Derginin PDF formatını okumak için tıklayın

Derginin PDF formatını okumak için tıklayın

•
AYLIK MuziK VE SANAT DERGiSi • YIL: I • ARALIK 1993
10.000 TL.
SAYI
BUSAYIDA:
•
nezih h. nevzi
•
•
•
•
fa ruk yener
os ma n razi aks u
hulya tarca n
ref ik tereen (mavi nota)
•
rn. na zrni Cizalp
mural bardakljl
nesrin eume r
•
•
•
kenan s8 f1al iog lu
12
- Mavi Nota'dan - - -- - -- - - - - - - ----,
"Babam ~ok ~akac l ve cana yakl ndl
ama 0 cia gene Osman h tarbly esi ile buy(jm(j~. blzim de ayru ~eki lde yeti ~memjzi
islera. BUyUklsr oda ya girince ayaga kajklllrdi . Herke sin bir otu rma yeri vardr.
Dademin k6~esi . annea nnemin yeri , Leyla
Hamm'm olu racagl yer hapsi belli idL·
' AHede bLiyQk ve ya~hla r ~k oldugu
lcln c orer arula-rrm anl allr1ardl. Bulu stuk ca
Leyla Hanrrn'rfan bi r ma sal istenirdi."
"Evde devamh ahyl, ba~lvan , hizmaly iler, evla takla r, da d. glbi in sanla r oIuoca herxesin ebnde bir kitap va kalam gOrmek , normal bir manzara idi. Leyla Hantrn
f iirterini kegl! pa rcalanna yazar. sonra
deft erme topla rdr:
"Anneannem de eski Tul1u;:e yazar ama
Iazl a kilap okudu gun u gOrmedim . Odesmoe kilapllk yo kl u zate n. Leyte Hamm'm
nctalan ve jdtapla n Bc stenci'da yanqmda
yanm l~, ona~k OzOIOrdO:
"YanglOda yandl~l i~in bir~ok enuanm
Leyla Hamm ba sten Krzrltc pre k'ta yazml~.
Tabf bunlar eski TQrk~ e idL Annem e rica
etten ve bir~k yaZIY' be sten vent TQrktre
otara k yazdr."
"Leyla Harum trocukla rla xmnccrek'te
kalm. ~ , k.Zl Fetide ve c amadr Mehm ed Ali
Ayni Trabzon'a gitm i~ler. Mehmet Ali Ayni
Bey, Yanya Valili~i'nden Trab zon Va·
liligi'ne aten rrns. <;OCuklar, annem Nezihe ,
leyzem Rel ika ve dayrrn sun [stanbul'da
mekte pte kalm l ~l ar. Leyla Hamm da Bostancr'oau evini bnakrp Ktztltoprak'a 10runla rrna bakma ya gelmj~."
"Dedemirl son gOrevi Trab zon Valiligi
olmu~ ve daha Osma nlr devleli dOneminde
erken emekliy e sevkedi lmi~ ."
"Leyla Hemm k,zl Fetide'ye zarf ~Oyle
vanycr: T rabzon Vilayeti Valisi saeeeua
Mehmet All Beyel end hazretlerinin haremi
muhleremletine. Meklup bOylece K,zdloprak'ian anneannemin elin e Trabzon'a
varrrus ."
"Cumh uriyet gazetesinin
Sail Birincikanun 1936 tarihli
nOshasrnln ikinci sayrsmda
trlkan hab eri oldugu gibi anyorum: '~ I R lEYLA 'NIN
CENAZESI
DON KAl·
DIRILD I' ba ~lr gl altm da ce o
nazenin cuasr okunurken,
~ek ilmi~ bir resim, bas ucunda hoea afendi ve dede m ile
ve nuz erkekl erden clceen bir
kalabahk. 0 zaman lar kadmla r ve cc cuaer cena ze
namaz rna ve merasimine kanlmazdr. Ben de evde kalml ~ trm :
' 1 ~l e Mimi dedigi miz Leyla HaOlm'm hayall da bOyIeee no k talanm l ~ oldu. "
2
Leyla Harurn Arulan
(1850 - 6 Arauk 1936)
•
Nezih Halim NEyzl
Ortayailarmda Ley/a Hamm (Ostre). K,zJ/roprak'ra Leyla Hamm ile Nezih H. Neyzi
(solda). 1927 1iJrihii bu fotobrafm arkasma
Leyla n emm $oyle yazml~ ; -a ir solmu~
oeimarde gul ite kU9Ucuk koncesi. •
Muzik Sanatma
Sava~m
Etkisi
• Faruk YENER
Buyuk Aus yezan lev Tolstoy laGS'de ba i 1aylp dart
ylli asen bit surede bitirebild igi - sevas ve Bant " adlr
romanmda bilindigi gibi Napoleon'un 1812 yill Rusya setenntn dey b it pa noramasuu ~ izmiili . s avesm a nlamslzlIgm l, msa n iygudusund eki lu lku ve egilim ler in
hangi kosu l altmda olursa olsun bastmla meyecacrm
savunan yepm izlerken muztkseverter zaman zaman
gene bit baska Rus eenetcrsuu Piyot r lIyiy Caykcski'yi
ve onun bit yaprtn u anrmsemrsterdrr sarunm : "1812
UvertOrO" ,
Yepmn tsmermela OrOnO oldu gu biliniyor. Ancak gO numuze de rsmlanam ayan yonleri de var yazths nedeninin . Bir s6ylentiye ve bazr belge lere bakrhrsa uver IOtO 1880 yrlmda Moskova Konservatuan MQduru
Nikolay Rubinstein kentle acrlacak fuar iyin istemisti.
Besteeinin bu noktaya koruyueusu Bn. Nadejda von
Meek'e va orkes tra yoneftcisi Nepro nvik'e yazdlg l mek·
tuplarda degindigi a ~ak .
Bert yanda Oaykovsktnln yakm arkaoaslan noan
Kaskln lse "1812 Uverturu'ru m Nap oleon'un Rusya'ya
saldrrrsmd an sonra Olkenin kurtulusunu simgeleyen
Moskova KatedraJi'nin tekrar t uzmete girmesi nedeniyle
bestetendlqln! savunuyor. Napoleon'un bans iyindeki
Rusya'ya g ir i ~inin anla hrr uyla bestayan . Borodino Sava~ 1 ve Mcskcva'nm yamsm dan sonra Franstzla rm trajik yenilgi ve ka y , ~ml antatan yeprt Caykovaki'nin Kamenka'd aki villasmda ya z llm l~l l.
Yapltm Katedral 6nunde ki alanda top sesleriy re yorumlandlgma dair bir nota ra s la l anm a m l ~l l r bir verde.
Oys a bu yorum yok gorkemli olacak, yonetieinin sehpaslnda ki dOgmelere basllmaslyla toprann ale~Ienmesi
i~a re li verilecekli. Bun a kar~ 1 y aykovski'nin Imparalorluk Muzik Dernegi b a ~ ka nl , orkesl ra yonelicisi
Eduard Nepravnrk'e yazd lgl ~ u mektup var elde: ' Geyen k l ~ Nikoray Rubinstein'in istegi Qzerine 1812 adll bir
uverlQr besl eledim. Acaba yahnmaSml saglar mlsmlZ?
Dogrusu degerli bir yaplt sayllma z. Eger bir senlonik
konser programma uyarli bulmazsanlz kararmlZ beni
§a§lrtmaya eaktlr. ' Geryeklen de Nepravnik yapIII haSltaltl etmi§. 1812 UvertOrQ ilk kez 1882 y lll 20 Aguslos
gOnO Moskova Sanay ii Fuan nedeniyle yalnlz yay kovski'nin yapltla nnda n dOzenlenen bir konserde yahnm .~tlr .
Bestaei, koruyu cusu Bayan NadeJda von Meck'e
yazdlgl bir meklupta yapltlnl yok gOrOltulu esinine gUy
verecek lSI ve co§kudan yoksunlugundan oWrG sanat
degeri olmayan bir Grun olarak nifele mi§tir. Yapl t. barl ~
iyindeki Husya'yi tammteyen sakin ve huzurJu bir hevayla bestar. Borodino Savas uu anlala n bclu rnden so nra geli§ir. Term Van Korusun adh Rus ulusal ezgisi
Franstzla n ' Marseillaise' adll utusat ezgisini baetrre rak
zater! simgeler yaptt bu zalerin gorkemli kutlarusryla
bile r..
savesm temelde insanlik dl§1 bir eylem olmasme
karsm sen atcr esinini sars.p bazr OrOnlerin dogma sma
yot ayl lglnl biliriz. Yalruz edebiyalla savastan esfnf
duzyaz: ve siir ornekler tyle resim sanatmoeki yaprttan
ar umsama k bu geryegin ne bol ka run oldugunu karutlama ya yeter art ar. Bu elk iden muzigin ba z t voc e dehala n da kurture marrus, her ne Kadar qerce k sanat degeri te srma ee da verdikleri urunlere imza almaklan
kacmmarmstarorr . Beethoven 'in "Wellingl on'un Zaleri '
ya da ' Vill oria Savas .' adh yapm bu gezleme aylk bir
karutur. 1813 y ulannda Ingihz DukO We llington'un Is·
panya'da Napoleon ordusuna kar§1 kazandlgl blasen
sanatciy r costurrnus. lo plu tufekl i bir orkestra parcast
dogmu~tur ,
Beethove n acrsmdan kaoerm iki yenlu oyununu
yans tttr "Wellington'un Zateri"; genr;liginde ictenlikle
baglanlp 6zgurluk kahrarntru olarak selam!adlgl bir
adarrun yenilgisi onurana bestelemesi. olOmsuz verimin
yazeo olarak bu turlO bir kuru gOrQlluyO imzalamas t.
Yaprt once metronomu bula n Maelzel'i n yapll gl "Panharmonikon" adll uydurma mGzik oloma ligi iyin dO·
zenlenmi!ji daha sonta orkeslraya uyg u r anml~ll r . Top,
lufek seslerinin de yer aldlg l bu sava§ muziginin ilk yorumunda orkestra liye-Ierine Viyana'in 0 yagdaki en la o
n ln m l ~ mOzi kr;ileri de ka l l lml~, Beetho ven 1813'deki bu
olayda belki ya§ammd a duymadlgl alkl!jil darlemi!jitir.
yagda~ sayabileceg imiz bir besle cinin, Richard
Strauss 'un "Sir Yigidin Ya§am l' adll senlonik ~i i ri n de
sava!ji b6IUmQ muzikle ayn l konumun ba~ a rlll bir anlatlml olarak kabul edilir. ' Bir Yigid in Ya§aml" sa·
natylnln 34 ya~ ver imidir. Ilk kez 1899 y llmda Franklurt 'ta yalln ml §tlr. Kend isinin de zaman zaman
degindigi gibi yigi l kendisidir besteeinin.' Ya~amlm bir
Napo leon. bir Iskender kadar ilginr;:tir.' dedigi bilinir yan
ciddi van ~a ka . D I~ gerunlli ve dl~ a donOk davranl!jilar
yigit olmak iyin yeterli degildir besteciye gore. Onemli
olan insanln ir;i evrenini, duygusal birikimini yigitye kul·
lanmasldlr. Bu inanca hak verdiren yon yapllta sava~·
Ian sonta zalerin kullanmasma yer ve r i lmey i~i . yigidin
bir tur dQ nyadan k a r;: l~ alan olQ mO ve Kendi olu~umuna
ka r~l elde ettigi b a~ a tld l r . •
3
iSPANYA NOTLARI - iSPANYA NOTLARI - iSPANYA
--
KORUNAN TARIHI DOKU:
AVI LA(ISPANYAj
Serna g6s1erisi icra~l !£in,
Bu kez vaOnh oldu!')umuzKent Ispanye 'nm Av iLA kenti idi. Har ila
uzennde krsa bi r erama sonuc u Madrid'in 100 Km. bansmd a kenti buldum. Kent ya zisl uzerinde klrmlZI bir
Ylldl Z dikkalimi ~ekti. Hernar nm Ol e!
bOlOmCrnde bunun "KOnDret varhklar
g6r OImeye deger' diye atrlkland lQml
anlaymca eym harilada, eym y.rd.ll
bizim Izn ik veya Bursa ken tler inde de
gerduQ Crm i<:i" bel irli bir larihi doku ile
kar~lla caO Jml tahmin el mek g0tr 01madr.; OImad l ama... Bu kadar korunanuu. ry;restore edi lmi~in i. degeri
bi/inanini g6fceQimi hi\'= du~Oneme­
dim...
"Milleterarasl Mistik Ca ll~malar
Merkezin in° l ertiplediQi bir semirenn
tek 9 0starisi oIarak 25/9193 larihinde
ieta edilece k bir serna gosierisi Ivin
uyalda Madrid'e oradan da Avila'ya
(olobOsle)vardIOlmlzda l arihi doku
hemen bizi sard l. Nasll sarmasm ki
kaldlOrmlz kihse misalirhanesi eski
~eh ri n hemen bil i~ iOinde idi. Esas
~eh ri ISlanburun suriyi (labii k0rriJOO),
veya Trabzon'un Orla hisar bolgesi
.....
4
: .~
-. ...
-
,
• Osman Razl
(eoed hemen hemen bu Kadar: 2x2
KM.lik bir kare) kabul ederse k dIVHdaki bolOmlerin bir krsrm vine es ki
~ hri lamamlar durumda , ama az
uzaklaki bir b6lumO ise Vine de mimari gorfinlflyO bozmaya eak larzda
yeniden inse ed l lm ~ li . Eski kale,
burylan He. keprlan ile yok iyi korunmu~ durumda ydl. Bir an brzde kale
burctenn a yaprlan evten. kale la~la­
nrn sOkerek baske yer lerde kurtenmalannr dO ~ nd Om . Adamlar kalele tin gezilecek yerlerini de belirli led brteri alarak be lirliyorlat ve de siz bu
harika menzereyr seyir ~i n burclara
yl kma ~ ns m l yakahyors unuz... lste
Iurizm bu... Nitekim orada bulunduQumuz bir hafta boyunca a ~(l n akin
gelen turistrer bunu kemthycrou...
Hemen. sem inere kahlan herkesa, iyinde seminer proqram rru. ~ eh ir
tereumrm. kiliseleri, yenileeek ieyleri, sema olayml anlatan ayrl ayn bro~Or le r bulunan birer dosya daQ lhld l.
Ayn ca bizi oramn Belediyesinde ~e ­
hir hakk lnda bilgi sunuldu.
Goslerinin blr gOn bneesi Ispanyol le levizyonu 'rekim yapll. Sema
200 k i~ i l ik bit kilisede iera edildi. Genel islek Ozerine 2619 geeesi blr kez
daha tek rar edildi. Mutad uz ere ikj klsun dan olusan programda ilk bOliJmde 10 ki~il ik rnutnp heyeti ilahjlerden ciusa n prcq rarm basen ile icra
etti. Rebab. yayn tarovr. lanb ur. 2 kanun. ud. ney, ve bend irden cluse n
saz neyef 3 solist erkedasmnza cei illi iremlerde e"ik etner. Programrn
ikinci b61iJmu tse YW1e ayine aynlm1iII. Aksi c nceden bildirild ~ i halde ayin
bil iminde yine a l kl ~ veror,
Yu rld l~ l otaytenn ca -ki size ya zmadlQlm 91ythmn bir Polonya CNroctafv- eski ismi Breslau) oIayl jle bu
senenin 17 Temmuzunda gidilen AJ..
maoya'mn Stulgarl'l var- genal karum scdur:
Dinleyici ~ k ilgilidir. Sevsin sevmesin bOyUk bir dikkatle dinlemekledrr. Turk mus ikisi ilgi ile lzfenmektedi r. Sema oiaYI ise bashca bit kOttOrel
elk inliktir. Ben bugOne Kadar seyredip de elk iSlnde ka lmayanl g6rmedim. Sizle'e dergimiZin I nei saYls rnda yazd lQlm Graz (Avu slu rya) seyahali ile 5 nc i saYlmlzdaki BrOksel
(Bel'rika) gbsler isi ile 5 nei seyahati
de baian ile lamamladlk. Bu ay sonu
(Kasrm 93) Avuslu rya'da 5 gosleri ile
(Vlyana-Sl. Pollen-Un z) kull OrOmzun
NOTLARI • iSPANYA NOTLARI • iSPANYA NOTLARI
AKSU
_
__.__
-_- ----,-_
---,.'"_ . .-.
............_'
_
..... ........
_._.... -.,_---_
._-_
...,....._....__
..
--_-... . _........,'_.-. ._.l,_.
---.._,
-_.- . --.
.... ........ -.,._,..
..... _. .......
,_. .......
c_ _
.......
,., . .......
c... _ _ .... ..- ... _
,,'"
.,
_ _ ,R"
_
..-
-
.... _
""
-..
_
- -,_
"...
,...- _
_ "'l
0:0... . . _
__
",,..-_
," 0
_
..-.. -
..-_ _ rr_
... _,.,-.
LosTitiriterostopfulugunun programl
terutrmm da biz e
d u ~ eni
laytk ryla
yapmaya cahsacaqrz. Yeztlanrrun
seya hal ams t ctestnde, ifade etmek
istedi!;ji, ozet kanaatlarla de1erlendir·
menlz! diJerim. Ne yazrk ki memleketim olan Trabzon'da bu gosteriyi
yapma sensuu (mateeddit mOracaatlara ra ~:m e n) aide edemidik.
ispanya'da Yesarl ASlm'h
Tiyalro oyunu
Ya da
' Vay benlm Kosesakahm'
Kald l!;jtmlZ misafirhanenin oturrna salonunda, gekingen tevrrtayamrna gelen geny adam Ispanyolca bilip
bilmediQimi sorc u. Olumsu z yarnt
elmca da Frans tzce bilgimi erastrrdr
bu kez de aym ver nu afmce Ingilizce
bllen bir erk edesrm ahp yamm a geldi. Ispanyolca ya z llm l~ bi r b to~u ru
bana uzettr, benim blr an teredd ut ettiQimi gorunce de bi rinci saytayr ayll
ve be n bu kez seskmhkla brosurun
icindeki TOtkca satnlan okudum :
Satulde 0 h o ~ buseler (Yasari
Asrm Arsoy, TURGUIA) ve daha ne
old uQunu anlamada n da en all satrrdaki:
Kederden mi neden bilmem
(TURGU IA) yaZISI hemen g6zume
carptl.
$imdi bunun ne olduQunu anlamak iCin Clrpmmak suasl bana ge l·
mi~t i. Iyi ki gen y Ispanyol benim
fctnoe bujmacaqrm durumu l ahmin
etmi" ve Ingilizce bilen k i~ iy i bana
yerdtme qetlrmts tl.On un anlatrrru
~6yle idi:
"Aragon Ispanya'da Madrid ile
Barcelona sehirler! arasmda kalan
b61geye verilen isimdir. lste bu bolgede yasayan Aragon'lar Biza nsa
yerdrm ya ni Turkle re k ar~ 1 sev esmek
uzere (benim Tu rk olduQumu bil mesine k a t~ l lIk acrkca be lirliyor) Istanb ul'a gelmi}ler. Asrrta r 6ncesinin
bu seya hatferi (isterseniz hayil seferi
deyin ) bir tiyatro oyununa konu 01mu}. Devletin de himaye si eltmoa
LosTit irileros isimli bu gurup ye?itli
testivallerce bu oyunu oynuvo rtarrms. Oyu nda kag ltla n kuklala r kullamlryor ve de bunlan oynatan kistler
de g6ruJliy ormu}. Ve de iki ade t Tu rk
~a r k l s l da ge yif i y or mu ~ .
Gen y Ispanyol'un an lalt lgl bu idi.
Kendimi Kullut binkimi Icinoe . musikinin kudret i karsrsmda un utak 01mus hisseltim. Vakliy le boqaz bo(;iaza geldi(;iimiz kisilerle }i mdi sanal
sohbeli vep'yo r ve de icinde biz tm
eserferfn de bul undugu bir olaya Turkiye'de n en az 5000 KM. uzakla bir
verde satut oluyorduk.
Kendiler ine isterlerse bu eserleri
yalab ilece!;jimi, a rkad a~ l ard ln ba-
ztrerma da c kutebueceqimi scyledirn
Hemen kosup cantetannd akl bir leybi
getirdiler. Ben de Osl kalta n kanunu
aldrm. Bizim ge nylerden Mete. Edman 'a, Yesari bey in sarktsrm bit baska arkacasa da Mrsuh Ibrahim Efendi'nin Hicaz sa rkrstr u okullum.
Kaydelliler. Sevlncle. adresimi aldrlar. Bana oy unun video bantmdan
bir kopya youayecakla nru da eoylediffer.
Benim bazr so hbetlerde kullana
geldi(;i im atalarm bir sozunu. lznlnizle. tekraruyayrm:
Vaybenim kcse sakalrm. •
...
'j, :;&•• • .
"f;t:J(
_H
Nail Kesova - Osman R. Aksu, Avila Kalesi'nde.24 9.7993
I Los Tillfileros toplulugunun program kapagl
5
Bach'," eserleri
-2
• HUiya TARCAN
U TiNCE SOZLU VOKAL ESE RLER:
BKh'ln zamanlnda protestan ve kal olik ayinle r e ra smde
~ bUyUk bir lalit yoktu. Bu ~n sadec e kalolik kiliselerde kularulan bOy(Ik Men. sistemi, yani Kyrle • Gloria · Credo Sanelu. - Bened'ictu• • Agn u. Del b6lUmlerinden oIUiCI"
uzun Ayin Ebch'm ~aQ l nda Protestan kiliselerinde de uygutanmaktaydl.
Mesela Noel 4yinl yap lll rken nasil Kalolik kiliselerinde
2) Landa mu . l e (Seni bvuyoruz)
Soprano, solo kemah ve yayll saztar grubu taral lndan jcra
edilen bir aryadlr. Messe'nin en sOslO yazsya sahip b61amun(i
le,kil eee r.
3 ) Gratl.. agi mus libi (Sana ,ukredlyozu l )
Bu b61um daha once yazllmlt bir kanla lm tran skripsiyo.
nudur. Keza IOgun eujet's i (konusu) bir org IQgQnden allnmadtr. B6lumUn sonuna dogu tekrar bili nci 'I e ikinci Iromeeeen duyar lz.
4) Domine Deo 5 (El end lml.t, lann mlZ)
Me..e'nin en Onemli yenerinden bin oIan bu b61Urnde
Tann ve OOIu be inancr it 1enir. Sopfanoile lenOr araslnda
11&ulo tr....er . o (~ap raz f101) ve yayl l ~a1glla r grubu et li{3inde
d:io yap ,hr.
S) Qui l allis peeeate mundl (TOm g Onahla n uzerlM
alan M n)
Bu b6lum daha Once yaZllmlt bir kantattan alinmadlr. M.
lodinin re min6rden si minOre ge~ti O:i n i ooraraz. Birinci ve ikinc! Ilullerin rete ~ok enemuoir.
6) Qui ..des ad de xl ram Patrl s (BabanlO sag mda cturan sen blz e m arh amel et! )
Allo ses. solo oboe d'amor e ve yaylr sazJar e ~UOinde s6yteoen bu at la bir 6n ceki b6 lumle slkl bir baO[llik gOsl enr ve si
minOr lonundad lr.
7) Quonlam tu sol us sanel u. (Kut . al olan . adeee
sen.ln )
Bas sesi tarallndan sOylenen bir anadlr. Iki lagol ve bir
Corno da eeceta lara lrndan e~ ik edilir ve Gloria bOIClrnOnlln
son klsmandaki koraya direkl olarak ba~anlf.
8) Cum u nc lo spritu (Kul sal ru hla blf1( le)
Son parya re majOr lonundad lr ve ~ pa rtak karakt erde
I ~enmi , bUyUk blr tug ~eklindedi r.
III CREDO
1) Credo In unum Deom (Tek Tanrlya In.nlyorum)
Aynl ad! Ia~l yan Gregoryen i8rkmm lema oIarak klJ.
Iarllldl {31be f sesli bir tagcten olutur.
2) Pli lram o mnipo l enlem (Her, eye k adl r babamlz)
La majOrden (5. fonksiyon)Ie majOre (l.Ionksiyon) g~ilir.
Buracia daha Once yazllmlt bit kantaltan ahnma koro par~aS lnl oorara z.
3) EI in un un Doml nu m (Tek El end/mlz'e)
Serbesl kanon ~ ekti nde yaz llm l~ soprano ve allo araslnda
bir dUo gOriiyOflJz. Yayh sallar grubu ve oboe damare e~li k
edener. Andanle l empoda ve sol majOr lonundad lr. Tonalit.
nin Once do minOre, sonra sol minOre yOneldiQini ve vine sol
majOrde billigni gOraraz.
4) EI Incatnatu s (Ve In u n oId un)
5i minOr lonunda yayli sazlann obll galo yatdlklan bu b610mde Tanu 'nm oOlu Isa'n ln Meryem taral rndan dunyaya g.
li rilel ek insan OluiU koroyla anlahll r.
5) Crueltixus (Ve ~a rm l ha ger lldl)
Carml ha genJmeyi anlalan bu b61Qmde mi min6r lonunda
koro la ral lndan s6y1enen bir c haconne gOruyoruz.. Ba. con Ii nuo , J2dera tekrananlr ve 13. dela slnda or1l:8stra susar, koro
sol majOr lonona gelir.
6) EI res urrexll (Ve yenlden d ir lldll )
Re maj6rde co~ uyla Isa'nln yeniden drilit i koro tarahndan 5Oylenir.
7) EI In Splrilu m sanc l um (Kul • ., ru ha Inanlyoru m)
Bir bas arlasldl r. Oboe d'am ore' ene beraber sOylenir.
8) Confileor un um bapti sma (Gunahlardan annmak
Ic;in vafll z ol may a In anl yorum)
Bet sesli ~ilt-Iug olarak yazlmltlH.
9) EI ex pec lo resurreeli onem morl uorum (Olum den
50m a dl tWf e Inam yorum)
Viva ce e allegro o[an bu koro Con fiteor 'a (8. bOIume) blr
Adagio ile baOhdlr . e
_.ureeek .
Vu lgate'oln (La tinc e IneWin) rrusretan arasmda l atince ve AImane s kanlikler aray a kanstmhr. Tribun (k onu~mac l ) ve koro
eres me e diyalog yaplli rdl .
Magnrtlcal : 1723 Noel'j Iy!n yazllmlfllr. lsa'em annesi Bakite Meryem'l Oven vs hikayesini anlalan s ev;~ doJu bit f a r.
kldlr. On b61Urnden oIuf ur:
1) Trompe tlerin desl eOiy1e koro tarenreen sOylenen COf kulu bit giri,.
2) Obua d'arnore ef liQinde soprano solosu.
3) FOg ~ren kOfOlu bit bOlOm.
4) Bir alia ve ild flul eJliQind e konlrallo ve lenor caosu.
5) Tenn 'nm gUcUnO belirten ene~ i k bir koro par~as l.
6) TMO r solow (ild flul eiliOinde).
7) Alto soIosu (iki fliil e~li {3inde) .
8) Voka! lrio bir obua e~ri !)i nde anljk Magnifical melodi sini
s6y1er.
8) BUyuk koro tu9le $Usia ~ok uslaca bir yazlyla gIoria'ya
eritif.
10) Birinci b61umdeki Iopl u tarklnln l eI<ran yapl llr.
51 Mln61 bOyuk Me. n : Bach'l n en bOyUk eseri oIan simif)6r Messe, volt a! mCIzik sanallnln doru(Junu le ~kil eder.
Besl eci kendinden Onee bu dalda ki bUyUk uslalan (PiIle.trlna, Lo tti) incelemit , esenerini kopya eclerek Qzenerinde
dOtanmatlu. 1733'1 e Polonya Krall'nln isle{Jj uzerine bu muazzam anl l-esere bailadl. Kyrle 'Ie Gloria bOlamleri hemen
yazlldl. Cr edo , Sanclu. 'I e Agnu. bOlumleri bet sene soora
bilirilebildi. Eserin Htl af oIundu{3u Seksonya e1eklOra (P%nya
Krall) laralmdan besled ye saray kompozil6ti1 unvam venldi.
SI min or Mesa.
e.... bOlumlerden olu,ur: K yrie,
Glo ria, Cr.clo, Sanc tu., Os anna, Agnu . Del. Bu bOlumler
kendi i~l. nnde de bOlununer
1 KVRIE
1) Kyrle EleI. on (Tann m blze mer ham el et)
DOlt Irajik
adagio Iempolu ~a ile batlayan eser 25 61yuluk bir inlroduction1a devam eder. FIlii 'I e obuanln it ledikleri kyne lemasr lenor tarahndan s6ylenir. Koro ve Ofkeslra bet sesli bir tag oIarak kullamlfnlt tlr. Si minOrden do
diyez min6r Ozemden fa diyez min6re fl'lOdjIasyon yapan (Ion
d.Oi~ti ren) ork eslra. bas sesi e~IIi Qinde tug(! lekranar 'I e bO10m Ii majOrde son bulur.
2) Chrl.le EJel",n ~.a blz e merhamel el)
h<i soprano re maj6rd e birinci 'Ie ikinei kemanhlarm ei ~ Oinde d)o yaparlar.
3) Kyr l. eleison: Bu seier dOrt-sesii bir koro taga halinde
OJy\lurve fa diyez maj6fd e SOfl bulur.
II GLO RIA
1) Gloria In excel sls Dec (G6klerdekl l am lnln , anI .•.)
Re majOr lonundadlr. Bet -sesli ne,eli karaklede bir koro
u~ Irompetin kal ilmasyla sOyler. EI in lerra pax (yeryO zune
ba rtt egemen olsun) fiOt ve obuaJann et liQinde bir IOgdUr. Bu
lOgOn 4'4 'Juk O I~ O sO Glo ria In excels l.'in 3/4 e vivace bat ·
(.) Cructix u$ ife i1g1li son 61fll/6ri ocaK saYlmlzda yaym1langlcma gOre daha yunutak bir karakler la , lr.
,U
v.
6
n
layaca~tZ ,
REFiK FERSAN
'Refik l;lemseddin Fersan 1893 yshnda Islanbul'da
doQdu. Babasr , Siy avu ~ Pese soyun dan - DOyun-i Milieferrika Kaleml" muduru, maelktsfnas
$ehzadeba~I' nda
ve besteksr Hafiz Mahmed $emseddin Bey, annesi
Makbule Hanrm'drr. Mehmed Semseddm Bey'in sesi
guzeldi; bir mOsiki aleli kullanmak ailenin geleneklelri
aresmdaydr. 1895 yrhnda babast oldO!;'lunde Relik Fersan iki yaf lOdaydl. Ailece, bOyuk teyzestnln o!';llu clan
MMabeyinciM Faik Bey'in Bebek'teki Hekimb asr Behcet
El endi yahs tna taemouar. Bu yahda hat tar un belli gunlertnde Tanburi Cemll Bey, Leon Henc.yan. EnderOni
Hatrz HusnO, Levtecr And on , Rahm i Bey, Lerni At ll,
Udi ve Kanuni Hasan, Neyzen Aliz Dede, Neyzen
Hakkr Dede, Yenikoylu Hasan Elandi ve Yrlanh
v an'nm sah iplerinden Hact Muhib Rernzi Bey'in o?llu
Kanu ni Mahmud Bey gibi aanat karlar . yetenekll kalfa
ve cariyelere de rse gelirler, muhtesem te eutar ya perlard I. Co{lu kez gec eleri y alld a kalrrlardr. lste Aefik
Fersan boyle bi r ortamda Turk musikisi ire jlj ~ki kurarak
bu senate deruni bit bag la bag landl. Ailesinin mcslklye
du~ kunl ugu , kendis inin de olaganOstti hevesi ile beslanqrcta Ud yalmaga y a ll ~ l l . Bir sure soma Ta nbur' da
karar ern Beytece on iki yesmde v e 1904 yumda tanbu ri Cemit Bey'den ders alma qa ba~lad l ; budersler
bes y ll surmustu . 0 yulan Mesud Cemil ~u eatrrlerte
anlatry or: •... Tanburi Refik Persen. ben behcede oy-
Turkmiizigi'nin efsano adl Tamburi Comil 80y (Ot1ada), 09rencisi Refik $emsettin (so/da)
ve Musa $ureyya Bey1e 1909 yllmda.
kUllamak emecr ile Ij:ok klymel li olan alnn saatini hediye
elmi~t i. Soylece "tanbur muallimi" olarak oQrel im Clyeleri
arastna kai llml~ oldu.
1918 yJllnda askerlik hizmetini yapmak azere. vine ba,arlll bir smavdan sonra "mozik-i Humayun"un Turk
Musikisi dahnda. "rrualim muavini" oIarak yuzba~ 1 rfrtbesiyle tayin 0100. Oysa 0 zamana kadat bu tayin ancak
Endurun'dan yeti~ enle r arasmda yaprlabilirdi. Aynl tarihlerde Ismail Hakkr Bey'in ybnetiminde, geliti "Malul Gaziler Cemiyeli"ne verllmek ezere ilk konserini v~rdi . Muzika-i Humayun'da Veli Kamk, Zati Area ve Zeki Unger'un
bulunduQu bir jUri onunde diOer bir smev vererek TUrk
Musiki si b6IUmCl ,elliQine getirildi.
Turkiya Curmuriyetinin kurulu,undan scn re, Saray'dak i musiki kadrctan 1924 Vllinda Ankara'ya nakledilinee "C u mh u rba~ka n hO I Fasll Heyeti" ~efi oldu;
1925'de bi nba~ lhQa terf eru. 192Tya kadar Ij:a h~l l kta n
sonra saQlIk nedenleri ile bu gOrevinden aynlarak Islanbul'a yerle,ti. y ankaya K o ~k Ct'n de lj:all' IIQI yutarde.
besbekan Ismel lncnc'nen Yunanistan'a yaptl OI geziye
katrldr. Yunanisl an ba,bakanl Venizelos'un himayesinde
Ohll"Piyal tiyal rosu'nda bit k ~ konser verdi. 0 yrllarda
besl e lemi ~ olduQuve rast makarmndaki "mel hari Yunanistan'da armonize edilerek lj:ah nml~ll r.
ISl anbul'a yerle ~inc e Munir Nureddin Se~uk1a serbest
~ah~ma neyeuna ailldl ; plak Ij: alt ~ malarl yapl!. E ~i Fahire
Yli 1919.
...
Fersan'la Munir Nureddin Sellj:uk'u n konserlerine, doldUfmWi olduQu plaklara e ~l i k eni. 193Te kadar ilk Istanbul
(/StanbtJ KOt'IS8rvat1Nan)
Radyosu'nda ~ah~tl . Prens Yusuf Kemarin davel i uzerine
'tambur mua/kni" Reflc $emsedcfn Vlt "refl1Gsl" Fahire Hafllm, ikJ Y,3f"" Munir Nureddin Sellju k'la 1927 yllm da MISlr'a giderek dOrt
d>Ji ~ "'""", Is
ay, aym ki, inin daveti uzerine Mls,r'a ikinci gid~inde isa
bir av kaldl. 1934 Yllinda konserler vermek il;;in Macarisnayan bir cccukke n 0 brytklan yeni terlemi~ bir delikanll
lan'a gllti. 1935'de yeni Ankara Radyosu hamate alj:lhnca,
idi. Koyuca renkli ~ il ik Ie s i, ahm k6sle klerte sUsle nmi~ l aneski Istanbul Radyosu'nun pek cck sanalkAn gibi 0 da Antazi yeleQi, mirden d iki lmi~ gayet zarif kostumu ve on adrrn
kara'ya geldi; bir sure score "RepelitOr" oklu. "$ark
geriden tanburunu ta ~ l yan u ~ a9 1 ile Sinekli bakkardaki
Musikisi Kcnservatuven'm kurmak ~i n "$a rk rnUsikisi mCleve derse gelirdi. "Bu slralarda bir yandan lanbur dersleri
tehassls M u ~ avirj" olarak 1949 yll tnda Suriya'ye da'l el
alrrken bit yandan da Leon Hanclyan'dan usul dersleri
edildi. Su slralarda Ij:lkan "Suriya - [srail Sava' l ~ sonueu,
ahyordu.
ali i ay kadar $am'da lj:ah~l lklan soma 1950'de ISl anbul'a
~remm hayalma Galal asaray Suhanisi'nde "nihari"
dOndu. Davel uzerine ISl anbul Belediye Konservalu'la n
olarak b a~ l ad l. Okul 1905 ylhnda yanlnea Beylerbeyi'nde
iera heyetinde lj:a lt~l r 'I e "Ilmi kurur ba~kanltQI yapl l. Bir
mide kanamasl sonucu 1953 ylhnda butCtn gare'l lerinden
bir kl~laya l a ~ ln m l ~l l. Evine Ij:ok uzak olduQu ~in bu okuldan ayn larak yak mdaki Robert Kolej'e devam eni. Galaayyrlldl. Bir sure de "Tasnil Heyeti"nde lja lt~ ml,h r . Uzun
tasaray Usesi 1908 yrhnda onanltp 6Qrenime alj:rltnea yesureden beri Ij:ekmekte olduQu bir akciQer hastaltQlndan
niden bu okula devam ederek 1909'da mezun oldu. 0
13 Haziran 1965 pazar gunu bldG: Zineirtikuyu Asri MeYillarda burada ogetmen olan Tevtik Fikret ire PapazarhQI'nda lopraQa verildi. Fersanlarrn Hayrettin, lmran.
dopolus 'Ie Ahmet Rasim Bey'den ozel dersler aldr. BoyMelek 'Ie Firuzan admda dart Ij:oc uklatl olmu,l ur.
Ieee Franslzea 'Ie edebiyat bgrendi; biraz da Ingilizee biYirminci yuzyl1ln Turk Musikisi besle karlannm en
Iirdi.
onemlilerinden bin olan Rel lk Fersan, ozellikle saz
1909 yll inda aileee Mlsl r'a gittiler. 1911 Ylhnda M,mUsikimiz alj: lslndan kudreUi bir bestekard lr Kendisi ilk
slr'dan dOnunceye kadar rn,jsiki derslerine ara v eri lmi~
besle denemesinin. MIslr'da bulundu Ou slf ada besteledigi
oldu. Don u~ unden sonra lja h~ma la nna hlz verdi. 1913 yrbar dans parlj:asl olduQunu sOylem~ . Irk sOz eseri beslesi
hnda Fik Bey'in klzl Fahite Fersan1a evlendi. Aym Slrasozleri Fuzuli'ye ait olan "Seni eancian usandlrdl eeladan
larda Cenevt e'ye gidecekle ri ~ n duOUnleri Cenevre'de
yar usanmaz ml?" gUlleli Kurdili-Hicazkar makamrndaki
oldu. lsvi(j:re'de Kimya bgrenimine ba~ lad lys ada ta,arklsldlr. Ilk saz eseri ise $e hnaz-Suselik makamlndaki
mamlayamadl. Orada bulunduQu yi llarda bal l Musikisini
pe~re'lid ir . yankaya K 6~ku 'n de bulunduQu yill arda rahtamma~ Ij:ah~ll . Tanburu da ihmal elm iyor, devamh olametli Atalurk'un afZUSU uzerine aynl geee Nikriz maltarak lj:a h~lyo rdu . 1917 ylltnda ISlanbura dOnCt ~ un den sonra,
mmdaki saz semaisini beslelediQi 'Ie vine aym geee icra
Ziya Pa~a'nm b a~k an hQ l dbneminde darulelhan Encumeni
edildiOi soVlenir. Bundan soma saz eserleri reperuyelerinden Raut Yekla Bey, Ahmed Irsoy, Ismail Hakkl
tuvarrmlza birbinnden guzel eserler hediye el~tir.
Sey 'I e $eh zade Ziyaeddin Ef end~ n in huzurunda parlak bir
yOk gUljlu Hamparsum nola sl bilgisi bulunduQ:undan,
smavla Darulelhan'a girdi. Su Slnav srraslnda yirmi dOrt
getek Ankara Radyosu'nda. gerekse Istanbul Belediye
y a~ l nda olan Rel ik Fersan'a Ziyaedd in Elendi, b a~ar l s l m
~
8
I
Konsarvatuvan'nda V ah ~lI{j l ydlarda bu nota ile y az ll ml ~
eski kUliyatlardan yok eseri Ban ncteeme yevirm i~ti r. Kuvvelli nazariyal bilgisi, usullere vukUlu. eski makamlarm
seyir ve karakterini lfok iyi bilmesi nedeni ile melin eeerler
besl elemif lir. Unutulmuf makamlardan olan Selmek rnakamrm yeniden canlandlrmlf, hayli eser besteleyerek zengi nleftirmi~tjr. Bu bilgilerinin IflOI allinda bestelediQi ve
kirk dokuz makarm ilfine alan bir deMKar_1 Nah~1 verde.
Bliyuk, kUyijk her 10rmda eser veren Refik Fersan'm saz
ve stlz eserlerinde galeneklere ba{jll kaldlQI gtlrulmekle
birlikte, az-yok yeniliQe tarattar bir orjinalil e sazilir.
cef itli torm ve nil elik1e fU eserleri bulunuyor; Rast ve
Selmek makamlannda iki Mevlevi Ayini, ilO il.ih ~ ilO Sirto.
on altl Pesrev, Virmiyedi Sal Semaisi bir Medhal, bir Kar I Natlk, bir KA ~e , iki Beste. bir Aksak Semai, bir YOrilk
Semai, altl taksim p1AQI, seksen ~arkl . Kendisi eserlerinin
tcplarmrnn dtIrt yuz oldu{junu sovlannif.
Tewmr, tipini. tanbur icraslnl f U satltlarda okuyoruz:
•...Rahmetli Refik Fersan, Tanburi Camil'in sanat
dehAsmm 1~ IQ I altmda yetiflT1if en eski ylraklanndan biriydi. Kendisinde ilk mOsiki ~renme, Tanbur ~ Ima istidat
ve kabiliyetini kalfmllmaz bir arzu ve heves. onli ne gelfitmez bir ifliyak haHne getiren Tanburi Cemil Bey 01mU ~l ur"
"Ben Tanburi Relik adlnl. delikanllllk ya{jlannln ilk YIIIannda, nocazadesi rahmelli Mesud"dan ifittim. Kendisini
ilk defa 1921 veya 1927 ylllnda, Kad,koyO'ndeki Hale
Tiyalrosu'nda lertip1enen • Cemil Konsari'nde gbrduQiim
bu ince insan narin yaptSl, incecik boynu, siyan ve arkaya
doQru taranmlf gur Saylafl, dudaQmlO yan slnl kaplayan
muntazam. b~imli kesilmif blytQl, daima gulen \'e sevimli Voza, bu yuzu aydmlalan pin!
plnl zeki gOzleri. kibar, zarif, mlitevazi haliyle
bende, beni kendine lfeken ~te n bir alakanln
ilk heyeeanml uyandlrmlfll. Aramlzdaki doslluk, yakmlik 1923 ylli nda kurulan -Cumhuriyet Davri- DarOlalhan'lOda ·~ imdik i Istanbul Konsarvatuvan'nda- ba ~lam l § va uzun
zaman slnlrlan iyindeki sanat yollarmda, kon·
serlarde, radyolarda, masa lf ah ~ma larlnda
golgesiz devam el mi~t i r:
dalgalanan eeei, · Auzgar
ISIZ· dive baf lamaSl...
uyu mu ~ ,
ay dalrycr, her taral
Sonra, dinleyenleri geeenin derinliklerinde seyahate ylkertmaei,.. -Olgun IfIV or versa henOz bir iki YlldlZ I Gel, lfrt
bile yok kcrkma, benim behcede yalOlzlEy gozlerinin rengi
kadar kalbi guzel kiz ..:
70 ylldl r, dilterden du~ mey e n bir ~ arkl d l r bu... Relik
Fersan'm Acemkurdi farklsl...
~a rk lya ilham veren -gozlennin rengi kadar kalbi gUzel
klZ-, bugOn 93'unde... Adl, Fahire Fersan, TOrkiya'nin. bugun hayatla olan en yaf ll mOzisyeni... Ve yernyefil gazlen.
kcceemm bestesini 70 VII sonra da doQrularcasma,hill.i
gOzel.
Babasmm Bebekieki 240 odah yahsmda ~mu~,
Franslz dadllarla buyOmof. saraylarda yafamlf , prensIerle, prensesrene arkadaf olrnuf , adtan fimdi tanh kitaplarlnda g~ en astadterdan ders gOrmOf ... Muslkiyi Cemil Bey'le Leven Hancryan'dan, tanh! Mmet Rasim'den.
eoebyeu Tevfik Fikrert en ~renmi t...
Tlirk MOZiQi'nin etsane aell Tanburi Cemil Bey'in bugOn
hayatla kalan tek 6grencisi... Dersi, Bebek' eki yahda veri rmi ~ Cemil Bey... Kalfalafl lfahftlrdlktan sonra, slra evin
kOyuk hanlnllar ma gelirmif... Ablalarryla beraber, hocanlO
kafll slna geyerler ~ ... Kimi lanbur. kimisi Iavta ~Iarml~ ... Kemel"lVeyi akord edar, kiiyOk Fahire'ye uzatlnnt ~
Cemil Bey... Harem agalarl, dadllarla duvarm dibinde al
pe~e divan beklerlermi~ ...
Babasl, Abdulhamid"in mabeyincisi Faik Bey... 0 00'.
dugu yah. Istanbul'un elek1nk ve kaloriferle tanl~II{j1 yer...
I'"-----..
Relik Fersan'm e~ i Fahire Fersan, 1900
ylli nda Istanburda babasr MAbeyinci Faik
Bey'in Divanyolu'ndaki konaQmda do{jdu.
CaQlO1O mQsikifinaslarmm slk slk toplandlO I
bu konalda buyQdu. Cocuktaki y ele ne~i ilk
kaz sezen Rahmi Bey, ailesine Tanburi Cemil
Bey'den ders almaSlO l tavsiya elmi§ti. Bir
yandan 6zel 6{lrenim g6ril rkan, di{jer yandan
da akrabalan olan Suphi l iya Bay'in hediye
etliQi birokemenlfa lie Cemil Bey'den ders aimaQa bafladl. Altl aylik ilk ders suresinin sonunda Refik Fersan'ta evlanerek Isviyre'ye
gitli. Bu ortak hayat yabancl ulkalarde de
mQsiki lfallfmalan ~Islndan yet~mesinde
bUyijk etken oldu. Yurda d6ndOkten sonra
Cemil Bay'in 61umone kaclar keme~ e dersIerine devam etli. E ~ni n rehberliQinde gunden
gune gelif&n ke me ~e si ile bu ekolun bir lamsilc:isi oldu; e~i ile aynl do()rultuda yurumeyi
bat ardl. Musiki esen olarak iki farkl sl ile bir
saz semAisi biliniyor.
-----~
Bin 1893'1a, oteki 19OO'de do{j.
mUJ... Once kuzen, sonra hayat.
darken sanal arkada~ 1 oluyorlar...
Aefik \'a Fahire Fersan'm bu fo10Qral lan, 190Tda, Mabayinci Faik
Bey'in yahsmda yekilmiJ...
2f...tunir Nurellin'in taJ plakta tiz perdeda
9
Avrupall mGhendis Otlo , bir elektrik jeneral6ru geli rmi~lir
AbdUlhamid'e ... Vesveseli hukOmdar, yangm r;lkartmasmdan korkmu~ , "Once. Faik'in yahsmda deney in....
buyurmu~tur. Kalorifer de 0 yahda de n en mi~, oradan saraya la~mml~tlr...
13 yeeme basrnca. kuzeni Refik $emseddin'le evlendirirler Fahire'yi... Bahr;ede oynarken ir;eri r;a~lrl rlar,
imam nik ahlanm klya r... Ne olup bittig inden haberi bile
yok... Yeniden behceye. oyunu na dsne r...
Yrllar sonra, mO zi~i n en t a n ln m l ~ jsimle rinden olur bu
r;ift... Refik $emseddin, Refik Farsan'drr ernk .. TOrk MOziQi'in son klasik bestecisidir.•. 13 ya~l nda nikahlanan krz
lse. kerrencect Fahire Fersan.__
3 1 Mart ctaymcen. AbdOlhamid' in devrilmesinden sonra Isvjr;re'ye kaear Faik Bey... Kalsa, Ittihatr;lIar asacaktannr..• 11 r;ocu~u ve tenek elerle attrru vardrr... Ceo
nevre'de Ibir saray kiralar, som a Mrerr'a , Iskenderiye'ye
sece r. krzlanru Fransrz okuluna verlr... Aradan birkar; yll
secer. Ittihatr;lIar iktidardar du~unce Istanbul'a dener ama
be~ peraerzdu ...
Refik-Fahire r;ittinin, bir aementenn zengin aile gelene{line uyup 6Qrendikleri mOzik, artrk hayatranm kazanma ycllandrr, mesleklerid ir...
Once Refik Bey'in saz eserlerini r;alarlar plaklara... Iyi
eennr. epay de ses gel irir... Som a, 0 zamamn koneervetcven -DarOlelhan"da hocali k, konserler ve radyo YIIlarl geUr...
Yemek pi~ ir meyi bite, bu ylUarda 6Qrendi{lini soytuyor
Fahire Fersan..• "Biz saray gibi yarlerde buyuduk, mutlak
bitmeyiz...• diyor. " Pi~me mi ~ zerzeval bilmeyiz, pi ~memj~
al bilmeyiz. Bir gOn mutfaQa girdim, baktlm ortada guzel
bir r;it;ek duruyor... Salona g6HirdOm, sakslya koydum...
Halaylklar kls kls gOldOler...Ma{ler, ka r nlb a h arm l ~ .."
1930'larda, Ankara'dad lrlar. Refik Bey, Riyasel i CumIncesal Hayati'nin reisidir; yani bugOnkO Cumhurba~kan hQI Senfo ni Orkestrasl'nln artlk varolmayan alalurka klsmmln ~efi.. . Her ak~am Yanka ya'dad lrlar.
hur
Soma, yllia r surecek radyo macerasl ba~lar... KarlKoca, Ankara radyosunun kurucularmdand lr... Canll yayl mn gOnu, saati yoklur... Sludy oda sabahlara kadar r;aldlklan olur... Kemenr;asi ve konserlerde yay r;lkll{l1 sol
elinin bile{line ba~ladl QI mendiliyte g6nOlierde tahl kur·
mU ~lur Fahire gOnuUerde taht kur mu ~tur Fahire hamm...
Mirtetvek illi ohnasl bile isl enir Ba ~ ba k an Saraco{Jlu.
kontenjan ser;imlere girmesini isle r "Ben muziyenim, 0 i ~i
beceremeem ama musiki hususunda b ir~ ey isl erseniz. her
zaman emrinize amadeyim" der, kibarca reddeder...
Konser r; lkl~larmda omuzlarda ta ~ m makta dl rl ar... 0
gunlerin dergiteri fOl oQraflariya doludur... Ama Turk Mu·
ziQi'nin eksilmeyen l aralr, ·dedikodu", vine devrededir.
"Neier r;ekmedik ki.... diVe anlallyor....Tek parti zamamnda, 'Bunlar, Demokrat Partili'.... dediler. Demokrat Parti
geldi Halk Partisi'nin adaml olduk... Her partinin bizi tutU{j'unu, zira rnOzi{JimiZi sevdiklerini anlamtyorlardl...
1948'de, $am'a giderler... Suriye hukumeti davet etonlarl... Suriye'nin ilk konservatuvarml kuracakla rdlr...
mi~lir
Fahire Fersan, · $am'da da r;ok r;ektiklerini" anlatlyor..
"Hem davet ettiler, hem de hemen istihbaratr;llan laklldl
10
pe~imize ...
Guya, konserde calark en kemencenln yaylyla
~if re verfyc rmusum ... Soma , Israil harb; r;lktl... Bizim evln
cfij ~lu ... Du ~ un Qn , caddede karger;emeyecek kadar sinirli clan Aefik'in evinin be hceejne mermiter yaQdl... Heme n tcparlarup donduk, ...
bebeeeine lop mermisi
~Idan kar~lya
1965'in bir Ha ziran gunu kocas r yelmz blrak lr onu.••
Fahire Fersan yanm yOzYllll k hayal erkedepm. ama Turk
MuziQi en buyOk beslecilerinden birini kaybe lmi~t i r..
. A~ k l a rl kccasmm bestelerinde. muzik a rkadashkla n ae~iv l e rdeki kaYltlardad lr arnk..•
Muzi?:!e verdiQi 65 yliln hediyesi, kandi ifadesiyle, "redyodak i imza memurlarrnm bile kafa tutmaya beste meer"
olur... Istanbul radyosundaki gunleri, onun ~in bir ' elakettir".
Kayda gjr e<:e~ i enece. stUdyo kepreuu it;eriden kilitiemekledirler...Dtsanda kalrnast it;in... G irebitdi~i ' zamanlarda.
sandalyesini
yerinde
bulmaz...
Kaldlrml~l ardlr.. . Dinleyici s tralann a olu rup cate r. som a
"Fehire harum bizimle r;almaya tenezzul etmedt. .. diVe
radyo mUdurune ~i kayel edildigin; 6Qrenir... "Bizim zamarun insantan kalmadr artlk..." deyip istiia sim ven r... y ocukluQunda ba ~ Iad l Q I muziQi, eeclen bembeyaz 01duQu nda b l ra k m l ~I Ir. ..
$imd i ger;mii1e olup bilen leri hal lrlly or ve "Oenazem
Istanbul Aadyosu'na gOlurQlmeyecek.." diye vasiyet ediyor... "Evimden. doQruca kabrime gidecek..."
Ger;mi,i Du, unur ken
Fahire Fersan bugun Erenk6yu'ndeki evinde hal lralarlyla b a ~ ba ~a ... YaiadlQI l arihe daltp gidiyor...Viyana
Operasl'nda. bir locada. inciter ve kurkler ir;inde Wagner'in
Tannhauser'ini, dinlerken, bir adamm sahneye flrl aylp
"Bayanlar. baylarL . Veliahdlmlz vuruldu, s ava~ r;lktl...
Oyun l alil edjlmi~li r
demesiy le Birinci DOnya SaVa~ I'n1
6QrendiQini hatlrlly or
hlihalr;i1ar'm Bablal i'yi basmasl ,
Harbiye Nazltl NaZlm P a ~a 'n l n vurulmasl, heme n yanl ba ~mdaki e n i~te si Maliye Nazlrl Yusuf Ziya Pa~a'n ln konaQa baygm getirilii i. kadlnlarm pa~ anl n ba~ mda aQla·
Y I ~ la n geliyor gozunun onune... ISlanbUI'un i~gal i nde ,
Hintli askerlerin Ingiliz subaylarla yali lanna el koydu{lu
90nO dUilrnuyor... AtatUrk'un sofrasmda, Pa~a'nrn misafiri
Urdun Krall Abdullah'a r;alarlarken koskoca krahn ayaga
kalkmasm l, gelip elini opmesini, ·Ben babanm r;ok iyiliQini
gormui tOm kIZtm... Isl anbul'da lahsildeyken, harr;IlQlmt
baban verirdi... $u lalihe bak..." demesini dU~O nuyor ...
Ve. Turk Muzigi'nin artl k varolmadlQlnI s6yJUyor Fahire Fersan..
"byle bir musiki kalmadl. ..• diyor. ·Perdeyi, bizim nasil
indirdi Aefikler. MOnirler, Mesud Cemiller, Suphi Ziya
Beyler Konser r; l k l ~ la r m da . omuzla rda t a ~l n l rdl k... 0
alem billi artlk... $imdi musiki denince, l liy1erim diken diken oluyor... Ben, Turk MOziQi'ne 1981'de hatlTalanma
g6mdum... MOnir Nuradd in'in cenazesi, bizim evin 6nOnden ger;miili... Hem Munir Bey'e, hem de musikiy e birer
fatiha okuyup 0 la sll kapall lm" _
Kaynakya
1- Turk Musikisi Tarihi , M. Nazmi 6 zalp, Gilt 2, $ . 116 119.
2- Murat Bardaky / ara~ tlfmas l.
Egitim Kiiltiir - 8anat
ve TRT lllskls]
• Dr. M. Nazmi OZALP
Her ulusun kendine has bir sosyo lojik dokusunun 01-
dU{ju, 0 ulusa OzgO «izgilsrin ku~aktan
tanla rak geli ~tiO i. utusal Ozelliklerle eslel ik
ku~a {j a
ak-
gOrO ~l e r
kazand lOI inkar edilemez bir gerysklir. Guzel sanattenn en
On emli dajarmdan olan edeb iyat ve mOsiki l oplum yap tSinIn temeltastartnden birid;,. Uygar Olkelerde kurulmus
alan y9 jitli enslitO ve sanat akademileri bu geryek lerden
keynaklenrms, yall~ma lar yOlylllarca enceoen bas-
latrlrmstrr. Egar insanhk tarihi incelenirse, bu iki sana!
dahnm yozlasnrumast sonucu cruslann istenmiyen
yOnde kimlik degij tirdikleri tesplt edilebilir. Bu kavramlerte dOQumundan OIOmOne kadar iy iye yasayen insanm . binle rce yl lilk bir sure itrinde genelik nuen slar kazandlQm l iler snre n savlar da va rdu . Bu sebepledir ki,
ulus lar bu konuyu bir eQitim trertrevesi itrinde ele almli,
geni~ halk kitlelerini daha iyiye, dah a gOzele y6 nlend irmeye trallim li} ve ya11llmaktadlr.
TUrk gazel sanatlannm yo k ilginy bir kade ri var dlr .
Cellitli TOrk devletlerinde bu gibi yslillmalar yap llmamq
deQildir. Anca k belli bir dOzeye gelinmii, herhangi bir
sebeple ya n blrakllmli}, sonra vine Slflrdan bailal llmllltJr. Genellikle bOyle olmakla birlikte bun un en gOzel, nisbelen en uzun sOrell OrneQini Osmanh Impa ralorluQu ~ inde gOrOrOz. Alii yOz yllhk bir zaman dilimi
iyinde TOrk gOze! sanall anna hizmet ve ren birkay M emli
kurului vardl: End erOn tellkilatl, Mehlerhaneler, Mevlevihanele r, OarOlbedayi ve Oar Olelhan. GOzel sanatla nmlz m bir bOIOmO ite Ozellikle mOsikimiz bu kuruluil lar sayesi nde ayalda kalmillti r deneb;lir. Bir dini
kurulull olan mevlevihaneleri konumuzun dlimda tutuyoruz. Bir diQer fakt Or de halk sanatlmlzdlr ki, kendi
otantizmi ile ayni sOre iyinde gelenekselliQin i va sOrekIiliQini korumasml bilmillt ir, $ imdi biz TOrkiye Cumhuriyeti'nin kurulullundan Onceki dOnemlere ail olan bu
ku rulu~la n, veri len hizmelJeri ve daha sonra ortaya ylkan
gelillmeleri klsaca Ozetlemek istiyoruz .
ENDEAON:
Bir saray Cmiversitesi veya bir sanal akadem isi diyebileceQimiz enderOn hangi tar ihte kurulmui} oldu Qu kesin
olarak belli deQildir. Eski kaynaklar ve ta rih kil aplan bu
tarihi Yl ldlflm Bayezld dOnemlne kada r 9010rOr. Yen iiteri
le i kilatl lie dola yll bir ilillkisi vardl. Uygulama aiamas mm Padill ah II.Murad dOneminde geryekleitiQi en
yaygm kanldlr. Hl zla gelillen Osm anh SaraYl'na " hiz·
metW yetiitirme amaci Ue kurulduQu kesindir. Ilk kez ta rih sahnesinde Edirne bai}ken l olduktan sont a gOrOrOz.
[stanbu l'un ehmem dan sonra Once eski Sa ray' da, sonra
Yeni Saray'da (Topkap i Sara yrnda) hizmet vermeye
ba~lad l . Endenrn'a bir okul kimliQini kezandrren Fatih
Sulta n Mehmed'dir. Sulta n II. Bayeztd zama nmda aeuen
Ga lata Sareyr Okulu lle Ibrah im Pesa Sarayl okulu 0 zamanter Endenm'un Van kunnuslanydr. GOnOmozOn degerli bir OQretim kurumu olan Galatasaray Lisesi bu eski
kurulusun uzantrst olarak kabu l edilir. Enderlin tei kilatm tn ei run ve Saray tesknan ile dogfu dan dogruya
bir ilillkisi yoktu .
EnderOn, Tc pkao t Saray r'nda Babussade ile bugOnkO GOlhane Parkr'na eetla n bOyOk kap r arasm da bulunan 3..4.,5., avludaki bfnerer toplulu qunun tamarmna verilen isim olup , ashnda sarayrn sela mltQln m bir bolu mn
idi. Osmanh padisahtannm gOnlOk hayetmm bOyOk bOIGmO EnderOn'da gey erdi. Devslrrne yolu lle topla nan
genyler buraya getirilir, secfmle r pedrsetnn huzurun da
yaprla rak uygun clanla r okula kaydedilir, Ender On'un
"Oda" adr ve rile n koQull lartna daQlll ltr, ite!?illi amacla ra
gore ozenle yelilll irilirdi. Cgrencilere saves oyunlan , mO·
siki , resim, kakmacru k. hal sanatr. sedetkarhk, yeban cr
oil. edebiyal , din bilg ileri, agay lsleri Ogrelili rdi. Imparalorlugun kalbi alan sarayda geliien olaylarla iy iite vasadrklan ve devtet i!?lerine kanstrkra n iyin buradan yettsen
pekcck devlet adam Ina rastlarur. lste bu okulda be~ yOz
ytla yektes en bir sure ise klasik TUrk Musikisi geleneksel
meek sist emi cfnoe bgretil mi!? ve bu gOzel sanat dehrun
sO rekliJigi sag lan m l~llr. Ancak yGzyl liat iyinde ki gelill melere aya k uyduremarms. dige r bOlOn olaylarda oldu!:iu gibi yag da!?la!?amam l!?, pozil if flimler ders olarak ckutulmam1llttt. Kuruluiu saglam lem elle re oturdu!:i u iyin yirmind yOzYll m ba~m a kada r ya~ayabil mi9Ii r.
Enderun'a ilk darbeyi ,1I1. Seli m'i n OldOrOIOIl Onden 50nra Osmanlt lahtma oluran II. Mahmud vu tdu. Kendisi de
iyi bir musikiiinas alan bu padi ia h, 1826 yllmda ortadan
kald lrdlg l "Yen i~e r i Te~ k ilat l" ile iIIgili bulunduQu dOiO nces iyle adtn l once " Muzika· j HumayQn " olarak degi!?lirdi. 0 sHada gorevli olan sanakarlara dok unmamakla birlikte ltalya'dan lanlnmli mCisikillinasla r gal irtti. ;;imdiki Ista nbul Universites i'ni n yantndaki Tall kli la'da 1827
ytltnda kurulan Muzika-i HumayCm kendi yapisl iyinde
TOrk ve Ball musiki si egil imi ya pacakt l. Buna bagll olarak ayrlc a bir banda l aklml kurulmulltu. Ilk Ilefi 1827 y llinda get irtilen MAN GUE L'dir. Bit yll sonra , yani 1827'de
GU ISEPPE DONIZETTI (1788-1856) davet edildi. BOylece Batl'dan gelen san at esinlileri iiddel ini gittik99 artlrmaya ba91adl. TOrk Mustki kadrolan darall l idi. OQrenciler Avru palt sanatkarlann egil imine verilerek Batl Muslkisi kadtolarr geni!?letildi. Oaha sonra Frans.z O'ARANOA, Italyan astlll PIZANO,ANGElO,MA RIAN I (1848 y llinda gelmi!?ltir), LUIGI A ROITI (1860 yll tnda gelmi 9Iir),
GUATELL I, OUSSEP gibi sanalk arlar Muzik a-i Huma yCin'da gorev yapmt!?, itoguna pa!?altk Onvanl verilm illtir.
Kfasik Turk Musikisi AbdOlmecid dOneminde iyiee
dli}landl. Sarayda , 9imdiki deyimi ile "entel" gec;inen vezir ve vukela konaklarmda Avrupa MOsikisi dinlenir oldu .
Sultan AbdOlaziz dOneminde okulu eski kimligine kavu!?turma itabalan olduysa da tahltan indirilmesi ite yan da kaldl . BOylece kendi haline blrakllan Enderun'da degerli uSlalar da!:illdl ktan sonra gilti kye OzeUigini yilirerek
i!?e yaramaz bir kurulu!? durumuna gelirildi. Halil Ziya
11
U~akhgil, · Saray ve Otesi- ednu verdiQi amlannc a EnderCln'un son yrnenr u~Oyte enlenr: - Suradan h ukQmet
adamla n, nak ka,lar, musrklelnesler, haltatlar, oymeeuer, bestekArlar" lirler yeti,mi, ve her ,eyden ziya·
de bu mOessese edap ve tarblyanin, I~ ve dl' gorunu, guzalliginln yaU,ma yerl Iml,. AbdUlmacld ve
Abdulazlz donemlerin den ba,layerek bozule bozule
zamand a har talt lf edilmak istenan t l:ifa k~ inln, a ,~1­
run, ke psemm yegani, oglu, daha bil mem nesi bureye
- ~lrag- ed ile edUe artlk es kl den kalan erki n ve edap
.ahipler lni blktlra cak darecelard a dolup ta ,ml, tl .-
Su seruer alhnda devletin koruyuculuqundan yoksun
kalan ses sanatrrmz piyasaya slQmarak bntun ozetliklarini yij irdi ve gijti k~ e yozlesn. Yeniden cenlendrrmak,
gOnOn gereksinimlerine kar!illik verecek Ilekilde duzenlemek !iOyle dursun, bu gozet gelenek ve kurulu sislem gereksiz gOrOlerek 1908'de kesin olarak kepatudr.
TOrk MOsikisi'ni ballalama cebalannm birinci esernasr tamamtanrmstr
MEHTERHAN ELER:
TOrk Askeri MOsikisini bOnyesinde teplayan, bu
mOsiki dehrun eQilim ve O!)relimini yapan. sanatkar yeti~­
tiren bir kurulu, idi. Mehler sozcOQO Farsya olup -an
yOee, an ulu- gibi anlamlara gellr. Bato n eski TOrk devlel lerlnde devlel in baQlmslzJ1Qlnt ve gocono simgeleyen
tUQve davul ile OZde, le, mi, li r. Gerek Orhun yazillarmd a
(730-735), gerekse Divan-I L ug al' ~ -T O rk'l e( I 077 ) TOrk
Askeri MGsikis i Ue ilgili lerimler vardlr. Ordugahlarda. hOkOmdar saraylarmda gOnde O~- dOr1 kez kOsler /tahnarak
- Navbet- vurulur, bu seremoni ayakta dinlenirdi.
Mehlerhanelerin larihi, Osman Gazi'nin Bizans 1m·
paratorluQu'ndan Karacahisar'l all,1Ue baillar. Bu olaya
~ok sevinen Sel/tuklu hOkOmdari "Tabl u Alem, bir kemer, bir h an~ er , tUQ, lig-i zerrin, birka~ lavla al· gondererek hem Osman Gazi'yi kutlaml', hem de ona bir tur
baQlmslzll k tanlml,ll. Mehlerhfme'nin aS1 1 kurulu, unun
II.Murad'.n sallanat ytllannda ger~ ek l e~ m i , olmasl muhtemeldir. Osmanll Devleli imparalorluk yolunda hlzla Uer·
lerken Mehterhane de kadrola,I I, sazlarlntn saYISI arttl,
~e !iil l i bOlOmlere ayrlldl, bir mehler lerminolojisi olu, tu,
giyim ve kUllaml bir laklm kurallara baQlandl. OrneQin,
Falih Sultan Mehmed dOn eminde Demirkapl ,yakmlanndaki -NevbethAna- de yOksek ayhkll O~ yOz ki,ilik
bir kadrosu vard!. Zamanla Islanbul'un ye~it li semtlerinde ~ube l e r a~ l ldl. Yeni~e rili k te,kilalma baQh olduQu
i~ in , mehlerba,1 deviel prolokolOnde yeni/teri aQasmdan
soma geUirdi ve p a. di ~ ahm altmn yamnda yGrGme hakkl
vard.. TOrk Askeri MGsikisi bu ku ru l u ~ i~i nd e g e l i ~ m i"
OQrelilmi" sava, ve ba rt ~l a yararh hizmelJerde but u nm u~. aYnl zamanda klasik mOsikim izin geli,mesine
yararll olmu" OnlO beslekarlar yeti~li rmi~l i r. Konuyu iki
grupla incelemek gerekir:
Hassa Tabl u Alem Mehtarleri:
Devlel kadrosunda yer alan resmi mehlerlerdir. Ilk
donemlerde sancaklan koruyan - Alamdar - ile mOsikiyi
simgeleyen -dav ul- mehlerinden ibarelli. Mehlerba, l,
"Emir-I Al am- ad, verilen yOksek bir memuriyel kadrosuna baQhydl. Kadrosu geni~led ik~ e sazlarrnm saYlsl
artlr. BOylece alemdarJarm her bOlOQOne kar~ l t l k her saz
sayml gOsteren bOlOklere ayrl ld•. Mehterler 7,8,9.10,12
12
kat edt ile birimlendirilir, bu rakamlar eeztenn sayrru behrlerdi. Sevas srrasmda saynllan iki kenna ~ , ka rtl h r, OrneQin 12 kat bir mehler katrmmde 80-81 ki,i bulunurdu.
Mehlerler ilk kez en gOrkemli ~ ekliyle Isla nbul'un tethi
suastnoa gorev atdt. Tab! u Alem mehterleri kendilerini
esnal mehlerlerinde ustun tutartardr.
Esnat Mehte rlari (Mehter Esnaf,):
Bunlar maash ve kadrolu olmey.p /ta r ~ I esnahndan
Geyimlerini estl meslekleri lle saQlarlardl.
Kendi mehterbasrten He mehterheneye baQh olmakla
birlikle eynca lccalan vardr, Esnaf mehtertenntn resml
yerlerin drsmda "nevbet " vurrnalen MFali h Yasa la,,- ile
belirlenmi!il i. Seferlere ketnmek zorunda idiler. Hem
askeri mustktyi. hem de klasik mOsiki ile eQlence
mGsikisini iyi bilirlerdi.
ol ullm u~l u .
Mehler musiklsi uzunca bir sure Avrupa'YI etkilemi"
on sekizinci yOZYllda Avusturya'da aynen kurulmus OnlO
kompozitOr GLUCK liyatroya uygulaml' , TOrk zillerinl
"Iphigenie en Taurl de " admdaki operasmde kullanrmstrr. MOZART tse Saraydan Krz K a~ lrma cperasr
ile MTurk Mar, ,- nJbu stralarda bestelemtsttr. Vine aym
yOzyll i~ i nde Osmanh Devleti, Avusturya ve Lehislan'a
biter mehler tekmu hediye etmistir. Rus ~aril; e s i l. Kalerine zamanlnda kurulan Rus askeri muzikaslnl geIi~li rmek ve TOrk asked musikisini yerinde incelemek
i ~ i n , klzl Elizabet Pelr olna Islanbul'a bir hayet gOndermi,li r. Bu ornekleri yoQaltmak mumkOndOr.
Kadrosu, kurulull ,ekli, mOsiki repertuvan ile Omek
bir kurulu, olan mehlerhane, 1826 yllmda yenil(eriliQin or·
tadan ka ld .rt h~ 1 ile lar ihin mah oldu. GOrevli elemanlar
emekli edilerek kadrolar daQJllldl. Kalanlar da Muzika-i
Humayun'a alandl. YOzylllarca ihliyaca gOre tOrlO' ~e ·
killerde gel i~ me ler gosteren Mehler MOsikisi, zamanla
lamamen unululdu; ha' izalartnda saklayanlarm OIOmO
ile birlikte yok olup gilti. GO nOmOze saylll OrneQI gele·
bilmi,lir. BugOn yahnJp sOylenen eserlerin pekyoQu yOz·
y,hmlzm ba,mda besle lenen eserlerdi. Kendi. deQerlerimizi gOrmezliklen gelme, yahul k0/t0k gOrme, bunalan yallalmak isliyenleri l utuculukla slJltlama gibi eski
hastahklanmlz bu konuda da kendini gOstermi,lir.
Osmanll SaraY l'nda kurulan ilk banda taklml cumhuriyel doneminde kurulan " Sando Okulu-nun ~e­
kirdeQini oluill urdu. ImparalorluQun ylklll!il ile saray te,kiyall ortadan kaldlrJl lnca ol d u~ u gibi Ankara'ya
nakledildi. TOrk MOsikisi sanatkarlan -Rlyase t..J Cumhur Fasl l HayaW ne, diQerleri de MRiyaset-i Cumhur
BandosuMna atandl.
I ~l e mOsiki sanallmlZ bu ,artar allmda her tOrlO ilgi.
den, eQilim ve 6Qrelim den yoksun; okulsuz, metodsuz ve
perillan bir duruma geli r i l mi~t i. Va r ll~ m l saylh bi rk a ~
usia ile hevesli gen~ l eri n gOnlOnde SOrdOrebildi; Ozel
me, khanelerde O!)relildi. Batt nolasmm yayg mla~ama ­
maSl, Hamparsum Nolasl'nm OQrenilmesinin zor olmasl
gibi nedenlerle eski eserlerin nOlaya ahnmasl gecikli;
yOzlerce eser kayboldu. Bilinenler de bilgisiz piyasa sanalkarlarlnln elinde asllnl ve deQerini yili rdi. Ortaya Itlkan en kOIO ornekler bir hcarel mall gibi piyasaya sOrOldO. 0 gOnlerle bugOnJerin bOyOk bir benzerJlQi vardlr.
o zamanlar da - Kanto - denen melez bir tar 10remi"
TOrk MOsikinin ba, ana bela olm u~l u . •
KLASi KTURKMuslKlsi ESERLER INI HU~U ICINDE DINLEVENLER IMIz, ACABA BU GUZEL BESTELERiN GUFTELERiN E
HICDiKKAT EDlvORLAR MI? GECEN VUZVl l LARINGUNUMUZEUZANTISI BU ~ARK ILAR DA NORMAL I LI ~ K IDE N ERKEK
SEVGIU OGESiNEKADARCiNSELLlK, VERVERDE A ~ IR I MUSTEHCENLiK MuslKiNiN AVRILMAZ BIR PARCASJ.
Klasik Turk MOslkisinde Cinsellik
•
Murat BARDA KC;: I
TV'dek i sunuc u Kim cidiyeli yle ve Osman hca kelimelerin uzen-e base ba sa
iera edilecek eserten n ano nsu nu yaplyor.
' $imdiii, Dckt coor
yoneli mind eki
K!asik Ko ro'da n, KOyuk Mehmet Aga'nln
Evcara Bes te'nini dinleyeceksiniz. Musikimi zjn ~a he se r1 e rinden biri olan bu be stenin gilllesi, ~oyle aziiiz dinleyiciler.
Geli nce hatt-r mQ-anbe r 0 meh ·
cemal imiz e,
beslecisine kada r. kaden n brr crltvesidrr.
Ome{lin O<;uncu Selim, sevgilisine Pesendide rnakarmnda besleled lgi bir ese rinde:
"Zl ver-i sine edip ruh -r revemm di ·
yerek,
Em sem 01 goo<;e lebm lahn i camm dl ·
yerek,
Su bh a dell. arz -r r uyaz etdrm 0 lettane
Yazddl
h.ilirnze.
Sevdlgim dilber-t mum la z cmamm dryerek ' (yti nlyen ruhum diyerek gogsiJmi.ln
siJsu els em ve gonea gibi kl /m IZI duo
daklartr uems em. Bu gece sebahe kada r 0
gOnOI all" , Ienahkla r eden sevg iliye "SevdiOim, dunyanln en seckin dilberi' dlye is ·
le{l im i sOyledim) ~eklinde seslenirke n, pa diiahln en yakl nla flnd3n S3dull ah Ag3 da
' dud ak emme' arzu sunu Hicaz Nak l ~ YUnl k Semai'sinde araa nr:
' N'ideyim sahn -t <;emen seYfl nl
can anlmyok ,
Sir yerurnca sehrur serv-r huarremm
yok,
Emdirir geryi lebin vaslma c:anlar ve·
mebhas -i
$ev dii
kitab-I
Anca k sunucu, "m usikim izin ~heseri ·
oIan bu eseri n gOfte sini, bog unun Turk~e sjyl e vereme a. Zira bu i~ yapmaya kalsa, 60 milyonun gOzunun icine beka baka,
· 0 ay yUzlu sevg ilimizin sakanan ylkmaya
ba ~la Ylnca.
halimizi a nlala n kita ba sevda
bahsi yazlldl" deme k zc ru ndadrr ki, de dirtme zler.
Prog ram, Kuyuk Mehmel Aga ile de ·
ya m eder ve bu 18.yUZll bestecisinm bir
bask a ese ri, o megin 'Acemb usellk rre kan1ndaki murabb a ba stesi' <;alinl r. Kla sik
kor o, eserin sOzlerini YOlzOln ~i r $a kir
Ele ndi'nin, ' ye rsizlikten'
d09a n
$ 1kmll slnl , 250 YII SOIlra, huiU i<;eris inde yeniden lerennOmefmekledir:
'01 gOl"lge de hen gul gibi guldulu;:e
demflde m,
Ommi d-i visAle nice sabreyl esin
Adem?
Sir bUseli k ye r !alab en im Ace mfme,
01 meh ded i: $a kir, be Iv cl nisi ki
da rem.'
Sunuc unun zorunlu oIara k a<;lklayamadlQIgu ffede $akir Elendi, lranll 01,
du gu anla~ l lan sevgilisine ' 0 gooca
agl zli guzel sevg ili bir gul gibi sOrekli 0101·
rak gUlduk<;e, insa n091u bi r1e ~me um idinde nas ll sab relsin? Acemler gibi bir
opU ~luk yer isledim , 0 ay yiJzhj guzelin
cevabl, ' ~ ki r, sana ve receg im ama yer
yok ' oIdu ' demekfedir.
Osmanhlarda m uzik, ede biyal m ay·
naSI gibidi r,..
Divan edebi yatlnda oIan her ~ y ; anlaYli, kav ramlar , lekni k sanaUar, buJu ~l ar
ve i'a de bi<;imi, m:izjkle "gulf e' denil en
~a rk l sOzleri ne yanslr . Dolaylslyla norma l i1i~kiden elkek sal/gili 6gesini kadar,
ye r yer de aim mOsfehcenlik , m.lsikinin
ay nlma z pa~sldl r. ' Cinsi' ne oIursa 01sun , sevgiliye bOyiJk mu ha bbel beslen me kle , ' w slal' , yani 'bi rle ~me' arzus u
sOrekli anlali lma kla, ama sevgiti her de!as lnda naz yapma kla, asIa sOzOnde du r,
ma mak la , k a ~ls lndakini n azab i<;erisinde klvranm as lnda n adela ze vk
almak tadl r.
Bu, miizisyen
padi ~h lndan
slradan
bu see ,
,~
leb-i c:an bah~lnI emsem dem eye
canlm yak ' (Sir yanlmda sahna rak yun:.;yen, seviye benzer sevgllim yok , ye~il ·
Iiklerle doIu ba~eleri seyrechp de ne yapaylm ? Geryi ka'AJ ¥M ugruna ca nml
verecek ofana dudag lnl emdinr ama ,
solgun anlar
Nesrin SUMER
g onhimun k lrlangu;:lan s arll dl bu lUlla ra
ille r duru r ipsiz f lrtrnalarr
bi r mola v e r I biraz sab tr
bil e r m i zamanrn u mutla tl
U9 d Ui}lerimin ate i}i s oz s Oz
solugun de!sin d aglafl
umut elme z am a m I s olgun an lar rn
b ir mola v er J b iraz sablr
d ora r ml gac a n i n {b o~ ) ka ra n ll g l
sakla nmay m YIJdl z la r g oz lerimden
6 rtt um pa rd eyi ge ceye
k om1ju ka rdlflmda pa rlar g oJgem
b ir m ola ve r I b iraz sablr
g Oler m i k Oskun g un e ~
(b lr aklbulull ar g ri kals!n )
' canla r ba g l~la ya n dud ag ll'u emayi m' diyecek ha lim yok.)
Dudak emma iste{li, gul lelefd e bir
' gelenek' halin e gel mi ~tir. Kime ail oldl/{lu
bi!lnme yen bir Huaaarn be slede , 'P eri yiJz·
lu sevgil iyi ele g~in p hi<; bitme yece krmsc e sioe . ill er gibi, dudag lnln emili ~i ' te ren-
nu m edrhr:
' Dem·i vas nn du ~iJ rUp a Y~ '1
de mad emc esine,
Lebm emdim 0 pen <;ehrenin ademcesm e.'
' Mir Cemil ' oIarak de emlan 18. yiJzyil
bes lecisi Zaharya Elendi, ' Rum millel i· ndendir. Islanbul'daki Ortodoks killselerind e ve Feoer Pafrikhane si'nde jlahi·
cilik yapm'i, kilise mUzi{ji pa rcatan teste l emi~, bu arad a Turk Muzigi'ne de 20'den
ta zla e ser ka zandlrml~h r.
Ort odo ks kilis e mUzigin in gu nluk haya \I kon u alan esertere izin ve rrreme sinoen
olacak Zaharya, ' dunyevi a rzulan ru", a laturka bestelerinde o rlaya koya r. Kilise y6neti cile rince nasI! k ar~ llandlg l bilinme z
am a . Suseli k A~iran Se sle'sinde, sel/gilisinin dudagln, ememediginden dola y,
ne ler yektiOini yana -yaklla anlahr.
' l alin emd ir, hikmeb n sarma, dil-i
~eyda bibr
Cekligi cevr--i c: eli YI a~kl bir mevla bilir
Gamz en inkar eyle sin, da vama ~hi ttir
mUjen
Ey kem an ebril , bize ettiklerin dunya bilir' (Dudaklaflnl emdir, sebebini sarm a... Onu aklinl k aybelmi~ bir halde
olan gooul bilir, Ki~ini n a~klan dolayt
<;eklig i zulm O ve ceray' da bilen sadece
All ah'll r. Ey ke manka~1J sevgili!... Gam zen istedigi kadar inkar elsin ama, dOlvama kirpiklerin tant k. Bize yapll klanm
bulun dunya bilir),
SiR BOYUK DERT: OUGME
Sevgili nin yakaslndaki veya gogsundeki dogma, be steci larimizin en
bOyUk dertlerinden biridir. au dugme, bir
lu!1D <;ozulmez. A~l klar yanar, yakl hr,
yalvanrlar, ka r~l hOlnda he r ~ylerini
leda ederek kend ilenni paralayacak bir
hale gelt!1er, ama 0 '~uh 'u, dogmes ini
<;ozmey e bir lurlu ikna edemezler.
OmeQln Sadull ah Aga, Arazba r
Bes te 'sinde. ' Sevg ili dug rnesi ni bir <;ozsa yaka YlrtlP g09sumu paralayac:a{11m': Lala Devri'nin lum gOrkemini ezgiler inde aksettil en Ebubekir Aga ise ,
Eviy Murabb a'rnda ' Vebali boynuna, bir
daha soyleme m, dug meni yOZ yoksa
ge rda nln ya ra i<;inde kalacak' dar. Aga,
ayrll ma kam da yaptt{jt ' Aglr Semai'sinde Ise, 'Ben ise curmlimO likreyleyip hi c.ip ederim' sOzleny le, ' Sir sU<; i~ledigi-
13
ni ve u lan~ ilferi sinde kaldIOln,' anlatrr,
ama suyunun ' cin sini' vermez.
'OliOme ' nin van , sue. ' gUl memeler'
de ba kl~arln su ,ekti Ozerinde ok:luOu bir
yerdir. Saki'nin OniO gazellerind en ' Ka rar
elmezg6nOI m urgu... • nOIsla han A{llrSem ai haline getiren Zaha rya , e serin ' IerennOm' bOI0mOnde guft e d ' ~l na ij:lka rak ,
du ygula fl nl Osmanlic a verine, sal TOI1l ij:ayle an lalmaya ba ~l a r:
'Ah-u vah dilbe r1er elinden...Nedi r 0
geli~ , nadir 0 goto ~ , gel canlm gel, yana·
Olnda gOll1erta, gardanlnda benlerta, sanbOl s.a~lar1a ,. . Sinedeki gUi memelerte,
ha yran o lay,m ,'
HELE SiA SOVOSONDE."
c;ocuklafll gbnOi veren besleciler iij:in ,
bOyOk sabtr qerekir...
Sflvg ih kOij:uklO r, ya~1 hen Oz gel merrastir. Besleci bOyOme sini beklerken
bir yanda n gizlice izler, bir yand an da czlemini ba slumaya ij:ah~l r.
18. yOzyl l beslecisi Halilezade Tahir
Elendi, bir '111I1'a, yan i lfoctJOa a ~l k olmus,
' de be vakli va t' diyerek beklemi~, vakil
gelince de, yanma ko~rak HOseyni Ag lr
Semai 'siyle yalva rm' ~ll r:
'GooIOm, kGlfQcijklen sana mail di
elendim,
Bir buse-i ean-bah~lna kaildi efendim,
vakls imi~ yuslalln olma sl mu ye sser,
Bendende hicab, Arede hAildi elendim ...•
19, yOzyJlln bOyOk bes lecisi Ze kai
Dede de bi r yoc uOa a~lk olmut, ' vu slal a
erme k i~in ' beklemit, bu amaij:la ~raplan
madel umrnJ~ va ya rafl l1l de gOrmO~IOr.
Sipihr Aglr 5emei'sind e. 'melodunu ' aij:lkij:a anlallr:
' Va rdlm yana~lp fOlk-i ~rab ife
sOrinea
Ta me sl edip 01 11111 KOl;Oksu'da soyunea
Sevdl m san hp ZOilOne 01 serv- i
hm!lmm,
Yalhm haves·; vuslal ile boytu boyun·
ca' ( Bi, ~rap gemisiyle yal1lna yak·
la~ltm. , . 0 yoc u{lu safho~ edip Ku~uk su'da soyunca , saij:lanna sanlarak
sevd im ve kavu ~mal1ln verdigi havesle
boytu boyunca yatt tm.
au
"KAFiAl EALE" BIRll KTE
Sevgili, bazan de Istanbut'daki aZlnIlklatdan birine me nsup olur , Ama bu
'kari r" veya 'kifi re' de, Milsluman hem =insleri gibi naz yapar, a ~l kl an usandlrl r,
' ba kl ~ oklan yta' c anlar aht:
'E linde lir-i . nige h kasdl bir MO-
J;e!mana ,
· 0 gamze klUirini sanma m Oselma n
>laeak' (IB,yuzy tl beslecisi Kara Ismai l
~ga 'n," Buselik Besle'si: 0 gamzeli karlri
nlislOman olaca k sanma , eline bak t~ o k·
arl almlt, bir MOslUm an'a ka slediyo r),
Vine IB, yOzylh n t en ve ~u h be stecisi
ra nbu ri Mustala <;:avu t , 'mlipleh!l oIdugu '
Jilberin milliyelini, Ba yall $al1ll'Slnda alflk;a soyter.
'Bir Rum dllbere oIdu m mOpte hi,
Keman katll, gOzie ri gay el ela
14
Bir Rum dilber-i m umlaz
Ya kll beru cisve ile bu niz
TRT , bu ~rk I Y ' gOnOmuzde ' m ill; bir
kiml ige' kavu~tutmJ~lur. Eser , rad yoianmrzc e ' Rlnl dilbe r' yenne ' $uh dilber'
~ek lindeokunmaktadlr.
Lirik ~a rktla n dille rde dola san 19. vuzyll bestecisi $evki Bey da , goolOnO"lea yolunda bir ~uha' kaptrrrmsur. 0 tuh ~i rin­
dir, esmerd ir, $evk i Bey sonsuzdan beri
onun ij:ehres ine lapllgt, saij:lanna baglanchg l nalde, bu Hmsayan gUzel. Sev kj'nin '$'sini bile s6y\ememi~ti r
' Bir bUl-i Isa ki tu h-i bi-bedel ,
$ ekli ~rin , ceh ree esmer guzel ,
Ha rt-t ' ~l n ' sigma z 0 ~irin ddme ,
Husn·O end aml mu vattk beline ..
(Kalelgar $ark t.)
AH 0 SAKALlAA !
Erkek cccuklar elbette bUyuyecek ve
dog al olarak sak anan lf lkaca kllt. I ~le ,
eeetecuermem feryada ba~a ya ea k \a rt
zama n ga lip lfa Unt~ltr.
Kim besleci ' sakalla n ylklJ, guzelliOi
kayboldu' del1len. kimi si de sa kahn 0 savgiliya barnba~ke bir hava verdi gini sOyle r,
baztla n cia 'sakallartnl kes de. yanlma
gel' div e lerennum ada r.
Sad lk Aga'ya gore sakal, al e ~ iij:ine
du~mu~ bir anbe r parlfas ldl r:
· Sahn·1ruhunda h<ili siyehi goren be -
,m.
Alet iij:'nde pare ·i anb er kl yas ed er"
(BOzu rg Ag lr Semai ).
Ebubekir AOa, sevgl lislnin yeni ij:lkan
saka lln ln , aynalara leryad eUlrdigini anlalu
' Bak lhr ml 0 teh-i k l~ve r ·l hOsnabide,
Elese mir 'ale naza r, ak si ge lir lery ada'
(G fl rdani ye Besle).
Hieaz fashnln en sSlfkin bestelannden
birinin sahibi olan C etra hpa~ MueZZlni
Halil Efendi' ye go reys e, sakal, bahar bululunun bir gO! bahy esl Ozerindeki gO/gesidir:
' OUts e zulunden arak ruhsiir-I canan
ustUne,
Gu yiya ~e bn am duter gult>erk·i
handan OsIOne.·
19. yUzYl1be slacisi Kema ni Am a Co rel
ise sakaldan hotlanmamaktadlr. Rasl
Agl r Semai 'sinin sonunda, 'Ey sevgili,
saka ltnt kes , batlnda kak uli.m kalsm ' diye
haykmr ve sakahn killarlni birer ask ere
benze le rek , "KIIIISln gilsin 0 as kerle r, on ·
lann kuma ndant sagO/sun ' sOzle riyle va ·
kam :
' T l ra ~ el hattlnt eaM, serinde ka kij lun
dusun ,
KlfI lsa l e~k er-i hat gam deg il, serd a r
sag olsun .·
Co rci glbi duttm en Rilal Bay de
(19 .yuZYll sonu ) sakahn golge dO·
~(jrrnernesini , seV9i1i slmn tl ra~ olma slnl
isler ve guzelli{jine guvenerek yap·
IIklarlnln yanlnda ka lmamaSI yolunda
beddualarda bulunur:
' Olsun tl ra ~ , ha tt-t ruhun saye sal rna stn,
Etuklenn bu husnile yan tnda kalma sm" (Saba Yuruk Samai ).
TOrk M usikisind e, seV9ilinin cinsiyeti
ve mill iyeli gibi me sle{ji de hiij: 6nemli degildlr . Rakkas olur, bir mec rese O{jrencisi
olu r veya Tanbu rl Ali Eeodi'nin Huzzem
$ al1ll 'slndaki gibi ge~ bir papaz oIur;
"r ersa gOzeli ge rdana zc nnenm takh,
Bir yo ttu gunu geldi gOnUI deyrini YlkII,"
Ali Efendi, bu ge~ papaza oylesine
g6r'lU1vermi ~ti r ki, papa zlann ballerina eardlk lan kahn bir sicime benzeyen ' zunna , '
adh kutag l, bir ge rdan ll k gibi sevg ilisini n
boynuna 9Slfirivermit lir. _
$iirler
Kenan SARIALioGLU
Vargan
Teselli
vucudunu
Ortemeyen yorgandlf
A Cl nln
Giivence
Guvenlikte degilsin
Her~ey in i
Yitirmedikee
Tal< ve Kase
Insan
Bulur yilirir
Talihini d eg i ~t i r ir
Kendini degil
Olumsuzluk iein
blmek gerek
Ya~am d a
Neden
Yitirmenin aCI$1
Yogundur
Bulmanm sevincinden
ME$HURLAR AlSUMU: Yukarldaki IOIO\)rafia bulunan mesbunenn lf09UIlUn sesleri, sazlan, eski pleklarda, besteleri dillerde kaldLSadet1in Kaynak daonlardan biri, Ost
seade scldan saga, Kemence Para~ ko , bir hanerde, piyanisl GUlbenkyan, bir sazende... Dsnen ikinci sireda, SelahattinPnar. Yesari Aslm Ersoy, ¥vkel BlrtUner. Kanuni
Miinir. ~uncii sea. Hacikyan. SadettinKaynak. bir hanm okuyucu, Nuri Halil Poyraz, Muslafa". OIuranlar lse bir hanende, Leman VEl Lebibe Ekrem kardesler. FoIO\)ral
orjinal bovufunda yaYlfl la.nml~ clup; fot ~raf ve lot~ra hn a~ mdaki yaa, Hayat mecmuastnm 16$uba11961 tarillii seyemdan ahmusur.
SANAT HABERLERI
Derleyen: Sevila y BAYLAN
AN"'A
Tr~ GaztlK iltr Cemiy.
ti'n...liuzen!1d9 " rab.l:on'unYIti,lin:ligi 0.-
O"".re S.ygl ' p.-i ,*~t$lI'ldt 28 elc mde S.bahf Ulk. r, 11 Q s,mda H.
u n !z:z, "in DinImoVI 2J uSlm gl6lU de ressam r l mel Zihni ya}atltrla'l. ~IZ'
mel'teri ve I serllrl)1elaM lkI. ar.
a.. GOs TERI~
Trabzon Fot~,.. S.naIfl.. n Dtmegi (FOTO FOFlJM)'tri lwlm trojl elkinlildeti ns nde 2 dill p lltill d. vatdt.Mahm./C Go!oOl u Kiillur Me rltezf ndeio
905""" " . 13 kas,m ; iJ'IO An~y. Foc~ r" AINlOfleri Demegi (AN~AO) g65Wlsi; Ulosi de FOTC FORUMUy.si b1... Bakm." 20 lIasm IllJlIi ~.
~1q'1'II9 dla~ o.
Sf.OGl
Eklm 1'f1'l1'l1Ol'l gU1IIm:It 1oj1lwl1»l' W;iIer W ,", aynda da Y 'I3158¥e'"
IIr IinIuGn iZlerdi. &rl1Mdan brl25 tUnclt Trabl:on DtYlfl Gunl SInaI~
GMriti'Me
[)Qvl r IUrabinll'n,n ' II. Kit_,1 Dogal Ag ~ Forman Hey·
k"_'il~ · o. ~ 12 ka ~ mda l(ltll lfCl
25 ~ IIj Qn blf baJkI Sergi de K.~.niz gazelesnn c1Uzer*l,g.
' Taka t . Uluul KariUl:Ur Y~tma" Sergiti' oIdu. 6 k~m giinll'>l! Uda r a~lk
Ulan~ .. .lhnd GoIo9lu Kii/tUi' M,r1t., i'rod tyd!.
Tr.tlzon'!tI s.ralsewr'olr 25....26"'m gU'" yoOul Wf9I iIl;IIIpama tan,.
oIi:l.W. 26~;In} ~ ~ t.I, s~ Uusbla B-fg."." Trabzon
[)noW Giiz.. SaMtt.ca.n..~ r-.im ~
Ami iI(.II AkbankSINII G.Mrid'nOI HUH yin S. ... n1n )n resm set; 1$I LZley-
1Ij'"
~
tu'II.AmayII bap:tl.
15 kasorn ~ ....hnd GoIogIu Kiltu r ... r1lllf nde Ib vi NolIUiil ik [)«gisi',.., SIIlduOu 'MUzi! o wgoSl ~lIcIl.
2' W orn gUnll cleo OevltC GW:.. SaIlollU. Gaa-riU'f'de h lih Egitim F.
kUllesi Rnim-f, SOtiirnU ~ MIn.... rMll!l serg.si
yapllcl'. Sergiye
Yuatlf. B-tgHl, Hay_ DuInlUf, C.yh.. Yur3ilMnogIu. S.~uk Ou-
".1'1
INn o(jlu,h tlN Er1ugNI yap,I¥'Y!' klltldllar.
Tr" zon fol OO rafSana l~." Dtrnt fji (FOTO FOJ:\JM) 8. topluser;osru 2E
w lm 9ir'lli MahnU GoloOlu Kiihiir M.rto.eri'ndt .,t ,
TfYATRO
Tr.tJzon D.rltl r ". _ltlf,u u"m Iy'lrda U;Iy'rJ oyI.I'Ila lyalroseveriel"e per-
ciMrfti ~ 8I,wl1wdln Yaad OngOr...'1Il )'&ZIP C.lin lpekkaya'nm yOne~
' '''sip Nad Kurtullll'1° 4 • '4 kU lm piI'lIIn lWUlrda; S.an O'easey'n yaz'p
Kartal Tibel'll ,orwlt9 ' SilahtOr\in GOIg.si° 18·28 h $lm ~Ieri'lde Biiyiik
Sahl'Ml'de sergdendi.
,
Hii.. yin Kazaz Odli n yatrO$u'ncla 1M Alii Nu in'Jl ' Hadi OldiilUl'MI C.
nikomo oyt.I'IU kaslmIy'l boy.lllCl salt, r-tamba !lun~ " rllll l&ndi.0yUf'IU R ~­
h.an GurelyOneliyordu.
DUYURU
Dergimizin 1994 ylll abone uereli 200.000 TL.'dir.
Say , ueret im iz de 20,000 TL. ola rak belirlenm iitir.
Kon uy la ilg ili gen ii a~lklarna ocak say lml zda yapt laeaktlr,
MA Vl NOT A
MAviNOTA
Ayhk
Miizik ve Sanat Dergis i
,
Aba ne Ko~ull arl
I
YU r1 dl~ 1 Abone
: Yaz l~ma Ad resi
Eden
Telelax
: y, lhk: 100.000 TL.
: 50 0 M.
: P. K. 205 - 61004 - TRA BZO N
: 10.000 TL (K DV d ah il )
: (462) 22 4 26 30
Istanbu l Te msilcisi : Osman Razi A KSU
Te l.: (212) 288 16 80
Izmir Tems ileisi
: Melih GOLE R
OrZGI : EFOR Mau Ostu Yayll'C lhk & Organl zasyon
Tel. : ('62) 326 U 26 Fall : ('621322 29 96 · lRABZ ON
MAvi NOTA Muzik Dergls l
"NiMET KORAY"
iNCELEME - ARA$T1RMA MuziK
OOULU YARI$MA KO$ULLARI
1. sa)'!n Selma Ku rda ku r un '0'8 Muzik AMi klopediVaylnl.rf mn katkllanyla - Nim el Korav Muzik OdulY ·
ad ryla bir ya n"",a d1 zenlen ml ~b r. OW l organ izasyon l"l'lu
MAVI NO T A MUZIk o.rgisi 'il8~Id.,tirecekbr.
2 Arafbrma I Incllieme dali nda clJzenle nen yan~n
konu su JOYIedr:
si
GONUUUZ TURKJYE's1NDEId MUZIK TOR LERININ
ULU SAL VE e VRENSEl OL(: OT LEA A ~ SlN OAN DtJRUM U.
3, 0d0I lulan
818.000.000 lir a.
b) Yan¥TIayl kazana n yapl l, Muzik Ansiklopedi ai Y.
Vlnl. ,. tara t,Man yaylmlanacak 118 yazanna 5.000.000 liradan az olmamak ko~uyla
Odenecekbr.
• Y an ~ya gondenlece k ara,lJrma I inceleme ~l l"
malan , blr b:)IUmUyl. ya cia ti.imuyle da h a once yaYlmlan m' f
Ie.'
olmayacakllf.
5 Y an ~a . amato r ve prolesyonel bUwn yazarlara aljlk.
6 , Yan ~,.a ka ll lacak yapl!. en az " 0 , en ~ 80 dak' .10 sayfa sl olacak , ~i l lo tokopiyl e ~altllarak 5 sural na-
linckt gOnd&rilec&kbf.
7, Vafl ¥" aya kali lanlar, klsa ozge~mi ~ni. ad ve adre sini.
Ielelon numarastnl bir fo~ ra"a birllkte, yap r! ln. akle yecek lertll r.
8 . Yapltlar, APS. kargo. ya da la ahhullO oIamk
a~ ldaki ad re se ~ri~br:
Mull! 5e mih Baylan MAVl NOT A Muzik Delgi si. P.K. 205.
6 1004· Trabzon.
9 . Yan ~nln "Se9 cilar Kurulu' . a~agldai(i adlardan
olu ~m ak!adlr:
Erl ugrul BAYRAKTAR, Kora l ~A LG AN , Neeati GE·
DIK LI . Su na KAN , Er aln ON AY, l eom an ONAL DI, Leyl a
PAM IR , Muamm er SUN. Ali U ~ AN , Ilh an U SM AN B A ~ , Fa-ruk YENER,
10 . So n kai lima la nhi 15 Man 1994'dur.
11. Yan¥"anm sonuc:u 28 Nisan 1994 glinO a<;lklana cak, OdullCireni 16 MaYIS 1994 gunu yapl la caktlr.
Sahibi
Ge nel Yay m Yonelmeni
Yazl r ~l eri Yonel meni
Kapak • r~ Duzenleme
Dizgi
Sana! Dan l~ manlan
- _. -
--
:
:
:
:
:
:
Sevilav BAYLA N
M. Semih BAYLAN
H ulya 6 ZM EN
M. Re, at SUMERKA N
Ism ail FA NOA K LI
Ahmet 6ZER
Gundogdu SA NIME R
Suat KU ATULOU
- - --
-
-
-
-
---,
Abone ede ri ni n, Mufit Semih BAYLAN adlna 7319B6
no l u po s ta~ek i he sab lna ya tl rlkh ktan so n ra, dergi
adresi ne b ilgi ve ril me si ric a olu nu r.
Gonderilen urun !enn da ktilo ile yazllmasl rica olunur.
Urunler yay lmlan sm , yay lm lanmasln geri veri lmez .