1 .episkopos pavlus tanrı`nın hizmetkârlarının hizmetkârı kutsal

1
.EPİSKOPOS PAVLUS
TANRI'NIN HİZMETKÂRLARININ HİZMETKÂRI
KUTSAL KONSİL'İN PEDERLERİ İLE BİRLİKTE
EBEDİ HATIRASINA
LAİKLERİN HAVARİSELLİĞİ HAKKINDA KARARNAME
APOSTOLICAM ACTUOSITATEM
18 KASIM 1965
GİRİŞ
1. Bu Kutsal Sinod, Kilise misyonundaki haklı ve yadsınamaz rolünü başka belgelerde1 zaten
belirtmiş olduğu üzere, Tanrı halkının2 havarisel faaliyetlerini kuvvetlendirmek için, laiklere
ciddiyetle kendisini önerir. Laiklerin havariliği, kendi Hristiyanlık çağrılmışlıklarından
kökenini alır ve bu çağrılmışlık olmazsa Kilise de olamaz. Kutsal Yazılar Kilise’nin en
başından beri bu tür faaliyetlerin ne kadar verimli ve çabuk geliştiğini açıkça göstermektedir
(Ha. İşl.11,19–21; 18,26; Rom. 16,1–16; Fil. 4,3).
İçinde bulunduğumuz dönemde, laiklerin daha az şevk içinde olması söz konusu değildir:
Aslında çağımız koşulları onların havariliklerinin genişlemesi ve güçlenmesini gerektirir.
Durmaksızın artan nüfus, bilim ve teknolojideki sürekli gelişmeler ve kişiler arası yakın
ilişkiler laik havarilik alanında, özellikle laiklere daha açık olan konularda büyük ölçüde
genişletilmelidir. Bu unsurlar, uzman dikkati ve çalışmasını gerektiren yeni sorunları da
ortaya çıkarırlar. İnsan yaşamının pek çok alanda giderek özerkleştiği göz önüne alındığında,
bu havarilik de giderek zorunlu hale gelmektedir. Bu durum etik ve dini tarikatlardan da
ayrılmayı içine aldığından Hristiyan yaşamı için ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Bunun yanı
sıra rahiplerin çok az olduğu ve rahiplik çalışmalarını özgürce yerine getiremedikleri
durumda, Kilise’nin varlığı ve işlevleri laiklerin faaliyeti olmadan yürütülemez.
Bugün Laiklerin her dönemden daha çok sorumluluklarının bilincinde olmalarını ve tüm
koşullarda Mesih İsa’ya ve Kilise’ye hizmetlerini teşvik ederek yaptığı işlerle, Kutsal Ruh,
yanılmaz bir şekilde bu dağılma ve baskının ortaya çıkardığı ihtiyacı gidermektedir3.
Bu kararnamede Konsil, laik havariliğin doğasını, özelliklerini ve çeşitliliğini tanımlamayı,
temel ilkelerini ifade etmeyi, ve en etkin uygulamalar için çobansal düzenlemeler yapmayı
1
cf. Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, nos. 33 ff.: A.A.S. 57 (1965)
pp. 39 ff.; cf; also Constitution on the Liturgy, nos. 26-40; A.A.S. 56 (1964) pp. 107- 111; cf. Decree on
Instruments of Social Communication: A.A.S. 56 (1964) pp. 145-158; cf. Decree on Ecumenism: A.A.S. 57
(1965) pp. 90-107; cf. Decree on Pastoral Duties of Bishops, nos. 16, 17, 18; cf. Declaration on Christian
Education, nos. 3, 5, 7; cf. Decree on Missionary Activity of Church, nos. 15, 21, 41; cf. Decree on Priestly Life
and Ministry, no. 9.
2
John XXIII, apostolic constitution "Humani Salutis," Dec. 25, 1961: A.A.S. 54 (1962) pp. 7-10.
3
Pius XII, allocution to cardinals, Feb. 18, 1946: A.A.S. 38 (1946) pp. 101-102; Idem., sermon to young
Catholic workers, Aug. 25, 1957: A.A.S. 49 (1957) p. 843.
2
amaçlamaktadır. Tüm bu gözden geçirilen laik havarilerle ilgili normlar kilise yasaları olarak
dikkate alınacaktır.
BÖLÜM I
LAİKLERİN HAVARİLİĞE ÇAĞRILMASI
Kilise’nin misyonuna laiklerin katılımı
2. Kilise, tüm insanlar Mesih İsa’nın kurtarışına paydaş olsunlar ve onlar sayesinde tüm dünya
Mesih’le karşılaşabilsin diye Peder Tanrı’nın şanını yeryüzüne yaymak amacı ile
kurulmuştur4. Kilise’nin tüm üyeleri tarafından çeşitli yollarla yerine getirmek için çalıştığı;
Mistik Bedenin bu amaca yönelik çalışmaları, havarilik olarak adlandırılır. Hristiyanlığa
çağrı, doğası gereği, havariliğe de çağrıdır. Yaşayan bedenin yapısında hiç bir parça pasif
olarak kalmaz, bedenin yaşamına ortak olduğu gibi, işlevlerine de katılır: tıpkı Mesih’in
Bedeni olan Kilise gibi, " bütün beden, … kenetlenip kaynaşmış olarak her üyesinin düzenli
işleyişiyle büyüyüp sevgide gelişiyor." (Ef. 4,16).
Gerçekten de bu bedenin organik birliği ve üyelerinin yapısı öyle yoğundur ki, Kilise’nin
gelişmesi için üzerine düşen katkıyı yapmayan bir üyenin ne Kilise’ye ne de kendine bir
yararı olduğunu söylemek gerekir.
Kilise’de görevler çeşitli olmakla birlikte, misyon bir tanedir. Mesih İsa, havarilerine ve
onların ardıllarına onun adına ve gücüyle öğretme, kutsama ve yönetme görevini bıraktı.
Fakat laikler de Mesih İsa’nın kâhinlik, peygamberlik ve krallık görevlerini paylaşırlar ve bu
nedenle Kilise’de ve dünyada Tanrı halkının misyonunda kendi paylarına sahiptirler5.
Faaliyetlerini insanlara müjdelemeye ve onları kutsallaştırmaya ve bu dünyevi koşullarda
İncil’in ruhunun yayılması ve kusursuzlaştırması için uygun faaliyetlere yönelerek yerine
getirirler. Bu yolla dünyevi faaliyetleri Mesih İsa’ya yaptıkları tanıklığı açıkça ortaya koyar
ve insanların kurtuluşunu teşvik eder. Laiklik, yaşam biçiminin bir sonucu olarak dünyanın
ve dünyasal işlerin gerektirdiği işlerin içinde bulunmaktır ve bu nedenle laikler, Tanrı
tarafından Mesih İsa’nın ruhunda, şevkle dünyanın içinde bir maya gibi havariliklerini yerine
getirmeye çağrılmışlardır.
Laik havariliğin temelleri
3. Laiklerin hak ve görevleri, baş olan Mesih İsa ile birlik olmalarından kaynaklanır;
Vaftiz’de Mesih İsa’nın Mistik Bedeni ile birleşerek ve Kuvvetlendirme’de Kutsal Ruh’un
kudretiyle güçlenerek Rab’bin kendisi tarafından Havarilik ile görevlendirilirler. Sadece her
şeyde ruhsal kurbanlar sunsunlar diye değil, fakat aynı zamanda Mesih İsa’ya tüm dünyada
tanıklık etsinler diye krallığın kâhinleri ve kutsal halkı olarak takdis edilmişlerdir (1 Pt. 2,4–
10). Kutsal sırlar özellikle Kutsal Efkarisiya, tüm havariliğin ruhu demek olan kardeşlik
sevgisini oluşturur ve besler6.
4
Pius XI, encyclical "Rerum Ecclesiae:" A.A.S. 18 (1926) p. 65.
Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, no. 31: A.A.S. 57 (1965) p. 37.
Article 3:
6
ibid., no. 33, p. 39; cf. also no. 10, ibid., p. 14.
5
3
Kişi, Kutsal Ruh’un tüm Kilise üyelerinin yüreklerine doldurduğu iman, ümit ve sevgi
sayesinde havarilik faaliyetleriyle ilgilenir. Aslında, Rab’bin en yüce buyruğu olan sevgi
sayesinde tüm inananlar tüm insanlar tek gerçek Tanrı’yı ve onun göndermiş olduğu biricik
Oğlu İsa Mesih’i tanırlar ve böylece Tanrı’nın hükümdarlığının gelişiyle Tanrı’nın şanının
görünüşünü ilan etme isteği ile tutuşurlar (Yu. 17,3). Bu nedenle tüm dünyada kurtarışın ilahi
mesajını bildirilmesi ve kabul edilmesi için çalışma sorumluluğu öncelikle Hristiyanların
üzerine düşen bir görevdir. Bu havariliğin yerine getirilmesi için görevler ve kutsal sırlarla ve
aynı zamanda verdiği armağanlarla (1 Kor. 12,7), Tanrı halkını kutsayan Kutsal Ruh "bunları
herkese dilediği gibi, ayrı ayrı dağıtır" (1 Kor. 12,11) ve böylece sevgide tüm bedenin inşası
için (Ef. 4,16). "Tanrı'nın çok yönlü lütfunun iyi kâhyaları olarak " (1 Pt. 4,10), onlar da
aldıklarını başkalarına iletebilirler. Bu karizmaların kabul edilmesiyle, kilisede ve dünyada
insanların iyiliği ve kilisenin tekrar kuruluşu için “dilediği yerde esen” Kutsal Ruh’un (Yu.
3,8) özgürlüğünde, her iman edenin, en temel olanları da içine alacak şekilde hak ve
özgürlükleri doğar. Bunlar, laikler tarafından birlik içinde oldukları kardeşleriyle, özellikle de
bu armağanların, ruhu söndürmek için değil, fakat gerçek doğası ve doğru kullanımı ile her
şeyde sınanmaları için ve iyi olanlarının muhafazasını sağlayacak olan çobanlarıyla birlikte
yerine getirilmelidir7 (1 Se. 5,12; 19,21).
Havarilik düzeninde laiklerin ruhsallığı
4. Mesih İsa Peder tarafından gönderildiği için, Kilise’deki tüm havariliğin kaynağı ve
başlangıcıdır, bu nedenle laik havariliğin başarısı laiklerin Mesih ile birlikte yaşayıp Rab’bin
şu sözlerini yerine getirmelerine bağlıdır: “Bende kalan ve benim kendisinde kaldığım kişi
çok meyve verir. Bensiz hiçbir şey yapamazsınız." (Yu. 15,5). Kilise’de Mesih İsa ile bu
samimi yaşam, tüm inananların ortak olduğu, kutsal ayine katılmakla özellikle yardım bulur8.
Bu da laikler tarafından olağan hayat koşulları içinde dünyasal görevlerini tam olarak yerine
getirirken Mesih’i kendi yaşamlarından ayırmamak, fakat daha çok işlerini Tanrı’nın isteğine
uygun olarak gerçekleştirip onunla birlik içinde büyüyerek yapılacaktır. Bu yolla laikler
mutlu ve hazır bir ruh içine, zorlukları yenmek için sabır ve ihtiyatla kutsallıkta
ilerlemelidirler9. Ne aile sorunları ne de diğer dünyevi işler ruhsal yaşamlarıyla ilgisiz
tutulmalıdır, havarinin dediği gibi, “Söylediğiniz, yaptığınız her şeyi Rab İsa'nın adıyla, O'nun
aracılığıyla Baba Tanrı'ya şükrederek yapın.” (Kol. 3,17).
Bu tür bir yaşam, düzenli olarak iman, ümit ve sevginin yerine getirilmesini gerektirir. Sadece
imanın ışığında ve Tanrı sözü üzerine derin meditasyon yaparak “bizi yaşatan, hareket ettiren
ve var eden” (Ha. İşl. 17,28) Tanrı’yı her yerde ve her zaman tanıyabilir, her olayda onun
isteğini araştırır, her tanıdık ya da yabancıda Mesih İsa’yı görür, ve hem geçici şeylerin
gerçek değerini ve anlamını hem de onların insanın son amacı ile ilişkisini doğru bir şekilde
değerlendirebiliriz.
Onlar, Tanrı çocuklarının ortaya çıkacağı ümidi içinde yaşamanın imanına sahip olsunlar ve
Rab’bin haçını ve dirilişini akıllarında tutsunlar. Bu dünyadaki hacılıklarında Tanrı’da Mesih
ile saklı ve zenginliğin köleliğinden özgür olarak sonsuza dek kalacak olan zenginliği
arzulayarak ve kendilerini Tanrı’nın Krallığı’nın bir an evvel gelmesi için adasınlar ve
Hristiyan ruhunda zamanın düzeni ve yenilenmesi için çalışsınlar. Bu yaşamın denemeleri
7
no. 12, p. 16. Article 4:
Second Vatican Council, Constitution on the Liturgy, Chap. 1, no. 11: A.A.S. 56 (1964) pp. 102-103.
9
Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, no. 32: A.A.S. 57 (1965) p. 38;
cf. also nos. 40-41: ibid., pp. 45-47.
8
4
içinde ümidin içinde güç bulsunlar, "bu anın acıları, gözümüzün önüne serilecek yücelikle
karşılaştırılmaya değmediğini" (Rom. 8,18) bilsinler.
İlahi sevginin harekete geçirmesiyle, tüm insanlara, özellikle imanın evindekilere (Gal. 6,10),
bunu yanında "her kötülüğe, hileye, ikiyüzlülüğe, kıskançlığa ve bütün iftiralara" (1 Pe. 2,1),
uğramışlara iyilik yapsınlar ve böylece insanları Mesih İsa’ya çeksinler. Tanrı’nın, "bize
verilen Kutsal Ruh aracılığıyla yüreklerimize dökülen Tanrı'nın sevgisi" (Rom. 5,5), laiklere
yaşamlarındaki güzellikleri anlatma gücünü verir. İsa’yı yoksulluğunda izlemek ne geçici
zenginliklerden uzak kalmak ne de o zenginliklerle dolup taşmaktır fakat İsa’ya tevazusunda
benzer olmaktır. Boş övgü peşinde koşmayıp (Gal. 5,26), insanlardan çok Tanrı’yı hoşnut
etmeyi ve Mesih’in uğruna her şeyi terk etmeye (Lk. 14,26) ve adalet uğruna acı çekmeye
hazır olsunlar (Mt. 5,10), Rab’bin hatırlattığı gibi, "Ardımdan gelmek isteyen kendini inkâr
etsin, çarmıhını yüklenip beni izlesin" (Mt. 16,24). Aralarındaki Hristiyanca dostluğu teşvik
edip her türlü ihtiyaçlarında birbirlerine yardım etsinler.
Laiklerin ruhsal yaşamı için bu plan, onların evlilik ya da aile durumu, bekâr ya da dul
olmaları, sağlık ve mesleki durumları ve sosyal aktivitelerine göre biçimlenir. Bu yaşam
koşulları ile uyum içinde, kendilerine bahşedilmiş yetenekleri ve nitelikleri geliştirmekten
vazgeçmeden Kutsal Ruh’tan aldıkları bu armağanları kullanmalıdırlar.
Dahası, kendi vokasyonlarını izleyip Kilise’nin teşvik ettiği birlik ya da kurumlardan birine
üye olan laikler, kendilerine uygun olan özel ruhsal yaşam niteliklerine imanla uyum
göstermeye çabalayacaklardır. Ayrıca mesleki becerilere, aile ve toplum ruhuna ve toplumsal
geleneklerle ilişkili olan; dürüstlük, adalet, samimiyet, şefkat, cesaret gibi, onlar olmadığı
takdirde, Hristiyan yaşamının var olamayacağı erdemlere saygı göstermelidirler.
Ruhsal ve havarisel türde, böyle bir yaşamın kusursuz örneğini, burada dünyada herkesi ortak
bir yaşama götüren, ailesinin işleri ve sorunlarıyla uğraşan, daima Oğlu ile samimi birlik
içinde ve Kurtarıcı’nın işlerine eşsiz biçimde işbirliği veren, Havarilerin Kraliçesi En Kutsal
Bakire Meryem’de görürüz. Şimdi cennete kabul edilmiş olan O, halen yeryüzünde hacı olan
ve mutlu vatanlarına ulaşana dek tehlike ve zorluklarla boğuşan Oğlu’nun bu kardeşleri için
annelik sevgisiyle özen göstermektedir10. Herkes ona dindarca hürmet etmeli, yaşamlarında
ve havariliklerinde onun anneliğinin özenin övmelidir.
BÖLÜM II
LAİK HAVARİLİĞİN AMAÇLARI
Giriş
5. Mesih İsa’nın kurtarış işleri, insanların kurtuluşunu dikkate alırken, tüm dünyasal düzenin
yenilenmesini de amaçlar. Bu nedenle Kilise’nin görevi sadece Mesih İsa’nın mesajını ve
lütfunu iletmek değil, İncil’in ruhuyla dünyasal düzene nüfuz etmek ve onu
kusursuzlaştırmaktır. Kilise’nin bu görevini yerine getirirken, Hristiyan laikler havariliklerini
hem Kilise’de, hem dünyada; hem ruhsal hem de dünyasal düzende yerine getirirler.
Aralarındaki farka rağmen bu düzenler, Tanrı’nın dünyadan başlayıp son günde
tamamlanacak olan ve tüm dünyayı Mesih’te tekrar birleştirip yeni bir yaratılış oluşturmak
10
no. 62, p. 63; cf. also no. 65. ibid., pp. 64-65
5
olan, eşsiz planı ile son derece bağlantılıdır. Her iki düzende de laikler hem inanan hem de
yurttaş olarak aynı Hristiyan bilincini sürekli olarak muhafaza etmelidirler.
Müjdelemek ve kutsallaştırmak için havarilik
6. Kilise’nin görevi, Mesih İsa’ya inanmakla ve onun lütfuyla gerçekleşen insanın kurtuluşu
hakkındadır. Kilise’nin ve onun tüm üyelerinin havariliği öncelikle sözler ve eylemlerle
Mesih’in mesajını ortaya koymak ve O’nun lütfunu dünyaya aktarmaktır. Bu görev, özel bir
şekilde ruhbanlara emanet edilmiştir ve “gerçeğin sadık yoldaşları” oldukları müddetçe son
derece önemli görevlerini yerine getiren laiklerin bulunduğu, Kelam’ın ve Kutsal Sırların
görevi sayesinde yerine getirilir (3 Yu. 8). Özellikle bu aşamada, laiklerin havariliği ve
çobansal görev birbirini karşılıklı olarak tamamlar.
Müjdelemek ve kutsallaştırmak üzere havariliklerini yerine getirmeleri için, laiklerin önünde
sayısız fırsatlar açılır. Doğaüstü bir ruhla Hristiyan yaşamlarının tanıklığı ve yaptıkları iyi
işler, insanları imana ve Tanrı’ya çekme gücüne sahiptir; Rab’bin dediği gibi: “Sizin ışığınız
insanların önünde öyle parlasın ki, iyi işlerinizi görerek göklerdeki Babanız'ı yüceltsinler!
(Mt. 5,16).
Her ne kadar bu tür bir havarilik bir kişinin yaşam biçiminin tanıklığından ibaret değilse de;
gerçek bir havari inanmayanları imana götürecek bir bakış açısıyla kullanılan sözlerle ya da
inananları daha ateşli bir yaşam için eğitecek, güçlendirecek ve cesaretlendirecek kelimeleri
kullanıp Mesih’i ilan etme fırsatlarını arar. "Mesih’in sevgisi bizi bunu yapmaya iter" (2 Kor.
5,14). Havari’nin sözleri yüreğimizde yankılanmalıdır: "Eğer İncil’i ilan etmezsem bana
yazıklar olsun!" (1 Kor. 9,16)11.
Çağımızda, yeni sorunların ortaya çıkması ve dinin, ahlaki düzenin ve insan toplumunun
temelini sarsma eğiliminde olan ciddi yanlışların çoğalması yüzünden bu Kutsal Sinod,
laikleri ciddiyetle, her biri kendi zekâ ve yeteneğine göre, bu problemlere karşı kilisenin
zihniyetiyle uyum içinde ve Hristiyan ilkelerine dayanarak, bu sorunlara karşı gerekli
açıklamaları yapmak, savunmak ve uygulamak için teşvik eder.
Dünyevi düzende Hristiyanlığın canlandırılması
7. Tanrı’nın dünya için planı, insanların geçici düzeni birlikte yenilemek ve tamamen
kusursuz hale getirmek için çalışmalarıdır.
Dünyasal düzeni oluşturan tüm bu şeyler, yani yaşamın iyi şeyleri, aile, kültür, ekonomik
unsurlar, sanat ve mesleklerin refahı, politik toplum kuralları, uluslar arası ilişkiler, ve benzeri
unsurlar ve bunlar gibi pek çok gelişme ve süreç, insanın kendi içsel değerlerini kazanmasına
yardım etmediği gibi, insanın en son amacına ulaşmasına da yardım etmez. Onlar kendilerini
kendilerine ya da dünyasal düzene ait görseler bile, onlarda bu değer Tanrı tarafından kurulur.
"Tanrı baktı ve yaptığı her şeyin iyi olduğunu gördü" (Yar. 1, 31). Kendilerinde doğal olarak
bulunan bu iyilikler, kendilerini yaratan kişiye hizmet etmeleri için insanla ilişkisi yüzünden
onların özel bir saygınlık alması sonucudur. Doğal ve doğaüstü her şeyi Mesih İsa’da
birleştirerek “Her şeyde O’nun ilk yeri alması” (Kol. 1. 18), Tanrı’yı hoşnut eder. Bu amaç
insan refahının gerekli amaçları, yasaları, destekleri ve işaretler için bağımsızlığın dünyasal
11
Pius XI, encyclical "Ubi Arcano," Dec. 23, 1922: A.A.S. 14 (1922) p. 659; Pius XII, encyclical "Summi
Pontificatus," Oct. 20, 1939: A.A.S. 31 (1939) pp. 442-443.
6
düzeninden mahrum etmez fakat daha çok dünyasal düzeni kendi içsel gücü ve değeri ile
kusursuzlaştırır ve insanın yeryüzünde çağrılmış olduğu amaçla bir seviyeye yerleştirir.
Tarihten ders alacak olursak, dünyasal düzenin çok ciddi alışkanlıklarla gölgelenmiş olduğunu
görürüz. Asli Günahın etkisi ile insan sık sık gerçek Tanrı’yı ve insanın doğasını ve ahlaki
yasaların ilkelerini anlamakta hataya düşer. Bu ahlak açısından ve insanlığın kurumlarında
çürümeye ve hiç de az olmayacak şekilde insanı küçümsemeye götürür. İçinde bulunduğumuz
dönemde, doğal bilimlere ve teknik becerilere aşırı derecede güvenen insanlar dünyasal
şeylere neredeyse bir putperestlikle bağlanarak onların efendisi olacaklarına kölesi durumuna
düşmüşlerdir.
Tüm Kilise şevkle, insanın dünyasal düzendeki bozulmayı düzeltecek kapasiteye gelip,
Tanrı’ya yönelebilmesi için çalışmalıdır. Çobanlar açıkça yaratılışın amacının ilkelerini
anlatmalı, dünyasal düzenin Mesih’te yenilenebilmesi için ahlaki ve ruhsal yardım sunmalıdır.
Laikler, dünyasal düzenin yenilenmesini kendi özel yükümlülükleri olarak görmelidirler.
İncil’in ışığı ve Kilise’nin düşüncesi tarafından yöneltilerek ve Hristiyan sevgisi ile teşvik
edilerek bu geçici ortamda doğrudan ve kesin bir yolla harekete geçmelidirler. Göksel
Krallığın yurttaşları olarak diğer yurttaşlarla, kendi becerileri ile ve sorumluluklarıyla işbirliği
yapmalıdırlar. Her yerde ve her şeyde Tanrı Krallığı’nın adaletini aramalıdırlar. Dünyasal
düzen yenilenirken, kendi yasalarına zarar vermeden, yenilenmelidir. Bu kararlar Hristiyan
yaşamının daha üstün ilkeleriyle birlikte uyum içine getirilebilir ve zamanın, yerin ve
insanların koşullarını iyileştirmek için kullanılabilir. Havariliğin bu tür işlerinin önde
gelenlerinden biri de bu Kutsal Sinod’un tüm dünyasal ortama yayılmasını arzuladığı, kültürü
de içine alan, Hristiyan sosyal faaliyetleridir12.
Yardımseverlik faaliyetleri
8. Havariliğin her çalışmasının sevgi ile teşvik edilmesi gerekirken, bazı işleri yapılarından
dolayı, bu sevginin yaşayan bir ifadesine dönüşebilir. Rabbimiz Mesih İsa, bu işlerin kendi
Messiyanik işlerinin işareti olmalarını istemişti (Mt. 11, 4–5).
Yasanın en büyük buyruğu Tanrı’yı bütün yüreğiyle sevmek ve komşusunu da sevmektir (Mt.
22,37–40). Mesih İsa bu sevgi buyruğunu komşusunu kendisi gibi sevmek mertebesine
çıkararak yeni bir anlamla zenginleştirmiştir. Bu sevginin nesnesi olarak kendisini
kardeşleriyle eşit kılmayı istediği için şöyle dedi: “Size doğrusunu söyleyeyim, bu en basit
kardeşlerimden biri için yaptığınızı, benim için yapmış oldunuz” (Mt. 25, 40). İnsan doğasını
alarak, sevginin doğaüstü dayanışması ve kuruluşu yoluyla bir aile olarak tüm insan soyunu
kendisi ile birleştirdi ve Havarilerine bunun işaretini şöyle açıkladı: “Birbirinize sevginiz
olursa, herkes bununla benim öğrencilerim olduğunuzu anlayacaktır” (Yu. 13.35)
İlk günlerinde Kutsal Kilise, Efkaristiya yemeğine agapeyi ekledi ve bu nedenle, sevgi bağı
ile Mesih İsa’nın etrafında birleşerek, bütün olanları göstermiş oldu. Böylece her dönemde de
sevginin bu işaretiyle tanındı ve başkalarının yerine getirdiği görevlerle de sevindi,
kendisinden ayrı tutulamayacak görev ve sorumluluk olarak, bu sevgi işlerini yerine getirdi.
Bu nedenle ihtiyaçlara, hastalara özen göstermek ve sevgi işleri ile birlikte karşılıklı
12
. Leo XIII, encyclical "Rerum Novarum:" A.A.S. 23 (1890-91) p. 47; Pius XI encyclical "Quadragesimo
anno:" A.A.S. 23 (1931) p 190; Pius XII, radio message of June 1, 1941: A.A.S. 33 (1941) p. 207. Article 8:
7
yardımlaşma, Kilise tarafından en yüce şeref olarak görülen her tür insan ihtiyacının
hafifletilmesini amaçlar13.
Aynı zamanda iletişimin kolaylaşmasındaki hızlı gelişim, insanları ayıran mesafelerin büyük
ölçüde azalması, tüm dünyada yaşayanların tek bir aile haline gelmesi, bu sevgi aktiviteleri ve
işlerini daha ivedi ve evrensel hale getirmiştir. Bu yardımsever işletmeler herkese ve her
ihtiyaca ulaşmalıdır. Yiyecek, içecek, giysi, barınak, ilaç, iş, eğitim ihtiyacı olan insanların
bulunduğu yerde, insanların insanca yaşam koşullarında yaşamaya ihtiyaç duyduğu yerde,
sürgün ya da hapis yüzünden ezilmişlik, hastalık ya da cefa çeken insanların olduğu yerde
Hristiyan sevgisi onları aramalı, bulmalı, büyük bir özenle onları teselli etmeli ve uygun bir
şekilde onların durumunu iyileştirmelidir. Bu yükümlülük her tür milli ve şahsi refahın
üstünde dayatılmalıdır14.
Bu ölçekte sevginin yerine getirilmesi gerçekte olduğu gibi, görünürde de istisnai sayılamaz,
aynı zamanda gereklidir, bir kişi komşusunda Tanrı’nın suretini görmelidir ve ayrıca
insanların gerçek ihtiyacı için Rabbimiz Mesih İsa’yı sunmalıdır. Yardım edilen kişinin
haysiyetine ve özgürlüğüne de son derece saygı gösterilmesi zorunludur. Böylece bir kişinin
yardımsever niyetleri birinin yararına ya da üstünlük kurma15 mücadelesine dönüşerek
kirlenmemiş olur. Ve adalet talepleri, en azından sevgi armağanlarının sunulması olarak
temsil edilen adalete göre verilerek tatmin edilir. Bu hastalıkların sadece etkileri değil,
nedenleri de ortadan kaldırılmalı ve hassasiyeti olanlara yardım edilerek dışarıdakilere
bağımlılıklarından kurtarılıp kendine yeter hale getirilmelidir.
Bu nedenle laikler yardımseverlik işlerine ve sosyal destek projelerine büyük saygı göstererek
ellerinden geldiğince yardım etmelidirler. Gerek toplu olarak gerekse bireysel uluslararası
programlarla ihtiyaç içindeki toplum ve bireylere etkin yardım verilmelidir. Böyle yapmakla
iyiliğin isteği yerine gelsin diye herkesle işbirliği yapılmış olur16.
BÖLÜM III
HAVARİLİĞİN ÇEŞİTLİ ALANLARI
Giriş
9. Laikler, havariliklerinin her yöne uzanan işlerini hem Kilise’de hem de dünyada yerine
getirirler. Her iki alanda da havarilik faaliyetleri için çeşitli fırsatlar bulunur. Burada
faaliyetlerin en önemli sahalarını ismen anmak istiyoruz, bunlar kilise cemaatleri aile, gençler,
ulusal ve uluslararası kademede sosyal gruplardır. Günümüzde kadınlar sosyal yaşam içinde
çok daha aktif yer aldıkları için, kilise havariliğinin çeşitli alanlarında bulunmaları son derece
önemlidir.
13
14
pp. 440-441
ibid., pp. 442-443.
John XXIII, encyclical "Mater et Magistra:" A.A.S. 53 (1961) p. 402.
16
.Pius XII, allocution to "Pax Romana" April 25, 1957: A.A.S. 49 (1957) pp. 298-299; and especially John
XXIII, "Ad Conventum Consilii" Food and Agriculture Organization Nov. 10, 1959: A.A.S. 51 (1959) pp. 856866.
15
8
Kilise Cemaatleri
10. Mesih İsa’nın rahip, kral ve peygamberlik görevlerini paylaşan kişiler olarak laikler
işlerini Kilise’nin faaliyetleri ve işleri için uygun hale getirirler. Kilise cemaatleri içindeki
faaliyetleri öylesine gereklidir ki, onlar olmazsa çobanların faaliyetleri tam bir etkinlikle
başarıya ulaşamaz. İncil’i ilan ederken Pavlus’a yardım eden kadın ve erkekler (Ha. İşl.18,18,
26; Rom. 16, 3), rehavete düşen kardeşlerini, doğru havarisel davranışla destekleyerek uyarır
ve çobanların ve diğer inananların ruhunu tazeler (1 Kor. 16,17–18). Cemaatin litürjik
yaşantısına aktif katılımla güçlenerek, cemaatin havarisel işlerinden üzerlerine düşeni şevkle
yerine getirirler. Kilise’nin belki de ondan uzak düşmüş halkını geri getirebilirler, Tanrı
Sözü’nü anlatmakta özellikle kateşetik (öğretisel) anlamda şevkle işbirliği yapabilirler ve
ruhlara özen göstermek ve Kilise’nin dönemsel yönetimlerinin daha etkin ve etkili olması için
özel becerilerini sunabilirler.
Mahalli kiliseler, Kilise’nin evrenselliği çerçevesi ve sınırları içinde, pek çok farklı insanı bir
araya toplayarak, cemaat seviyesindeki havariliğin açık bir örneğini sunar17. Laikler mahalli
kilisede rahipleriyle birlikte çalışma alışkanlığı edinmeli18, kurtuluşa ilişkin sorunlar kadar
genel olarak konuşulup incelenecek kilise cemaatine dair ve dünyaya ait sorunları da
gündeme getirmelidirler. Mümkün olduğunca laikler mahalli kilise tarafından teşvik edilen
her tür havarisel ve misyona yönelik faaliyet için yardım ve işbirliğini göstermelidir.
Mahalli kiliseler bir tür hücreymiş gibi, çobanların mahalli kiliselerinin projelerine her zaman
katılmak üzere laikler, daima hazır olacak şekilde kendi kiliselerinde asla azalmayan bir
dikkat geliştirmelidirler. Aslında şehirlerin ve yönetim bölgelerinin ihtiyaçlarını karşılamak
için19, mahalli kilise ya da episkoposluk bölgesi sınırlarıyla kendilerini kısıtlamayıp mahalli
kiliseler ya da episkoposlar arasında ya da ulusal veya uluslar arası çalışmalar için çaba
göstermelidirler. Nüfus hareketliliğinin, karşılıklı ilişkilerin ve iletişim yöntemlerinin her gün
artmakta oluşu yüzünden, hiçbir toplumsal kesim kendi içine kapalı kalamamaktadır. Bu
nedenle tüm dünyaya yayılmış olan Tanrı halkının ihtiyaçlarıyla ilgilenmelidirler. Malzeme
veya kişisel yardım vererek kendi misyonerlik faaliyetlerini yürütebilirler. Tanrı’dan aldıkları
şeylere teşekkür etmek amacıyla Tanrı’ya dönmek Hristiyanlar için bir görev ve şereftir.
Aile
11. Her şeyin yaratıcısı; insan toplumunun temeli ve başlangıcı olarak, evlilik kurumunu
kurduğu için, Mesih’in ve Kilisesi’nin yüce gizemiyle (Ef. 5, 32) ve lütfu sayesinde, Kilise ve
sivil toplum için evli çiftlerin ve ailelerin havariliğinin eşsiz önemini belirtmiştir.
Hristiyan kocalar ve karılar lütufta işbirliği yapan kişilerdir ve birbirleri, çocukları ve
evlerindeki diğer kişiler için imanın tanıklarıdırlar. Çocuklarına imanı aktaracak, onları
kelamla eğitecek, onlara Hristiyan olarak ve havarisel yaşam için örnek olacak ilk kişiler
17
St. Pius X, apostolic letter "Creationis Duarum Novarum Paroeciarum" June 1, 1905: A.A.S. 38 (1905) pp. 6567; Pius XII, allocution to faithful of parish of St. Saba, Jan. 11, 1953: Discourses and radio messages of His
Holiness Pius XII, 14 (1952-53) pp. 449- 454; John XXIII allocution to clergy and faithful of suburbicarian
diocese of Albano, "Ad Arcem Gandulfi Habita," Aug. 26, 1962: A.A.S. 54 (1962) pp. 656-660.
18
Leo XIII, allocution Jan. 28, 1894: Acts, 14 (1894) pp. 424- 425.
19
Pius XII, allocution to pastors, etc., Feb. 6, 1951: Discourses and Radio Messages of His Holiness Pius XII, 12
(1950-51) pp. 437- 443; 852: ibid, 14 (1952-53) pp. 5-10; March 27, 1953: ibid., 15 (1953-54) pp. 27-35; Feb.
28, 1954: ibid., pp. 585-590. Article 11:
9
onlardır. Meslek seçimlerinde onlara ihtiyatla yardım edecek ve onlarda fark ettikleri her
kutsal çağrı için onları teşvik edecekler.
Her zaman Hristiyan evli çiftlerin sorumluluğu olagelmekle birlikte, evlilik bağının
bozulmazlığını ve kutsallığını göstermek ve kanıtlamak, ebeveynlerin ve vasilerin, çocukların
Hristiyanlığa uygun olarak yetiştirilmeleri için sorumluluğunu şiddetle beyan etmek ve ailenin
saygınlığını ve yasal bağımsızlığını savunmak bugün onların havariliğine düşen görevdir.
Onlar ve inananların geri kalanları, bu nedenle sivil yasalarla bu hakların korunması ve
ailenin korunması, çocukların eğitimi, çalışma koşulları, sosyal güvenlik ve vergiler için ve
göçmenlerin güvenli bir aile olarak yaşama haklarını etkileyecek politik kararlar için iyi
niyetli insanlarla işbirliği yapar20.
Toplumun birinci ve yaşamsal çekirdeği olan ailenin bu görevi, Tanrı’dan alınan bir görevdir.
Üyelerinin karşılıklı etkileşimi nedeniyle Kilise’nin evcimen sunağı olarak ortaya çıkarsa ve
genel olarak Tanrı’ya sundukları dualar tüm aileyi kilisenin litürjik tapınmasının bir parçası
haline getirirse ve ihtiyaç içindeki tüm kardeşlerine hizmet etmek için etkin bir
misafirperverlik gösterir, adaleti diğer iyi işleri desteklerse görevini yerine getirmiş olur. Aile
havariliğinin çeşitli faaliyetleri arasında aşağıda sıralananlar bulunmaktadır: Terkedilmiş
çocukların evlat edinilmesi, yabancılara karşı misafirperverlik, okulların işletilmesi için
yardım, ergenlere yardımcı olacak öğütler ve maddi yardım, nişanlı çiftlerin daha iyi bir
evliliğe hazırlanması için yardım, kateşez işleri, evli çiftlere ve ailelere maddi ve ahlaki
krizlerde destek vermek, yaşlılara sadece ihtiyaçlarını karşılayarak değil, aynı zamanda artan
ekonominin karlarını açıkça paylaşmak yoluyla yardım etmek.
Her zaman ve her yerde, fakat özellikle İncil’in ilk tohumları ekilmeye başladığından beri ya
da Kilise’nin başlangıcından bu yana ya da bazı ciddi zorluklar olduğunda, Hristiyan aileler
İncil’e sadık kalarak ve yaşam yollarının tamamı sayesinde Hristiyan evliliğine bir model
oluşturarak Mesih İsa’ya etkin bir tanıklık sergilemişlerdir21.
Havariliklerinin amaçlarına kolaylıkla ulaşabilmek için, aileleri gruplar halinde bir araya
getirmek yararlı olacaktır22
Gençler
12. Genç insanlar modern toplumu çok önemli bir şekilde etkilerler23. Yaşamlarının
koşullarında, zihinsel davranışlarında ve aileleriyle ilişkilerinde köklü değişiklikler olur. Sık
sık sosyal ve ekonomik statü değişikliği yaşarlar. Sosyal ve politik önemleri günden güne
artarken, yeni sorumluluklarıyla yeterince başa çıkamıyor görünebilirler.
20
Pius XI, encyclical "Casti Connubii:" A.A.S. 22 (1930) p. 554; Pius XII, Radio Messages, Jan. 1, 1941: A.A.S.
33 (1941) p. 203; idem., to delegates of the convention of the members of the International Union to Protect the
Rights of Families, Sept. 20, 1949; A.A.S. 41 (1949) p. 552; idem., to heads of families on pilgrimage from
France to Rome, Sept. 18, 1951: A.A.S. 43 (1951) p. 731, idem., Christmas Radio Message of 1952: A.A.S. 45
(1953) p. 41; John XXIII, encyclical "Mater et Magistra" May 15, 1961: A.A.S. (1961) pp. 429, 439.
21
Pius XII, encyclical "Evangelii Praecones," June 2, 1951: A.A.S. 43 (1951) p. 514.
22
Pius XII, to delegates to the convention of members of the International Union for the Defense of Family
Rights, Sept. 20, 1949: A.A.S. 41 (1949) p. 552. Article 12:
23
St. Pius X, allocution to Association of French Catholic Youth on piety, knowledge and action, Sept. 25, 1904:
A.A.S. 37 (1904- 05) pp. 296-300.
10
Onların toplumdaki yükselen etkileri aynı oranda havarilik faaliyetini de gerektirir. Fakat
doğal nitelikleri de bu faaliyetlere uygun olmalıdır. Kendi şahsiyetleri hakkında bilinçlendikçe
hayatın zevkleri ve sorumluluklarını yerine getirmeye hazır olmanın itkisiyle etkilenirler ve
sosyal ve kültürel yaşamda yer almak için özlem duyarlar. Bu coşkunun, Mesih’in ruhuyla
aşılanıp Kilise’ye olan sevgi ve itaatle esinlendiği takdirde son derece verimli olması
beklenebilir. Öncelikle diğer gençlere havariliği doğrudan iletmekle başlamalıdırlar, kendi
çevrelerinde yaşadıkları sosyal çevrenin ihtiyaçlarına göre havarisel çabaya odaklanabilirler24.
Yetişkinler her iki yaş grubundan gençlerle bu tür tartışmaları dostça yürütmelidirler. Yaş
engelini aşarak birbirlerini daha iyi tanıyabilir ve her neslin bir diğerine sunabileceği özel
faydaları paylaşabilirler. Yetişkinler, havarilik için aktif tutumlarıyla, genç insanları teşvik
etmeli, kendiliğinden bir fırsat ortaya çıkarsa, onlara etkili öğütler sunmalı ve yardım
etmelidirler. Aynı şekilde gençler yetişkinlere saygı ve güvenle yetiştirilmeli ve ayrıca doğal
olarak yeniliklerle cezbedilseler de takdire şayan geleneklere özen göstermelidirler.
Sosyal Çevre
13. Sosyal ortamda havarilik, kişinin yaşadığı toplumun zihnine, geleneklerine, yasalarına ve
yapısına Hristiyan ruhunu nüfuz ettirmek için çabadır ve başkaları tarafından asla hakkıyla
yerine getirilmeyecek bir görev ve sorumluluktur. Laikler havarilik alanında yönelik çalışma
gerçekleştirilebilir. Burada sözün tanıklığıyla hayatın tanıklığını tamamlarlar25. Çalıştıkları ya
da mesleklerini icra ettikleri, araştırma yaptıkları ya da dinlendikleri, boş zamanlarını
geçirdikleri ya da arkadaşlık ettikleri yerler, kardeşlerine daha fazla yardım edebilecekleri
yerlerdir.
Laikler yeryüzünde kilisenin misyonunu yerine getirmesini sağlarken, özellikle imanları ile
her yaptıklarında dürüstlükle davranarak dünyanın ışığı olurlar, öyle ki herkesi gerçeğin
sevgisine, iyiliğe ve sonunda Kilise’ye ve Mesih İsa’ya çekerler. Onları yaşam koşullarını,
emeklerini, acılarını ve beklentilerini paylaşmaya götüren ve kurtarış lütfunun işleri için
neredeyse onları hazırlayan kardeşlik sevgisiyle bu görevi yerine getirirler. Amaçlarını
gerçekleştirmek için gereken başka bir şey de toplumu inşa etme görevlerini tam bir bilinçle,
evde, işte ve toplumda görevlerini Hristiyan cömertliği ile yaparken, yaşam ve iş dünyasına
yavaş yavaş nüfuz ederek bu görevlerini yerine getirmeleridir.
Bu havarilik, onların bulunduğu her yere ulaşmalıdır; bu içinde bulunacakları hiçbir ruhsal ya
da dünyasal durumu hariç tutmaz. Bunun yanı sıra gerçek havarilik, sadece bu faaliyetleri
değil aynı zamanda komşularına sözle de Mesih İsa’yı anlatmayı amaçlar. Çünkü kendilerine
yakın laikler vasıtasıyla İncil’i işitip Mesih İsa’yı tanıyacak çok fazla insan bulunmaktadır.
Çocuklar da kendilerine ait havarilik görevlerine sahiptirler. Yeteneklerine göre, arkadaşları
arasında Mesih İsa’ya gerçek tanıklık içinde yaşayabilirler.
24
Pius XII, letter "Dans Quelques Semaines" to Archbishop of Montreal, Canada, to be relayed to the
Assemblies of Canadian Young Christian Workers, May 24, 1947: A.A.S. 39 (1947) p. 257; radio message to
Young Christian Workers, Brussels, Sept. 3, 1950: A.A.S. 42 (1950) pp. 640-641. Article 13:
25
Pius XI, encyclical "Quadragesimo Anno," May 15, 1931: A.A.S. 23 (1931) pp. 225-226.
11
Ulusal ve Uluslararası Düzen
14. Laiklerin Hristiyan bilgeliği ile desteklendiği, havarilik için ulusal ve uluslar arası geniş
alanlar açılmıştır. Ülkelerine bağlılık ve toplumsal yükümlülüklerine tam bir sadakatle,
toplumun gerçek yararını gözeterek desteklemeyi, Katolikler kendileri için bir görev bilirler.
Bu nedenle sivil otoritenin adaletle davranması ve yasaların ahlaki kuralları ve toplumun
iyiliğini gözetmesi konusundaki görüşlerinin ağırlığını hissettirmelidirler. Toplumsal
ilişkilerde beceri ile ve imanda ve Hristiyan doktrininde aydınlanmış olarak Katolikler, hem
toplumun genel iyiliği hem de İncil’in yolunu hazırlamak için layıkıyla çalışarak, toplumsal
işleri yürütmeyi reddetmemelidirler.
Katolikler Tanrı’nın iyi isteğine göre tüm kadın ve erkeklerle gerçek, adalet, kutsal şeyler ve
sevilebilir şeyler için işbirliği yapmaya çalışmalıdırlar (Fil. 4,8). Onlarla tartışarak sağduyu ve
nezaketle İncil’in Ruhuna götürecek toplumsal ve halka yönelik uygulamaları araştırmaya
başlamalıdırlar.
Günümüz işaretleri arasında tüm halklardaki dayanışma duyarlılığının artması özellikle dikkat
çekicidir. Bu farkındalığı azimle teşvik etmek ve onu ciddi ve samimi kardeşlik sevgisine
dönüştürmek Laik havariliğin bir görevidir. Üstelik Laikler, uluslararası alanda ve ulusların
gelişimine özel bir saygıyla bu konuda oluşacak sorunların doktrinal ve pratik çözümleri
konusunda dikkatli olmalıdırlar26.
Yabancı uluslara yardım eden ya da bu konuda çalışan herkes halklar arasındaki bu ilişkinin
her iki tarafın da eşit oranda alıcı ve verici olduğu durumda samimi bir kardeşlik alış verişinin
ortaya çıkabileceğini unutmamalıdırlar. Yolcular, uluslararası ilişkiler, iş, ya da başka
sebeplerle bulundukları yerlerde, gittikleri yerde Mesih’in haberinin gezgin müjdecileri
olduklarını hatırlamalı ve buna uygun davranmalıdırlar.
BÖLÜM IV
HAVARİLİĞİN ÇEŞİTLİ BİÇİMLERİ
Giriş
15. Laikler havarisel faaliyetlerini bireysel ya da çeşitli grup ya da kuruluşlara üye olarak
gerçekleştirebilirler.
Bireysel havariliğin önemi ve çeşitliliği
16. Gerçek Hristiyan yaşamı (Yu. 4, 14) demek olan ve cömertlikle akan bireysel havarilik
organize biçimde ya da hiçbir yere bağlı olmadan yapılsa da tüm laik havariliğin kaynağı ve
koşuludur.
Konumlarına bakmadan tüm laik insanlar (birliklerde yer alma olanağı ya da fırsatı
olmayanlarda dâhil olmak üzere) bu tür bir havariliğe çağrılmışlardır ve ona katılmakla
26
John XXIII, encyclical "Mater et Magistra" May 15, 1961: A.A.S. 53 (1961) pp. 448-450.
12
yükümlüdürler. Bu tür havarilik her yerde ve her zaman yararlıdır, fakat belli koşullarda tek
uygun ve uygulanabilir olan budur.
Laiklerin kiliseyi inşa ettiği, dünyayı kutsallaştırıp Mesih’te ona yaşam verdiği, çok çeşitli
biçimlerde havarilik bulunmaktadır. Bireysel havariliğin özel bir biçimi de günümüze uygun
özel bir işaret olarak iman, ümit ve sevgiden çıkan tüm bir yaşamın tanıklığıdır. Bu tür bir
yaşam Mesih’e inananlarda bulunan Mesih İsa’nın, kendisini göstermesidir. Ardından, belli
koşullarda son derece gerekli olan sözel ve yazılı olarak kelamın havariliği gelir. Laik kişiler
durumlarına ve yeteneklerine uygun olarak Mesih İsa’yı ilan eder, açıklar ve onun öğretisini
yayarlar ve imanla ona tanıklık ederler.
Üstelik bu dünyada yaşayan yurttaşlar olarak işbirliği içinde bu geçici düzeni kurarken; laikler
mümkün olduğunca imanın ışığında ailelerinde, işlerinde, kültürel ve sosyal yaşamlarında
yüce nedenleri aramalı ve her fırsatını bulduklarında bunu başkalarına anlatmalıdırlar. Böyle
yapmakla yaratan, kurtaran ve kutsallaştıran Tanrı ile işbirliği yaptıkları gerçeğinin bilincinde
olur ve ona böylelikle övgü sunmuş olurlar.
Son olarak laikler hayatlarını yardımseverlik içinde yaşamalı ve tüm işlerinde en iyi şekilde
bunu vurgulamalıdırlar.
Tüm insanlara ulaşabileceklerini, tövbe ve gönüllü olarak yaptıkları işlerin kabulü kadar,
toplu ibadet ile de tüm dünyaya kurtuluşun katkısını verebileceklerini ve yaşamın
zorluklarında acı çeken Mesih İsa’ya benzer olabileceklerini hatırlamalıdırlar (2 Kor. 4,10;
Kol. 1, 24).
Belirli durumlar içinde bireysel havarilik
17. Kilise’nin özgürlüğünün çiğnendiği bölgelerde bireysel havarilik için acil ihtiyaç
bulunmaktadır. Bu deneme koşullarında laikler rahiplerin görevlerinden üstlenebildiklerini
yaparlar, etraftakilere Hristiyan doktrinini öğretmek, onlara yaşamın dinsel yollarını ve
Katolik olarak düşünmeyi öğretmek, onları kutsal sırları sıklıkla almaya yöneltmek, onları
merhamette ve Efkaristiya tapınmasında geliştirmek için kendi özgürlüklerini ve kimi zaman
yaşamlarını tehlikeye atarlar27. Bu Kutsal Sinod, günümüzde de bu zulümler içinde ortaya
çıkan laik kişilerin kahramanca metaneti için Tanrı’ya en içten şekilde şükranlarını sunarken,
onları bir baba sevgisiyle ve minnetle kucaklıyor.
Bu bireysel havarilik Katoliklerin az sayıda bulunduğu ve genellikle dağınık yaşadığı yerlerde
özel olarak yer alır. Burada bireysel olarak havarilikle iştigal eden laikler gerek zaten
belirtilen sebeplerle gerekse kendi mesleki uğraşlarından kaynaklanan özel sebeplerle özel bir
tür kuruluş ya da örgütlenme olmaksızın ciddi sohbetler için küçük grupları yararlı bir şekilde
bir araya getirirler, öyle ki burada oluşan Kilise birliği, başkalarına sevginin gerçek tanıklığı
olarak görünür. Bu yolla yani dostluk yoluyla ve kendi tecrübelerinden öğrendiklerini
aktararak başkalarına ruhsal yardımda bulunma yoluyla, yalıtılmış yaşam ve faaliyetlerin
dezavantajlarını yenecek bir eğitim almış olur ve havariliklerini daha üretken hale getirirler.
27
Pius XII, allocution to the first convention of laymen representing all nations on the promotion of the
apostolate, Oct. 15, 1951: A.A.S. 43 (1951) p. 788.
13
Örgütlü havariliğin önemi
18. İnananlar yaşamlarının çeşitli koşullarında bireysel olarak havarilikle uğraşmaya
çağrılmışlardır. Bununla birlikte insanın sosyal bir varlık olduğunu, Tanrı halkı içinde
Mesih’e inananların birleşmesinin ve tek bir beden olmalarının (1. Ko. 12, 12)Tanrı’yı hoşnut
ettiğini (1. Pe. 2, 5-10) hatırlamalıdırlar. Hristiyan inananların havarisel topluluğu, bir insana
ve Hristiyan ihtiyaçlarına mutlu bir yanıttır ve aynı zamanda Mesih’te kilise birliğine işaret
eder, ki Mesih İsa şöyle demiştir, "Nerede benim adımla bir ya da iki kişi toplanırsa, ben de
orada onların arasında olacağım” (Mt. 18, 20).
Bu nedenle inananlar birleşmiş çabalarıyla havariliğe katılmalıdırlar28. Ailelerinde, mahalli
kiliselerinde, episkoposluklarında yani, aralarında şekillendirmeye karar verdikleri gayrı
resmi grup kadar havariliğin cemaatsel doğasını vurguladıkları yerlerde havari olmalıdırlar.
Havarilik grubu, kilise cemaatlerinde ve değişik çevrelerde genel aktiviteler yoluyla sık sık
gerçekleştirilmesi gerektiğinden çok önemlidir. Havariliği gerçekleştirmek için kurulan
topluluklarda üyelerine genel destek vermek üzere, bunlar havarilik için biçimlendirilmeli ve
doğru şekilde organize edilerek havarisel işleri düzenlenmelidir. Böylece her üye kendi
görevini yerine getirirse daha iyi sonuç alınması beklenebilir.
Mevcut koşullarda laik faaliyet alanında birleştirilerek ve organize edilerek havariliğin
güçlendirilmesi oldukça gereklidir. Aslında sadece kaynakların toplanması, modern
havariliğin tüm amaçlarının başarılmasını ve ilgilendiği alanların sağlam bir şekilde
güçlendirilmesini sağlayabilir29. Havariliğin, tasarlanmış olduğu genel davranışları ve sosyal
koşulları bile kapsaması burada önemlidir. Öte yandan havarilikte birleşen bu koşullar, halkın
görüşü ya da toplumsal koşulların baskısı altında sıklıkla taşınması imkânsız hale gelir.
Havarisel birlik türlerinin çeşitleri
19. Havariliğin içinde çeşitli birlikler oluşturulmuştur30. Bazıları, kendilerini kilisenin genel
havarilik amaçlarına yönelik düzenlemiştir; diğerleri özel bir yolla müjdeleme ve
kutsallaştırma görevini kendi üstlerine almışlardır. Bazıları dünyasal düzene Hristiyan ruhunu
aktarmayı amaçlar, diğerleri merhamet ve lütuf işleriyle özel bir şekilde Mesih İsa’ya tanıklık
verirler.
Bu birlikler arasında, üyelerinin somut yaşamı ve imanı arasında yakın birliği teşvik eden ve
destekleyenlere temel öncelik verilmelidir. Birlikler kendi içinde sona ermezler; daha çok
Kilise’nin dünyaya karşı olan görevine hizmet ederler. Havarisel dinamizmleri tüm birliğin
ve üyelerinin Hristiyan tanıklığı ve müjdeleme ruhuna olduğu kadar Kilise’nin amaçlarına
uygunluklarına da bağlıdır.
Artık sosyal kurumların gelişimi açısından ve modern toplumun hızlı gelişimine bakarak
Kilise misyonunun küresel doğasının gerektirdiği havarisel girişimler, uluslararası dünyada
çok daha organize biçimler geliştirmelidir. Katolik uluslararası organizasyonlar, üyeleriyle
28
Pius XII, allocution to the first convention of laymen representing all nations on the promotion of the
apostolate Oct. 15, 1951: A.A.S. 43 (1951) pp. 787-788.
29
. Pius XII, encyclical "Le Pelerinage de Lourdes," July 2, 1957: A.A.S. 49 (1957) p. 615.
30
Pius XII, allocution to the assembly of the International Federation of Catholic Men, Dec. 8, 1956: A.A.S. 49
(1957) pp. 26- 27.
14
olduğu kadar bu uluslararası organizasyonlarla da daha yakın birliğe ulaştıkça, amaçlarına
daha etkin bir şekilde erişeceklerdir.
Kilise yetkilileriyle uygun bir iletişim kurmak31 için laiklerin bu tür kurumlar32 kurmak ve
onları kontrol etmek ve hâlihazırda mevcut olanlara katılma hakkı mevcuttur. Yine de
çabaların dağılması önlenmelidir. Yeterli gerekçe olmadan yeni proje ve dernekler teşvik
edildiğinde ya da eski bir birlik ya da yöntem artık işlevini yitirdiği halde sürdürülmeye
çalışıldığında bu durum görülür. Veya bir ulusta ya da başka uluslarda uygulanmakta olan
havarilik yöntemlerini ayrım gözetmeden aktarmak, her zaman uygun olmayabilir33.
Katolik Hareketi
20. Onlarca yıl önce pek çok farklı uluslardan laikler kendilerini artan bir şekilde havariliğe
adamaya başladılar. Hiyerarşi ile yakın bir birlik içinde, havariliğe uygun amaçları izlemeye
devam eden çeşitli aktiviteler ve topluluklar içinde gruplaştılar. Bu birliklerin ya da bunlara
benzer veya daha eski kurumların çalışmak için izledikleri farklı yollar dikkate değerdir ve
halen Mesih’in krallığı için kusursuz sonuçlar elde etmeyi sürdürmektedirler. Kendilerine
“Katolik Hareketi” adını veren bu topluluklar, Papalar ve episkoposlar tarafından önerilmekte
ve teşvik edilmekte ve sık sık hiyerarşinin havariliğinde, laiklerin işbirliği olarak
tanımlanmaktadırlar34.
“Katolik Hareketi” ya da başka bir adla anılıyor olsa da tüm bu gruplar günümüzde büyük
değer taşıyan ve aşağıdaki özellikleri birleştirmeyi ve onlara sahip olmayı amaçlayan bir
havariliği yerine getirmektedirler:
a) Bu kuruluşların öncelikli amacı, insanların müjdelenmesi ve kutsallaşması ve hayatın
çeşitli aşamalarında ve farklı topluluklarda İncil’in ruhunun nüfuz etmesiyle aralarında
Hristiyan bilincinin şekillenmesini amaçlayan Kilise’nin havarisel amacıdır.
b ) Kendi yöntemlerine göre hiyerarşi ile işbirliği yaparak, laikler kendi tecrübeleri yararına
katkı sağlar ve kilisenin çobansal faaliyetlerinin koşullarını dikkate alarak bu kurumların
yönetimi için sorumluluk alır, yönetime, işbirliğine ve yapılacak işlerin planlanmasına katılır.
c) Laikler, organik bir beden gibi birlikte hareket ederek Kilise cemaatinin daha uygun bir
şekilde simgelenmesine ve havariliğin daha etkin biçimde sunulmasına yardımcı olur.
d) İster kendilerini anında sunmuş olsun, isterse hiyerarşinin havariliğiyle doğrudan işbirliğine
ve hareket etmeye çağrılmış olsun, laikler hiyerarşinin üst yönetimi altında yer alır ve açık bir
görevle hiyerarşi laiklerin üzerinde yaptırım uygulayabilir.
Hiyerarşinin takdiri altında, bu özellikleri taşıyan organizasyonlar, farklı bölge ve halkların
ihtiyaçlarına göre farklı ad ve şekiller alsalar bile Katolik Hareketi olarak tanınmalıdırlar.
31
in Chap. 5, no. 24.
Sacred Congregation of the Council, concerning the dissolution of the Corrientes diocese in Argentina, Nov.
13, 1920: A.A.S. 13 (1921) p. 139.
33
John XXIII, encyclical "Princeps Pastorum," Dec. 10, 1959: A.A.S. 51 (1959) p. 856. Article 20:
34
Pius XI, letter "Quae Nobis" to Cardinal Bertram, Nov. 13, 1928: A.A.S. 20 (1928) p. 385. cf. also Pius XII,
allocution to Italian Catholic Action, Sept. 4, 1940: A.A.S. 32 (1940) p. 362
32
15
Bu Kutsal Konsil, çeşitli halklar ve ülkeler arasında Kilise’nin havarilik ihtiyaçlarına cevap
vereceğinden emin olduğu bu birlikleri ciddiyetle tavsiye eder ve ruhbanları ve laikleri
yukarıda sayılan özellikleri daha üst bir dereceye taşımak ve Kilise’nin kardeşlik çerçevesinde
havariliğin tüm diğer formlarıyla, tüm zamanlarda işbirliği yapmak üzere bu birliklerde
çalışmaya davet eder.
Birliklerin Değerlendirilmesi
21. Tüm havarisel birliklere özen gösterilmelidir. Bunlar her ne kadar zamanın ya da mekânın
gerekliliklerinin sorumlusu olarak hiyerarşinin övdüğü ya da önerdiği ya da özellikle acilen
kurulması istenen birlikler olsa da, rahipler, din adamları ve laikler tarafından büyük bir saygı
gösterilmeli ve her biri kendi yeteneklerine uygun şekilde teşvik edilmelidir. Bu birlikler
arasında üstelik uluslararası Katolik grup ya da birlikler özellikle şu anda takdir edilmelidir.
Özel bir şekilde Kilise’ye hizmet etmeye adanmış laikler
22. Bu laik topluluk içinde evli ya da bekâr olarak kendilerini mesleki deneyimleriyle geçici
ya da kalıcı olarak birliklerin hizmetine ve faaliyetlerine adayan kişiler, Kilise’nin özel övgü
ya da takdirini hak etmektedirler. Kişisel hizmetlerini kendi ulusal sınırları içinde ya da
uluslar arası alanlarda ya da özellikle Katolik misyon cemaatlerinde ve Kilise’nin henüz yeni
yeşermekte olduğu bölgelerde, havarisel birlik ve faaliyetlere sunan laik insanların sayısındaki
artış, Kilise için gerçek bir sevinç kaynağı olmaktadır.
Kilise çobanları, bu laik insanlara memnuniyet ve teşekkürle kabul göstermeli ve kendilerini
ve ailelerini gerektiği gibi destekleyerek, adalet, eşitlik ve yardımseverlik taleplerinin,
konumlarıyla bağlantılı olarak sağlandığından emin olmalıdırlar. Bu laik kişilere gerekli
eğitim, ruhsal teselli ve teşvikin sağlanmasına dikkat etmelidirler.
BÖLÜM V
HAVARİLİĞİN YERİNE GETİRİLMESİNDE YAPILMASI GEREKENLER
Giriş
23. Laik havarilik ister bireysel isterse bir kuruluşun üyesi olarak yerine getirilsin, doğru
ilişkiler sistemine uygun olarak tüm kilisenin havariliği içinde bütünleşmiş olmalıdır. Aslında
tüm bu kişilerin, Kutsal Ruh’ta birlik içinde olan Rab’bin Kilisesi’nin kuralları içinde atanmış
olmaları (Ha. İşl. 20,28), Hristiyan havariliğinin temel unsurudur. Hiyerarşi tarafından
yönetilen havariliğin çeşitli projeleri arasında işbirliğine ihtiyaç olduğu açıktır.
Gerçekte birlik ruhunun, kardeşlik sevgisi içinde teşvik edilmesi gereklidir, böylece Kilise’nin
tüm havariselliğinin parıltısı içinde ortak amaçlara ulaşılır ve yıkıcı rekabetin önüne geçilmiş
olunur. Bunun için, kilisenin tüm havarilik biçimleri arasında karşılıklı saygı, her
organizasyonun özel karakterine saygı ve gerekli koordinasyonun sağlanmasına ihtiyaç
duyulur35. Kilise’nin özel aktiviteleri Klerjinin her iki dalı olan ruhbanlar ve laik halk arasında
35
Pius XI, encyclical "Quamvis Nostra," April 30, 1936: A.A.S., 28 (1936) pp. 160-161. Article 24:
16
uyum ve havarisel işbirliğini gerektirdiğinden, bu uyum ve işbirliğinin sağlanması en uygun
durum olacaktır.
Hiyerarşi ile İlişkiler
24. Hiyerarşi, laiklerin havariliğini teşvik etmeli, ruhsal ilkeler ve destek sağlamalı, bu
havariliği kilisenin genel iyiliği için yönlendirmeli ve doktrin ve düzenin muhafazası için
hazır bulunmalıdır.
Aslında, laik havarilik bu havariliğin çeşitli konuları ve yöntemleriyle uyum içinde hiyerarşi
ile çeşitli şekillerde ilişkiyi kabul eder. Kilise içinde laiklerin özgür seçimi ile kurulmuş ve
sağduyulu kararlarla düzenlenmiş pek çok havarisel görev bulunmaktadır. Kilise’nin misyonu
bu tür görevlerle beli koşullarda daha iyi yerine getirilebilir ve bu nedenle bunlar sık sık
hiyerarşi tarafından övülür ve tavsiye edilir36. Yasal Kilise otoritesinin rızasını almadıkça
hiçbir proje “Katolik” adını alamaz.
Laik havariliğin belli biçimleri çeşitli şekillerde de olsa, hiyerarşi tarafından açıkça
tanınmıştır.
Kilise’nin genel iyiliğinin gerekleri yüzünden, kilise otoritesi, anlık ruhsal amaçlar nedeniyle
bazı havarisel birlik ve projeleri özel bir şekilde seçebilir, teşvik edebilir ve böylece onlara
özel sorumluluk verebilir. Bu nedenle koşullara göre havarilik uygulamalarında çeşitli
değişiklikler yapmakla, hiyerarşi kendi havarisel görevleriyle daha yakın olarak onun özel
biçimlerine katılır. Her havariliğin uygun doğası ve farklılığı korunmalıdır ve laiklerin kendi
kendilerine hareket etme kabiliyeti engellenmemelidir. Kilise’nin çeşitli belgelerinde
hiyerarşinin bu prosedürü vekâlet olarak adlandırılır.
Son olarak hiyerarşi, Hristiyan doktrininin öğretilmesi, belli litürjik faaliyetler ve ruhların
bakımı gibi bazı çobansal görevlerle yakından bağlantılı belli görevleri laiklere emanet eder.
Bu görevin erdemi sayesinde laikler bu görevlerin yerine getirilmesinde daha üst bir kilise
kontrolünden sorumlu olurlar.
Dünyasal düzenin işleri ve kurumları hakkında, kilise hiyerarşisinin görevi dünyasal düzende
uyulması gereken ahlaki ilkeleri öğretmek ve yorumlamaktır. Dahası, ilgili konularda bu
kurumların ve işlerin ahlaki ilkelerinin ne olduğuna bakmaksızın, dikkatli bir inceleme ve
uzmanlara danıştıktan sonra karar verme ve göksel değerlerin korunması ve desteklenmesi
için gereken şeylere karar verme hakkına sahiptir.
Din adamlarının, laiklerin havariliğine vermesi gereken yardım
25. Episkoposlar, mahalli kiliselerin çobanları, ve Klerjinin diğer rahipleri bu havariliği yerine
getirme hak ve görevlerinin tüm inananlar, rahipler ve laikler için olduğunu ve bu laiklerin de
Kilise’yi inşa etmek için görevleri bulunduğunu akılda tutmalıdırlar37. Bu nedenle Kilise
36
Sacred Congregation of the Council on the dissolution of the diocese of Corrientes, Argentina, Nov. 13, 1920;
A.A.S. 13 (1921) pp. 137-140. Article 25
37
Pius XII, allocution to the second convention of laymen representing all nations on the promotion of the
apostolate, Oct. 5 1957: A.A.S. 49 (1957) p. 927.
17
içinde ve Kilise için laiklerle kardeşlik içinde çalışmalı ve bu havarisel işlerde laik kişilere
özel dikkat göstermelidirler38.
Laik havariliğin özel biçimlerini destekleme kapasitesi olan rahiplerin seçimine özel dikkat
gösterilmeli ve bunlar uygun biçimde eğitilmelidir39. Bu görevi üstlenen kişiler, hiyerarşiden
aldıkları görevin erdemiyle çobansal faaliyetlerinde hiyerarşiyi temsil ederler. Daima
Kilise’nin ruhuna ve öğretisine imanla bağlı kalarak laiklik ve hiyerarşi arasındaki uygun
ilişkiyi teşvik etmelidirler. Onlara Katolik toplumunda emanet edilen ruhsal yaşamın ve
havarisel hareketin gelişmesine kendilerini adamalıdırlar; Bu kurumlardaki havarisel
faaliyetlere bilgece öğüt vererek ve onların üstlendikleri faaliyetleri teşvik ederek katkıda
bulunmalıdırlar. Laiklerle sürekli diyalog kurarak, bu rahipler dikkatle bu havarisel
faaliyetleri daha verimi hale getirecek biçimleri araştırmalıdır. Başkalarıyla olduğu kadar
kurum içindeki birlik ruhunu da teşvik etmelidirler.
Son olarak cemaatlerin ruhunu ve normlarını koruyarak Rahipler ve Rahibeler laiklerin
havarisel çalışmalarını değerlendirmeli ve laik kurumları teşvik etmeye kendilerini adamaya
istekli olmalıdırlar40. Ayrıca rahiplik görevlerini desteklemek, yürütmek ve tamamlamak için
çalışmalıdırlar.
Karşılıklı işbirliği için bazı araçlar
26. Diyosezlerde mümkün olduğunca Kilise’nin havarisel işlerine destek olan konsiller gerek
evanjelizasyon gerek kutsallaştırma alanında ya da yardımlaşma, toplumsal konular ya da
diğer konularda yapılmalıdır ve burada Klerji ve din adamlarının laiklerle işbirliği yapması
uygundur. Her kuruluşun otonomisi ve karakteri uygun şekilde korunarak, bu konsiller çeşitli
laik birlikler ve kurumlar arasında karşılıklı koordinasyonu teşvik edebileceklerdir41.
Bu tip konsiller ulusal ve uluslar arası ölçüde olduğu kadar mümkün olduğunca mahalli
kiliselerde, mahalli kiliseler arasında ve diyosezler seviyesinde kurulmalıdır42.
Laik havarilik hizmeti ve teşviki için Vatikan’da bir özel sekreterlik kurulmalıdır. Laiklerin
çeşitli havarisel programları hakkında bilgi aktarmak, bu alanda ortaya çıkan modern
sorunların araştırmalarını desteklemek ve havarisel işlerinde hiyerarşiye ve laiklere
öğütleriyle yardım etmek üzere iyi donatılmış bir merkez olarak hizmet verebilir. Dünya
üzerindeki laik havariliğin çeşitli hareketleri ve projeleri bu sekreterlikte temsil edilmelidir ve
burada Klerji ve din adamları laiklerle işbirliği de yapabilirler.
Diğer Hristiyanlar ve Hristiyan olmayanlarla işbirliği
27. Bu Konsil, İncil’in ortak mirası ve Hristiyan tanıklığının ortak görevinin sonucunda,
Katoliklerin ulusal ya da uluslararası alanlarda faaliyetler ya da topluluklarda Kilise içindeki
38
cf. Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, no. 37. A.A.S. 57 (1965) pp.
442-443.
39
Pius XII, apostolic exhortation "Menti Nostrae," Sept. 23 1950: A.A.S. 42 (1950) p. 660.
40
Second Vatican Council, Decree on the Renovation of Religious Life, no. 8. Article 26
41
Benedict XIV, On the Diocesan Synod, I, 3, Chap. 9, no. 7.
42
Pius XI, encyclical "Quamvis Nostra," April 30, l936: A.A.S. 28 (1936) pp. 160-161. Article 27
18
cemaatler ve bireyler olarak diğer Hristiyanlarla işbirliği yapmasını tavsiye eder ve sık sık
bunu gerektirir43.
Bu, ortak insan değerlerini tanıyan ama Mesih İsa’nın adına iman etmeyen kişilerle havarisel
amaçları izleyen Hristiyanlar arasındaki iş birliği için çağrı değildir.
Dünyasal faaliyetleri içinde özel önemi olan bu dinamik ve sağduyulu işbirliği sayesinde44
laikler insan toplumunun birliği için olduğu kadar dünyanın kurtarıcısı Mesih İsa’ya tanıklık
da vermiş olurlar.
BÖLÜM VI
HAVARİLİK İÇİN EĞİTİM
Havarilik için eğitimin gerekliliği
28. Havarilik, en yüksek etkinliğe çeşitlilik ve eğitim yoluyla ulaşır. Bu sadece laik kişilerin
kişisel olarak, sürekli ruhsal ve doktrinal gelişimi için değil, fakat faaliyetlerinin ilişkiler,
kişiler ve amaçlanan görevlerin değişen koşullarına göre yerleştirilmesi için de gereklidir.
Havarilik için bu eğitim, bu Kutsal Konsil’in önceki belgelerde ifade ettiği ve bildirdiği
temeller üzerine verilmelidir45. Tüm Hristiyanlara verilen eğitime ek olarak havariliğin çeşitli
formları kişilerin ve koşulların değişikliği nedeniyle özel ve belirli bir eğitim verilmesi
gerekliliği bulunur.
Laiklerin havarilik için eğitilmesindeki ilkeler
29. Laikler Kilise misyonunda kendi yöntemlerini paylaştıkları için, onların havarisel
eğitimleri, laik durumun, laik ve özel nitelikleri tarafından ve ruhsal yaşamlarının kendi
biçimi tarafından belirlenir.
Havarilik eğitimi, her laik insanın doğal yetenekleri ve koşullarına uyarlanan belli insani ve
çok yönlü eğitimi gerektirir. Modern dünyayı iyi tanıyan laik insan kendi toplumunun bir
üyesi olup onun kültürüne uygun olmalıdır.
Bununla birlikte laik insanın, yaratılışın ilahi gizemine inandığı yaşamını temel alarak ve
Tanrı halkına yaşam veren, ve Peder Tanrı’yı ve O’nda bulunan insanları, ve dünyayı
sevmeye yönelten Kutsal Ruh’un hareketine duyarlı olarak, Mesih İsa’nın ve Kilise’nin
misyonunu nasıl yerine getireceğini öğrenmesi gerekir. Bu eğitim, başarılı bir havarilik için
temel ve koşul kabul edilmelidir.
Ruhsal eğitime ek olarak sağlam bir doktrinal teoloji, etik ve felsefe eğitimi, farklı yaş, konum
ve doğal yeteneklere uygun olarak verilmelidir. Uygulamalı ve teknik eğitimin yanı sıra
genel kültürün de önemli olduğu akılda tutulmalıdır.
43
John XXIII, encyclical "Mater et Magistra," May 15, 1961: A.A.S. 53 (1961) pp. 456-457. cf. Second Vatican
Council, Decree on Ecumenism, no. 12: A.A.S. 57 (1965) pp. 99-100.
44
Second Vatican Council, Decree on Ecumenism, no. 12: A.A.S. 57 (1965) p. 100. Also cf. Dogmatic
Constitution on the Nature of the Church, no. 15: A.A.S. 57 (1965) pp. 19-20.
45
Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, Chaps. 2, 4 and 5: A.A.S. 57
(1965) pp. 12- 21, 37-49; also cf. Decree on Ecumenism, nos. 4, 6, 7 and 12: A.A.S. 57 (1965) pp. 94, 96, 97, 99,
100; cf. also above, no. 4. Article 29:
19
İyi insan ilişkilerini geliştirmek için, gerçek insan değerleri teşvik edilmeli, özelikle kardeşçe
yaşama sanatı ve başkalarıyla işbirliği ve dostça konuşmanın çarpıcılığına önem verilmelidir.
Havarilik eğitimi sadece teorik talimatlardan oluşamayacağından, laiklerin eğitiminin
başlangıcından itibaren olaylara yavaş yavaş ve sağduyu ile nasıl bakacakları, karar
verecekleri ve her şeyi imanın ışığında nasıl yapacaklarını öğrenerek, Kilise’nin hizmetine
girmeden önce başkalarıyla çalışarak kendilerini geliştirip ilerlerler46. Bu eğitim insan
kişiliğinin devamlı olgunlaşması ve sorunların çoğalması yüzünden devamlı gelişmek
ihtiyacındadır ve daha derin bilgi ve daha planlı faaliyetleri gerektirir. Laiklerin, insani
kişilikleriyle, birlik ve bütünlük içinde eğitimin tüm gereklerini yerine getirirken, bu uyum ve
dengenin korunması ve artırılması daima hatırlanmalıdır.
Böylece, laik kişiler dünyanın gerçeklerini, aktif ve tam bir şekilde, kendilerine uğraş
edinebilirler ve bu düzenin olaylarıyla uğraşırken, etkin olarak kendi görevini görebilirler.
Aynı zamanda Kilise’nin yaşayan üyesi ve tanığı olarak dünyasal olayların ortasında Kilise’yi
hazır ve aktif hale getirirler47.
Havarilik eğitimini kim verir
30. Havarilik için eğitim çocukların erken dönemde eğitimi ile başlamalıdır. Bununla birlikte
özel bir şekilde ergenler ve gençler havariliğe başlatılabilir ve hatta, onun ruhu ile
aşılanmalıdır. Bu eğitim tüm yaşamları boyunca yeni sorumlulukların talepleriyle muhafaza
edilmelidir. Açıktır ki, bu nedenle, Hristiyan eğitimi sağlamakla yükümlü olanların havarilik
için eğitim verme görevi de vardır.
Ailede ebeveynlerin çocukluktan itibaren, Tanrı’nın insanlara olan sevgisini çocuklarına
tanıtma görevi bulunmaktadır. Örneğin komşularının maddi ve manevi ihtiyaçları için yardım
etmeye istekli olmak öğretilmelidir. Tüm ailenin ortak yaşamın, havarilik için bir tür çıraklık
olmalıdır. Çocuklar eğitilmelidir, öyle ki aile çemberini aşarak zihinlerini hem dünyasal hem
de kilisesel cemaatlere açabilsinler. Mahalli kilisenin yerel cemaati içinde öyle yer
almalıdırlar ki, Tanrı halkının yaşayan ve aktif üyeleri olarak yaşama bilincine erişebilsinler.
Rahipler, kateşezlerinde, sözün görevinde, ruhların yöneltilmesinde ve diğer çobansal
hizmetlerde havarilik için laiklerin eğitimine dikkatlerini odaklamalıdırlar.
Okullar, kolejler ve diğer Katolik eğitim kurumları da genç insanlarda Katolik duyarlılığı ve
havarisel faaliyet geliştirme yükümlülüğüne sahiptirler. Bu okullara devam etmediklerinden
dolayı bu eğitimden uzak kalan gençler için gereken her şey, ebeveynler, ruhların çobanları ve
havarisel organizasyonlar tarafından gerçekleştirilmelidir. Diğer yandan vokasyonları ya da
görevleri nedeniyle laik havarilik görevinden ayrı sorumluluk taşıyan öğretmenler ve
eğitmenler bu tür eğitimleri etkin olarak vermek için gereken eğitim ve pedagoji becerileriyle
donanımlı olmalıdırlar.
Bunun gibi, havarilik ya da doğaüstü amaçlara kendini adamış laik gruplar ve kurumlar
dikkatle ve gayretle amaç ve koşullarını koruyarak havarilik için eğitimi teşvik etmelidirler48.
Genellikle bu gruplar, doktrinel, ruhsal ve uygulamalı eğitim verdikleri kadar, havarilik için
46
Pius XII, allocution to the first international Boy Scouts congress, June 6, 1952: A.A.S. 44 (1952) pp. 579580; John XXIII, encyclical, "Mater et Magistra," May 15, 1961: A.A.S. 53 (1961) p. 456.
47
Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Nature of the Church, p. 33: A.A.S. 57 (1965) p. 39.
Article. 30:
48
John XXIII, encyclical "Mater et Magistra," May 15, 1961: A.A.S. 53 (1961) p. 455. Article 31:
20
uyumlu bir eğitim veren olağan araçlardır da. Üyeleri, kurumları ya da arkadaşları ile düzenli
olarak bir araya gelir, havarisel faaliyetlerinin yöntemlerini ve sonuçlarını irdeler, ve İncil ile
günlük yaşamlarını karşılaştırırlar.
Bu tür bir eğitim sadece organize grubun kendisini değil, kişinin tüm yaşamının koşullarını
özellikle mesleki ve sosyal yaşamını dikkate alarak ve tüm laik havariliği hesaba katarak
düzenlenmelidir. Aslında herkes havarilik için kendisini özel olarak hazırlamalıdır, bu
hazırlama yetişkinlikte daha da ivedi hale gelir. Yaşın getirdiği avantajla daha açık zihinle
kişi Tanrı’nın ruhunu zenginleştirmek için bahşettiği armağanları anlamaya daha yakın olur
ve kardeşlerinin iyiliği için kullanmak üzerek Kutsal Ruh tarafından ona armağan edilen
karizmaları daha iyi paylaşabilir.
Havarilik için farklı eğitim türlerinin uyarlanması
31. Havariliğin çeşitli türleri ayrıca uygun bir eğitim gerektirir.
a) İnsanlara müjdelemek ve onları kutsallaştırmak için havarilik hakkında laikler başkalarıyla,
özellikle inananlar ya da inanmayanlarla konuşma konusunda, Mesih İsa’nın mesajı tüm
insanlar tarafından görülsün diye eğitilmelidir49.
Günümüzde materyalizmin farklı biçimleri, Katolikler arasında bile geniş oranda yayılmışken
laikler sadece doktrini özenle öğrenmekle kalmamalı, özellikle zıtlaşmaya neden olan
konuları da öğrenmeli ve özellikle materyalizmin tüm biçimlerine karşıt bir incilsel yaşamın
tanıklığını sergilemelidirler.
b) Geçici dünyada Hristiyan yenilenmesi hakkında, laikler, hem kendileri hem de ilişki içinde
oldukları diğer insanlar için dünyasal şeylerin gerçek anlamı ve değeri hakkında eğitilmelidir.
Maddi kaynakların doğru kullanımı ve kurumların organizasyonu hakkında, Kilise’nin ahlaki
ve sosyal öğretileriyle aynı doğrultuda, herkesin iyiliğine karşı duyarlı olacak şekilde
eğitilmelidirler. Laikler, tüm yukarıdaki ilkeleri ve sosyal doktrin kararlarını öğrenmelidir,
öyle ki yetenekleri doğrultusunda bu doktrini geliştirmek için çalışma kapasitesine sahip
olsunlar ve bu ilke ve kararları kişisel durumlarında doğrulukla ve yetkinlikle
uygulayabilsinler50.
c) Sevgi ve merhamet işleri Hristiyan yaşamının tanıklığına en çarpıcı şekilde tanıklık ettiği
için, havarisel eğitim bu tür çalışmaların yapılmasına yöneltir, böylece inananlar
çocukluklarından itibaren kardeşlerine merhametle davranır ve başkalarının ihtiyaçlarına
cömertlikle yardım ederler51.
Yardımlar
32. Kendisini havariliğe adamak isteyen laikler için, Katolik doktrini ve Kutsal Yazılar
hakkında daha derin bilgi elde etmeye yönelten, ruhsal yaşamı besleyecek, dünya koşullarını
ayırt etmeyi sağlayacak, ve uygun yöntemleri keşfedip geliştirmelerine yardım edecek çalışma
49
Pius XII, encyclical "Sertum Laetitiae," Nov. 1, 1939: A.A.S. 31 (1939) pp. 653-654; cf. idem., to graduates of
Italian Catholic Action, May 24, 1953.
50
Pius XII, allocution to the universal congress of the World Federation of Young Catholic Women, April 18,
1952: A.A.S. 42 (1952) pp. 414-419. cf. idem., allocution to the Christian Association of Italian Workers, May 1,
1955: A.A.S. 47 (1955) pp. 403-404.
51
Pius XII, to delegates of the Assembly of Charity Associations, April 27,1952: pp.470-471.
21
grupları, kongreler, düzenli toplantılar, ruhsal çalışmalar, düzenli toplantılar, konferanslar,
kitaplar ve dergiler mevcuttur52.
Eğitime yardımcı bu unsurlar havariliğin yapıldığı çevreye göre çeşitli şekillerde dikkate
alınabilir.
Bu amaçla merkezler ya da yüksek eğitim merkezleri kurulabilir ve son derece başarılı da
oldukları görülmüştür.
Bu Kutsal Konsil, belirli alanlarda gelişmekte olan bu projelerden sevinç duyar ve gerekli
olan başka alanlarda da bunların teşvik edilmesini arzular. Üstelik, laik kadın ve erkeklerin,
gençlerin ve ergenlerin doğal kapasitelerini daha iyi geliştirmek için havarilik konusunda
sadece belgeleme ve çalışma merkezleri değil, antropoloji, psikoloji, sosyoloji ve metodoloji
merkezleri de kurulmalıdır.
SON ÖNERİLER
33. Bu Kutsal Konsil, tüm laiklere Rab’de ciddiyetle yalvarır ki, Mesih’in bu ivedi çağrısına
memnuniyetle, mertçe ve derhal, bu anda ve Kutsal Ruh’un teşvikiyle cevap versinler. Daha
genç olanlar, bu çağrının özellikle kendilerine yapıldığını hissetmeli ve anında cömertlikle
cevap vermelidir. Bu Kutsal Sinod sayesinde Rab, kendisine ait olanları bilerek (Fil. 2,5)
laiklerin her gün kendisine daha da yaklaşmaları ve onun kurtarış işlerinde onunla
birleşmeleri için her gün yaptığı davetini yeniliyor. Bir kez daha onları gideceği her
kasabaya, her yere (Lk. 10,1) gönderiyor, öyle ki her biri, günümüzün ihtiyaçlarına tam olarak
uyarlanmış olan Kilise’nin tek havariliğinin çeşitli biçim ve hallerinde onunla birlikte
çalıştıklarını göstersinler. Onlar “Rab yolunda verdikleri emeğin boşa gitmeyeceğini” bilirler
(1 Kor. 15,58).
52
John XXIII, encyclical "Mater et Magistra," May 15 1961: A.A.S. 53 (1961) p. 454.