burayı

İlyas ÇOKAY
Bağımsız At Sahipleri Derneği Başkanı
[email protected]
[email protected]
0532 3508702
OKUYUCU MEKTUPLARI 2
Ankaradan Sayın Semih Özgüven soruyor:
…………………….
……….Tahsilimi İngilterede yaptım. Yazılarınızda İngiltereyi bana yeniden yaşattığınız için
teşekkürler. Tahsil için gittiğimden at yarışlarıyla ilgilenmemiştim. Ancak Derbi ve Royal
Ascot günleri her İngiliz gibi ben de Televizyonda seyrederdim ve inşallah ileride ben de bir
gün bu koşuları yakından canlı olarak izlerim diye dua ederdim. Türkiyeye dönünce
şanslıydım çünkü çalıştığım şirketin patronlarından biri at sahibi idi. Beni severdi. Bir gün
masasının üstünde Yarış Dünyası’nı gördüm ve müsaadesini isteyerek aldım. Sahifelerini
açtım ve yepyeni bir dünya ile karşılaştım. Yazınızı ilk defa o gün okudum. Daha sonra bir gün
patronum hipodroma giderken beni de davet etti. Hipodroma girerken duyduğum heyecanı
anlatamam. Koşular başladı sanırım dördüncü koşuydu İngiliz Atlarına ait açık bir koşuydu.
Ekürinize ait bir at kazandı sizi ilk defa o gün padokta gördüm. Beyaz fötrünüzle ve son
derece ölçülü (..)... At Yarışlarıyla böyle tanıştım. Daha sonraki yıllarda evlendim yanımda
eşim ve çocuklarımla yaz günlerinde her yıl birkaç defa hipodroma gittik ve eğlendik.
Sanırım 10 yıl oldu. Yine bir hafta sonu açık bir koşuda eküriniz 1,2,3 yapmıştı. İşte o gün
eşim ve çocuklarımla yanınıza geldik ve sizi tebrik ettik. Bizimle ilgilendiniz ve hatta hava çok
sıcaktı meşrubat ikram ettiniz. Sizi hiçbir zaman unutamadık. Şimdi de yazılarınızı muntazam
okuyorum. (..)
………Müsaadenizle bir hususu merak ettim. İngilterede yarış ikramiyelerinden bahsettiniz.
Dikkatle okudum.
Yetiştiricilik Primi’nden bahsetmediniz. Orada verilmiyor mu?
açıklarmısınız?. (..)
En derin saygı ve hürmetlerimle.
Sayın Semih Bey Kardeşim,
Önce nazik mektubun için teşekkür ederim. Ailenle mutluluğunun devamını dilerim.
Evet İngiltere'de de Yetiştiricilik Primi var.
Horse Race Betting Levy Board yani İngiltere'de “At Yarışı Bahsi Müşterek Tertip Kurumu”
her yıl “SEÇİLMİŞ NİTELİKLİ ATLARA” aşağıdaki şartlarla YETİŞTİRİCİLİK PRİMİ dağıtmaktadır.
Koşuya iştirak eden atın:
1-İngiltere, İskoçya, Wales’te bir haradaki aygırdan olduğu
Derneği tarafından onaylanmış olması,
1
TBA yani Safkan Yetiştiriciler
2-İngilterede doğmuş ve 1.Temmuza kadar İngilterede yaşamış olması. Kısrağın aşım için
yurt dışına çıkması durumu müstesna olup ancak kısrağın tayı ile 1 Ekim tarihinde İngiltereye
dönmüş olması, eğer kısrak bu müddet içinde yurt dışında ölmüşse tayın tek başına yine 1
Ekim’den evvel İngiltereye dönmüş olması,
3-Kısrak İngiltere, İskoçya veya Wells te doğmuş olupta Foal veya Yearling olarak Tattersalls
Ltd, Doncaster Bloodstock Sales Ltd veya Brightwells satışlarından İngiltereden yurt dışına
ihraç edilmiş ise,
Yetiştiricilik primleri yarış kaideleri doğrultusunda usulüne göre ödenir.
Not: 5 ve yukarı yaşlı atlara yetiştiricilik primi ödenmez.
Düz koşulardaki yetiştiricilik primleri:
2011 yılında Yetiştiricilik Primleri aşağıdaki şekilde ödenmektedir:
Düz koşu 2 yaşlılar
Erkek taylar/İğdişler Dişi Taylar/Kısraklar
£ = 2.54 TL (13.05.2011 itibariyle)
Group 1
£4,500
4,500x2,54=11,430 TL
Group 2
3,500
4,500
Group 3
1,500
3,000
Listed
1,000
2,000
Class 2
800
1,600
Class 3
750
1,500
Class 4 (maiden vs)
700
1,400
3 ve 4 yaşlılar
Erkek taylar/iğdişler Dişi Taylar/Kısraklar
Group 1
£6.000
6.000
Group 2
4,500
6,000
Group 3
3,500
6,000
Listed
1,500
3,000
Handikaplar
800
1,600
Class 2
800
1,600
Class 3
750
1,500
Class 4 (maiden vs)
700
1,400
Engelli Koşularda Yetiştiricilik Primi
Erkek Taylar/İğdişler Dişi Taylar/Kısraklar
Genel Yeniler Genel Yeniler
£
£
£
£
Engelli Koşular
Grade 1
Grade 2
Grade 3
Listed
Class 2
Class 3 (maiden vs)
Class 3 (acemi hcps)
10,000
8,000
6,000
4,000
2,500
6,000 10,000 10,000
6,000 10,000 10,000
10,000 3,000 8,000 6,000
2,000 5,000 4,000
1,500
3,000
1,250
2,500
2
Çit Engelli Koşular
Grade 1
Grade 2
Grade 3
Listed
Class 2
Class 3 (maiden vs)
Class 3 (acemi hcps)
8.000
6,000
5,000
3,000
1,750
-
6,000
5,000
4,000
2,500
1,500
1,000
1,000
10,000
10,000
10,000
6,000
3,500
-
10,000
10,000
8,000
5,000
3,000
2,000
2,000
National Hunt Düz koşularda Yetiştiricilik Primi:
Grade 1
£5,000 10,000 Grade 2
3,500 7,000 Listed
2,500 5,000 Saygıdeğer Okuyucularım ve Atçı Kardeşlerim,
Görüldüğü gibi İngilterede çeşitli düzendeki Engellli (veya Manialı) Koşular Düz koşulardan
çok daha fazla rağbet görmektedir. Düz Koşular’ın bitiş tarihi olan Ekim ayında başlayan
Engelli Koşular Mayıs ortalarına kadar devam etmektedir. Büyük Manialı Koşuların yapıldığı
mitingler, mesela Grand National günleri, düz koşulardaki DERBİ günlerinden çok daha fazla
ilgi görmektedir. Bu gibi büyük koşu galipleri herhangi bir Derbi Galibi’nden çok daha fazla
“kahraman” olabilmektedir. Grand National Galipleri hakkında yazılan kitap ve makalelerin
sayısı Derbi Galiplerinden yüz misli fazladır denilebilir. Yetiştiricilik Primi Dağıtım
Şemaları’nda görüldüğü gibi, National Hunt (*1) yetiştiricileri çok daha fazla himaye
edilmektedir. Saygılarımla,
Haftaya : Sayın Arif Taner’in “yeni yönetmelikle ilgili soruları”
(*1) Engelli koşu atı Natinol Hunt ile Flat Race yani Düz Koşu Atları arasındaki farkları kısaca özetlemek gerekirse:
Düz Koşu atları THOROUGBRED dediğimiz SAFKAN İNGİLİZ atlarıdır. Sürat unsurunun hakim olduğu bir
yetiştirmedir. 300 yılı aşkın bir çalışmanın mahsulüdür. Yurdumuzda yapılmakta olan İngiliz koşularında da bu tip
atlar koşmaktadır.
NATİONAL HUNT tipi atların menşei ise isminden anlaşılacağı üzere İngilterenin MİLLİ AV ATI ‘dır. Son derece
sağlam yapılı, çeşitli zorluklara karşı dayanıklı atlardır. Normal İngiliz atlarına göre genellikle daha yapılıdır. Ayak
bilekleri ve Tendonları daha kalındır. Göğüs ve sağrıları daha geniş ve adalelidir. Ancak bu iki tip atın müşterek
özellikleri bulunmaktadır. Düz Koşularda uzun mesafelerde şampiyon olmuş, eşkali yapılı, robust ve sağlam
tendonlu şampiyonlar NATİONAL HUNT aygırı olarak kullanılmaktadır. Böylece National Hunt ‘lara sürat faktörü
eklenmeye/aşılanmaya çalışılmaktadır. Ayrıca bir çok tanınmış stayer aygırlar düz koşularda koşan yavrularıyla
beklenilen başarıyı gösteremezlerse National Hunt aygırlığına ayrılmaktadırlar. Bu iki tip arasındaki farklar
sırasıyla National Hunt atları sağlamdır dayanıklıdır çok uzun mesafelere yatkındır. Flat Racehoırse
Thoruugbreddir, çok süratlidir, narindir.
Sadler’s Wells
King’s Theatre
Regal beauty
MENORAH (de 2005)
Strong Gale
Maid For Adventure
3
Fast adventure
2010 yılının şampiyonu MENORAH ( resimde sağda) 4250 mtrelik Chentelham Hurdle şampiyonudur. Babası
King’s Theatre dünyaca ünlü eşsiz aygır Sadler’s Wells’in oğludur. King’s Theatre koşu hayatında start aldığı ikisi
G1 biri G3 tam 5 koşunun hepsini kazandı. Ascot’ta 2400 mt lik G1 King George ıV and Queen Elizabeth Satakes’i
2.28.92 ile en iyi dereceden 1.08 saniye daha iyi koştu. Şeyh Muhammed’in bu müstesna atını Saeed Bin Surror
idman etmişti. King’s Theatre büyük bir kampanyayla düz koşu aygırlığına başladı fakat beklenileni veremedi,
bilahare National Hunt aygırlığına ayrıldı ve fevkalade başarılar elde etti. Menorah başarılı taylarından biridir.
Menorah’ın annesi Maid For Adventure start almamış bir National Hunt kısrağıdır ancak onun babası Strong Gale
hatırladığım kadarıyla start almamış bir safkandır. Meşhur Sir Gaylord’un torunudur, annesi Tamerline kızıdır.
Tamerline Türk Yarışçılığında daima hatırlanması gereken bir isim olup en iyi koşu atı ve aygırlarımızdan Flying
Star’ın babasıdır. Alttaki Resim: Menorah’ın sahibesi Diana Whatheley aktör ayni zamanda at sahibi James
Nesbitt’ten plaketini alıyor. National Hunt koşularda daha gösterişli merasimler yapılmaktadır.
Menorah’ın babasına ait 2011 reklamı:
King´s Theatre (IRE)
4
2011 STUD FEE: EUR 9,000
•
20-y-o b horse (11.3f) AEI 1.00
•
PEDIGREE: Sadler´s Wells (USA) — (11.2f) Regal Beauty I (USA) ( Princely Native (USA) )
•
STANDING: Ballylinch Stud (IRE)
•
SIRE COMMENT: high-class autumn 2yo, later top class over 12f, dual-purpose sire, can sire smart
2yos over 7f+
•
TRAINER: Saeed Bin Suroor
•
OWNER: Godolphin
•
BREEDER: Michael Poland
•
STALLION DETAILS
•
STUD RECORD
•
SALES RECORD
•
•
FOTOĞRAFTAKI KING’S THEATRE İRLANDANıN MEŞHUR BALLYLINCH HARASıNDA €9000
AŞıM BEDELIYLE FULL ÇALıŞMAKTADıR.
•
WEATHERBYS OVERVIEW
•
PEDIGREE
•
SIRE REFERENCE
•
RACE RECORD
5
•
Not: Burada dikkat edilecek önemli bir husus: Birkaç ay evvel bu sayfalarda üzerinde titizlikle durduğumuz aygır
başarı sıralamalarında sadece total ikramiye kazancı ile değil KOŞAN AT / KAZANAN YAVRU orantısına daha
önem verilmesi gereği bu ilanla da onaylanmaktadır. Yukarıdaki ilanda King’s Theatre’ın 2010/11 yılında
KOŞAN AT / KAZANAN AT oranında önde gelen aygırlardan biri olduğu belirtiliyor.
Bir Bakanlık sözcüsünün ifade ettiğinin aksine Lion Heart’a 100 kısrak çekilmesi veya bir başka aygırın70 tayıyla
kazanç sıralamasında lider oluşu, mübayaasını gerçekleştirenler için bir başarı alameti olmayacağı gibi hiçbir
anlamı da yoktur. Ayrıca; pek tabii ki TJK / DEVLET aygırları yılda yüze yakın aşımlarıyla kazanç sıralamasında
sadece aralarında yarışacaklardır. Yılda 10 yavrusu doğan ve koşulara 7-8 tayı ile iştirak eden bir aygır - hatta
yılda 3 ila 5 tayı olan Flying Boy 2 tayıyla yarım milyona yakın kazancıyla- KOŞAN YAVRU / KAZANAN YAVRU
oranında daha iyiyse LİDER AYGIR olarak kabul edilecektir. Lion Heart kötü bir aygır değildir ancak kusurludur.
Eğer alınırken tek testisli olduğu biliniyorsa mübayaası çok büyük suçtur, Devlet parasını gasptır. Ve bu gibi
atlarda -söylenilen hastalık varsa- her an diğer testisininde “devreden çıkma” ihtimali olasıdır.. Kesinlikle
temenni edilemez bir husustur ama gerçekleşmesi muhtemeldir. Böyle bir terslikte, Allah saklasın, bu kusurlu atı
Devlet adına mübayaa edenler ve onaylayanlar mevkileri ne olursa olsun, “ ihaleye fesat karıştırma”
suçlamasıyla yargılanacaklardır.
6