Dr. Emre BALIBEK

KAMU BORÇ İDARESİNDE
OPERASYONEL RİSK VE
İŞ SÜREKLİLİĞİ YÖNETİMİ
Dr. Emre BALIBEK
Genel Müdür Yardımcısı
Hazine Müsteşarlığı
Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü
E-posta: [email protected]
İÇERİK
• Hazinede Borç ve Risk Yönetimi
• Hukuki Altyapı
• Borç Yönetiminde Riskler
• Komiteler (organizasyon şeması)
• Operasyonel Risklerin Yönetimi
• Organizasyon Yapısı
• Nasıl Yönetiyoruz?
• Yapılan Uygulamalar
• Acil Durum ve İş Sürekliliği Planı
• Nedir ve Neden Gereklidir?
• Planın Oluşturulma Aşaması
• Yapılan Uygulamalar
2
Hazinede Borç ve Risk Yönetimi
3
Neden Risk Yönetimi?
• Uluslararası piyasalarda giderek artan değişkenlik
• Finansal piyasalardaki küreselleşme (risk olgusu ve
risk ölçüm yeteneğinin arttırılması gereği)
• 2001 krizi sonrası kamu borç stokunun
borçlanmasının maruz kaldığı risklerin artması
• Kamu borçlanmasına
getirilmesi gereği
orta-uzun
ve
vadeli perspektif
4
Borç Yönetiminde Hukuki Çerçeve
Borç yönetiminin amaçlarının belirlenmesi
Borçlanma otoritesinin tespiti
Temel ilkeler
4749 Sayılı “Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında
Kanun (2002):
•
•
•
•
•
Hazine Müsteşarlığı borçlanmadan sorumlu tek otorite olarak belirlenmiştir.
Borçlanma ve garanti limitleri
Temel ilkeler
• İç borçlanma
• Dış borçlanma
• Garanti verilmesi ve üstlenimler
• İkrazen verilen borçlar
• Alacakların tahsili
Borç yönetiminde organizasyonel yapı
Borç yönetiminde şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri
Borç ve Risk Yönetiminin Koordinasyonu ve Yürütülmesine İlişkin Esas ve
Usuller Hakkında Yönetmelik (2002)
5
Borç ve Risk Yönetiminin Organizasyon Yapısı
DEVLET BAKANI
MÜSTEŞAR
BORÇ ve RİSK YÖNETİMİ KOMİTESİ
KAMU FİNANSMANI
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
NAKİT VE İÇ BORÇ YÖNETİMİ GENEL MÜDÜR YARDIMCILIĞI
(Ön Ofis)
RİSK YÖNETİMİ GENEL MÜDÜR YARDIMCILIĞI
(Orta Ofis)
ALACAK VE BORÇ İŞLEMLERİ GENEL MÜDÜR YARDIMCILIĞI
(Arka Ofis)
6
Operasyonel Risklerin Yönetimi
7
Borç Yönetimi Organizasyon Yapısı
8
Operasyonel Risk Yönetimi
Tanımı:
Borç yönetiminde operasyonel risk, borçlanmanın ilk aşamasından ödemelerin
yapıldığı son aşamaya kadar borç yönetimi ile ilgili aktivitelerin tümüne ilişkin
olarak oluşabilecek potansiyel kayıpları ifade etmektedir.
Amacı:
Operasyonel risklerin bazılarının kontrol altına alınarak ortaya çıkma
olabilirliklerinin düşürülebilmesi sonucu iş süreçlerinin en az hata ile
sonuçlanmasını sağlayabilecek bir çalışma planının oluşturulması
Faktörleri:
• iş süreçleri,
• koordinasyon ve iletişim,
• dışsal faktörler,
• kaynakların yönetimi (personel riski, kurumsal risk),
• teknik altyapı ya da bilgi sistemleri (teknoloji riski),
• yasal risk
9
Operasyonel Risk Yönetimi Süreçleri
İş Süreçlerinin
Analizi
Risklerin
Tanımlanması,
Değerlendirilmesi,
Ölçülmesi
Yeni Risk
Yönetimi
Stratejileri
Yönetim
Politikalarının
Oluşturulması
Performans
İzlemesi ve
Politikalarla
Uyumu
Risk Yönetimi
Odaklı İş
Süreçlerinin
Geliştirilmesinde
Devamlılığın
Sağlanması
10
Operasyonel Risk Yönetimi İşlemleri
Operasyonel risklerin
tanımlanması
Strateji
Ölçülmesi
Olabilirlik
Amaç
Risk İştahı
Etki
Risk Profili Tablosu
OPERASYONEL RİSK
YÖNETİMİ
Risk
Bülteni
Yeni Kontrol
Mekanizmaları
Uygun yönetim stratejilerinin
geliştirilmesi
Hata
Raporları
İzleme
Raporları
Raporlama ve
sürekli izleme
11
Operasyonel Risk Yönetimi Bilgi Sistemi
12
Acil Durum ve İş Sürekliliği Planı
13
Nedir? Neden Gereklidir?
İş Sürekliliği Nedir?
• İş Sürekliliği, bir kuruluşun, yaşamını etkileyebilecek her türlü kesinti
durumunda kritik iş fonksiyonlarının sürekliliğini sağlayan bir
metodoloji olarak tanımlanmaktadır.
• İş Sürekliliği Planı, olası bir kriz anında ilk müdahaleyi
gerçekleştirmek için gerekli olan aksiyonları ve stratejileri içeren bir
kaynaktır.
İş Sürekliliği Neden Gereklidir?
• İş Sürekliliği Planı, bir kuruluşun herhangi bir beklenmedik durumda
öncelikle kritik iş süreçlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için
gereklidir.
14
Planın Oluşturulma Aşaması
• Genel Müdürlüğümüzde iş analizi ve iş sürekliliği çalışmalarına 2011
tarihinde başlanmıştır.
• Yurtiçi ve yurtdışı örnek uygulamalar incelenmiş ve sonuçlar Nisan 2011’de
üst yönetime sunulmuştur.
• Mayıs 2011’de Hazine Müsteşarlığı bünyesinde “İş Sürekliliği Yönetimi
Komitesi” oluşturulmuş ve pilot birim olarak borç yönetiminden sorumlu
Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü (KAF) seçilmiştir.
• KAF kritik süreçlerinin ve acil durum senaryolarının belirlenmesi amacıyla
Genel Müdürlük bünyesinde “Borç Yönetimi Acil Durum Anketi” adı altında
bir anket düzenlenmiştir.
• Anket sonucunda borç, alacak ve nakit yönetimine ilişkin
senaryoları ve kritik iş süreçleri belirlenmiştir.
acil durum
• KAF Acil Durum ve İş Sürekliliği Planı (ADİSP) hazırlanarak Eylül 2011
tarihinde düzenlenen İş Sürekliliği Komitesine sunulmuştur.
15
KAF ADİSP Anketi
Hazine'nin itibarı, finansal veya yasal açıdan süreklilik arz etmesi gereken “kritik iş
süreçleri”
Kritik iş süreçlerinde iletişimde olunması gereken kurum içi veya kurum dışı
birimler ve kurumlar
Anket Soruları
Süreçlerin tolere edilebileceği maksimum zaman aralığı ve doğuracağı sonuçlar
Faaliyet sürekliliğini etkileyebilecek temel girdiler, unsurlar ve riskler.
Kritik süreçlerin yürütülmesinde gerekli personel sayısı, acil bir durumda söz
konusu süreçler için gerekli minimum personel ihtiyacı ve teknik gereksinimler
Herhangi bir afet durumunda faaliyetlerin sürdürülmesini görevini üstlenecek
birim/kurum önerileri
Senaryo önerileri
Anketin Oluşturulması
Birimlerden Alınması
Anketin Analiz
Edilmesi ve Sonuçlar
16
TAIEX Projesi
Eylül 2011’de, Hazine Müsteşarlığında, TAIEX desteği çerçevesinde İngiltere ve
Fransa’dan gelen danışmanlar ile
“ İç Kontrolün Sağlanması Amacıyla Borç Yönetimi Ofislerinde İş Analizi ve İş
Sürekliliği Yönetimi ”
adlı bir Çalıştay düzenlenmiştir.
Çalıştayın kapsamı;
•
Borç Yönetiminde İç Kontrol Kavramları
• Borç Yönetiminde İş Süreçleri Yönetimi Kavramları
• Kritik İş Süreçlerini Tanımlama Yöntemleri
• Süreç Tanımlamaları, Risk ve Risk Kontrol
• İş Süreçlerinin Geliştirilmesi ve Analizi (teknik ve metodlar)
• İş Süreçlerinin Geliştirilmesinde Bilgi Teknolojileri Kullanımı
• Performans Geliştirme Teknikleri
• Borç Ofislerinde Acil Durum ve İş Sürekliliği Planı
17
Yapılan Çalışmalar
• Acil durum ve kritik süreçlere ilişkin farkındalık yaratılarak, kritik süreçlerin
yönetimine ilişkin çalışma başlatıldı.
• Kurum üst yönetiminin başkanlığında bir İSP (İş Sürekliliği Planı)
organizasyonu oluşturuldu. (Koordinasyon Komitesi, çalışma grupları)
• Borç yönetimi kapsamındaki iş süreçleri tanımlandı ve kritik iş süreçleri ve
ilgili personel belirlendi.
• Kritik Süreçlere ait İş Akış Şemaları hazırlandı.
• Bir felaket anında iş süreçlerinin aksamadan devamını sağlanması
amacıyla “İş Süreklilik Planı Kılavuzu” hazırlandı.
• Borç yönetimi sürecinde irtibat halinde bulunulan birim ve kurumların tespit
edilerek bir felaket durumunda onları da kapsayacak bir plan konusunda
bilgilendirme yapıldı.
• Acil durumda kullanılmak üzere iki adet yedek operasyon merkezi
hazırlandı.
• ADİSP çerçevesinde, teknik altyapısı tamamlanmış olan yedek merkezlerin
çalışma koşullarına uygunluğunun kontrolü amacıyla tatbikatlar düzenlendi.
18
İş Sürekliliği Planı Kapsamında Alınan Önlemler
• İletişim araçları
• Gizli veya hukuksal anlaşmaların / dokümanların korunması
• Bilgi teknolojileri
• Yedek güç kaynakları
• İkincil merkezler
• Tatbikatlar
19
OPRisk ve Acil Durum Organizasyon Yapısı
Operasyonel Risk &
İş Sürekliliği YönetimYapısı
Borç ve Risk Yönetimi
Komitesi
İç Kontrol ve Risk Yönetimi
Yönlendirme ve
Koordinasyon Komitesi
KAF Üst Yönetim Komitesi
KAF İç Kontrol ve Risk
Yönetimi Grubu
Operasyonel Risk Yönetimi
Şubesi
• Müsteşar
• Müsteşar Yardımcıları
• Genel Müdürler
• Müsteşar Yardımcısı
• Hazine Üst Düzey Birim
Yöneticileri
• KAF Genel Müdürü
• KAF Genel Müdür Yardımcıları
• KAF Risk Yönetimi Genel Müdür
Yardımcısı
• KAF Daire Başkanları
• KAF OPRY Şube çalışanları
20
Kazanımlar
• KAF personelinde risk farkındalığı yaratıldı
• Riskler etkin bir şekilde yönetilmeye başlandı
• Üst yöneticilerin risk
uyarılması sağlandı
öncelikleri
konusunda
erken
• Hata sayılarında azalma oldu
• Diğer ilgili birim yöneticilerinde de risk farkındalığı oluştu
• Herhangi bir acil durumda iş sürekliliğin sağlanmasına
yönelik planlamalar tamamlandı
21
KAMU BORÇ İDARESİNDE
OPERASYONEL RİSK VE
İŞ SÜREKLİLİĞİ YÖNETİMİ
Daha Ayrıntılı Bilgi İçin:
Yıllık Kamu Borç Yönetimi Raporu 2010-2013
www.hazine.gov.tr
Raporlar / Kamu Borç Yönetimi Raporu / Yıllık KBYR
E-posta: [email protected]
22