Hüseyin ÖCAL

T.C. ORMAN VE SU
İŞLERİ BAKANLIĞI
ZEYRA
ve
KONU:
SUNUM YAPAN:
ELEKTRİK
HÜSEYİN ÖCAL
DEVLET SU İŞLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ZEYRA
BARAJLAR VE
HİDROELEKTRİK
SANTRALLAR DAİRESİ
BAŞKANLIĞI
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
HAZIRLAYAN
YRA
ZE
MÜHENDİSLİK
MÜŞAVİRLİK
LİMİTED ŞİRKETİ
Tel:+90 312 472 10 45
ZEYRA
BARAJ ve H.E.S. ELEKTRİĞİ
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
1.GİRİŞ
-
-
Tarih boyunca insanların su ile olan bağları hiç azalmamış
aksine çeşitlenmiştir. Bu nedenle suya olan talep her geçen
gün artmaktadır. Bu artışa paralel olarak suya olan talepte her
geçen gün artış göstermiştir.
Ancak doğal su kaynakları artma yerine
sürekli
azalmakta, akarsular, kaynağından çıktıktan sonra akar su
yataklarından akarak denizlere dökülerek yok olmaktadır.
Suyun enerjisinden daha fazla yararlanılması için
biriktirme yoluna gidilmiştir.
Bu amaçla bentler, göletler ve barajlar inşa edilmektedir.
İnşa edilen su yapılarında biriktirilen su öncelikle isale hatları
ile taşınarak evlerimizde kullanıma sunulmuştur.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
-
Barajlarda biriktirilen suların kullanım alanları;
-Evlerimizde içme temizlik.
-Taşkın koruma
-Tarım arazilerinin sulanması
-Elektrik enerjisi
-
Su yapılarının kullanım sürecinde amacına göre
çeşitli yardımcı ekipmana ihtiyaçları vardır.
-İsale hatları.
-Ölçüm ekipmanları.
-Kontrol kapak ve vanaları.
-Galeriler ve kontrol vana odaları havalandırması.
-Elektrik üretim santrallerinde yer alan yardımcı teçhizat.
-Tüm bu teçhizatın işletmesi için gerekli elektrik enerjisi.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
2. BARAJ VE H.E.S. LERDE ELEKTRİK İHTİYACI
Sulama amaçlı barajlarda kurulan teçhizatın elektrik enerjisi
ihtiyacı ulusal elektrik şebekesinden ENH (enerji nakil hattı) ile
alınarak baraj sahasında yer alan teçhizatın kullanımı için
dağıtılmaktadır, yüksek gerilim seviyesinde ENH ile baraj sahasına
taşınan elektrik enerjisi bir transformatör ile 230/400 V. Seviyesindeki
cihazların işletilmesi ile baraj çevre, galeriler ve vana odalarının
aydınlatmasında kullanılır.
Hidroelektrik üretim amaçlı yapılan barajların ekipman ve
aydınlatma, havalandırma ile ısıtma sistemlerinin elektrik ihtiyacı
Santralde üretilen elektrik enerjisinden karşılanır. Hidroelektrik
santrallerde ayrıca acil durumlar için kullanılmak üzere acil ihtiyaç
dizel jeneratör ile akü-redresör grubu teçhiz edilmektedir.
ZEYRA
3. BARAJ VE H.E.S LERDE ELEKTRİK ÜRETİMİ
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
ÖRNEK PROJE
Bu bölümde haziran 2011 tarihinde kabulü yapılarak hizmete açılan
Karabük ve Zonguldak illeri sınırları içerisinde bulunan
Tefen Regülatörü ve Hidroelektrik santralına ait elektrik proje tanıtımı
yapılacaktır.
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Tesis hakkında genel bilgi
Tefen Hidroelektrik Santralı Batı Karadeniz bölgesinde, Zonguldak ili,
Gökçebey İlçesi’nin 1 km güney doğusunda yer almaktadır. Doğusunda
Karabük il merkezi ve Yenice ilçe merkezi, batısında ise Devrek ilçe
merkezi proje alanını çevreler.
•Santral de üretilen elektrik enerjisi 31.5 kV bara çıkışındaki 2 adet
kesicili çıkış hücresi üzerinden Tefen HES Çaycuma TM ENH nın ilk
direğine çift devre kablo ile irtibatlandırıldıktan sonra, 16.7 km’lik çift
devre 3x477 MCM ile ÇAYCUMA TM nin 31.5 kV bara girişindeki
fiderlere bağlanmıştır. 31.5 kV şalt sisteminde seçilen tüm malzemeler
Ulusal elektrik şebekesi kriterlerine uygun olarak kısa devre akımı 16 kA
değeri baz alınarak (10-20 kA) seçilmiştir.
•Tefen HES kurulu gücü her biri 11,470 MW m olmak üzere 3 adet
düşey eksenli françis üniteden meydana gelmiştir..
ZEYRA
Tefen regülatörü:
Tefen regülatörü Karabük İli Yenice İlçesinin 5 km batısında, Kayadibi
Mahallesi sınırları içerisinde Yenice Çayı üzerindedir.
Regülatör kret kotu
:
102.10 m.
İletim yapısı kanallar ve tünellerden oluşmaktadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Regülatör kapakları;
1 Takım çakıl geçidi kapağı .
•
8 adet Regülatör dolusavak işletme kapağı ve bunlara ait batardo
kapakları. Dolusavak kapakları elektro hidrolik kumandalı olup
SCADA-OTOMASYON sistemi ile santral ana kumanda odasından
ve mahallinden işletme yapılmaktadır Batardo kapakları normal
işletme şartlarında sürekli açıktır. İşletme kapaklarına bakım
yapılması gerektiğinde kapatılır. Batardo kapak Kumandası mobil
vinç ile yapılacaktır.
•
Su alma kapakları çökeltim havuzu girişinde yer almaktadır. 4
adet su alma kapağı elektro hidrolik kumandalı olup SCADA
sistemi marifeti ile santral ana kumanda odasından ve mahallinden
işletme yapılacaktır. çökeltim havuzu çıkışında sifon yapısından
hemen önce silt yıkama kapağı bulunmaktadır.
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Regülatör elektrik enerjisi temini:
–
Regülatör yapısı aydınlatması, bakım prizleri kapak kumanda
panoları ile güvenlik ve izleme kamera sistemi için gerekli
elektrik enerjisi, regülatör yapısı yakınından geçen ulusal
elektrik sistemi 31.5 kV ENH’dan alınarak 100 kVA gücünde
direk tipi transformatör postası tesis edilmiştir.
–
Bundan başka Acil durumlarda kullanılmak üzere elektrik
enerjisi kesildiğinde otomatik olarak devreye dizel jeneratör
tesis edilmiştir.
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Regülatör topraklaması:
–Regülatör yapısında kurulacak olan trafo postası için TEDAŞ
yönetmeliklerine göre topraklama tesisi yapılmıştır.
–Bundan başka regülatör yapısı temeli, kapak yuvaları çelik
kısımları topraklaması için regülatör yapısı temeli çevresine
topraklama iletkeni serilerek topraklama ağı teşkil ettirilmiştir.
–Bu topraklama sistemine kapak kaldırma mekanizmaları, elektrik
motorları, elektrik panoları, aydınlatma direkleri, kablo boru ve
kanalları, merdiven ve çelik korkuluklar irtibatlanarak güvenli bir
topraklama sağlanmıştır. Topraklama sistemi elektrik tesisleri
topraklama yönetmeliğine uygun olarak tesis ve temin edilmiştir.
ZEYRA
Yükleme havuzu:
Yükleme havuzu hidroelektrik santralda elektrik enerjisine
çevrilecek suyun yükleneceği, tortuların temizlendiği ve ünitelerin ani
devre dışı durumların da Regülatörden gelen suyun yükleme havuzu
açık savağından nehir yatağına aktarıldığı bir yapıdır. Suyun
Regülasyonu yükleme havuzu giriş kapağı ve gerektiğinde uzaktan
kontrol ile Regülatör Su Alma Yapısı kapakları ile yapılmaktadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Yükleme havuzu kapakları:
Yükleme havuzu kapak yapıları şu kısımlardan oluşmaktadır.
•Yükleme havuzunda 3 adet su alma yapısı kapağı bulunmaktadır. Su
alma kapaklarından başka 2 adet taşma savak kapağı mevcuttur.
•Su alma ve taşma savak kapakları elektrohidrolik kumandalı olup,
SCADA-OTOMASYON sistemi marifeti ile santral ana kumanda
odasından ve mahallinden işletme yapılacaktır. Bunlardan başka tünel
in Yükleme havuzuna bağlandığı noktada tünel çıkış batardo kapağı
mevcuttur. Tünel çıkış batardo kapağı normal işletme şartlarında açık
olacak, yükleme havuzunun boşaltılması gerektiğinde Tünel çıkış
batardo kapağı mobil vinç kullanılarak kapatılarak yükleme havuzu
kuruya alınacaktır.
•Santral ünite girişinde ise 3 adet türbin giriş vanası ( Kelebek Vana)
bulunmaktadır. Kelebek vana Türbin imalatçısı tarafından temin ve
tesis edilmiştir. Giriş vanaları Lokal/Manuel/ ve SCADA sistemi ile
otomatik olarak kumanda edilmektedir.
•Yükleme havuzu elektrik enerjisi santral iç ihtiyaç panosu kesintisiz
barasından alınmaktadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Yükleme havuzu Topraklaması:
Yükleme havuzu kapak yapıları, elektrik panoları, kapak kaldırma
üniteleri ile aydınlatma direkleri ve çevre koruma çitleri topraklaması
yapılmıştır. Yükleme havuzu topraklama sistemi, cebri boru boyunca
çekilen topraklama iletkeni ile santral ana topraklama ağına
irtibatlandırılarak eş potansiyel sağlanmıştır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Santral:
•
Tefen HES Santral Binası 62,75 kotunda, eni 23.15 metre, boyu
49 metre, yüksekliği ise 15.2 metre olarak projelendirilmiştir.
•Türbin eksen kotu 53,00 m.
•Kuyruksuyu kotu;
Min
:
56,04 m
İki ünite işletmede iken :
56,07 m
Üç ünite işletmede iken :
56,20 m
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Tefen H.E.S. Elektromekanik teçhizat seçimi:
Türbin:
Türbin mil gücü 37.5 m nominal net düşü de,
Ünite Başına 33,17 m3 /sn lik su debisinde 11470 kWm güç
vermektedir.
Santraldeki toplam mekanik güç 3x11470=34,410 kWm dir
Nominal devir sayısı 250 d/d.
Üç ünite düşey eksenli francis tipi türbin seçilmiştir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
HİDROELEKTRİK SANTRAL SİSTEMİ
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
HİDROELEKTRİK SANTRAL
ENERJİ ÜRETİM ŞEMASI
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Jeneratör:
Jeneratör gücü aşağıdaki formüle göre hesaplanır
PG = PT x ηG / pf
PG : Jeneratör gücü (kVA)
PT : Türbin gücü (kW)
ηG : Jeneratör verimi
pf
: Jeneratör güç faktörü
PG = 11470 x 0.968 / 0.9 = 12336 kVA olarak bulunur.
12340 kVA jeneratör seçilmiştir.
Jeneratörler; Türbin milinden aldığı mekanik enerjiyi elektrik enerjisine
çeviren makinelerdir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
JENERATÖR ÖZELLİKLERİ
Jeneratörler; Türbin milinden aldığı mekanik enerjiyi elektrik
enerjisine çeviren makinelerdir.
Jeneratör ana parçaları
- Stator
- Rotor
- İkaz Sistemi
- Otomatik gerilim regülatörü /AVR
- Taşıyıcı kılavuz yataklar
- Soğutma sistemi.
- Yağlama sistemi.
- Frenleme sistemi
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Jeneratörlerin Teknik Değerleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Miktarı
Tipi
Çalışma şekli
Nominal gücü
Uç gerilimi
Güç faktörü
Frekansı
Dönüş hızı
Tahrik şekli
İkaz şekli
Kısa devre oranı
İzolasyon sınıfı
: Üç(3) takım
: 3 fazlı senkron generatör
: Devamlı
: 12340 kVA
: 10.5± %10 kV
: 0.9 (endüktif)
: 50 Hz
: 250 d/d
: Francis tipi türbin miline direkt akuple
: Kendinden ikazlı.
: 1’den büyük
:F
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Jeneratör çıkış hücresi ;
Jeneratör çıkışında Jeneratörde
üretilen elektrik enerjisinin ölçümü ve korumasının yapılabilmesi için
gerekli değerleri sağlayan akım ve gerilim trafoları ile parafudr ve
terminallerin yer aldığı bir hücre kullanılmaktadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Nötr Topraklama dirençleri ;
Jeneratörlerin herbirinin (nötr) noktaları bir direnç üzerinden
topraklanmıştır.
Yükseltici transformatörlerin Nötr noktaları da 20 Ohm 1000 A / 5 sn
direnç üzerinden topraklanmıştır.
ZEYRA
• Ünite Transformatörleri:
Tesisteki 3 adet 12340 kVA gücündeki jeneratörlerin her biri için
13000 kVA 10,5/33 kV ±%2x4,55 ünite transformatörü seçilmiştir.
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Ünite Transformatörlerinin Teknik
Değerleri
Miktarı
: Üç(3) takım
Tipi
: Harici tip, üç fazlı, yağ izoleli
Normal gücü
: 13000 kVA
Anma gerilimi
: 10.5/31.5 kV ±2x4.55%
Frekansı
: 50 Hz
Bağlantı gurubu
:YNd11
Soğutma şekli
: ONAN
Nötr bağlantısı : 20 ohm direnç üzerinden toprak bağlantılı
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
36 kV şalt sistemi
Tefen HES santral binasında üretilen ve Yükseltici trafolar ile 31.5 kV
seviyesine çıkarılan elektrik enerjisinin koruma, kumanda, ölçme koruma,
senkronizasyon ve dağıtımının sağlanması amacı ile YG hücreleri tesisi
projelendirilmiştir. Bu amaçla santral binasında 36 kV şalt odasında
metal-muhafazalı modüler YG hücreleri projelendirilmiştir.
Geçmiş dönemlerde 36 kV şalt sistemleri açık tipte yapılmakta idi, bu
yöntemle yapılan şalt hücreleri çok büyük olmakta, idi, gelişen teknoloji
ile birlikte şalt sistemleri külmüş kompakt yapı haline dönüşmüşlerdir.
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
36 kV şalt hücreleri
H01-H02-H03
Jeneratör1-2-3 giriş fideri Metal-muhafazalı
kesicili hücre; SF6 yük ayırıcı, kesici, akım ve
gerilim trafoları ve S80 serisi koruma rölesi ile
kompakt yapıdadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
36 kV şalt hücreleri
H04
Bara gerilimi ölçü hücresi; Ana baradaki gerilimi ölçmek ve
üniteler ile senkronizasyonu sağlamak için referans gerilimi
veren gerilim trafosu, sigoratalı ayırıcısı ile birlikte kompakt
yapıdadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
36 kV şalt hücreleri
H05-H06
İç İhtiyaç TR besleme hücresi sigortalı yük
ayırıcılı metal muhafazalı hücre, ana ve yedek
olmak üzere iki takım kullanılmıştır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
36 kV şalt hücreleri
H07-H08
HES ölçüm hücresi Metal muhafazalı hücre
Satışa esas enerji ölçümü santral binasında
yapılmaktadır, iki takım olarak temin edilmiştir. Akım, gerilim tarafoları,
sigortalı ayırıcısı ve hem verilen hem de tüketilen enerjiyi ölmede
kullanılan elektronik sayaç ile birlikte kompakt yapıdadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
36 kV şalt hücreleri
H09-H10
ENH na çıkış fideri Metal-muhafazalı kesicili hücre;
SF6 yük ayırıcı, kesici, akım ve gerilim trafoları ve S40
serisi koruma rölesi ile kompakt yapıdadır.
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Akım trafoları
Akım dönüştüren cihazlardır. Primer sargısından geçen akım
büyüklüğünü dönüştürme oranı nispetinde sekonder sargısına yansıtırlar.
Akım trafoları sekonder sargı akım değerleri 1A, 2A ve 5A olarak dizayn
edilirler. Akım trafoları sekonder sargıları açık bırakılmamalıdır. Trafo
dizayn parametreleri olarak primer/sekonder akım değerleri, sekonder
sargı kapasitesi VA olarak belirtilir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Gerilim trafoları
Gerilim dönüştüren cihazlardır. Primer sargısına uygulanan gerilim büyüklüğünü
dönüştürme oranı nispetinde sekonder sargısına yansıtırlar. Gerilim trafoları
sekonder sargı gerilim değerleri 100V-110V olarak dizayn edilirler. Gerilim trafoları
sekonder sargıları kısa devre yapılmamalı ve kısa devrelere karşı korunmalıdır.
Trafo dizayn parametreleri olarak primer/sekonder gerilim değerleri, sekonder sargı
kapasitesi VA olarak belirtilir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Koruma ve senkronizasyonu:
Tefen HES santral binasında üretilen elektrik enerjisinin koruma,
kumanda ve senkronizasyonunun yapılarak ulusal elektrik şebekesine
bağlandığında emniyetli bir şekilde yük aktarımı sağlanması için,
uygun koruma ve senkronizasyon yapılmıştır Senkronizasyon sistemi
üç adet ünitenin şebeke ile senkronize olmasını sağlamaktadır.
Aşağıdaki koruma röleleri, jeneratörde ve sistemde meydana
gelebilecek elektriksel arızalara karşı Türbin ve jeneratörü korumak
için kullanılmıştır. Kullanılan koruma rölesi jeneratör korumaları için
geliştirilmiş nümerik kombine (SEPAM 80 Serisi) dijital koruma rölesi
ve hat koruma olarak (SEPAM 40 Serisi) dijital koruma rölesi
kullanılmıştır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Eski dönemlerde koruma röleleri şimdiki gibi kompakt yapıda değildi,
her bir koruma için ayrı bir röle kullanılmakta idi. Yarı iletken
teknolojisinin gelişmesi ile birlikte röleler küçülmüş ve kompakt bir
yapıya bürünmüştür. Öyle ki bir santralde 15-20 röle kullanılıyorken
yeni teknoloji ile bir tek röle kombinasyonu bu iş için yetmektedir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
Tefen HES de teçhiz edilen koruma röleleri tarafından
sağlanan korumalar listesi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ünite Diferansiyel Koruma
Stator Toprak Koruma 90%
Düşük/Yüksek Frekans Koruma
Aşırı Gerilim
Aşırı yük Rölesi
Ters Güç Rölesi
Düşük İkaz
Dengesiz Yük
Aşırı İkaz
Toprak Diferansiyel
Aşırı Akım
Nötr Aşırı Akım
Trafo Korumaları
(87 TG )
(59N)
(81)
(59)
(49)
(32R)
(40)
(46)
(24)
(87TN)
(51N/50)
(50/51N)
(95TI, 71T01, 26 T0, 49TW,63T
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
• Üretilen elektrik enerjisi ölçümü:
Tefen HES santral Tesislerinde yapılan elektrik enerji üretimi ENH
çıkış hücrelerinden önce konulan Elektronik-çift yönlü elektrik
sayaçlı ölçme hücrelerinde yapılacak. Ölçme hücreleri Sayaç
bölmesi kilitlenebilir tipte dir. Bir adet ana ölçme hücresi ve bir
adette kontrol amaçlı tali sayaç hücresi olmak üzere 2 adettir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
• Enerji nakil hattı:
•
Tefen HES santral Tesislerinde yapılan elektrik enerji üretimi Üretim şirketi
tarafından yapılan, (üretime geçme aşamasında TEDAŞ’a devredilmiştir)
16,7 km uzunluğunda Çift devre MCM477 ENH ile ÇAYCUMA TM nin 12 ve
13 numaralı 31,5 kV luk hücrelerine bağlanmaktadır. Çaycuma TM deki 12
ve 13 nolu 31,5 kV luk hücreler otoprodüktör fider kriterlerine uygun olarak
yeniden donatılmıştır.
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
İç İhtiyaç Sistemi
• Santral iç ihtiyaç sistemi, santral tesislerinin güç ihtiyacını karşılamak
amacı ile tesis edilen dağıtım trafoları acil dizel jeneratörleri ve yük
dağıtım panolarından oluşur.
• Tefen HES de AG iç ihtiyaç sistemi ana barası iki baralı (1. Normal
bara_2. Kesintisiz bara) olarak seçilmiştir.
• Normal servis bara sına ikincisi sıcak yedek olmak üzere iki adet iç
ihtiyaç transformatörü bağlanmıştır. ve bu baraya bağlı bir veya iki
adet transformatör,
• Kesintisiz servis bara sına bir adet dizel jeneratör bağlıdır. Normal
işletme sırasında bu iki bara kuplaj kesiciyle birbirine bağlı olarak
çalışır. Ancak normal işletme servisler barasına enerji alınamadığı
durumlarda öncelikli servisler barası dizel jeneratör tarafından
beslenerek santralın acil enerji ihtiyacını karşılar. İç ihtiyaç
trafolarından enerji alınamadığı durumda kuplaj kesicisi ile
Transformatör giriş kesicileri açık konumdadır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
• AA ve DA iç ihtiyaç sistemi:
Santral binasındaki dahili tüketiciler için gerekli elektrik enerji ihtiyacının
karşılanması amacı ile iç ihtiyaç trafosu projelendirilmiştir. Cosf 0,99 olacak
şekilde Kompanzasyon tesisi projelendirilmiştir. Bundan başka acil durumlarda
kullanılmak üzere dizel jeneratör seti projelendirilmiştir
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
•
İç İhtiyaç Transformatör Gücü Hesabı
•
İç ihtiyaç transformatör gücü hesabında yükleme faktörleri
aşağıdaki gibi alınmıştır:
Sürekli servisler için (46,18 kW)
:100%
Kesintili Servisler için (144,675 kW) :30%
Kısa süreli Servisler için 298.385 kW) :10%
Toplam sürekli yük = 0 +46.18 = 46.18 kW
Toplam kesintili yük = 13 + 131.675 = 144.675 kW
Toplam kısa süreli yük
= 155.36 + 143.025 = 298.385 kW
Toplam iç ihtiyaç transformatör gücü:
1x46.18+ 0.3x144.675+ 0.1x298.385= 119.42 kW P=1.2x(119.42/0.80) =
179.131 kV
•
•
•
•
•
•
•
•
•
.
Standart transformatör gücü olarak 400 kVA seçilmiştir
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
• İç İhtiyaç Trafo karakteristikleri
•
•
•
•
•
•
•
•
Miktarı
Tipi
Normal gücü
Anma gerilimi
Frekansı
Bağlantı grubu
Soğutma şekli
Nötr bağlantısı
: İki (2) adet
: Dahili, üç fazlı, dökme reçineli kuru tip
: 400 kVA
: 33 ± 2x%4.55/ 0,4 kV
: 50 Hz
: Dyn11
: AN
: Doğrudan topraklı
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
• Acil İhtiyaç Dizel jeneratör gücü hesabı:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dizel jeneratör gücü hesabında yükleme faktörleri aşağıdaki gibi
alınmıştır:
Sürekli servisler için
: 100%
Kesintili servisler için
: 30%
Kısa süreli servisler için
: 10%
Toplam sürekli yük
: 46.18 kW
Toplam kesintili yük
: 131.675 kW
Toplam kısa Süreli yük
:155.36 kW
Toplam dizel jeneratör gücü:
1 x 46.18 + 0,3x 131.675+ 0.1 x155.36= 101.22 kW
P=1.2 x (101.22/0.80) =151.827 kVA
Standart dizel jeneratör gücü olarak 250 kVA seçilmiştir.
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
• Dizel jeneratör karakteristikleri
•
•
•
•
•
Normal gücü
Anma gerilimi
Frekansı
Güç faktörü
Devir sayısı
: 250 kVA
: 400/231 V
: 50 Hz
: 0.8 endüktif
: 1500 d/d
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
DC REDRESÖR PANOLARI
İÇ İHTİYAÇ SİSTEMİ Redresör gruplarına bağlı 110 V. DA batarya sistemleri ile
en az 5 saat süre ile karşılanması için Her biri 250 Amper Saat kapasiteli iki grup
akü redresör seti temin edilmiştir. Akü redresör seti Redresör ve akü gurupları ile
koruma cihazları ile birlikte kompakt yapıda bir pano içerisindedir. Akü grubu
bakımsız kuru tiptedir.
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
PARALEL ÇALIŞMA KOŞULLARI
•
•
•
•
•
•
İki ayrı enerji kaynağının herhangi bir darbe meydana getirmeden paralel
çalışabilmeleri için aşağıdaki koşulların gerçekleştirilmesi gerekir.
Faz açılarının sıfır olması
Frekans farkının yeterli derecede küçük olması
Gerilim farkının sıfır olması
Senkronizasyonun, TEFEN HES’de kilitlenme şartlarının yerine getirilmesi şartı ile
hem el ile ve hem de otomatik olarak yapılabilmesi öngörülmüştür. Bu sebep ile
analog-dijital otomatik senkronizasyon cihazı ile çift voltmetreyi, çift frekansmetreyi
ve faz açısını ölçen senkronoskopu içeren senkronlama panosu temin edilmiştir.
TEFEN HES santrala yaklaşık 16.7 km mesafedeki ÇAYCUMA Trafo merkezine
bağlanacaktır. 36 kV’lık enerji nakil hattının bu dağıtım merkezinden enerjilenmesi
ve senkronlama işleminin TEFEN HES’de yapılması ve diğer taraftan da enerji
nakil hattının TEFEN HES tarafından enerjilenmesini önleyecek kilitleme sisteminin
temin edilmesi gerekmektedir.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
•
•
•
•
•
Her bir kaynağa ait tek-fazlı gerilim trafosunda üretilen gerilim, bağlantı grubu
düzenleyici ara trafolarından ve kilitlenmeyi temin eden mantık devrelerinden
geçtikten sonra otomatik senkronlama cihazını besler.
Otomatik senkronlama cihazı tarafından bu gerilimlerin faz açıları sürekli olarak
tespit edildiği gibi faz açısının zamana göre değişimi başka bir deyimle iki gerilim
vektörünün kayması ölçülür.
Otomatik senkronlama cihazından kesiciye kapama kumandası, kesici kapama
süresi göz önüne alınarak tespit edilecek kayma hızına göre verilir.
Otomatik senkronlama cihazı tarafından hız regülatörüne gönderilen darbe sinyali
süresi, hız seviyesi ayar motorunun 0.1 ila 0.5’lik süresi ile uyumlu olmalıdır.
TEFEN HES’de kontrol odasında temin edilecek senkronizasyon sistemine ilave
olarak, türbin-jeneratör salonunda da aynı imkanın temin edilmesi uygun olacaktır.
ZEYRA
1. Barajlar Kongresi – Ekim 2012
TEŞEKKÜR EDERİM.
ZEYRA
ŞİRKETİMİZ TARAFINDAN
GERÇEKLEŞTİRİLEN PROJELERDEN
BAZILARI
ZEYRA
ARALIK HES
ZEYRA
BURÇ HES
ZEYRA
CEVİZLİK HES
ZEYRA
ÇATALOLUK HES
ZEYRA
AKOCAK HES
ZEYRA
FEKE-I HES
ZEYRA
FEKE-II HES
ZEYRA
KALKANDERE HES
ZEYRA
MURSAL HES
ZEYRA
OTLUCA HES
ZEYRA
PINAR HES
ZEYRA
TEFEN HES
ZEYRA
ULUABAT HES
ZEYRA
ZEYRA MÜHENDİSLİK REFERANS LİSTESİ
HİDROELEKTRİK SANTRALLER:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
RÜZGARLI HES
SARMAŞIK-I HES
SARMAŞIKI-I HES
CEVİZLİK HES
AKOCAK HES
BAĞIŞLI HES
OTLUCA HES
ÇATALDERE HES
ÇAMLIKAYA HES
KALKANDERE-YOKUŞLU
HES
DARICA HES
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ZEYRA
ULUABAT HES
ARALIK HES
DÜZENLİ HES
KARASU-I HES
TUZKÖY HES
ÇATALOLUK HES
BURÇ HES
BULAM HES
FEKE-I HES
FEKE-II HES
BAŞAK HES
TEFEN HES
ZEYRA MÜHENDİSLİK REFERANS LİSTESİ
HİDROELEKTRİK SANTRALLER:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
MURSAL HES
POSOF REGÜLATÖRÜ ve HES
TUZTAŞI HES
MEREKLER REGÜLATÖRÜ ve HES
YAMAÇ HES
SIRAKONAKLAR REGÜLATÖRÜ ve HES
PİRİNÇLİ REGÜLATÖRÜ ve HES
YEŞİLVADİ REGÜLATÖRÜ ve HES
KARAKÖY REGÜLATÖRÜ VE HES
TELEME HES
ZEYRA
ZEYRA MÜHENDİSLİK REFERANS LİSTESİ
BARAJLAR ve GÖLETLER:
•
•
•
•
•
•
•
•
ERGANİ BARAJI
BOLU-KIBRISÇIK ALAHİMMETLER GÖLETİ
ÇETİNTEPE BARAJI
ÇORUM-BOĞAZKALE EVCİ GÖLETİ
ÇORUM-MERKEZ ŞEYH MUSTAFA GÖLETİ
ÇORUM-SUNGURLU AŞAĞI FINDIKLI GÖLETİ
BAHADIR BARAJI
TURNAÇAYIRI BARAJI
ZEYRA
ZEYRA MÜHENDİSLİK REFERANS LİSTESİ
SULAMA YAPILARI:
•
•
•
BAHÇELİK BARAJI KONTROL VANA YAPISI OTOMASYONU
VEZİRKÖPRÜ SULAMA YAPISI OTOMASYONU
UŞAK-SİVASLI YERALTI POMPAJ SULAMASI OTOMASYONU
ZEYRA