Project Book

LET’S SHARE OUR
PROBLEMS
2013-2015
REGIONAL PARTNERSHİP PROJECT
2013-1-TR1-COM13-48774-1
TURKEY
ROMANIA
SUMMARY
1- Coordinator partner region 1- Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü
1.A Turkish management team
1.B Partners and implementation teams
2- Coordinator partner region 2 – Casa Corpului Didactic ”Spiru Haret” Iași, România
2.A Romanian management team
2.B Partners and implementation teams
3- Goal and Objectives of the Project
3.A Main objective
3.B Concrete objectives of the partnership of the project
4- Framework of the Project
4.A DÜZCE
4.B IAȘI
5- Düzce Provincial Directorate of National Education
6- Teacher Training Center Spiru Haret Iasi
7- Motivation for selection of this specific target group, the direct and indirect beneficiaries
8- Joint Activities
8.A Project management activities – establishing the project teams
8.B Target group selection
8.C Designing and using the work tools
8.D Training course for teachers
9- Coaching activities for students
10- Dissemination activities for the project and for the results of the project
11- Obtained results
12- Educational impact
13- Strategies and work methods
14 A- Test Results Applied to the Teachers/ Turkey
14-B- Test Results Applied to the Teachers/ Romania
15- Sample Program for the Children Living Apart From Parents
16- Photos
1- Coordinator partner region 1- Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü/Türkiye
1.A Turkish management team
İlyas Ayyıldız, Osman Aktan
1.B Partners and implementation teams
Mustafa Kemal Ortaokulu- Öznur Günesen
İsmet Paşa Ortaokulu- Şükran Arpaz Ünsal
Düzce Rehberlik ve Araştırma Merkezi- Mehmet Önemli, Kübra Damar
2- Coordinator partner region 2 – Casa Corpului Didactic ”Spiru Haret” Iași, România
2.A Romanian management team
Casa Corpului Didactic “Spiru Haret” Iaşi:
Simona Elena Vrânceanu
Silviu Iordache
Liliana Rujanu
Mihaela Șalariu
Ileana Savinescu
Lidia Andronache
Simona Eugenia Pîntea
2.B Partners and implementation teams
Inspectoratul Școlar Județean Iași - Gabriela Conea
Colegiul Tehnic de Transporturi și Construcții Iași - Mihaela Poroch
Colegiul Agricol și de Industrie Alimentară “Vasile Adamachi” Iași - Carmen Beatrice Zelinschi
Liceul Economic “Nicolae Iorga” Pașcani, Iași - Gheorghe Spiridon
Mitropolia Moldovei și Bucovinei, Sectorul de Misiune, Statistică și Prognoză Pastorală - Iulian
Negru.
3- Goal and Objectives of the Project

Creating a common strategy between regional and local partners in order to deal with
crisis situations of the students from the target group.
3.A Main objective

To increase competency of secondary school counsellors and teachers concerning the
problems of students between 11 and 14 years old that are living separately from their families.
3.B Concrete objectives of the partnership of the project

To create awareness about the problems of the students who are separated from their
families.

To increase the ability of psychological counsellors who work at secondary schools in
solving the problems of secondary school students.

To exchange the best practices of the other region concerning how to solve the students’
problem of living apart from their families.

To prevent students from having negative attitudes towards separation.

To raise awareness towards new life conditions after separation.

To support students in sharing both negative and positive feelings and ideas about
separation.

To help students to re-handle and adapt to conditions causing them to feel upset.

To present the different problems occurred as a consequence of separation from both
partner regions which have different cultures.

To disseminate the best applications which appear as results of the project in both
partner regions.

To provide an European dimension for schools by encouraging them for cross border
cooperation.

To build international cooperation between the institutions responsible for education.

To enhance the academic success of disadvantaged adolescents at the age of 11-18.
4- Framework of the Project
Description of the two regions of the partners and the description of the regional partner
organisations
4.A DÜZCE
Düzce is located in a region which is relatively in a good condition in terms of agriculture, trade,
industry and transportationwhere the literacy rate is over the average of Turkey (90%).
Following the earthquakesin 1999 the region faced serious social problems affecting especially
the children in the area, many children became orphans and in the post-earthquake period a
rise in the ratio of broken families was observed.
The marriages without ensuring job opportunities did not last long and separations came out
after a period of time. Regarding this, a recent study conducted in Düzce by Alptekin (2010)
shows that the divorce incidents are caused by economic problems in the ratio of %6. Moreover,
the impact of the changes in Düzce in the last 10 years on marriages is not limited to economic
problems. The other crucial reason for the increase of the number of broken families is related
to marriage of people from different origins and cultures following the migration flow to Düzce.
According to Alptekin's study (2010), divorce incidents resulting from cultural and opinion
differences are in the ratio of %25
In addition to what has been discussed above, this project also justifies its importance by
underlining the impact of separation on our students. According to official records of our
Directorate in 2012, there are 1649 students live apart from their families and stay in private and
state dormitories. The literature argues that the students whose parents are separated have
more psychosocial and academic problems than other students (Amato, 2001). This is verified by
our teachers in Düzce as well. Therefore, our teachers should be academically trained and they
should know how to approach their students who have family issues.
4.B IAȘI
The free movement of labour force in Europe has generated, apart from the positive effects on
the economy, a series of highly negative consequences from a social and educational point of
view. One of these effects is the migration of parents abroad in order to find a job. This has an
effect on children's education and family separations have serious social effects. At Iași county
level, we have signalled the emergence of this new process which tends to be a specific
phenomenon to this period, leading to dropout. Since 2002 different analysis of the causes that
lead to school dropout have revealed a new factor, namely parents going abroad to work. In
2003 - 2004 there were 10 such cases, in 2004 to 2005 there were 15 cases, and then the
number began to grow steadily. We wondered and concluded that if a number of children get to
be abandoned, then perhaps there is a fairly large number of children left without parental
supervision who are suffering in different ways.
And since all pedagogies place at the basis of a harmonious training and development of the
child's personality, the family education, the project highlighted the effect of this new
phenomenon namely the parents’ migration abroad that are coming from economically
disadvantaged areas, in order to obtain the necessary funds for having a decent life. This
phenomenon leads to separation of families with serious consequences in students’ school
dropout. This project aimed at reducing these effects which may otherwise lead to long term
social problems.
Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' Iași, regional partner 2, is an institution founded in 1971
having as its main objective the methodological, psycho-pedagogical, speciality and the inservice training for teachers as well as the informing, documentation and training in research
and cultural activities of the teaching staff. The institution has the role of developing teachers’
competences in order to deal and solve the problems that are being identified, in partnership
with Iași County School Inspectorate and Iași Psycho-Pedagogical Counselling Centre, regarding
students in the secondary education system. Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' Iași functions
as a centre of resource, innovation and examination in the continuous training of the didactic
staff, centre of development and implementation of secondary education teaching system
reform through specific means, initiation centre and organizing scientific and methodological
activities.
5- Düzce Provincial Directorate of National Education
Düzce Provincial Directorate of National Education (Düzce MEM) is a local authority that
embodies 1 provincial director, 2 deputy managers, 6 branch managers, 16 school inspectors
and 226 staff, 237 school administrators, 3123 teachers, 64702 students. Also, it includes 24
departments, 191 primary schools, 19 preschools, 3 private schools, 2 special needs education
centers, 32 high schools, 8 teacher hotels, 1 guidance and research center, 2 vocational
education centers, 8 lifelong learning centers.
Objectives of the Directorate:
 To enhance quality of education
 To reach quality standards in vocational education and lifelong learning
 To enhance quality of preschool and private education
 To provide all technological equipments for schools
 To develop new methods to keep up with age
 To make researches for education and conduct local and international projects
In the directorate there is a Research and Development Department. This department conducts
studies and local projects on educational science. Projects on educational science are; Family
Training Project, Peer Education Project, Character Development Project, From Grey to Rainbow
project, Role Model project, Rewarding the Quality in Education Project, My Operation My
School Project, Improving of Reading Culture Project.
Responsibilities of R&D Department:
 making strategic plans for education
 planning EU projects, monitoring and evaluating EU projects in the province.
 guiding and training other teachers about projects in the province
 making researches, analysing and developing about education and learning programs
 writing reports about researches
 making local researches about determining educational needs
6- Teacher Training Center Spiru Haret Iași
Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' Iași is an institution founded in 1971 having as its main
objective the in-service training-methodological psychopedagogical and of speciality – as well as
the informing documentation and training in research and cultural – education activities of the
teaching staff, in the secondary education. Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' IASI functions as
a centre of resource, innovation and examination in the continuous formation of the didactic
staff, center of development and implementation of preuniversitary teaching reform through
specific means, initiation center and organizing scientific and cultural activities, editing. Casa
Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' IASI has 1 branch and 31 centres of information/documentation:
The Pașcani branch of Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' Iași ensures the continuous
formation of the teachers in the area of Pascani. The institution also functions as an
information/documentation centre that offers school programmes, new publications and books
for different specialities.
Information /documentation centres: throughout whom we offer the teachers from the area the
possibility of having access to informative materials. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI is
a resources center, with innovation and expertise in continuous training of the teaching staff,
development and improvement center through specific ways, related to the reform in college
education and also initiator and organizer in scientifically, culturally and free time spending
activities. We work with people from rural areas, with disadvantaged people and with people
with special needs. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI has involved in many educational
project at national and European level. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI provides
training courses for all teachers especially the ones from the school with children with special
needs. We promote the project (leaflets spread to local actors, different educational institutions:
schools, high schools, parent's associations, etc);
 Organize international meetings in partner countries;
 Participate at the international meetings organized in partners countries;
 Identify the target group, trainers group;
 Elaborate informative materials for workshops;
 Provide materials to the partner who will create the website;
 Elaborate the intermediary and final reports to the National Agencies;
 Publication of studies/reports/books/teaching material resulting from the project
activities;
 Dissemination of results in the local community.
Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI has the mission to promote innovation and reforms,
to provide the framework for the primary and secondary teachers’ personal and professional
development for redefining the educational activity, which places the students at the centre of
the educational process, giving them the ability of adapting at the changes occurring at national
and European level. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI's main objective is to organise
activities for lifelong training and of scientific, methodical, cultural orientation for the primary
and secondary teaching personnel, according to the stipulations of the the Education Law nr.
1/2011.
The functions of the Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' Iași are:
 organiser of lifelong training programmes for the primary and secondary teaching
personnel and auxiliary personnel;
 resource, innovation and expertise centre for lifelong training for teaching personnel and
teaching managers;
 initiation centre and organiser of scientific, methodical, cultural activities;
 editing and disseminating books and publications;
 counselling for process management of personal and organisational development;
 organiser of free time activities (themes excursions, summer schools, festivities for
institutions/personalities, traditional reunions.)
7- Motivation for selection of this specific target group, the direct and indirect beneficiaries
Teachers have also signalled the emergence of difficulties they have to deal with due to fact that
the relationships between school and parents have become more complicated which is also valid
for the relationship between parents and their children. Studying the family structure, there
appears a problem by creating a false image on it. Although officially the family is complete, in
reality it is "absent" or "partially present" in the child’s education and care. The status of these
families needs to be looked at from a different perspective and with more care. Apparently the
child enjoys support from both parents. In reality the situation of such children is very similar to
that of the children whose parents are divorced. After the age of 15-16, the impact of separation
from parents affects children to a smaller extent. This is due to the adolescent’s capacity of
understanding and the consolidation of their emotional harmony to a great extent. At this age
they have already built some interests, values and attitudes that make them stronger in dealing
with change.
Moreover, teachers identifying this need have expressed their wish to develop their
competences by attending courses and activities that are training them how to handle such
situations.
8- Joint Activities
8.A Project management activities – establishing the project teams
The tasks for the Romanian partner, the coordinating organisation in Iași:
 To organize the project activities in Iași.
 To supervise the project activities and training programs in Iași.
 To coordinate the visits and make the necessary arrangements related to the visits.
 To share the information of all activities among partners in the region.
 To make analysis of the reports and drawing out the final conclusions.
 To disseminate the results in its own region.
 To carry out sustainability activities in its own region.
 To supply the necessary information and outputs to the Coordinator.
 To prepare the Monthly Activity Report (MAR) and share it with the project partners.
 To supply psychologist and guidance teachers for the project.
 To help the coordinator with the application of the project.
 To coordinate the training course for educators.
 To coordinate the production and printing of the educational support materials.
 To apply pre and post-tests to the students.
 To provide suitable ambiance for one-to-one sessions.
 To conduct activities according to the plan.
 To research about best practices about the issue and disseminate them.
 To organise one–day–seminar about research regarding the best practices in the field
during the Turkish delegation's mobility in Romania.
8.B Target group selection
 Choosing the students at risk who were included in the psycho-social support programme
by making use of the existing data about the children and their family provided by the schools.
8.C Designing and using the work tools (questionnaires, pre-tests, course curricula, Beier
sentence completion test,'a letter to the source of stress', media instruments, logo selection)
 Preparation of the pre-test: during the first mobility, a pre-test about how teachers treat
their students who live separated from their families was prepared together with the project
partners. (Annex 1)
 The application of pre-test on teachers. (Annex 2)
 The test which was applied on students by the coach teachers (ADHD in children and
adolescents and a behaviour disorder scale which is called DSM-IV-Based Child and Adolescent
Behaviour Disorders Screening and Rating Scale (T-DSM-IV-S)). (Annex 3)
 The test was applied on students by guidance teachers in one-to-one sessions where
privacy was seriously considered. The analysis of the tests was performed by SPSS. (Annex 4,5)
 Introduction meeting and writing a letter: introducing each other, objectives, plans, the
expectations of students were conducted in order to warm up the relationship between the
student and the coach teacher. This enabled them to trust each other. As a first assignment, the
teacher asked students to write a letter to their parents. This revealed the students' feelings
about the separation process that were not mentioned in one-to-one meeting. After reading the
letter, the teacher became more aware of the student's feelings. The letter was not sent to the
parents.
8.D Training course for teachers
Educating the educators: teachers, administrators and counsellor teachers from each school (30
participants in total) participated in a training programme which consisted of 40 hours of
lectures. By the time the educators completed the educational programme, they were ready to
take part in 'one to one sessions support programme for students from separated families' or
coming from families with parents left abroad. We are aware that different students from
separated families have different problems. However, the training programme for educators
aimed at including the general problems which might be faced by most children having family
issues.
Summary of the course

Coping with the negative effects of separation:
Getting to know students' different opinions on separation.
Helping the students in concretising emotions.

Adaptation of the children to a new place and environment:
Explaining the differences of the new living place which was changed because of separation. It is
going to be discussed with the participants that these kinds of changes should be evaluated as a
regular event in people's life.
Helping the participants to teach their students that getting used to new circumstances is part of
their development.
Explaining the students that they are still being loved even though there are some changes in the
external conditions (separation, remarriages, death of parents, etc).

Enabling the students to express their thoughts about living apart from their parents:
Giving examples regarding different thoughts and beliefs on separation and helping students to
get to know their thoughts and beliefs on the issue.
Helping students to make them better understand that people could have different point of
views.
Showing the students that there are many children who think that -even though it is not an
appropriate idea- they are the main reasons of their parents' separation.

Explanation of the feelings:
Making the students aware that they have right to state both their positive and negative
emotions and ideas.
Organising activities which motivates students to reveal their emotions in a more honest way in
their relationship with other people.

Introducing “problem solving” concept:
Assisting students for their efforts to understand other family members' ideas about separation.
Preparing the students for the circumstances which might cause sadness on the students.

Positive and negative opinions about myself:
Helping students to make them aware of their good characteristics and sharing these with other
people.
Providing the conditions where the students can get positive feedbacks and helping them to
improve their 'personality' concept.
Helping students to accept that they are good people even though they have family issues at
home.

Self-esteem development:
Emphasising the powerful features, taking risk, avoiding ourselves from negative labelling,
improving the skills about talking to ourselves and stopping thinking in a negative way. These
skills should also be supported by the idea that it is not always possible to develop perfect
behaviour in every condition.

Things that I like or dislike about myself:
Helping students to identify what they really like and do not like.
Telling students that other people's comments on themselves are not more important than their
own thoughts about themselves.

Everyone has their own responsibility:
All of us have different responsibilities in different areas. Some of us are not aware of their
responsibilities while some are. However, some people may still not fulfil their responsibilities as
much as it is expected.
Transforming some deeds, which are in our responsibility, into an applicable plan.

It means to be a friend:
Giving the students the opportunity to define what friendship means in their own words.
Showing the main aspects of friendship.
Showing students how to make new friends and how to get closer with their existing friends.

Reaching personal goals:
Emphasising the importance of goals for the students' success at school.
Motivating students to think about their short, middle and long term goals in their lives.

Stress management skills:
Improving students' capacity of dealing with stress.
Creating awareness about themselves.
Defining the concept of stress and putting forward its reasons.
Exploring the reasons of stress and becoming aware of the physiological changes on their bodies
during stressful moments.

Automatic negative opinions:
Talking about negative thoughts which are influential in the formation of stress.
Helping students to make them more aware of their responsibilities and their control on what is
happening around them.
Assisting students in order to motivate them to develop new ideas.

Breathing and relaxing exercises:
Sharing experiences concerning the physiological changes on body during stressful moments.
Listing the things that can be done in order to get rid of the tension occurred by physiological
changes during stressful moments.
Teaching breathing and relaxing exercises which help students to deal with stress.

Positive coping statements:
Emphasising the importance of effective communication as a mechanism to cope with stress.
Helping students to make them aware of the benefits of using 'I' message instead of using 'you'
message.
Helping students in developing an empathetical understanding.
Emphasising the importance of effective listening and giving feedback.

Recognition of hints of anger:
Becoming aware of situational, cognitive and physical hints which appear before anger reaction.
Helping students to identify the anger reaction patterns they show while they are angry.

Appropriate or inappropriate anger reactions:
Helping students to differentiate the appropriate and inappropriate anger reactions.
Teaching students the appropriate ways to express their anger.
Showing the students that the inappropriate anger reactions are actually useless reactions.

Coping statements for anger control:
Showing the students how our emotions can be affected by speaking aside about the
situation.
Helping students to use coping statements and control their anger.
Letting students to share their experiences concerning how they express their anger while
they are angry.
Telling students that our emotions do not originate from the situation but from our ideas
about the situation.
Encouraging students to change their opinions with the more positive ones in order to
control their anger.

I am responsible for myself:
Helping students to understand that everybody is responsible for their own opinions,
emotions and behaviours.
Encouraging students to accept their personal responsibilities which originate from their anger.
Explaining the test which is going to be applied on the children.(Annex 6)
9- Coaching activities for students organised by target group teachers together with experts in
the area of school counselling and orientation (meetings, scientific studies, case studies,
didactic activities, extracurricular activities, parents meetings)

There were held monthly meeting sessions for guidance research experts from the
university, school administrators and coach teachers. Privacy issues were taken into account
during the conversations in the meetings and students were called by their pseudonyms. Filling a
table about the change in students’ behaviour (Annex 7)
 To put the relationship between the students and their parents in order and arranging
meetings between the parents and coach teachers (permission from the parents concerning the
students' participation in the project will be gained).
 A 'one to one acquaintance meeting' was organised where coach teachers and the
students came together first time. In the meeting, the coach teacher introduced themselves. The
results of the test were not shared with the students in a direct way. (Annex 8)
 The programme that was followed in the next sessions was explained in brief. In order to
provide confidence, the meetings with the students were held in a conversational manner. Filling
in the student academic success table.(Annex 9)
 Helping the children to decide on short, middle and long term goals for their academic
and psycho-social development by taking into account the children's view.
 To follow the preparations for the national exams.
 At the end of each meeting, coach teachers and their students decided on the time and
date of the following meeting.
 To organise the relationship between the student and the school and to review the
students relationship with classroom teachers.
 After the guidance teacher evaluated the tests, they explained it to the relevant coach
teacher. Then, the coach teacher shared the results with the student.
 The students’ view on separation was discussed with the student. The student was asked
to write two more letters about separation, targeting his/her father and mother. The letter was
not sent to their parents. It was read by the coach teacher only. The coach teacher got some
help from the guidance teacher of the school while evaluating these two letters.
 Following the previous session, 'a letter to the source of stress' technique was employed.
The technique refers to how the stress started, what kind of physiological changes it led and in
which direction it advances, and how can it be ended. These points were discussed with the
student. The guidance teachers helped the coach teachers in conducting the technique.
 Strategies to cope with resources of stress were developed. Giving suitable reactions
towards stressful moments was explained to the student. Breath and muscle relaxation exercises
were taught and performed.
 I am responsible of myself: This meeting topic helped students to understand that
everybody is responsible for their own opinions, emotions and behaviours. The session
encouraged the students to accept their personal responsibilities which originate from their
anger. As an assignment, “book therapy” method was applied. In the following meeting, these
points below were discussed with the student.(Annex 10)
10- Dissemination activities for the project and for the results of the project
First of all, it is important to highlight that we are totally aware of the privacy issues related to
our students who benefited from the project. Therefore, all the publicity and dissemination
activities below were performed by taking into account the confidentiality of children's and their
families' privacy. In this context, the dissemination and use of results was as follows:
In the participating regions:
 The training course about how to solve the problems of students from separated families
was organised for educators.
 The results of project were disseminated in other schools from both regions and other
relevant institutions at national level (e.g. provincial directorates, the Ministry of National
Education and the Ministry of Family and Social Policies, orphanages, dormitories in each
country).
 The outputs of the project were published in the present book and the tools used were
gathered in the attached educational CD.
Other ways of dissemination:
 The results of activities were constantly shared with local media in each region.
 Booklets and leaflets were prepared and distributed posters were put up in public areas
to make people aware of the issue.
 Seminars and meetings were held to inform school counsellors, teachers, parents and
students in both regions.
 All the directorates in the countries of partner regions were sent emails about the
outputs of the project.
 A web site and a group in a social network were set up and all outputs were published
there to increase the publicity.( www.lesop.net)
 The project results and best practices were translated into English.
 The booklet about the results of the partnership Project is published in Turkish, English
and Romanian and sent to the relevant institutions.
Partners’ project meetings
11- Obtained outcomes
 The teachers who participated in the project developed their competences related to
communication and bonding with the students from the target group.
 Students developed skills related to problem solving in their lives and proved better
academic results and came to school on regular basis.
 There were published booklets and leaflets, there was created the project web site, there
were designed tests in order to identify the needs for professional development of the teachers
and the problems the students deal with.
12- Educational impact
The benefits and the impact of the project concern teachers, students, parents, local schools and
the local communities, country wide.
 Teachers and counsellors:
Educational activities helped teachers and other school personnel to better understand their
students’ problems and they gained awareness about children from separated families. School
counsellors got a better view of school administration after they observe good practices of
administration in the partner region.
 Students:
The students were aware that the problem they were facing was not something only they had.
Having been motivated, the students' academic success reached a better level. The results of this
project can be also useful for students whose parents are not officially divorced but living
separately or have to live apart because of different reasons (e.g. workplace, housing problems).
Moreover, the project was beneficial to better understand the problems of the students who live
in dormitories or in their relatives' places.
 Parents:
Parents gained awareness towards how to approach their children in case of separation and be
informed about how to use community services and other resources in case of difficulties with
children after separation. Parents understood the importance of cooperating with schools in
solving problems with children.
 Local schools:
After carrying out a successful project, the local schools gained a new vision and they could be
shown as a model school in the region.
 The project fostered European cooperation in school education in the following ways:
Project outputs increased the efficiency of education systems in Europe by contributing to the
formation of healthier children generation who gained the ability of coping with problems.
Accordingly, this leads the way in building a healthier society in European community. Therefore,
it can be argued that the project can be an example initiative for other schools in other regions
of Europe which will be an asset for European cooperation and a better education system.
Cooperation and communication strengthened the relationship among the schools in partner
regions. This project encouraged other schools in the region in constructing new partnerships
with other schools in Europe.
Best practices of solving negative impact of separation on children in education were shared and
disseminated on local and international level. In the long run, this will lead the way in building a
better society in Europe.
The activities carried on during the project determined an increased efficiency in the
cooperation between teachers/counsellors and students, contributing significantly to the
formation of life skills in students.
13- Strategies and work methods
Test, questionnaire, lecture, feedback, drawings, face to face interview were used. Moreover,
teachers identifying this need have expressed their wish to develop their competences by
attending courses and activities that are training them how to handle such situations.
First of all, project partners visited each other in order to objectify the two year plan. Following
this, administrators, teachers and psychological counsellors who work at the partner schools
participated in a training programme. The same programme was conducted in both partner
regions.
Each partner region investigated the best applications in the field. Accordingly, these findings are
shared by both parties.
There were six international and six local workshops where local and international partners
participated in. There were two one-day-seminars for all parents throughout the project.
Furthermore, a logo design and a slogan contest were organised in each region. Then, a common
logo and slogan was elected for the project. In order to make the project public, brochures and
posters were printed and project outputs were added to the project's web site. At the end of the
project, a project book was published.
Having organised the activities above, the project focused on its two main activities which are
educating the educators and one-to-one sessions for students from separated families. The
educators in partner schools participated in education programmes where they were going to
learn how to help their students in psycho-social and academic ways. The education programme
provided the educators the ability to better communicate and help the students who live apart
from their parents. After participating in the education programme, the educators were ready to
conduct face to face meetings with the students that they are responsible for. However, before
the meetings start, face to face meetings with the parents of students at risk were held and the
parents were asked to sign a permission letter which lets the student to join the programme.
Following this, one-to-one sessions were conducted. Methods and techniques such as tests and
questionnaires, verbal lecture, question-answer, feedback, drawing, face-to-face interview
method were used in one-to-one sessions.
14.ATest Results Applied To The Teachers/ Turkey
Teacher Perception Survey Test Results Against Children Separated From Their Families
The
articles of
questions
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Never
%
3.7
3.7
7.4
14.8
7.4
3.7
3.7
7.4
3.7
7.4
7.4
11.1
11.1
Rarely
%
18.5
14.8
29.6
33.3
7.4
18.5
44.4
40.7
11.1
33.3
18.5
14.8
29.6
37.1
37.1
51.8
29.6
Someti
mes
%
48.1
48.1
51.8
44.4
29.6
40.7
33.3
44.4
48.1
44.4
44.4
44.4
40.7
48.1
48.1
29.6
51.8
Often
%
25.9
25.9
14.9
18.5
59.2
22.2
7.5
7.5
29.6
18.6
37.1
33.4
18.5
7.4
7.4
7.5
7.5
Always
%
7.5
7.5
3.8
3.8
11.2
7.5
7.5
When teacher perception survey preliminary results are examined for the children living
separated from their families, in the first question ‘I can empathy’ 0 % of the participants
answered never, 18.5 % seldom, 48.1 % sometimes, 25.9 % often, 7.5 % always. This result
shows that most of the teachers have the skill of empathy. In the second question ‘I am a good
listener’ 3.7 % of the participants answered never, 14.8 % seldom, 48.1 % sometimes, 25.9 %
often, 7.5 % always. These answers show that the teachers can be listeners most of the time. In
the third question ‘I know what the effective listening skills are’ 3.7 % of the participants
answered never, 29.6 % seldom, 51.8 % sometimes, 14.9 % often, 0 % always. These percentages
show that teachers know the effective listening skills but the percentages of never and seldom
are striking. In the fourth question ‘I know what the sources of the stress are’ 0 % of the
participants answered never, 33.3 % seldom, 44.4 % sometimes, 18.5 % often, 3.8 % always.
These percentages show that most of the teachers aren’t very aware of the stress sources. In the
fifthquestion ‘ I know each individual has responsibilities’ 0 % of the participants answered
never, 7.4 % seldom, 29.6 sometimes, 59.2 % often, 3.8 % always. These percentages show that
most of the teachers have the skill of empathy.In the sixth question ‘I am aware of my strengths
and weaknesses’7.4% of the participants answered never, 18.5 % seldom, 40.7 % sometimes,
22.2 % often, 11.2 % always. These percentages show thatmost of the teachers are aware of
their strengths and weaknesses. Besides this, there is a specific percentage of teachers who
aren’t aware of their strengths and weaknesses. When the answers of the seventh question ‘I
know how to communicate with the students at the Risk group’ are examined, 14.8 % of the
participants answered never, 44.4 % seldom, 33.3 % sometimes, 7.5 % often, 0 % always.
Although this result shows us that teachers can communicate with the students who are at risk
group, we can say that the rate of teachers who can’t communicate is high. When the answers of
the eighth question ‘I can enable the students to gain problem solution skills’ are examined, 7.4
% of the participants answered never, 40.7 % seldom, 44.4 % sometimes, 7.5 % often, 0 %
always. Although this result shows us that teachers are efficient at solving the problems of
students, it has been observed that there is a specific percentage of teachers who don’t have this
skill. When the answers of the ninth question ‘I allow my students to express themselves’ are
examined, 3.7 % of the participants answered never, 11.1 % seldom, 48.1 % sometimes, 29.6 %
often, 7.5 % always. This result shows that teachers allow the students to express themselves.
When the answers of the tenth question ‘I ask open ended questions which will enable them to
express themselves’ are examined, 3.7 % of the participants answered never, 33.3 % seldom,
44.4 % sometimes, 18.6 % often, 0 % always. This result shows us that teachers are have this skill
of asking open ended questions for the students to express themselves.When the answers of the
eleventh question ‘I can enable discover the psychological and physical changes in students’ are
examined, 0 % of the participants answered never, 18.5 % seldom, 44.4 % sometimes, 37.1 %
often, 0 % always. This result shows us that teachers have the skill of discovering psychological
and physical changes of students. When the answers of the twelfth question ‘I can raise
awareness in my students about their responsibilites’ are examined, 7.4 % of the participants
answered never, 14.8 % seldom, 44.4 % sometimes, 33.4 % often, 0 % always. This result shows
that teachers can raise awareness in the students. When the answers of the thirteenth question
‘I help my students determine targets’ are examined, 3.7 % of the participants answered never,
29.6 % seldom, 40.7 % sometimes, 18.5 % often, 7.5 % always. This result shows that teachers
have the efficiency of supporting the students to determine their targets. When the answers of
the fourteenth question ‘I know how to struggle with the negative thoughts of students’ are
examined, 7.4 % of the participants answered never, 37.1 % seldom, 48.1 % sometimes, 7.4 %
often, 0 % always. This result shows us that teachers support the students to struggle with
negative thoughts efficiently. When the answers of the fifteenth question ‘I can keep the anger
of the students under control’ are examined, 7.4 % of the participants answered never, 37.1 %
seldom, 48.1 % sometimes, 7.4 % often, 0 % always. This result shows us that teachers efficiently
support the students to control their anger. When the answers to the sixteenth question ‘I can
easily communicate with the students who are at the risk group’ are examined, 11.1 % of the
participants answered never, 51.8 % seldom, 29.6 % sometimes, 7.5 % often, 0 % always. This
result shows us that teachers have great skill to communicate with the students who are under
risk. When the answers to the seventeenth question ‘I can increase the personal awareness of
the students’ are examined, 11.1 % of the participants answered never, 29.6 % seldom, 51.8 %
sometimes, 7.5 % often, 0 % always. This result shows us that teachers can be effective in
increasing the awareness of the students.
Consequently, within the results of the answers most of the teachers gave to the survey we can
say the teachers have sufficient skills to support the children living separately from their parents
in terms of psychosocial and academic perspective. When the results are examined in detail, it
has been observed that the teachers aren’t efficient at supporting the children who are under
risk. So it is suggested that psycho-trainings which will improve the weaknesses of teachers
should be arranged. As a result of teachers increasing their quality, it is not coincidental that the
children living separately from their parents adapt to different lives and the problems decrease.
The children with such programs examine ways of struggling with problems with their peers,
they can produce solutions to their own problems and they adapt to the situation they are in
more easily. These groups also serve as social support system for the children.
15.B - Test Results Applied To The Teachers/ Romania
Teacher Perception Survey Test Results Against Children Separated From Their Families
• In the structure of the questionnaire's structure, we identified 3 dimensions which helped
us to see the teachers’ activity from different points of view.
• We applied a number of 48 questionnaires on class teachers from our schools.
We registered:
 questions 1, 3, 4, 15, 16, 17 related to effective communication skills;
 questions 5, 8, 9, 11, 13, 12 related to conflict resolution skills;
 questions 2, 6, 7, 10, 14 related to awareness of own skills.
The dimension of the Questionnaire
 Effective communication skills
 Conflict resolution skills
 Awareness of own skills
Effective communication skills
• A large part of teaching is about being able to communicate effectively to everyone in the
classroom and in the school.
• When effective communication is missing, teachers can misunderstand or be ignorant of
student’s needs and expectations.
• Furthermore, students may not feel listened to or understood and they may start acting
out in other ways to get their needs met.
• We understand throughout our questionnaire that effective communication is an
important part in the act of teaching.
•
The whole class activity is being affected by the way of acquiring, developing, managing
effective communication skills.
Conflict resolution skills
• Conflicts are part of school's reality. It's a big step if we can accept this, and after that we
can say that intervention can be possible.
•
•
•
•
•
•
Teachers often relate their activity to the ability of managing conflicts, even if they are
not directly responsible for it.
It's becoming quite important to be connected with school reality, to anticipate possible
reactions, to prevent the negatives one, to encourage positive attitudes.
Teachers report these abilities, also with their whole activity, so we noticed them as an
important element in our investigation.
We believe that teaching activity it's very easy to be influenced by every factor of
teacher's attitude, either regarding knowledge's transmission, or position towards the
school environment.
If a teacher is aware of his own skills, his own limits, he will act with a correct attitude
even in borderline situations.
Regarding effective communication skills teachers showed that they own these skills in
relationship with students.
• Open expression of students is encouraged by teachers and empathy is a striking skill
that we can find it.
• Communication with students from risk groups seems to be a separate competence. It
also registered high scores.
Concerning conflict resolution skills, scores are little lower than effective communication which
means teachers have communication skills but not the ability to apply them in certain situations.
So, skills applied in conflict resolution are found “Always” at a high score, “Sometimes” and
“Never” at higher score than effective communication skills.
Awareness of own skills

we registered the highest score, meaning that teachers know that a good introspection,
self-evaluation of the activities, brings more benefits on long term.

they are aware of own capacities that meet some borders in the educational
environment.
After registering the scores, we can say that we have an optimistic view of the relationship
between students and teachers.
They seem to be, from our scores, on the same side, they have identical objectives and they are
partners in accomplishing them.
•
A high level of teacher's self-esteem was registered and it was recorded to all 3
dimensions that we mentioned. The high level of it can be a result of covering multiple
theoretical courses.
This questionnaire offered us a general view, regarding the perception about different skills,
practiced or not by teachers in our schools.
Suggestions:

The variety of situations that the children get separated from their families and their
needs and complexity cause the fact that no organization can solve the problem alone. To be
able to intervene to this problem, additional skills and authorities should be implemented.

Interdisciplinary approach based support groups should be formed for the children living
separately, the teacher who will be the leaders of these groups should undergo psycho-training.

Holistic approach and studies dealing with the phenomenon of one single family in our
country in terms of psycho-pedagogical, economic, sociological, demographical, legal, cultural
etc. are quite insufficient. Current studies have focused on being single parent especially
divorcement; on the negative aspects in terms of child-parent relation. And this makes it
impossible to determine the problems of the single parent families, to reveal how the family
members are affected by this formation, to reveal the treatment mechanisms of the problems
and with the data to be introduced, to reveal what the projections that can be made.

The teachers of the children experiencing such problems in school life can inform
institute and organizations which can provide institutional support and these children are given
priorities to receive institutional support.

The students bursaries taken from the Social Assistance and Solidarity Foundation are
important for the children to continue with educational life properly. But due to the financial
problems of the family, it is observed that this assistance is used for the other needs of the
family. This is why rather than direct financial aid to the children, a student support system
involving assistances such as giving supplementary books free, providing the successful students
with the state bursaries, free course and etude quotas, free transportation services in comings
and goings can be presented. The fact that this support received is given independently from the
other economic assistances will be supportive for the continuity of single parented children and
their success in lessons.
 It has been seen that the children due to being single parented, their school successes and their
relations with their school friends can be affected negatively. Single-parented children have
frequently stated that they feel worried about being noticed and heard that they are single
parented children. In some cases, teachers may show some attitudes that increase these
worries. Methods that will enable the school guidance teachers and other teachers to become
sensitive about this issue. Some of the examples that will prevent the fall in the single parented
child’s motivation and drop in the success of lessons are as follows:
The teachers shouldn’t ask students about their parents directly or not ask them in the
class; this kind of information should be given by their parents;
Teachers shouldn’t give homework which will make them feel themselves different from
their friends (writing poems on dead parent)
 It has been seen that hobbies are important in overcoming the negative situations
single parented children. But due to economic problems, the children can’t broaden their fields
of interest or they can’t do the activities they are interested. This is why, in order to increase the
participation of the children in social, sportive and cultural activities, presenting such services
free of charge and encouraging them to participate in these activities will affect both the
children who are in financial difficulty and the social lives of the children with single parents
positively. One of the ways of realizing this support is to broaden the scope of the current
orphan card practice as to involve the children with single parent and to diversify the
possibilities.
 In the focus groups, sharing the experiences with each other is important in terms of
enabling each other to know that they aren’t alone in experiencing the similar things. The
participants have expressed that the awareness that the participants have gained in the focus
groups will help decrease the loneliness and the sense of difference.
These works can be prepared as to involve the period not only after they become single parent
but also the period that the process is experienced. This program can involve various topic
headlines. For instance, the children and the adults according to their ages, can be taught the
mourning emotions, defining their worries and expression methods and the fact that they
shouldn’t blame themselves due to separation / death and they are informed about their
related legal rights.
The young in the puberty whose focus point is develop close relations with the other peers, they
need to be supported from a wider relationship network.
Individual or group therapies for younger children, help the children to understand themselves
and express what they feel to their peers and their families rightly. That’s why starting such
group works with children and grown-ups in a way to involve different ages from different
regions of Turkey, encouraging the participants ad providing the continuity will help families with
single parents to struggle with this process.
Supporting the psychological health of single parented family members, especially the child /
children and in order to prevent the deterioration, presenting free psychological support service
and giving information about this will help the family members to struggle with this process
more healthily. This service can be obligatory for all the family members who are at the phase of
divorcement. The service providers need to receive the required education for their qualities to
be appropriate with this job. This training should continue in both the divorcement process and
the period following it.
Institutional support that will be given during the process of becoming single parented to
provide this right communication between the parents and children will decrease to minimum
the risks about these topics. That’s why it is suggested to work to increase in the popularity of
Family Consultancy Centers established within the institutions in public and to disseminate this
service.
After being single parent it is generally necessary to receive assistance from others. But directly
intervention to the children requires special knowledge and skills. And this intervention needs to
be done in time. The support provided should be arranged according to the child; the age of the
child, the development period and the cultural needs should be regarded, parents, families,
official and unofficial support sources should be involved in the process. In the support to be
provided to the children there is need to use different approaches like individual / group training
and therapy techniques not only one way or method.
15- Sample Program for the Children Living Apart From Parents
THE DEFINITION OF THE PROGRAM
This program has been prepared to enable the psychosocial and educational harmony of children
who are aged between 11-14 leaving away from father and/or mother, and/or living separate /
leaving away because of a reason.
THE OVERALL OBJECTIVES OF THE PROGRAM
The program has two overall objectives basically; by providing the children participating the
program with a supportive environment, to know enable the children to know the feelings
related to the experiences of the children leaving and / or living separately, to help them express
and accept them thus by increasing the isolation they experience, to strengthen the self-respect.
To enable the children to gain private skills (expression of anger appropriately and problem
solving skills) to be able to struggle more effectively with the change in the families.
THE OBJECTIVES OF THE PROGRAM
The objectives of the program are as follows;

For the group members to meet each other, determine the group rules and provide safe
group environment for the participants.

To enable the group members to know the basic feelings in themselves and other
members and enable them to understand easily.

To enable the group members to become aware that there may be various family types,
to discover the changes occurring in their lives and there may be some advantages and hardships
of living in two separate houses.

To introduce the concept of Social Problem Solving to the group members.

To encourage the group members to develop an environment in which they can share
their individual problems comfortably and to enable the group members to make preliminary
preparation for them to apply the Social Problem Solving phases to their own problems they face
and to enable them to differentiate the problems which can’t be solved.

To help the group members to reinforce problem solving skills, help them to explain their
feelings about living separately from mother and/or father.

To enable the group members to know their feeling of anger they experience because
their parents live separately.

To help the group members foster their knowledge and skills they have gained during the
previous sessions and to focus on the issues and feelings not mentioned before about the
concept of living away from mother and/or father.
THE CONTENT OF THE PROGRAM, PREPARATION AND VALIDITY WORK
In forming the content of the program, local and foreign literature search was made. In the local
literature such a program wasn’t encountered and that’s why completely foreign literature was
benefitted. As the most basic program, "Children of Divorce Intervention Program
Manueli(CODIP)"(9,10) was used. It is a program developed by CODIP JoAnne Pedro-Carroll,
LindaAlpert Gillis, Sharon Sterling.
The researcher has reached the program by keeping in touch with Joanne Pedro Carroll to
benefit from the program and took the necessary permission. Besides, the researcher while
forming this program, has benefitted from program and material development techniques. After
the Separation Adaptation Program was prepared by the researcher, it was sent to 5 experts for
the validity of the content. These experts e were asked to evaluate the program in terms of the
appropriateness of the selected activities, to the age range of the children. The experts
transferred their ideas in written and oral form to the researcher. Within the ideas of the
experts, arrangements were made in the Adaptation Program for the Children living away from
their Mothers and/or Fathers.
The title of each session forming the program is as follows;

Meeting and forming the group rules.

The expression of the feelings about leaving

Leaving and changes experienced

Gaining Social Problem Solving I

Gaining Social Problem Solving II

Evaluating the Use of Problem Solving Skills

Struggling with the anger

Reviewing Emotions and Skills

Ending the group
The program has been planned as 9 sessions and the session plan has been shaped below. Each
session starts with a short revision of the previous session. While the revision of the session is
done, the participants are asked about their feelings and ideas about the session during one
week. Then there is the ‘Warm-up’ part for the participants to adapt the theme of the session
and then there is the ‘Main Activity’ part. In this part, the participants attend the activity about
the theme of the day. The stickers are pasted on the materials by the leader to award when the
materials the participant prepared are ready. At the closure part, a short summary of what has
been done at the session is made by asking the group members questions summarizing the main
theme of the session. At the end of each session assignment is given to the group members to be
brought to the next session.
Session plan

A short description of the previous session

Sharing the feelings and the ideas

Warm-up

Main activity

Giving assignment

Revision of the session with questions;

Closure
Teaching-Learning Activities
Learning – teaching activities followed at the implementation of the program are as following.

General Approach : In this program carried out with the structured activities a group
process based on interaction has been used.

Teaching Methods and Techniques: The following methods and techniques will be used
at the implementation phase.
Lectures, Question and answer, Role-playing, Giving Feedback, Drawing, Performing a puppet
show.

Educational Tools and Materials: In the implementation of this program the following
tools and materials will be used.
The material of ‘What do I like?’
The cards of emotion
The Problem List
The material of ‘Changes’
Split book with pictures
The material of ‘The photos of family members’
The material of ‘Family members living in my house’
The material of ‘Family members not living in my house’
The material of ‘Family types’
Post box
The Caricature of Social Problem Solving
The cardboard of Social Problem Solving Steps
Problem Cards
Assignment box
Puppets
Cardboards colored green and red
Cute Animals Cardboard
Die
Toy Animals
The Caricature of Anger steps
The material of ‘Don’t be angry Brother’ (KızmaBirader)
Paper
Markers
Board
Board Markers
The Certificate of Success
Paper coating
The participants of this program are supposed to be students whose mother and gather are
separated legally an/or, who live with only parent, who haven’t received Psychiatric assistance
before. The program is supposed to be implemented in appropriate physical condition. It is
necessary to obey the privacy policy. In this program consisting of nine sessions, the sessions
have been planned as 80 minutes. As the sessions complete each other, they should be done in
stated order and period. The group should consist of at least 8 at most 12 people. In the groups
whose group number exceeds the one stated, there should be 2 trainers. To attend the program,
both the participants and the parents should be informed. (at least two interviews) To be able to
attend the program, the parent is supposed to give written consent form. Each participant has at
most 3 absenteeismlimitations. Those who have absenteeism over this period can’t continue
with the program. The group will be as closed group. In place of the member leaving the group,
new member won’t be accepted.
The members who will manage the program

The developmental features of the children aged between 11-14

Temporary phases in adaptation based on separation of parents

Techniques that facilitate the group process

Active listening, empathy and techniques of sharing the feelings.

Principle of fostering trust in the group.

Should have knowledge and skills on the ethical principles of group work.

ASSESSMENT
Various forms will be used to measure and assess the program. To the children attending the
program at the first and last sessions of the program Personal information form will be given.
(will be given only at the first session), for the children, State-Trait Anxiety Inventory, Depression
Scale, Adaptation to the divorcement for the children. At the end of each session; to revise the
feelings related to the session; Emotion Scale, to revise the ideas related to the session;
Assessment form will be given. The person implementing the program will make it possible to
complete the things learned wrongly and insufficiently.
After each session, ‘session records’ will be kept. The session records should include the
attendance, coming late or early, the summary of the group, history, specific individual
developments and all general process.
THE SUMMARY OF ADAPTATION PROGRAM TO SEPERATION FOR THE CHILDREN
1STSESSION : MEETING
AIM:
To enable the group members to meet each other, to determine the group rules and to create
trustworthy environment for the particpants
OBJECTIVES:
All the children in the group

Supposed to be able to tell the names of the other children

Become aware of the group rules, order and apply these,

To say what they like doing,

To determine a specific name to the group and determine a greeting way.
PERIOD: 80 minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS

Name cards

Pens

The cards of ‘What I like’

The material of My Ideas Related to Living Seperately from Mother ans/or Father

Personal Information Form, State and Permanent Anxiety Inventory for the children

Depression scale and the scale of adaptation of divorce for the children.
2ndSESSION : EXPRESSION OF EMOTIOMS RELATED TO SEPERATION
To make a start for the group members to know the basic feelings in themselves and the others
and to enable them to understand more easily and express their feelings related to separation.
OBJECTIVES:






All the children in the group
To be able to know the concept of emotion and its features,
To be able to order the emotion varieties
To be able to order the ways used to understand the emotions.
Explain their emotions related to separation
To answer the problem list
PERIOD : 80 minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 The names card
 Puppets
 Board and pens
 The cards of emotions
 Emotion poster
 The list of problems
3rdSESSION: SEPERATION AND CHANGES
AIM :To enable the group members to discover the fact that there may be different types of
family, discover the changes in their lives as a result of separation, there may be some
advantages and disadvantages of livingin two different houses.
OBJECTIVES :
All the children in the group

To discover the changes appearing when mother and father divorce and explain them

As a result of divorce, to mark the changes they experience on the ‘material of changes’,

By choosing the hardest change for themselves and sharing why it is difficult with the
group,

By choosing the best change for themselves, sharing it with the group

Explain by discovering the emotions related to changes.

Be able to discover there may be different family types,

By drawing the family members they live with and don’t live, share it with the group.

To express the emotions related to their families
PERIOD : 80 minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 The material of ‘changes’
 Scissors
 Glue
 Markers
 The book of mother and father are divorcing
 The material of ‘Thephotos of Family members’
 The material of ‘Those living in my house’
 The material of ‘Those not living in my house’
 The material of ‘Family types’
 Postal Code
4th SESSION : GAINING SOCIAL PROBLEM SOLVING SKILLS
AIM : Introducing the concept of Social Problem Solving to the members
OBJECTIVES:
All the children in the group

Defining the concepts of ‘problem and solution’

Understanding the relations among the problems, solutions and emotions

Ordering the Social Problem Solving Steps
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 Board and board markers
 Social problem solving caricature
 Social problem solving steps cardboard
PERIOD: 80 minutes
th
5 SESSION: GAINING SOCIAL PROBLEM SOLVING SKILLS II
AIM: To encouragethegroup members to develop environment in which they can share their
individual problems easily and to enable them to do preliminary work in the group for them to
implement the Social Problem Solving steps for the problems they encounter, to differentiate
the problems that can be solved and that can’t be solved.
OBJECTIVES:
All the children in the group

By writing down the problem they have faced related to the divorcing and when it is
ready sharing it with the group,

Differentiate the problems they can solve and they can’t solve related to divorcement,

To adapt the problem solving steps to the real life problems,

By choosing the problem scenarios related to divorcement, to be able to use the phases
of problem solving to analyze

To turn the problem into game when they are ready.



METHODS, TOOLS AND MATERIALS
Problem cards
Assignment box
Cardboards colored green and red
PERIOD .80 minutes
6th SESSION: ASSESSMENT OF USING PROBLEM SOLVING SKILLS
AIM: Helpthe group members foster the skills of social problem solving, enable them to explain
their feelings related to divorcement.OBJECTIVES :
All the children in the group,

Separating the problems that can be solved and can’t be solved related to divorcement;


By using the skills of Social Problem Solving through game, doing exercise;
Explaining emotions and ideas related to divorcement through game;
PERIOD: 80 Minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 Red and green cardboards
 Assignment box
 Cards
 Game cards
 Die
 Toy animals per each person
OVERCOMING ANGER
AIM: To enable the group membersto know their feelings of anger they experience due to
divorcement and express these feelings.
OBJECTIVES:
All the children in the group
 Define their feelings of anger and their reasons
 Define the way of expressing the anger.
 Defining the feeling of anger and counting the reasons,
 They will discover the situations they feel angry about the divorcement of mothers and
fathers and will share them with the group,
 By choosing the change they feel angry about among the changes appearing due to
divorcement
 Ordering alternative methods in expressing their anger,
 To express their anger in a constructive manner with puppets
PERIOD : 80 minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 Cards of ‘Sample cases’
 Puppets,
 The material of ‘What is anger?’
 The material of ‘Don’t be angry!’
 Paper and markers
th
7 SESSION – REVISING THE FEELINGS AND SKILLS
AIM: To help foster the knowledge and skills the group members have gained in the previous
sessions and to focus on the subjects and emotions untouched before related to divorcement.
OBJECTIVES:
All the children in the group
 They explain their emotions they can’t express in the group which they expressed in
written form before
 They implement the skills of Social Problem Solving and Anger control
 They discover the positive changes appearing when their mothers and fathers divorce
and order the opportunities.
 They order the danger and opportunities they experience when they divorce.
 They say a positive feature related to group members and write.
PERIOD: 80 minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 Cards
 Game cards
 Die
 Toy animals per person
8th SESSION: ENDING THE GROUP
AIM: Help foster the knowledge and skills the group members have gained during the previous
sessions and to focus on the themes and emotions untouched before about the concept of
divorcement and/or living separately / staying away.
OBJECTIVES:
 All the children in the group
 They will discover what they have learned and share them,
 They will arrange the materials they have prepared as the form of book and will shre
them with their family,
 The certificates of success will be distributed.
PERIOD: 80 minutes
METHODS, TOOLS AND MATERIALS:
 Separation game
 For the children State and PermanentAnxiety Inventory,
 Depression Scale for the children
 The scale of Adaptation to divorcement
 The certificate of success
 Pens
 Sheathing paper
 Food and drinks
16- PHOTOS
"The European Commission support for the production of this publication does not constitute an
endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission
cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained
therein."
HAYDİ
PROBLEMLERİMİZİ
PAYLAŞALIM
2013-2015
BÖLGESEL ORTAKLIK PROJESİ
2013-1-TR1-COM13-48774-1
TÜRKİYE
ROMANYA
İÇERİK
1Koordinatör bölge 1- Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü
1.A Türk idare ekibi
1.B Ortaklar ve uygulama ekipleri
2- Koordinatör ortak bölge 2- Casa Corpului Didactic ”Spiru Haret” Iași, România
2.A Romanya idare ekibi
2.B ortaklar ve uygulama ekipleri
3- Amaç ve Proje Hedefleri
3.A Ana Hedef
3.B Proje ortaklığının Somut hedefleri
4.A DÜZCE
4.B IAȘI
5- Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü
6- Öğretmen Eğitim Merkezi Spiru Haret Iasi
7- Bu belli hedef grubun, doğrudan ve dolaylı yararlanıcıların seçiminde motivasyon
8- Ortak etkinlikler
8.A Proje Yönetim Faaliyetleri – proje takımları kurmak
8.B Hedef grup seçimi
8.C Çalışma araçlarını tasarlama ve kullanma
8.D Öğretmenler için Eğitim Kursları
9- Öğrenciler için koçluk faaliyetleri
10- Proje ve Proje sonuçları için yaygınlaştırma faaliyetleri.
11- Elde edilen sonuçlar
12- Eğitimin etkisi
13- Stratejiler ve çalışma metotları
14- Öğretmenlere uygulanan Test sonuçları / Turkey
15- Ailelerinden ayrı yaşayan çocuklar için örnek program
16- Fotoğraflar
1. Koordinatör ortak bölge 1 - Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü/Türkiye
1.A Türk Proje Yönetim Ekibi
İlyas Ayyıldız, Osman Aktan
1.B Ortaklar ve uygulama ekipleri
Mustafa Kemal Ortaokulu – Öznur Günesen
İsmet Paşa Ortaokulu – Şükran Arpaz Ünsal
Düzce Rehberlik ve Araştırma Merkezi- Mehmet Önemli, Kübra Damar
2-Koordinatör ortak bölge 2 - Casa CorpuluiDidactic ”SpiruHaret” Iași, România
2.A Romanya Proje Yönetim ekibi
Simona Elena Vrânceanu
Silviu Iordache
Manuela Vlasie
Liliana Rujanu
Mihaela Șalariu
Ileana Savinescu
Lidia Andronache
Simona Eugenia Pîntea
2.B Ortaklar ve uygulama ekipleri
Inspectoratul Școlar Județean Iași
Colegiul Tehnic de Transporturi și Construcții Iași
Colegiul Agricol și de Industrie Alimentară “Vasile Adamachi” Iași
Düzce Rehberlik ve Araştırma Merkezi- Mehmet Önemli, Kübra Damar
LiceulEconomic “NicolaeIorga” Pașcani, Iași
Mitropolia Moldovei și Bucovinei, Sectorul de Misiune, Statistică și Prognoză Pastorală
3-PROJENİN AMAÇ VE HEDEFLERİ
-Hedef grubu olan öğrencilerin kriz durumları ile ilgilenmek için bölgesel ve yerel ortaklar
arasında ortak strateji oluşturmak.
3.A Ana hedef
-Ortaokul rehber öğretmenleri ve öğretmenlerinin ailelerinden ayrı yaşayan 11-14 yaş
aralığındaki öğrencilerin problemleriyle başetme yeterliliği kazandırmak.
3.B Proje ortaklığının somut hedefleri
-Ailelerinden ayrı kalan öğrencilerin sorunlarına karşı baş etmede farkındalık kazandırmak.
- Ortaokullarda çalışan rehber öğretmenlerin ortaokul öğrencilerinin sorunlarına çözüm
getirmede üst beceriler kazandırma.
-Ailelerinden ayrı kalan öğrencilerin sorunlarını nasıl çözüleceği konusunda iyi uygulamaları
paylaşmak.
-Ayrılık konusunda olumsuz tutumları olan öğrencilerin tutumlarını değiştirmek.
-Ayrılık sonrası yeni yaşam koşullarına yönelik farkındalık yaratmak.
-Ailelerinden ayrı yaşayan çocukların negatif ve pozitif duygu-düşüncelerini destekleyecek
ortamlar oluşturmak.
-Öğrencilerin kendilerini olumsuz hissetmelerine neden olan olgulara adapte olmalarını ve bu
olumsuzluklara yeni stratejiler geliştirmelerini sağlamak.
-Farklı kültürlere sahip bölgelerde ayrılmanın sonuçlarının benzer ve farklı yönlerini ortaya
koyamak.
-Yerel, ulusal ve uluslar arası seviyede projenin sonucu olarak ortaya çıkan en iyi uygulamaları
yaygınlaştırmak
-Sınırlar ötesi işbirliği için okulları teşvik ederek Avrupa boyutunu sağlamak.
-Eğitimden sorumlu kurumlar arasında uluslar arası işbirliği oluşturmak.
-11-14 yaş arası dezavantajlı ergenlerin akademik başarılarını geliştirmek.
4- ARKA PLAN
İki bölgenin ve bölgesel ortak kuruluşların tanıtımı
4A DÜZCE
Düzce tarım, sanayi ve ulaşım açısından jeopolitik bir kuruma sahip olup, Türkiye ortalamasının
üzerinde bir okuryazarlık oranına sahip (%90) sahiptir.
1999 depreminden sonra, bölge ciddi psiko-sosyal ve ekonomik sorunlar yaşamıştır. Depremden
en çok etkilenen çocuklardır. Birçok çocuk ailesini kaybetmiş, bir kısmının ailesi de eviliklerini
sonlandırmıştır.
İş imkanı bulamayan evlilikler uzun sürmedi ve bir süre geçtikten sonra ayrılıklar meydana geldi.
Bununla ilgili Alptekin (2010) tarafından Düzce’de yürütülen bir araştırmaya göre, % 6 lık bir
oranla evlilikler ekonomik sebeplerle sona ermektedir. Ayrıca, son 10 yılda evlilikler üzerinde
değişikler sadece ekonomik sebeplerle sınırlı değildir. Parçalanmış ailelerin sayısının artmasında
diğer önemli sebep de Düzce’ye göç eden farklı köken ve kültürlerden gelen insanların evlilikleri
ile ilgilidir. Alptekin’in araştırmasının bir diğer sonucuna göre (2010) göre, kültürel ve düşünce
farklılıklarından oluşan boşanma oranında % 25’lik bir düzeye sahip olduğu bulunmuştur.
Yukarıda verilen bilgiler dışında, bu proje aynı zamanda aytılma olgusunun öğrenciler üzerinde ne
tür etkilerde bulunduğunu da ortaya koymuştur. Müdürlüğümüzün 2012 resmi kayıtlarına göre,
ailelerinden ayrı yaşayan ve özel ve devlet yurtlarında kalan 1649 öğrenci bulunmaktadır. Amato,
2001'e göre anne babası ayrılmış öğrencilerin diğer öğrencilere göre daha çok psiko-sosyal ve
akademik sorunları yaşadıkları görülmüştür. Bu durum Düzce’de öğretmenlerimizden elde
ettiğimiz verilerle örtüşmekedir. Bu sonuçlar doğrultusunda eğitimciler konu ile ilgili olarak
eğitimlerden geçirilmeleri gerektiği düşünülmektedir.
4.B IASI
Avrupa’da iş gücünün serbest dolaşımı ekonomideki olumlu etkileri etkilerinin yanı sıra sosyal ve
eğitim açısından çok olumsuz sonuçlar yaratmıştır. Bu etkilerin biri ailelerin yurt dışına iş bulmak
için göç etmesidir. Bunun çocukların eğitimi üzerinde etkisi bulunmaktadır ve aile ayrılıklarının
ciddi sosyal etkisi bulunmaktadır. Yerelde bu döneme has sürecin okul terkine sebep olacağı bir
olgu olduğundan ötürü aciliyetine dikkat çekmiş bulunmaktayız. 2002 den bu yana öğrencilerin
okul terkine sebep olan etmenlerin analizi yeni bir unsur ortaya çıkarmıştır, ailelerin çalışmak için
yurt dışına çıkması gibi. 2003-2004 de nu tür 10 vaka vardı, 2004-2005 yılları arasında 15 vaka
vardı ve sonra bu sayı artmaya başladı. Şunu merak ediyorduk ve şu sonuca vardı ne kadar çok
terk edilen çocuk varsa o kadar aile denetiminden ve sevgiden mahrum kalan ve farklı şekillerde
ıstırap çeken çocuk bulunmaktaydı.
İyi bir eğitim ve çocuğun kişilik gelişimi için, aile eğitimi önemlidir. Proje ile biz bu yeni olgunun
etkilerini vurguladık: düzgünbir yaşam için gerekli olan parasal kaynakları almak için ekonomik
olarak dezavantajlı alanlardan gelen ailelerin yurtdışına göç etmesinin çocuklara etkisi. Bu olgu
öğrencilerin okul terki gibi ciddi sonuçlar doğuracak sonuçlara neden olur. Bu proje ile, etkileri
azaltmayı hedefledik. Çünkü müdahale edilmezse, bu etkiler büyük sosyal sorunlara neden
olacaktır.
Bölgesel ortak 2 Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' Iași, 1971’de kurulan, öğretmenlerin
metodolojik, psiko-pedagojik, uzmanlık, hizmetiçi eğitim, bilgilendirme, dokümantasyon
ihtiyaçlarını karşılayan ve öğretmenlik görevi yapan personelin araştırma ve kültürel
faaliyetlerinde rehberlik yapan bir kuruluştur. Kurumun rolü Iaşi İl Okul Müfettişliği ve Iasi PsikoPedagojik Rehberlik merkezi ile ortaklık yaparak orta öğretim sistemindeki öğrencilerle ilgili
tanımlanan sorunlarla ilgilenmek ve onları çözmek için öğretmenlerin becerilerini geliştirmektir.
Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' Iași kaynak ve yenilik merkezi olarak hizmet eden ve
personelin hizmet içi eğitim faaliyetlerinden sorumlu, ve bilimsel ve metodolojik faaliyetler
yürüten bir kurumdur.
5- Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü (Düzce MEM), 1 il müdürü, 2 müdür yardımcısı, 6 şube müdürü,
16 okul müfettişi ve 226 personel, 237 okul idarecisi, 3123 öğretmen, 64702 öğrenci den
oluşmaktadır. Ayrıca, 24 departman, 191 ilkokul, 19 okul öncesi, 3 özel okul, 2 özel eğitim
merkezi, 32 lise, 8 öğretmen evi, 1 Rehberlik ve Araştırma Merkezi, 2 mesleki eğitim merkezi, 8
hayat boyu öğrenme merkezi mevcuttur.
Müdürlüğün amaçları:
Eğitim kalitesini artırmak
Mesleki eğitim ve hayat boyu öğrenmede kalite standartlara ulaşmak
Okul öncesi ve özel eğitimin kalitesini artırmak
Okullar için tüm teknolojik ekipmanları tedarik etmek
Çağa ayak uydurmak için yeni metotlar geliştirmek
Eğitim için araştırma yapmak ve yerel ve uluslar arası proje yürütmek.
Müdürlükte, Araştırma ve Geliştirme Departmanı bulunmaktadır. Bu departman eğitim biliminde
çalışma ve yerel proje yürütür. Eğitim konulu projeler: Aile Eğitimi Projesi, Akran Eğitimi Projesi,
Karakter Gelişimi Projesi, Griden Gökkuşağına Projesi, Rol Model Projesi, Eğitim Projesinde
Kaliteyi Ödüllendirmek, Benim Etkinliğim Benim Okul Projem, Okuma Kültürü Geliştirme Projesi.
AR-GE Departmanı sorumlulukları:
Eğitimle ilgili stratejik plan yapmak
AB projeleri planlamak, gözlem yapmak ve ildeki AB projelerini değerlendirmek
İldeki projelerle ilgili diğer öğretmenleri eğitmek ve rehberlik etmek.
Araştırmalarla ilgili rapor yazmak.
Eğitim ihtiyaçları belirlemede yerel araştırmalar yapmak
6- Öğretmen Eğitim Merkezi Spiru Haret Iasi
Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' Iași, 1971’de kurulan, öğretmenlerin metodolojik, psikopedagojik, uzmanlık, hizmetiçi eğitim, bilgilendirme, dokumentasyon ihtiyaçlarını karşılayan ve
öğretmenlik görevi yapan personelin araştırma ve kültürel faaliyetlerinde rehberlik yapan bir
kuruluştur. Kurumun rolü Iaşi İl Okul Müfettişliği ve Iasi Psiko-Pedagojik Rehberlik merkezi ile
ortaklık yaparak orta öğretim sistemindeki öğrencilerle ilgili tanımlanan sorunlarla ilgilenmek ve
onları çözmek için öğretmenlerin becerilerini geliştirmektir. Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret''
Iași kaynak, yenilik merkezi olarak hizmet eden ve didaktik personelin orta öğretim sistemi
reformunun çeşitli araçlarla uygulamasından sorumlu, ve bilimsel ve metodolojik faaliyetler
yürüten bir kurumdur. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI nin 1 şubesi ve 31 bilgi/
dökümantasyon merkezi vardır.
Pascani’deki Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI şubesi Pascani bölgesindeki
öğretmenlere sürekli formasyon imkanı sağlamaktadır. Kurum aynı zamanda farklı uzmanlıklar
için okul programları, yeni baskılar ve kitap hazırlar.
Bilgi / dökümantasyon merkezleri: Öğretmenlerin bilgiye ulaşımını kolaylaştırıyoruz. Casa
Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI kaynak sağlayan bir merkezdir. Üniversite eğitiminde
reformla ilgili belirli yollarla öğretim personeli eğitiminde yenilik ve uzmanlık sunmaktadır ve
bilimsel, kültürel ve boş zaman geçirme faaliyetleri sağlar. Kırsal bölgeden, dezavantajlı insanlar
ve özel ihtiyacı olan insanlarla çalışıyoruz. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI ulusal ve
Avrupa seviyesinde birçok eğitim projesine dahil olmuştur. Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret''
IASI özellikle özel ihtiyaç sahibi çocukların olduğu okullarda çalışan tüm öğretmenlere eğitim
kursları vermektedir. Proje tanıtmak için yaptığımız faaliyetler (broşür, yerel aktörlere, farklı
eğitim kurumlarına: okullara, liselere ve aile birliklerine, vs);
Ortak ülkelerde uluslar arası toplantılar düzenlemek.
Ortak ülkelerde uluslar arası toplantılara katılmak.
Hedef grubu, eğitmenleri belirlemek
Atölye çalışmaları için bilgilendirici materyaller hazırlamak
Website hazırlayacak ortağa materyal sağlamak
Ara ve final raporlarını Ulusal Ajanslarına göndermek.
Araştırma/rapor/ proje faaliyetlerinde kaynaklanan öğretim materyali yayınlamak
Yerel toplulukta sonuçların yaygınlaştırılması
The Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI nin misyonu yenilik ve reformları geliştirmek, ilk
ve orta öğretim öğretmenlerinin kişisel ve profesyonel gelişimleri için çerçeve oluşturmak, eğitim
faaliyetinin tanımını yeniden oluşturmak, bunu yaparken de öğrenciyi eğitim sürecinin merkezine
yerleştirmek, onlara ulusal ve Avrupa boyutundaki değişikliklere adapte olabilme yeteneği
kazandırmak. The Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI nin ana amacı Eğitim kanunun
1/2011 sayılı hükmüne göre ilk ve orta öğretim personelinin hayat boyu eğitim ve bilimsel,
kültürel oryantasyonu için faaliyetler organize etmektir.
The Casa Corpului Didactic ,, Spiru Haret'' IASI nin görevleri şunlardır:
a)
İlk ve orta öğretim personeli ve yardımcı personel için hayat boyu eğitim programlarını
organize etmek.
b)
Öğretim personeli ve eğitim yöneticileri için kaynak sağlamak.
d)
Bilimsel, metodolojik, kültürel faaliyetler düzenlemek.
f)
Kişisel ve kurumsal gelişiminin süreç yönetimi için rehberlik etmek.
j)
Boş zaman faaliyetleri organize etmek (tematik geziler, yaz okulları, kurum/kişilikler,
geleneksel toplantılar).
7- Hedef grubun, doğrudan ve dolaylı yararlanıcıların seçiminde motivasyon
Öğretmenler, aile ve çocuklar arasındaki ilişkilerde olduğu gibi okul ve aileler arasındaki ilişkilerin
karmaşıklığından kaynaklanan zorluklara müdahale etme gereğini hissetmişlerdir. Çocuklarıyla
yaşayan ailelerin bir kısmında da çocukların eğitimleriyle ilgilenmedikleri görülmüştür. Bu
ailelerin durumları farklılık arzettiğinden özel bir müdahaleyi gerektirmektedir. Açıkçası çocuk
ebeveynlerinin her ikisinin desteğine ihtiyaç duyar. Gerçekte böyle çocukların durumu anne
babası boşanmış çocuklarınkine benzerdir. 15-16 yaşından sonra, ailelerin ayrı oluşunun çocuklar
üzerindeki etkisi daha azdır. Bunun sebebi ergenlerin büyük oranda duygusal uyumu ve anlayış
kapasitesinin artmış olması. Bu yaşta gelişen ilgi alanları ve tutumları ile değişimle başa çıkmada
daha güçlü olmuştur. Bu nedenle yaş aralığı 11-14 olarak seçilmiştir.
Diğer hedef grubumuz olan öğretmenler ise olan öğretmenler, bu tür ailelerle nasıl baş
edilecekleriyeterlilik kazanmak için eğitimlere(psiko-sosyal-eğitsel) katılmaları gerektiğini ifade
etmişlerdir.
8Ortak Faaliyetler
8.A Proje yönetimi faaliyetleri - proje takımları oluşturmak
Romanya’nın görevleri (koordinatör kurum Iasi-RO):
a)
Proje aktiviteleri organize etmek.
b)
Proje faaliyetlerini ve eğitim programlarını denetlemek.
c)
Ziyaretleri koordine etmek ve ziyaretler hakkında gerekli işlemleri yapmak.
d)
Bölgedeki ortaklar arasında tüm etkinliklerin bilgilerini paylaşmak
e)
Raporların analizini yapmak ve final sonuçlarını hazırlamak
f)
Kendi bölgesinde sonuçları yaygınlaştırmak
g)
Kendi bölgesinde faaliyetlerin sürdürülebilirliğini sağlamak
h)
Gerekli bilgileri ve çıktıları Koordinatöre sağlamak.
i)
Aylık raporları hazırlamak ve proje ortakları ile paylaşmak.
j)
Proje için psikolog ve rehber öğretmene destek sağlamak.
k)
Projenin uygulanmasında koordinatöre yardımcı olmak.
l)
Eğitimciler için eğitim koordine etmek.
m)
Eğitimsel materyal üretimi ve baskı işlerini koordine etmek
n)
Öğrencilere ön test ve son testleri uygulamak.
o)
Bire bir dersler için uygun ambians oluşturmak
p)
Plana göre faaliyetler yürütmek.
q)
Konu hakkında iyi uygulamalar konusunda araştırma yapmak
8.B Hedef Grup seçimi
Psiko-sosyal destek programına katılacak öğrencilerin belirlenmesi:
Bu faaliyet çocuklar ve okullardaki aileleri hakkında mevcut bilgiden faydalalanılarak
gerçekleştirildi.
8.C Çalışma araçlarını tasarlama ve kullanım (anketler, ön testler, ders müfredatı, Beier cümle
tamalama test, stres kaynağına mektup, medya araçları, logo seçimi)
Ön test hazırlığı: ilk hareketlilik esnasında, öğretmenlerin ailelerinden ayrı yaşayan
öğrencilerine nasıl davranması gerektiği konusunda proje ortakları ile bir ön test hazırlandı.
Öğretmenlere ön testin uygulanması
-Öğrenciler üzerinde uygulanan ön test (Çocuklarda ADHD ve ergenlerde davranış bozukluğu
derecelendirme ölçeği (T-DSM-IV-S)).
Ön test rehber öğretmenler tarafından gizlilik ilkesine uyularak hedef gruba
uygulanmıştır.
-Bireysel görüşmeler ve mektup yazma etkinliği :
Bu oturum öğrenci ve öğretmen arasındaki ilişkiyi pekiştirmek için yapıldı. Bu etkinlik
sayesinde öğretmen ve öğrenci arasında güven duygusunun gelişmesi sağlandı. İlk ödev olarak,
öğretmen öğrencilerden ailelerine mektup yazmalarını istendi. Bu etkinlik, öğrencilerin kendi
duygularını açığa çıkarmada etkili olmuştur. Mektup etkinliği sayesinde, öğretmenler öğrencilerin
duyguları konusunda farkındalık kazanmıştır.
8.D Eğitimcilerin Eğitimi
Eğitimcileri eğitim : Her bir okuldan 15 öğretmen, yönetici ve rehber öğretmenler
(toplamda 30 katılımcı) 40 saatlik eğitim programına katıldı. Aşağıdaki resimlerde eğitimcilerin
eğitimi sıraısnda çekilmiş bir etkinlik gösterilmektedir. Eğitimciler eğitim programını
tamamladığında, parçalanmış aileye sahip öğrenciler için hazırlanan destek programında grup
lideri olmaya hazır hale geldiler. Parçalanmış aileye sahip öğrencilerin problemleri farklılık
göstermektedir. Bununla birlikte eğitimcilerin eğitimi programımız aile sorunu olan çoğu
öğrencinin karşılaştığı genel problemleri de ele almayı hedefliyordu.
Kursun özeti
- Ayrılığın olumsuz etkileri ile başa çıkmak:
Ayrılık konusunda öğrencilerin sahip olduğu duyguların farkına varmak.
Öğrencilerin duygularını somutlaştırmasına yardımcı olmak
- Çocukların yeni bir yer ve çevreye uyumlarını sağlamak.
Ayrılıktan dolayı değişen yeni yaşam alanının farklılıklarını açıklamak. Katılımcılarla bu tür
değişikliklerin insan hayatında gerçekleşen normal bir olgu olarak değerlendirmelerini sağlamak.
Katılımcılara öğrencilerine yeni durumlara alışmanın gelişimlerinin bir parçası olduğunu
öğrenmelerine yardımcı olmak.
Dış koşullarda bazı değişiklikler olmasına rağmen, öğrencilere hala biricik olduklarının
farkındalığını kazandırmak.
- Öğrencilerin ailelerinden ayrı yaşadıkları konusunda düşüncelerini ifade etmelerini sağlamak.
Ayrılık üzerine farklı düşünce ve inançları üzerine örnekler vermek ve konu üzerinde öğrencilerin
düşünce ve inançlarının farkına varmalarını sağlamak.
Öğrencilere insanların farklı görüşleri olabileceğinin bilincini kazandırmak.
Öğrencilere ailelerinin ayrılışından kendilerinin sorumlu oldukları düşünceleri konusunda yalnız
olmadıklarını, aynı şeyleri düşünen birçok çocuğun olduğunu göstermek.
- Duyguları açıklamak:
Öğrencilerin hem olumlu hem de olumsuz duygu ve düşüncelerini söylemeye hakkı olduklarının
farkına varmalarını sağlamak.
Diğer insanlarla ilişkilerinde daha iyi bir şekilde öğrencileri motive eden etkinlikler organize
etmek.
- ‘Problem çözme’ olgusunu tanıtmak:
Öğrencilerin diğer aile üyelerinin ayrılık ile ilgili fikirlerini anlamaları için çaba göstermelerine
yardımcı olmak.
Öğrencilerde öutsuzluğa sebep olacak durumlara başetme becerisi kazandırmak.
- Kendimle ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerim:
Öğrencilerin kendilerine ait iyi özelliklerinin farkına varmalarını ve bunları diğer insanlarla
paylaşmalarını sağlamak.
Öğrencilerin olumlu dönütler alabileceği ortam yaratmak ve ‘kişilik’ olgusunu geliştirmelerine
yardımcı olmak
Öğrencilere aile sorunları olsa da iyi insanlar olduklarını kabul etmelerine yardımcı olmak.
- Öz saygı geliştirme:
Güçlü yönlerin vurgulanması, risk almak, olumsuz etiketlenmeden kendimizi alıkoymak,
kendimizle konuşma becerisini geliştirmek ve olumsuz düşünmekten vazgeçmek. Bu beceriler
aynı zamanda her koşulda mükemmel davranış geliştirmenin mümkün olmadığı fikriyle de
desteklenmesi gerekmektedir.
- Kendimle ilgili sevdiklerim ve sevmediklerim:
Öğrencilerin gerçekten sevdikleri ve sevmedikleri şeyleri tanımalarına yardımcı olmak.
Öğrencilere başkalarının kendileri hakkındaki düşüncelerinin sizin düşüncelerinizden daha
önemli olmadığı anlatmak
- Herkesin kendi sorumluluğu vardır:
Hepimizin farklı alanlarda farklı sorumlulukları vardır. Kimimiz sorumluluklarımızın farkında iken
kimimiz değilizdir. Ancak, yine de bazı insanlar beklenildiği gibi sorumluluklarını yerine getiremez.
Sorumluluğumuzda olan bazı işleri uygulanabilir bir plana dönüştürmek.
- Arkadaş olmak demek;
Öğrencilere dostluğun ne olduğunu kendi sözleri ile anlatmaları için fırsat tanımak.
Dostluğun ana prensiplerini göstermek
- Öğrencilere yeni dostluklar nasıl elde edebileceklerini gösterip mevcut arkadaşları ile nasıl
yakınlaşabileceklerini anlatmak.
- Kişisel amaçlara ulaşmak:
Öğrencilerin okuldaki başarısı için amaçların önemini vurgulamak
Öğrencileri kısa, orta ve uzun vadede hayatlarındaki hedeflerini belirlemeleri için motive etmek.
-Stres yönetim becerileri:
Öğrencilerin stresle baş etme kapasitelerini geliştirmek.
Kendileri ile ilgili farkındalık yaratmak.
Stres kavramını tanımlamak ve sebeplerini açıklamak.
Stresin sebeplerini araştırmak ve stresli anlarda vücutlarındaki fizyolojik değişikliklerin farkında
olmak.
- Otomatik olumsuz fikirler.
Stres oluşumunda etkili olan olumsuz düşünceleri dile getirmek.
Öğrencilerin sorumluluklarının farkına varmalarını sağlamak ve etraflarında neler olduğunu
kontrol etmelerine yardımcı olmak.
Yeni fikirler geliştirmeleri için öğrencileri motive etmek
- Nefes alma ve dinlenme egzersizleri:
Stresli anlarda vücutta meydana gelen fizyolojik değişikliklerle ilgili deneyimlerini paylaşmak.
Stresli anlarda fizyolojik değişiklerden kaynaklanan gerilimden kurtulmak için yapılabilecek işleri
listelemek.
Öğrencilerin stres ile başa çıkmalarını sağlayacak nefes egzersizleri çalışması yapmak.
- Olumlu başa çıkma ifadeleri:
Stresle başa çıkmada mekanizma olarak etkili iletişimin önemini vurgulamak.
Öğrencilere ‘Ben’ dili kullanmanın ‘Sen’ diline göre daha faydalı olduğunu anlamalarına yardımcı
olmak.
Öğrencilerin empati güçlerini geliştirmelerine yardımcı olmak.
Etkili dinleme ve dönüt sağlamanın önemini vurgulamak.
-Öfke ipuçlarını tanıma:
Öfke tepkisinden önce ortaya çıkan durumsal, bilişsel ve fiziksel ipuçlarının farkında olmak.
Sinirli iken gösterdikleri öfke tepkisi ifadelerini öğrencilerin tanımasına yardımcı olmak.
- Uygun ve uygun olmayan öfke tepkileri:
Öğrencilerin uygun ve uygun olmayan öfke tepkilerini ayırt edebilmelerine yardımcı olmak
Öğrencilere öfkelerini ifade etmelerinin uygun yollarını öğretmek.
Öğrencilere uygunsuz öfke reaksiyonlarının gerçekten faydasız reaksiyonlar olduğunu
göstermek.
- Öfke kontrolü için baş edici ifadeler:
Durumla ilgili kendi kendimize konuşarak duygularımızın nasıl etkilenebileceğimizi öğrencilere
göstermek.
Öğrencilerin baş edici ifadeleri kullanmayı ve öfkelerini kontrol etmelerine yardımcı olmak.
Sinirli iken öfkelerini nasıl ifade ettikleri ile ilgili öğrencilerin deneyimlerini paylaşmalarına fırsat
vermek.
Öğrencilere duygularımızın aslında mevcut durumlarından kaynaklanmadığını ancak durumla
ilgili düşüncelerimizden kaynaklandığını göstermek.
Öfkelerini kontrol etmek için öğrencileri olumlu düşüncelerle değiştirmeleri için teşvik etmek
- Kendimden sorumluyum:
Herkesin kendi düşünceleri, duyguları ve davranışlarından sorumlu olduğunu öğrencilerin
anlamasını sağlamak.
Öğrencilerin öfkelerinden kaynaklanan kişisel sorumluluklarını kabul etmelerini sağlamak.
Çocuklarda uygulanacak testi açıklamak (Ek 6)
9-Okul rehberlik ve oryantasyon alanında uzmanlarla birlikte öğrenciler için organize edilen
mentörlük faaliyetleri (toplantılar, bilimsel çalışmalar, vaka çalışmaları, didaktik faaliyetleri,
aileler toplantıları)
-Üniversiteden psikolojik danışma uzmanları, okul idarecileri ve mentörlük yapan öğretmenler
için aylık toplantı oturumları yapıldı. Toplantılardaki görüşmeler esnasında gizliliğe dikkat edildi
ve öğrencilere takma isim verildi. Öğrenci davranışlarındaki değişiklik hakkında tablo doldurma.
(Ek 7)
- Öğrenci ve aileleri arasındaki ilişkiyi düzenlemek ve aileler ve mentörlük yapan öğretmenler
arasında toplantılar düzenlemek (Öğrencilerin projeye katılımı için ailelerden izin alınacak)
‘Bire bir tanışma toplantısı’ organize edildi, mentörlük yapacak öğretmenler ve öğrenciler ilk defa
bir araya geldi. Toplantıda mentörlük yapacak öğretmenler kendilerini tanıttılar. Testin sonuçları
öğrencilerle direk paylaşılmadı. (Ek 8)
Bir sonraki oturumlarda takip edilen program kısaca açıklandı. Güven sağlamak için,
öğrencilerle sohbet havasında toplantılar gerçekleştirildi. Öğrenci akademik başarı tablosu
doldurulacak. (Ek 9)
Çocukların görüşlerini dikkate alarak akademik ve psiko-sosyal gelişimleri için kısa, orta ve
uzun vadeli amaçlar belirlemede yardımcı olmak.
Ulusal sınavlar için öğrencilerin hazırlıklarını takip etmek.
Her bir toplantı sonunda, mentörlük yapan öğretmenler ve öğrenciler her toplantı
sonunda bir sonraki buluşmanı zamanını kararlaştırmak.
Öğrenci ve okul arasında ilişkiyi organize etmek ve sınıf öğretmenleri ile öğrenci ilişkilerini
değerlendirmek.
Rehber öğretmen testleri değerlendirdikten sonra, test sonuçlarını mentör öğretmenlerle
paylaştılar.
Öğrencilerin ayrılıkla ilgili görüşleri tartışıldı. Öğrenciden ayrılık düşüncesi üzerine, babası
ve annesine birer mektup daha yazmaları istendi. Mektup ailelerine gönderilmedi. Mektup
sadece mentör tarafından okundu. Mentör bu iki mektubu değerlendirmede okulun rehber
öğretmeninden yardım aldı.
Önceki oturumun ardından, Stresin Kaynağına ulaşmada mektup yazma tekniğinden
yararlanıldı. Stresin nasıl başladığına ne tür fizyolojik değişikliklere sebep olduğuna ve ne şekilde
ilerlediği ve nasıl sonlandırılabileceği konusunda başetme teknikleri verilmektedir. Bu hususlar
öğrenci ile tartışıldı. Rehber öğretmenler mentöre bu tekniği nasıl uygulayacakları konusunda
destek oldular.
Stres kaynakları ile baş etme stratejileri geliştirildi. Stresli anlarda verilecek uygun tepkiler
öğrenciye anlatıldı. Nefes ve kas rahatlama egzersizleri öğretildi ve uygulandı.
Kendimden ben sorumluyum: Bu toplantı konusu öğrencilere şu gerçeği anlamalarına
yardımcı oldu: Herkes kendi fikirleri, duyguları ve davranışından sorumludur. Oturum
öğrencilerin öfkelerinden meydana gelen kişisel sorumluluklarını kabul etmelerini sağladı. Ödev
olarak ‘biblo terapi’ metodu uygulandı. Bir sonraki toplantıda, bu hususlar öğrenci ile tartışıldı.
(Ek 10)
10-Proje ve proje sonuçları için yaygınlaştırma faaliyetleri
İlk olarak, projemizden faydalanan öğrencilerimiz proje süresince gizlilik ilkesine uyacağımız,,
çıktıları başkalarıyla paylaşmayacağımız konusunda anlaşmaya varıldı. Bu yüzden, tanıtım ve
yaygınlaştırma faaliyetleri çocukların ve ailelerinin gizliliği dikkate alınarak gerçekleştirildi. Bu
kapsamda, yaygınlaştırma ve sonuçların kullanımı:
Katılımcı bölgelerde:
Parçalanmış aileleri olan öğrencilerin sorunlarının nasıl çözüleceği konusunda psikoeğitim kursu.
Proje sonuçları her iki bölgedeki diğer okullarda ve ulusal seviyede diğer ilgili kurumlarda
yaygınlaştırıldı. (örneğin, il müdürlükleri, Milli Eğitim Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı, yetimhaneler, her bir ülkede yurtlar).
Projenin çıktıları mevcut kitapta yayınlandı ve kullanılan araçlar ekteki eğitim CD sinde
toplandı.
Diğer yaygınlaştırma yolları:
Faaliyetlerin sonuçları sürekli her bir bölgedeki yerel medyada paylaşıldı.
Kitapçıklar ve broşürler hazırlandı ve dağıtılan posterler konu ile ilgili farkındalık yaratmak
için halka açık yerlere asıldı.
Her iki bölgedeki okul danışmanlarını, öğretmenleri, aileleri ve öğrencileri bilgilendirmek
için seminerler ve toplantılar düzenlendi.
Proje çıktıları ile ilgili ortak bölgelerdeki tüm müdürlüklere e-mailler gönderildi.
Bir web site ve sosyal paylaşım ağında bir grup oluşturuldu ve tüm çıktılar tanınırlığı
artırmak için bu ortamlarda paylaşıldı. ( www.lesop.net)
Proje sonuçları ve en iyi uygulamalar İngilizce’ye çevrildi.
Ortaklık Projesinin sonuçları ile ilgili kitapçık Türkçe, İngilizce ve Romence yayınlandı ve
ilgili kurumlara gönderildi.
Ortaklar proje toplantıları
11- Elde edilmiş sonuçlar
Projeye katılan öğrenciler iletişimle ilgili becerilerini ve hedef gruptan öğrencilerle
iletişimlerini geliştirdiler.
Öğrenciler yaşamlarındaki problem çözme becerilerini geliştirdiler ve daha iyi akademik
başarı elde etmek için çaba sarfettiler ve düzenli olarak okula devam ettiler.
Kitapçıklar ve broşürler yayınlandı, proje web sitesi hazırlandı, öğretmenlerin profesyonel
gelişimi için ihtiyaçları ve öğrencilerin ilgilenmeleri gereken sorunları tanımak için testler
tasarlandı.
12- Eğitim Etkisi
Projenin faydaları ve etkisi öğretmenleri, aileleri, yerel okulları ve yerel topluluklarını, ülke
genelini ilgilendirmektedir.
Öğretmenler ve danışmanlar:
Eğitim faaliyetleri öğretmenlerin ve okul personelinin öğrencilerin problemlerini daha iyi
anlamalarını ve parçalanmış ailelerin çocuklarını farkına varmalarını sağlaması. Okul danışmanları
diğer ortak ülkedeki iyi uygulamaları gözlemledikten sonra okul yönetimi hakkında iyi
uygulamaları kendi okullarına transfer ettiler.
Öğrenciler:
Öğrenciler yaşadıkları sorunun sadece kendilerinin sorunlarının olmadıklarını anladılar. Motive
olan öğrenciler akademik anlamda daha başarılı oldular. Bu projenin sonuçları aileleri resmen
boşanmamış ama ayrı yaşayan ya da farklı sebeplerle (işyeri ve barınma sorunları) ayrı yaşamak
zorunda kalan öğrenciler için de faydalı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, proje yurtlarda yaşayan
ya da akrabalarında yaşayan öğrencilerin problemlerinin daha iyi anlaşılmasına da katkı
sağlamıştır.
Aileler
Aileler ayrılık durumlarında çocuklarına nasıl yaklaşmaları gerektiği konusunda farkındalık
kazandılar ve ayrılık sonrası toplum hizmetleri ve diğer kaynaklardan nasıl faydalanabileceklerini
öğrendiler. Aileler çocuklarının sorunlarını çözme noktasında okullarla işbirliğinin önemini
anladılar.
Yerel okullar:
Başarılı bir proje çalışmasından sonra, yerel okullar yeni vizyon kazanacak ve bölgede örnek okul
olarak gösterilecek.
Okul eğitimi konusunda bu proje Avrupa işbirliğini aşağıdaki belirtilen şekillerde
geliştirdiği düşünülmektedir.
Proje çıktıları sorunlarla baş etme yeteneği kazanan sağlıklı çocuklar oluşumuna katkıda
bulunarak Avrupa’da eğitim sistemlerinin yeterliliğine artı bir değer kattı. Bu projenin devamı ve
yaygınlaştırmalar ile riskli öğrencilerin daha sağlıklı bir eğitim almalarına katkı sağladı. Bu yüzden
projemiz, Avrupa işbirliği ve daha iyi eğitim sistemi için Avrupa’nın diğer bölgelerindeki diğer
okullarla örnek teşkil edebilecektir.
İşbirliği ve iletişim ortak bölgelerdeki okullar arası ilişkiyi güçlendirdi. Bu proje Avrupa'daki diğer
okullarla yeni ortaklıklar oluşturmada bölgede diğer okulları teşvik etmiştir.
Eğitimde çocuklar üzerindeki ayrılığın olumsuz etkisini çözme noktasında en iyi uygulamalar
paylaşıldı ve yerel ve uluslar arası seviyede yaygınlaştırıldı. Uzun vadede Avrupa’da daha iyi bir
toplum yaratmada katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Proje süresince yapılan faaliyetler öğretmen/danışman, aile ve öğrenciler arasında pozitif yönde
bir ilişkinin oluşmasına katkı sağladığı düşünülmektedir.
13- Stratejiler ve Çalışma Metotları
Test, anket, psiko-eğitim görüşme teknikleri ve oyun tekniklerinden yararlanılmıştır. Projede yer
alan tüm paydaşlar bu teknikleri kullanma yeterliliğine sahip olmak için eğitim talebinde
bulunmuşlardır.
İlk olarak proje ortakları 2 yıllık çalışma planı oluşturmak için ülke ziyaretlerinde bulundular. Daha
sonra, ortak okullarda çalışan yöneticiler, öğretmenler ve psikolojik danışmanlar bir eğitim
programına katıldılar. Eğitim programı her iki ülkede ortak yürütülmüştür.
Her ortak bölgeki en iyi uygulamaları incelemiştir. Inceleme sonuçları ortaklar tarafından
paylaşıldı.
Yerel ve uluslar arası ortakların katıldığı 6 uluslar arası ve 6 yerel atölye çalışması yapıldı. Proje
esnasında hedef grup ailelerine yönelik 2 tane tam günlük seminer yapıldı.
Ayrıca, her bir bölgede logo tasarımı ve slogan yarışması düzenlendi. Sonra, proje için ortak bir
logo ve slogan seçildi. Projenin tanıtılması için broşürler ve posterler basıldı ve proje çıktıları
proje web sitesine yüklendi. Proje sonunda bir proje kitabı yayınlandı.
Yukarıdaki faaliyetler organize edildikten sonra, proje, eğitimcilerin eğitimi ve ailelere dönük ve
öğrenciler olmak üzere 2 ana faaliyet üzerine yoğunlaşmıştır. Ortak okullardaki eğitimciler
öğrencilerine psiko-sosyal ve akademik açılardan nasıl yardımcı olabileceği konulu eğitim
programlarına katıldı. Eğitim programı eğitimcilere temel bazı pdagojik becerileri kazandırdı ve
ailelerinden ayrı yaşayan öğrencilere yardım edebilme yetisi kazandırmıştır. Eğitim programına
katıldıktan sonra, eğitimciler sorumlu oldukları öğrenciler ile yüz yüze görüşmeler yürütmeye
başladılar. Ancak, görüşmelere başlamadan, ilgili öğrencilerin ailelerine proje hakkında bilgi
verilerek ailelerden izin alındı. Programda gönüllülük esasına göre dahil edildi.
Ailelerden izin alınmadan herhangi bir çalışma yapılmadı.
14- Ailesinden Ayrı Yaşayan Çocuklara Karşı Öğretmen Algı Anketi Test Sonuçları
Soru
Maddeleri
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Asla
%
3.7
3.7
7.4
14.8
7.4
3.7
3.7
7.4
3.7
7.4
7.4
11.1
11.1
Nadiren
%
18.5
14.8
29.6
33.3
7.4
18.5
44.4
40.7
11.1
33.3
18.5
14.8
29.6
37.1
37.1
51.8
29.6
Bazen
%
48.1
48.1
51.8
44.4
29.6
40.7
33.3
44.4
48.1
44.4
44.4
44.4
40.7
48.1
48.1
29.6
51.8
Sık sık
%
25.9
25.9
14.9
18.5
59.2
22.2
7.5
7.5
29.6
18.6
37.1
33.4
18.5
7.4
7.4
7.5
7.5
Her zaman
%
7.5
7.5
3.8
3.8
11.2
7.5
7.5
Ailesinde ayrı yaşayan çocuklara karşı öğretmen algı anketi ön- test sonuçları
incelendiğinde birinci soru olan “empati kurabilirim” sorusunda katılımcıların %0 asla,
%18.5 nadiren. %48.1 bazen, %25.9 sık sık, %7.5 her zaman yanıtını vermiştir. Bu
sonuç bize öğretmenlerin büyük çoğunluğunun empati becerisine sahip olduğunu
göstermektedir. İkinci soru olan “İyi bir dinleyiciyim” sorusunda katılımcıların %3.7 asla,
%14.8 nadiren, %48.1 bazen, %25.9 sık sık, %7.5 her zaman cevabı vermiştir. Bu
yanıtlar bize öğretmenlerin çoğu zaman dinleyici olabildiklerini göstermektedir. Üçüncü
soru olan “Etkin dinleme tekniklerinin neler olduğunu bilirim.” sorusunda katılımcıların
%3.7 asla, %29.6 nadiren, %51.8 bazen, %14.9 sık sık, %0 her zaman yanıtını vermiştir.
Bu yüzdeler bize öğretmenlerin etkin dinleme tekniklerini bildiğini ama asla ve nadiren
yüzdeleri de dikkat çekici düzeydedir. Dördüncü soru olan “Stresin kaynaklarının neler
olduğunu bilirim.” sorusunda katılımcıların %0 asla, %33.3 nadiren, %44.4 bazen, %18.5
sık sık, %3,8 her zaman yanıtını vermiştir. Bu yüzdeler bize öğretmenler stres
kaynaklarını bilmede çok etkin olmadıklarını söyleyebiliriz. Beşinci soru olan “Her bireyin
sorumlulukları olduğunu bilirim.” sorusunda katılımcıların %0 asla, %7.4 nadiren, %29.6
bazen, %59.2 sık sık, %3,8 her zaman yanıtını vermiştir. Bu yüzdeler bize öğretmenler
bireylerin sahip oldukları sorumlulukların farkında olduğunu göstermektedir. Altıncı soru
olan “Güçlü ve zayıf yönlerimin farkındayım.” sorusunda katılımcıların %7.4 asla, %18.5
nadiren, %40.7 bazen, %22.2 sık sık, %11.2 her zaman yanıtını vermiştir. Bu yüzdeler
bize öğretmenlerin büyük bölümünün güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olduğunu
söyleyebiliriz. Bunun yanında güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olmayan öğretmenlerinde
belli bir düzeyde olduğunu söyleyebiliriz. Yedince soru olan “Risk grubundaki öğrencilerle
nasıl iletişim kurmam gerektiğini bilirim” sorusuna katılımcıların verdiği yanıtlar
incelendiğinde %14.8 asla, %44.4 nadiren, %33.3 bazen, %7.5 sık sık, %0 oranında her
zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç bize öğretmenlerin risk grubundaki öğrencilerle
iletişim kurabildiklerini gösterse de, iletişim kuramayan öğretmenlerin oranının da yüksek
bir düzeyde olduğunu söyleyebiliriz. Sekizinci soru olan “Öğrencilere problem çözme
becerileri kazandırabilirim” sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %7.4 asla, %40.7
nadiren, %44.4 bazen, %7.5 sık sık, %0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç
öğretmenlerin, öğrencilerin problemlerini çözmede yeterli olduğunu gösterse de, bu
beceriye sahip olmayan öğretmenlerin yüzdesi belli bir oranda olduğu gözlenmiştir.
Dokuzuncu soru olan “Öğrencilerimin kendilerini ifade etmelerine fırsat veririm” sorusuna
verilen yanıtlar incelendiğinde %3.7 asla, %11.1 nadiren, %48.1 bazen, %29.6 sık sık,
%7.5 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, öğrencilerin
kendilerini ifade etme fırsatı verdiğini göstermektedir. Onuncu soru olan “Öğrencilerin
kendilerini iyi ifade etmelerini sağlayacak açık uçlu soruları sorarım” sorusuna verilen
yanıtlar incelendiğinde %3.7 asla, %33.3 nadiren, %44.4 bazen, %18.6 sık sık, %0
oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, öğrencilerin kendilerini
ifade etmek için açık uçlu sorulara sorma becerisine sahip olduğunu göstermektedir. On
birinci soru olan “Öğrencilerdeki psikolojik ve fiziksel değişikliklerin farkına varabilirim.”
sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %0 asla, %18.5 nadiren, %44.4 bazen, %37.1
sık sık, %0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, öğrencilerin
psikolojik ve fiziksel değişiklikleri fark edebilme becerisine sahip olduğunu
göstermektedir. On ikinci soru olan “Öğrencilerimi sorumlulukları hakkında
bilinçlendirebilirim” sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %7.4 asla, %14.8 nadiren,
%44.4 bazen, %33.4 sık sık, %0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç
öğretmenlerin, öğrencileri sorumlulukları konusunda biliçlendire bildiğini göstermektedir.
On üçüncü soru olan “Öğrencilerime hedeflerini belirleme konusunda yardımcı olur”
sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %3.7 asla, %29.6 nadiren, %40.7 bazen, %18.5
sık sık, %7.5 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, öğrencilere
hedeflerini belirlemede destek olabilme yeterliliğine sahip olduğunu göstermektedir. On
dördüncü soru olan “Öğrencilerin olumsuz düşünceleriyle nasıl baş etmesi gerektiğini
bilirim.” sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %7.4 asla, %37.1 nadiren, %48.1 bazen,
%7.4 sık sık, %0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin,
öğrencilerin olumsuz düşünceleriyle baş etmede yeterli düzeyde destekte bulunduğunu
göstermektedir. On beşinci soru olan “Öğrencilerin öfkelerini kontrol altında tutabilirim.”
sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %7.4 asla, %37.1 nadiren, % 48.1 bazen, %7.4
sık sık, %0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, öğrencilerin
öfkelerini kontrol etmede yeterli düzeyde destekte bulunabildiğini göstermektedir. On
altıncı soru olan “Risk grubundaki öğrencilerle kolaylıkla iletişime geçebilirim” sorusuna
verilen yanıtlar incelendiğinde %11.1 asla, %51.8 nadiren, % 29.6 bazen, %7.5 sık sık,
%0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, risk altında bulunan
öğrencilerle iletişime girebilme becerisine yüksek düzeyde sahip olduğunu
göstermektedir. On yedinci soru olan “Öğrencilerin kişisel farkındalıklarını artırabilirim.”
sorusuna verilen yanıtlar incelendiğinde %11.1 asla, %29.6 nadiren, % 51.8 bazen, %7.5
sık sık, %0 oranında her zaman yanıtını vermiştir. Bu sonuç öğretmenlerin, öğrencilerin
farkındalıklarını artırmada etkili olabileceğini göstermektedir.
Sonuç olarak, öğretmenlerin büyük çoğunluğu ankete verdikleri yanıtlar doğrultusunda
risk altında olduğunu düşündüğümüz anne babasından ayrı yaşayan çocuklara,
psikososyal ve akademik yönden bu çocuklara destek olmada yeterli beceriye sahip
olduğunu söyleyebiliriz. Sonuçlar ayrıntılı olarak incelendiğinde ise azımsanamayacak
düzeyde öğretmenlerin risk altında olan çocukları desteklemede yeterli donanıma sahip
olmadığı da gözlenmiştir. Dolayısıyla öğretmenlerin zayıf olan yönlerini geliştirecek
psikoeğitimlerin düzenlenmesi önerilmektedir. Öğretmenlerin konuyla ilgili nitelikli hale
gelmeleri sonucunda okullarında açacakları psikososyal destek grupları sayesinde
ailesinden ayrı yaşayan çocuklar ayrı yaşama uyumlarının sağlanması ve sorunlarının
azalması sonucu rastlantısal değildir. Çocuklar bu tür programlarda, yaşıtlarıyla bir arada
sorunlarla baş etme şekillerini irdelemekte, kendi sorunlarına çözümler üretebilmekte ve
içinde bulundukları duruma daha kolay uyum sağlamaktadır. Bu gruplar, çocuklar için
sosyal destek sistemi olarak da işlev görmektedir.
Öneriler
1. Çocukların ailelerinden ayrıldığı durumların ve ihtiyaçların çeşitliliği ve karmaşıklığı
hiçbir kuruluşun tek başına sorunu çözememesini beraberinde getirir. Bu soruna
müdahale edilmesi için ek becerilerin ve yetkilerin ortak bir yaklaşım içerisinde hayata
geçirilmesi gerekir.
2. Ailesinde ayrı yaşayan çocuklar için disiplinlerarası yaklaşım merkezli destek grupları
oluşturulmalı, bu grupların liderliğini yapacak öğretmenler psikoeğitimden geçirilmeleri
gerekmektedir.
3. Ülkemizde tek ebeveynli aile olgusunu; psiko-pedagojik, ekonomik, sosyolojik,
demografik, hukuksal, kültürel vb. açılardan ele alan bütüncül yaklaşım ve çalışmalar
son derece yetersizdir. Mevcut çalışmalar, daha çok tek ebeveyn olmanın, özellikle de
boşanmanın; çocuk ve çocuk-ebeveyn ilişkisi açısından olumsuz yönlerine odaklanmıştır.
Bu da Türkiye’deki tek ebeveynli ailelerin sorunlarının saptanmasını, aile bireylerinin bu
yeni oluşumdan nasıl etkilendiklerini, sorunların tedavi mekanizmalarının ortaya
çıkarılmasını ve ortaya konulacak verilerle, çözüm yollarının
ve yapılacak projeksiyonların neler olabileceğinin ortaya konmasını imkânsız kılmaktadır.
4. Okul hayatında bu tür sıkıntılar yaşayan çocukların öğretmenleri tek ebeveyn ere
kurumsal destek verecek kurum ve kuruluşları bilgilendirebilir ve böylece bu çocuklar
kurumsal destek almak konusunda önceliklendirilebilir.
5. Özellikle Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’ndan alınan öğrenci yardımları
çocukların eğitim hayatına sağlıklı biçimde devam etmesi için önemlidir. Ancak ailenin
maddi sıkıntıları nedeniyle bu yardımların ailenin diğer ihtiyaçları için harcandığı durumlar
görülmektedir. Bu nedenle sadece tek ebeveynli öğrencilere özel doğrudan nakdi
yardımdan ziyade; yardımcı kitapların ücretsiz verilmesi, başarılı çocuklara devlet
bursları sağlanması, ücretsiz dershane ve etüt kontenjanlarının açılması, okula gidiş
gelişlerde ücretsiz ulaşım hizmetleri gibi yardımları içeren bir öğrenci destek sistemi
sunulabilir. Bu desteğin alınan diğer ekonomik yardımlardan bağımsız olarak verilmesi
tek ebeveynli çocukların okul hayatının sürekliliği ve derslerdeki başarısı için destekleyici
olacaktır.
6. Çocukların tek ebeveynli olmaktan dolayı gerek okul başarıları, gerekse okul
arkadaşlarıyla ilişkilerinin olumsuz etkilenebildiği görülmüştür. Tek ebeveynli çocuk lar
okulda tek ebeveynli olduklarının anlaşılması ve bilinmesinden endişe duyduklarını
sıklıkla belirtmişlerdir. Bazı durumlarda öğretmenler de bu endişeleri arttırıcı tutum ve
tavırlar sergileyebilmektedir. Okul rehber öğretmenlerinin ve diğer öğretmenlerin bu
konuda duyarlılık kazanmasını sağlayacak yöntemler geliştirilmelidir. Tek ebeveynli
çocuğun okula devam konusunda motivasyonunun kırılmasını ve derslerdeki başarısının
düşmesini önleyecek örneklerden bazıları aşağıda yer almaktadır:
- Öğretmenlerin çocuğun ebeveyni ile ilgili soruları çocuğa direk sormaması ya da sınıfın
önünde sormaması; bu tür bilgilerin öğretmene ebeveyn tarafından verilmesi;
- Çocuğun kendisini sınıf arkadaşlarından farklı hissetmesine neden olacak ödevler
vermemeye dikkat etmesi (vefat eden ebeveyni ile ilgili şiir yazmak gibi)
7- Tek ebeveynli çocukların yaşadıkları olumsuz durumları atlatmalarında hobilerin
önemli bir yer tuttuğu görülmüştür. Ancak ekonomik sıkıntılar nedeniyle kimi zaman
çocuklar ilgi alanlarını genişletememekte ya da ilgilendikleri faaliyetleri yapamamaktadır.
Bu nedenle belediyeler gibi yerel kurumlar vasıtasıyla çocukların sosyal, sportif ve
kültürel etkinliklere katılımını arttırmak amacıyla bu tür etkinliklerin ücretsiz sunulması ve
bu etkinliklere katılımın teşvik edilmesi, maddi sıkıntı içindeki tüm çocukların olduğu gibi
tek ebeveynli çocukların da sosyal hayatını olumlu etkileyecektir. Örneğin bu desteği
gerçekleştirmenin yollarından birisi varolan yetim kartı uygulamasının kapsamının tek
ebeveynli çocukları da kapsayacak şekilde genişletilmesi ve sağladığı olanakların
çeşitlendirilmesi olabilir.
8- Odak gruplarda katılımcıların birbirleriyle olan paylaşımları tek ebeveynli aile olmayı
sadece kendilerinin değil, başkalarının da tecrübe ettiğini göstermelerini sağlamış olması
bakımından önemlidir. Katılımcılar odak gruplarda kazandıkları bu farkındalığın daha
sonra sosyal hayatlarında hissettikleri yalnızlık ve farklılık duygusunu azaltmaya yardımcı
olacağını ifade etmiştir.
- Bu çalışmalar sadece tek ebeveyn olduktan sonraki dönemi değil sürecin yaşandığı
dönemi de kapsayacak şekilde hazırlanabilir. Bu program çeşitli konu başlıklarını
içerebilir. Örneğin programda çocuklara ve yetişkinlere yaşlarına uygun olarak; ayrılık /
vefat sürecinde yas duygularını, endişelerini tanımlama ve ifade etme yöntemleri,
ayrılıktan / vefattan dolayı kendilerini suçlamamaları gerektiği öğretilir ve ilgili temel
hukuki hakları konusunda bilgilendirilir.
- Odak noktasının diğer yaşıtlar ile yakın ilişkiler geliştirmek olduğu ergenlik döneminde
gençler, çok daha geniş ilişkiler ağından destek görmeye ihtiyaç duyarlar.
- Daha küçük yaştaki çocuklar için bireysel yada grup terapileri çocukların kendilerini
anlamalarına ve kendi hissettiklerini yaşıtlarına ve ailelerine doğru ifade etmelerine
yardımcı olur. Bu nedenle Türkiye’nin farklı bölgelerinde farklı yaşları da kapsayacak
şekilde çocuk ve yetişkinlerle bu tür grup çalışmalarının başlatılması, katılımların teşvik
edilmesi ve sürekliliğinin sağlanması tek ebeveynli ailelerin bu süreçle baş etmelerine
yardımcı olacaktır
- Tek ebeveynli aile fertlerinin, özellikle çocuğun / çocukların psikolojik sağlıklarını
desteklemek ve / veya bozulmamasını sağlamak adına devlet tarafından sağlanacak
ücret siz psikolojik destek hizmetinin sunulması ve bu konuda bilgilendirmelerin yapılması
aile bireylerinin bu süreçle sağlıklı bir şekilde baş etmelerine yardımcı olacaktır. Bu
hizmet ayrılma aşamasında olan aile bireylerinin tamamına zorunlu kılınabilir. Hizmet
sağlayıcıların da niteliklerinin bu işi yapmaya uygun olması için gerekli eğitimi almaları
gerekmektedir. Bu hizmet hem ayrılma sürecinde hem de sonrasında belirli bir süre
devam etmelidir.
- Ebeveynler ve çocuk arasında bu doğru iletişimin sağlanması için ailelere tek ebeveynli
olma süreci boyunca verilecek kurumsal destek bu konudaki riskleri minimuma
düşürecektir. Bu nedenle kurumlar bünyesinde oluşturulmuş Aile Danışma
Merkezleri’nin toplumda bilinirliğinin artırılması yönünde çalışmalar yapılması ve bu
hizmetin yaygınlaştırılması önerilmektedir.
- Tek ebeveyn olduktan hemen sonra ebeveyni yüksek derecede stres altında olan
çocukların genellikle başkalarından yardım alması gerekir. Ancak çocuklara doğrudan
müdahale özel bilgi ve beceriler gerektirir. Bu müdahalenin zamanında olması önemlidir.
Sağlanan destek her zaman çocuğa göre düzenlenmelidir; çocuğun yaşı, gelişim dönemi,
kültürel ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı, aile, akrabalar, resmi ve resmi olmayan
destek kaynakları sürece dahil edilmelidir. Çocuklara sağlanacak olan destekte tek bir yol
ya da metod değil; bireysel/grup eğitim ve terapi teknikleri gibi farklı yaklaşımların birlikte
kullanılmasına ihtiyaç vardır.
15.B – Öğretmenlere Test Uygulanan Sonuçları / Romanya
Anne babası ayrılmış Çocuklara yönelik Öğretmen Algı Anket Sonuçları
-
Anket yapısında, öğretmenlerin faaliyetlerini farklı bakış açılarından görmemizi sağlayan 3 boyut
belirledik.
Okullarımızdan sınıf öğretmenlerine yönelik 48 soruluk bir anket uyguladık.
1,3,4,15,16,17. Sorular etkili iletişim becerileri ile ilgilidir;
5,8,9,11,12,13. Sorular çatışma çözme becerileri ile ilgilidir;
2,6,7,10,14. Sorular kendi becerilerinin farkına varma ile ilgilidir.
Anketin boyutu
-
Etkili iletişim becerileri
Çatışma çözme becerileri
Kendi yeteneklerinin farkında olma
Etkili iletişim becerileri
-
Öğretmenliğin büyük bir kısmı sınıfta ve okuldaki herkesle etkili iletişim kurabilmektir.
Etkili iletişim eksik olunca, öğretmenler yanlış anlayabilir ya da öğrencilerin ihtiyaçlarına ve
beklentilerine duyarsız olabilir.
-
Ayrıca, öğrenciler dinlenilmediğini ya da anlaşılmadığını düşünebilir ve ihtiyaçlarını
karşılaşabilecekleri başka yollar deneyebilir.
Anketimizden anlaşılan şudur ki etkili iletişim öğretmenlik mesleğinin önemli bir parçasıdır.
Tüm sınıf faaliyeti etkili iletişim becerilerini elde etme, geliştirme, yönetme unsurlarından
etkilenir.
Çatışma çözme becerileri
-
-
Çatışmalar okulun bir parçasıdır. Bunu kabullenirsek büyük bir adım atmış oluruz ve ondan sonra
müdahalenin mümkün olduğunu söyleyebiliriz.
Öğretmenler direk olarak sorumlu olmasalar bile,genelde faaliyetlerini çatışma yönetme
becerileri ile ilişkilendirebilir.
Okul realitesi ile bağlantılı olma, muhtemel reaksiyonları tahmin etmek, olumsuzları engellemek,
olumluları teşvik etmek oldukça önemlidir.
Öğretmenler ayrıca tüm faaliyeti ile bu becerileri rapor ederler bu yüzden onları araştırmamızda
önemli bir öğe olarak değerlendirdik.
Biz öğretmenlik faaliyetinde öğretmen tutumunun her unsurdan etkilenmenin çok kolay
olduğuna inanıyoruz.
Eğer öğretmen kendi becerilerinin, kendi limitlerinin farkına varırsa, en hassas durumlarda bile
doğru tutum sergileyecektir.
Etkili iletişim becerileri açısından, öğretmenler öğrencilerle ilişkilerde bu becerilere sahip
olduğunu gösterdi.
Öğrencilerin açıkça kendilerini ifade etmeleri teşvik edilmektedir ve empati önemli bir beceridir.
Risk gruplarından öğrencilerle iletişim ayrı bir beceri olarak görülmektedir. Yüksek skorlar
kaydetmiştir.
Çatışma çözme becerileri ile ilgili olarak, skorlar etkili iletişimden az daha düşüktür bu da
demek oluyor ki öğretmenlerimizin iletişim becerileri vardır ama belli durumlarda onları
uygulama yetenekleri yoktur.
Bu yüzden, çatışma çözme durumlarında uygulanan beceriler ‘Her zaman’ olarak yüksek bir
skorda kaydedilmiştir, ‘Bazen’ ve ‘Asla’ seçenekleri etkli iletişim becerilerinden daha yüksek bir
skor elde etmiştir.
Becerilerin farkında olunması
-
-
En yüksek skoru kaydettik, bu da öğretmenlerin iyi bir iç-gözlem, faaliyetlerin öz değerlendirmesi
uzun vadede daha çok fayda sağlamaktadır.
Kendi eğitim ortamında bazı sınırlara ulaşan kapasitelerinin farkındadırlar.
Skorları kaydettikten sonra, öğrenci ve öğretmen arasındaki ilişki ile ilgili iyimser bir
görüşe sahip olduğumuzu söyleyebiliriz.
Skorlarımızdan aynı tarafta oldukları aynı amaçlara sahip oldukları ve amaçlara ulaşma
noktasında ortak oldukları görülmektedir.
Öğretmenin öz saygısının yüksek olduğu kaydedilmiştir ve bahsettiğimiz 3 boyuta kaydedilmiştir.
Onun yüksek seviyesi birçok teorik dersleri kapsamasının sonucu olabilir.
Anket bize okullarımızda öğretmenlerimiz tarafından uygulansa da uygulanmasa da faklı
becerilerle ilgili algılar açısından genel bir kanı oluşturmuştur.
Öneriler :
-
-
Çocukların ailelerinden ayrı kalma durumlarının çeşitliliği, ihtiyaçları ve karmaşıklığı hiçbir
kurumun problemleri tek başına çözemeyeceği gerçeğini oluşturmaktadır.
Disiplinler arası yaklaşım temelli gruplar ailelerinden ayrı yaşayan çocuklar için oluşturulmalı, bu
grupların liderleri olacak öğretmen psiko-eğitmden geçmelidir.
Psiko-pedagojik, ekonomik, sosyolojik, demografik, kanuni, kültürel açılardan ülkemizde tek aile
kavramı ile ilgili bütünsel yaklaşım ve çalışmalar yetersizdir. Son çalışmalar, çocuk ebeveyn ilişkisi
açısından tek ebeveyn, özellikle boşanma konularına odaklanmıştır. Bu durum tek ebeveynli
ailelerin sorunlarını belirlemeyi, aile üyelerinin bu durumdan nasıl etkilendiğini ortaya koymayı,
problemlerin çözüm mekanizmalarını ortaya çıkarmayı ve tanıtılacak verilerle yapılabilecek
projeksiyonları ortaya çıkarmayı imkansız kılmaktadır.
Okul hayatlarında bu tür sorunlar yaşayan çocukların öğretmenleri kurumu ve kurumsal destek
sağlayabilen kurumları bilgilendirebilir ve bu çocuklar kurumsal destek almak için öncelik verilir.
Sosyal Yardım ve Dayanışma Kurumundan alınan öğrenci bursları çocukların eğitim hayatlarına
düzgün devam etmeleri açısından önemlidir. Ancak ailenin ekonomik sorunlarından dolayı,
yardımın ailelerin başka ihtiyaçları için kullanıldığı gözlenmektedir. Çocuklara direk finansal
yardım verilmesinden ziyade, ücretsiz yardımcı kitap vermek, başarılı öğrencilere devlet bursları
sağlamak, ücretsiz ders ve etüt kotaları, geliş gidişlerde ücretsiz ulaşım sağlamak gibi destekleri
kapsayan bir öğrenci destek sistemi oluşturulabilir. Bu desteğin diğer ekonomik desteklerden
-
bağımsız verilmesi tek ebeveynli çocukların ve onların okul başarılarının devamı için destekleyici
olacaktır.
Tek ebeveynli olmalarından ötürü çocukların okul başarılarının ve okul arkadaşları ile ilişkilerinin
olumsuz etkilenebileceği görülmüştür. Tek ebeveynli çocuklar bu durumun fark edilmesi ve
duyulmasından endişe duyduklarını sık sık dile getirmiştir. Bazı durumlarda, öğretmenler bu
endişeleri artıracak tutum sergileyebiliyorlar. Okul rehber öğretmenleri ve diğer öğrencilerin bu
konu hakkında daha hassas olabileceklerini sağlayacak metotlar bulunmaktadır. Tek ebeveynli
çocukların motivasyonlarının ve ders başarı seviyelerinin düşmelerine engel olacak kimi örnekler
aşağıda belirtilmiştir.
Öğretmenler öğrencilere aileleri hakkında direk soru sormamalıdır ya da aileleri
tarafından verilecek bilgileri sınıfta sormamalıdır.;
Öğretmenler öğrencilere kendilerini diğerlerinden farklı hissetmelerine yol açacak ödev
vermemeli (ölmüş ebeveyn ilgili şiir yazmak)
-
Hobilerin tek ebeveynli çocukların olumsuz durumların üstesinden gelme konusunda önemli
olduğu görülmektedir.
Ama ekonomik durumlardan ötürü, çocuklar ilgi alanlarını genişletememekte ya da
ilgilendikleri faaliyetleri yapamamaktadırlar. Bu yüzden, çocukların sosyal, sportif ve kültürel
aktivitelere katılımını artırmak için bu tür hizmetleri ücretsiz sunmak hem maddi zorluk içinde
olan çocukları hem de tek ebeveynli çocukların sosyal yaşamlarını olumlu etkileyecektir. Bu
desteği gerçekleştirmenin bir yolu mevcut yetim kartı uygulamanın kapsamını tek ebeveynli
çocukları kapsayacak ve imkanları çeşitlendirecek şekilde genişletmek.
-
Odak gruplarda, öğrencilerin tecrübelerini birbiriyle paylaşması benzer şeyleri yaşayan
başkalarının da olduğunu bilmelerini sağlıyor. Katılımcılar kazandıkları farkındalıkla yalnız olma
hissinden ve farklılık hissinin azalacağını ifade ettiler.
Bu çalışmalar sadece tek ebeveynli kaldıktan sonra değil süreç yaşanırken de
destekleyecek şekilde hazırlanmalı. Bu program çeşitli konu başlıklarını içerebilir. Örneğin,
çocuklara ve yetişkinlere yaşlarına göre yas duyguları, endişelerini tanımlamayı ve ifade şekilleri
ve yaşanılan ayrılıktan/ölümden ötürü kendilerini suçlamamaları gerektiği öğretilebilir ve ilgili
kanuni hakları hakkında bilgilendirilebilir.
Odak noktası akranlarıyla yakın ilişkiler kurmak isteyen ergenlik çağındaki gençler daha
geniş bir ilişki ağından desteklenmesi gerekmektedir.
Daha küçük çocuklar için bireysel ya da grup terapileri çocukların kendilerini anlamaya ve
hissettiklerini akranlarına ve ailelerine ifade etmelerine yardımcı olur. Bu yüzden böyle grup
çalışmalarını çocuklarla ve Türkiye’nin farklı gruplarından farklı yaşlardaki yetişkinleri içerecek
şekilde, katılımcıları teşvik ederek, sürekliliği sağlayarak başlamak tek ebeveynli ailelerin bu
süreçle mücadele etmelerine yardımcı olacaktır.
Tek ebeveynli aile üyelerinin özellikle çocuk / çocukların psikolojik sağlığına destek olmak
ve daha kötüye gitmesine engel olmak için ücretsiz destek hizmeti ve bu konuda danışmanlık
sağlamak aile üyelerinin bu süreçle daha sağlıklı mücadele etmelerine yardımcı olacaktır. Bu
hizmet boşanmanın eşiğinde olan aile üyelerine zorunlu olabilir. Hizmet sağlayıcılar niteliklerinin
bu işe uygun olması için gerekli eğitimi almaları gerekir. Bu eğitim hem boşanma sürecinde hem
de sonrasında devam etmeli.
Tek ebeveynli kalma sürecinde verilecek kurumsal destek çocuklarla aileler arasında
doğru iletişimin kurulmasını sağlayacak ve bu konularda oluşabilecek muhtemel riskleri
azaltacaktır.
Bu yüzden, Aile Danışmanlık merkezlerinin artırılması, bu hizmetin kamuoyunda
yaygınlaştırılması ve kurumsallaşması önerilir.
Tek ebeveynli kaldıktan sonra, genelde başkalarından yardım almak gerekir. Ama
çocuklara direk müdahale özel bilgi ve beceri gerektirir. Ve bu müdahalenin zamanında yapılması
gerekir. Bu destek çocuğa, çocuğun yaşına, gelişim dönemine göre ayarlanmalı ve kültürel
ihtiyaçlar hesaba katılmalı, sürece ebeveynler, aileler, resmi ve gayri resmi destek kaynakları
katılmalı. Çocuklara sağlanacak destekte, tek yönlü değil bireysel / grup eğitimi ve terapi
teknikleri gibi farklı yaklaşımlar kullanılması gerekir.
15- Ailesinden ayrı yaşayan çocuklara yöenlik örnek program
I. Programın Tanımı
Bu program, ilkokulda öğrenim gören 11-14 yaşları arasındaki anne ve/veya babasından bir sebepten
dolayı ayrılma ve/ veya ayrı yaşama/ ayrı kalma/ ayrı yaşayan çocukların psikososyal ve eğitsel uyumlarını
sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.
II. Programın Genel Amaçları
Programı temel olarak iki genel amacı vardır; Programa katılan çocuklara destekleyici bir çevre sağlayarak,
ayrılma ve/ veya ayrı yaşama/ ayrı kalma deneyimi ile ilgili duygularını tanımaları, ifade etmeleri ve
kabullenmelerine yardımcı olabilme; böylelikle yaşadıkları izolasyonu azaltarak, benlik saygılarını
güçlendirebilme. Ailelerindeki değişimle daha etkili baş edebilmeleri için çocuklara özel beceriler (öfkenin
uygun ifadesi ve Sosyal Problem Çözme Becerileri) öğretebilme ve yeterlilik kazandırabilme.
III. Programın Özel Amaçları
Programın özel amaçları aşağıda yer sıralanmıştır;
1. Grup üyelerinin birbiriyle tanışmaları, grup kurallarının belirlenmesi ve katılımcılar için güven verici grup
ortamının oluşmasını sağlamak.
2. Grup üyelerinin kendilerinde ve diğer üyelerdeki temel duyguları tanımaları ve anlamalarını
kolaylaştırmak, ayrıca anne ve/veya babadan ayrı yaşamakla ilgili duygularını ifade etmelerini sağlamak.
3. Grup üyelerinin çeşitli tipte aile yapıları olabileceğini, anne ve/veya babadan ayrı yaşama sonucunda
hayatlarında meydana gelen değişimleri fark etmeleri ve iki ayrı evde yaşamanın getirebileceği bazı
kolaylık ve zorlukların farkına vardırmalarını sağlamak.
4. Grup üyelerine Sosyal Problem Çözme kavramını tanıtmak
5. Grup üyelerini bireysel problemlerini rahatlıkla paylaşabilecekleri bir ortam geliştirmeleri için
cesaretlendirmek ve Sosyal Problem Çözme basamaklarını kendi karşılaştıkları problemlere
uygulayabilmesi için grupta ön hazırlık yapmalarını ve çözülebilen ve çözülemeyen problemlerini
birbirinden ayırt edebilmelerini sağlamak.
6. Grup üyelerinin sosyal problem çözme becerilerini pekiştirmelerine yardımcı olmak, anne ve/veya
babadan ayrı yaşamakla ilgili duygularını açıklamalarını sağlamak.
7. Grup üyelerinin ebeveynlerinin ayrı yaşamaları nedeniyle yaşadıkları öfke duygusunu tanımalarını ve
ifade etmelerini sağlamak.
8. Grup üyelerinin önceki oturumlar süresince edindikleri bilgi ve becerilerinin pekiştirilmesine yardımcı
olmak ve anne ve/veya babadan ayrı yaşama kavramı ile ilgili daha önce değinilmeyen konu ve duygulara
odaklanmak.
IV. Programın İçeriği, Hazırlanması ve Geçerlik Çalışması
Programın içeriğinin oluşturulmasında yerli ve yabancı literatür taraması yapılmıştır. Yerli literatürde bu
tür bir programa rastlanmamış ve bu nedenle tamamen yabancı literatürden yararlanılmıştır. En temel
kaynak olarak "Children of Divorce Intervention Program Manueli(CODIP)" (9,10) kullanılmıştır. CODIP
JoAnne Pedro-Carroll, Linda Alpert Gillis, Sharon Sterling tarafından geliştirilen bir programdır.
Araştırmacı programdan yararlanmak için JoAnne Pedro Carroll ile iletişim kurarak, programa ulaşmış ve
gerekli izini almıştır. Ayrıca bu programı oluşturuken, program ve materyal geliştirme teknikleri için ilgili
literatürden yararlanmıştır. Çocuklar İçin Ayrılık Uyum Programı araştırmacı tarafından hazırlandıktan
sonra kapsam geçerliği için beş uzmana gönderilmiştir. Bu uzmanlardan programın içeriği, hedefleri ve
seçilen etkinliklerin çocukların yaş grubuna uygunluğu yönünden programı değerlendirmeleri istenmiştir.
Uzmanlar görüşlerini yazılı ve sözlü olarak araştırmacıya iletmiştir. Uzmanların önerileri doğrultusunda
Anne ve/veya Babasından ayrı Yaşayan Çocuklar İçin Uyum Programı' nda düzenlemeler yapılmıştır.
Programı oluşturan her bir oturumun başlığı ise şöyledir;
1. Tanışma ve grup kurallarının oluşturulması
2. Ayrılmayla ilgili duyguların ifadesi
3. Ayrılma ve yaşanan değişimler
4. Sosyal Problem Çözme Becerisi Kazandırma I
5. Sosyal Problem Çözme Becerisi Kazandırma II
6. Problem Çözme Becerilerinin Kullanımının Değerlendirilmesi
7. Öfkeyle Başaçıkma
8. Duygu ve Becerilerin Gözden Geçirilmesi
9. Grubun Sonlandırılması.
Program 9 oturum olarak planlanmış ve oturum planı aşağıda şematize edilmiştir. Her bir oturum bir
önceki oturumun kısa bir tekrarı ile başlamaktadır. Oturumun tekrarı yapılırken, katılımcılara bir hafta
süresince oturumla ilgili duygu ve düşünceleri sorulmaktadır. Ardından, katılımcıların oturumun konusuna
alıştırılması için Isınma bölümü daha sonra Ana Etkinlik bölümü yer almaktadır. Bu bölümde katılımcılar
günün konusu ile ilgili etkinliğe katılmaktadır. Katılımcıların hazırladıkları materyaller bittiğinde
ödüllendirmek amacıyla materyalin üzerine lider tarafından küçük stikerler yapıştırılmaktadır. Kapanış
bölümünde oturumda yapılanların kısa bir özeti, grup üyelerine oturumun ana temasını özetleyen
soruların sorulmasıyla yapılmaktadır. Her oturumun sonunda bir sonraki oturuma getirmek üzere grup
üyelerine 'ev ödevleri' verilmektedir.
Oturum Planı
Önceki oturumun kısa tekrarı
Duygu ve düşüncelerin paylaşımı
Isınma
Ana etkinlik
Ev ödevlerinin verilmesi
Oturumun sorularla tekrarı;
Kapanış
V. Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Programın uygulanmasında izlenen öğrenme-öğretme etkinlikleri aşağıdaki gibidir.
a) Genel Yaklaşım: Yapılandırılmış etkinliklerle sürdürülen bu programda etkileşime dayalı grup süreci
kullanılmıştır.
b) Öğretim Yöntem ve Teknikleri: Programın uygulama aşamasında aşağıdaki yöntem ve teknikler
kullanılacaktır.
Düz anlatım, Soru-yanıt, Rol yapma, Geribildirim verme, Resim çizme, Kukla oynatma
c) Eğitim Araç ve Gereçleri: Bu programın uygulanmasında aşağıda belirtilen araç ve gereçler
kullanılacaktır.
"Nelerden Hoşlanırım?" Materyali
Duygu kartları
Problem Listesi
"Değişimler" materyali
Anne ve baba ayrılıyor kitabı
Resimli ayrılma kitabı
'Aile üyelerinin resimleri' materyali
'Evimde yaşayan kişiler' materyali
'Evimde yaşamayan aile üyeleri' materyali
'Aile çeşitleri' materyali
Posta kutusu
Sosyal Problem Çözme Karikatürü
Sosyal Problem Çözme Basamakları Kartonu
Problem Kartları
Ödev kutusu
Kuklalar
Yeşil ve kırmızı renkte kartonlar
Sevimli Hayvanlar Kartonu
Zar
Oyuncak Hayvanlar
Öfke basamakları karikatürü
Kızma Birader Materyali
Kağıt
Keçeli Kalemler
Tahta
Tahta Kalemleri
Başarı Sertifikası
Kaplama Kağıt
Bu programın katılımcılarının anne ve babası hukuki olarak ayrı yaşayan ve/veya ,tek ebeveyniyle birlikte
yaşayan, daha önce psikiyatrik yardım almamış, sınıf öğrencileri olması gereklidir. Program ilkokullarda
grup çalışması için uygun fiziksel ortamda yapılmalıdır. Grup çalışmalarında gizlilik ilkesine uyulmalıdır.
Dokuz oturumdan oluşan bu programda, oturumlar 80 dakika olarak planlanmıştır. Oturumlar birbirini
tamamladığı için belirtilen sıra ve sürede yapılmalıdır. Grup en az 8 en fazla 12 kişiden oluşmalıdır. Grup
sayısının belirtilenden fazla olduğu gruplarda iki eğitici olmalıdır. Programa katılabilmek için, hem
katılımcının hem de ebeveyninin programla ilgili bilgilendirilmiş olması gerekmektedir. (en az iki görüşme
şeklinde) Programa katılabilmek için katılımcının ebeveyninin yazılı izin formunu vermesi gerekmektedir.
Her bir katılımcının programa en fazla 3 oturum devamsız hakkı vardır. Bu sürenin üzerind devamsızlığı
olanlar programa devam edemez. Grup kapalı grup şeklinde olacaktır. Gruptan ayrılan üyenin yerine yeni
üye alınmayacaktır.
Programı yönetecek bireylerin;
- 11-14 yaş grubundaki çocukların gelişimsel özellikleri,
- Ayrılmadan kaynaklı uyumdaki geçici aşamalar,
- Grup sürecini ve kolaylaştırıcı teknikler,
- Aktif dinleme, empati ve duyguların paylaşım teknikleri,
- Grupta güven yaratma ilkeleri
- Grup çalışmasının etik ilkeleri konusunda bilgi ve beceri sahibi olmalıdır.
VII. Değerlendirme
Bu programı ölçme ve değerlendirme amacıyla çeşitli formlar kullanılacaktır. Programa katılan çocuklara
programın ilk ve son oturumunda;Kişisel bilgi formu (sadece ilk oturumda verilecektir), Çocuklar İçin
Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri, Çocuklar İçin Depresyon Ölçeği, Çocuklar için Boşanmaya Uyum
Ölçeği Her oturumun sonunda ise ;Oturumla ilgili duygularının gözden geçirilmesi için; Duygu Skalası,
Oturumla ilgili görüşlerinin gözden geçirilmesi için; Değerlendirme Formu verilecektir. Programı uygulayan
kişi, Her oturum sonunda öğrencilere sorular sorarak, eksik veya yanlış öğrenilenlerin tamamlanmasını
sağlayacaktır. Her oturum sonrası 'oturum kayıtları' nı tutacaktır. Oturum Kayıtlan; her üyenin
devamını, geç erken gelme durumu, grubun özeti, tarih, belirgin bireysel gelişimler ve tüm genel
gidişi içerecek şekilde tutulur?
ÇOCUKLAR İÇİN AYRILMAYA UYUM PROGRAMI OTURUM ÖZETİ
I. OTURUM : TANIŞMA AMAÇ:
Grup elemanlarını birbiriyle tanışmalarını, grup kurallarını belirlenmesini ve katılımcılar için güven verici
grup ortamının oluşmasını sağlamak.
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün
1. Diğer çocukların adını söyleyebilmesi,
2. Grup kurallarının farkına vararak, sıralayabilmesi ve bunları uygulayabilmesi,
3. Yapmaktan hoşlandığı şeyleri söylemesi,
4. Gruba özel bir isim ve selamlaşma belirlemesi.
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- İsim kartları
- Kalemler
- Nelerden Hoşlanırım Kartları
- Anne ve/veya Babadan Ayrı Yaşamaya İlişkin Düşüncelerim Materyali
- Kişisel Bilgi Formu, Çocuklar İçin Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri, Çocuklar İçin
- Depresyon Ölçeği ve Çocuklar için Boşanmaya Uyum Ölçeği
II. OTURUM: AYRILIKLA İLGİLİ DUYGULARIN İFADESİ AMAÇ: Grup üyelerinin kendilerindeki ve
başkalarındaki temel duyguları tanımaları ve anlamalarını kolaylaştırmak ve ayrılma ile ilgili duygularını
ifade etmeleri için başlangıç yapmak.
HEDEFLER:
1. Grupta yer alan çocukların tümünün,
2. Duygu kavramını ve özelliklerini tanımlayabilmesi,
3. Duygu çeşitlerini sıralayabilmesi
4. Duyguları anlayabilmek için kullanılan yolları sıralayabilmesi
5. Ayrılma ilgili duygularını açıklaması
6. Problem Listesini yanıtlaması
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- İsim Kartları
- Kuklalar
-Tahta ve kalemler
- Duygu kartları
- Duygu posteri
-Problemler Listesi
III. OTURUM: AYRILMA VE DEĞİŞİMLER
AMAÇ: Grup üyelerinin çeşitli tipte aile yapılarının olabileceğini, ayrılma sonucunda yaşamlarında
meydana gelen değişimleri farketmeleri ve iki ayrı evde yaşamanın bazı kolaylık ve zorluklar
getirebileceğini fark etmelerini sağlamak.
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün
1. Anne ve babasının ayrılmayla ortaya çıkan değişimleri farkına varması ve açıklaması,
2. Ayrılma sonucunda yaşadığı değişimleri 'değişimler materyali' üzerine işaretlemesi,
3. Kendileri için en zor olan değişimi seçerek ve neden zor olduğunu grupla paylaşması,
4. Kendileri için en iyi olan değişimi seçerek, grupla paylaşması.
5. Değişimlerle ilgili duygularını fark ederek açıklaması.
6. Farklı aile tipleri olabileceğinin farkına varması,
7. Birlikte yaşadığı ve yaşamadığı aile üyelerini çizerek, grupla paylaşması,
8. Kendi ailesi ile ilgili duygularını ifade etmesi.
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
-'Değişimler' materyali
- Makas
- Yapıştırıcı
- Keçeli kalemler
- Anne baba ayrılıyor kitabı
- 'Aile üyelerinin resimleri' materyali
- 'Evimde yaşayan kişiler' materyali
- 'Evimde yaşamayan aile üyeleri' materyali
- 'Aile çeşitleri' materyali
- Posta Kutusu
III.OTURUM: SOSYAL PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ KAZANDIRMA I
AMAÇ: Grup üyelerine Sosyal Problem Çözme kavramının tanıtılması
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün
1. 'Problem' ve 'çözüm' kavramlarının tanımlaması
2. Problemler, çözümleri ve duygular arasındaki ilişkileri kavraması
3. Sosyal Problem Çözme Basamaklarını sıralaması YÖNTEM, ARAÇ VE
GEREÇLER:
- Tahta ve tahta kalemleri
- Sosyal Problem Çözme Karikatürü
- Sosyal Problem Çözme Basamakları Kartonu
SÜRE: 80 dakika
V. OTURUM: SOSYAL PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ KAZANDIRMA II
AMAÇ: Grup üyelerinin bireysel problemlerini rahatlıkla paylaşabilecekleri bir ortam geliştirmeleri için
cesaretlendirmek ve Sosyal Problem Çözme basamaklarını kendi karşılaştıkları problemlere
uygulayabilmesi için grupta ön hazırlık yapmaları,
çözülebilen ve çözülemeyen problemlerini birbirinden ayırt edebilmelerini sağlamak
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün
1. Ayrılma ilgili yaşadığı bir problemini yazılı hale getirerek, hazır olduğunda grupla paylaşması,
2. Ayrılma ilgili çözebilecekleri ve çözemeyecekleri problemlerini birbirinden ayırt edebilmesi,
3. Problem çözme basamaklarını gerçek yaşamdaki problemlerine uyarlayabilmesi,
4. Ayrılma ilgili problem senaryolardan seçerek, çözümlemek için problem çözme aşamalarını
kullanabilmesi,
5. Hazır olduğunda problem durumu oyunlaştırabilmesi.
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- Problem kartları
- Ödev kutusu
- Yeşil ve kırmızı renkte kartonlar
SÜRE: 80 dakika
VLOTURUM: PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ
AMAÇ: Grup üyelerinin sosyal problem çözme becerilerini pekiştirmelerine yardımcı olmak, ayrılıkla
ilgili duygularını açıklamalarını sağlamak.
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün,
1. Ayrılma ile ilgili çözülebilen ve çözülemeyen problemleri birbirinden ayırt edebilmesi
2. Oyun yardımıyla Sosyal Problem Çözme Becerilerini kullanarak, alıştırma yapması,
3. Oyun yardımıyla ayrılmayla ilgili duygu ve düşüncelerini açıklaması
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- Kırmızı ve yeşil kartonlar
- Ödev kutusu
- Oyun kağıdı
- Oyun kartları
- Zar
- Kişi sayısı kadar oyuncak hayvanlar
VII. ÖFKEYLE BAŞAÇIKMA
AMAÇ: Grup üyelerinin ebeveynlerinin ayrılma nedeniyle yaşadıkları öfke duygusunu tanımalarını ve ifade
etmelerini sağlamak.
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün
1. Öfke duygusunu ve sebeplerini tanımlaması,
2. Öfkeyi ifade etme biçimlerini tanımlaması.
3. Öfke duygusunun ne olduğunu ve nedenlerini sayması,
4. Anne ve babasının ayrılması ile ilgili öfke duyduğu durumları farkına varacak ve grupla paylaşacak,
5. Ayrılma ile oluşan değişimlerden en çok kızgınlık duyduğu değişimi seçerek, oynayacak.
6. Öfkeyi ifade etmede alternatif yöntemleri sıralaması,
7. Kuklalarla öfkesini yapıcı biçimde ifade edebilmesi.
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- 'Örnek Durumlar' kartları
- Kuklalar
- Öfke nedir? materyali
- 'Kızma Birader' materyali
- Kağıt ve keçeli kalemler
VIILOTURUM- DUYGU VE BECERİLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
AMAÇ: Grup üyelerinin önceki oturumlar süresince edindikleri bilgi ve becerilerinin pekiştirilmesine
yardımcı olmak ve ayrılma kavramı ile ilgili daha önce değinilmeyen konu ve duygulara odaklanmak.
HEDEFLER:
Grupta yer alan çocukların tümünün
1. Önceden yazılı olarak ifade ettiği ancak grupta ifade edemediği duygularını açıklaması,
2. Sosyal Problem Çözme ve Öfke kontrol becerilerini uygulaması
3. Anne ve babasının ayrılması ile ortaya çıkan olumlu değişimleri farkına varması ve tanımlaması
4. Anne ve babasının ayrılması ile yaşadığı tehlike ve fırsatları sıralaması
5. Grup üyeleriyle ilgili olumlu bir özellik söylemesi ya da yazması.
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- Oyun kağıdı
- Oyun kartları
- Zar
- Kişi sayısı kadar oyuncak hayvanlar
IX.OTURUM: GRUBU SONLANDIRMA
AMAÇ: Grup üyelerinin önceki seanslar süresince edindikleri bilgi ve becerilerinin pekiştirilmesine
yardımcı olmak ve ayrılma ve/ veya ayrı yaşama/ ayrı kalma kavramı ile ilgili daha önce değinilmeyen
konu ve duygulara odaklanmak.
HEDEFLER:
1. Grupta yer alan çocukların tümü
2. Gruptan öğrendiklerini farkına varacak ve paylaşacak,
3. Grup süresince hazırladığı materyalleri kitap şeklinde düzenleyecek ve ailesi ile paylaşacak,
4. Başarı Sertikaları dağıtılacak.
SÜRE: 80 dakika
YÖNTEM, ARAÇ VE GEREÇLER:
- Ayrılma Oyunu
- Çocuklar İçin Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri,
- Çocuklar İçin Depresyon Ölçeği
- Çocuklar için Boşanmaya Uyum Ölçeği
- Başarı Sertikası
- Kalemler
- Kaplama Kağıdı
- Yiyecek ve içecekler
16- Fotoğraflar
SĂ NE ÎMPĂRTĂȘIM
PROBLEMELE
2013-2015
PROIECT REGIONAL DE PARTENERIAT
2013-1-TR1-COM13-48774-1
TURCIA - ROMÂNIA
CUPRINS
1 - Coordonator partener 2 – Casa Corpului Didactic ”Spiru Haret” Iași, România
1.A Echipa de management
1.B Parteneri regionali și echipa de implementare
2 - Scopul și obiectivele proiectului
2. A Obiectiv principal
2. B Obiective concrete
3 - Cadrul educațional al proiectului
3.A Descrierea celor două regiuni de proveniență ale organizațiilor partenere
 DÜZCE
 IAȘI
4 - Mediul educațional al proiectului
4.A Consilierea și orientarea în carieră în sistemul românesc de educație
5 - Motivarea selecției grupului țintă, a beneficiarilor direcți și indirecți
6- Managementul activităților proiectului
6.A Selecția grupului-țintă
6.B Conceperea și utilizarea instrumentelor de lucru (chestionare, teste, programe
educaționale,”scrisoare către sursa de stress”, instrumente media, alegerea siglei)
6.C Programul de formare pentru profesori
 Structura programului de formare
6.D Activități de consiliere organizate de către profesorii din grupul țintă împreună cu experți
în consiliere și orientare școlară (întâlniri, studii științifice, studii de caz, activități didactice,
activități extracurriculare, întâlniri cu parinții)
6.E Activități de diseminare ale proiectului și ale rezultatelor acestuia
7 - Întâlniri de proiect
8 - Rezultate obținute
9 - Impact educațional
1 - Coordonator partener 2 – Casa Corpului Didactic ”Spiru Haret” Iași, România
1.A Echipa de management
Simona Elena Vrânceanu
Silviu Iordache
Liliana Rujanu
Mihaela Șalariu
Ileana Savinescu
Lidia Andronache
Simona Eugenia Pîntea
1.B Parteneri regionali și echipa de implementare
Inspectoratul Școlar Județean Iași - Gabriela Conea
Colegiul Tehnic de Transporturi și Construcții Iași - Mihaela Poroch
Colegiul Agricol și de Industrie Alimentară “Vasile Adamachi” Iași - Carmen Beatrice Zelinschi
Liceul Economic “Nicolae Iorga” Pașcani, Iași - Gheorghe Spiridon
Mitropolia Moldovei și Bucovinei, Sectorul de Misiune, Statistică și Prognoză Pastorală - Iulian
Negru.
2 - Scopul și obiectivele proiectului

Crearea unei strategii comune între partenerii regionali și locali cu scopul de a gestiona
situațiile de criză ale elevilor din grupul țintă.
2.AObiectiv principal

Dezvoltarea competențelor profesorilor și consilierilor școlari privind problemele elevilor,
cu vârste cuprinse între 11 și 14 ani, care trăiesc despărțiți de familiile lor
2.BObiective concrete









Conștientizarea profesorilor privind problemele elevilor separați de familiile lor.
Dezvoltarea abilităților profesorilor diriginți,psihopedagogi privind rezolvarea
problemelor elevilor.
Realizarea schimbului de bune practici între partenerii proiectului.
Prevenirea și identificarea comportamentelor negative ale elevilor în contextul separării
de familie.
Conștientizarea elevilor privind noile condiții de viață în urma separării de familie
Sprijinirea elevilor în procesul de împărtășire a sentimentelor pozitive și negative legate
de separarea de familie.
Susținerea elevilor în vederea adaptării la situațiile neplăcute create de separare.
Evidențierea problemelor diferite apărute în cele două regiuni partenere drept
consecință a separării elevilor de familii.
Diseminarea celor mai bune aplicații rezultate în urma desfăsurării proiectului.



Crearea, la nivelul școlilor, a dimensiunii europene a educației și a unui ethos școlar
pozitiv în vederea cooperării transfrontaliere.
Dezvoltarea cooperării internaționale între instituțiile din sistemul educational.
Creșterea succesului academic și de inserție pe piața muncii în cazul adolescenților
dezavantajați, cu vârste cuprinse între 11 și 18 ani.
3 - Cadrul educațional al proiectului
3.A Descrierea celor două regiuni de proveniență ale organizațiilor partenere
 DÜZCE
Orașul Düzce este situate într-o regiune competitivă în ceea ce privește agricultura, comerțul,
industria și transporturile unde rata alfabetizării este peste media la nivelul Turciei (90%).
În urma cutremurelor din 1999, regiunea a întâmpinat serioase probleme sociale care au afectat
în special copiii, mulți devenind orfani, iar în perioada imediat următoare s-a observat o creștere
a procentului de familii destrămate.
Căsătoriile încheiate fără siguranța unui loc de muncă nu au durat mult, iar separările s-au
produs la scurt timp. Cu privire la acest lucru, un studiu recent (2010) a relevat faptul că
divorțurile sunt cauzate de problemele economice în proporție de 6%. În plus, impactul
schimbărilor survenite în regiune în ultimii 10 ani, privind căsătoriile, nu se limitează numai la
problemele economice.Un alt motiv important pentru creșterea numărului de divorțuri îl
reprezintă căsătoriile cu persoanele de origini și culture diferite, ca urmare a fluxului migraționist
spre Düzce. Conform studiului, divorțurile care au rezultat din diferențele de opinie și cultură
reprezintă un procent de 25 %.
Ca urmare, acest proiect își justifică importanța prin sublinierea impactului pe care îl are
separarea de familii asupra elevilor noștri. Conform datelor oficiale, în 2012, 1649 de elevi
locuiau separat de familiile lor în cămine de stat sau private. Literatura de specialitate afirmă
faptul că elevii ai căror părinți sunt despărțiți au mai multe probleme la învățătură și psihosociale
decât alți elevi (Amato 2001). Acest lucru a fost verificat și de către profesorii noștri din Düzce. În
consecință, cadrele didactice ar trebui să fie formate astfel încât să știe cum să abordeze elevii
care au probleme în familie.
 IAȘI
Libera circulație a forței de muncă în Europa a generat, pe lângă efectele pozitive asupra
economiei, o serie de consecințe profund negative din punct de vedere educațional și social.
Unul dintre aceste efecte îl reprezintă migrația părinților în străinătate cu scopul de a găsi un loc
de muncă. Acest aspect afectează profund educația copiilor, iar separarea de familie duce la
efecte sociale serioase. La nivelul județului Iași, s-a semnalat apariția acestui fenomen care
determină abandonul școlar. Încă din anul 2002, diferite analize ale cauzelor care conduc la
abandonul școlar au evidențiat acest nou factor determinant, și anume părinții care pleacă la
muncă în străinătate. În anii 2003 – 2004 au fost 10 astfel de cazuri.Între 2004 – 2005 s-au
înregistrat 15 cazuri.Ulterior, numărul acestora crescând constant. Astfel, am ajuns la concluzia
că, dacă un număr de copii sunt abandonați, atunci un număr mult mai mare de copii rămâne
fără supraveghere parentală și suferă în diferite moduri.
De vreme ce toate pedagogiile plasează la baza unei dezvoltări armonioase a personalității
copilului educația primită în familie, proiectul subliniază efectul acestui nou fenomen de migrație
a părinților ce provin din zone dezavantajate, cu scopul de a obține fondurile necesare pentru o
viață decentă. Acest fenomen conduce la separarea familiilor, având consecințe grave, cum ar fi
abandonul școlar. Proiectul și-a propus reducerea acestor efecte care, în caz contrar, generează
grave probleme sociale pe termen lung.
Casa Corpului Didactic ,,Spiru Haret'' Iași, partenerul regional 2, este o instituție fondată în anul
1971, având ca obiectiv principal formarea metodologică, psihopedagogică și de specialitate a
profesorilor, precum și informarea, documentarea și organizarea de activități culturale pentru
personalul didactic. Instituția are rolul de dezvoltare a competențelor profesorilor în vederea
rezolvării problemelor elevilor, probleme identificate în parteneriat cu Inspectoratul Școlar
Județean Iași și cu Centrul de Consiliere Psihopedagogică Iași. Casa Corpului Didactic ,,Spiru
Haret'' Iași funcționează ca centru de resurse, inovare, dezvoltare și implementare, prin metode
specifice, a reformei educaționale, precum și ca centru de inițiere și organizare de activități
metodice și științifice.
4 - Mediul educațional al proiectului
4. A Consilierea și orientarea în carieră în sistemul românesc de educație
Sistemul de consiliere și orientare școlară în România reprezintă un punct de întâlnire pentru
activitatea a două ministere: Ministerul Educației și Cercetării Științifice și Ministerul Muncii,
Familiei și Protecției Sociale.


Ministerul Educației oferă servicii educaționale și consiliere profesională elevilor din
sistem.
o Centrul de Consiliere Psihopedagogică este o instituție care funcționează în toate
județele țării. Scopul principal îl reprezintă coordonarea activității cabinetelor de
consiliere școlară, medierea colaborării între aceste cabinete și alte instituții
implicate în procesul de consiliere și orientare în carieră, cum ar fi casele corpului
didactic.
Agenția Națională de Ocupare a Forței de Muncă aparține Ministerului Muncii, Familiei și
Protecției Sociale are ca scop principal scăderea numărului de șomeri, diminuarea
efectelor negative în cadrul pieței libere și creșterea mobilității populației pe piața forței
de muncă.
5 - Motivarea selecției grupului țintă, a beneficiarilor direcți și indirecți
Profesorii au semnalat dificultățile pe care le au datorită faptului că relația dintre școală și părinți
a devenit mai complicată, lucru care este valabil și pentru relația dintre părinți și copiii acestora.
Studiind structura familiei, apare o problemă privind crearea unei false imagini asupra
acesteia.Deși oficial familia este completă, în realitate aceasta este absentă sau parțial prezentă
în educația și grija copilului. Statutul acestor familii trebuie privit dintr-o perspectivă diferită, dar
și cu mai multă atenție. Aparent, copilul se bucură de suportul ambilor părinți, dar, în realitate,
situația acestor copii este foarte asemănătoare cu cea a copiilor ai căror părinți sunt divorțați.
După vârsta de 15 – 16 ani, impactul separării de părinți afectează copiii într-o măsură mai mică.
Aceasta se datorează în principal capacității de înțelegere și echilibrului emoțional al
adolescentului. La această vârstă, el deja și-a construit un set de valori, atitudini, dar și interese
care îl fac să fie mai puternic când intervin astfel de schimbări.
În plus, profesorii care și-au identificat nevoia de formare privind lucrul cu copiii proveniți din
familii despărțite și-au manifestat dorința să participle la programme de dezvoltare profesională
și la activități care să-i abiliteze în această direcție.
6 - Managementul activităților proiectului
Sarcinile partenerului român, organizația coordonatoare a consorțiului din Iași:

















Organizarea activităților proiectului din cadrul consorțiului din Iași
Supravegherea activităților proiectului și a programelor de formare.
Coordonarea și organizarea întâlnirilor de proiect din Iași
Diseminarea informațiilor în rândul partenerilor din consorțiu.
Analizarea rapoartelor și formularea concluziilor.
Diseminarea rezultatelor la nivelul județului.
Realizarea activităților de sustenabilitate a proiectului la nivelul județului.
Furnizarea informațiilor necesare,precum și a rezultatelor către coordonator.
Selectarea profesorilor și a consilierilor școlari în vederea constituirii grupului-țintă
Sprijinirea coordonatorului în implementarea proiectului.
Coordonarea programului de formare pentru profesorii din grupul-țintă.
Realizarea materialelor educaționale-suport
Aplicarea chestionarelor și a testelor la elevi.
Crearea mediului propice pentru realizarea sesiunilor de consiliere.
Realizarea activităților conform graficului.
Identificarea exemplelor de bună practică și diseminarea acestora.
Organizarea unui seminar privind bunele practici în cadrul vizitei partenerilor turci.
6.ASelecția grupului-țintă

Selectarea elevilor aflați în situație de risc prin consultarea bazei de date furnizate de
școlile partenere
6.BConceperea și utilizarea instrumentelor de lucru (chestionare, teste, programe
educaționale,”scrisoare către sursa de stress”, instrumente media, alegerea siglei)





Pregătirea testului: în timpul primei mobilități, împreună cu partenerii din proiect a fost
conceput un test despre modul în care profesorii îți tratează elevii care trăiesc separat de
familiile lor (Anexa 1)
Aplicarea testului (Anexa 2)
Test H.A.D. a fost aplicat elevilor (Anexa 3)
Testul a fost aplicat elevilor de către profesorii ”coach” sau diriginți, consilieri în cadrul
întâlnirilor față în față unde problema confidențialității a fost serios luată în considerare.
Analiza testului a fost efectuată în sistem SPSS. (Anexa 4,5)
Întâlnirea de prezentare și scrierea unei scrisori: prezentarea fiecăruia, obiectivele,
planurile de viitor, așteptările elevilor, toate s-au desfășurat cu scopul de a construi o
relație bazată pe încredere între elev și profesorul îndrumător. Ca o primă temă,
profesorii i-au rugat pe elevi să scrie a scrisoare părinților. Prin aceasta și-au destăinuit
sentimentele legate de procesul de separare, amănunte care nu au fost menționate în
cadrul întâlnirilor față în față. Dupa citirea scrisorilor, profesorul a realizat mai bine care
sunt sentimentele pe care le au elevii. Scrisoarea nu a fost trimisă parinților.
6.CProgramul de formare pentru profesori
Educarea educatorilor: 15 profesori, administratori și profesori îndrumători din fiecare școală
(30 participanți în total) au participat într-un program educațional care a inclus 40 ore de curs.
Secțiunea de mai jos prezintă obiectele de studiu din cadrul programului educațional pentru
educatori. La sfârșitul programului educațional, aceștia au participat la ”sesiunile față-în-față” din
cadrul programului suport pentru elevii care provin din familii despărțite sau cu părinți plecați în
străinătate. Suntem conștienți că problemele elevilor care provin din familii separate diferă de la
caz la caz. Totuși, obiectivul programului nostru educațional pentru profesori este să includă
problemele generale pe care le-ar putea avea majoritatea copiilor cu probleme în familie.

Structura programului de formare
 Managementul efectelor negative ale separării:
Aflarea diferitelor păreri ale elevilor privind separarea.
Ajutarea elevilor în scopul concretizării emoțiilor.
 Adaptarea copiilor la locuri și medii noi
Explicarea diferențelor de la noul mediu de locuit, schimbare ce a survenit în urma separării. Se
va discuta cu participanții faptul că aceste tipuri de schimbări trebuie evaluate ca evenimente
obișnuite din viața oamenilor.
Ajutarea participanților pentru ca aceștia să-i învețe pe elevii lor faptul că obișnuința cu
circumstanțe noi face parte din dezvoltarea lor.
Explicarea către elevi a faptului că ei vor fi în continuare iubiți chiar dacă se schimbă condițiile
externe (despărțiri, re-căsătorii, decesul părinților, etc).

Facilitarea exprimării gândurilor de către elevi cu privire la faptul că trăiesc
separat de părinții lor
Oferirea de exemple privind diferite gânduri și păreri despre separare și ajutarea elevilor în
vederea aflării propriilor păreri și gânduri în această problemă.
Ajutarea elevilor pentru a înțelege că oamenii pot avea puncte de vedere diferite.
Demonstrarea către elevi a faptului că există mulți copii care consideră – deși nu este o idee
corectă – că ei reprezintă cauza principală a separării părinților lor.
 Explicarea sentimentelor
Conștientizarea de către elevi a faptului că au dreptul să-și exprime atât emoțiile și ideile pozitive
cât și cele negative.
Organizarea activităților care îi motivează pe elevi să-și exprime emoțiile sincer în relație cu alți
oameni.
 Prezentarea conceptului de soluționare a problemei
Asistarea elevilor în efortul lor de a înțelege ideile membrilor altor familii cu privire la separare.
Pregătirea elevilor pentru circumstanțe care le-ar putea cauza tristețe.
 Păreri pozitive și negative despre propria persoană
Ajutarea elevilor în scopul conștientizării propriilor trăsături bune și împărtășirea acestora cu alte
persoane.
Oferirea condițiilor necesare pentru ca elevii să poată primi un feedback pozitiv și ajutarea
acestora în vederea îmbunătățirii propriului concept de 'personalitate'.
Ajutarea elevilor în vederea acceptării de către aceștia sunt oameni buni chiar dacă au probleme
de familie acasă.
 Dezvoltarea respectului față de propria persoană
Evidențierea trăsăturilor puternice, asumarea riscului, evitarea etichetării negative a propriei
persoane, îmbunătățirea abilităților de a vorbi cu propria persoană și încetarea gândirii negative.
Aceste abilități trebuie susținute și de ideea că nu se poate adopta întotdeauna un
comportament perfect în orice situație.
 Lucruri care ne plac sau displac la propria persoană
Elevii vor fi ajutați să identifice ceea ce le place și le displace cu adevărat.
Elevilor li se va spune că părerile altor persoane despre ei nu sunt mai importante decât propriile
gânduri despre ei înșiși.
 Fiecare persoană are propriile responsabilități
Cu toții avem diferite responsabilități în domenii diferite. Unii dintre noi nu sunt conștienți de
propriile responsabilități, în timp ce alții sunt. Totuși, este posibil ca unele persoane să nu-și
poată îndeplini responsabilitățile în măsura în care se așteaptă.
Transformarea unor sarcini aflate în responsabilitatea noastră într-un plan aplicabil.
 Ce înseamnă să fii prieten
Elevilor li se oferă ocazia să definească prietenia cu propriile cuvinte.
Li se prezintă principalele aspecte ale prieteniei.
Elevilor li se arată cum să-și facă prieteni noi și cum să se apropie mai mult de cei deja existenți.
 Atingerea obiectivelor personale
Evidențierea importanței obiectivelor pentru succesul școlar al elevului.
Motivarea elevilor pentru a se gândi la obiectivele lor pe termen scurt, mediu și lung.
 Abilități de management al stresului
Îmbunătățirea capacității elevilor de a face față stresului.
Conștientizarea propriei persoane de către aceștia.
Definirea conceptului de stres și evidențierea cauzelor acestuia.
Explorarea cauzelor stresului și conștientizarea modificărilor fiziologice suferite de corpurile lor
în momente de stres.
 Părerile negative ca automatisme
Discutarea gândurilor negative care influențează apariția stresului.
Elevii vor fi ajutați să devină mai conștienți de responsabilitățile lor și controlul asupra celor ce se
întâmplă în jurul lor.
Asistarea elevilor în scopul motivării acestora pentru a dezvolta idei noi.
 Exerciții de respirație și relaxare
Împărtășirea experiențelor privind modificările fiziologice ale corpului în perioadele de stres.
Ascultarea lucrurilor ce pot fi făcute pentru a scăpa de tensiunea indusă de modificările
fiziologice apărute în perioadele de stres.
Predarea exercițiilor de respirație și relaxare care îi ajută pe elevi să facă față stresului.
 Afirmații pozitive pentru managementul stresului
Evidențierea importanței unei comunicări eficiente ca mecanism de combatere a stresului.
Elevii vor fi ajutați să devină conștienți de beneficiile utilizării mesajului la persoana 'I' în locul
celor la persoana 'a 2-a'.
Elevii vor fi ajutați să-și dezvolte o ascultare empatică.
Evidențierea importanței unei ascultări eficiente și oferirea de feedback.
 Recunoașterea semnelor furiei
Conștientizarea semnelor de situație, cognitive și fizice care apar înaintea reacției de furie.
Elevii vor fi ajutați să-și identifice propriile caracteristici ale reacției de furie.
 Reacții de furie adecvate și neadecvate
Elevii vor fi ajutați să facă diferența între reacțiile la furie potrivite și cele nepotrivite.
Elevilor li se vor prezenta modurile adecvate de exprimare a furiei.
Demonstrarea către elevi a faptului că reacțiile la furie neadecvate sunt de fapt inutile.
 Afirmații pentru controlul furiei
Elevilor li se va prezenta modul în care emoțiile noastre pot fi afectate de prezentarea
distorsionată a situației.
Elevii vor fi ajutați să utilizeze afirmații pentru combatere și controlul furiei.
Elevilor li se va permite să-și împărtășească experiențele privind modul în care își exprimă furia.
Elevilor li se va spune că emoțiile noastre nu sunt cauzate de situație ci de ideile noastre despre
situația respectivă.
Elevii vor fi încurajați să-și înlocuiască opiniile cu păreri pozitive pentru a-și putea controla furia.
 Răspund pentru propria persoană
Elevii vor fi ajutați să înțeleagă că fiecare persoană răspunde pentru propriile opinii, emoții și
comportamente.
Elevii vor fi încurajați să-și accepte responsabilitățile personale generate de propria furie.
Explicarea testului ce va fi aplicat copiilor.(Anexa 6)
6.DActivități de consiliere organizate de către profesorii din grupul țintă împreună cu experți în
consiliere și orientare școlară (întâlniri, studii științifice, studii de caz, activități didactice,
activități extracurriculare, întâlniri cu părinții)

S-au organizat întâlniri lunare cu experți în consiliere de la universitate, consilieri școlari și
profesori îndrumători. Chestiunile legate de indentitatea elevilor au fost luate în
considerare, acestora fiindu-le atribuite pseudonime. A fost completat un tabel cu
schimbările observate în comportamentul elevilor. (Anexa 7)

Redimensionarea relației între elevi și părinți, precum și organizarea întâlnirilor între
părinți și profesorii îndrumători (a fost obținută permisiunea părinților privind
participarea elevilor în cadrul proiectului).
S-a organizat o întâlnire față în față în cadrul căreia profesorii îndrumători și elevii s-au
întâlnit pentru prima dată. În cadrul întâlnirii, profesorii îndrumători s-au prezentat apoi
au aplicat elevului un test de autocunoaștere. Rezultatele testului nu au fost împărtășite
elevilor într-un mod direct. (Anexa 8)
A fost explicat pe scurt programul de urmărit în următoarele sesiuni. Pentru a oferi
încredere elevilor, întâlnirile s-au desfăsurat într-o manieră conversațională. S-a
completat tabelul privind succesul academic al elevului. (Anexa 9)
Consilierea elevilor cu scopul de a-și decide obiectivele pe termen scurt, mediu și lung în
ceea ce privește dezvoltarea academică și psiho-socială.
Să urmeze pregătirile pentru examenele naționale.
La finalul fiecărei întâlniri, profesorii îndrumători și elevii acestora au decis data și ora
următoarei întâlniri.
Organizarea relației dintre școală și elev, precum și revizuirea relației dintre profesorii de
la clasă și elevi.












După evaluarea testelor de către consilierii școlari, aceștia au explicat rezultatele
profesorilor consilieri. Rezultatele au fost împărtășite cu elevii vizați.
S-a discutat cu elevii opinia lor legată de separarea de familie. Aceștia au fost rugați să
scrie două scrisori pe tema separării adresate mamei și, respectiv, tatălui. Scrisorile nu au
fost trimise parinților. Au fost citite doar de către profesorul îndrumător, acesta primind
ajutor, în evaluarea lor, din partea consilierului școlar.
Ca urmare a sesiunii anterioare s-a aplicat tehnica “scrisorii către sursa de stres”. Această
procedură face referire la modul în care s-a declanșat stresul, la ce tip de schimbări
fiziologice a dus, în ce direcție avansează și cum poate fi oprit. Aceste puncte au fost
discutate cu elevul. Consilierii școlari i-au ajutat pe profesorii îndrumători să aplice
această tehnică.
S-au dezvoltat strategii de management al stresului. I-au fost exemplificate elevului
reacții potrivite în situații stresante. Au fost predate și exersate tehnici de respirație și
relaxare a mușchilor.
Răspund pentru propria persoană
Elevii au fost ajutați să înțeleagă că fiecare persoană răspunde pentru propriile opinii,
emoții și comportamente. Sesiunea a încurajat elevii să-și accepte responsabilitățile
personale generate de propria furie. Metoda “biblioterapiei” a fost aplicată ca temă.
(Anexa 10)
6.EActivități de diseminare ale proiectului și ale rezultatelor acestuia (Anexa 11)
În primul rând, este important de subliniat că suntem pe deplin conștienți de problemele de
confidențialitate legate de elevii care au beneficiat de pe urma proiectului. De aceea, toată
publicitatea și diseminarea activităților s-au desfășurat luând în considerare aceste aspecte. În
acest context, rezultatele se pot raporta astfel:
În regiunile participante:



A fost organizat programul de formare pentru profesori pe tema soluționării problemelor
elevilor proveniți din familii separate.
Rezultatele proiectului au fost diseminate și în alte scoli din ambele regini, precum și alte
instituții relevante la nivel național (ex. Ministerul Educației și Cercetării Științifice,
Ministerul Familiei și Politicilor Sociale, orfelinate, cămine ale elevilor din ambele țări)
Rezultatele proiectului sunt cuprinse în publicația de față, iar instrumentele folosite au
fost incluse în CD-ul educațional atașat.
Alte moduri de diseminare:







Rezultatele activităților au fost diseminate în mod constant în mass-media locală din
fiecare regiune.
Au fost pregătite și distribuite o serie de pliante, fluturași și postere
În ambele regiuni au fost organizate seminarii și întâlniri în vederea informării
consilierilor școlari, profesorilor, părinților și elevilor
Au fost trimise e-mail-uri conținând rezultatele proiectelor tuturor instituțiilor relevante
din ambele regiuni
Au fost create un web-site și un grup într-o rețea socială unde au fost publicate toate
rezultatele proiectului cu scopul de a mări vizibilitatea proiectului ( www.lesop.net)
Rezultatele proiectului și modelele de bună practică au fost traduse în limba engleză
Prezenta broșură, conținând rezultatele proiectului, este publicată în limbile turcă,
engleză și română și trimisă spre toate instituțiile interesate din domeniu.
7 - Întâlniri de proiect
8 - Rezultate obținute



Profesorii care au participat la proiect și-au dezvoltat competențele de comunicare și
relaționare cu elevii din grupul țintă.
Elevii și-au dezvoltat abilități de rezolvare a problemelor, au avut rezultate mai bune la
învățătură și au frecventat orele în mod regulat.
S-au publicat pliante și fluturasi, s-a creat website-ul proiectului, s-au elaborat teste în
vederea identificării nevoilor de dezvoltare profesională la profesori și a problemelor cu
care se confruntă elevii.
9 - Impact educațional
Beneficiile și impactul proiectului îi privesc pe profesori, elevi, părinți, școlile și comunitățile
locale, întreaga țară.
 Profesori și consilieri:
Activitățile educaționale i-au ajutat pe profesori, precum și pe alți membri ai personalului școlii,
să înțeleaga mai bine problemele elevilor lor și au conștientizat situația copiilor proveniți din
familii separate. Consilierii școlari au căpătat o imagine mai clară asupra administrării acestor
chestiuni după ce au observat modele de bună practică în regiunea parteneră.
 Elevi:
Elevii au conștientizat că nu erau singurii care aveau această problemă. Fiind motivați, succesul
școlar al elevilor a atins un nivelmai bun. Rezultatele acestui proiect pot fi folositoare și pentru
elevii ai căror parinți nu sunt official divorțați, dar trăiesc separați sau trebuie să locuiască în altă
parte din diferite motive (ex. loc de muncă, probleme cu locuința). În plus, proiectula ajutat la o
înțelegere mai bună a problemelor elevilor care locuiesc în cămine sau cu rudele.
 Părinți:
Parinții au conștientizat modul în care trebuie să-și abordeze copiii în cazul în care se produce o
separare în familie și, de asemenea, au fost informați cum să folosească serviciile oferite de
comunitate, precum și alte resurse în cazul în care întâmpină dificultați cu copiii după ce s-a
produs separarea. Parinții au ințeles importanța cooperării cu școala în vederea rezolvării
problemelor cu copii.
 Școlile locale:
Dupa derularea unui proiect de succes școlile au dobândit o nouă viziune și au putut fi date drept
exemplu de buna practică celorlalte școli din regiune.
 Proiectul a promovat cooperarea europeană în educație în următoarele moduri:
Rezultatele proiectului au crescut eficiența sistemului de educație în Europa prin contribuirea la
formarea unei generații de copii mai sănătoși care au câstigat abilități de rezolvare a
problemelor. În consecință, acest lucru duce la construirea unei societăți mai sănătoase în
comunitatea europeană.
Cooperarea și comunicarea au întărit relațiile dintre școlile din regiunile partenere. Acest proiect
a încurajat alte școli din regiune să construiscă noi parteneriate cu alte școli din Europa.
Au fost împărtășite și diseminate, la nivel local și internațional, modele de bune practici pentru
rezolvarea impactului negativ legat de separarea de familie a copiilor. Pe termen lung, acest
aspect va deschide calea spre construirea unei societăți europene mai bune.
Activitățile desfășurate în timpul proiectului au determinat creșterea eficienței colaborării între
profesori/consilieri școlari și elevi, contribuind semnificativ la formarea de abilități de viață la
elevi.
"Această publicație a fost realizată cu sprijinul financiar acordat prin Programul de Învățare pe
tot Parcursul Vieții. Conținutul acestei publicații intră în responsabilitatea Casei orpului
Didactic”Spiru Haret”Iași şi nu reflectă în niciun fel punctele de vedere ale Comisiei Europene.”