Bildiri PDF

Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
SERALARDA
KULLANILAN
lSI PERDELERiNiN
RADYOMETRiK
OZELLiKLERiNiN
OLC;iJMU
ve FOTOMETRiK
Ali BASCETiNCELiK1
Cengiz KARACAI
OZET
Bitki biiyiimesi ve gelismesi ile verim ve kalitesi iizerinde esas etkiye sahip olan ortam
sicakhgmm kontrol altmda tutulmasi, sera iiretim tekniginde onemli bir etkendir. lSI perdeleri
seralarda isimn kontrol altma almmasi icin kullamlan en etkili sistemlerdir. Seralarda kullamlan lSI
perdelerinin enerji korumasi perdeleme sisteminin iyi bir sekilde kapatma ve perde malzemesinin
1~IOlmozelliklerine bagh olarak degismektedir, Yaklasik olarak 283-353 oK sicaklikta ISIII~mlm,
8 - 10 urn dalgaboyu (IR) arasmda en yiiksek gecirgenlik degerine sahiptir. Bu dalgaboyu arasmda
istl 1~IOlm gecirgenligi dii~iik olan malzemeler kullarularak enerji korumasi artmlabilir, Aym
zamanda uzun dalga boyunda (IR) yansincihk ozelligi yiiksek olan malzemeler de enerji
korumasmi artrrmaktadir,
Bu ~ah~mada lSI perdelerinin radyometrik ve fotometrik ozelliklerinin olcilm yontemleri
incelenmistir,
Measurement of Radiometric and Photometric Properties of Thermal Screens Used
in Greenhouses
ABSTRACT
Controlling of temperature that has the main effect on plant growth and plant production
and quality is an important factor in greenhouse systems. Using thermal screens is the best way of
controlling indoor temperature in greenhouses. Energy saving capacity of thermal screens, which
are used in greenhouses, depends on adequately covering area and radiation properties of screen
material. Thermal radiation approximately has a maximum transmisivity value at 8 - 10 urn (IR)
wavelength in 283-353 OK.Energy saving capacity can be increased by using low thermal radiation
transmisive materials. However, materials that have high reflection property at long wavelength
(IR) can also increase the energy saving capacity.
In this study, the measurement techniques of radiometric and photometric properties of
heat screens were investigated.
ctats
Ulkelerin gelecege yonelik gereksinimlerinin,
mifus artist da dikkate ahnarak
karsrlanabilmesi icin mevcut tanmsal iiretimin daha verimli ve kaliteli duruma getirilmesi
gerekmektedir. Ulkemizde tanm alanlannm son smmna ulasmasi, niifusun hizla artmasi ve birim
alandan ahnan iiriin artrsmm yeterli olmamasi nedeni ile verimi artmci ozel onlemlerin almmasi
gereklidir. Bu ozel onlemler icerisinde iiriinlerin kontrollii ortamlarda yetistirilmesi de yer
almaktadir. Bitkilerin gelisebilmeleri ve yasamlanm devam ettirebilmeleri icin isrk, sicakhk, bagil
nem, karbondioksit, besin maddeleri vb. gibi etkenlere olan gereksinimlerinin kontrol altmda
tutulabilmeleri sera adi veri len yapilarda olmaktadir. Birim alandan daha yiiksek verimin almmasi
ve iiriin sayisimn arttmlrnasi, yogun bir tanm kolu alan sera yetistiriciligi ile saglanabilir.
Ulkemizde seraciligm gelistirilmesi icin son ytllarda yogun bir cahsama yiiriitiilmektedir.
Hatta seracihgm ozendirilmesi icin iilke capmda bazi kurum ve kurulu~lar <;ah~malar yapmaktadlr.
Olkemizde cam ve plastik sera varhgl a~agldaki Cizelge l' de verilmi~tir.
I: Ar~.Gor.,C.O.Ziraat Fakiiltesi Tanm Makinalan Boliimii, Adana(e-mail:[email protected])
2: Prof.Dr., C.O. Ziraat Fakiiltesi Tanm Makinalan Boliimii, Adana (e-mail:[email protected])
380
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eylul 200 I Sanhurfa
Cizelge 1. Sera Alanlannm Yillara Gore Dezisimi (1)
Sera Alanlan (da)
YII
Toplam
Yiiksek Tiinel
Cam Sera
Plastik
Sera
350426
23160
1992
327266*
26345
1993
261 021
234676*
259110
29150
229960*
1994
21421
34420
108688
1995
363053
29833
35504
373545
98 101
1996
27 155
108549
442907
39399
1997
41667
46825
119255
425775
1998
..
..
AI9ak Tiinel
198524
210 107
267804
218028
* AI9ak ve yuksek tiinel alan Ian dahildir .
Bitki biiyiimesi ve gelismesi ile verim ve kalitesi uzerinde esas etkiye sahip olan ortam
sicakhgmm kontrol aitmda tutulmasi, sera iiretim tekniginde onemli bir etkendir. Sera icerisindeki
sicakligi ozellikle kis aylannda, yetistirilen bitki isteklerine gore uygun diizeyde tutabilmek icin
oldukca biiyiik boyutlarda lSI enerjisine gereksinim duyulmaktadir. Enerji fiyatlannm giderek
artngr gunumuzde, sera isitma giderleri de artmakta ve bun a bagh olarak da yetistirilen urtinlerin
mali yeti yiikselmektedir. Bulunulan yore, bitki cesidi ve yapilan iiretim sekline gore, geleneksel
fosil yakitlarla yapilan isitma uygulamalannda, seranm isitma giderleri top lam uretim giderlerinin
% 60-70' ine ulasmaktadir.Iz)
Enerji fiyatlannm giderek aratmasi, arastmcilan seralan isitmak icin yeni tekniklerin ve
lSI kayiplanm azaltici sistemlerin gelistirilmesine ve saralarda dogal enerji kaynaklanndan
yararlanma olanaklanmn arttmlmasi cahsmalanna yonlendirmistir.
Tantau (1974), lSIperdelerinin ismrm ozelliklerinin belirlenmesi ile perde sistemlerinin
enerji koruma etkinliklerinin tahmin edilebilecegini belirtmistir. Uzun dalga isuum gecirgenligi
yiiksek olan perde malzemesinin oldukca diisiik enerji korunumu sagladigim bildirmistir (3).
James K. ve ark (1981), ingiitere' de yapilan arastirmalan sundugu bir yaymmda lSI
perdeleriyle saglanan enerji korumasmm ekonomik boyutuna dikkat cekrnistir. Sicakhk
farkhhklan dikkate ahndigmda gece enerji tiiketiminde % 60'hk bir azalmamn oldugu
belirtilmistir, Giindiiz bu oranm %25 oldugu ve top lam enerji korumamn yakit miktan olarak
12.000-14.000 gallon/acre (18,37-21,44 m3/ha) oldugu bildirilmistir (4).
Nijkens ve ark. (1984), seralardaki lSI perdeleri ve golgeleme perdelerinin farkh dalga
boylanndaki radyometrik ozelliklerinin belirlenmesi iizerine yaptrgi bir cahsmada; lSI perdelerinin
geceleri seradan olan lSI kayiplanm oldukca azaltngun ve tasmim kaYlplannm esasen perde
diizeneklerinin geometrisinden (iyi kapatma, 9ift kat perde uygulamasl ve digerleri) etkilendigini
belirtmi~tir. I~mlm kaYlplan, ge9irgenlik ve yutmanm ideal olarak 0 kabul edildigi 1St!klzllotesi
bolgede materyalin radyometrik ozelliklerine bagh oldugunu bildirmi~tir (5).
Zabeltitz ve Meyer (1984), farkh tip perdeler iizerinde yapttklan 9ah~mada; 18°C sera i9
slcakhgl ve 4 rnls riizgar hlzmda gece % 38-59 arasmda ve toplam % 27-42 arasmda enerji koruma
sagladlgml belirtmi~lerdir (6).
Bailey (1988), lSI perdesine bagh olarak, ISltma maliyetlerinde ~effaf perdelerle % 21 ve
yiiksek performansh perdelerle % 33' liik bir azalmanm oldugunu belirtmi~tir (7).
Cohen ve Fuchs (1999), perde I~mlm denge e~itliklerinin basit analizi ile tammlanml~
perde radyometrik ozelliklerinin standart meteorolojik ekipmanlar (piranometre, piregeometre ve
net radyometreler) ile belirledigi 9ah~mada, elde edilen degerler ile iiretici firmalar tarafmdan
verilmi~ degerler kar~lla~ttrllml~ttr. Toplam 29 iiretici firma degerlerindeki farkhhklar; ITsinde %
10' dan az, 9'unda % 10-20 arasmda ve kalan 3'iinde de % 20-30 arasmda degi~tigi belirtilmi~tir
(8).
Is. Perdeleri
Seralarda lSI korunumu saglayarak enerji tiiketimini en aza indirmek i9in bir90k sistem ve
yeni ortU malzemeleri geli~tirilmi~tir. Sera 9attsmm 9ift kat ortii ile ortiilmesi ve lSI perdesi
381
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-IS'Eyliil2001
Sanhurfa
uygulamalan bu gelismelere ornek olarak gosterilebilir. Seralarda lSI korunumu saglamak amaci ile
sera cansmm cift kat ortu malzemesi ile kaplanmasi durumunda, sera icerisine giren gimes ismum
onemli oranda azalmaktadir. Seradaki ikinci ortii katmm geceleri kapatilan ve giindiizleri acilan
gecici perde (lSI perdesi) seklinde olmasi ile bu durum onlenebilmektedir. Bu amacla gelistirilen lSI
perdeleri, geceleri kapatrldigmda seramn lSI kayiplanm azaltarak enerji korunumu saglarnaktadir.
Giindiizleri perdeler acildigmda ise seramn aydmlanma kosullan en diil?iik diizeyde
engellenmektedir. lSI perdeleri aym zamanda giindiizleri fazla gelen giines tsimrmmn golgelenmesl
amaci ile de kullamlabilir.
Giiniimiizde yaygm olarak kullamlan lSI perdeleri polietilen (PE), polipropilen (PP),
akrilik ve polyester gibi plastik veya aliiminyum katkili malzemelerden yapilmaktadir. Ozellikle
polyester ve aliiminyum kombinasyonundan olusan perdelerin kullamrm yaygmlasrmsnr. Bu
perdelerdeki polyester, ismm onemli bir kisrmm sogurmakta ve daha soma ismm cogunu sera
icerisine geri yaymaktadir. Boylece perde sicakhgi ortam sicakhgmdan daima daha yiiksek
olacagmdan perde altmda yogusma olusumu engellenmektedir. Polyester malzemeye aliiminyum
katktlan ilave edilerek ismm isimm yoluyla kayiplan da azaltrlmaktadir. Aynca, aliiminyum katkih
perdeler gunes isuurmm yansitacagmdan seralarda golgeleme perdesi olarak da kullamlmaktadrr.
Son yillarda seralarda farkh amaclar icin degisik perdeleme sistemleri kullamlmaktadrr.
Bunlan asagidaki sekilde simflandtrmak miimkiindiir.
a) Enerji koruma amach perdeler (lsi Perdesi) (ThermalScreen)
b) Golgeleme amach perdeler (Golgeleme Perdesi) (Shading Screen)
c) Karartma amach perdeler (Karartma Perdeleri) (Black-out Screen)
d) Boceklerden korunma amach perdeler (Insect Screen)
lSI perdeleri asagidaki amaclara yonelik olarak kullamlmaktadir (2).
- Seralardan lSIkayiplanrun azaltilmasi,
- Bazi bitkilerin iiretiminde golgeleme saglanarak isnum siddetinin azaitilmasl,
- Fotoperyodik bitkilerin iiretiminde giin uzunlugunun kontrol altma ahnmasl
Seralarda lSI perdesi kullammlyla lSI korunumu al?agldaki nedenlerden dolaYI saglamr:
• ISltllacak alan hava hacmi azaltlldlgmdan,
.Seranm hava slzdlrmazhgl artmlarak havalandlrma kaYlplan azaltIldlgmdan,
.Sera c;atlsi ve perde arasmda ek bir hava bo~lugu yaratlhp, ek ta~mlm direnci
olul?turuldugundan,
.Yayma ve gec;irgenlik ozellikleri diil?iik,yansltma ozelligi yiiksek perdeler kullamlarak
1~lmmkaYlplan azaltlhr.
Seralarda istenilen amaca uygun perde malzemesinin sec;imi, sistemin serada
diizenlenmesi etkin bir ~ekilde c;ah~masl ic;inperde malzemesinin al?agldaki ozellikleri dikkate
ahnmahdlr (9)
• Ekonomik istekler (enerji tasarrufu, kullamm siiresi fiyat ve baklm giderleri)
• Elastikiyet ozelligi
• Su slzdlrma ozelligi
• Yogu~ma nedeniyle olu~an damlaclklann onlenmesi
• Ylpranma direnci
.Saglamhgl
.Giinel? 1l?lmmlgolgeleme ozelligi
• Havalandlrma oranl
• Il?lkyansltma ve gec;irgenligi
• I~lmm yansltma, yutrna, yayma ve gec;irgenligi
Perdelerin yukanda sayilan ozelliklerinden en onemlileri 1l?lkve 1l?lmmgec;irgenligidir.
382
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
ISINIM VE ISIK OU;UM YONTEMLERi
lSI perdelerinin enerji korumasunn hesaplanmasi icin perdelerin tammlanan ozelliklerinin
olciilmesi gereklidir. Isimm ve l~lk olciimleri perdelerin gecirgenlik, yansitma, yayma ve yutma
ozelliklerinin belirlenmesi icin yapihr,
Isuum Ol~iimii (Radiometry)
Enerji koruma uzun dalga ls111~m1m13-1000 urn arasinda onemlidir. lSI perdelerinin isil
ismim ozelliklerinin ol~iimunde Sekil 1'deki hot-box denen olcme seti kutlamhr. Kutunun alt
kismma 50°C sabit sicakhkta uzun dalga rsimm iireteci yerlestirilmistir, Algilayici olarak bir isrlpil
kullamhr (10).
Gecirgenlik: ilk olarak rsirum kaynagmdan algilayrcrya gelen ismun akum O1~iiliirveya
gecirgenlik degeri onceden bilinen ozel malzemeler kapatrlarak ol~iiliir ve olculen bu deger %100
kabul edilir. Daha sonra perde malzemesi isuum kaynagi ile algilaytci arasma yerlestirilir, 61~iilen
radyoaktif lSI akismdaki azalma materyalin gecirgenligin hesaplanmasmda kullamhr.
Yanstttctltk: Perde malzemesinin yansmciligi perde yiizeyinin yayma ozelligi olciildukten
sonra Kirchoffyasasma gore hesaplamr.
eA_+TA_+pA_=l
1
Perde malzemesinin yayma ozelliginin ol~iimii icin algrlayrci 50°C sabit sicakhktaki rsinlrrus
kutunun icine yerlestirilir, Perde malzemesinden gelen radyoaktif lSI akrsi olciilebilir ve siyah
yiizeyin lSI akrsi (E
1 ) ile karsilastmhr.
=
T
/Om&k
. L~~.~._.
_
---------
------1
To
---Hot-box
Sekil I. Isrl rsimm O1~iimiindekullamlan unite (10).
Isik Ol~iimii (Photometry)
lSI perdelerinin isrk ozelliklerimn ol~iimiinde Sekil 2'deki rsik kiiresi (Ulbricht Kiiresi)
kullamhr. Kiirenin, iist, alt ve sagmda toplam 3 a~lkhgl vardir, Bunlardan sagdaki acikhga lR
algilayicr yerlestirilmistir. Bu algrlayiciya yiiksek duyarhhkta bir galvanometre baglamr. Kiirenin
giris acikhgr iistiine bir filtre yerlestirilir. Sonuc olarak monokromatik ism beyaz yansltma
yiizeyine dii~er. Yanslyan veya ge~en yaygm 1~lkkiire tarafmdan toplamr. Cevrede serbest dola~an
I~mlardan sakmmak i~in ol~umler karanhk odada yapllmahd1r. 1~lk kaynagl olarak metal halojen
(kuvars iyodinli) lamba kullamhr. Bu lamba mavi bOlgede iyi yaymaya sahip ~ok yogun kii<;iikbir
kaynaktlr. Lamba ~ah~mak i~in iyi bir gerilim diizenleyiciye veya biiyiik bir dogru ak1m gii<;
kaynagma gereksinim vardlr. C1kl~ a~lkhgmda kullamlan MgO kaplanml~ metal kapak kullamhr
MgO kaplamas1 yaygm olarak yans1tma referans yiizeyidir (11).
383
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil 200 1 Sanhurfa
Sekil Z. Isik ol~iim kiiresi (Ulbricht Kuresi) (11).
Yansutctltk: Perde malzemelerinin isik gecirgenliginin ol~iimii Sekil 3'de goriildiigii gibi
yapilmaktadir, Algilayrci kiirenin sag kadramndaki acikhga monte edilmistir, Yansitma ozelligi
ol~iilecek olan malzeme ~lkl~ acihgma yerlestirilerek ol~iim yapihr (a). Ikinci asama olarak
standart kosulda (b) ollj:iim yapihr, Son olarak da her iki aciklik da acilarak Ol~iim yapihr. Bu
olcumlerin karsrlastmlmasiyla perde malzemesinin isrk yansmcrhgi hesaplanabilir.
Ornek
Standart
(0)
(b)
Karanhk
(e)
Sekil 3. Isik yansmcrligi ollj:iimii(11).
Gecirgenlik: Bir malzemenin gecirgenliginin ollj:iimii, standart beyaz yiizey (MgO) cikis
acikhgma, perde malzemesi ise giris acikhgma yerlestirilerek yapihr (a)(~ekil4). Daha sonra perde
malzemesi kaldmlarak bir Ol~iim daha yapihr (b).Bu olctimlerinde karsrlastmlmasryla perde
malzemesinin gecirgenligi hesaplanabilir.
Ornek
Standart
(a)
(b)
Sekil d. Isik gecirgenligi ol~iimii (II).
384
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
Cizelge 2'de bazi perde malzemelerinin kisa ve uzundalga boylarmda isuum ozellikleri
verilmistir,
Cizelge 2. Bazi perde malzemelerinin I~mlm ozellikleri (9).
Krsadalga rsirurm ( 400 - 700 nm )
Uzundalga rsimrm (5 000-40000 nm)
Malzeme
LS - 1O
LS - II
LS - 15
LS - 16
LS - 17
LS - 18
EHs
ESs
Isotex - 20
Isotex - 55
Valvae
Peritherm
Tyvee silver
t
p
yaygm
P
yaygm (iist)
0,31
0,80
0,55
0,64
0,68
0,71
0,27
0,59
0,48
0,55
0,80
0,73
0.65
yaygm (alt)
0,31
0,80
0,55
0,64
0,68
0,71
0,27
0,59
0,48
0,55
0,80
0,73
0,89
0,68
0,02
0,35
0,23
0,19
0,15
0,72
0,40
0,51
0,44
0,02
0,26
0,02
t
p
f
0,36
0,00
0,18
0,12
0,09
0,07
0,66
0,55
0,21
0,10
0,10
0,00
0,01
0,25
0,75/0,33
0,50
0,58
0,63
0,65
0,19
0,17
0,18
0,16
0,62
0,65
0,64
0,39
0,25/0,67
0,32
0,30
0,28
0,28
0,15
0,28
0,61
0,70
0,28
0,35
0,35
SONUf;hAR
Seralarda kullamlan lSI perdelerinin enerji korumasi, perdeleme sisteminin iyi bir sekilde
kapatrna ve perde malzemesinin ismrm ozelliklerine bagh olarak degismektedir. Yaklasik olarak
283-353 "K sicakhkta ISII isrmm, 8-10 urn dalgaboyu arasmda en yiiksek gecirgenlik degerine
sahiptir. Bu dalgaboyu arasinda 1811 rsmim gecirgenligi dii~iik olan malzemeler kullamlarak enerji
korumasi artmlabilir, Aym zamanda uzun dalga boyunda (IR) yansincilrk ozelligi yiiksek olan
malzemeler de enerji korurnasim artirmaktadir.
Seralarda lSI perdelerinin enerji korumasi ol~iimii ile perde malzemesinin isrmm
ozelliklerinin ol~iiinii arasmda birbagmu olusturulur ve bu baginn ile yeni perde malzemelerinin
sadeee isrmm ozelliklerinin ol~iimii ile enerji koruma miktan hesaplanabilir.
TANIMLAR
Isik: Elektromanyetik spektrumunda goztin algilayabildigi 380-760 nm dalga boyu
arasinda kalan bolgeye isik denir (visible) (l2).
Isimm: Elektromanyetik spektrumunun tamamma rsimrn denir (radiation). (Gimes Ismmu
300-4000 nm) (12).
.. j"
'0
30
'0
'.
"-Elh('1
FAR IR ",
..............
o
_--,, _
_. ", ..---r--r-'-"'--~---~~
10
20
30
.0
W.ve6ength
(,am.
W... length
Inm)
Sekil S. Gimes isrrununm (Eo), acik gokyiizil alnndaki yaygm istmmm (Ecs), kapah gokyiizu
altmdaki yaygm rsnumm (Ece) ve isrl ismrmm (Eth) spektral dagihmlan (Yiikseklik A~lst=300)
(5).
385
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
Fotosentez icin etkin ismun (PAR): Bitkilerin fotosentez icin aktif olarak kullandiklan,
elektromanyetik spektrum icindeki 400-700 nm dalga boyu arasmdaki isunmdir (12).
Gecirme (Transmision) ( 't ): Saydam ve yan saydam yiizeylere gelen isuumm bir bolumu
yiizeyin diger tarafma gecer. Gecis oram ( r ) ile belirtilir, boyutsuzdur (12).
Yansima (Reflection) ( p ): Yiizeyin aldlgl ismumn bir boliimii yansir. Yansiyan ismlann
oram, yansima katsayrsi ( p ) ile belirtilir, boyutsuzdur (12).
Yayma (Emmision) ( E ): Isinan yiizey, sicakhk derecesine ve yiizeyin fiziksel
ozelliklerine bagh olarak rsirum yayar. Yayma ozelligi yayma katsayisi ( E ) ile belirtilir ve
boyutsuzdur (12).
Yutma (Absorption) ( a ): Yiizeye gelen isimmm bir boliimii yiizey tarafmdan yutulur.
Yiizeyin yutma (emme) ozelligi yutma katsayist ( a) ile belirtilir ve boyutsuzdur (12).
Bu kavramlar arasmdaki iliski Kirchoff Kanunu ile aciklanabilir. Buna gore; belirli bir
dalga boyundaki ( A ) rsmim icin monokromatik
yutma (a A.)' monokromatik yaymaya (e).)
esittir:
EA. =aA.
2
Yutma, gecirme ve yansimarun toplamlan bire esittir:
aA.+1"A.+PA.=l
3
Saydam olamayan maddeler icin yutma ve yansima toplami bire esittir:
aA. +PA. =1
4
Bu durumda esitlik asagidaki sekilde yazihr:
EA.=aA.=l-pA.
5
Bu esitlikten de anlasilacagi iizere saydam olamayan maddeler icin yansima ( P A.) degeri
olciilerek yayma ( EA.) ve yutma (a A.) degerleri bulunabilir.
KAYNAKLAR
1. Anonim, 1999. DiE Tanm istatistikleri
2. Toros, H., Oztiirk, H.H., Bascetincelik, A., 1995. Tarsus Yoresinde Plastik Seralarda lSI
Perdesi Kullamrmyla Saglanacak Enerji Korunumunun Belirlenmesi. Koy Hizmetleri Genel
Miidiirliigii Tarsus Arasnrma Enstitu Miidiirliigii Yaymlan. Tarsus
3. Tantau, H.J., 1981. Radiation Properties of Thermal Screens. Acta Horticulturae, No:115,
S.671-675.
4. James, K., Rathmell, Jr., 1981. English Grower Saves Money by Using Thermal Screens.
Florists' Review. December 10
5. Nijskens, J., Deltour, J., Coutisse, S., Nisen, A., 1985. Radiation Transfer Through Covering
Materials, Solar Thermal Screens of Greenhouses. Agricultural and Forest Meterology, 35,
229-242.
6. Zibeltitz, Chr.V., Meyer, J., 1984. Evaluation of Movable Thermal Screens in Commerical
Greenhouses. Acta Horticulturae No: 148 S.437-442
7. Bailey, B.J., 1988. Improved Control Strategies for Greenhouse Thermal Screens. Acta
Horticulturae, No:230, S.486-492
8. Cohen, S., Fuchs, M., 1999. Measuring and Predicting Radiometric Properties of Reflective
Shade Nets and Thermal Screens. J. Agric. Engng. Res. 73, 245-255.
9. Bascetincelik, A., Oztiirk, H.H., 1996. Seralarda Isitma. Temav Yaymlan No:1
10. Feuilloley, P., Guillaume, S., Issanchou, G., Davenel, A., 1990. Determination of Thermal
Transparency of Plastics Material for Covering Greenhouses. Acta Horticulturae, No:281,
S.57-66
II. Wadsworth, R.M., 1968. The Measurement of Environmental Factors in Terrestrial Ecology. A
Symposium of The British Ecological Society.
12. Deris, N., 1979. Glines Enerjisi SICak Su ile Isitma Teknigi,
386