Doç. Dr. Gülçin Fatma Şenel - IV. Abant Anestezi Sempozyumu

Palyatif Bakım Bileşenleri
ve
Değerlendirme Ölçekleri
Dr. Gülçin Şenel
Dr. A..Y. Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Ağrı ve Palyatif Bakım Merkezi
Nisan 2016 Abant
" Palyatif Bakım; yaşamı tehdit eden bir hastalığa bağlı olarak ortaya
çıkan ağrı ve diğer problemlerin erken tanınması ve değerlendirilmesi
ile fiziksel, psikososyal ve manevi gereksinimlerin karşılanmasını, yaşam
kalitesinin arttırılmasını hedefleyen, hasta ve hasta yakınlarının
desteklendiği bir yaklaşımdır.
Dünya Sağlık Örgütü
Palyatif Bakım;
•
Ağrı ve sıkıntı veren diğer semptomları rahatlatır,
•
•
Ölümü yaşamın normal bir süreci olarak kabul eder,
Ölümü ne hızlandırma ne de erteleme amaçlanır,
•
•
Hasta bakımına psikolojik ve manevi destek entegre edilir,
Hastaların ölünceye kadar mümkün olduğunca aktif yaşamasını destekleyen bir
sistem sunar,
•
Hasta ailesinin gereksinimlerini karşılayacak yas danışmanlığını da içeren bir ekip
yaklaşımı kullanır,
Yaşam kalitesinin artırılması ile hastalığın seyrini de olumlu etkileyebilir,
•
•
Yaşamı uzatan kemoterapi, radyoterapi gibi tedavilerle birlikte hastalığın erken
evresinde uygulanabilir, sıkıntılı klinik komplikasyonların daha iyi anlaşılması ve
tedavisi için gerekli araştırmaları yapar.
Palyatif Bakımın Değerlendirilmesi
I.
İşlevsel verilerin değerlendirilmesi;
palyatif bakımın sağlık sistemine entegrasyonu
hastane/hastane dışı hizmet sunumu
palyatif bakım konsültasyon sayısı, konsültasyon zamanı
palyatif bakım servisine yatış sayısı, yatış süresi
II.
Klinik verilerin değerlendirilmesi;
performans, prognoz, ağrı ve semptom kontrolü, yaşam kalitesi
III.
Müşteri verilerinin değerlendirilmesi;
hasta, aile/bakım verenlerin memnuniyeti
IV.
Finansal verilerin değerlendirilmesi;
acile başvuru, tekrarlanan hastane yatışları, maliyet
Palyatif Bakım Ekibinin gereksinimlerinin değerlendirilmesi
Policies and Tools for Hospital Palliative Care Programs. A crosswalk of National Quality
Forum Preferred Practices. Center to Advance Palliative Care. https://www.capc.org/
• Palyatif tıp uzmanlığı hospis hareketi ile başlamıştır.
• Palyatif bakım yaşam sonu ile sınırlı değildir, medikal bakımın içine
entegre edilerek hastalığın tüm evrelerinde küratif ve yaşamı uzatan
tedavilerle eş zamanlı verilebilir.
• Hospis ise küratif ve yaşam uzatan tedavilerden yararlanım olmadığında
verilen özel bir palyatif bakım hizmetidir.
ABD;
1982 – Medicare programı (Medicare hospice benefit) başlıyor
2014 – 6100 hospis programı – 1.7 milyon hastaya destek /yıl
NHPCO Facts and Figures on Hospice. Released September 2015. http://www.nhpco.org/hospicestatistics-research-press-room/facts-hospice-and-palliative-care (Accessed on January 23, 2016).
ABD; tüm hastanelerde %63,
orta-büyük hastanelerde %85,
kanser hastanelerinde %100
yataklı servis ve/veya palyatif bakım konsültasyon ekibi var
Hastanede yatan hastalardan palyatif bakım
konsültasyon istemi /yıl
% 4.4 (0.3 - 16.8)
Policies and Tools for Hospital Palliative Care Programs. A crosswalk of National Quality
Forum Preferred Practices. Center to Advance Palliative Care. https://www.capc.org/
2007
Level of palliative care development
Morphine use worldwide
Palyatif bakımın odağında hasta otonomisinin korunduğu, hasta
seçimlerine göre şekillenmiş iyi yaşam kalitesi olmalı
Tercihler
Dilekler
Gerçekler
Beklentiler
Değerler
İleri
Destek
The Go Wish GAME
Onurumu korumak
Bilincimi korumak
Ailemle birlikte olmak
Nefes darlığı çekmemek
Ağrısız olmak
Doktoruma güvenmek
İyi bir hemşiremin olması
İsteklerimin dikkate alınması
Makinalara bağlı olmamak
Mizah duygumu kaybetmemek
Palyatif Bakımda Başarı
Hasta / Aile
Bilgilendirme ve Beklentiler
Palyatif Bakım Ekibi
Değerlendirme ve Beklentiler
Performans ve Prognozun Değerlendirilmesi
• Hastanın performansı küratif tedavi verme endikasyonlarında olduğu
kadar palyatif bakımda desteğin niteliği ve yararlılığı konusunda da
belirleyicidir.
ECOG Performans Skalası
Karnofski Performans Skalası
Palyatif Bakım Performans Sakalası
The Palliative Performance Scale version (PPSv2): 2001 Victoria Hospice Society
The first PPS published in 1996, J Pall Care 9(4):26-32
Katz İndeksi - Günlük Yaşam Aktiviteleri
• Palyatif Bakımda yine olası yaşam süresinin belirlenmesi temel
konulardan birisidir.
Palyatif Prognostik İndeks
Karnofsky Performans Skalası
% 100 Normal, yakınması yok, semptom yok
% 90
Normal aktivitesini sürdürebilir, hastalığın birkaç semptomu veya
bulgusu olabilir
% 80
Bazı zorluklarla beraber normal aktivitesini sürdürür, hastalığın minör
bulgu ve belirtisi var
% 70
Kendine bakabilir, normal aktivite ve işini yapamaz
% 60
Gereksinimlerini karşılayabilir, nadiren yardım gerekir, biraz yardıma
ihtiyaç duyar
% 50
Sıkça yardım ve tıbbi bakım gerekir
% 40
Özel bakım ve yardım gerekir
% 30
Hastane bakımı gerektirecek derecede sakat fakat ölüm riski yok
% 20
Çok hasta, hastanede aktif destek tedavisi gereksinimi var
% 10
Ölmek üzere
%0
Ölüm
Palyatif Performans Skalası (PPSv2)
PPS
Hareketlilik
%100
Tam
%90
Tam
%80
Tam
%70
Azalmış
%60
Azalmış
%50
Genellikle
oturuyor/
uzanıyor
Düzeyi
%40
%30
%20
%10
%0
Aktivite/Hastalık
Bulgusu
Normal aktivite
Hastalık bulgusu
yok
Normal aktivite
Bir miktar hastalık
bulgusu
Eforla normal
aktivite
Bir miktar hastalık
bulgusu
Normal iş/çalışma
yapamaz
Ciddi hastalık
Ev işi/hobi
yapamaz
Ciddi hastalık
Öz Bakım
Beslenme
Bilinç Düzeyi
Tam
Normal
Tam
Tam
Normal
Tam
Tam
Normal veya
azalmış
Tam
Tam
Normal veya
azalmış
Tam
Bazen yardım
gerekebilir
Normal veya
azalmış
Tam veya
konfüzyon
Epeyce yardım
gerekir
Normal veya
azalmış
Tam veya
konfüzyon
Genellikle
yatakta
Tamamen
yatağa
bağımlı
Tamamen
yatağa
bağımlı
Tamamen
yatağa
bağımlı
Hiç iş yapamaz
Yayılmış hastalık
Birçok aktiviteyi
yapamaz
Yayılmış hastalık
Hiçbir aktivite
yapamaz
Yayılmış hastalık
Hiçbir aktivite
yapamaz
Yayılmış hastalık
Hiçbir aktivite
yapamaz
Yayılmış hastalık
Genellikle
yardım gerekir
Normal veya
azalmış
Tam veya uykulu
± konfüzyon
Tamamen bakım
gerekir
Normal veya
azalmış
Tam veya uykulu
± konfüzyon
Tamamen bakım
gerekir
Sadece ağız
bakımı
Ölüm
-
-
-
Tamamen bakım Çok az yudum
gerekir
yudum
Tam veya uykulu
± konfüzyon
Uykulu veya koma
± konfüzyon
-
Günlük Yaşam Aktiviteleri – Katz İndeksi
Bağımsızlık
Bağımlılık
1 Puan: Kendi başına banyo
yapabilme veya vücudun bir
bölümünü yıkarken yardım alma
0 Puan: Vücudun birden fazla
bölümünü yıkarken,duşa
girerken yardım alma
1 Puan: Elbise dolabından ve
çekmeceden giysilerini alabilme,
kıyafetlerini yardımsız giyebilme
0 Puan: Kendi kendine giyinirken
yardıma ihtiyaç duyma veya
tamamen başkası tarafından
giydirilme
1 Puan: Tuvalete gidebilme,
kıyafetini düzeltebilme
0 Puan: Tuvalete yardımla gitme,
temizliğini yardımla yapma veya
sürgü kullanma
1 Puan: Yataktan yardımsız
kalkabilme veya sandalyeye
yardımsız oturabilme, mekanik
transfer aygıtı kullanabilir
0 Puan: Yatağa veya sandalyeye
oturup kalkarken tamamen yardım
alma
İdrar ve Defekasyon Kontrolü
Puan:
1 Puan: İdrar ve gayta kontrolünü
yapabilme
0 puan: Bağırsak ve mesane
kontrolünü yapamama
Beslenme
1 puan: Yemekleri yardımsız
tabaktan yiyebilme, yemek başka
biri tarafından hazırlanabilir
0 Puan: Beslenmesini kısmen veya
tamemen yardımla sağlama veya
parenteral beslenme gereksinimi
olması
Banyo
Puan :
Giyinme
Puan :
Tuvalet
Puan :
Hareket
Puan:
Puan:
Toplam puan:
Katz İndex Skoru = 6, Hasta tamamen bağımsız
Katz İndex Skoru = 0, Hasta tamamen bağımlı
Palyatif Prognostik İndeks (PPİ)
Karnofsky Performans Skoru:
10-20
30-50
≥60
4.0
2.5
0
Oldukça azalmış
Ciddi azalmış
Normal
1.0
2.5
0
Klinik Semptomlar:
Oral alım
Ödem
İstirahatte dispne
Deliryum
1.0
3.5
4.0
PPİ Skoru:
Terminal Kanser hastalarında yaşam süresinin tahmininde kullanılan bu
skorlama sistemine göre ortalama yaşam süresi:
PPİ 0-2  90 gün, PPİ 2.1-4.0  61 gün, PPİ > 4.0  12 gün
Morita T, Tsundoa J, Inoue S, et al. The palliative Prognostic Index: a scoring system for
survival prediction of terminally ill cancer patients. Supportive Care Cancer 1999;7:128.
JOURNAL OF PALLIATIVE MEDICINE Volume 18, Number 1, 2015
The majority of respondents in the present survey believed palliative
care education is a high priority along with governmental policies.
An additional key issue is disclosure, as in most Middle Eastern countries, informing
cancer patients of their diagnosis and prognosis is prohibited or strongly discouraged.
Palyatif bakım ekibi taburculuk planı yaparken;
prognoz,
semptom yönetimi,
taburculukt an sonra başvuru adresi
konularında yeterli bilgilendirme yapmalı
Semptomların Değerlendirilmesi
Palyatif bakımda hastalar sıklıkla kontrolü güç çok sayıda semptomu
bir arada yaşamaktadır.
Hastalık sürecinde görülen semptomlarda etyopatogenez etkili
olurken, yaşam sonunda hastalık bağımsız semptomlar görülmektedir.
Semptomların değerlendirilmesinde standardizasyon ile ancak sağlıklı
tedavi algolritmaları oluşturulabilir.
Semptomların Değerlendirilmesi
Yaşam sonunda en sık görülen semptomlar;
kalp yetmezliği - dispne, yorgunluk, konstipasyon
kanser - ağrı, yorgunluk, bilişsel fonksiyonlarda bozulma
Ağrı, dispne ve deliryum acil müdahele gerektiren semptomlar
Ağrı → %90
Dispne - son dönem kalp ve akciğer hastalıklarında %56-68,
kanser hastalarında ise %20-60
Deliryum - %28-42 → %88
Semptom Değerlendirme Ölçekleri
Palyatif bakımda rutin pratikte en sık kullanılan ölçek,
Edmonton Semptom Değerlendirme Ölçeği
[Edmonton Symptom Assessment Scale (ESAS)] dır.
ESDÖ de ağrı, yorgunluk, bulantı, depresyon, anksiyete, uyku hali,
iştahsızlık, kendini iyi hissetme, nefes darlığı 10 cm VAS kullanılarak
ölçülmektedir.
Bruera E, Kuehn N, Miller M, Selmser P, Macmillian K. The Edmonton Symptom
Assessment System (ESAS): a simple method for the assessment of palliative care
patients. J Palliat Care 1991;7(2):6-9.
Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeğinde [Memorial Symptom
Assesment Scale (MSAS)] ise 32 semptomun sıklığı, şiddeti ve hastada
yarattığı sıkıntı değerlendirilmektedir.
Edmonton Semptom Değerlendirme Ölçeği
Hastaneye yatışda var olan semptomların ilk 7 günde Edmontom Semptom
Tanılama Ölçeği kullanılarak değerlendirilmesi ( n=100)
1. gün
3. gün
7. gün
p
Ağrı
5.0 ± 2.9
3.7 ± 1.9
2.8 ± 1.9
p<0,001
Yorgunluk
6.9 ± 2.1
5.3 ± 1.7
4.9 ± 1.8
p<0,001
Bulantı
2.6 ± 2.7
2.3 ± 2.2
2.0 ± 1.9
.059
Üzüntü
4.8 ± 2.2
4.7 ± 1.7
4.4 ± 1.7
.002
Endişe
4.3 ± 2.6
4.2 ± 2.1
4.1 ± 2.3
.270
Uykusuzluk
3.3 ± 2.4
2.6 ± 1.9
2.0 ± 1.7
P<0,001
İştahsızlık
5.8 ± 2.2
4.9 ± 2.2
4.2 ± 2.4
P<0,001
Kendini iyi hissetme
5.8 ± 2.0
4.6 ± 1.6
4.0 ± 1.8
P<0,001
Nefes darlığı
2.5 ± 2.7
2.2 ± 2.3
2.1 ± 2.3
.298
Konstipasyon
2.3 ± 2.8
1.9 ± 2.2
2.1 ± 2.1
.795
Ciltte değişiklik
0.6 ± 1.2
0.5 ± 1.2
0.4 ± 1.1
.011
Ağızda yara
0.4 ± 1.1
0.3 ± 1.1
0.3 ± 1.0
.039
durumu
Uysal N, Şenel G, Karaca Ş, Kadıoğulları N, Koçak N, Oğuz G. Palyatif Bakim Klinigi’nde yatan hastalarda
görülen semptomlar ve palyatif bakimin semptom kontrolüne etkisi. Ağrı, 2015;27(2):104-110.
Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği
EVET
Ne kadar sıklıkta?
EVET
Ne kadar sıkıntılı?
Çok fazla
1
2
3
4
0
1
2
3
4
Güçsüzlük
Öksürük
Sinirli hissetme
Ağız kuruluğu
Bulantı
Uykulu hissetme
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
El ve ayakta uyuşma-karıncalanma
1
2
3
4
1
2
3
4
0
1
2
3
4
Uyumada zorluk
Şişkinlik
İdrar yapmada problem
Kusma
Nefes darlığı
İshal
Mutsuz hissetme
Terleme
Endişelenme
Cinsel istek ve aktivitede problem
Kaşınma
İştahsızlık
Sersemlik hissi
Yutkunma zorluğu
Alınganlık
Konsantrasyon zorluğu
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
Biraz
4
Şiddetli
Çok
şiddetli
Hiç yok
3
Orta
derecede
2
Önemsiz
1
Sık sık
Ağrı
Nadir
Ara sıra
Oldukça
fazla
EVET
Ne kadar şiddetli?
Hissettiriyor
H
A
Y
I
R
Nerdeyse
sürekli
GEÇTİĞİMİZ BİR HAFTA
İÇİNDE;
aşağıdaki yakınmalardan
herhangi birini yaşadınız mı?
Hissettiriyor
Biraz
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
Çok fazla
Hiç yokl
1
1
1
1
1
1
1
1
Oldukça
fazla
Çok şiddetli
EVET
Ne kadar sıkıntılı?
Şiddetli
Ağız yaraları
Tat duyusunda bozukluk
Kilo kaybı
Saç kaybı
Kabızlık
Kollarda ve bacaklarda şişkinlik
Kendinden hoşnut olmama
Ciltte değişiklik
EVET
Ne kadar şiddetli?
Orta
derecede
aşağıdaki yakınmalardan
herhangi birini yaşadınız mı?
H
A
Y
I
R
Önemsiz
GEÇTİĞİMİZ BİR HAFTA İÇİNDE;
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
GEÇTİĞİMİZ BİR HAFTA İÇİNDE; başka yakınmalarınız varsa sıralayınız ve bu yakınma size ne
kadar sıkıntı veriyor işaretleyiniz.
0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
0
1
2
3
4
Portenoy RK, Thaler HT, Kornblith AB, et al. The Memorial Symptom Assessment Scale: an instrument for
the evaluation of symptom prevalence, characteristics and distress. Eur J Cancer 1994;30A(9):1326-1336.
TOTAL AĞRI
Nöropatik
Mekanizmalar
Somatik ve Visseral
Mekanizmalar
Psikiyatrik Sorunlar
Psikolojik
Ağrı
Mekanizmalar
TOTAL AĞRI
Sosyal / Aile
İlişkiler
Izdırap
Ekonomik Kaygılar
İş Kaybı
Fiziksel Kayıplar
Ölüm Korkusu
Portanoy R. Practical aspects of pain control in the patient with cancer
CA-A Journal for Clinicians. 38:332, 1998
Kısa Ağrı Değerlendirme Ölçeği [Brief Pain Inventory (Short Form)]
Terminal dönem kanser hastalarında deliryum insidansı % 49.8
Deliryum Değerlendirme Ölçekleri
• Konfüzyon Değerlendirme Metodu
(Confusion Assessment Method, CAM)
• Deliryum Derecelendirme Ölçeği, DDÖ
(Delirium Rating Scale, DRS)
• DSM IV, DSM V
• Delirium Observation Screening Scale
Dispnenin Değerlendirilmesi
• 0-10 Category-ratio (CR-10) scale (BORG skalası)
• Visual Analog Scale (VAS, 0-10)
• Verbal Analog Scale (VAS, 0-10)
•
•
•
•
•
•
Oksijen Tüketim Diyagramı
Medical Research Council (MRC)
Bazal durum ve geçici Dispne İndex (BDI-TDI)
Kronik Solunum Hastalıkları Anketi
Univercity of California, SanDiego (UCSD) Anketi
Pulmoner Fonksiyonel Durum ve Dispne Anketi
Hasta ve bakım veren yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
• WHOQOL-BREF (TR) (Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği)
Bedensel. Ruhsal, Sosyal İlişkiler ve Çevre olmak üzere 4 alan 27 soru
• QUAL-E (Measuring the Quality of Life of Seriously III Patients)
•
•
•
•
Stres Termometresi
Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği
BECK Depresyon Ölçeği
Bakım Verenin Stres Ölçeği
WHOQOL-BREF (TR)
(Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği)
Aile / Bakım Verenler
Hastanın kaybından 1-2 yıl sonra 475 aile ile yapılan
görüşmelerde;
Karar verme süreçleri de dahil doğru bilgilendirilme
Evde destek ve yardımın devamlılığı
Ulaşım, ilaç ve ekipman teminininde kolaylık
24/7 erişim
Hastanın kişisel bakımına yardım
Dinlenmek
Hastanın kaybından sonra da hatırlanmak / iletişim kurmak
Tolle et al, 1999
Pieta 1903
Käthe Kollwitz (1867 – 1945)
BAKIM VERENİN STRES ÖLÇEĞİ
Uyku bozukluğu;
uykuya dalmakta zorluk çekiyorum, uyanınca tekrar
uyuyamıyorum, geceleri uyuyamadığım için geziniyorum
Zahmetli bir iş;
çok fazla zamanımı alıyor, hastaya yardım etmem çok zahmetli
Fiziksel zorluk;
hastayı sandalyeden veya yataktan kaldırmak için gücüm yetmiyor
Sosyal ilişkileri sınırlayıcı bir iş;
boş zamanlarım azalıyor, arkadaş ziyaretlerine gidemiyorum
Aile yaşantısında değişim;
aile içi ilişkilerde gerginlik arttı, ailece daha sık görüşür olduk, eşime
daha çok bağlandım
Kişisel planlarda değişim;
tatile gidememe, dil kursuna gidememe
Duygusal durumda değişim;
ciddi tartışmalar nedeniyle
Bazı durumlar üzücü;
hastanın yaşadığı inkontinans, hastanın yaşadığı mutsuzluk,
hastalığın hastaya getirdiği yükler
Önceki halden farklılık;
herkes tarafından bilinen halimden daha farklı bir hal aldım
Çalışma hayatında değişim
Mali durumda değişim;
görünmeyen masraflar fazla, evde başka çalışan yok
İş yükünde artış;
bu kadar işin üstesinden nasıl geleceğim?
Evet = 1
Hayır = 0
toplam puan ≥ 7
stres düzeyi yüksek
Toplam Puan
:
Robinson B. Validation of a Caregiver Strain Index. Journal of Gerontology. 1983; 38:344-348.
Finansal verilerin Değerlendirilmesi
$3,500
ICU to PCU (n=120)
Mostly ICU to PCU (n=157)
$3,000
Some ICU to PCU (n=63)
Acute to PCU (n=195)
Mean Direct Cost Per Day
$2,500
$2,000
$1,599
$1,500
$1,230
$1,000
$879
$683
$500
$-14 -13 -12 -11 -10
-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
-1
1
2
3
4
5
6
day of stay in relation to day transferred to PCU (1)
KR White, KG Stover, JB Cassel, TJ Smith. Journal of Healthcare Management 2006; 51 (4): 253-267.
Palyatif bakım konsültasyonu ile 30 gün içinde
hastaneye tekrar başvuru oranı  %30 azalmış
Overall score:
1. UK
93.9
Ranking end-of-life care across the world
2. Australia
91.6
A report from the Economist Intelligence Unit
Commissioned by
3. New Zealand
87.6
The quality of death
Human resources:
57. Turkey
Quality of end-of-life care:
46. Puerto Rico
40.0
47. Turkey
38.2
34. Turkey
Affordability of care:
79. Bangladesh
71. Turkey
80. Iraq
Level of community engagement
Palliative care and healthcare environement ( %20)
Human resources (%20)
Affordability of care (%20)
The quality of end-of-life care (%30)
The level of community engagement (%10)
66 . Turkey
Palliative care and healthcare environement
46 . Turkey
© Economist Intelligence Unit 2015
Palyatif Bakımda İnterdisipliner Ekip
Hemşire
Hasta ve Ailesi
Psikolog
Terapist
Doktor
Sosyal Destek
Uzmanı
Evde Bakım Ekibi
Gönüllüler
Manevi Destek
Uzmanı
Din Görevlisi
Palyatif Bakım Ekibi varoluşsal sorularla karşı karşıya
• Fiziksel olarak sağlıklı olmak için ne yapmalıyım?
• Yaşlanma korkusu (yaşlanma işaretleri ve güzelliğin kaybı)
• Bağımsızlığı ve hareket kabiliyetini kaybetme olasılığı, başkalarına
bağımlılığı kabul etme
• Fiziksel bozulma, deformite ve ağrı ile yaşama olasılığı,
• Fiziksel ölümün kabulü,
• Sevdikleri ile anlamlı ilişkiler, iletişim, duyguları ifade edebilme, zaman
ayırma, affetme, bağışlanma, öldükten sonra hatırlanma
• Yaşarken hayatın anlamı, öncelikler, pişmanlıklar
• Belirsizlik ve kontrol kaybı
• Ölüm korkusu, kişisel yas, insanlık onuru
• Manevi ve dini inanışlar ve gereksinimler
• İyi bakım, iyi aile, iyi ölüm
Palyatif Bakım Ekibinin Eğitim Gereksiniminin Değerlendirilmesi
Hedeflerin tartışıldığı bir aile toplantısını idare etme
Hasta ve ailesine kötü haber verme
DNR kararlarını tartışma
Eve / hospise yönlendirme kararını tartışma
Küratif tedaviden komfor sağlayan tedavi yaklaşımına geçişi tartışma
Tedavi sonlandırılmasını tartışma (antibiyotik, hidrasyon, ventilatör, vb.)
Gereksiz tedavi istemlerinin yönetimi
Temel ağrı değerlendirme becerisi
Oral opioid analjeziklerin kullanımı
Parenteral opioid ilaçların kullanımı
Adjuan analjeziklerin kullanımı (trisiklik, steroid, antikonvülzan, vb.)
Opioid rotasyonu
Deliryumun değerlendirilmesi ve yönetimi
Dispnenin değerlendirilmesi ve yönetimi
Bulantı/kusmanın değerlendirilmesi ve yönetimi
Kabızlığın değerlendirilmesi ve yönetimi
Hastanın karar verme kapasitesinin değerlendirilmesi
Hastayla ileri direktifleri tartışma
Belli başlı opioid yan etkilerinin yönetimi (sedasyon, konfüzyon,, bulantı, kabızlık)
Policies and Tools for Hospital Palliative Care Programs. A crosswalk of National Quality
Forum Preferred Practices. Center to Advance Palliative Care. https://www.capc.org/
On Wings of Song
Music Therapy at the End of Life
"Music seems to speak to the person in the patient. It somehow creates a
sacred space in which we can together explore what is meaningful."
Deborah Salmon
“Not everything that can be counted counts and not everything that
counts can be counted.”
“Önemli olan her şey sayılamaz, sayılabilen her şey önemli değildir.”
Albert Einstein
Yalan Dünya
Mert İçin
Hayatta hepimizin bir hikayesi, bir ifadesi olmalı!
Palyatif Bakım Ekibine Teşekkürler
Yalan Dünya
Mert İçin
Hayatta hepimizin bir hikayesi, bir ifadesi olmalı!
Palyatif Bakım Ekibine Teşekkürler