TEKNİK BİLGİLER

TEKNİK BİLGİLER
NETWORK TOPOLOJİLERİ
B
LO
Her bilgisayar ağı verinin sistemler arasında gelip gitmesini sağlayacak bir yola ihtiyaç duyar. Aradaki bu
yol çoğu zaman bir çeşit kablodur. Kablosuz çözümler henüz kabloya her noktada rakip olmaktan
uzaktır. Bilgisayarın üstünde sistem barındıran ağlarda alt yapı hala kablo şeklindedir.
Topoloji değişik ağ teknolojilerinin yapısını ve çalışma şekillerini anlamada başlangıç noktasıdır.
Topoloji (Topology)
Topoloji bilgisayarların birbirine nasıl bağlandığını ve nasıl iletişim kurduklarını tanımlar.
Topolojiyi anlamanın en kolay yolu iki farklı ve bağımsız bölüme ayırarak incelemektir:
A
1) Fiziksel Topoloji
2) Mantıksal Topoloji
K
Fiziksel topoloji, aralarında ağ kurulu bir grup bilgisayara baktığımızda gördüğümüz şeydir. Yani kablo
bilgisayarlar arasında nasıl dolaşıyor, bilgisayarlar birbirlerine nasıl bağlanmışlar gibi gözle görülen kısmı
fiziksel topolojiyi belirler.
Mantıksal topoloji ise kabloların bağlantı şeklinden bağımsız olarak bilgisayar ağlarının veriyi nasıl
ilettiklerini açıklar.
A
N
Topolojisi aslında tek başına ağ ile ilgili birçok konuya açıklık getirmez. Örneğin kullanılan kablonun tipi,
maksimum uzunluğu, bilgisayarların kablonun kullanımında olup olmadığını nasıl tespit edecekleri gibi
konular sadece topoloji ile açıklanmaz. Ancak zaman içinde piyasa şartlarının da etkisi ile standartlar
oluşmuştur. Değişik topolojileri kullanan değişik ağ sistemleri vardır. Bu teknolojiler Ethernet, Token Ring
veya FDDI gibi isimlere sahiptir.
T
S
Her ağ teknolojisi kullanıldığı topolojiyle beraber, kullanılacak kablo tipi, maksimum uzunluk, bant
genişliği gibi konulara da açıklık getirir.
Topoloji Tipleri
İL
E
1) Bus Topoloji
www.iletsan.com
TEKNİK BİLGİLER
NETWORK TOPOLOJİLERİ
B
LO
Fiziksel bus tüm bilgisayarların aynı kabloya bağlı oldukları sistemdir. Kablonun her iki ucuna
sonlandırıcı adı verilen dirençler takılır. Bu topoloji hem mantıksal hem fiziksel olarak varlığını
sürdürmektedir. Kurulumu kolaydır. En büyük dezavantajı kablonun bir noktasında oluşan kopukluğun
tüm sistemi çökertmesidir. Mantıksal bus ise, gönderilen bir verinin tüm sistemlere ulaşması demektir.
A
N
K
A
2) Halka (Ring) Topoloji
T
S
Mantıksal ring topoljisi ise Token-Ring adı verilen ilk başta IBM 'in geliştirdiği sonraları IEEE ve ISO
tarafından geliştirilmeye devam eden ağ sisteminin kullandığı sistemdir. Token-Ring'de bilgisayarlar
kablolarla ortadaki merkez bir kutuya bağlıdır (fiziksel yıldız). Ancak sistemde veri aktarımını sağlayan bir
sinyal sürekli olarak sırayla tüm sistemleri dolaşmaktadır. Token adı verilen bu sinyal tek tek tüm
sistemlere uğradığı için Ring/Halka terimi buradan gelmektedir.
İL
E
3) Yıldız (Star) Topoloji
www.iletsan.com
TEKNİK BİLGİLER
NETWORK TOPOLOJİLERİ
B
LO
En yaygın kullanılan fiziksel topolojidir. Her bilgisayardan çıkan bir kablo merkezdeki bir kutuya (hub)
girer. En büyük avantajı bir kabloda oluşan problemin sadece o kabloya bağlı bilgisayarı etkilemesidir.
Melez (Hybrid) Topolojiler
A
Bu topolojileri başlangıç noktası olarak alıp geliştirilen değişik ağ teknolojileri olduğundan bahsetmiştik.
Token Ring ve Ethernet bu teknolojilerden sözünü etmeye değer ikisidir. Token Ring bir ağ görme
ihtimaliniz de çok az olduğu için onu bir kenara bırakırsak, elimizde sadece Ethernet kalır. Ethernet ilk
başta bus topoloji olarak tasarlandı. Koaksiyel bir kablo sırayla tüm bilgisayarları dolaşıyordu. Ethernet
ağında bilgisayarlar bu tek kabloya bağlı olduklarını düşünürler. Bir diğer sisteme veri yolladıklarında,
veri aslında aynı kabloya bağlı tüm sistemlere ulaşır. Tüm bilgisayarlardan sadece “doğru” olan bu veriyi
alır ve işler.
A
N
K
Ethernet ağında her bilgisayar, daha doğrusu her ağ kartı (bu noktada Ethernet kartı diyebiliriz.) farklı bir
adrese sahiptir (MAC adresi).Veri kablo üzerine yerleştirilirken veri üzerine alıcı ve gönderenin MAC
adresleri yazılır. Böylece veriyi alan tüm sistemlerden sadece ”doğru” olanı veriyi alır ve işleme koyar,
diğerleri kendilerine gelmeyen (gelen ama ait olmayan) veriyi göz ardı eder. Bu noktada ilk Ethernetin
hem mantıksal, hem de fiziksel olarak bus yapıda çalıştığı anlaşılıyor. Elbette Ethernet kullanılacak kablo
tipi, maksimum uzunluk ve değerleri de tanımlamıştır. Zaman içinde fiziksel bus yapı, ihtiyaçlara cevap
veremez hale gelmiştir. Fiziksel bus yapıda, yani tüm bilgisayarların aynı kabloya bağlandıkları sistemde
kablonun bir noktasında oluşan kopukluk veya kısa devre tüm ağı çökertir. Ağa yeni bir makine
eklemek,kablonun bir bölümüne ek yapmak demektir. Bu işlem sırasında ağ çalışamaz vaziyettedir.
Ağ'da arıza olduğu zaman tüm sistemleri dolaşan tek bir kablonun herhangi bir yerindeki arızayı bulmak
çok zahmetlidir. Yapısal kablolama dediğimiz, çok fazla sayıda bilgisayarın kullanıldığı binalarda veya
kampüslerde gerçekleştirilen kablolama ve kurumlarda fiziksel bus yapı kullanmak mümkün değildir.
Çünkü bus yapı ağacın dalları gibi merkezden binanın katlarına oradan da odalarına dallanan bir yapıya
izin vermez.
İL
E
T
S
Sonuç itibariyle fiziksel bus topolojinin ihtiyaçları karşılamaktan uzak olduğu anlaşılınca yeni bir sistem
arayışına gidildi. Çözüm ethernetin mantıksal topolojisini muhafaza edip, fiziksel topolojiyi, yani
kablolama yapısını yıldız topoloji ile değiştirmektir. Yıldız topolojide her bilgisayardan ayrı bir kablo
merkezi bir kutuya (hub) gider. Kablolardan birinde oluşan arıza sadece o bilgisayarı etkiler. Ethernet için
yeni fiziksel topoloji yıldız topolojidir. Kullanılan kablo da koaksiyelden UTP'ye dönüşmüştür. Ancak
mantıksal olarak Ethernet hala bus topoloji kullanır. Böylece yıldıza geçmeden önce kurulmuş binlerce
Ethernet ağı devre dışı kalmamış olur. Fiziksel topolojide kullanılan hub içinde mantıksal bir bus yapı
vardır. Bilgisayarlardan birisinin yolladığı veri paketi huba ulaşınca, hub bu paketin kopyalarını oluşturup
tüm portlarına yollar. Yani bus yapıda olduğu gibi veri paketi diğer tüm bilgisayarlara erişir ve sadece
alınması gereken bu paketi alır ve işler, diğerleri ise siler. Hub'a bağlı bilgisayarlar yıldız topoloji
kullanmalarına rağmen, hub içinde aynı bus gibi tek bir hat olduğunu düşünebiliriz. Böylece koaksiyel
kablolu fiziksel bus Ethernet ve utp kablolu fiziksel yıldız Ethernet bir arada rahatça kullanılabilir. Çünkü
çalışma mantıkları yani mantıksal topolojileri aynıdır. Zaten hemen hemen tüm Ethernet hub'larda bir
tane de koaksiyel kablo girişi vardır. Böylece fiziksel yıldıza geçiş Ethernet için çok kolay olmuş, zaten en
büyük pazar payına sahip Ethernet ürünleri, fiziksel yıldızın tartışmasız avantajını da elde edince,
günümüzde en yaygın ağ teknolojisi haline gelmiştir.
Ethernetin kullandığı bu melez topoloji bazen star-bus topoloji olarak anılır.Tek melez topoloji star-bus
değildir. IBM'in geliştirdiği ve günümüzde popülerliğini kaybeden, ancak zamanında geniş bir kullanım
alanı bulmuş olan Token Ring ağ teknolojisi de star-ring melez topolojisini kullanır. Bu sistemde de
dışarıdan bakıldığında aynı ethernetin star-bus'ı gibi kablolama yıldız şeklindedir. Her terminalden ayrı
bir kablo ethernet'teki hubun benzeri bir kutuya girer. Ancak bu kutunun içinde Token Ring ağlarının
kullandığı mantıksal bir halka(ring) yapısı mevcuttur. Günümüzde yeni bir ağ kurarken tek seçenek
olarak UTP kablo ve hub ile yıldız topoloji ethernet gözüküyor. Bununla beraber fiziksel bus kullanan
koaksiyel ethernet'te piyasadan tam olarak silindi diyemeyiz. Bu ikisinin bir arada çalışabiliyor olması
zaten ortada bir problem bırakmıyor.
www.iletsan.com