docBebek gelirse! - Frauengesundheit-Wien
download 
Şikayet Transkript
Bebek gelirse! - Frauengesundheit-Wien
Bebek gelirse! Hamilelik ve do‡um hakkında önemli bilgiler Wiener Programm für Frauengesundheit 1 Bebek gelirse! Hamilelik ve do‡um hakkında önemli bilgiler Kadın Sa‡lı‡ı Viyana Programı, MA 15 Viyana Önsöz Aƒa‡ıdaki uzmanlar bu broƒürün hazırlanmasına katkıda Sevgili anne-baba adayları! bulunmuƒlardır: n Dirin Drin Margit Endler • Kaiser Franz Josef-Spital n Maga Alexandra Grasl • Kadın Sa‡lı‡ı Viyana Programı , MA15 n Drin Hediye Güner • Kaiser Franz Josef-Spital n Christa Hauser • Avusturya Ebeler Kurulu n Maga Franziska Pruckner • FEM-Aile Ambulansı n Maga Bianca Schrittwieser • Viyana #ƒçi Odaları n DSAin Herta Staffa • Gençlik ve Ebeveyn Memurlu‡u, MA 11 n Prima Univ.Profin Drin Teresa Wagner • Kaiser Franz Josef-Spital n ao. Univ.Profin Drin Beate Wimmer-Puchinger • Viyana Kadın Sa‡lı‡ı Vekili © Peter Rigaud n Fidan Çinar • MA 15-Aile Ebeleri B ir çocu‡un do‡umu hayatımızdaki en önemli deneyimlerden birisidir. Hamilelik sırasında ve do‡um sonrasında bir çok konu sizi meƒgul edecektir. Aynı zamanda bazı ƒeyleri hazırlamak zorundasınız. Bu broƒür hamileli‡e, do‡uma, lohusalı‡a ve emzirmeye iliƒkin önemli bilgiler içermektedir. Burada sa‡lık ve hukuk sorularına cevaplar bulacaksınız. Bunun dıƒında ço‡unuzun do‡umu öncesi ve sonrasına iliƒkin pratik öneriler mevcut. Ek bölümünde size yardımcı olabilecek kurumların adresleri bulunuyor. Soru ve problemleriniz halinde Viyana’daki danıƒma bürolarına baƒvurmaktan çekinmeyiniz. Maga Sonja Wehsely Sa‡lık ve Sosyal #ƒler Eyalet Bakanı © Inge Prader n Maga Özlem Akar • Kadın Sa‡lı‡ı Merkezi FEM Süd a.o. Profin Drin Beate Wimmer-Puchinger Viyana Kadın Sa‡lı‡ı Vekili Size bebe‡inizle birlikte sevinçli günler dileriz! n Univ.Prof. Dr. Harald Zeisler • Allgemeines Krankenhaus 4 © özel n Maga Hilde Wolf • Kadın Sa‡lı‡ı Merkezi FEM Süd Drin Karin Spacek MA15 – Viyana Sa‡lık Servisi Müdürü 5 #çerik 1. Ay • 1. – 4. haftalar 1. Ay • Hamileli‡in 1. – 4. haftaları ............................................ 7 2. Ay • Hamileli‡in 5. – 8. haftaları 3. Ay • Hamileli‡in 9. – 12. haftaları ......................................... 4. Ay • Hamileli‡in 13. – 16. haftaları ....................................... 20 5. Ay • Hamileli‡in 17. – 20. haftaları ....................................... 21 6. Ay • Hamileli‡in 21. – 24. haftaları ....................................... 24 7. Ay • Hamileli‡in 25. – 28. haftaları ....................................... 25 8. Ay • Hamileli‡in 29. – 32. haftaları ....................................... 27 9. Ay • Hamileli‡in 33. – 36. haftaları ....................................... 29 10. Ay • Hamileli‡in 37. – 40. haftaları ....................................... 33 .......................................... 12 16 1. Ay (Hamileli‡in 1. – 4. haftaları) Do‡um............................................................................. 36 Emzirme hakkında .............................................................. 38 Do‡um sonrası ilk süre......................................................... 40 Anne-Çocuk-Karnesi- Çocu‡un sa‡lık muayeneleri........................ 50 Ek – Destek alabilece‡iniz yerler ............................................. 53 6 Anne Hamile olabilece‡iniz konusunda çeƒitli belirtiler bulunur: Adet kesilir, alıƒılmadık bir biçimde kendinizi yorgun hissedersiniz veya gö‡üs bölgesinde bir sıkılma hissedebilirsiniz. Eczane veya aktarlarda bulunan hamilelik testini uygulayınız. Test oldukça güvenilirdir. Sonuç pozitifse kadın do‡um uzmanından bir randevu alınız. Orada size Anne-Çocuk-Karnesi verilir. 7 1. Ay 1. – 4. haftalar Bebek Döllenme esnasında yumurta hücreleri ve döl hücreleri yumurta kanalında erirler. Kadının döllenen yumurtası 6 ile 10 gün süresince ana rahmi boƒlu‡unda gezinir ve oraya yerleƒir. Yumurta hücresi 4. hamilelik haftasına kadar yüzlerce kez bölünür. Do‡um olaca‡ı günü ƒöyle hesaplayabilirsiniz Son aybaƒı kanamasının ilk gününü esas alın ve buna 40 hafta ilave edin. Bu do‡umun yaklaƒık olarak gerçekleƒece‡i gündür. En iyisi hamilelik haftaları (HH) olarak hesap yapmaya alıƒmanızdır. Bunu kadın do‡um uzmanları da bu ƒekilde yaparlar. Anne-Çocuk Sa‡lı‡ı Karnesi Avusturya’da her kadın Avusturya vatandaƒı olsun olmasın anne-çocuksa‡lı‡ı-karnesi alma hakkına sahiptir. Anne-çocuk-sa‡lı‡ı karnesi ile hamile kadının tüm doktor kontrolleri ve 5. yaƒına kadar çocuk sa‡lı‡ı takip edilir. Sosyal sigortanız yok mu? Bu durumda da anne-çocuksa‡lı‡ı karnesi muayenelerini bedava yaptırtabilirsiniz. Bu durumda bölge hastalık kasasına (Krankenkasse) baƒvurunuz. 8 ! ÖNERI Anne-çocuk-sa‡lı‡ı karnesi doldurulurken siz de yardımcı olun. Doktorunuzu daha önceki hastalıklarınız, düƒük ve benzeri konularda bilgilendiriniz. Emin de‡ilseniz araƒtırarak ö‡reniniz. Hamilelik dönemindeki muayeneler Aƒa‡ıdaki süreler dikkate alınarak 5 kadın-do‡um doktoru muayenesi yapılması zorunludur: n 16. hamilelik haftasının sonuna kadar n 17. ve 20. hamilelik haftaları arası n 25. ve 28. hamilelik haftaları arası n 30. ve 34. hamilelik haftaları arası n 35. ve 38. hamilelik haftaları arası Bunun dıƒında 2 kan tahlili, 3 ültrason ve de 1 iç hastalıkları muayenesi de öngörülür. 1. – 4. haftalar 1. Ay 0 DIKKAT! çocuk bakım parasını tam olarak alabilmek için 10 muayene yaptırdı‡ınızı kanıtlamak zorundasınız. n Hamilelik döneminde 5 kadın-do‡um doktoru muayenesi. n #lk 14 ay içerisinde çocu‡un 5 doktor muayenesi. Muayene belgesini çocu‡un 18. ayına kadar hastalık kasasına (Krankenkasse) sunmanız gerekir. Süreyi kaçırırsanız çocuk bakım parası azaltılabilir. Bu konuyla ilgili anne-çocuk-sa‡lı‡ı karnesindeki bilgileri okuyunuz. den itibaren 4. haftaya kadar devam eder. Deneme süresinde bu yasak geçerli de‡ildir. 0 DIKKAT! Hamileli‡inizi henüz bildirmediyseniz ve iƒten çıkartılıyorsanız bildirimi yapmak için 5 iƒ günü süreniz vardır. Çıkıƒ sırasında hamileli‡inizden haberiniz yok muydu? Hamileli‡inizi ö‡renir ö‡renmez derhal bildirimde bulununuz! Bu durumlarda hemen hamileli‡inizi kanıtlayan bir doktor raporunu iƒ yerine sunmak durumundasınız. Hamilelik nedeniyle deneme süresinde iƒten mi çıkarıldınız? Buna karƒı kendinizi savunabilirsiniz. Kısa olarak belirlenmiƒ bildirim sürelerine dikkat ediniz! Aynı durum süreli iƒ sözleƒmeleri için de geçerlidir. Derhal #ƒçi Odalarına baƒvurunuz (adresi ek bölümünde mevcut). § 10 HAKLAR#N#Z Hamileli‡in baƒlangıcından veya bildiriminden itibaren iƒ yeriniz sizi iƒten çıkartamaz veya atamaz. Doktor raporunu birlikte getiriniz. Bu iƒten çıkartılma yasa‡ı, hamilelik izni bitimin- #ƒsiz olarak mı kayıtlısınız? O zaman hamile oldu‡unuzu #ƒ Piyası Kurumuna (AMS) bildirmek zorundasınız. #ƒsizlik ve ma‡duriyet yardımı almaya devam edebilirsiniz. Size tahmini do‡um gününe 8 hafta kalana dek iƒ verilebilir ancak AMS hamileler için koruma kurallarına uymak durumundadır. 11 5. – 8. haftalar 2. Ay 2. Ay (Hamileli‡in 5. – 8. haftaları) Bebek Bebe‡iniz 7. haftada bir fındık tanesi kadardır. Bu süreden itibaren 21. haftaya kadar hızla büyür. Anne Bir çok kadın ƒimdiden ilk ƒikayetleri hissetmeye baƒlar. Örne‡in bulantı, artan idrar baskısı veya yorgunluk gibi. Hamilelik bir hastalık de‡ildir. Yaƒamınızı alıƒık oldu‡unuz ƒekilde sürdürünüz! Buna cinsel yaƒam da dahildir. Ancak kanama ve a‡rı halinde doktorunuza baƒvurmalısınız. Hamilelikte beslenme „Artık iki kiƒilik yemelesin“. Bunu hamileler sürekli duyarlar. Ancak bu tam da böyle de‡ildir. Çok daha önemli olan taze meyve, sebze, balık, süt, süt ürünleri ve yüksek kaliteli ya‡larla beslenmektir! Yeterli derecede sıvı alınız! Taze sıkılmıƒ meyve suları, su, ƒekersiz çaylar özellikle buna uygundur. Diyet ve oruç diyetleri – dini sebeplerden bile olsa – hamileler için sa‡lıklı de‡ildir. ! BILMEKTE FAYDA VAR £unlara biraz daha fazla ihtiyacınız var: Do‡um yapmak istedi‡iniz hastaneye mümkün oldu‡unca erken baƒvurunuz. Hemen hemen her hastane do‡um salonunun gezilmesine imkan verir. Verilen hizmetler ve do‡um istasyonunun imkanları hakkında bilgi alınız. n Protein: Balık, ya‡sız et ve süt ürünlerinin yanı sıra baklagiller, kepekli gıdalar ve patates çok uygundur. 12 n Niƒastalar: Günlük kalori ihtiyacının yarıdan fazlası niƒasta içeren gıdalardan 13 5. – 8. haftalar 2. Ay oluƒmalıdır: Tahıllar, ekmek, hamur iƒleri, baklagiller, patates gibi. Kepekli gıdalar özellikle iyidir. n Ya‡lar: Ya‡ ihtiyacı düƒük bir oranda artar. Yüksek kaliteli bitkisel ya‡lar kullanınız ve yeterli miktarda balık yiyiniz. 0 DIKKAT! n Çi‡ süt peyniri, piƒmemiƒ yumurta veya balık (suƒi) ve çi‡ et (çi‡ köfte, çi‡ etli sosis ve salamlar) gibi çi‡ ve piƒmemiƒ gıdalar almayınız. n Kafein: Günde en fazla iki ile üç fincandan fazla kahve içmeyin! Bu siyah çay ve enerji içecekleri için de geçerlidir. n Alkol ve sigara kullanmayınız çünkü bununla bebe‡inizin sa‡lı‡ını riske atarsınız. Bu size zor geliyorsa danıƒma bürolarına baƒvurunuz. n Uyuƒturucu: Hamilelikte uyuƒturucu özellikle tehlikelidir! Uyuƒtu- n Folik asit: Ispanakta, Brüksel lahanasında, yumurta sarısında, domateste, muzda bulunur. Doktorlar hamilelik baƒlangıcında folik asit hapları tavsiye etmektedirler. § n Demir: Özellikle et, baharatlar (kara biber, tarçın, maydanoz), baklagiller, susam, haƒhaƒ ve fındık-fıstıkta bulunur. n #yot: #yotlu yemek tuzlarını kullanınız. 14 k Bebe‡in sa‡lıklı geliƒimi için önemli: n Kalsiyum: Süt ve süt ürünleri, lahana, Brüksel lahanası, pırasa, rezene günlük ihtiyacınızı karƒılar. rucu probleminiz varsa doktorunuzla konuƒunuz veya do‡rudan uzman kuruluƒlara baƒvurunuz (ek bölümüne bakınız). HAKLAR#N#Z #ƒvereniniz çalıƒma müfettiƒli‡ini hamileli‡iniz konusunda bilgilendirmek zorundadır. Sizin için belli ƒartlar altında özel koruma önlemleri geçerlidir. Örnek olarak a‡ır yük kaldırmak, taƒımak, uzun süre ayakta dikilmek, sa‡lı‡a zararlı iƒ malzemeleri ile çalıƒmak yasaktır. n Yorgunsanız iƒ sırasında uzanabilir ve dinlenebilirsiniz! #ƒ yerinizde bunun için uzanılacak bir yer bulunmalıdır. Dinlenme süresi normal iƒ süresi gibidir. Daha önce verilmiƒ mola sırasında dinlenmiyorsanız bu süre için ücret verilmek zorundadır. 15 5. – 8. / 9. – 12. haftalar 2. + 3. Ay n Gece iƒi, pazar ve tatil günleri çalıƒma yasaktır. n Hamile kadınlar fazla mesai yapamazlar. Günlük iƒ süresi 9 saatten fazla olamaz. Haftalık çalıƒma süresi 40 saati geçemez. n #ƒ yerinizde tütün içiliyorsa bundan etkilenmemeniz gerekir. Buna iliƒkin sorularınız var mı? Do‡rudan Çalıƒma Müfettiƒli‡ine baƒvurunuz (ek bölümüne bakınız). Anne Bazen keyfiniz yerinde daha sonra aniden üzgün müsünüz? Moral iniƒ çıkıƒları tamamen normaldir ve tüm hamilelik boyunca size eƒlik edebilir. Nedeni sadece hormonsal de‡iƒmeler de‡ildir. Yeni duruma ruhen de kendinizi ayarlamalısınız. Üzüntünüz devam ediyor mu, eƒinizle problemleriniz mi var, veya parasal sıkıntınız mı var? Kadın danıƒma büroları bu zor zamanda size yardım edebilir. #yi haber: 3. ayın sonunda hamile kadınların ço‡u artık bulantı yaƒamazlar. Do‡um öncesi muayeneler (do‡um öncesi teƒhis): 3. Ay (Hamileli‡in 9. – 12. haftaları) Bebek 16 Bebek kulakları, burnu ve gözleriyle insana daha fazla benzer. Küçük kalp hızlı bir biçimde atar. Bunu 8. ve 12. hamilelik haftasında yapılan ültrason muayenesinde farkedersiniz. Yaƒamsal öneme sahip karaci‡er, ba‡ırsak, beyin ve akci‡er geliƒimi bu süre zarfında tamamlanır. 12. haftanın sonuna do‡ru bebek 50 ile 70 gram a‡ırlı‡ına ulaƒır ve baƒtan aya‡a olan uzunlu‡u yaklaƒık 8 cm’ dir. Hamilelik dönemindeki özel muayeneler çocu‡unuzun geliƒimine iliƒkin bilgiler verir. Muayeneler bebe‡inizin hastalıkları ve çarpık geliƒi- 3. Ay 9. – 12. haftalar minin erken tespit edilmesi konusunda yararlıdır. Anne-çocuk-sa‡lı‡ı karnesindeki önleyici muayenelerin yanı sıra sizin tarafınızdan ödenmesi gereken ek muayeneler vardır. Doktorunuz size bu konuda bilgi verecektir. Hangi muayeneler var? 11. – 14. hamilelik haftalarındaki ense kıvrımı muayenesi: Ültrason muayenesinde bebe‡inizin ense kıvrımının yo‡unlu‡u ölçülür. Bu ƒekilde Down-sendromu adı verilen bir sakatlık konusunda bulgular elde edilebilir. Ense yo‡unlu‡u ne kadar fazlaysa çarpık geliƒme olasılı‡ı o kadar fazladır. Ama – göze batacak ƒekilde ense yo‡unlu‡u olan bir çocuk tamamen sa‡lam olabilir. Combined-Testi: 11. – 14. hamilelik haftaları Bu testte ense kıvrımı ölçümü ve hormon analizi yapılır. Bunun için hamileden kan örne‡i alınır. Bu test Down-sendromu riskinin ve di‡er çarpık geliƒmelerin erken teƒhisi için en güvenli yoldur. Seyrek olarak Triple-Testi denilen bir test uygulanır. Burada da bir kan tahlili yapılır. Koryonvillus biyopsisi: 11. – 14. hamilelik haftaları 18 Bu muayenede plasenta’dan doktorun içi boƒ bir i‡ne ile karından aldı‡ı doku incelenir. Bu muayene genellikle ƒüphe uyandıran CombinedTesti sonrasında lokal anestezi yapılarak gerçekleƒtirilir. Birkaç gün sonra bebe‡inizin Downsendromu (Trisomi 21) veya baƒka a‡ır bir hastalı‡a sahip olup olmadı‡ını ö‡renirsiniz. Cenin suyu analizi (Amniosentez): 16. – 20. hamilelik haftaları ƒüphe uyandıran bir Combined-test veya Tripletest sonucu ortaya çıkarsa cenin suyu analizi yapılabilir. Bu analizde içi boƒ ince bir i‡ne karından ve döl kesesinden sokularak cenin suyu çekilir. Muayene genetik de‡iƒmeler konusunda tam bilgiler verir ama % 0,5 ile % 1 arasında düƒük oluƒturma riski içerir. Organscreening: 20. – 22. hamilelik haftaları Ültrason muayenesi ile beyin, kalp, böbrekler gibi iç organlarda, ve de kol, bacak ve vücuttaki anormalllikler incelenir. ! BILMEKTE FAYDA VAR Çocukların % 97’si sakatlık olmaksızın dünyaya gelir. Buna ra‡men herhangi bir muayenin yapılmasına izin vermeden önce a‡ır bir hastalık veya sakatlıkla nasıl baƒ edebilece‡inizi düƒünün. A‡ır bir sakatlık durumunda Avusturya’da hamileli‡in 3. ayından sonra da hamilelik sona erdirilebilir. Emin de‡il misiniz? O zaman kadın danıƒma bürolarına baƒvurunuz (ek bölümüne bakiniz)! 13. – 16. / 17. – 20. haftalar 4.+ 5. Ay 4. Ay (Hamileli‡in 13.–16. haftaları) Bebek Bebe‡in tüm organları tam olarak oluƒmuƒ olur ve sadece büyümeleri gerekir. Kaƒlar ve saçlar oluƒmaya baƒlar. Ay sonunda bebe‡iniz yaklaƒık bir Avocado büyüklü‡ündedir. Bebek oyunbaz olur ve hatta baƒparma‡ını emebilir. Anne Birçok kadında artık hamilelik gözle görülür. Karın yuvarlaklaƒmaya baƒlar. Karnınıza her gün krem sürünüz. Hamilelik katlanmalarına karƒı eczanelerde veya drogerilerde malzemeler bulunur. Normal bir zeytin ya‡ı da kullanabilirsiniz. 0 DIKKAT! #lk anne-çocuk-sa‡lı‡ı karnesi muayenesini 16. haftanın sonuna kadar yaptırmanız gerekir. 5. Ay (Hamileli‡in 17. – 20. haftaları) Bebek 20 Bebe‡iniz kollarını, ellerini, bacaklarını veya ayaklarını bilinçli olarak oynatmaya baƒlar. Günde yaklaƒık yarım litre cenin suyu içer. Bebe‡e artık embriyo denir. 18. – 22. haftalar arasında 2. ültrason muayenesini yaptırınız. Bu muayenede embriyo ölçülür ve geliƒimi de‡er- 21 17. – 20. haftalar 5. Ay lendirilir. Bunun dıƒında doktorunuz bebe‡in kız mı o‡lan mı olaca‡ını anlayabilir. Anne 18. hamilelik haftasından 20. sine kadar ilk defa bebe‡inizin hareketlerini hissetmeye baƒlarsınız. Yumuƒak vuruƒlar birçok kadın için sürpriz olur. Karındaki bir çekme sizi endiƒenlendirmesin: Bu esnada ana rahmi kasları bir kaç saniye boyunca kasılırlar. Karın bu durumda çok sertleƒir. Bir do‡um hazırlık kursuna yazılın. Burada do‡umla ilgili önemli bilgiler edinir, nefes alma teknikleri ve daha birçok ƒey ö‡renirsiniz. Mümkünse kursu do‡umu yapaca‡ınız hasta- nede yapın. Birçok kursta baba adayları da hoƒ karƒılanır. ! BILMEKTE FAYDA VAR MA 15’in aile ebeleri ücretsiz do‡um hazırlık kursu, tek ve çiftler için danıƒma, emzirme grupları, bebek buluƒmaları, eski haline dönüƒtürme jimnasti‡i sunmaktadır. Ebe tarafından bakım Her kadın bir ebenin yardımından yararlanabilir. Bunun için zamanında ba‡lantı kurunuz. Bazı ebelerin hastalık kasası (Krankenkasse) ile sözleƒmeleri bulunur. Bu hizmetler sizin için ücretsizdir. Hastalık kasası ile sözleƒmesi olmayan bir ebenin ücretini önce siz ödemek zorundasınız. Daha sonra kasanın uyguladı‡ı tarifenin % 80’ size geri verilir. E‡er hastanade kalmaksızın veya evde do‡um planlıyorsanız ebe size hamileli‡iniz boyunca eƒlik eder. Bu konuya iliƒkin daha fazla bilgiyi „Ebe broƒüründen“ edinebilirsiniz. Broƒürleri do‡um yardımı istasyonunda bulabilirsiniz. 23 6. + 7. Ay 21. – 24. / 25. – 28. haftalar 6. Ay (Hamileli‡in 21. – 24. haftaları) Bebek Embriyo artık „tam“ bir bebek gibi görünmeye baƒlar. Sesleri iƒitebilir ve 25 cm büyüklü‡ündedir. Birçok bebek cenin suyunu yutunca hıçkırır. Karnınız kısa ve düzenli aralarla hareket etmeye baƒlar. Anne Bulantı, idrar baskısı, yorgunluk gibi alıƒılagelmiƒ bedensel ƒikayetler ço‡unlukla ortadan kalkar. Bu sürenin keyfini yaƒayın! 7. Ay (Hamileli‡in 25. – 28. haftaları) § HAKLAR#N#Z Doktorunuzdan en geç ƒimdi do‡umun gerçekleƒece‡i günü gösteren bir belge alırsınız. Bu belgeyi iƒyerinize götürünüz. Böylelikle anne korumanın baƒlamıƒ oldu‡unu hatırlatmıƒ olursunuz. 24 Bebek 7. ayın sonunda bebe‡iniz baƒtan ayak parmaklarına kadar yaklaƒık 35–38 cm büyüklü‡üne ulaƒır. Dıƒarıdan bir ıƒık farkederse baƒını o tarafa çevirir. Kısa nefeslerle akci‡erlerini çalıƒtırır. 25 25. – 28. / 29. – 32. haftalar 7. + 8. Ay Anne Birçok kadında bu süreçte vücut su toplamaya baƒlar. Do‡uma kadar ayaklarda kramp, basur, varis ve karında kaƒıntılar baƒ gösterir. Uzun süre ayakta kalmaktan ve oturmaktan kaçınınız, sık sık bacaklarınızı yukarı kaldırınız. Çok hareket etmeli ve bol sıvı almalısınız. Hamilelikte hafif ƒikayetler normaldir ancak hastalıklar da oluƒabilir: Diyabet (ƒeker hastalı‡ı): Hafif ƒeker hastalı‡ında diyet yapmak yeterlidir. Kan ƒekeri de‡erleri düzelmiyorsa insülin tedavisi baƒlatılır. Bu konuda doktorunuz sizi aydınlatacaktır. Genellikle hamilelik sonrasında hastalık geçer. #ltihaplanmalar: #drar yollarında ve vajina bölgesinde iltihaplanma riski yüksektir. £u durumlarda derhal doktorunuza baƒvurunuz: idrar yaparken yakıcı a‡rılar, idrarın renk de‡iƒtirmesi, ateƒ, kaƒıntılı vajina akıntısı ve sümüksel zarda kızarıklık ve yanma. 8. Ay (Hamileli‡in 29. – 32. haftaları) Bebek Normal olarak bebe‡iniz ƒimdi do‡acak pozisyona gelir ve baƒı aƒa‡ıya do‡rudur. Yaklaƒık 1500–1800 gram a‡ırlı‡ındadır. Bebek daha az hareket eder, çünkü yer daralmıƒtır. 30. haftadan itibaren anne-çocuk-sa‡lık karnesi 3. ültrason muayenesini ƒart kılar. Anne 8. ayın sonuna dogru nefes darlı‡ı gibi ƒikayetler baƒlar. Anne rahmi gö‡üs kafesine dayandı‡ı için nefes almakta güçlük çekersiniz. Mümkünse sırt üstü yatmayın. Kalçalarınız arasına bir yastık koyarak yan yatmak en uygun pozisyondur. § 26 HAKLAR#N#Z Normal ƒartlarda do‡umdan 8 hafta önce anne koruma kuralları baƒlar. Artık çalıƒmanıza izin 27 8. + 9. Ay yoktur. Anne koruma devresi baƒlamadan önce iƒyerinizden maaƒ, izin ve noel ikramiyelerinizle ilgili hesap pusulası alırsınız. Anne koruma süresinde size hastalık kasasından haftalık ücret ödenir. Bu parayı almak için hastalık kasasına (Krankenkasse) baƒvurmanız gerekir. Bunun için yanınıza firmadan verilen „iƒ ve ücret belgesini“, do‡umun ne zaman olaca‡ına dair doktor belgesini ve anne-çocuk sa‡lık karnesini yanınızda götürünüz. Haftalık para, koruma süresi öncesindeki son 3 tam ayda aldı‡ınız ücretin ortalaması olarak hesaplanır. 29. – 32. / 33. – 36. haftalar sini devlet hekimli‡ine veya iƒ müffettiƒli‡ine sunmanız gerekir. Bu kurumlar „iƒten muaf tutulma“ kararını verir. Bu durumda iƒyerine sunaca‡ınız „iƒten muaf tutulma belgesi“ size verilir. Bu tarihten itibaren de hastalık kasasından haftalık para almaya baƒlarsınız. #ƒsiz olarak kayıtlıysanız koruma süresi sizin içinde geçerlidir ve hastalık kasasından haftalık para alırsınız. Anne koruma süresince iƒsizlik parası alma hakkınız veya ma‡duriyet yardımı hakkınız dondurulur. Tıbbi nedenlerden ötürü doktorunuz size „erken anne koruma“ tavsiye edebilir. Bu doktor belge- 9. Ay (Hamileli‡in 33. – 36. haftaları) Bebek Bebe‡iniz henüz dönmediyse ve baƒı yukarı do‡ru yatıyorsa cenin ters duruyor demektir. Çok sık olmasa da çapraz yatıƒ mevcuttur. Bebe‡i „çevirmeye“ yöneltebilmek için Akupunktur gibi çeƒitli imkanlar bulunur. Bunu kadın – do‡um dokturunuza, veya ebenize sorabilirsiniz. 29 33. – 36. haftalar 9. Ay Anne 9. ayın sonlarına do‡ru sarkma sancıları sizi yavaƒ yavaƒ do‡uma hazırlar. Bu sancıların avantajı daha iyi nefes almaya baƒlamanızdır. Taƒımanız gereken ek yük sizi çabukça yorar. Kendinize daha fazla zaman ayırın. Perine masajı belki bu bölgede yırtık oluƒmasını engeller. Perine bölgesi vajina ile anüs arasındaki bölgedir ve do‡umdaki gerilme nedeniyle yırtılabilir. Masajla perine elastik hale gelir. £öyle yapabilirsiniz: zeytin ya‡ı veya bu‡day tohumu ya‡ı ile bu bölgeye günde yaklaƒık 5 dakika masaj yapın. Akupunktur do‡um sancılarını hafifletir. #‡neler doktorlar, ebeler tarafından 35. hamilelik haftasından itibaren batırılır. Böylelikle rahim a‡zının açılması hızlandırılır ve do‡um daha kısa sürede gerçekleƒir. Bunun masraflarını genelde kendiniz ödemeniz gerekir. #yi hazırlandınız mı? 30 Do‡umda yanınızda kimin olmasını istedi‡iniz konusunda karar verdiniz mi? Eƒiniz, iyi bir kadın arkadaƒınız veya kendi anneniz sizi cesaret vererek, elinizi tutarak, alnınızı serinleterek ve baƒka ƒekilde destekleyebilir. „Klinik bavulunu“ hazırlayın çünkü her an do‡um baƒlayabilir. Klinik bavulunda ƒunlar olmalıdır: Anne-çocuk sa‡lı‡ı karnesi e-card Terlik Bornoz ve banyo terlikleri 2 Emzirme südyeni (normalinden 2 numara daha büyük) n Çorap, tuvalet malzemesi, saç kurutma makinesi n n n n n Genellikle emzirme kapakçıkları, ped, gecelik, el havlusu klinik tarafından verilir. 33. – 36. / 37. – 40. haftalar 9. + 10. Ay Bebe‡inizin eve gelirken ƒunlara ihtiyacı vardır: n n n n n n n n Do‡um haberini kimlere vermek istedi‡inize iliƒkin bir liste hazırlayınız. 1 Badi 1 Bebek tulumu 1 küçük ceket veya kazak (mevsime göre) Çorap, baƒlık, eldiven 1 tüylü bebek battaniyesi 1 Pamuklu çocuk bezi Araba için bebek koltu‡u (ARBÖ veya ÖAMTC’den kiralayabilirsiniz) n Bir foto‡raf makinesi hazır bulundurunuz. Pilin dolu olmasına dikkat ediniz. n Ve eƒiniz için küçük bir hediye hazırlayınız! ! BILMEKTE FAYDA VAR 10. Ay © Votava/PID Viyana belediyesi (MA11) bebe‡inize hastanede sosyal uzman tarafından size verilen bir altba‡lama sırt çantası arma‡an eder. Buna iliƒkin hediye çekini anne-çocuk sa‡lı‡ı karnesi ile MA 11’e ba‡lı her ebeveyn-çocuk merkezinden alabilirsiniz (Ek bölümüne bakınız). (Hamileli‡in 37. – 40. haftaları) Bebek Babanın da bir bebe‡i olur! Eƒinizin hamileli‡inizle ilgilenmesini ve do‡uma katılmasını sa‡layınız. Babanın do‡umda olması iliƒkiniz için iyidir ve çocukla baba arasındaki ba‡ı güçlendirir. 32 Baba adaylarının görevleri: n Denemek için hastaneye arabayla gidiniz. Yol ne kadar sürüyor? Nerede park edebilirsiniz? Hangi giriƒ kapısı do‡ru kapıdır? Finiƒ! Küçücük bir yumurta hücresinden ve döl hücresinden küçük bir insan oluƒtu. Büyük gün artık uzakta de‡il. Bebe‡iniz tekrardan kilo almaya baƒlar. Do‡umda 2500–4500 gram a‡ırlı‡ında ve 48–54 cm büyüklü‡ünde olur. Bebek do‡um sonrasında belli bir süre idare edebilmek için anne karnından daha fazla besin almaya baƒlar, çünkü genellikle anne bebe‡ini besleyecek yeterli miktarda süt oluƒturana dek bir iki gün geçer. 33 37. – 40. haftalar 10. Ay Hesaplanan do‡um gününden itibaren doktorunuz sizi kısa aralıklarla bebe‡in kalp atıƒlarını (CTG) kontrol etmek için davet eder. Anne Son günler müthiƒ uzun gelebilir. Bir kadın arkadaƒınıza kendinizi davet ettirin, eƒinizle sinemaya gidebilir, dıƒarıda iyi bir yemek yiyebilirsiniz. Bütün bunları do‡um sonrasında belli bir süre yapamazsınız. uygulanır. Bunun için omurilik siniri yakınına uyuƒturucu enjekte edilir, ancak bilinciniz yerindedir. Yararları ve zararları konusunda doktorunuzla konuƒunuz. Bazen tıbbi nedenlerden ötürü sezeryan zorunlu olur. Bunun için ameliyat salonunda karın yarılarak ana rahminden çocuk çıkartılır. Bu, lokal anestezi (omurilik i‡nesi) uygulanarak yapılır. Sezeryanla do‡um yapan kadınlar hastanede genellikle daha uzun kalır ve anne sütüne etkisi olmayan a‡rı kesici haplar alırlar. Hastanede do‡um! Kadınların büyük bir ço‡unlu‡u bebeklerini bir do‡umhanede dünyaya getirir. Do‡um iskemlesi ve do‡um kıskacı ek destekleyicilerdir: burada yerçekim kuvveti do‡umu kolaylaƒtırmak için kullanılır. Bazı hastaneler suda do‡um imkanı sunar. Sıcak su kalça kaslarını esnemesine yardımcı olur. 34 Her do‡um sancılıdır. Ancak ƒunu düƒünmelisiniz: katlanılan her sancı sizi çoçu‡unuza bir parça daha yakınlaƒtırır! Sancılar dayanılmaz halde olursa dindirme imkanları vardır. Ço‡unlukla bir bel i‡nesi ile peridural anestezi (PDA) 35 Do‡um Bebek gelirse! Do‡um Bebek ne zaman isterse o zaman gelir! Do‡um çok nadir olarak hesaplanan günde gerçekleƒir. Bebek 42. hamilelik haftasına kadar kendili‡inden gerçekleƒmezse yapay do‡um uygulanır. Sancılar 10 dakikada bir geliyorsa derhal hastaneye gitmeniz gerekir. 0 DIKKAT! Her 10 hamile kadından birinde rahim kesesi sancılar gelmeden önce patlar. Bu durumda cankurtaran ça‡ırın ve yatarak hastaneye gidin. Do‡umun aƒamaları 1. Açılma aƒaması: Do‡um aƒamalarının en uzunudur ve 12 saat sürebilir. Nefes alıƒtırmaları ve gevƒeme teknikleri ve sıcak bir duƒ a‡ır sancı durumlarında yardımcı olur. 2. Geçiƒ aƒaması: Ana rahmi 9–10 cm açılır. Sancılar daha sıklaƒır. Sancılar arası süreyi dinlenmek için kullanın. Bebek yeterli oksijen alsın diye düzenli nefes alın. Hastaneye ne zaman gitmelisiniz? 36 £u iƒaretler yakında do‡um olaca‡ının habercisidir: n Kanlı olabilen salya akıntısı n Rahim kesesinin patlaması ve cenin suyunun akması n Gerçek do‡um sancıları 3. #tme aƒaması: Ana rahmi tamamen açılınca baskı sancıları çoçu‡unuzun do‡um kanalına itilmesine yardım eder. Doktor, veya ebe size eƒlik edecek ne zaman kasmanız ne zaman dinlenmeniz gerekti‡ini söyleyecektir. Kasma süreci özellikle a‡rılıdır ama normal durumda 20 ile 40 dakika arasında geçer. Ve baƒardınız, 37 Emzirme üzerine Bebek gelirse! çocu‡unuz do‡du! #lk süreyi birlikte geçirebilmeniz için bebe‡iniz karnınıza yatırılır. Do‡um sonrası: Ardıl sancılar plasentanın ana rahminden çözülmesini sa‡lar. Varsa perine yırtı‡ı veya kesim yerine pansuman uygulanır. Ardıl sancılar do‡umdan bir kaç gün sonra da seyrek olarak baƒgösterir. Bu sancılar ana rahminin tekrar eski hale gelmesini sa‡lar. çocu‡unuza sevgi, koruma ve ƒefkat sa‡larsınız. Bebe‡inize daha do‡umhanedeyken meme veriniz. Genellikle do‡umdan sonraki 2. veya 3. günde süt gelir. Ön süt koyu kıvamlı ve sarı renktedir ve bebe‡inizi hastalıklardan korur. Yaklaƒık 2 hafta sonra olgunlaƒmıƒ anne sütü oluƒur. Bu bebe‡inize baƒka bir gıda vermenize gerek olmadan ilk 6 ay yeterlidir. Emzirme üzerine 38 #lk aylarda anne sütü bebe‡iniz için en iyi beslenme biçimidir. Emzirmenin bir çok avantajı vardır. Anne sütü günün her saati mevcuttur, ücretsizdir ve her zaman uygun sıcaklı‡a sahiptir. Emzirme çocu‡unuzu hastalık mikroplarından ve daha sonra oluƒabilecek alerjilerden korur. Emzirme derhal gerçekleƒmezse sabırlı olun. Her hastanede bir emzirme danıƒmanı bulunur. Unutmayın, emzirme sadece çocu‡unuzun gıda alması demek de‡ildir. Emzirme ile 0 DIKKAT! Emzirme sizi yeni bir hamilelikten korumaz. Doktorunuzdan hamilelikten korunma konusunda bilgi alın. ! BILMEKTE FAYDA VAR Bebe‡inize sık sık meme veriniz, böylelikle süt yeterli derecede gelir. Sa‡lıklı beslenin ve yeterli sıvı için. Daha az kahve! Sigara ve alkol yok! Bebek gelirse! Bazı kadınlar örne‡in hastalık nedeniyle emzirmek istemez veya emziremezler. Bu durumda endiƒe etmenize gerek yoktur. Hazır süt ürünleri çocu‡unuzun ihtiyaçlarına göre ayarlanmıƒtır. Hastanede bu konuyla ilgili olarak ebeden veya doktordan bilgi alınız. Temizli‡e dikkat ediniz ve besini karıƒtırmak için sadece kaynamıƒ su kullanın. Do‡umdan sonraki ilk süre geller. Hastanede buna iliƒkin bilgiler alacaksınız. Bebe‡iniz de kendini de‡iƒikli‡e ayarlamak zorundadır. Bedeni tamamen geliƒmemiƒtir, sindirim sistemi henüz oluƒmaya baƒlar. Bu nedenle bebekler ilk 3 ayda karınlarında kramp benzeri a‡rılar (kolikler) yaƒarlar. Bunlar genellikle kendili‡inden kaybolur. Kramplar ƒid- Do‡umdan sonraki ilk süre Lohusa dönemi 40 Lohusa dönemi dinlenmenize yarar! Ana rahmi tekrar eski durumuna dönüƒür. Plasentanın kopmasından sonra belli süre kanayan bir yara oluƒur. Bu kanama a‡ırsa veya 6 haftadan fazla sürerse doktorunuza gidiniz. Hamilelik döneminde karın ve kalça kasları oldukça yıprandı‡ı için eski duruma dönüƒmesi için jimnastik yapmak önemlidir. Bu, idrar tutma güçlü‡ünü veya ana rahmi sarkmasını en- detlenirse çocuk doktorunuza gidin veya Viyana belediyesinin bir ebeveyn danıƒma bürosuna baƒvurun. Bebe‡inizin henüz gece-gündüz ritmi oluƒmamıƒtır. Zamanla geceleri deliksiz uyumayı ö‡renecektir. Birçok anne uykusuzluk nedeniyle yorgun ve sinirli olur. 41 Bebek gelirse! ! ÖNERI Bebe‡iniz uyurken sizde uyuyun. £imdi yardıma ihtiyacınız olur! Aile üyelerinize veya bir kadın arkadaƒınıza yanınızda olmasını rica edin. Do‡umdan sonraki ilk süre sal iniƒ-çıkıƒlar aylarca sürerse do‡um sonrası bir depresyon (postpartal) mevcut olabilir. Bu kadınların % 10 – 20’ sinde oluƒur. Bebekler neden ba‡ırırlar Bebekler bize açlıklarını, susuzluklarını, yorgunluklarını ve a‡rılarını bildirmek için a‡larlar. Ailedeki gerilimler, sinirlilik, sabırsızlık bebe‡i huzursuz eder. Bebe‡iniz a‡ladı‡ında onu muhakkak kuca‡ınıza alarak sakinleƒtirin ve avutun. Ancak bebe‡iniz saatler boyunca ba‡ırır ve sakinleƒmezse yardım alın. Ba‡ırma ambülansına gitmek yararlı olur. Orada ba‡ıran bir bebe‡e nasıl davranmanız gerekti‡ini ö‡renirsiniz (Ek bölümüne bakınız). 0 DIKKAT! Bebekleri asla sarsmayın! Sarsma birçok a‡ır sa‡lık sorunu yaratır ve en kötü durumda bebe‡in ölümüne bile yol açabilir. Ruhsal durum de‡iƒiklikleri 42 Hamilelik ve do‡um yaƒamınızı de‡iƒtirir. Do‡umdan sonra üzgünseniz ve dokunaklıysanız ve oluƒan yeni durum nedeniyle kendinizi yenik hissediyorsanız bu gayet normaldir. Bu duygu- Depresyonu nasıl anlayabilirsiniz? n Kendinizi sürekli yorgun hissediyor musunuz? n Hiç birƒeyden hoƒlanmıyor ve zevk almıyor musunuz? n Çok gergin ve korkak mısınız? n Uyuyamıyor musunuz? n Konsantrasyon probleminiz mi var? Bu durumlarda muhakkak psikolojik destek almalısınız. Doktorunuzla, ebenizle veya çocuk doktorunuzla bu konuyu konuƒunuz. Danıƒma büroları adresleri ek bölümündedir. Do‡um sonrası resmi iƒlemler Çocu‡unuzun do‡umunun bir hafta içerisinda nüfus dairesine bildirilmesi gerekir. Orada çocu‡unuz için en önemli belgeler verilir: Nüfus ka‡ıdı, vatandaƒlık belgesi. Evlilik içinde do‡an çocuklar babasının veya annesinin vatandaƒlı‡ını alır. Evlilik dıƒı do‡an çocuklar annenin vatandaƒlı‡ını alır. Avusturya vatandaƒı olma- 43 Bebek gelirse! yanlar bunu – genellikle pasaportla-ilgili konsoloslukta onaylatmalıdır. Bebe‡in anne babası evli de‡ilse bunun dıƒında babalı‡ı tanıma belgesi mevcuttur. ! BILMEKTE FAYDA VAR Nüfus ka‡ıdı, vatandaƒlık belgesi, pasaport, kimlik kartı çıkartılması için do‡umdan 2 yıl sonrasına kadar harç parası ödenmez. 2. önemli adım ikametgah bildirimidir. Bu bildirim nüfus dairesindeki bildirimde aynı anda yapılabilir. Bazen tüm bu formaliteler lohusa istasyonunda da halledilebilir. Hastanedeki sosyal uzmandan bilgi alınız. ! ÖNERI Eƒinize veya aile fertlerinizden birinden bu resmi iƒlemleri halletmesini rica edin. Konuyla ilgili daha fazla bilgiyi internette www.help.gv.at adresinden bulabilirsiniz. Aile yardımı (çocuk parası) 44 Ebeveynler her çocuk için çalıƒma ve gelirlerinden ba‡ımsız olarak aile yardımı çocuk parası) alır. Ebeveynlerin ve çocu‡un aynı evde oturması ve hayat merkezinin Avusturya’da olması gerekir. Çocuk parası çocu‡un yaƒına ve çocuk sayısına ba‡lı olarak de‡iƒir ve de 2 ayda bir ödenir. Do‡umdan sonraki ilk süre Çocuk parasını ve çocuk ek yardım parası için ba‡lı oldu‡unuz vergi dairesine veya do‡rudan internet üzerinden (www.finanzonline.at) baƒvuru yapabilirsiniz. Çocuk parasını öncelikli olarak anne alır. Dilekçe için nüfus (do‡um) ka‡ıdı, çocu‡un ve kendi ikametgah bildiriminiz gereklidir. Çocuk bakım parası Çocuk bakım parasına çocu‡unuzun do‡umundan itibaren baƒvurabilirsiniz. Bu para „haftalık para“ ödemesinden hemen sonra ödenmeye baƒlar. Bunun için hastalık kasasına (Krankenkasse) baƒvurmanız gerekir. Çocuk bakım parasının 5 çeƒidinden seçim yapabilirsiniz. Toplam 4 götürü model ve 1 gelire ba‡ımlı model bulunur: n Götürü modeller daha önceki iƒinizden ba‡ımsız olarak sunulur: 436 ile 1000 Euro arasında bir götürü miktar ödemesi yapılır. Miktar kaç ay çocuk bakım parası almanıza göre de‡iƒir. Anne ve babanın de‡iƒmeli olarak çocuk bakım parası almaları halinde bu süre en fazla 36 ay, en kısa 14 aydır. n Gelire ba‡ımlı çocuk bakım parası modelinde do‡umdan önceki 6 ay içerisinde aralıksız bir 45 Bebek gelirse! gelir elde ediyor olmanız gerekir. Bakım parası net gelirinizin % 80’i oranındadır. Aylık en az 1000 Euro, en fazla 2000 Euro’dur. Anne babanın de‡iƒmeli halde alması halinde bu süre 14 aydır. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgileri #ƒçi Odalarının „Çocuk Bakım Parası“ broƒüründe bulabilirsiniz (Ek bölümüne bakınız). ! BILMEKTE FAYDA VAR Ekonomi-Aile ve Gençlik Bakanlı‡ının internet sayfasında (ek bölümüne bakınız) çocuk bakım parası karƒılaƒtırma hesaplayıcısı mevcuttur. Bu size ilk opsiyonun seçiminde yardımcı olur. Orada gelir etme sınırlarına iliƒkin bilgiler de bulabilirsiniz. 0 DIKKAT! 5 modelden birine karar vermeniz gerekir ve daha sonra temel olarak baƒka bir opsiyona geçemezsiniz! Bu karar her iki ebeyven için ba‡layıcıdır. Çocuk bakım parası alınması sırasında ebeveynler arasında de‡iƒim en fazla iki defa mümkündür. Çocuk bakım parası alırken çalıƒmanız halinde belli bir miktar kazanma hakkınız bulunur. Ebeveyn do‡um izni 46 Normal olarak do‡umdan 8 hafta sonra anne koruma son bulur. Sezeryanla do‡um, birden fazla çocuk do‡umu veya erken do‡um halle- Do‡umdan sonraki ilk süre rinde bu süre do‡um sonrası 12 veya 16 hafta sonrasında baƒlar. Hemen sonrasında ebeveyn do‡um izni (çalıƒmadan muaf tutulma) veya ebeveyn bölüƒümlü do‡um izni almak isterseniz annelik korumanın geçerli oldu‡u süre zarfında bunu iƒvereninize bildirmek zorundasınız. Do‡um iznini kullanmak isterse bu eƒiniz için de geçerlidir. Do‡um izninin veya ebeveyn do‡um izninin ne kadar sürece‡ini de bildirmek zorundasınız. #ƒçi Odaları bunun için örnek bir yazı hazırlamıƒtır (Ek bölümüne bakınız). Ebeveyn do‡um izninin bölüƒülmesi Anne ve babanın ebeveyn do‡um izni hakkı vardır. Do‡um izni alan anne veya babanın çocukla aynı evde oturuyor olması gereklidir. Ancak ebeveynler aynı anda do‡um izni yapamaz (bunun istisnası ilk de‡iƒimle çakıƒan bir aydır). Ancak do‡um iznini iki kez bölüƒme imkanınız bulunur. #zni de‡iƒerek kullanmanız gerekir. Bir izin dönemi en az 2 ay sürmelidir. Baba da do‡um izni yapmak isterse bunu do‡um izniniz bitmeden en geç 3 ay önce 47 Bebek gelirse! yazılı olarak bildirmelidir. #ƒten çıkartma yasa‡ı do‡um izni bildiriminden itibaren geçerlidir ve bildirim en erken do‡um izninden 4 ay önce yapılabilir. Do‡um iznini en fazla çocu‡unuz 2 yaƒını doldurana kadar kullanabilirsiniz. Yani çocu‡unuzun 2. do‡um gününde tekrar iƒe gitmek zorundasınız. #ƒten çıkarma yasa‡ı daima do‡um izni sonrasındaki 4. haftanın sonuna kadardır. #ƒyerinize baƒlangıçta daha az do‡um izni kullanaca‡ınızı bildirmiƒseniz do‡um iznini sadece bir defa uzatabilirsiniz. Kural olarak bu uzatmayı ilk olarak bildirdi‡iniz do‡um izni süresinden bitiminden en az 3 ay önce bildirmeniz gerekir. 0 DIKKAT! De‡iƒiklikleri daima yazılı yapmanız gerekir. Ebeveynlerin parttaym çalıƒması 48 20’den fazla çalıƒanı olan iƒletmelerde çocu‡un 7. do‡um gününe kadar parttaym çalıƒma hakkı vardır. Bunun için iƒletmede en az 3 yıldır çalıƒıyor olmanız gerekir. Ebeveyn parttaym çalıƒma hakkına hem anneler hem de babalar Do‡umdan sonraki ilk süre sahiptir. Bunun baƒlangıcını, süresini ve ne kadar iƒ saati azaltılaca‡ını parttayma girmeden en az 3 ay önce yazılı olarak bildirmeniz gerekir. #ƒçi Odaları bunun için örnek bir yazı hazırlamıƒtır (Ek bölümündeki #ƒçi Odaları internet sayfasına bakınız). ! BILMEKTE FAYDA VAR Do‡um izni sırasında iƒe baƒlamanız üzerine kafa yorun, üstlerinizle ve çalıƒma arkadaƒlarınızla iliƒkide olun. Böylelikle geliƒmeleri ö‡renir ve iƒe uyum göstermeniz daha çabuk olur. Parasal destekler Viyana belediyesi (MA11) geliri düƒük yeni do‡an çocukları olan ailelere bu zor yaƒam koƒullarında aile ek yardımı ile destek verir (Ek bölümüne bakiniz). Caritas, Volkshilfe ve Hilfswerk Österreich gibi yardım organizasyonları hastanede bulunulan sürede ve ilk haftalarda ev iƒlerinde ve de çocuk bakımında yardımcı olur. Bu aile yardımının masrafları belli koƒullarda tamamen veya kısmen karƒılanabilir. Yalnız yaƒayan geliri düƒük anneler, babalar ve aileler belli koƒullarda (götürü ödenen) çocuk bakım parasına katkı yardımı alırlar. 49 Çocu‡un muayeneleri Bebek gelirse! Bunun ötesinde zor durumda olan aileler fonu mevcuttur. Bu fon do‡masından kendi sorumlu olunmayan ma‡duriyet durumunda yardıma ihtiyacı olan ailelere bir defalık geçiƒ yardımı yapar. Yardım ve zor durumda olan ailelere katkı hakkında Aile Bakanlı‡ının aile servisinden bilgi alabilirsiniz (Ek bölümüne bakınız). Çocu‡un Anne-Çocuk Sa‡lı‡ı Karnesi muayeneleri Çocu‡unuzun 1. muayenesi temel olarak ilk yaƒam haftasında yapılmalıdır ve genellikle hastanede yapılır. Burada kalçaların ültrason muayenesi ve iƒitme testi uygulanır. 2. Anne-Çocuk Sa‡lı‡ı Karnesi muayenesi: 4. – 7. haftalar £imdi çocu‡unuzun kilosu, boyu, kafa ölçüsü alınır. Gözler muayene edilir ve ortopedik bir muayene (omurga, kalçalar, kollar, bacaklar ve ayaklar) yapılır. #lk aƒının da (Rota virüsü-#shal Aƒısı) ƒimdi yapılması gereklidir. Sa‡lık karnesinin en arkasında çocu‡unuzun aƒı çizelgesi bulunur. Buraya yapılan tüm aƒılar iƒlenir. 3. Anne-Çocuk Sa‡lı‡ı Karnesi muayenesi: 3. – 5. yaƒam ayları Bebe‡in koordinasyonları, duruƒu ve büyümesi kontrol edilir. 4. Anne-Çocuk Sa‡lı‡ı Karnesi muayenesi: 7. – 9. yaƒam ayları A‡ırlık, boy, kafa ölçüsü yanında doktorunuz çocu‡unuzun hareketlerinde bir bozukluk olup olmadı‡ına bakar. Kalp ve akci‡erler dinlenir. Çeƒitli reaksiyonlar üzerinden ruhsal geliƒim izlenir. Bu muayenenin a‡ırlık noktalarından birisi kulak-burun-bo‡az muayenesidir. 51 Bebek gelirse! 5. Anne-Çocuk Sa‡lı‡ı Karnesi muayenesi: 10. – 14. yaƒam ayları Bu muayenede dıƒ cinsel organlar, refleksler, kalp ve nefes fonksiyonları muayene edilir. Bu sürede önemli olan, çocu‡unuzun iƒitme, görme kabiliyeti ve konuƒmasıdır. Çocu‡un yeni becerilerine özellikle dikkat edilir: emekleme, oturma, yürüme deneyleri ve benzerleri gibi. 0 DIKKAT! 5. muayeneden sonra hastalık kasasından (Krankenkasse) bir mektup alırsınız. Buna göre çocu‡unuzun 18. yaƒam ayına kadar 10 anne-çocuk sa‡lı‡ı karnesi muayenelerini kanıtlamanız gerekir. Bu, çocuk bakım parasını tam alabilmeniz için önemlidir. Di‡er 4 anne-çocuk sa‡lı‡ı karnesi muayeneleri çocu‡unuzun ilkokul sa‡lık muayenesine kadar yapılır. Bunları çocu‡unuzun iyili‡i için yaptırınız. Nerelerden destek alabilirsiniz Ek – Nerelerden destek alabilirsiniz Do‡um klinikleri • Geburtskliniken Allgemeines Krankenhaus – AKH 1090 Viyana Währinger Gürtel 18–20 T: 01/404 00-2848 Do‡u Sosyal Tıp Merkezi – Donauspital • Rudolf Vakfı Hastanesi • Krankenanstalt Rudolfstiftung 1030 Viyana Juchgasse 25 T: 01/711 65-4712 – Donauspital Yukarıda belirtilen hastanelerde Türk tercümanları da mevcuttur! 1220 Viyana Langobardenstraße 122 T: 01/288 02-3850 Rudol Vakfı Hastanesi Semmelweis Kadın Klini‡i • Sozialmedizinisches Zentrum Ost Güney Sosyal Tıp MerkeziKaiser Franz JosefHastanesi • Sozialmedizinisches Zentrum Süd – Kaiser Franz Semmelweis Frauenklinik der Krankenanstalt Rudolfstiftung 1180 Viyana Bastiengasse 36–38 T: 01/476 15-3911 Josef-Spital 1100 Viyana Kundratstraße 3 T: 01/601 91-4736 oder -4750 52 Hietzing Hastanesi • Krankenhaus Hietzing 1130 Viyana Wolkersbergenstaße 1 T: 01/801 10-2294 53 Ek Nerelerden destek alabilirsiniz Wilhelminen Hastanesi • Wilhelminenspital 1160 Viyana Montleartstraße 37 T: 01/491 50-4701 Viyana Bölge Hastalık Kasası Hanusch Hastanesi • Hanusch Krankenhaus der WGKK 1140 Viyana Heinrich-Collin-Straße 30 T: 01/910 21-848 55 St. Josef Hastanesi • St. Josefs-Krankenhaus 1130 Viyana Auhofstraße 189 T: 01/878 44-0 Göttlicher Heiland Hastanesi • Krankenhaus Göttlicher Heiland Burada aynı zamanda Young Mum-Hamile Teenagere Eƒlik Servisi de bulunur. 1170 Viyana Dornbacher Straße 20–28 T: 01/40 08 80 54 Hamileler için danıƒma ve servisler • Beratung und MA 15 Aile Ebeleri • Angebote für Schwangere 1030 Viyana Thomas-Klestil-Platz 8/2 T: 01/4000-876 37 für Schwangerschaft, Geburt 1150 Viyana Geyschlägergasse 2–12 T: 01/982 25 00 1070 Viyana Zollergasse 37 T: 01/523 17 11 www.nanaya.at Semmelweis Kadın Klini‡i Kadın Sa‡lık Merkezi • Frauengesundheitszentrum FEM in der Semmelweis-Frauenklinik 1180 Viyana Bastiengasse 36–38 T: 01/476 15-5771 www.fem.at Wilheminen Hastanesi FEM Ebeveyn Klini‡i • FEM Elternambulanz im Wilhelminenspital 1160 Viyana Montleartstraße 37 T: 0650/546 30 66 Yabancı diller: Türkçe, #ngilizce Güney Sosyal Tıp Merkezi FEM Kadın Sa‡lı‡ı Merkezi • Frauengesundheitszentrum FEM Süd im Sozialmedizinischen Zentrum Süd 1100 Viyana Kundratstraße 3 T: 01/601 91-5201 Yabancı diller: Arapça, Boƒnakça-SırpçaHırvatça, #ngilizce, Fransızca, Türkçe www.fem.at Familienhebammen der MA 15 NANAYA – Hamilelik, Do‡um ve Çocukla Yaƒam Merkezi • NANAYA Zentrum und Leben mit Kindern 1200 Viyana Dresdner Straße 73 T: 01/331 34-202 79 1220 Viyana Langobardenstraße 128/12 T: 01/285 45 37 Yabancı diller: Türkçe kurslar Bireysel danıƒma: #ngilizce, Persçe, Lehçe, Türkçe www.wien.gv.at/ma15/ hebammen.htm Ebe merkezi – Serbest Ebeler Derne‡i • Hebammenzentrum – Verein freier Hebammen 1090 Viyana Lazarettgasse 8/1B/1 T: 01/408 80 22 Yabancı diller: Ingilizce, Fransızca, Italyanca, Ispanyolca, Türkçe www.hebammenzentrum.at Hamile kadınlar, anneler ve ebeveynler için hizmetler • Angebote für schwangere Frauen, Mütter und Eltern Viyana Belediyesi EbeveynÇocuk Merkezleri • Eltern-KindZentren der Stadt Wien (Anne-Baba okulu, Ebeveyn danıƒma, Bireysel danıƒma, Bebek Buluƒması ve bunun haricinde tıbbi danıƒman, MA15 çocuk doktorları tarafından aƒı vurulması ve muayene) MA 11 Servis telefonu: 01/4000-8011 Ebeveyn-Çocuk Merkezi telefonlarını ƒurada bulabilirsiniz: http://www.wien.gv.at/ menschen/magelf/service 55 Ek Nerelerden destek alabilirsiniz Kriz durumlarında yardım • Hilfe bei Krisen Sosyal Psikiyatri Acil Servisi • Sozialpsychiatrischer Notdienst T: 01/313 30 Kriz Müdahele Merkezi • Kriseninterventionszentrum 1050 Viyana Ambulatorium Wiedner Hauptstraße 105 T: 01/880 10-1480 SMZ Baumgartner Höhe – Do‡um sonrası Psikiyatri Özel Ambulansı (Do‡um sonrası depresyon halleri için) • SMZ Baumgartner AKH-Uyuƒturucu Klini‡i • Höhe – Spezialambulanz für AKH-Drogenambulanz perinatale Psychiatrie (bei 1090 Viyana Währinger Gürtel 18–20 T: 01/404 00-3547 Depression nach der Geburt) 1140 Viyana Baumgartner Höhe 1 Pav. 18/2 T: 01/910 60-218 20 T: 01/406 95 95 Viyana Belediyesi 24 Saat Kadın Acil Telefonu-£iddet halinde destek • 24-Stunden- Bebekle ilgili problemlerde yardım • Hilfe bei 1160 Viyana Montleartstraße 27 T: 01/491 50-2912 Viyana Belediyesi Geliƒim Teƒhisi • Entwicklungsdiagnostik der Stadt Wien (Çocu‡un geliƒim gecikmeleri ve farklı anormallikleri durumunda danıƒma ve muayeneler) MA15 – Viyana Sa‡lık Servisi / Gesundheitsdienst der Stadt Wien Baby-Care Ambulansı, Preyer Çocuk Hastanesi • 1100 Viyana Gellertgasse 42–48 T: 01/605 34-108 61 Problemen mit dem Baby Frauennotruf der Stadt Wien – Hilfe bei Gewalt T: 01/71 71 9 www.frauennotruf.wien.at Wilhelminen Hastanesi Ba‡ırma Servisli Bebek Psikosomatik Merkezi • Säuglingspsychosomatik mit Ba‡ımlılık durumlarında yardım • Hilfe bei Suchtproblemen Sigara içenler için telefon • Rauchertelefon T: 0810 810 013 www.rauchertelefon.at Anton Proksch Enstitüsü – Ba‡ımlılar Tedavi Merkezi • Schreiambulanz Wilhelminenspital Baby-Care Ambulanz Preyer’sches Kinderspital 1100 Viyana Schrankenberggasse 31 T: 01/601 91-2680 1180 Viyana Währinger Gürtel 141 T: 01/369 55 50 Göçmenler için danıƒma yerleri • Beratungsstellen für Migrantinnen Peregrina – Göçmenler E‡itim-Danıƒma ve Terapi Merkezi • Peregrina – Bildungs-, Beratungs- und Therapiezentrum für Immigrantinnen 1090 Viyana Währinger Straße 59 T: 01/408 33 52 Yabancı diller: Arapça, Ermenice, Boƒnakça, Almanca, #ngilizce, Fransızca, Kinyarwanda, Kirundi, Hırvatça, Sırpça ve Türkçe www.peregrina.at Beraber Ö‡renelim • Miteinander lernen – Kadınlar için E‡itim, Danıƒma ve Psikoterapi 1160 Viyana Koppstraße 38/8 T: 01/493 16 08 Yabancı diller: #ngilizce, Türkçe www.miteinlernen.at Anton Proksch Institut – Therapiezentrum zur Behandlung von 56 Abhängigkeiten 57 Ek Nerelerden destek alabilirsiniz LEFÖ – Göçmenler için danıƒmanlık, e‡itim ve destek • LEFÖ – Beratung, Bildung und Begleitung für Migrantinnen 1050 Viyana Kettenbrückengasse 15/4 T: 01/581 18 81 Yabancı diller: #ngilizce, Portekizce, #spanyolca www.lefoe.at kenversicherung – Diakonie und Rotes Kreuz 1230 Viyana Oberlaaer Straße 300–306 T: 01/589 00-847 www.amber.diakonie.at Hukuki ve sosyal sorunlar için • Rechtliche und soziale Fragen Orient Express – Kadınlar için danıƒmanlık, e‡itim ve kültür etkinlikleri • Orient Express – Beratungs-, Bildungsund Kulturinitiative für Frauen 1020 Viyana Hillerstraße 6/3–5 T: 01/728 97 25 Yabancı diller: Arapça, #ngilizce, Türkçe www.orientexpresswien.com 58 AMBER MED – Sigortası olmayan kiƒiler için ayakta tıbbi tedavi, sosyal danıƒmanlık ve ilaç yardımı – Diakonie ve Rotes Kreuz • AMBER MED – ambulante medizinische Versorgung, soziale Beratung und Medikamentenhilfe für Menschen ohne Kran- Vergi Daireleri • Finanzamt www.finanzonline.at Avusturya Resmi Daireler Kılavuzu • Wegweiser durch Wien – Servicehotline T: 01/501 65-0 www.arbeiterkammer.at Viyana Sosyal Telefonu • SozialRuf Wien T: 01/533 77 77 www.sozialinfo.wien.gv.at MAG ELF – MA 11’ in Servis Telefonu • Servicetelefon der MA 11 01/4000-8011 Ekonomi, Aile ve Gençlik Bakanlı‡ı Aile Servisi • Familienservice des Bundesministeriums für Wirtschaft, Familie und Jugend T: 0800 240 262 www.bmwfj.gv.at Weiterführende Broschüren und Links Ämter und Behörden in Österreich Viyana #ƒçi OdalarI • Arbeiter- www.help.gv.at kammer Wien Sosyal #ƒler Bakanlı‡ı Merkez Çalıƒma Müfettiƒli‡i • Zentralarbeitsinspektorat im Sozialministerium #ƒçi Odaları Viyana – Servis Telefonu • Arbeiterkammer (AK) Yardımcı di‡er broƒürler ve internet adresleri • T: 01/711 00-6410 oder 01/711 00-2187 Genea, Erzdiöse ViyanaCaritas • Genea, Caritas der Erzdiözese Wien – Sosyal ve hukuki danıƒmanlık 1050 Viyana Wiedner Hauptstraße 140 T: 01/545 32 98 Yabancı diller: Boƒnakça /Sırpça/Hırvatça, #nglizce www.caritas-wien.at n Çocuk bakım parası / Kinderbetreuungsgeld n Ailenin takvimi / Elternkalender n Anne koruma ve Ebeveyn do‡um izni / Mutterschutz und Elternkarenz 01/501 65 401 no.lu telefondan veya www.arbeiterkammer.at /broschueren.htm adresinden istenebilir. Sa‡lık Bakanlı‡ı • Bundesministerium für Gesundheit n Bebe‡imiz geliyor / Unser Baby kommt n Hamileler için beslenme broƒürü / Die österreichische Ernährungsbroschüre für Schwangere n Aƒı broƒürü / Impfbroschüre 0810-81 81 64 no.lu telefondan veya [email protected] www.bmg.gv.at internet adresinden istenebilir. 59 Ek Notlar Avusturya Ebeler Birli‡i • Österreichisches Hebammengremium n Ebeler Birli‡inin broƒürü / Hebammenbroschüre 01/595 45 37 no.lu telefondan veya www.wien.hebammen.at adresinden istenebilir. Kadın Sa‡lı‡ı Viyana Programı • Wiener Programm für Frauengesundheit n Hamilelikte sigara içme ve alkol / Rauchen und Alkohol in der Schwangerschaft 01/4000-87162 no.lu telefondan veya frauengesundheit@ ma15.wien.gv.at internet adresinden istenebilir. 60 61 #mpressum: Medya sahibi: FEM Süd ve Kadın Sa‡lı‡ı Viyana Programı – MA15 – Viyana Sa‡lık Servisi. #çerikten sorumlu olan: ao. Univ.Profin Drin Beate Wimmer-Puchinger, Thomas Klestil-Platz 8/2, 1030 Viyana. T: 4000-871 62. Araƒtırma ve metin: Maga Özlem Akar. Redaksiyon: Maga Özlem Akar & Maga Hilde Wolf, Kadın Sa‡lı‡ı Merkezi FEM Süd ve Maga Alexandra Grasl, Kadın Sa‡lı‡ı Viyana Programı. Lektörlük: Capito – Barrierefreie Information. Layout: Maga Gisela Scheubmayr/subgrafik. Coverfoto: © iStockphoto. Fotoraflar: © iStockphoto, Shutterstock. Baskı: offset5020, 2011 Programımıza iliƒkin ayrıntılı bilgileri, sayısız kadın sa‡lı‡ı konularına ve etkinliklerimize iliƒkin bilgileri internet sayfamızda bulabilirsiniz. Sa‡lı‡ınız. Programımız. Sizler için bu telefonda ulaƒılabilir durumdayız: 01/4000-871 62 @ [email protected] i www.frauengesundheit-wien.at Viyana Kadın Sa‡lı‡ı Programının tüm broƒürlerini internet sayfasından indirebilir veya aƒa‡ıda belirtilen adreslerden ücretsiz olarak sipariƒ edebilirsiniz. 64 Wiener Programm für Frauengesundheit
