mantar ve mantardan eşya...
………
Hasırdan, sazdan veya örülmeye elverişli diğer maddelerden mamuller; sepetçi ve hasırcı eşyası.
Odun veya diğer lifli selülozik maddelerin hamurları; geri kazanılmış kağıt veya karton (döküntü,
………
kırpıntı ve hurdalar).
3,972,401
Kağıt ve karton; kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya
559,315
Basılı kitaplar, gazeteler, resimler ve baskı sanayiinin diğer mamulleri; el ve makina yazısı metinler
17,200
İpek
EXPORT
2008
2009
3,103,939,236
1,602,985,085
349,792
700,548
638,065
206,845
( Birim:A.B.D Doları)
Artış % Oran %
-48.4% 100.00%
0.00%
-8.9%
0.04%
-100.0% 0.00%
2007
375,431,393
………
………
80,893,891
2008
418,876,700
………
………
79,892,445
İMPORT
2009
400,390,342
………
………
101,685,351
Artış %
-4.4%
………
………
27.3%
Oran %
100.00%
………
………
25.40%
………
………
………
………
399,418
373,151
57,289
-84.6%
0.01%
………
26,282
………
………
12,847
………
………
………
26,565
………
………
7,526
………
………
………
1.1%
………
………
-41.4%
………
………
………
0.00%
………
………
0.00%
………
………
67,979
1,265,945
7,132,800
15,665,412
1,541,699
249,771
………
335,707
655,054
2,385,279
14,948,069
1,882,645
115,914
64,196
1,379,732
496,342
2,916,230
12,610,142
1,502,317
222,619
58,500
311.0%
-24.2%
22.3%
-15.6%
-20.2%
92.1%
-8.9%
0.34%
0.12%
0.73%
3.15%
0.38%
0.06%
0.01%
141,365
102,324
-27.6%
0.01%
8,324,547
7,875,985
7,626,067
-3.2%
1.90%
………
………
………
………
………
………
………
………
10,848
401,435
107,077
1,269,323
21,158
-80.2%
-100.0%
0.01%
0.00%
64,129
130,443
103.4%
0.01%
9,299,620
15,782,517
9,512,591
-39.7%
2.38%
………
………
………
………
………
331,245
………
………
………
233,359
………
………
………
………
………
………
7,322,205
3,280
………
………
………
………
………
2110.5%
………
………
………
-72.5%
………
………
………
………
………
………
0.46%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
4,790,086
337,939
158,879
1,909,562
32,011,951
404,557
425,564
9,767
6,877,091
11,935,181
23,585,572
2,109,421
163,199
243,059
12,014,436
40,405,589
510,630
503,619
12,081,616
14,051,192
5,876,702
697,085
205,352
171,182
9,532,527
27,957,465
424,069
584,650
2,272
10,013,628
9,609,260
386,083
-67.0%
25.8%
-29.6%
-20.7%
-30.8%
-17.0%
16.1%
………
-17.1%
-31.6%
-93.4%
0.17%
0.05%
0.04%
2.38%
6.98%
0.11%
0.15%
0.00%
2.50%
2.40%
0.10%
34,889,179
389,550
-98.9%
0.02%
15,970
12,999,431
2,622,495
-79.8%
0.65%
64,117
5,383,490
4,549,687
-15.5%
0.28%
2,651,692
4,767,062
2,765,402
-42.0%
0.69%
26,657,297
5,174,861
………
27,331,367
12,036,607
2.5%
132.6%
………
1.71%
0.75%
0.00%
718,878
672,297
………
328,531
1,396,585
………
450,532
1,018,655
………
37.1%
-27.1%
………
0.11%
0.25%
………
9,009,349
6,905,608
-23.4%
0.43%
117,147
205,664
249,414
21.3%
0.06%
4,637,215
3,702,782
-20.2%
0.23%
130,854
154,130
84,449
-45.2%
0.02%
4,791,476
5,838,028
21.8%
0.36%
70,208
78,016
47,911
1,934,634
1,189,940
26,379,678
21,704,520
115,335,580
92,713,134
………
18,720,382
16,742,563
127,532,632
68,736,218
23,048
-38.5%
………
-29.0%
-22.9%
10.6%
-25.9%
………
0.07%
0.00%
1.17%
1.04%
7.96%
4.29%
0.00%
………
………
………
215,721
559,506
8,664,018
236,694
2,202
………
2,086
192,703
519,718
4,319,150
120,095
251,247
410,896
3,303,535
215,052
………
-38.6%
0.01%
-100.0%
………
-100.0%
30.4%
-20.9%
-23.5%
79.1%
0.00%
………
0.00%
0.06%
0.10%
0.83%
0.05%
61,824
-100.0%
0.00%
13,020,075
16,972,878
19,883,653
17.1%
4.97%
………
………
………
………
………
………
………
………
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
2,052,088
1,133,764
2,629
………
2,381,667
1,796,265
………
………
2,019,988
1,457,697
………
………
-15.2%
-18.8%
………
………
0.50%
0.36%
………
………
………
0.00%
………
………
………
0.00%
-6.3%
84.7%
-100.0%
0.35%
0.12%
0.00%
55,889
66,678
1,948
205,114
65,026
………
-24.8%
-50.3%
#VALUE!
0.04%
0.01%
0.00%
21,805
3,012
………
5,940,406
1,057,159
5,941
5,567,622
1,953,045
154,215
32,326
81
TABLO -15 JAPONYANIN FASIL BAZINDATURKIYE İLE DIŞ TİCARET VERİLERİ
HS2
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
99
ÜRÜN GRUBU (51-99 Arası)
Yapağı ve yün, ince veya kaba hayvan kılı; at kılından iplik ve dokunmuş mensucat
Pamuk
Dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler; kağıt ipliği ve kağıt ipliğinden dokunmuş mensucat
Sentetik ve suni filamentler.
Sentetik ve suni devamsız lifler.
Vatka, keçe ve dokunmamış mensucat; özel iplikler; sicim, kordon, ip, halat ve bunlardan mamul
Halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları.
Özel dokunmuş mensucat; tufte edilmiş dokumaya elverişli mensucat; dantela; duvar halıları; şeritçi
ve kaytancı eşyası; işlemeler.
Emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş dokumaya elverişli mensucat; dokumaya
elverişli maddelerden teknik eşya.
Örme eşya.
Örme giyim eşyası ve aksesuarı.
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarı
Dokumaya elverişli maddelerden diğer hazır eşya; takımlar; kullanılmış giyim eşyası ve dokumaya
elverişli maddelerden kullanılmış eşya; paçavralar.
Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya; bunların aksamı.
Başlıklar ve aksamı..
Şemsiyeler, güneş şemsiyeleri, bastonlar, iskemle bastonlar, kamçılar, kırbaçlar ve bunların aksamı.
Hazırlanmış ince ve kalın kuş tüyleri ve bunlardan eşya; yapma çiçekler; insan saçından eşya.
Taş, alçı, çimento, amyant, mika veya benzeri maddelerden eşya..
Seramik mamulleri.
Cam ve cam eşya
Tabii veya kültür inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, kıymetli metallerle
kaplama metaller ve bunlardan mamul eşya; taklit mücevherci eşyası; metal paralar
Demir ve çelik.
Demir veya çelikten eşya.
Bakır ve bakırdan eşya
Nikel ve nikelden eşya
Aluminyum ve aluminyumdan eşya.
Kurşun ve kurşundan eşya
Çinko ve çinkodan eşya
Kalay ve kalaydan eşya.
Diğer adi metaller; sermetler; bunlardan eşya
Adi metallerden aletler, bıçakcı eşyası ve sofra takımları; adi metallerden bunların aksam ve
Adi metallerden çeşitli eşya..
Nükleer reaktörler, kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları.
Elektrikli makina ve cihazlar ve bunların aksam ve parçaları; ses kaydetmeye ve kaydedilen sesi
tekrar vermeye mahsus cihazlar; televizyon görüntü ve seslerinin kaydedilmesine ve kaydedilen
görüntü ve sesin tekrar verilmesine mahsus cihazlar ve bunların a
Demiryolu ve benzeri hatlara ait taşıtlar ve malzemeler ve bunların aksam ve parçaları; her türlü
mekanik (elektro mekanik olanlar dahil) trafik sinyalizasyon cihazları.
Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları; bunların aksam,
parça ve aksesuarı.
Hava taşıtları, uzay taşıtları ve bunların aksam ve parçalar..
Gemiler ve suda yüzen taşıt ve araçlar.
Optik alet ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazları, tıbbi veya cerrahi alet ve
cihazlar; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
Saatler ve bunların aksam ve parçaları..
Müzik aletleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
Silahlar ve mühimmat; bunların aksam, parça ve aksesuarı...
Mobilyalar, tıpta veya cerrahide kullanılan mobilyalar, yatak takımları ve benzeri doldurulmuş eşya;
tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan aydınlatma cihazları; reklam lambaları, ışıklı
tabelalar, ışıklı isim plakaları ve benzerleri; pref
Oyuncaklar, oyun ve spor malzemeleri; bunların aksam, parça ve aksesuarı..
Çeşitli mamul eşya..
Sanat eserleri, kolleksiyon eşyası ve antikalar..
Akit taraflarca, özel amaçlarda kullanılmak üzere saklı tutulmuştur.
2007
164,668
1,894,479
73,117
25,094,697
16,399,495
1,984,004
………
EXPORT
2008
2009
289,164
77,636
2,653,064
1,435,957
168,448
32,364
20,408,437
11,925,503
18,422,145
24,126,516
2,492,708
912,963
………
( Birim:A.B.D Doları)
Artış % Oran %
-73.2%
0.00%
-45.9%
0.09%
-80.8%
0.00%
-41.6%
0.74%
31.0%
1.51%
-63.4%
0.06%
………
0.00%
2007
2,982,944
2,705,216
140,417
3,213,878
1,945,516
61,266
11,627,938
2008
3,465,704
4,408,997
114,243
2,722,000
1,615,770
38,477
11,359,131
İMPORT
2009
1,712,910
3,575,950
45,703
2,624,596
937,657
77,568
11,473,415
Artış %
-50.6%
-18.9%
-60.0%
-3.6%
-42.0%
101.6%
1.0%
Oran %
0.43%
0.89%
0.01%
0.66%
0.23%
0.02%
2.87%
4,070,006
3,143,286
-22.8%
0.79%
924,694
679,638
493,900
-27.3%
0.03%
4,095,039
2,707,392
3,070,332
2,181,106
-29.0%
0.14%
159,424
80,209
54,299
-32.3%
0.01%
904,643
47,371
180,532
1,772,108
52,285
107,290
1,604,093
2,187
3,045
-9.5%
-95.8%
-97.2%
0.10%
0.00%
0.00%
93,767
24,029,606
22,043,787
203,047
28,365,135
25,317,510
345,150
28,587,989
25,145,889
70.0%
0.8%
-0.7%
0.09%
7.14%
6.28%
1,233,706
61,207
159,227
160.1%
0.01%
5,813,799
7,772,269
5,243,522
-32.5%
1.31%
116,990
815,304
………
………
1,188,607
985,249
9,197,444
201,627
620,988
………
………
1,616,574
1,485,663
7,173,084
98,272
2,476
0.01%
0.00%
0.00%
0.00%
0.06%
0.05%
0.09%
2,021,859
55,090
………
………
4,028,778
477,990
3,456,544
1,899,353
40,998
………
………
2,861,131
699,084
2,793,295
1,582,747
20,107
3,430
962,318
841,180
1,384,050
-51.3%
-99.6%
………
………
-40.5%
-43.4%
-80.7%
-16.7%
-51.0%
………
………
-45.2%
-20.4%
-38.9%
0.40%
0.01%
0.00%
0.00%
0.39%
0.14%
0.43%
1,567,098
556,364
1,707,926
65,278
1,081,291
90,318
-91.6%
0.01%
2,640,972
2,379,185
2,423,885
1.9%
0.61%
42,905,638
37,821,220
4,250,909
30,588
17,882,798
………
………
46,935,853
26,460,470
851,247
3,302
9,518,984
2.93%
1.65%
0.05%
0.00%
0.59%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
0.79%
0.23%
28.81%
492,377
782,721
939,063
2,578,812
………
………
124,770
………
1,965,848
………
………
31,543
………
799,444
330,895
14,470
102,413
917,999
73,240
12,730,428
3,708,850
461,819,062
-4.2%
-34.1%
-77.7%
-95.4%
-59.8%
………
………
27.0%
………
1070.0%
-78.7%
-54.6%
-58.0%
3,194,556
387,950
7,486,488
………
20,639
14,558,600
6,763,539
975,854,600
48,992,294
40,144,806
3,817,523
72,221
23,672,101
………
………
2,701
………
6,260
59,700,459
8,163,288
1,099,923,331
211,153
275,269
10,055,193
337,871
219,581
23,084,439
84,642
112,874
45,768,524
62.4%
-57.7%
-98.5%
#DIV/0!
-53.3%
………
………
-100.0%
………
………
-74.9%
-48.6%
98.3%
0.20%
0.08%
0.00%
0.03%
0.23%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%
0.02%
0.03%
11.43%
314,710,965
304,917,290
207,534,655
-31.9%
12.95%
3,904,544
4,292,648
7,368,046
71.6%
1.84%
11,813
203,469
389,014
91.2%
0.02%
………
2,289
-100.0%
0.00%
799,675,267
892,579,564
352,024,318
-60.6%
21.96%
10,147,412
16,385,487
4,533,940
-72.3%
1.13%
………
56,138
63,001
47,154
172,145
60,344
173.2%
28.0%
0.01%
0.00%
28,340
128,820
………
………
5,938
70,548
………
………
0.00%
0.02%
112,759,396
126,695,731
72,477,175
-42.8%
4.52%
302,759
370,804
274,324
-26.0%
0.07%
286,220
830,352
42,316
167,272
810,356
290,238
437,641
73.5%
-46.0%
………
0.02%
0.03%
0.00%
132,845
198,569
44,148
81,165
221,078
43,866
79,862
239,318
20,107
-1.6%
8.3%
-54.2%
0.02%
0.06%
0.01%
15,575,407
26,614,309
13,119,742
-50.7%
0.82%
2,702,443
6,076,706
5,513,269
-9.3%
1.38%
711,591
16,091,241
122,011
25,004,388
795,040
15,546,235
2,209
30,904,414
453,314
12,817,841
3,216
25,229,043
-43.0%
-17.6%
45.6%
-18.4%
0.03%
0.80%
0.00%
1.57%
25,805
9,197
68,634
3,744,286
33,638
32,663
43,528
3,080,693
25,788
21,254
2,251
10,635,567
-23.3%
-34.9%
-94.8%
245.2%
0.01%
0.01%
0.00%
2.66%
3,430
82
TANIMLAR
SIRA
TABLO-16-1 JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATINDA İLK 20 ÜRÜN
YILLAR
ORANLAR
GTIP
URUN TANIMI
870323
841182
870331
390690
840690
870840
870322
870829
390410
MOTORLU TASIT; KIVILCIM ATESLEMELI ,1500<CAP<=3000CC
DIGER TASITLAR ICIN DIGER GAZ TURBINLERI (GUCU
MOTORLU TASIT; DIZEL/YARI DIZEL (SILINDIR
DIGER AKRILIK POLIMERLER (ILK SEKILDE)
BUHAR TURBINLERININ AKSAM-PARCALARI
KARA TASITLARI ICIN VITES KUTULARI VE AKSAM, PARCALARI
MOTORLU TASIT; KIVILCIM ATESLEMELI ,1000<CAP<=1500CC
KARA TASITLARININ DIGER AKSAM-PARCALARI
POLIVINIL KLORUR -Ham
SES, GORUNTU/DIGER BILGILERI ALMAYA/VERMEYE MAHSUS
BAZ ISTASYONLARI
DIGER GAZ TURBINLERININ AKSAM-PARCALARI
KARA TASITLARI ICIN MOTORLAR-DIZEL, YARI DIZEL
KARA TASITLARI ICIN DIGER AKSAM, PARCALARI
ELEKTRIK MOTOR, JENERATOR, ELEKTROJEN GRUPLARI
AKSAM, PARCALARI
ALTERNATIF AKIM (AC) JENERATORLERI; GUC > 750 KVA
SUNI LIF DEMETLERI
ALASIMLI CELIKTEN YASSI HADDE MAMULLER (SICAK
HADDELI (RULO) EN=>600MM)
KULESI 360 DERECE DONEBILEN YUKLEYICILER
OTOBUS-KAMYON DIS LASTIGI; YENI
KLIMA CIHAZLARININ AKSAM-PARCALARI
JAPONYA'NIN TÜRKİYE'YE İHRACATI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 851761
11 841199
12 840820
13 870899
14 850300
15 850164
16 550200
17 722530
18 842952
19 401120
20 841590
ILK 20 URUN
DIGERLERI
TANIMLAR
SIRA
1
GTIP
3 200290
4 840999
5 30235
6 240120
7
8
9
10
11
12
13
14
190219
252890
610910
30345
150910
420291
120740
611020
15 420231
16 420310
17 620462
18 840820
19 620342
20
80620
URUN TANIMI
ICTEN YANMALI PISTONLU MOTORLAR YAKIT, YAG/SOGUTMA
POMPALARI
DOMATES; DIGER SEKILDE (SIRKE,
(SIRKE ASETIK ASITTEN BASKA
SEKILDE KONSERVE EDILMIS)
DIZEL MOTORLAR ICIN AKSAM; PARCALAR
MAVI YUZGECLI ORKINOS (TAZE/SOGUTULMUS)
TUTUN (TAMAMEN/KISMEN SAPLARI KOPARILMIS, DAMARI
CIKARILMIS)
MAKARNA; YUMURTASIZ (PISIRILMEMIS)
TABII DIGER BORATLAR VB. KONSANTRELERI
TISORT, FANILA, ATLET VS. GIYIM ESYASI; PAMUKTAN (ORME)
MAVI YUZGECLI ORKINOS (DONDURULMUS)
SAF ZEYTINYAGI
DIS YUZLERI DERI-KOSELE OLAN DIGER ESYA
SUSAM TOHUMU
SUVETER/KAZAK/HIRKA/YELEK VS. PAMUKTAN (ORME)
CEPTE/EL CANTASINDA TASINAN ESYA; DIS YUZLERI DERI VE
KOSELEDEN/RUGANDAN OLANLAR
DERI VE KOSELEDEN GIYIM ESYASI
KADIN/KIZ COCUK ICIN PANTOLON, SORT VS. PAMUKTAN
KARA TASITLARI ICIN MOTORLAR
MOTORLAR-DIZEL,
DIZEL, YARI DIZEL
ERKEK/ERKEK COCUK ICIN KISA PANTOLON, SORT VS.
PAMUKTAN
UZUM; (KURUTULMUS)
ILK 20 URUN
DIGERLERI
Not:RE-IMPORT GOODS ETC.ilk 20 üründen elimine edilmiştir.
2008
BIN US$
2009
BIN US$
2,744,506
168,443
3,069,690
174,370
117,572
35,894
4,803
95,193
68,029
85,051
25,652
51,166
68,978
218
71,368
105,518
112,457
1,742
1,597,445
82,181
56,950
53,749
53,341
49,222
47,895
43,999
43,737
34,965
40,367
38,467
272
50,185
54,212
15,914
71,853
69,774
298
2,350
7,542
ORAN
%
36
44
5
4
5
6
21
31
16
3
100
5.1
3.6
3.4
3.3
3.1
3
2.8
2.7
2.2
34,473
2
2.2
8.8
32,512
30,714
25,987
13
13
22
2
1.9
1.6
2.1
2.7
0.5
404
21,413
8
1.3
13,699
21,124
20,915
4
5
1.3
1.3
1,785
1,778
20,822
7
1.3
207,530
19,245
9,555
993,978
1,750,529
190,518
20,686
10,813
1,019,724
2,049,966
18,600
16,219
15,089
723,908
873,538
28
17
17
1.2
1
0.9
45.3
54.7
ÜRÜN İHRACATINDA İLK 3 ULKE
Sektör
Büyüme
içinde
%
payı %
1.SIRA
2007
BIN US$
2008
BIN US$
2009
BIN US$
ULKELER
ICINDEKI
SIRA
2.SIRA
0.3
-47.96 CHINA(18.9%)
0.3
-52.87 U S A(40.9%)
8 9999.99 QATAR(24.1%)
11.3
5.05 ITALY(17.5%)
5.3
-22.67 CHINA(16.9%)
4.8 9999.99 CHINA(20.6%)
0.5
-32.89 CHINA(27.9%)
0.6
-58.3 U S A(29.6%)
1.5
-61.11 CHINA(22.7%)
6.1 1906.94 CHINA(51.4%)
3.SIRA
U S A(16.1%)
AUSTRAL( 8.7%)
R KOREA(21.2%)
FRANCE(13.2%)
R KOREA(10.4%)
U S A(14.2%)
U S A(19.8%)
AUSTRAL( 5.7%)
U S A(19.0%)
HONG KNG( 8.4%)
R KOREA( 8.1%)
CHINA( 7.4%)
U S A(15.3%)
SPAIN(12.5%)
BELGIUM( 7.3%)
INDONSIA(10.0%)
R KOREA( 6.3%)
UNTD KGD( 5.5%)
THAILAND( 6.4%)
TURKEY( 6.1%)
-10.38 INDIA(34.2%)
TURKEY( 8.8%)
INDONSIA( 5.3%)
104.3 U S A(13.1%)
-57.25 THAILAND(14.4%)
-62.76 U S A(28.7%)
R KOREA(11.0%)
INDONSIA(11.8%)
CHINA(23.0%)
TAIWAN(10.5%)
FRANCE(10.7%)
THAILAND( 7.9%)
2.1 5200.03 CHINA(25.9%)
U S A(22.8%)
THAILAND( 7.6%)
4.8 9999.99 U S A(44.9%)
6.2
52.67 CHINA(13.7%)
QATAR(12.6%)
INDONSIA( 8.2%)
R KOREA(11.1%)
R KOREA( 7.0%)
CHINA(26.5%)
THAILAND(16.4%)
3 1071.03 R KOREA(32.3%)
0.5
1.2
1.5
-90.24 HONG KNG(21.7%) CHINA(19.3%)
-21.59 U ARAB E(20.0%)
SAUD ARB(12.0%)
39.54 CHINA(15.6%)
U S A(10.8%)
TABLO-16-2 JAPONYA'NIN TÜRKİYE'DEN İTHALATINDA İLK 20 ÜRÜN
YILLAR
ORANLAR
JAPONYA'NIN TÜRKİYE'DEN İTHALATI
30429 DİĞER BALIK FILATOLARI (DONDURULMUS)
2 841330
2007
BIN US$
ULKELER
ICINDEKI
SIRA
Sektör
ORAN
içinde
%
payı %
U S A( 7.0%)
U S A( 9.3%)
UNTD KGD( 6.9%)
ÜRÜN İTHALATINDA İLK 3 ULKE
Büyüme
%
1.SIRA
2.SIRA
3.SIRA
374,451
71,841
416,850
71,694
399,474
81,259
54
5
100
20.3
0.1
5.5
-4.17 CHINA(22.2%)
U S A(10.7%)
13.34
38.57 CHILE(21.1%)
AUSTRAL( 6.3%)
R KOREA(11.0%)
5
13,946
23,328
5
5.8
11.1
67.27
51.62 THAILAND(23.4%)
GERMANY(16.4%)
18,704
22,182
17,103
4
4.3
12.8
-22.89
4,768
3,152
5,407
2,573
15,144
10,618
6
3
3.8
2.7
3.7
9.9
180.11
312.6
306.14 R KOREA(28.8%)
312.76 MEXICO(24.4%)
-35.1 CHINA(36.5%)
U S A(15.1%)
CHINA(19.3%)
SPAIN(19.9%)
6,778
11,607
10,003
8
2.5
2.5
-13.82
-18.71 BRAZIL(28.9%)
U S A(26.0%)
1,571
10,032
6,071
4,941
4,793
5,230
6,802
5,593
11,795
12,481
7,408
4,535
7,027
6,369
4,667
6,512
9,375
7,913
7,127
6,975
6,039
5,393
5,317
5,275
5
1
8
5
3
5
8
9
2.3
2
1.8
1.7
1.5
1.4
1.3
1.3
3.6
82.3
0.6
7.3
5.1
1.1
2.9
0.4
-20.52
-36.61
-3.79
53.81
-14.06
-15.32
13.92
-18.99
11.82
-37.6
9.41
58.42
-0.79
-15.73
50.76
12.66
CHINA(19.5%)
RUSSIA(17.1%)
VIET NAM( 3.2%)
MEXICO(12.2%)
SPAIN(36.2%)
CHINA(31.8%)
TANZANIA(19.1%)
VIET NAM( 2.9%)
1,560
3,550
5,087
6
1.3
1
43.27
4,772
3,729
6,092
3,880
421
4,902
4,707
4,542
5
11
9
1.2
1.2
1.1
2.9
0.4
2
-19.53
21.32
980.11
3,889
4,882
4,526
10
1.1
0.6
-7.3
6,251
170,484
203,967
6,630
213,658
203,192
4,318
238,951
160,523
2
1.1
60
40
7.5
-34.87
ITALY(49.0%)
TURKEY(82.3%)
CHINA(84.9%)
CROATIA(48.1%)
ITALY(54.1%)
ITALY(42.2%)
PARAGUAY(24.2%)
CHINA(89.4%)
32.35 ITALY(36.5%)
4.58 CHINA(57.9%)
45.73 CHINA(86.4%)
786.24 UNTD KGD(23.9%)
8.82 CHINA(71.4%)
-31.05 U S A(85.8%)
CHINA(34.8%)
ITALY(17.6%)
VIET NAM( 3.9%)
FRANCE(21.3%)
VIET NAM( 8.1%)
TURKEY( 7.5%)
83
BÖLÜM 8
JAPONYA’YA İHRACAT
OLABİLECEK BİLGİLER:
YAPAN
FİRMALARIMIZ
İÇİN
FAYDALI
JAPON TOPLUMUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ
Genel olarak Japon insani, çalışkan, sabırlı, dürüst, güler yüzlü, kibar, toplum bilinci
yüksek, eğitim seviyesi yüksek ve alçak gönüllü bireylerden oluşan bir toplumdur.
Japonya karar alma sürecinin en uzun olduğu ülke olarak bilinmektedir. Bunun nedeni,
karar alınırken, ilgili bütün birimlerin ve kişilerin ikna edilmesi zorunluluğunun
bulunmasıdır. Dolayısıyla, karar alma sürecini hızlandırmak için dışarıdan yapılan
müdahaleler, ters sonuçlar doğurabilmektedir.
Japonya’da üzerinde mutabakata varılan kararların çok sık değiştirilmesine olumlu
bakılmamaktadır. Çok haklı sebepler ileri sürülse de, değişiklik taleplerine şüphe ile
yaklaşmaktadır. Japonlar için hızlı karar almak değil, doğru karar almak önemlidir.
Dolayısıyla ilgili herkes ikna edilinceye kadar zaman harcamaktan imtina edilmemektedir.
Japonlar, uzun sürede ve tüm olası sonuçlarını değerlendirerek aldıkları kararları istikrarlı
bir şekilde uygulamaya koyarlar. Zira, değişiklikler maliyet, zaman ve koordinasyon
sorunları yaratacaktır.
(Esasen Japonların karar alma süreci ile ilgili anlayışında son yıllarda değişim
yaşamaktadır. Bunun en önemli etkenlerinden birinin, uluslararası ihalelerde tarihsel
gelişim sürecinde aralarında rekabet bulunan G.Kore ve Çin’e kaptırılan ihalelerden
kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Son yıllarda bir çok ihale, pazara açılma, uluslararası
ortaklıklarda G.Kore ve Çin’in çok hızlı hareket ederek üstüste başarılı projelere imza
atmışlardır.)
Japonlar, hatalarının sadece kendilerini değil, başkalarını da etkileyeceğinin bilinciyle
hareket ederler. Bu nedenle kendilerine hata yapma lüksü tanımazlar.
Japonlar el sıkmaktan ziyade eğilme şeklinde selamlaşmayı tercih etmektedir.
Selamlaşmada daha az kidemli olanın veya birşey talep eden tarafın daha çok eğilmesi
gerekmektedir.
Japonya’da Türkiye’ye karşı genel olarak iyi veya kötü yönde bir önyargı
bulunmamaktadır. Bunun önemli bir avantaj olarak kabul edilmesi gerekir. Keza,
ülkemizin bilinirlik oranı düşük olduğundan, siyaset, ekonomi, gelenekler, kültür, tarih ve
benzeri alanlarda verilen bilgiler memnuniyetle karşılanmaktadır.
Japonlar, kendileriyle ilgili bilgilere (tarih, önemli şahsiyetler, uluslararası üne sahip
Japonlar, japon çizgi romanları (manga)) sahip olan kişilere karşı büyük sempati beslerler.
84
II. Dünya Savaşı, üzerinde konuşulmasından hoşlanılmayan alanların başında gelmektedir.
Japonların büyük çoğunluğu, Japonya’nın bu savaştaki rolünü hatırlamak dahi
istememektedir.
Türk mutfağı, Japonya’da dünyanın en büyük 3 mutfağından biri olarak kabul edilmekte ve
övgüyle bahsedilmektedir. Ancak ülkemizin bu konudaki tanıtımları da yetersiz kalmakta
olup, Japonya’da hali hazırda faaliyet gösteren Türk restoranlarının ülkemiz imajını potitif
yönde tanıtmasından övgüyle bahsetmek, çok iyimser bir değerlendirme olacaktır.
Japonlar, tarih, doğa ve kültür turizmine ağırlık vermektedir. Ülkemizde en çok İstanbul,
Pamukkale ve Kapadokya’yı ziyaret etmektedirler.
Japonya’da balık ağırlıklı beslenme düzeni mevcuttur. Yüzyıl öncesine kadar kırmız et
tüketimi sıfıra yakındır. Sağlıklı beslenme Japonya’da en önemli hayat felsefelerinin
başında gelmektedir.
Japonlar, Japon mutfağında sağlık kriterlerinin önemli olduğunu bu nedenle yakın bir
gelecekte dünyada en yaygın mutfak olacağına inanmaktadır. Standartların ülkesi Japonya,
bu nedenle, yurt dışındaki Japon restoranlarının belgelendirilmesine yönelik bir çalışma
başlatmıştır. Böylece, yurt dışında Japon yemek kültür ve imajının korunması
amaçlanmaktadır.
Japon insanı, yüksek sesle konuşmayı ve sert davranışları büyük kabalık olarak
görmektedir. Japonların gururlu ve bir ölçüde “kibirli” bir toplum olduğu hususu
gözönünde bulundurarak, hassasiyet yaratabilecek konulardan kaçınılmalıdır. İş
görüşmeleri dışında daha çok yemekler, güzel hava , doğa gibi konuları konuşmaktan
hoşlanırlar.
Japonya’nın gıda alanında kendine yeterlik oranı %40 civarındadır. Gıda alanındaki
yatırımlara stratejik anlamda büyük önem veren Japonya, 2010 hedefini %47 olarak
belirlemiştir.
Japonya’da hemen hemen her alanda standartlaşma eğilimi yüksektir. Günlük yaşamın her
alanında sadakatle uygulanan kurallar vardır ve sürprizlerle karşılaşma olasılığı gayet
düşüktür.
Japonya’nın “samuray” kültürü ile Osmanli İmparatorluğu öncesi “beylikler” dönemi
arasında büyük benzerlikler vardır.
Japon geleneklerinde, özellikle yaşlılara saygı gösterilmesi ve bireyden ziyade ailenin ve
toplum çıkarlarının ön planda tutulmasi önemli noktalardır.
Japon toplumu erkek egemen bir toplumdur. Kadınlar toplumsal yapı içinde her zaman
85
geridedir.
Türkçe ile aynı dil ailesinden gelen (Ural-Altay) ve aynı gramer yapısına sahip olan
Japonca, konuşan kişiye ve ortama göre farklı olabilmektedir. Örneğin kadınlar ve erkekler
farklı vurgu ve seslerle konuşmakta, keza, günlük dil ile kibar Japonca arasında ciddi
farklar bulunmaktadır. Bu durum, Japonca öğrenilmesini zorlaştırmaktadır. Örneğin
Japonca’yı bir kadından öğrenen erkek hemen farkedilmektedir.
Haftalık çalışma süresi yasal olarak daha kısa olmakla birlikte, Japonya’da insanlar günde
ortalama 9-12 saat arasında çalışmakta, iş stresi ve başarısızlık yüzünden intiharlar
yaşanmaktadır. Japonya dünyada intihar oranının en yüksek olduğu ülkedir.
Japonya’da şirket ve iş, insanların yaşamının temel direği pozisyonundadır.
Japonya’da, evlerin küçük olması, misafirlerin rahat edemeyeceği endişesi, yemek
hazırlama için yeterince zaman olmaması, misafire uygun lezzet sunamama kaygısı gibi
nedenlerle evde misafir ağırlama geleneği hemen hemen yoktur. Japonya’da sadece çok
özel misafirler ve akrabalar evde ağırlanmaktadır. Bir Japon işadamının bir yabancıyı evine
davet etmesi gerçekten çok istisnai ve özel bir muameledir.
Japonya’da, çalışanların mesai biştiminde iş arkadaşları ile yemek yiyip, içki içmesi yaygın
bir alışkanlıktır. Eve genellikle geç saatlerde dönülmektedir. Yemek sırasındaki
konuşmaların da ağırlılı olarak iş ile ilgili olduğu, ülke ekonomisi, politika, spor gibi
konulara pek değinilmediği dile getirilmektedir. Betamax video fikrinin, bir kaç
mühendisin fabrika yakınındaki bir meyhanede (izekaya) muhabbet ederken ortaya çıkmış
olması ilginç bir örnek olarak anlatılmaktadır.
Japonya’da opera, tiyatro, konser ve sergi türü sanatsal faaliyetler için en az 2 ay önceden
rezervasyon yapılması gerekmektedir. Önceden bilgi verilmeksizin ziyaret yapılması
hemen hemen görülmeyen bir davranıştır. En azından 1 hafta öncesinde karşı tarafından
bilgilendirilmesi bir zorunluluktur.
Japon insanının hareketlerinden, mimiklerinden veya yüz hatlarından duygularını ve
düşüncelerini anlamak oldukça zordur. Zira, budizmde duyguların belli edilmemesi
erdemdir. Duygu ve düşünceleri yüz ve hareketlerine yansıtan kişileri, ıslah edilmemiş bir
ruh yapısı olarak algılamaktadırlar.
Japon toplumunda pazarlık yapma, bahşiş verme alışkanlığı yoktur. Çalışanlar, zaten
yaptığı işin karşılığında ücretini aldığını varsaydığından, bahşiş verme olgusuna anlam
verememektedir.
Japonlar için yöntem ve şekil, işin özü kadar, hatta ondan daha önemlidir. Bunun için öze
ilişkin olmadığı düşünülen detay bilgi ve şekil şartları gibi talepler mutlaka yerine
getirilmelidir. Zira bizim için çok fazla detay olarak algılanan bazı prosedürler, Japon
86
toplumu için “olmazsa olmaz” olarak kabul edilmektedir.
Japonlar, hemen doğrudan reaksiyon göstermek yerine, tekrar tekrar düşünüp, üçüncü
kisiler aracılığıyla tepki vermeyi tercih etmektedir. Eğer bu imkan dahilinde değil ise,
Japonca’da çok yaygın olan dolaylı anlatım yöntemini tercih ederler.
Güzelligin detaylarda saklı olduğu felsefi yaklaşımının çok yaygın olduğu Japonya için
üretilen bir ürünün bu ilkeden hareket ile üretilmesi gerekmektedir. Japon tüketicisi
gerçekten çok titizdir ve detaylara meraklıdır.
En popüler sporlar beyzbol, fulbol ve golf olarak sıralanmaktadır.
Japonya’da hediye alma ve verme çok yaygın bir gelenektir. Ancak, hediyeler kadar,
bunların nasıl sunulduğu da çok önemlidir. Ambalajlamada gösterdikleri titizlik ve
hassasiyet insanı şaşırtacak düzeydedir. Hediyelerin pahalı olması gerekmemektedir. Yıl
içerisinde birçok hediye değişim dönemleri yaşanmaktadır. Bu dönemlerde alışveriş
merkezleri çok yoğun olmaktadır.
Türkiyeye has ürünler (Türk motifleri içeren porselenler, gümüş, nazar boncugu, Türk
şarabı gibi) hediyeler Japonlar tarafından beğeniyle karşılanmaktadır.
JAPON ŞİRKET KÜLTÜRÜ :
Japon firmalarının stratejileri hata payını en aza, hatta sıfır seviyesine indirmeye
dayanmaktadır. Bunu sağlamak için, toplam kalite kontrol sistemi kullanılmaktadır. Bu
anlayış, muşteri tatminine, daha üretken isçiye, daha etkin yöneticiye, gelişmiş diyaloga ve
verimli bir organizasyon yapısına dayanmaktadır. Firma stratejisi, ilgili herkese
bidirilmekte ve desteği alınmaktadır.
Japon piyasasında kalıcı olabilmenin yolu, önemli ve büyük mağaza zincirleri ile anlasma
yoluna gidip, malların buralarda satışını sağlamaktır. Ancak, bu tür magazalar ile, sadece
bu mağazalara mal temin eden toptancılarla anlaşan üreticiler çalışabilmektedir. Üreticiler,
hem toptancıları, hem de ilgili mağazanın her düzeydeki yöneticilerini ikna etmek
zorundadır. Ayrıca, konsinye satış yapmak ve satış elemanı tahsis etmek de
gerekebilmektedir. Talep edilen malın zamanında tedarik edilmesi ve keza belirli bir satış
seviyesinin altında kalınmaması gerekmektedir.
Japonya’da maliyetlerin yüksek olması nedeniyle stok bulundurulmamaktadır Japon
firmalarinin alım stratejisi üç aşamalıdır. Ilk partide, satın alınan malların tamamı kontrol
edilir. Belirli bir güven duzeyi aşılırsa, ikinci aşamada satın alınan ürünler örnekleme
yöntemiyle kontrol edilir, tedarikçiye tam güven duyulduğu aşamada kontrollerden
vazgeçilir. Sistem, firmalar arası işbirliği ve güvene dayanmaktadır.
Japon firma kültürünün temeli, sürekli gelisme ve bunun teşviğidir. Bunu saglamak için
87
tüm çalışanların onayı alınmakta ve değişim karşısından direniş olmaması için eğitim
verilmektedir. Japon şirket kültüründe, pazarda en iyi olmak, 1 numara olmak, ürettiği
ürünün gurusu olmak, musteri memnuniyetini sağlamak gibi hususlar ön plandadır.
Bunların gerçekleşmesi halinde “ticari kar”ın kendiliğinden geleceği varsayılmaktadır.
JAPON İŞ TEAMÜLLERİ :
Japonya’da kişilerin sosyal statüleri ve iş hayatındaki konum ve ünvanları çok önemli olup,
bunlar görüşme ve toplantı düzenini belirlemektedir.
Toplantılara kartvizit değişimi ile başlanmaktadır. Japonlar için kart değişimi ilişkinin
başlangıcıdır. İlk önce en kıdemli kişiden başlayarak kart değişimi yapılmalıdır.
Japonca hazırlanmış kartvizit Japon partner ile iyi bir ilişkinin başlangıç unsurudur.
Kartvizitin olmaması veya tükenmesi kabalık olarak kabul edilmektedir. İlk görüşmede iyi
tutum, davranış, kıyafet gibi unsurların yanında, iyi hazırlanmış kartın da önemi büyüktür.
Japon muhataba kartvizit verilirken en son güncel bilgileri içermesi sağlanmalıdır. Birden
fazla firma veya kurum için çalışılıyor ise karşıdaki muhatabı ilgilendirebilecek tek bir
kartvizit verilmeli, birden fazla kartvizit verilerek muhatabın kafasının karışması
önlenmelidir.
Japon sirketlerinde karar alma sürecinde prizmatik bir yapı mevcuttur. Dolayısıyla
ilişkilere en alt düzyden başlayarak, kademe atlanmaksızın yukarıya doğru gidilmesinde
yarar vardır. Aksi takdirde, sonuç almakta zorlanılabilir.
Toplantı süresi ortalama 45 dakika ile 1 saat arasında değişmektedir. Yapılan sunumlar
ortalama 15 dakika olarak belirlenmektedir. Japon bürokrat ve işadamları kısa ve özlü
konuşmalardan hoşlanmaktadır. Detayların bilahare uzmanlarca ele alınmasını tercih
ederler.
Japonca’da evet anlamına gelen "hai" ifadesi, karşı tarafın teklifinin kabul edildiğini değil,
söylenenlerin anlaşılmakta olduğunu belirtmektedir.
Toplantılarda tüm katılımcıların ikna edilmesine çalışılmasında ve yanlış anlamaları
önlemek için tercüman kullanılmasında yarar vardır. Küçük bir detay dahi görüşmelerin
başlamadan bitmesine neden olabilir.
Japonya’da sirket üst düzey yöneticilerinin müsterileri ile yedikleri yemekler ve eğlence
giderleri sirketlerce karşılanmaktadır.
Japonlar genelde geniş katılımlı toplantılarda soru sormaktan imtina etmekte, toplantı
sonrasında ikili görüşmelerde bulunmayı tercih etmektedir. Bunun bir nedeni yabancı dil
bilgisi yetersizliği ve topluluk önünde hata yapmaktan çekinme iken, diğer bir nedeni de
88
soracagi soru ile şirket stratejisini açıklamama kaygısıdır.
Japonlar toplantılar ve görüşmelerde Japonca giriş ve kapaniş cümleleri kullanılmasını
büyük sempati ile karşılamaktadır. Japonlar kişisel olarak değil, gurup ve toplumsal olarak
övülmekten büyük haz almaktadır.
Japonlar hızlı karar almadıklarından, süprizlerle karşılaşmaktan hoşlanmazlar. Bu nedenle,
yapilacak görüsmelerden önce, görüşme konularının, mümkün ise yazılı olarak Japon
tarafına bildirilmesinde yarar görülmektedir. Gorusmenin kapsamının değişmesi halinde
sonuca ulaşmak zorlaşacaktır.
Toplantılardan sonra bir teşekkür mektubu yazılması ilişkilerin sıcak tutulması büyük
önem arzetmektedir.
Japonlar, söze ve karşılıklı güvene önem vermekle birlikte, yazılı metin ve anlaşmalarda
tüm şartları en ince ayrıntısına kadar kayda almayı tercih ederler.
Japonya’da herkes sadece uzmanı oldugu konularda fikrini belirtir.
Japon firmaları stok maliyetleri a.isindan küçük partilerle ve sık aralıklarla sipariş vermeyi
tercih etmektedir.
Teslimat mutlaka zamanında yapılmalıdır. Pek çok Japon firması stoksuz calıştığından,
herhangi bir gecikme uretimi durma noktasına getirmektedir.
Gönderilen mal, numune ile % 100 aynı özellikte olmalıdır. Talep edilen numune dışında
baska ürün numunesinin de yollanması; “ürün üzerinde bazi degisiklikler yapabiliriz” tarzı
yorum ve notlar bulunması olumsuz bir izlenim yaratmaktadır. Fire oranı asgari düzeyde
olmalıdır. (mümkünse 0 hata).
Dağıtım sistemi genelde, ithalatçı – toptancı - ikinci toptancı – perakendeci – tüketici
şeklinde ilerlemektedir.
Perakende satiş fiyati ihraç fiyatının 3-4 katına (istisnai durumlarda 10 katına) kadar
çıkabilmektedir.
Süpermarket ve büyük mağazalara yapılan doğrudan satışlarda ise dağıtım sistemi ithalatçı
– perakendeci - tüketici şeklinde işlemektedir. Ortalama olarak perakende satiş fiyatı FOB
fiyatın 2,5 katıdır.
İlk aşamada belirleyici unsur fiyat olsa da, uzun vadede kalite en az fiyat kadar önemlidir.
Tüketiciler modayı yakından takip ettiklerinden mutlaka güncel çizgileri taşıyan ürünlerle
pazara girilmelidir.
89
Japon işadamı 3 gün içinde soru veya talebine cevap almazsa yabancı firmanın kendi
firmasının teklifi ile ilgilenmediğini düsünmektedir.
Japon firmalara mal satmak için sadece malın “genel” tanımını değil, detayları içeren
“spesifik” bilgiler vermek gerekmektedir. Yani “yün halı”nın degil, kullanılan yünün,
boyanın özellikleri, üretilen yerin ve bölgesel desenlerin de vurgulandığı “halı”
pazarlanmalıdır.
Bir Japon firma ile ticari ilişkiye başlanması aşamasında, daha önceden Japon pazarında
ticari ilişki içerisinde bulunulan başka bir Japon firma var ise, bu konuda en baştan bilgi
verilmelidir. Zira, Japon firmalar bu bilgiye kendileri ulaştığı takdirde güvensizlik ortamı
doğmaktadır.
Japon firmalarına “OEM” (Original Equipment Manufacturing) bazda yapılan üretim ve
numuneler “gizli” tutulmaldır. Bu durum ciddi bir güven sorunu yaratır.
Eger ihraç edilecek ürünler mevcut halleri ile Japon pazarının taleplerine uygun degilse
OEM bazda üretim ve satış ihtimali araştırılmalıdır. Louis Vuitton dahi Japon pazarında
OEM bazda çalışmakta ve sadece Japonya için ve Japon insanının zevklerine gore üretim
yapmaktadır.
İhracatçı firmanın kendi ülkesine has hiçbir ibare, ihraç edilen malın üzerinde yer almamalı,
sadece uluslararası işaretler bulunmalıdır.
Japon Endüstriyel Standartları (JIS) mutlaka yakından takip edilmelidir. Özellikle ölçüler
konusu üzerinde hassasiyetle durulmalıdır.
Japonya’ya ihraç edilecek ürünün, hammaddeden nihai ürün oluncaya kadar geçirdiği tüm
evrelerdeki kalite güvence belgelerinin karşı tarafa iletilmesinde büyük yarar olacaktir.
Japon pazarına girerken öncelikle yapılacak iş alıcı bulmak degil, üretilen ürünün Japon
insanının zevkine uygunluğunun, benzer ürünlerle tasarım, ambalaj ve fiyat alanında
rekabet şansının araştırılmasıdır. Japonya’nin çeşitli bölge ve şehirlerindeki tüketicilerin
tercih ve zevkleri dahi farklı olabilmektedir. Örnegin Tokyo’da yaşayanlar ilgi ve dikkat
çekici ürünleri tercih ederken, Osaka’da yasayanlar sade ve gosterişsiz renkleri tercih
etmektedir.
Japon pazarına satış için gelen kişinin ürünün üretim süreci konusunda da detayli bilgi
sahibi olmasi gereklidir. Örnegin; deri satacak kişinin derinin nasıl tabaklandığını bilmesi,
ürünün fiyatı ve dayanıklılığının Japon ithalatçı tarafından belirlenebilmesi için gerekli bir
ayrıntıdır.
Japon pazarına mal satmak için mutlaka Japonca broşür ve kataloglar hazırlanmalıdır. Bu
90
tür hazırlıklar Japon pazarına ne kadar ciddi ve surekli baktığınızın bir aynası olacaktır.
Japon işadamları ile sağlıklı bir iş ilişkisi için Japon veya Japonca konuşabilen bir eleman
istihdam etmek gereklidir.
Herhangi bir sevkiyatta malların zarar görmesi halinde bahane bulmak yerine hatayı kabul
edip, bir seferlik zarara katlanmak uzun süreli istikrarli bir is iliskisi için yararlı olacaktır.
Japonya nihai isçilik ve ambalaj en az ürün kadar önemli bir unsurdur. Japonlar pek çok
ürünü hediye olarak aldiklarindan dolayi paketleme stili, ambalaj kağıdı, üzerindeki işaret
ve etiketler dahi zarif olmak zorundadır.
Japon firmalari ile yazışmalarda sadece firma adı ile yetinilmemeli, ilgili bölüm ve kişi
spesifik olarak belirtilmelidir.
Japon firmalarına çok sayıda ürünle değil, sınırlı sayıda seçilmiş ürünlerle ilgili başvuruda
bulunulmalıdır.
Randevulara kesinlikle sadık kalınmalı, gidilmesinin mümkün olmadığı hallerde mutlaka
karsı taraf durumdan önceden haberdar edilip, özür dilenmelidir.
Japon pazarına yönelik üretim ve pazarlama faaliyetlerinin Japon partnerlerle birlikte
gerçeklestirilmesi pazara giriş şansını yükseltmektedir.
JAPONYA’NIN PAZAR YAPISINA AİT BİLGİLER
Dağıtım Kanalları
Japonya’nın dağıtım sistemi 1960’lardan itibaren çeşitli değişimlerden geçmiştir. Öncelikle
büyük süpermarket zincirleri ile başlanmış, sonra belli başlı imalatçılar özellikle otomotiv,
elektrikli ev aletleri ve kozmetik konusunda kendi toptan ve perakendeci ağlarını
kurmuşlardır. Bilgisayar devrimi ise çok daha yaygın bir dağıtım sistemine geçişin bir
diğer faktörü olmuştur. Zira sipariş, arşivleme, envanter ve diğer günlük işlemler
otomosyona bağlanmıştır. Bunun yanı sıra pek çok mağazanın kendi toptancı, merkez ofis
ve bankaları ile online bağlantıları bulunmaktadır.
Yüksek yoğunlukta ve küçük boyuttaki Japon perakendecileri göz önünde bulundurularak
bir karşılaştırma yapıldığında kişi başına düşen oran itibariyle söz konusu işletmelerin
Avrupa ve ABD’den daha fazla olduğu görülmekte, ayrıca bu işletmelerin batıya nazaran
daha küçük alanlarda daha az sayıda personelle, daha az satış gerçekleştirdiklerine dikkat
çekilmektedir.
Toptan satıcılar açısından ise, toptan satışların perakende satışlara oranının Japonya’da
diğer endüstrileşmiş ülkelere nazaran daha yüksek olduğu gözlenmektedir. Bunun nedeni
çok sayıda toptancı olması ve genel ticaret firmalarının satışlarının da bu kalemde
91
gözükmesinden kaynaklanmaktadır. Genel ticaret firmalarının satışları buradan çıkarıldığı
takdirde perakende satışların durumu diğer ülkelerden farklı olmayabilecektir.
Dağıtımın üretkenliği açısından bakıldığında ise perakendecilerde, çalışan başına
gerçekleşen yıllık satış diğer endüstrileşmiş ülkelerden daha yüksek ya da eşit ölçüde
gerçekleşmekte, aynı durum toptancılar için değerlendirildiğinde Japonya diğer ülkelerin
önüne geçmektedir.
DAĞITIM KANALLARI ŞEMASI(ÖRNEK TEKSTİL SEKTÖRÜ
)
Dağıtım sistemi genelde, ithalatçı – toptancı - ikinci toptancı – perakendeci – tüketici
şeklinde ilerlemektedir.
Perakende satış fiyati ihraç fiyatının 3-4 katına (istisnai durumlarda 10 katına) kadar
çıkabilmektedir.
Süpermarket ve büyük mağazalara yapılan doğrudan satışlarda ise dağıtım sistemi ithalatçı
– perakendeci - tüketici şeklinde işlemektedir. Ortalama olarak perakende satiş fiyatı FOB
fiyatın 2,5 katıdır.
92
Japon pazarında bu yıllarda genel tüketici fiyatlarında bir gerileme olduğu
bilinmektedir.Bunun internet üzerinden yapılan satışlardan kaynaklandığı dile
getirilmektedir.
Küçük ve Ortaboy işletmeler için Japon piyasasında kalıcı olabilmenin yolu, önemli ve
büyük mağaza zincirleri ile anlaşma yoluna gidip, malların buralardan satışını sağlamaktır.
Ancak, bu tür magazalar ile, sadece bu mağazalara mal temin eden toptancılarla anlaşan
üreticiler çalışabilmektedir. Üreticiler, hem toptancıları, hem de ilgili mağazanın her
düzeydeki yöneticilerini ikna etmek zorundadır. Ayrıca, konsinye satış yapmak ve satış
elemanı tahsis etmek de gerekebilmektedir. Talep edilen malın zamanında tedarik edilmesi
ve keza belirli bir satış seviyesinin altında kalınmaması gerekmektedir.
Japon Dağıtım Sistemine Özgü Uygulamalar
Japon dağıtım sistemine özgü çeşitli uygulamalar bulunmaktadır, bunlara kısaca
değinmekte yarar görülmektedir. Bunlar; tatene-liste fiyatları, henpin-satılmayan ürünün
iadesi, keiretsu-bağlı şirketler grubu ve detaylı bir geri ödeme sistemi uygulamalarıdır.
Tatane: Liste fiyatı sistemi; bu sistem Japon iş piyasalarında yaygın olarak
kullanılmaktadır. Üreticiler ürünleri için her bir dağıtım aşamasında ve nihai satış
aşamasında “üreticinin teklif ettiği fiyat” şeklinde ifade edilen bir standart fiyat tespit
etmektedir. Bu yöntemin çeşitli avantajları bulunmaktadır: Üreticiler kolaylıkla kendi
ürünlerinin fiyatının düşmesini engellemekte ve kar marjlarını makul bir düzeyde tutmayı
başarmaktadır. Aynı zamanda bu uygulama tüketiciye satın alma sırasında ürünün gerçek
fiyatı ile ilgili net bir fikir vermektedir. Sistemin fiyatları sabitleştirmek gibi bir
dezavantajı da bulunmaktadır. Japonya’da Anti-Tekel Yasası tek fiyat uygulamasını
yasaklamıştır. Ancak kozmetikler, eczacılık ürünleri, kitaplar ve plaklar bu yasadan muaf
tutulmuştur.
Henpin: Satılmayan ürünün iadesi sistemi; satılmayan malın perakendecilerden
toptancılara, toptancılardan üreticiye geri gönderilmesi uygulamasına Japonca’da henpin
denilmektedir. Japonya’da satılmayan ürünler üreticiye geri döner. Dağıtım kanalındaki
alıcı ve satıcılar satın alınmayan ürünün riskini paylaşırlar. Bu durumun büyük
perakendecilerin dağıtım sistemi içinde güçlenmelerine neden olabileceği gibi, aynı
zamanda perakendecilerin kendi satışlarını artırmaya yönelik faaliyetlerini teşvik etmeyi
engellemesi gibi bir sakıncası da bulunmaktadır. Ayrıca maliyet yapısı daha az şeffaf
olduğu takdirde rekabetin olumsuz etkilenebileceğine dair bir inanış da bulunmaktadır.
Geri Ödeme Sistemi: Bu sistem Japonya’ya özgü olmamakla birlikte bazı farklılıklar
içermektedir. Japonya’da belirlenen bir dönemin sonunda ödeme yapılmaktadır. Japon
sisteminde iş ilişkilerinin uzun ve devamlı olacağı inanışı hakim bulunmaktadır. Bu,
satışları teşvik etmek olarak değerlendirilebileceği gibi, satılmayan ürünün iadesinde
olduğu gibi perakendecilerin daha başarılı olma çabalarını sınırlayan bir unsur haline de
dönüşebilmektedir.
93
Keiretsu: Bağlı şirketler grubu; söz konusu firmalara son yıllarda kozmetik, elektrikli ev
aletleri ve otomotiv endüstrisinde daha çok rastlanmaktadır. Bu sistem üreticilerin kendi
ürünlerini pazarlama amacı ile kendi satış ağlarını kurup, ürünlerini kendi kanallarından
satışa çıkarmalarını ifade etmektedir. Üretici ve dağıtımcıların dikey ilişkisi,
perakendecilerin tüketicilere sundukları hizmetleri geliştirmelerine yardımcı olmak
açısından olumlu bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Buna ek olarak tüketici
bilgilerini direkt olarak üreticiye ileten ve geleceğe göre tasarlanarak ürünün tüketici
tercihlerine göre daha fazla şekillenmesine imkan tanıyan ayrı bir kanal da
oluşturulmaktadır.
Sistem içindeki bilgi akışı 2 yönlü olmaktadır. Üreticiler etkin bir şekilde perakendecilere
bilgi iletebilmektedir.
Görüldüğü üzere toptancılar, üreticiler için satış acentesi, perakendeciler için satın alma
acentesi olarak çift taraflı bir işlevi yerine getirmektedirler. Ana yapısı itibarıyla aynı
olmakla birlikte dağıtım sistemi tüketim malları ve sermaye malları için farklılık
göstermektedir. Yapılan işlemin hacmine bağlı olarak dağıtım sisteminin bazı aşamaları
elimine edilebilmektedir. Örneğin üreticiler direkt olarak perakendecilere satış
yapabilmektedir.
Japon tüketiciler taze gıda ihtiyaçlarını kendilerine en yakın satıcıdan günlük olarak
almaktadırlar. Bu gerçek, çok sayıda küçük işletmenin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Gıda ve içecek satanlar, perakendeciler arasında çoğunluğu oluşturmaktadır.
Tüketici Tercihleri
2. Dünya savaşının hemen sonrasında Japonya'da gıda dahil olmak üzere her türlü ürünün
yokluğu çekiliyordu. Japon ürünlerinden daha kaliteli ve pahalı olan Avrupa ve
Amerika'dan gelen ürünlere hayranlık duyuluyor ancak bu ürünler ortalama gelir
düzeyindeki insanlarca satın alınamıyordu. Bu tür ithal ürünlere sahip olmak statü sembolü
olarak görülmekteydi. 1960'lı yıllarda Japonya endüstrisi savaş sonrası dönemin kaos
ortamından kurtuldu ve kişisel gelirler yükselmeye başladı. Japonya pazarına ürünlerin bol
miktarda sunulmaya başlamasıyla birlikte yerli ürünlerin kalitesi önemli ölçüde artış
gösterdi. Sonuç olarak Japon tüketiciler pahalı ithal ürünlere göre daha ucuza sahip
olabilecekleri yerli ürünlere olumlu bakmaya başladılar.
1980'li yıllardan önce Japonlar yüksek gelirlere ve daha rahat bir yaşam tarzına sahip
oldular. Çok fazla miktarda farklı türlerde ürünlerin pazara girmesiyle Japon tüketiciler
kendi zevk ve amaçlarına uygun ürün ve hizmetleri seçebilmekteydiler. Bu dönemde,
düşük fiyatlı ürünlerin tüketiminden, fiyatı yüksek kaliteli ürünlerin tüketimine bir geçiş
gerçekleşmiştir. Şu anda Japon tüketiciler ürün tercihlerinde en ince farkları ayırt ederek en
iyisini seçebilen tüketicilerdir. Çok miktarda, yüksek kaliteli ve düşük maliyetli ürünler
94
gelişmekte olan ülkelerden ithal edilmekte ve pazarda kolayca bulunabilmektedir.
Tüketiciler üretici ülkeye bakmaksızın kaliteli ürünleri uygun fiyattan satın almaya alışkın
bireylerden oluşmaktadır.
Japon tüketicisi ürünün kalitesine en çok önem veren tüketici toplumlarından bir tanesidir.
Diğer ülkelerde sorun yaratmayan, ürünün ambalajı üzerindeki küçük bir çizikten dolayı
Japon tüketiciler o ürünü satın almazken, diğer gelişmiş ülkelerin pek çoğunda benzer basit
kusura rağmen ürünün kendisinde sorun olmadığı için o ürün satın alınabilmektedir. Aynı
şekilde, Japon tüketiciler son kullanma tarihinin çok öncesinde o ürünü satın almaktan
vazgeçmektedirler.
Bilindiği gibi Japon insanının yaşadığı konutlar diğer toplumlarla kıyaslandığında alan
olarak oldukça küçük boyutlarda yerlerdir. Depolama olanağının sınırlı olması nedeniyle,
Japon tüketicisi diğer tüketim toplumlarına göre daha az miktarda, ancak daha sık alışveriş
yapmakta ve küçük boyutlu ambalajlarda satılan gıda maddelerini tercih etmektedirler.
Tipik bir Japon ev hanımı hemen her gün alışverişe gider. Temel ilke, tazeliktir. Japon
sofrası geleneksel olarak balık ve taze sebze çeşitlerinden oluşmaktadır. Japonlar giysi vb.
diğer maddeleri satın almak için genel olarak ucuzluk zamanlarını beklerken, dayanıklı
tüketim malları için borçlanabilmektedir.
Japon aile bütçesi geleneksel olarak gıda, barınma, giyim ve diğer gereksinimlere
odaklanmıştır. Ancak son zamanlarda zorunlu olmayan maddelerin tüketimi toplam
tüketim harcamalarının yaklaşık yarısına tekabül etmektedir. Bu eğilimin gelecekte de
sürmesi beklenmektedir. Ekonomik ve sosyal şartların değişmesi, bunun yanı sıra nüfusun
giderek yaşlanması kişilere hobilerini gerçekleştirmek için daha fazla boş vakit
sağlamaktadır. Kadınların sosyal durumundaki gelişmeler çok daha çeşitli ve özel
tercihlerin ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Sağlık hizmetlerine yapılan harcamalar, özel pansiyonlar, emeklilere sağlanan kolaylıklar,
sosyal ve eğitsel hizmetler, günlük bakım merkezleri giderek artmaktadır. Sonuç olarak
Japon tüketicisi mal ve hizmet seçiminde giderek daha seçici olmaktadır.
Japonya piyasası çok iyi eğitilmiş ve bilinçli bir tüketici kitlesine hitap etmektedir.
Japonya’da yaşam standardı çok yüksektir ve tüketiciler kaliteli ürünleri satın alabilme ve
seçme şansına sahip bulunmaktadır. 127,5 milyon nüfusu ile Japonya dünyadaki nüfus
yoğunluğu en fazla olan ülkelerden biri konumunda bulunmaktadır. Japon piyasası toplam
satın alma hacmi itibarıyla dünyadaki ikinci en büyük pazardır.
Tüketim ve gelir, yaş ilerledikçe artmaktadır. Hemen bütün Japon çalışanları yılda en az iki
kere maaşlarına ek olarak ikramiye almaktadır. Bu ikramiyeler, yaz ortası ve Aralık
aylarına rastlamaktadır. Bu dönemler aynı zamanda Japonya’nın iki büyük “hediye verme”
dönemine rastlamaktadır. İkramiye dönemleri tüketimin arttığı dönemlerdir, dolayısıyla
pazarlamanın en yoğun olması gereken zamanlardır.
95
Uluslararası standartlara göre Japonlar gelirlerinin yaklaşık %24’ü gibi önemli bir kısmını
tasarrufa ayırabilmektedir. Bu eğilim arazi ve konut fiyatlarının çok pahalı olmasından
kaynaklanmaktadır.
Japonya’da Yıllar İtibariyle Tüketim Harcamaları (milyar $)
2008
493.9
695.1
2009*
519.6
721.2
Gıda, içecek ve tütün
Konut ve ısınma
harcamaları
Giyim ve ayakkabı
102.9
106.9
Ev gereç ve hizmetleri
105.8
107.5
Sağlık
119.9
127.7
Ulaşım ve iletişim
404.8
429.3
Eğlence ve eğitim
375.0
393.5
Otel ve restoran
217.2
224.8
Diğer
324.2
338.4
*: tahmin Kaynak: EIU Japan Country Report 2009
2010*
525.6
727.2
2011*
533.7
757.3
2012*
546.8
784.5
2013*
557.6
807.7
105.5
107.2
131.3
440.2
400.5
226.6
341.9
108.5
110.7
138.1
462.5
417.4
236.6
357.9
110.0
113.7
144.5
483.3
432.6
245.6
372.6
112.8
116.0
150.1
501.5
445.6
253.3
385.2
Gıda Tüketimi
Çalışan çiftlerin sayısında artışla birlikte, tüketiciler yemek hazırlamak için gereken süreyi
azaltan yiyeceklere yönelmişlerdir. Yalnız yaşayan insanların ve çalışan kadınların
sayısının artmasıyla çabuk, kolayca hazırlanan ve önceden pişirilmiş yiyeceklere talep
artmıştır. Hamburger, pizza, fried chicken gibi çabuk yiyecekler ve geleneksel Japon
yiyeceklerinden oluşan hazır paket yemekler oldukça popüler tüketim maddeleridir. Artan
gelirle birlikte her türlü gıda maddesini tüketim şansına sahip olan Japonlar, çok pahalı da
olsalar üstün kaliteli gıda maddelerini sıkça tüketmektedirler. Ucuz ithal et bulunmasına
rağmen pahalı olan yerli etlerde oldukça iyi satış yapmaktadır. Gıdaların taze olması en
önemli tercih nedenidir. Dondurulmuş olanlara göre daha pahalı olmasına rağmen taze
balıklar yüksek miktarda talep edilmektedir. Japonlar eskisine göre daha sık olarak dışarıda
yemek yemekte ve sevdikleri yiyecekleri daha fazla tüketebilmektedirler.
Aşırı alınan şeker, tuz ve yağ nedeniyle çeşitli hastalıklarla karşılaşılıyor olması, Japon
tüketicileri sağlıklı gıdalara yönlendirmiştir. Japonya'da felç nedeniyle ölüm oranı oldukça
yüksektir ve aşırı tuz kullanımının bu oranın yüksek olmasındaki en önemli nedenlerden
birisi olduğu kabul edilmektedir. Yüksek şekerli gıdaların şişmanlığa yol açtığına
inanılmakta, orta yaştaki insanların büyük çoğunluğu fazla kilolu olduğunu düşünerek
96
kilolarını azaltmak istemekte ve özellikle bayanlar diyet yiyeceklere ilgi göstermektedir.
Bu nedenle, düşük kalorili ve az tuz içeren ürünler ile gençler arasında popüler olan ilave
mineraller ve vitaminler içeren içeceklerin ve organik gıdaların tüketimi oldukça fazladır.
Ayrıca son yıllarda Japonların damak tadı giderek daha fazla batılılaşmaktadır.
Japon tüketiciler ürün kalitesinin yanı sıra satış sonrası hizmetlere de çok önem
vermektedir. Moda ve marka Japon tüketicisi için giderek daha fazla öneme sahip
olmaktadır. Ayrıca belli gruplara ait insanların bir örnek giyinmesi ya da belli bir takıyı
takmaları oldukça yaygın bir durumdur.
Japonya’da çeşitli renk değerleri bulunmaktadır. Bu renkler geleneksel değerlerle birlikte
batı etkisini de yansıtmaktadır. Japon evlerinin renk değerleri daha çok, yerde toprak,
duvarda kum renkleri ve inşaatta kullanılan ahşaptır. Kimononun renkleri bu ortama bir
kontrast teşkil etmektedir. Genç kadınlar canlı renkleri tercih ederken yaş ilerledikçe daha
nötr renkler tercih edilmektedir. Erkekler ise mavi ve toprak tonlarını tercih etmektedir. Bu
renkler günümüz geleneksel Japon tarzı giyim ve dekorasyonunu temsil etmektedir. Ancak
batı tarzı evler döşeyen Japonlar iç dekorasyonda farklı renkleri tercih etmeye
başlamışlardır.
İklim tüketici davranışlarının belirlenmesinde bir diğer faktörü oluşturmaktadır. Yazlar
sıcak ve rutubetli, kışlar soğuk ve kuru geçmektedir. Paketleme ve ambalaj ürünleri ısı
farklarından koruyacak şekilde olması gerekmektedir.
Reklam ve Promosyon
İthal ürünler Japon tüketicisine genellikle ticaret sergileri ve ilgili ürünün ülkesinin
Büyükelçiliği’nin tanıtım departmanı tarafından organize edilen özel tanıtımlar ile
sunulmaktadır. Ayrıca ilgili ülke kuruluşlarının Japon kuruluşları ile işbirliği yapması
suretiyle sergiler düzenlenebilmektedir.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Japonya’da farklı bir kültür, yaşam tarzı ve fiziksel yapı mevcut olduğundan çoğu üründe
Japon piyasasına özel imalat yapılmasını gerektirmektedir. Geçmişte pek çok Batı Avrupa
ve Amerikan firması benzerleri Japonya’da bulunmadığı için ürünlerini piyasaya uygun
olmasa bile ihraç etmeyi başarabilmişlerdir. Ancak böyle bir başarı kısa ömürlü olmuş,
karşılığında Japonlar en kısa zamanda kendilerine uygun ürünü üretmeyi başarmışlardır.
Japonya’ya ihracat yapmayı düşünenlerin göz önünde bulundurması gereken bir diğer
nokta, Japon tüketicinin batılılardan farklı bir renk, tat ve koku tercihi olduğudur. Yabancı
ürünün Japon piyasası için uygunluğunun ciddi bir şekilde araştırılması Japonya’ya
yapılacak ihracatta anahtar konumunda bulunmaktadır.
Satın alınan ürünün marjinal faydası ile fiyatı arasındaki ilişki her zaman tüketiciyi ikna
edici doğrultuda olmamaktadır. Bu durumda Japonların farklı değer yargılarını öğrenmek
97
gerekmektedir. Japon tüketici ürünün ambalajının şık ve güzel olmasına önem
vermektedir. Örneğin, Japonya’da tuvalet ve temizlik malzemelerini batı standartlarında
satmak baştan itibaren başarısızlığı kabullenmek demektir. Deterjan ve sabunlarda ekstra
ya da özel ekonomi paketleri genel olarak yasaklanmıştır. Diğer tuvalet bakım
malzemeleri, taraklar ve kozmetikler ise olabildiğince albenili ve pahalı görünüşlü
ambalajlara sahip olmalıdırlar. Bu özellik Japon kültürünün derinliklerine, farklı bir estetik
anlayışına dayanmaktadır. Ayrıca paralarının değerini bilen Japonlar için satın aldıkları
ürünün ödedikleri paraya değmesi çok önemli bir psikolojik unsurdur. Japonların ilgisini
çeken yabancı ürünler genellikle bir egzotizm ve fantazi içermektedir. Zarif ve dikkatli
hazırlanmış bir reklâm kampanyası ile ürünün gizemli ve özel bir ürün olduğunun empoze
edilmesi başarıya giden pazarlama stratejilerinden birini oluşturmaktadır. Bu tarz bir ürün
tanıtımında batıdaki ambalaj ve reklâm kampanyasının aynısının uygulanması Japonya’da
etkili olmamaktadır.
Kalite ve sağlık konularına çok önem veren Japonlar ürünleri kalite kontrol, dayanıklılık ve
sağlığı etkilemesi yönünden çok çeşitli testlere tabi tutmakta ve standartlara uygun
olmayan ürünlere rastlamaları halinde ticari bağlantılar olumsuz yönde etkilenmektedir.
Japonya’da ihracatçıların karşılaştıkları önemli olumsuzluklardan biri de söz konusu Japon
standartlarına uyumunda karşılaşılan zorluk olmaktadır. Japon standartları zaman zaman
çok katı kuralları içerebilmektedir.
Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler
Ülkeye gitmeden önce bazı temel Japonca kavramlara vakıf olmanız ve ürünlerinize ilişkin
Japonca bir broşür hazırlamanız ve kartvizitinizin Japonca olması yararlı olacaktır. Diğer
taraftan Japon bir tercüman tutulması da iletişimin sağlığı açısından faydalı olabilecek
diğer bir unsurdur.
Fiyatlar
Yen’in uluslararası piyasalarda değer kazanması fiyat istikrarına ve ithalatın ucuzlamasına
neden olmuştur. Buna rağmen ülke içindeki fiyatların yüksek olduğu düşünülmektedir.
Özellikle turistik amaçlı uluslararası seyahatlerin artması sonucu Japon tüketici,
Tokyo’nun tüketici fiyatlarının dünyanın diğer belli başlı merkezlerine göre yüksek
olduğunu düşünülmektedir. Örneğin: gıda maddeleri, et, süt, tereyağı, pirinç fiyatları
yüksek iken, giyim eşyası (elbise, bluz ve spor ayakkabıları) ile dayanıklı tüketim malları
(motosikletler, arabalar) ve kuru temizleme ve kuaför gibi hizmetlerin fiyatları daha
ucuzdur.
98
Taşımacılık Maliyetleri
Japonya ile ülkemiz arasındaki mesafenin çok olması dolayısıyla özellikle çabuk
bozulabilen ürünlerde nakliye hava yolu ile gerçekleştirilmektedir. Daha dayanıklı ürünler
için gemi yolu ile nakliye gerçekleştirilmekte olup, nakliyat 30-45 gün arasında genellikle
Pusan/ Şanghay üzerinden gerçekleşmektedir.
Tablo: İstanbul limanından Japonya’nın Başlıca Gemi Limanlarına Gemi Varış
Süreleri
Çıkış Noktası
Varış Noktası
İstanbul
Kumamoto
Fukuoka, Kyushu
Fukuyama
Kobe
Naha
Osaka
Aburatsu
Sakaiminato
Yokohama
Tokyo
Tokoyama
Okinava
Oita
Nagoya-aichi
Nagasaki
Moji
Mizushima
Tahmini
Varış
Süresi (gün)
36-39
42
33-35
36-39
35-37
35-39
40-42
37-39
34-38
35-39
41
37-40
33-35
37-39
41
38
36-39
Japonya Genel Preferanslar Sistemi (GSP)
Japonya gelişmekte olan ülkelere bazı ürünlerde tercihli tarife uygulamaktadır. Söz konusu
sistem-GSP, gelişmekte olan ülkelerin ihracatını artırmayı, sanayilerini geliştirmeyi ve
düşük gümrük tarifeli ithalata imkan vererek ekonomik büyümelerine katkıda bulunmayı
hedeflemektedir.
Ülkemiz Japonya GSP Programından yararlanmaktadır. Ayrıntılı bilgi için:
www.mofa.go.jp/policy/economy/gsp adresine başvurulabilir.
99
FUARLAR VE TİCARET HEYETİ PROGRAMLARI
Bireysel Fuarlar
Japonya’da düzenlenen ve 2009 yılında bireysel katılım teşviği kapsamına alınan
36 fuar bulunmakta olup, 2010 yılında Japonya’da düzenlenecek 44 fuar bireysel katılım
teşviği kapsamına alınmıştır.
Milli Katılım Fuarları
Japonya’da düzenlenen Foodex Japan fuarına 2009 yılında firmalarımızın milli
katılım organizasyonu çerçevesinde katılımı desteklenmiş olup, 2010 yılında da söz
konusu fuara firmalarımızın milli katılım organizasyonuyla katılımı da yine
desteklenecektir.
Ticaret Heyeti
2009 yılı içerisinde Japonya’ya Ticaret Heyeti Programı düzenlenmemiştir. Öte
yandan, 2010 yılında 17-22 Ağustos 2010 tarihlerinde Narenciye Sektörel Ticaret Heyeti
düzenlenmiş olup, 4-6 Kasım 2010 tarihlerinde Gıda Ürünleri Sektörel Ticaret Heyeti
gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
Alım Heyeti
2009 yılında mobilya, tekstil ve ev tekstili, narenciye, gıda ve mücevherat
sektörlerine yönelik Alım Heyeti Programlarına Japonya’dan katılım sağlamış olup;
İstanbul Fashion Days Fuarı (2-6 Şubat 2010 ve 24-28 Ağustos 2010), Gıda 2010 Fuarı
(21-25 Eylül 2010), Ev Tekstili Fuarı (17-21 Mayıs 2010), Zuchex Fuarı (22-26 Eylül
2010), Narenciye Sektörel alım Heyeti (1-4 Kasım 2010), Natural Stone Fuarı (23-27
Kasım 2010) Alım Heyeti programları kapsamında Japonya hedef ülkeler arasında yer
almaktadır.
İHRACATÇI FİRMA SORUN VE ÖNERİLERİ
Anılan ülkeye ihracat esnasında karşılaşılan ve İhracatı Geliştirme ve Etüd Merkezi
ile İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerinden tarafımıza iletilen sorun ve öneriler
aşağıda yer almaktadır.
•
Türkiye menşeli greyfurtun Japonya’ya girişi üzerindeki yasağın Japon
Tarım Bakanlığı (MAFF) nezdinde 2010 yılı içerisinde kesin olarak kaldırılması
planlanmıştır.
•
Japonya’ya yönelik hava kargo taşımacılığı imkanlarının geliştirilmesinin
ülkemiz ihracatını arttırıcı etkisi olacaktır. 2010 yılı içerisinde İstanbul-Tokyo seferi 3’ten
6’ya çıkarılmıştır.
100
•
Japon gıda kodeksinin karmaşık ve zor olması nedeniyle Türk
ihracatçılarının Japon mevzuatına uyum sağlamaları konusunda zaman zaman sıkıntılar
yaşayabilmektedir.
•
Türk menşeli çiğ ve işlenmiş kanatlı et ürünlerinin Japonya’ya ihraç
edilebilmesi için Japonya Tarım Bakanlığı ve Gümrük İdaresi ile bakanlık düzeyinde
iletişime geçilip hayvan hastalıkları ve sertifikasyon konularında ikili ilişkilerin geliştirilip
anlaşmalara varılması söz konusu sektör için yeni bir pazar imkanı elde edilecektir.
101
BÖLÜM 9
Değerlendirme ve Öngörüler
Japonya her yönden çok zor ve farklı bir piyasa özelliği sergilemektedir. Geleneksel Japon
kültürünün derin izleri günümüz Japonya’sında günlük yaşamda bile kendini hissettirmektedir.
Bu durum bizi farklı zevk ve tercihlere sahip aynı zamanda kültürel ve milli bilinci yüksek bir
tüketici kitlesi ile karşı karşıya bırakmaktadır. Japonya sanayileşirken, büyüklüğü ve önemi ne
olursa olsun kendi üreticisi ve sanayicisini koruma yolunu seçmiştir. Bu nedenle yabancı ürünleri
Japon piyasasında çeşitli engeller beklenmektedir.
Japonya’ya ihracat yaparken ya da örnek yollarken ticari partnerlerin söz konusu ürün ve
bileşimi ile ilgili olarak ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilmesi gerekmektedir. Japon gümrük
vergileri kesin içerik bildirimine dayanmaktadır. Bunları ibraz etmeyi ihmal etmek gümrükten
geçmeyi geciktirmektedir. Bu nedenle Japon partnerin ihracat işlemleri ile ilgili olarak gerekli
görüş istediği her şeyin geciktirilmeden yerine getirilmesi gerekmektedir. En tecrübeli firmaların
dahi normal ihracat prosedürlerine özellikle Japonya’ya yapacakları ihracat için eklemeleri
gereken özel bir iki madde olacaktır.
Japon tüketiciler için kalite çok önemlidir. Marka bilinci gelişmiş olduğundan dünyanın en
büyük markaları Japon piyasasından pay almaktadır.
Japon işadamları ile iş bağlantısı yapabilmek için çok sabırlı olmak gerekmektedir. Japonya’da iş
ilişkileri uzun süreli ilişkiler olarak görülmektedir. Japon işadamlarının iş bağlantıları
yapabilmeleri için kesinlikle ortaklarına güvenmeleri gerekmektedir. Bu güven duygusunu
kazanmaları uzun zaman gerektirmektedir. Bu süre içinde defalarca görüşmeler yapılmakta,
ziyaretler gerçekleştirilmekte ve ilişkilerin yüz yüze sürdürülmesi tercih edilmektedir. İlişkilerin
iyi bir şekilde geliştirilebilmesi için Japon kültürünü ve felsefesini iyi bilmek ve kendi kültür ve
geleneklerine çok bağlı olan bu insanların anlayışlarına uygun davranışlarda bulunmak gerekir.
Nitekim, farklı kültür ve felsefeye sahip olmaları nedeniyle Japon işadamları ile ilişki kurmada
batılı işadamları da güçlüklerle karşılaşmış ve bu nedenle Japon işadamlarına nasıl
davranılacağına dair araştırmalar yapılmış, kitaplar yazılmıştır.
İletişim, Japonya’ya yapılan ihracatın başarısı açısından diğer faktörlerin yanı sıra öneme haiz
bulunmaktadır. Zira genellikle ihracatçı işlerini yürütmek üzere Japonya’da bizzat
bulunamamaktadır. Bu durumda yazılan mektup, faks, telgraf, e-mail mesajlarının çok açık ve
basit ifadeli olması gerekmektedir. Pek çok Japon ithalatçı İngilizce bilmektedir, ancak Japon
partner ile telefon konuşması hiç tavsiye edilmemektedir. En uygun haberleşme aracı Japonya’da
çok gelişkin olan faks cihazı ve e-maildir. Bununla birlikte pazarın şahsen ziyaret edilerek
alıcılarla yüz yüze görüşülmesi Japonlar tarafından tercih edilmektedir. Ayrıca iş faaliyetlerinin
Mart ayının son haftası ve Nisan ayının ilk haftasına denk gelen geleneksel iş yavaşlatma
eylemleri ile çakışmamasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Japon işadamlarının karar almalarının uzun sürmesinin bir nedeni de karar almada uygulamacılar
dahil olmak üzere çok kişinin görüşüne başvurulmasıdır. Çoğu zaman hızlı karar alınması için
baskı yapılması ters etkiler doğurmaktadır. Kısacası Japonya’da yabancı firmaları büyük bir
mücadele beklemektedir. Ancak bu soruna tek gerçek ve uzun vadeli çözüm Batılı firmaların
102
Japonya’da kazanmalarını sağlamak için Japonların batıda hangi yollardan başarıya ulaştıklarının
incelenmesi gerekliliği olmaktadır.
Notlar:
•
Ülkemizle Japonya arasında Karma Ekonomik Komisyon mekanizması bulunmamakta,
Türk- Japon İş Konseyi toplantıları yılda birkez yapılmakta, Türk tarafınca Bakan
seviyesinde katılım sağlanmaktadır
•
İki ülke arasında resmi düzeyde bir Ekonomik ve Ticari İstişare Mekanizması
oluşturulması önem arzetmektedir.
•
İki ülke Kobi’leri arasında bir işbirliği platformu oluşturulması faydalı olacaktır.
•
İki ülke arasında sosyal güvenlik alanında işbirliği anlaşması yapılması yararlı olacaktır.
•
Japon tarafı zaman zaman Ülkemizle bir STA veya EOA yapılması yönünde sorular
yöneltmektedir.
Japonya’daki Pazar payımızın artması bakımından SWOT analizi
Güçlü Yönler
•
Kültürel ve tarihi bağlar
•
Asya ve Avrupa ülkeleri arasında geçiş ülkesi olmamız ve Jeopolitik Konumumuz
•
Son yıllarda Ülkemizin ekonomik ve siyasi istikrarı ve komşu ülkelerle geliştirmiş
olduğu güçlü ilişkiler
•
Japonya ile Siyasi anlamda ilişkilerimizin mükemmel olması Olumsuz imajın
bulunmaması
•
A.B ye tam üyelik müzakerelerinin devam etmesi
•
Ortadoğu ve Avrupa pazarlarına açılımda Ülkemizin avantajlı konumu
•
Karşılıklı vize uygulaması bulunmaması
Zayıf Yönler
•
Tanıtım eksikliği
•
Ülke ve marka imajı yaratma konusunda yetersizliğimiz.
103
•
Ekonomik ve ticari düzeyde diyalog eksikliği, İşkonseyi’nden başka bir ekonomik ve
ticari tartışma platformunun bulunmaması
•
Uzaklık, Zaman dilimi (+6-7 ‘lik saat farkı)
•
Ülke ve Marka imajımızın olmayışı
•
Rekabet (Çin pazarının yakınlığı)
•
Firmalarımızın Japonya ile ticarete ‘uzak,, girilmesi zor Pazar’ ön yargısı nedeniyle
isteksiz olması
•
Japonca dışında yabancı dilde iletişim zorluğu
•
İşadamlarımızın- ihracatçılarımızın Japon iş ve çalışma anlayışını bilmemeleri.
•
Düzenli ve doğrudan gemi seferlerinin bulunmaması
•
Fuar ve sergilere Türkiye’den (Foodex Gıda Fuarı Dışında) katılım olmaması ve
japonya’ya yönelik kalıcı ve istikrarlı bir stratejimizin bulunmaması
FIRSATLAR
•
Japonya’nın Çin’e karşı, alternatif tedarikçi ülke arayışı
•
Tarım ve Gıda ürünlerinde %60 dışa bağımlı piyasadan daha fazla pay alma imkanı.
•
Ertuğrul faciası ve İran’da mahsur kalan Japonların THY ile kurtarılmasıyla Ülkemize
yönelik oluşan sempati ve ilgi
•
Ada ülkesi olan Japonyanın dünyada dost olan ülkeler gurubunda ülkemizi gösterebilmesi
•
2010 yılı Türkiyede Japon yılı etkinlikleri
•
Ülkemize yönelik ilginin giderek artması
•
THY’nin günlük seferlere ve Kargo seferlerine başlaması
•
METİ Bakanı Ohata nın Parlamentolar arası Dostluk gurubu Genel Sekreteri olması
•
Japon Şirketlerinde Çalışan Türklerin sayısının giderek artması
•
Japon Hukümetinin Yurtdışındaki faaliyetlerin arttırılmasına yönelik teşvikleri
•
Son yıllarda ülkemizle ticari ve ekonomik ilişkilerini hızla geliştiren Çin ve G.Koreye
faaliyetlerini arttırması
104
Tehditler
 Japonya’nın STA veya EOA yaptığı ülkelerle ve bölge ülkeleriyle ticaretine ağırlık ve
öncelik vermesi.
 Uzak doğu ülkeleriyle Japonya’nın giderek gelişen işbirliği,

Ülke olarak Japonya piyasasında yeralmakta gecikmemiz
 Rakip ülkelerin pazardaki paylarının giderek artması
 Japonya’nın Diğer gelişmiş ülkelere kıyasla daha yüksek ticari kriterlerinin ve teknik
engellerin olması(Standartlar, toplum sağlığı , hijyeni vb konularda)
Karşılaşılan sorunlar
•
Gelişmiş ve uluslararası ticari kurallara göre işleyen bir Pazar olan Japonya’da
işadamlarımızın karşılaştığı ve sadece ülkemiz işadamlarına yönelik belirgin bir sorun
bulunmamaktadır. Ancak Form-A vb. bazı belgelerde şekil şartı eksiklikliği nedeniyle
sorunlarla karşılaşılabilmektedir.
•
Form-A belgesi :Müşavirliğimizi en çok mesgul eden konulardan biri olup, GTS
kapsamında Japonya’ya ihraç edilen ürünlerimiz için Odalar’ca düzenlenen Form-A
belgelerinin yeterince özenli doldurulmaması, çok sık mühür değişikliğine gidilmesi ve
Mühür örneklerinin Japon gümrüklerinde bulunmaması nedeniyle gümrük vergisi indirim
avantajından zaman zaman firmalarımızın yararlanamamasına neden olmaktadır.
•
İhracatçılarımız tarafından potansiyel arzeden sektörlerde Japon tüketicilerin tercih,
beğeni, damak tadı, göz zevki vb. kriterlerine uygun mal üretilmemesi, ambalaj,
etiketleme ve sunumdaki hatalar.
Örnek: Japon tüketicisi genelde karışık desenli, gözalıcı abartılı renkte üretilmiş ve büyük ebatlı,
kalın ev tekstili ürününe itibar etmemektedir. Mekanların küçüklüğü, hane halkının en fazla bir
veya iki kişiden oluşması, küçük ambalajlarda ürün tercih edilmesi, Japon tüketicisinin
tanımadığı ve bilmediği ülke ürününü satın almaması vb. özetle türk tüketicisiyle japon
tüketicisinin tercih ve beğeni kriterlerinin çok farklı olması.
•
Dil sorunu ve Japon iş teamüllerinin bilinmemesi, iletişim ve davranış hataları, standart,
etiket, dizayn, ambalajlama, teslimat ve kalite konularında karşılaşılan sorunlar
•
Japonya’da dağıtım kanallarının işleyişi ve Japon alıcıların satın alma özellikleri
nedeniyle yazışma yoluyla mal tanıtımı ve satışı zordur. Bu nedenle mutlaka yerinde
tanıtım, teşhir ve yüzyüze iletişim gereklidir.
105
•
Japon alıcıların karar verme sürecinin uzun olması, alım yapacağı firmayı kapasitesini,
tesisini, ve mal kalitesini yerinde görüp incelemeden kesin bağlantıya geçmemesi
nedeniyle ihracatçılarımızın sabırlı olması gerekmektedir.
•
Japonya’ya İhracatımızın İstenilen Düzeyde Artmamasının Başlıca Nedenleri
•
Ülke İmajının olmaması, tanıtım eksikliği ve sürekli-istikrarlı bir tanıtım-promosyon
çalışması ve strateji eksikliği
•
Türkiye ile Japonya arasında resmi düzeyde bir ekonomik-ticari istişare mekanizması
bulunmaması, Kobi’ler arasında iletişim eksikliği
•
Japonya Pazarının kendine has özelliklerinin İhracatçılarımızca bilinmemesi (Dil, Kültür,
ergonomik, tad, beğeni, standart, alışkanlık farklılıkları, dağıtım kanalları , geç karar
alma, bağlantı öncesi uzun süren inceleme-araştırma )
•
Japonya’nın Dış ticaretinde öncelikli ülkeler arasında Türkiye’nin yeralmaması
•
Foodex Gıda Fuarının dışında Türkiye olarak diğer önemli Fuarlarda yeralmamamız.
•
Çin ve Diğer Uzak Doğu ülkelerinin pazardaki büyük payları ve yoğun rekabet koşulları
•
Japonya Piyasasına ve tüketicilerin tercih ve beğenilerine uygun malların sunulmaması
•
İhracatçılarımızın sabır ve sebat göstermemeleri
•
İhracatçılarımız nezdinde ‘Uzak ve Zor Pazar’ olarak yerleşmiş önyargı.
•
İhracatçılarımızın Japonların deneme amaçlı ufak ölçekli şiparişleri kabul etmemeleri
veya küçümsemeleri
•
Tokyo’da, Pazar potansiyeli olan Türk ürünlerinin tanıtılıp sergilendiği bir Merkezin
mevcut olmaması (özellikle Turquality markasına sahip ürünler )
Japonya’ya ihracatımızın arttırılması için yapılmasında fayda olacağı düşünülen
faaliyetler
•
Ülke ve marka imajını oluşturacak faaliyetlerin bir Makro plan doğrultusunda, Japon
kökenli Profesyonel bir danışmanlık şirketi ile birlikte yürütülmesi, oluşturulacak
programın belirli aralıklarla tekrarlanması.(en az yılda bir kez)
•
İçinde Ticaret Müşavirliğimizin, Turizm ve Kültür Müşavirliğinin, ve Thy’nin bulunduğu,
aynı zamanda içinde Turquality grubundaki firmaların mallarının devamlı olarak
sergileneceği bir Türk Ticaret ve Tanıtım Merkezinin Tokyo’da açılması,
106
•
Türkiye İmajı yaratma ve tanıtma çalışmalarının bir bütün halinde yapılması
(THY,Turizm Müşavirliği, Narenciye, Zeytinyağı, Fındık tanıtım ve promosyonu herbiri
ayrı faaliyet ve harcama olarak yapılmaması ve koordinasyon halinde İmaj çalışmaları
kapsamında çalışılması.)
•
Japonya’daki dağıtım kanallarının işleyişinin ve Japon iş kültürünün ihracatçılarımızca
iyi incelenmesi ve özümsenmesi,
•
Uluslararası fuar ve sergilere sürekli katılım sağlanması,
•
Japon tüketici ve alıcıların tercih ve beğenilerine uygun (ölçü, renk, standart, ambalaj
detaylı etiket bilgileri vb.) mal üretilmesi,
•
Japon alıcıların karar alma sürecinin ( güven, istikrar, kalite ve kalıcı ilişki kurma isteği
gibi nedenlerle) uzun sürmesi nedeniyle ihracatçılarımızın sabırlı olmaları, yazışmalar
yoluyla ihracat yapamayacaklarını bilmeleri, Japonya pazarının kendine has özellikleri
olan (Avrupa ve Orta Doğu pazarlarından farklı özellikleri bulunan) bir Pazar olması
nedeniyle ihracatçılarımızın mutlaka Pazar özelliklerini, Japon iş kültürü ve çalışma
anlayışını ve dağıtım kanallarının nasıl çalıştığını iyi incelemeleri,
İhracatımızın attırılması Yönünde Müşavirliğimizce Yürütülen ve Olumlu Yönde ilerleyen
çalışmalar
•
2010 Mart ayında düzenlenen Foodex fuarında Zeytin yağı tadım seminerleri
düzenlenmiş, ikram ve tanıtıma ağırlık verilmiştir.
•
Foodex fuarı vesilesiyle Müşavirliğimizce Türk Zeytinyağlı Yemekleri tanıtımı
düzenlenmiş, yaklaşık 250 kişinin katılımı sağlanmıştır.
•
Japonya’da kurulu Türk Ticaret ve Sanayi Odasına ve oda’ya bağlı firmalara
Müşavirliğimizce gerekli destek verilmektedir.
•
Bahar Grubunca düzenlenen ve Türk Orkinosunun kullanıldığı Balık Fuarına
Müşavirliğimizce destek verilmiştir.
•
Tuskon Dünya Ticaret Köprüsü ve DEİK Dünya Türk işadamları Konferansı
etkinliklerine Japonya’dan katılımcı sağlanması yönünde Müşavirliğimizce gerekli
destek verilmektedir.
•
Fındık Tanıtım faaliyetlerinin yeniden yapılandırılması konusunda Müşavirliğimizce
gerekli destek verilmiş, Japonya’nın en büyük ve en etkili PR firması ile ön anlaşma
yapılmıştır.
•
İhracatçılarımızın hizmet odaklı bir hizmet anlayışı çerçevesinde, İletişim maliyetlerini
düşürmek, ihracatçıla hızlı ve güvenli ulaşımı sağlamak, müşteriye yüksek kalitede
107
hizmek vermek, Ofisimizin iş veriminin arttırılması, eşgüdümlü çalışabilmemizi
arttırmak gibi amaçlarla, Bilgisayar, İletişim, yazılım sistemlerinin yenilenmesi ve
güncelleştirme çalışmalarına da ağırlık verilmektedir.
•
Ülkemizden Japonya’ya gelen Türk firmalarıyla ve Meslek Kuruluşları (Tuskon, Tobb,
Deik, İhracatçı Birlikleri İto vs.) Temsilcileriyle ilgilenilmektedir.
•
Müsteşarlığımızca ilk kez tahsis edilen ikram-Ağırlama ödeneği kullanılarak ülkemizle iş
yapan Japonların davet edileceği bir resepsiyon aralık ayı sonunda düzenlenecektir.
•
Müşavirliğimizce ülkemizde düzenlenen uluslararası fuarlara japonya’dan düzenli olarak
Alım Heyetleri gönderilmektedir. (İstanbul Moda Haftası, Evtekstili Fuarı, Mersin
Narenciye Fuarı, Deri mamulleri, Doğaltaş, Mücevherat, Gıda) ayrıca özellikle EİB, UİB,
İTKİB ve AKİB ile doğrudan Japon firmalarına yönelik (Gıda ve Tekstil ağırlıklı) özel
alım heyetleri programları düzenlenmektedir.
•
Müşavirliğimizce rutin iş düzeninin dışında (Firma taleplerinin karşılanması, Müsteşarlık
taleplerinin karşılanması, rutin raporlama çalışmaları, temsili davet ve görüşmeler vs)
•
Greypfurt yasağıuzun süren bir çalışma dönemi sonucu 2010 yılı içerisinde
kaldırılacaktır.
•
Limon, Kiraz, Tavuk eti ihracatımız önündeki engelin kaldırılması için çalışmalar devam
etmektedir.Tavuk eti ile ilgili olarak Japonya Sağlık Bakanlığına Tarım Bakanlığımızdan
temin edilen dosya, Japonya’nınilgili kurumlarına iletilmiştir.
•
Ülkemize yönelik Alım Heyetleri organizasyonları başarı ile yüksek katılım sağlanarak
yürütülmektedir. (yılda 8-12 kez)
•
Büyük İthalatçılarla İyi ilişkiler kurulması yönünde çalışmalarımız devam etmektedir.
(AEON, İto-Yokado gibi büyük Süpermarket zincirleri temsilcileri sıklıkla bireysel
olarak veya Alım heyetleri çerçevesinde ülkemize gönderilmektedir. Her iki gurubun da
ülkemize yönelik ilgisi giderek artmakta olup Ev tekstili ürünleri, zeytinyağı, greypfrut
ihracatının başlamasıyla mal çeşitliliği artacağı düşünülmektedir.
•
Turquality etiketini haiz ve ihracat potansiyeli bulunan ürünlerin teşhir ve tanıtımının
yapılacağı Tokyo-Türk Ürünleri Tanıtım Merkezi kurulması.
•
İhracat potansiyeli bulunan sektörlerde düzenlenen uluslar arası fuarlara sürekli milli
katılım desteği sağlanması.
•
Japon Gümrükleri nezdinde tanımlı bulunan 4 adet Laboratuvar sayısı 75’e
çıkarılmış olup, bu laboratuvarlarca düzenlenecek Gıda analiz belgelerinin Japon
Makamlarınca tanınması sağlanmıştır. Bahse konu liste aşağıda yeralmaktadır.
108
トルコ共和国 (Republic of Turkey)
検査機関名 (Name)
検査機関住所 (Address)
コード
Ａ公的検査機関 (Official laboratories)
1 Ministry of Health and Welfare Refik Saydam SSYB- Refik Saydam Hifzisihha, Merkez
Public Health Center Directorate
Baskanligi, Sihhiye, Ankara, Turkey
TR10001
2 T.C.SAGLIK BAKANLIGI İZMİR
BÖLGE HIFZISSIHHA ENSTİTÜSŪ
MÜDÜRLÜGÜ
52/18 Sokak No:4
35350-Hatay-IZMIR
TR10002
3 T.C. SAGLIK BAKANLIGI İSTANBUL
BÖLGE HIFZISSIHHA ENSTİTÜSŪ
MÜDÜRLÜGÜ
10 VIL CADDESİ CİNOGLU CIKMAZI
NO.10 İCKULE ZEVTİNBURNU İ
STANBUL
TR10003
4 Cekmece Nuclear Research and Training
Center
Kucuk Cekmece, Iatanbul, Turkey
TR10004
5 T.C. AFYONKARAHİSAR VALİLİĞİ İl
Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Yukarı Pazar Cd. No: 1
AFYONKARAHİSAR
TR10005
6 T.C. AMASYA VALİLİĞİ İl Kontrol
Laboratuvar Müdürlüğü
Savadiye Mah. Mirhamza Sok. No:3
AMASYA
TR10006
7 T.C. ÇORUM VALİLİĞİ İl Kontrol
Laboratuvar Müdürlüğü
ÇORUM
TR10007
8 T.C. GAZİANTEP TİCARET BORSASI ÖZEL Gatem Bölgesi Borsa Sarayı 27170 P.K.142
GIDA KONTROL LABORATUVARI
GAZİANTEP
TR10008
9 T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE
BAŞKANLIĞI Sağlık ve Sosyal Hizmetler
Daire Başkanlığı Sağlık ve Hıfzıssıhha
Müdürlüğü
TR10009
Atatürk Bulvarı No: 16 Vefa-Eminönü /
İSTANBUL
10 T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner
A.K.Ü. Veteriner Fakültesi Özel Gıda Kontrol Fakültesi Gazlıgöl Yolu / Afyonkarahisar
Laboratuvarı
TR10010
11 TC. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
Adana İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Köprülü Mahallesi Mithat Özsan Bulvarı
01230 Yüreğir ADANA TÜRKİYE
TR10011
12 TC. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI AIR Kurtuluş mah. Baklacı yolu 41 sokak No:
ALAŞEHİR ANALYTIK ÖZEL GIDA
34/1 Alaşehir/MANİSA
KONTROL LABORATUVARI
TR10012
Ankara İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü
Gayret Mah.Şehit Cem Ersever Cad. No: 12
Yenimahalle - ANKARA
TR10013
Antalya İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Antalya Toptancı Hal İçi - ANTALYA
TR10014
Balıkesir İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Akıncılar Mahallesi Gazi Bulvarı No: 1
10100 BALIKESİR
TR10015
1
109
BURSA GIDA KONTROL VE MERKEZ
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ
Hürriyet Cad. No 126 PK.3
HÜRRİYET/BURSA
コード
TR10016
ATATÜRK CAD.NO: 33 17100
ÇANAKKALE İL KONTROL LABORATUVAR ÇANAKKALE
MÜDÜRLÜĞÜ
TR10017
Denizli İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
TR10018
Sırakapılar Mah. 1523. Sok. No: 1 20010
DENİZLİ
DİYARBAKIR
Diyarbakır İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
TR10019
20 T.C.TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
Edirne İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü
P.K.91 Edirne
TR10020
21 T.C.TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
EGE CHELAB İSTANBUL ÖZEL GIDA
KONTROL LABORATUVAR
Değirmenyolu Cad. Kutay İş Mrkz. B Blok
No:18 Kat:4 Ataşehir-İSTANBUL
TR10021
Erzincan İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü
ERZİNCAN
TR10022
Erzurum İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
İl Kontrol Müdürlüğü 50. Yıl Cad
ERZURUM
TR10023
Eskişehir İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Sazova Mah. Kütahya Yolu üzeri 26150 ESKİŞEHİR
TR10024
Üniversite Bulvarı No: 136 / B 27060
Gaziantep İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü Şahinbey / GAZİANTEP
TR10025
Giresun İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Teyyaredüzü Mahallesi Atatürk Bulvarı
No: 371 28200 GİRESUN TÜRKİYE
TR10026
HATAY KONTROL LABORATUVARI
Akevler Mah. M.Yanaray Cd. No: 4 P.k: 97
31030 Antakya / HATAY
TR10027
Isparta İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
ISPARTA
TR10028
İZMİR İL KONTROL LABORATUVAR
MÜDÜRLÜĞÜ
Üniversite Cad. No: 45 Bornova / İZMİR
TR10029
KALİTE SİSTEM ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Değirmen Sok. Ar Plaza B Blok No: 16
34742 Kozyatağı Kadıköy/İST.
TR10030
Kars İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü
Alparslan Mah. Eski Mağaracık Yolu Şehit
Asım Akçay Sokak 36200 KARS
TR10031
Kayseri İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Osman Kavuncu Cad. No:43 38050
Melikgazi/ KAYSERİ
TR10032
2
110
コード
KEROL ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUVARI
İstiklal Mah. Büyük Sk. No:60 Osmangazi /
BURSA
TR10033
Kocaeli İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Ovacık Mah. Burçak Sok. No: 10 (Tarım
Sitesi) PK: 177 Başiskele / KOCAELİ
TR10034
Konya İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Toprak Sarnıç Mah. Karacigan Camii Sok.
No:1 Meram Konya TÜRKİYE
TR10035
Mersin İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Gazi m. 1314 s. No: 7 Yenişehir MERSİN
TÜRKİYE
TR10036
MRL ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUARI
Pirireis Mah. İsmet İnönü Bulvarı No: 51
Yenişehir / MERSİN
TR10037
38 T.C TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI
MUĞLA İL KONTROL LABORATUVARI
MÜDÜRLÜĞÜ
Orhaniye Mah. Zihni Derin Cad.Kıbrık
Sokak No: 5 48000 MUĞLA
TR10038
Özel MSM GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Üç Ocak Mah. Turgut Özal Bulv. No: 3 / A
Ticaret Borsası Kompleksi TR 33050
MERSİN
TR10039
Rize İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
RİZE
TR10040
Samsun İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
Mimar Sinan Mahallesi Atatürk Bulvarı
No: 172 55200 Atakum / SAMSUN
TR10041
SENTEZ KALİTE KONTROL
LABORATUARI
ŞİŞLİ / İSTANBUL
TR10042
SİVAS İL KONTROL LABORATUVAR
MÜDÜRLÜĞÜ
Atatürk Cad. No: 88 58040 / SİVAS
TR10043
Tokat İl Kontrol Laboratuvarı Müdürlüğü
Yarahmet Mahallesi Behzat Bulvarı No: 92
60100 TOKAT
TR10044
Trabzon İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
İnönü Mah. Trabzonspor Bulvarı No: 94
61040 TRABZON
TR10045
UZMAN ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUARI
Mecidiye Mah. Bestekâr Şevki Bey Sok.
No:32 Balmumcu - Beşiktaş/İstanbul,
Türkiye
TR10046
Van İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü
VAN
TR10047
48 UZMAN KALİTE-EĞİTİM-DANIŞMANLIK
LABORATUVAR HİZMETLERİ LTD.ŞTİ.
Mecidiye Mah. Bestekar Şevki Bey Sok.
No: 32 Balmumcu - Beşiktaş / İSTANBUL
TR10048
3
111
コード
49 a&t GIDA KONTROL LABORATUVARI
Kocatepe Mah. Megacenter C.29 Blok 4. Kat
34045 Bayrampaşa - İstanbul
TR10049
50 ADAPAZARI TİCARET BORSASI ÖZEL
GIDA KONTROL LABORATUVARI
Tekeler Mah. Çevre Yolu Üzeri, Borsa
Kampüsü 54040 Sakarya/TÜRKİYE
TR10050
51 AGRIQLABEN ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Zeytinlik Mah. Altınyol Arsa Koop. 4404.
Sk. No: 2 Altınova / ANTALYA
TR10051
52 AGROLAB Gıda Su Çevre Analiz
Laboratuvarı ve Hijyen Destek Sistemleri
Ticaret Limited Şirketi
Şenol Sokak No: 3 Feride İş Merkezi D:3-4
34394 Gayrettepe-Şişli / İSTANBUL
TR10052
53 ANA MİKROBİYOLOJİ GIDA VE ÇEVRE
LABORATUVARI
Güzeloba Mah. Havaalanı cad. Kader2 Sok.
Özgüntur Sit. No:5/6 ANTALYA
TR10053
54 ANTALYA KALİBRASYON
MİKROBİYOLOJİ VE GIDA
LABORATUVARI
Yenigün Mhl. Kızılırmak Cad. Mevlana
Kavşağı, No: 14 / 3 ANTALYA
TR10054
55 AYBAK NATURA ANALİZ LAB. HİZ. TUR.
İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
Kazım Dirik Mah. Üniversite Cad.
No: 114/4 Bornova / İZMİR
TR10055
56 BAGEM FOOD CONTROL LABORATORY
Kisikli Qr. Ferah Ave. Yenisen St. No : 1
Camlica Uskudar / Istanbul
TR10056
57 BURSA İL KONTROL LABORATUVAR
MÜDÜRLÜĞÜ
BURSA
TR10057
58 ÇEVRE GIDA ANALİZ LABORATUVARI
Merkez Mahallesi Ceylan Sokak No: 24
Mert Plaza 2. Kat Kağıthane / İstanbul
TR10058
59 DÜZEN NORWEST ÇEVRE, GIDA VE
Büyükesat mh. Kaptanpaşa Sk. No: 2 / 1-2
VETERİNER SAĞLIK HİZMETLERİ EĞİTİM 06700 G.O.P. - ANKARA
DANIŞMANLIK TİCARET A.Ş.
TR10059
60 EGE CHELAB GIDA VE ENDÜSTRİYEL
ANALİZ LABORATUARLARI A.Ş.
TR10060
10028 SOKAK NO: 11 A.O.S.B. / KÜÇÜK
PARSELLER - İZMİR
61 EGE ÜNİVERSİTESİ İLAÇ GELİŞTİRME VE BORNOVA / İZMİR
FARMOKİNETİK ARAŞTIRMA &
UYGULAMA MERKEZİ ÇEVRE & GIDA
ANALİZLERİ LABORATUVARLARI GIDA
KONTROL LABORATUVARI (ARGEFAR)
TR10061
62 GALAB - BATAL LABORATUVAR
HİZMETLERİ. TİC. LTD. ŞTİ.
Kumluca - ANTALYA
TR10062
63 ORDU İL KONTROL LABORATUVAR
MÜDÜRLÜĞÜ
ORDU
TR10063
64 Intertek Test Hizmetleri A.Ş.
İntertek Alaşehir Özel Gıda Kontrol Lab.
Alaşehir / MANİSA
TR10064
65 İNTERLAB GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Haşim İşcan Mh. Mektep Sk. No:13 Antalya
- Türkiye
TR10065
4
112
66 İSTANBUL İL KONTROL LABORATUVAR
MÜDÜRLÜĞÜ
İSTANBUL
コード
TR10066
67 KONTROLLAB Gıda/Su, Çevre Analiz
Mehmet Akif Mah. Tavukçu Yolu No: 140/1
Laboratuvarı ve Hijyen Denetim Tic. Ltd. Şti. Ümraniye / İSTANBUL
TR10067
68 LTS ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Yeniyol Sk. Etap İş Merkezi B Blok No:20
D: 5-6 Acıbadem / Kadıköy / İSTANBUL
TR10068
69 MANHAN ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Fulya Mah. Prof. Dr. Bülent Tarcan Cad.
No: 14 / 1 34394 Şişli / İSTANBUL
TR10069
70 MRL MERKEZ KALINTI ARAŞTIRMA
LABORATUVARI
Pirireis Mah.İsmet İnönü Bulvarı No:51
Yenişehir/MERSİN
TR10070
71 ÖZEL ACIBADEM LABVİTAL GIDA
KONTROL LABORATUVARI İTHALAT
MUAYENE VE ANALİZ RAPORU
KÜÇÜKBAKKALLIKÖY MAH.KARAMAN
ÇİFTLİĞİ CAD. NO:2 ATAŞEHİR 34750
İSTANBUL
TR10071
72 ÖZEL PİA GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Ilıca Mah. Sarıkız Çayı Mevkii No:2
Alaşehir /MANİSA
TR10072
73 PLATİN ÖZEL GIDA KONTROL
LABORATUVARI
Bahçelievler mah. 5027. Sok. No: 1 Kat: 3
D-7-9 ANTALYA
TR10073
74 SAMSUN TİCARET BORSASI ÖZEL GIDA
KONTROL LABORATUVARI
Kıran Mh. Gıda Borsası G Blok No: 1
Yeşilkent / SAMSUN
TR10074
75 SANİTER GIDA - ÇEVRE BİLİMİ
TEKNOLOJİLERİ MÜHENDİSLİK
DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ.
Kasap sok. Eser Apt. B Blok No: 18 Kat: 4
Daire: 39 Esentepe / İSTANBUL
TR10075
5
113
BÖLÜM 10
YARARLI ADRESLER
TC. Tokyo Büyükelçiliği:
2-33-6 Jingumae, Shibuya-ku,
Tokyo, 150-0001 Japan
Telefon:(++81-3) 6439-5700
Faks:(++81-3) 3470-5136
E-Posta: [email protected]
web sitesi: http://tokyo.be.mfa.gov.tr/
Ticaret Müşavirliği:
Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor
2–33–6 Jingumae, Shibuya-ku,
Tokyo 150-0001 / JAPAN
Tel1: 81-3-3470 6723 Tel2: 81-3-6439-5732
Tel3: 81-3-6439-5700 Fax:81-3-3470-6280
Web: www.musavirlikler.gov.tr
E-mail: [email protected]
Japonya’nın Ankara Büyükelçiliği
Japonya Büyükelçiliği, Türkiye
Reşit Galip Caddesi, No:81, G.O.P
06692 Ankara - Türkiye
Tel: +90-(0)-312-446 05 00
Faks: +90-(0)-312-437 18 12
Web: http://www.tr.emb-japan.go.jp/
E-mail:
Konsolosluk İşleri İçin E-Mail Adresi: [email protected]
(Vize, Evlenme ve Konsolosluk İşleri)
Ekonomiyle İlgili Konular İçin E-Mail Adresi: [email protected]
(Yerel Projeler İçin Hibe Yardımı Programı ve Ekonomi Konuları)
Kültürel Konular İçin E-Mail Adresi: [email protected]
(Kültür Hibesi, Burslar, Kültürel Etkinlikler, Kütüphane, vb.)
Jetro İstanbul Bürosu:
Büyükdere Cad. Maya Akar Center E Blok Kat 14 Daire 54
Esentepe- 82 280 İstanbul
Tel: 0 212 275 51 80
Fax: 0 212 288 07 39
Web sitesi: İstanbul Ofisi www.jetro.org.tr
Japonya Ofisi: www.jetro.go.jp
İşlenmiş Ürün İthalatını Geliştirme Yatırım Promoson Organizasyonu (MIPRO)
1-3, Higashi-Ikebukuro 3-chome
114
Toshima-ku TOKYO 170-8630 Japan
Tel : (813) 39882791
Fax : (813) 39881629
URL : http://www.mipro.or.jp
Bazı önemli adresler:
Ministry of Economy, Trade and Industry
1-3-1 Kasumigaseki, Chiyoda-ku, Tokyo 100-8931
Tel: +81-3-3501-1511
http://www.meti.go.jp/english/index.html
Ministry of Finance (Zaimusho)
Tel: +81-3-3581-4111
http://www.mof.go.jp/english/
Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries
Tel: +81-3-3502-8111
http://www.maff.go.jp/e/
Ministry of Health, Labour and Welfare
Tel: +81-3-5253-1111
http://www.mhlw.go.jp/english/index.html
National Tax Agency
Tel: +81-3-3581-4161
http://www.nta.go.jp/foreign_language/index.htm
Statistics Bureau
19-1 Wakamatsu-cho, Shinjuku-ku, Tokyo 162-8668
Tel: +81-3-5273-2020
Fax: +81-3-5273-1180
http://www.stat.go.jp/english/index.htm
Small and Medium Enterprise Agency
Tel: +81-3-3501-1511
115
Fax: +81-3-3580-8426
http://www.enecho.meti.go.jp/english/index.htm
Japonya Zincir Mağazalar Birliği
Toranomon #40 Mori Bldg., 5-13-1
Toranomon Minato-ku, Tokyo 105-0001
Phone: +81/3/3433-1290 Fax: +81/3/3433-1297
Japonya Restoranlar Birliği
Ginza 8-10 Bldg.
8-10-8 Ginza
Chuo-ku, Tokyo 104-0061
Phone: +81/3/3571-2438 Fax: +81/3/3571-7090
www.joy.ne.jp/restaurant/
DİĞER ÖNEMLİ ADRESLER
Japonya Alışveriş Merkezleri Konseyi
13th Fl. Forefront Tower Bldg., 3-12-1
Kachidoki, Chuo-ku, Tokyo 104-0054
Tel: 03-3536-8121 Fax: 03-3536-8120
URL: http://www.tip.or.jp/jcsc
Japonya Çok Katlı Mağazalar Birliği
7th Fl. Yanagiya Bldg., 2-1-10
Nihonbashi Chuo-ku, Tokyo 103-0027
Tel: 03-3272-1666 Fax: 03-3281-0381
Japonya Doğrudan Pazarlama Birliği
6th Fl. 32 Mori Bldg., 3-4-30 Shiba
Koen Minato-ku, Tokyo 105-0011
Tel: 03-3434-4700 Fax: 03-3434-4518
URL: http://www.jadma.org
Japonya Doğrudan Satış Birliği
4th Fl. Hosoi Bldg., 4-1 Yotsua
Shinjuku-ku, Tokyo 160-0004
Tel: 03-3357-6531 Fax: 03-3357-6585
Japonya Franchising Birliği
Elsa Bldg., 3-13-12 Roppongi
Minato-ku, Tokyo 106-0032
116
Tel: 03-3401-0421
Fax: 03-3423-2019
Japonya Küçük İşletmeler Birliği
Toranomon, Minata-ku, Tokyo
105-0001
Tel: 03-5470-1569 Fax: 03-5470-1527
URL: http://www.jsbc.go.jp
Japonya Standartlar Kuruluşu (JSA)
4-1-24 Akasaka, Minato-ku,
Tokyo 107-8440
Tel: 03-3583-8001 Fax: 03-3586-2014
Japonya Gümrük Tarifeleri Kuruluşu
8th Fl. Jibiki No.2 Bldg., 4-7-8
Kojimachi,Chiyoda-ku Tokyo 102-0083
Tel:03-3263-7221 Fax:03-3263-77972
URL: http://www.kanzei.or.jp
Japonya Ticari Arbitraj Birliği
4th Fl. Taisho Seimei Hibiya Bldg.,
1-9-1 Yurakucho, Chiyoda-ku,
Tokyo 100-0006
Tel: 03-3287-3051 Fax: 03-3287-3054
URL: http://www.jcaa.or.jp/
Japonya Gümrük Komisyoncuları Birliği
6th Fl. New Diamond Bldg., 1-4-4
Kasumigaseki, Chiyoda-ku, Tokyo 1 0 0 - 0 0 1 3
Tel: 03-3508-2535 Fax: 03-3508-7796
Japonya Uluslararası Lojistik Firmaları Birliği, Inc.
New River Tower Bldg., 1-16-11
Shinkawa, Chuo-ku, Tokyo 104-0033
Tel: 03-3297-0351 Fax: 03-3297-0354
117
Kaynaklar
T.C. Tokyo Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği-2008 Yıllık Raporu
T.C. Tokyo Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği-Bilgi notları
T.C. Tokyo Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği-2009 Japonya Ülke Sunumu
T.C. Tokyo Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği-Değerlendirme Raporları
T.C. Tokyo Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği-Alım Heyetleri Raporları
Japonya Ülke Profili, İGEME 2009
Japonya Ülke Raporu; İGEME 2009
T.C. Dış İşleri Bakanlığı, www.mfa.gov.tr
Jetro Gıda Raporu
Jetro İstatistikleri- http://www.jetro.go.jp/
Meti İstatistikleri- http://www.meti.go.jp/english/index.html
Statistics Bureau http://www.stat.go.jp/english/index.htm
T.C. Tokyo Büyükelçiliği Hazine Müşavirliği
Yararlı Linkler
http://www.musavirlikler.gov.tr/ Ticaret Müşavirlikleri Web Sayfası
www.jetro.go.jp JETRO, Japon Dış Ticaret Kuruluşu web sitesi
www.mofa.go.jp/policy/economy/gsp Japonya GSP Programı
http://www.cia.gov CIA
http://www.stat.go.jp/english/index.htm Statistics Bureau
http://www.mipro.or.jp Manufactured Imports and Investment Promotion Organiziation
118

japonya yıllık raporu (2009)

Transkript

Benzer belgeler

Japonya - Tire Ticaret Odası

gana ülke profili

Yaşlandıkça daha da insan olduğumu hissediyorum.

japonya`yı tanıyalım

Ülke Raporunun içeriğini görmek için tıklayınız..

1 Kalkınma Tartışmalarında Japon Modelinin Yükselişi

Japonya Ülke Raporu

Japonya Rehberi