VDG (Van de Graaff) CİHAZI NEDİR? VDG cihazı, sürtünme ile

VDG (Van de Graaff) CİHAZI NEDİR?
VDG cihazı, sürtünme ile elektriklenme sonucu (+) veya (-) yüklerin, metal bir kürenin dış
yüzeyinde toplanmasını sağlayan bir düzenektir.
Toplanan yükleri Q, metal küreyi de C değerinde bir kapasitor olarak tanımlarsak, bu küre
üzerinde V(Volt) =Q/C bir gerilim oluşur. Buna durgun elektrik (statik elektrik) denir ve bu
gerilim çok yüksek değerlere çıkabilir.
1929’da MIT Üniversitesinde Fizikçi Van de Graaff tarafından icat edilmiştir ve bugün
CERN’e gelinen yolda önemli bir yeri vardır.
Cihaz iki silindir makara üzerinde dönen yalıtkan lastik bir kayış, içi boş bir metal küre ve
elektrik yüklerini toplayıcı metal elektrodlardan meydana gelir.
Lastik kayış küçük bir elektrik motoru ile döndürülmektedir (cihaza bağlı elektrik sadece bu
motoru döndürmek için kullanılır,başka bir iş için kullanılmaz). Lastik kayış silindirler
üzerinden geçerken silindirlerle aralarında elektron alışverişi olur. Bu olaya sürtünme ile
elektriklenme (triboelectric) denir.
Sürtünme ile elektriklenme, durgun elektrik, statik elektrik, Van de Graaff cihazı nedir, nasıl
çalışır ve kullanıldığı yerler için lütfen internet ve diğer kaynaklara bakınız
Sürtünme ile elektriklenme sonucu olarak lastik kayış ve silindirler, yapıldıkları malzemenin
cinsine göre (-) veya (+) yükle yüklenirler. Bu yükler bir elektrot vasıtasıyla kürenin iç
yüzeyine iletilirler ve buradan da kürenin dış yüzüne itilirler ve dış yüzeyde toplanırlar.
Lastik kayış döndükçe bu olay tekrarlanır ve kürenin dış yüzeyinde toplanan yükler ve
dolayısıyla kürenin voltajı sürekli artar.
Bu cihaz ile maddenin yapısı, atomlar, (+) ve (-) yükler, bunların birbirini çekmesi, itmesi ve
daha pek çok konuda öğretici, eğlendirici, şaşırtıcı. pek çok deney yapılabilir ve bu deneyler
temel bilimlere ilgi uyandırırlar.
‘youtube’ da yapılacak bir aramada karşınıza yüzlerce deney çıkacaktır.
Ülkemizde de giderek yaygınlaşan Bilim Parklarında da en çok ilgiyi VDG ile yapılan
deneyler çekmektedir.
Bu cihazla durgun elektrik konusunda pek çok deneyi kendiniz yapabilirsiniz ve yeni yeni
deneyler bulabilirsiniz.
Unutmayınız bilgi güçtür, öğrendikçe kendinize güvenecek ve bilimi seveceksiniz.
Bu cihazla belki siz de bir ‘Bilim insanı’ olma yönünde ilk adımınızı atacaksınız. Bilim
tarihinde bunun pek çok örneği vardır.
Bilim dünyasına hoş geldiniz.
Mucit Çocuk Bilim Parkları Kurma ve Geliştirme Derneği
VDG (Van de Graaff) CİHAZI, Boy1
VDG Boy1 cihazda küre çapı 200mm olduğu için ilk ve orta öğrenim okullarında,
üniversitelerde, bilim parkı veya merkezlerinde emniyetle kullanılabilir. Küre çapı 200 mm
den büyük olursa üzerinde toplanabilecek şarj miktarı da artacağından, kullanıcının eğitimli
olması gerekmektedir. Emniyet konusu ile ilgili bilgilere internette (Van der Graaff generator
safety Nuffield Foundation) yazarak ilgili siteden ulaşılabilir.
Teknik özellikler:
Küre çapı: 200 mm
Test elektrot çapı: 60 mm
Çalışma gerilimi: 220V +%10, -%15, 50Hz,
Güç: 20W
Boyutlar: 215 x 260 x 610 mm
Ağırlık: 5.3 kg
Garanti süresi: 2 sene
Cihazla birlikte 1 adet test elektrotu verilmektedir.