Besi Başlangıç

Besi Başlangıç
BESİ NEDİR?
Damızlık özelliği göstermeyen genç erkek ve dişi sığırların et üretimi ve et kalitesini
arttırmak, büyüme dönemlerinden istifade edilerek büyümelerini en ekonomik biçimde teşvik
etmek ve maksimum ekonomik canlı ağırlıklarına bir an önce ulaşmalarını sağlamak amacıyla
uygulanan besleme programı besi olarak tanımlanır.
Ayrıca süt sığırı işletmelerinden kadro dışı bırakılan kısır düveler ve inekler ile süt
verimleri düşük ve yaşlı ineklerden daha fazla et elde etmek için bu hayvanlara kesimden önce
belirli bir süre özel bir besleme uygulanır.
İşte bu şekilde yapılan tüm faaliyetlere Sığır Besiciliği denir.
BESİ PERFORMANSI NEDİR?
Sığır besiciliğinde karlılık ve verimlilik için temel oluşturan 3 büyük kural vardır. Bunlar;
1- Uygun ırkların kullanımı ve uygun sürelerin seçimi,
2- Uygun rasyon ve yöntemlerin uygulanması,
3- Uygun barınaklarda uygun bakımların yapılmasıdır.
Bu kuralların uygulanmasıyla karlılık için 2 önemli hedef gerçekleştirilmeğe çalışılır.
 Günlük Canlı Ağırlık Artışı(GCAA): Bunu hesaplamak için besi sonu canlı ağırlıktan
besi başı canlı ağırlık çıkartılarak besi süresine bölünür.
 Yemden Yararlanma Yeteneği(YYY): Bu da sığırın besi süresi içinde yediği yem
miktarının(kg/KM), aynı besi süresinde kazandığı ağırlığa(kg) bölünmesiyle elde edilir.
Genç hayvanların YYY yüksektir.
Besicilikte GCAA ve YYY 'nin her ikisine birden Besi Performansı denir.
BESİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER:
Besi hayvanının GCAA 'nı ve YYY 'ni etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
1- IRK
2- YAŞ
3- CİNSİYET
4- VÜCUT YAPISI VE DIŞ GÖRÜNTÜ(KONDÜSYON)
5- BESLEME ŞEKLİ VE KABA-KESİF YEM ORANLARI
6- YEMLERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
7- BESİ SÜRESİ
8- AHIR BARINAK DURUMU
9- KARANTİNA VE DEZENFEKSİYON
Besi Performansını nasıl geliştirebiliriz:
3 anahtar hedef :
- Başlangıcı iyi yap !
- Maksimum kas oluşumunu sağla !
- Besi bitişini iyi yap !
… iyi performans için iyi beslenme gereklidir.
Irk : Bir çok araştırma Montafon(Esmer) sığırların ve bunların melezlerinin yerli ırklara göre
iki misli daha iyi yemden yararlanma yetenekleri olduğunu ortaya koymuştur.
Yerli ırkların GCAA 750-800gr. iken, kültür ırklarımızda ve bunların melezlerinde
(Holştayn ve Simental) ortalama 1200-1400gr.’ı bulmaktadır. Yerli ırklarımız içinde GCAA en
iyi olan ırk Doğu Anadolu Kırmızısı’dır. İthal edilen ırklar arasında Angus ve Hereford 14001500 gr GCAA kazanırken, Şarole ve Limuzin ırklarında 1600- 1800gr GCAA
kazanılabilmektedir.
Besicilikte Kullanılan Yerli Irkları :
Yerli Kara, Doğu Anadolu Kırmızısı(DAK),Boz Step, Güney Anadolu Kırmızısı(GAK), Yerli
Güney Sarı Sığırları, Zavot.
Besicilikte Kullanılan Kültür Irkları :
Siyah-Beyaz Alaca(Holstein), Esmer ırk(Montafon), Jersey, ve son zamanlarda ithal edilen
Simental, Şarole, Limuzin, Hereford ve Angus ırklarıdır.
Etçi Sığırlarda Olması Gereken Özellikler :
12345678-
Baş küçük, kısa, geniş, ağız büyük, dudaklar kalın,
Boynuzlar kısa, ince, gözler belirgin bakışlar canlı,
Boyun kalın, göğüs derin,sırt çizgisi düz,
Omuzlar geniş ve cidago ile düzgün bağlantılı,
Sağrı uzun, beden yuvarlak,
Açlık çukurluğu dolgun,
Bacaklar kısa, iki bacak arası geniş, yerden yapılı,
Kaburgalar yuvarlak, uzun ve aralıklı, vücuda bağlantısı dik olmalıdır.
Buna karşılık; vücudu dar, karnı sarkık, göğüs derinliği az olan hayvanlar ise besi
materyali oluşturmazlar.
IRK
Yerli Kara
Boz ırk
Doğu Anadolu Kırmızısı
Karacabey Esmeri
Holstein
Esmer *DAK Melezi
Simental
Angus–HerefordLimusin- Şarole
Günlük
Ortalama Canlı
Ağırlık
Artışı (kg)
0.650
0.800
0.750
1.180
1.200
1.200
1.400
1400 1500
Yemden Yararlanma Oranı
(Feed Conversion)
Yem/Ağırlık Artışı
(kg)
18/1
7/1
15-18/1
6/1
7/1
8/1
6/1
5-6/1
Yaş : Olgunluk çağına ulaşmamış genç hayvanlar besiye alınmalıdır.
 Kültür ırklarında olgunluk çağı 1,5 yaş,
 Yerli sığırlar için ise 2,5 yaştır.
Cinsiyet: Erkek sığırların(dana, tosun) besi performansı dişi sığırlardan ve kısırlaştırılmış erkek
sığırlardan çok daha iyidir. Bu nedenle erkek sığırlardan üretilen etin maliyeti daha düşüktür.
Vücut yapısı ve dış görüntü(Kondüsyon): Erkek hayvanlar yukarıda bahsettiğimiz etçi
sığırlarda olması gereken özellikleri taşımalıdır. Buzağılık döneminde iyi bir bakım besleme
geçirmiş, iskelet çatısı kurulmuş, ancak daha sonra hastalık dışı nedenlerle(açlık, bakımsızlık,
stres, v.s.) cılız kalmış hayvanlar ile başarılı besi yapılır. Yetersiz beslemeden gelen zayıflık
ilaçlama, aşı, iyi bir yem formulasyonu ile yaşıtlarına göre daha hızlı bir besi performansı
sağlanarak besi esnasında telafi edilebilir, fakat kronik bir hastalıktan ileri gelen zayıflığın hem
tedavisi zordur hem de tedavi giderleri fazla olabilir.
Besleme Şekli ve Kaba-Yoğun Yem Oranları:
Genel olarak Sığır Besisi 3 aşamada gerçekleşir.
1- Besi Başlatma Dönemi: Hayvanların satın alınıp besi yerine getirilmesi ve esas yemlemeye
geçilmesine kadar olan dönem. Hazırlık dönemi de denir
2- Besi Geliştirme (Yoğun Besi) Dönemi: Esas yemlemenin yapıldığı dönem. Maksimum kas
yoğunluğunun alındığı dönem
3- Besi Bitirme Dönemi: Ette mermerleşmenin sağlandığı, boşlukların doldurulduğu, besinin son
45 günü.
Besi Başlatma Dönemi: Nakliye ile başlar. Nakliyede 1 metrekare’ye 2,5 dana, ergin sığırların
nakliyesinde ise 1,5 metrekare’ye 1 dana yer ayrılmalıdır. Yol firesine karşı nakliye öncesi
hayvanlara antibiyotik uygulanmasında yarar vardır. Nakliye esnasında zaman zaman su ve kuru
ot verilmeli, su verilmemişse nakliye sonrası hayvan bağlandıktan 12 saat sonrasına kadar su
verilmemelidir. İlk 2 gün hayvanlara mümkünse sadece kuru ot verilmelidir.
İşletmeye gelen hayvanlar mutlaka tartılmalı ve besi başı canlı ağırlıkları tesbit edilmelidir. Bu
dönemin başında hayvanlara paraziter ilaçlama ve aşılama yapılmalıdır.
‘Çiftliğim AgroMarket Teknik Ekibi’