İsaac NEWTON İngiliz fizikçi ve matematikçi NEWTON, dünyanın

Ekler
“Bilim İnsanlarının Biyografisi”
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
İsaac NEWTON
İngiliz fizikçi ve matematikçi NEWTON, dünyanın sayılı bilim adamlarından biridir. Bir
çiftçinin oğluydu ve doğumundan üç ay önce babası ölmüş, annesi ise yeniden evlendiği için
oldukça yalnız bir çocukluk dönemi geçirmiştir. Pek parlak bir öğrenci değildi ama uçurtma, yel değirmeni ve güneş saati gibi şeyleri yapmakta ustalık gösteriyordu. İlk ve ortaokul tahsilinden sonra çiftçilik yapmaya zorlanmışsa da azimli çalışmaları
sonucunda Cambridge Üniversitesinde öğrenime başladı. Matematikteki üstün kabiliyetini kısa
sürede ortaya koydu. Veba salgını sırasında üniversitesinin kapatılması üzerine, evde çalışırken iki büyük buluş
yaptı. Bunlar, matematik bilimini değiştirdi. Bunlardan birincisi Diferansiyel hesap, ikincisi ise
sonsuz serilerle açılım, binom teoremi, enterpolasyon ve sonlu farklar hesabını içermektedir. Kendi yazdığı kitapta ve Fransız şairi Voltaire’in kaleme aldığı hikâye göre Newton, bir gün Woolsthorpe’deki evinin bahçesindeyken bir elmanın düşüşünü görerek yerçekimi kanununu bulmuş, aynı arz etrafında ve gezegenlerin de güneş etrafında benzer şekilde hareket ettiğini
düşünmüştür. Kepler’in gözlemlerinden faydalanarak çekim kuvvetinin; uzaklığın karesiyle ters, kütlelerle doğru orantılı olduğunu kabul etti. Bunu ay ve dünya arasındaki çekim kuvvetini hesaplamak için
denedi. Ancak dünyanın büyüklüğü için birinci derece dairesini 60 mil olarak yaptığı kabulü,
gerçeğe göre çok fazla olduğu doğru için bu denemeden bir sonuç elde edemedi. Çünkü o
zamanlar dünyanın büyüklüğü Avrupa’da henüz bilinmiyordu. Bu sebeple Newton, kendisinin © MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
286
Ekler
“Bilim İnsanlarının Biyografisi”
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
hesaba katmadığı başka etkilerin bulunduğunu düşünerek çekimle ilgili çalışmalarını 1685 yılına
kadar ara verdi. Her ne kadar batıda yerçekimi kanununun Newton’a ait olduğu söylense de ondan asırlarca önce Kindî, Râzî, Bîrûnî, Hâzinî ve İbn-i Heysem’in eserlerinde yerçekimi kanunu anlatılmıştır. Meşhur bilim tarihçileri Sigrid Hunke, Carr de Vaux ve Will Durant, Bîrûnî’nin
Newton’dan asırlarca önce yerçekimini bulduğunu ancak batılıların bunu anlamadığını ve Newton’un da bu buluşu kendine mal ettiğini eserlerinde yazmaktadır. Newton 1667 yılında tekrar açılan Cambridge’e geri döndü. Bu arada Nicolaus Mercatonun
yaptığı; hiperbolün alanının sonsuz seriye açılımla yapmış olduğu hesaplar, Newton’da yeni düşünceler doğurdu. Çalışmalarına kaldığı yerden devam ederek Lucasian kürsüsüne getirildi ve
burada verdiği optik derslerini bir kitap hâline getirerek basılmasını sağladı. Işığın prizmadan geçerken kırılmasını ve beyaz ışık tayfını incelemiş, kırılma indisinin ışığın rengiyle değiştiğini tespit etmiştir. Merceklerde, ışığın renk farklılığı sebebiyle meydana gelen
hatadan kurtulmak için yaptığı çalışmalar sonucunda aynalı teleskobu kullanmıştır. Aynalı
teleskobu ve binom teoremini daha önce Gregory bulmuştu. Hooke ve Huygens ise raporlarında,
Newton’un ışıklı tayfı üzerindeki görüşlerini Huygen’sin dalga teorisinin bir parçası olduğunu
bildirdiler. Bilim insanları arasındaki rekabet bilimin gelişmesinde çok faydalı olmuştur. Newton aslında günümüz teorisine çok benzer bir teori kurmuştu ama bu rekabet ve
ayrımdan dolayı tanecik teorisi olarak tanındı. Newton çok sayıda yapmış olduğu keşiflerle ilim
dünyasının birçok dalının gelişmesine öncülük etmiştir. © MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
287
Ekler “Bilim İnsanlarının Biyografisi”
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Newton 1680 yılında kuvvetin mesafenin karesiyle ters orantılı olduğu kabulüyle bir gezegenin yörüngesinin güneş merkezli bir elips olduğunu matematik yoluyla ispat etti. Böylece
Matematiğin Temel Felsefesi isimli en büyük eseri ortaya çıktı. Bu eseri üç hareket kanunu üzerine kuruludur. Kanunları:
1. Her cisim, üzerine bir kuvvet etki etmedikçe veya etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır olunca durur veya düzgün doğrusal hareketine devam eder. 2. Hareketteki değişiklik, etkiyen kuvvetle orantılı, kuvvetle aynı yönde ve doğrultudadır.
3. Her etkiye karşı ters yönde ve eşit bir tepki vardır.
Newton’un bu buluşlarına bilim dünyası şüphe ile yaklaşmış, belli bir zaman sonunda ikna olmuştur. Matematik, fizik, kimya ve teoloji konularında birçok eseri de bulunmaktadır.
http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/biliminsanlari/index.htm
© MEB TTKB Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı Kılavuzu
288