Raporu - tacso

Aynı Hızla Devam
This Publication has been produced with the assistance of the European Union.
The contents of this Publication are the sole responsibility of the TACSO Project
and can in no way be taken to reflect the views of the European Union.
IV
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Önsöz
Batı Balkan Ülkeleri ve Türkiye’deki sivil toplum kuruluşları (STK’lar) ve kamu kurumları arasındaki
işbirliğinin durumu hakkındaki bu ilk bölgesel raporu sunmaktan memnuniyet duymaktayız. Bu
rapor için kavram TACSO tarafından 2012 baharında geliştirilmiş olup, raporla ilgili araştırma ve
yazım çalışmaları 2012 yaz ve güz döneminde Avrupa Kâr Amacı Gütmeyen Hukuk Merkezi (ECNL)
tarafından gerçekleştirilmiştir. Rapor, Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Kosova*, Eski Yugoslav
Makedonya Cumhuriyeti (bundan sonra Makedonya olarak anılacaktır), Karadağ, Sırbistan ve
Türkiye’yi kapsamakta olup, bu iki sektör arasındaki işbirliğine dair ulusal politikaların yanı sıra
bölgesel boyutlara ve mekanizmalara odaklanmaktadır.
TACSO bu raporu öncelikle; STK’lar ve kamu kuruluşları arasında Kasım 2012’de Üsküp’te düzenlenen
“Aynı Hızla Devam: Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki
İşbirliğinin Geliştirilmesi” başlıklı konferansımız için bir arka plan materyali olarak hazırlamayı
amaçlamıştır. Ancak zamanla raporun bir açığı kapatacağı ve bölgedeki bu iki sektör arasındaki
işbirliğinin mevcut durumunun bir resmini sunacağı anlamıştır.
TACSO Üsküp bölgesel konferansı sırasında STK ve devlet kurumlarının temsilcileri taslak raporu
inceleme ve görüşme fırsatı bulmuşlardır. Ulusal ve bölgesel taahhütler ve Üsküp konferansının
sonucu olan öneriler, görüşler ve çalıştay sonuçlarına dayalı eylem planları bu nihai rapora eklenmiştir.
Bunların sizlere yardımcı olacağını umarız.
Palle Westergaard
Ekip Lideri
Aralık 2012
*
Bu isim bu devletin statüsüne ilişkin diğer devletlerin benimsedikleri pozisyonlara halel getirmemektedir ve BM Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararı ve ICJ’nin
Kosova’nın bağımsızlık bildirgesi hakkındaki Görüşüyle uyumludur
Ocak 2013
V
Aynı Hızla Devam
Bu Rapor:
Bosna Hersek, Türkiye, Polonya ve Romanya’dan oluşan bir konsorsiyum adına SIPU International AB’nin
sevk ve idaresinde yürütülen ve AB tarafından finanse edilen bir proje olan (EuropeAid/127427/C/SER/
Multi-additional services) Sivil Toplum Kuruluşları için Teknik Destek (TACSO) projesi olarak bilinen
“Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ülkeleri ve Bölgeleri (Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Eski
Yugoslavya Makedonya Cumhuriyeti, Kosova, Karadağ, Sırbistan ve Türkiye’deki Sivil Toplumun
Kapasitesinin Arttırılması” projesinin uygulanması için teknik yardım hizmet sözleşmesi kapsamında
hazırlatılmıştır. Projenin temel amacı; sivil toplum kuruluşlarının kapasitesinin arttırılması ve katılımcı
demokrasideki rollerinin güçlendirilmesidir. Projeden beklenen başlıca sonuçlar şunlardır: STK’ların
demokratik karar alma süreçlerindeki etkilerinin arttırılması; STK’ların gündemlerini geliştirmeleri için
kapasitelerinin güçlendirilmesi; STK’lar hizmet sunumu kapasitelerinin arttırılması; STK’ların kendi
aralarında ve dış paydaşlar ile STK’lar arasındaki işbirliğinin ve ağların güçlendirilmesi; toplumda
STK’lar hakkındaki farkındalığın artırılması ve STK’ların kamuoyundaki imajlarının iyileştirilmesi.
Bu Rapor:
Avrupa Kâr Amacı Gütmeyen Hukuk Merkezi (ECNL) tarafından hazırlanmıştır. ECNL merkezi
Budapeşte’de bulunan, sivil toplum hukuku alanında Avrupa’nın başlıca kaynak ve araştırma
merkezidir. Merkezin amacı; Avrupa genelinde sivil toplumun faaliyet gösterebileceği hukuki ve mali
ortamı teşvik etmek ve özellikle demokratik dönüşüm sürecinden geçmekte olan ülkeler başta olmak
üzere, Avrupa’nın bu alandaki deneyimlerini dünyanın diğer yerlerine aktarmaktır. ECNL sivil toplumu
etkileyen kilit alanlarda kanunların ve politikaların geliştirilmesine ve uygulanmasına yardımcı
olmak noktasında benzersiz bir deneyime sahiptir. Bunlar, diğer hususların yanı sıra, hükümet/sivil
toplum işbirliğini, anlaşmaları ve diğer politika belgelerini, devlet destekli sivil toplumu, sivil toplum
kuruluşlarının (STK’lar) sürdürülebilirliği, STK’ların karar alma mekanizmalarına katılımları, sosyal
hizmetlerin sunumunda STK’larla sözleşme yapılmasını ve gönüllülüğü kapsamaktadır. ECNL personeli
STK hukuk reformunun desteklenmesi konusunda 10 yılı aşkın deneyime sahiptir ve Merkezi ve Doğu
Avrupa (CEE) ve Bağımsız Devletler Topluluğu (CIS) genelinde STK’ları etkileyen 50’nin üzerindeki
kanunu doğrudan ve olumlu şekilde etkiler nitelikte destek sağlamışlardır. Ayrıntılı bilgi için www.
ecnl.org adresini ziyaret ediniz.
*
VI
Bu isim bu devletin statüsüne ilişkin diğer devletlerin benimsedikleri pozisyonlara halel getirmemektedir ve BM Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararı ve ICJ’nin
Kosova’nın bağımsızlık bildirgesi hakkındaki Görüşüyle uyumludur
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Içerik
I.BAŞLANGIÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
II.
KAMU OTORİTELERİ VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI ARASINDAKİ
KURUMSAL İŞBİRLİĞİNİN ÇERÇEVESİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1. Kurumsal işbirliği çerçevesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2. İşbirliği mekanizmaları: mekanizmaların ortaya çıkışı, faydaları ve faktörler . . . . . . . . 4
3. Bölgesel diyalogun desteklenmesi ve deneyimlerin paylaşılmasına ilişkin girişimler . . . . 7
4. Kurumsal işbirliği mekanizmalarıyla ilgili uluslararası girişimler . . . . . . . . . . . .
8
III. İŞBİRLİĞİ KONUSUNDA MEVCUT KURUMSAL MEKANİZMALARA VE
BELGELERE GENEL BAKIŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. İşbirliğini ve sektörün gelişimini destekleye kamu kurumları . . . . . . . . . . . . .
9
1.1. Esas rolleri STK’larla işbirliğinin desteklenmesi olan kamu kurumları . . . . . . . . . . 9
1.2. STK’lar ile işbirliğinin güçlendirilmesinde rol oynayan diğer kamu kurumları . . . . . . 10
1.3. Esas rolleri STK’larla işbirliğinin desteklenmesi olan kamu kurumların tarifi . . . . . . . 11
2. Farklı icracı bakanlıklarda görev yapan irtibat sorumluları . . . . . . . . . . . . . . 13
3. Parlamentoda sivil toplumun temsil edilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
4. Sivil toplum için istişari kurumlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4.1. Sivil toplumu geliştirme konseyleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4.2. Özel alanlara ve konulara odaklı diğer istişari kurumlar . . . . . . . . . . . . . . . 16
5. Sivil toplumun gelişimi için kamu vakıfları (ajansları) . . . . . . . . . . . . . . . . 17
6. Sivil toplumu destekleyen politika belgeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
IV. KAMU OTORİTELERİ VE STK’LAR ARASINDAKİ KURUMSAL İŞBİRLİĞİ
HAKKINDA ARAŞTIRMA: ZORLUKLAR VE KAZANIMLAR . . . . . . . . . . . 23
1. Arka Plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2. Araştırmanın sonuçları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.1. Mevcut kurumsal mekanizmalar ve politika belgeleri . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.2. Önemli kazanımlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
2.3. Karşılaşılan önemli güçlükler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2.4. AB ile entegrasyon süreçlerinin etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
2.5. Avrupa Birliği’ne entegrasyonun etkisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
2.6. Kamu otoriteleri ve STK’lar arasındaki işbirliğinin etkisi . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.7. Uygulamanın izlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.8. Yürürlükteki mekanizmaların iyileştirilmesine yönelik adımlar . . . . . . . . . . . . 32
2.9. En iyi uygulamalara örnekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Ocak 2013
VII
Aynı Hızla Devam
V.
MEVCUT İŞBİRLİĞİ/POLİTİKA BELGELERİNE AİT KURUMSAL
MEKANİZMALARIN NASIL DAHA FAZLA İYİLEŞTİRİLECEĞİ HAKKINDA TAVSİYELER . 35
SEÇİLMİŞ BİBLİYOGRAFİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
İlgili Belgeler: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Arnavutluk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Bosna-Hersek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Hırvatistan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
Makedonya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Kosova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Karadağ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
Sırbistan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Türkiye . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Yararlı bağlantılar: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Ek I: Cevaplayacaklara Gönderilen Anket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Ek II: Anketi cevaplayanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Ek III: Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
EK III - Arnavutluk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
EK III – BiH (Bosna-Hersek) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
55
EK III - Hırvatistan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
EK III - Kosova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
EK III - Makedonya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
EK III - Karadağ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
EK III - Bölgesel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
EK III - Sırbistan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
EK III - Türkiye . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII
87
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
I. BAŞLANGIÇ
Avrupa Kâr Amacı Gütmeyen Hukuk Merkezi (ECNL), Batı Balkanlar ve Türkiye’deki kamu kurumları
(devlet/parlamento) ve sivil toplum kuruluşları arasında kurumsal işbirliği konulu bir raporun
hazırlanmasına ilişkin Sivil Toplum Kuruluşları için Teknik Destek (TACSO) Bölge Ofisi ile bir anlaşma
imzalamıştır.1 TACSO’nun 7-8 Kasım 2012 tarihlerinde Üsküp’te düzenlenen “Aynı Hızla Devam: Batı
Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi” başlıklı
bölgesel konferansında sırasında raporun sunumu gerçekleştirilmiştir.
Raporun genel amacı; kritik meseleleri genel hatlarıyla açıklamak ve kurumsal işbirliği alanındaki
mevcut mekanizmalarının iyileştirilmesinde ve STK’ların bu süreçteki rollerinin arttırılmasında
kullanılabilecek yöntemlere dair tavsiyelerde bulunmak suretiyle, işbirliğinin gerekçeleri ve kalıcı
faydaları konusunda analizler sağlayarak Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’deki devlet/parlamento
kurumları ve sivil toplum kuruluşları (STK’lar) arasındaki kurumsal işbirliğinin mevcut durumunu
göstermektir.2 Rapor, iyi uygulamaları vurgulamayı, başarı için kilit faktörleri genel hatlarıyla açıklamayı,
güçlükleri tanımlamayı ve ilgili ülkeler arasında deneyimlerin ve edinilen derslerin paylaşımını
kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Rapor, sadece ulusal düzeydeki kurumsal işbirliği mekanizmalarını
ve politika belgelerini ele almaktadır. Rapor özellikle şu ülkeleri kapsamaktadır: Arnavutluk, Bosna
Hersek, Hırvatistan, Kosova*, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (bundan sonra Makedonya
olarak anılacaktır), Karadağ, Sırbistan ve Türkiye.
Raporun hazırlanmasında izlenen metodoloji, masa başı araştırmalarına ve ECNL tarafından TACSO
ile istişare halinde geliştirilmiş (bkz. Ek I) ve ilgili ülkelerdeki kilit paydaşlarla tamamlanmış olan anket
formunun sonuçlarına dayanmaktadır. Metodoloji ayrıca TACSO’nun ilgili ülkelerdeki koordinatörleri
ve diğer bilgi sahibi kişiler ile gerçekleştirilen kapsamlı istişarelere de dayanmaktadır.
Ulusal rejimlerin karşılaştırılmasının oldukça zorlu bir görev olduğundan hareketle, raporun, incelenen
ülkeler arasındaki daha az önemli olan farklılıkları dahi rapora entegre edebilecek kadar serbest
ve fakat anlamlı mukayeselerin üretilebilmesini sağlamaya yetecek kadar spesifik olabilen ortak
paydaların karşılaştırılmasına dayalı bir şekilde hazırlanılmasına çalışılmıştır.
1
2
Bu rapor ECNL uzmanları Dr. Dragan Golubović, Dr. Eszter Hartay ve Katerina Hadzi-Miceva Evans tarafından hazırlanmıştır.
Bu raporun amacı gereği, sivil toplum kuruluşları (STK’lar) teriminin: 1) gönüllülük esasıyla kurulmuş; 2) kanun yerine özel bir araç (sözleşme, kuruluş
tüzüğü) ile kurulmuş; 3) üyeliğe dayanan veya dayanmayan; 4) devletin yapısına dâhil olmayan ve 5) kâr sağlamak yerine kamunun veya karşılıklı
menfaatlerin gerçekleştirilmesi amacıyla kurulmuş kuruluşları kapsadığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, bu kavram, dernekleri, vakıfları, özel kurumları kâr
amacı gütmeyen işletmeleri ve yukarıda sayılan kriterleri karşılayan diğer kuruluşları içerir. Çoğu zaman (STK) terimi yerine kullanılan sivil toplum örgütü
(STÖ) terimi bu raporda ancak, işbirliğini düzenleyen özel kurumsal aracın resmi adında yer aldığı yerlerde geçmektedir.
*
Bu isim bu devletin statüsüne ilişkin diğer devletlerin benimsedikleri pozisyonlara halel getirmemektedir ve BM Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararı ve
ICJ’nin Kosova’nın bağımsızlık bildirgesi hakkındaki Görüşüyle uyumludur
Ocak 2013
1
Aynı Hızla Devam
Rapor beş bölüme ayrılmıştır: Başlangıç bölümünden sonra gelen Bölüm II’de devlet/parlamento
kurumları ve STK’lar arasındaki işbirliğinin analitik çerçevesi açıklanmaktadır. Bu bölümde söz konusu
kurumsal işbirliği mekanizmalarının ardında yatan gerekçeler ve bu işbirliği mekanizmalarının
sağlayacağı kalıcı faydalara ışık tutulmaktadır. Bölüm ayrıca bu sürecin Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye
odaklı olarak Avrupa’da nasıl ve neden ortaya çıktığı; Başlıca özelliklerinin neler olduğu; Avrupa
Birliği’nin (AB) bu süreçlerdeki politika perspektifinin neler olduğu; AB entegrasyon süreçlerinin bu
mekanizmaların geliştirilmesindeki rollerinin ne olduğu soruları da ele alınmaktadır. Bölüm III’te
devlet/parlamento kurumları ve STK’lar arasındaki işbirliğini destekleyen mevcut politika araçları
ve mekanizmaları hakkında genel bilgilere yer verilmekte ve ayrıca diğer ülkelerce de göz önünde
bulundurulabilecek başarılı işbirliği modelleri genel hatlarıyla tanıtılmaktadır. Bu bölümde ulusal
düzeyde şu kurumsal mekanizmalara odaklanılmaktadır:
1.
STK’larla işbirliği için devlet kurumları/birimleri/daire başkanlıkları;
2.
İcracı bakanlıklarda STK’larla işbirliğinden sorumlu irtibat kişileri;
3.
Kamu otoriteleri – STK işbirliğini geliştirecek istişari kuruluşlar (konseyler veya benzeri çapraz
sektör kuruluşları);
4.
Sivil toplumun gelişmesi ve STK’ların kapasitelerinin arttırılması için finansal destek sağlayan
kamu vakıfları veya benzer türdeki kuruluşlar (örneğin ajanslar).
Ayrıca konuyla ilgili politika belgeleri ve bu belgelerin temel rolü ve içeriği de bu bölümde ele
alınmaktadır. Bölüm IV’te ilgili ülkelerdeki kilit paydaşlar arasında düzenlenen ve ECNL’nin TACSO
ile işbirliği içinde hazırlamış olduğu kapsamlı anketlere dayalı olan araştırmanın sonuçları analiz
edilmektedir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, Bölüm IV’de mevcut işbirliği mekanizmalarının
başlıca güçlü yönleri ve karşılaşılan güçlükler tanımlanmakta, AB entegrasyonunun bu süreçteki
rolü incelenmekte ve iyi uygulamalara örnekler verilmektedir. Bölüm V’te, tanımlanan ve Üsküp
konferansında ele alınan önemli güçlüklere nasıl karşılık verileceğine ilişkin tavsiyeler yer almaktadır.
2
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
II. KAMU OTORİTELERİ VE SİVİL TOPLUM
KURULUŞLARI ARASINDAKİ KURUMSAL
İŞBİRLİĞİNİN ÇERÇEVESİ
Aşağıdaki bölümde, kamu otoriteleri (devlet yetkilileri/devlet memurları ve parlamenterler) ve sivil
toplum arasındaki işbirliğini sağlayan kurumsal mekanizmaların arkasında yatan gerekçeler açıklanmak
suretiyle, bu raporun çözümlemeye çalıştığı meseleler hakkında bir ön değerlendirme sunulmaktadır.
Bu bölümde ayrıca, bu sürecin Batı Balkanlar ve Türkiye odaklı bir şekilde Avrupa’nın gündemine nasıl
geldiği; AB’nin bu süreçlerle ilgili politika perspektifinin ne olduğu ve AB’nin entegrasyon sürecinin
bu mekanizmaların geliştirilmesindeki rolünün ne olduğu soruları da ele alınmaktadır.
1.
Kurumsal işbirliği çerçevesi
Kamu otoriteleri ve STK’lar arasındaki kurumsal işbirliğinin; çerçevesinin kamu otoriteleri ve STK’lar
arasındaki işbirliği ile ilgili belirli sorumlulukların uygulanmasıyla bağlantılı çeşitli yapıları, kurumları
ve mekanizmaları kapsadığı anlaşılır. Bunlar: devlet kurumlarını/parlamenter kurumları veya STK’lar ile
işbirliğinden sorumlu devlet ofisleri/birimleri/daire başkanlıkları gibi devlet/parlamento kurumlarında
görev yapan ve başlıca görevleri söz konusu kurumlar ve STK’lar arasındaki işbirliğini geliştirmek ve
desteklemek olan yetkili kişileri; icracı bakanlıklar veya parlamento bünyesinde görev yapan irtibat
sorumlularını; kamu vakıflarını/sivil toplum ajanslarını; sivil toplumla ilgili devlet konseylerini veya
sektörler arası istişari kurumları (bkz. Aşağıda Bölüm III) kapsar. Bu mekanizmalar; birincil işlev
olarak STK’lar ile sürdürülebilir ve kalıcı bir ortaklık için platform ve çerçeve oluşturulması temel
gerekçesiyle yürürlüğe konulmaları sebebiyle3 , ‘kurumsal’ olarak anılmaktadırlar. Bu nedenle, bu
raporda “kurumsal işbirliği mekanizmaları” olarak anılmaktadırlar.
Bunlara ek olarak, bu belgelerin kamu otoriteleri ve STK’lar arasında daha uzun süreli ve daha yapısal
bir işbirliğini destekleyen sistemin ayrılmaz birer parçaları oldukları düşünüldüğünden, bu raporda,
kamu otoriteleri ile STK’lar arasındaki işbirliğiyle ilgili politika belgeleri de ele alınmaktadır. Politika
belgeleri sivil toplum stratejilerini veya kamu otoriteleri ve STK’lar arasında yapısal bir diyalogun
kurulmasını ve sivil toplumun ve sivil yurttaşlığın geliştirilmesini amaçlayan anlaşmalar, mutabakat
zabıtları ve diğer politika belgelerini içermektedir (bkz. Aşağıda bölüm III).
Kamu otoriteleri ve STK’lar arasındaki işbirliğinin mevcut kurumsal mekanizmaların ötesine
de taştığının ve hatta illaki bu mekanizmaların varlığına da muhtaç olmadığının vurgulanması
önemlidir. Belirli bir kurumsal mekanizmanın ve özellikle STK’ları etkileyen kanunların ve strateji
belgelerinin hazırlanması başta olmak üzere, söz konusu işbirliğini düzenleyen hukuki bir aracın
mevcut bulunmamasına rağmen, kamu otoriteleri ve STK’lar arasında geliştirilen önemli ortaklıkların
pek çok örneği mevcuttur.
3
Kamu otoriteleri ve STK’lar arasında kurulan bir ortaklıkta, STK’ların, kamu otoriteleri ile eşit şartlarla söz konusu mekanizmalara katıldıkları varsayılır.
Ocak 2013
3
Aynı Hızla Devam
Örneğin Türkiye’de, genel bir kurumsal işbirliği mekanizmasının bulunmayışına rağmen, hükümet
düzeyinde yasama süreçlerinde başarılı işbirliğinin çeşitli örnekleri mevcuttur. Ayrıca, STK’lar açısından
benzersiz bir katılım deneyimi oluşturan bir Parlamento Anayasa Uzlaşma Komisyonu (Komisyonu)
gibi çarpıcı bir örnek de mevcuttur. Bu süreç, hükümetin, Türkiye’nin ihtiyacı olan bir “Sivil Anayasanın”
hazırlanması için tüm paydaşlara yaptığı bir çağrıyla hayata geçirilmiştir. STK’lar bu diyalogda yer
almak için platformlar, ağlar ve sivil inisiyatifler oluşturmuşlar ve Anayasa Teklifinin Hazırlanmasına
İlişkin Parlamento Komisyonu’na tekliflerini sunmuşlardır. Komisyon söz konusu görüşlerin ve
tekliflerin paylaşılması amacıyla bir web sitesi oluşturmuştur. Toplam olarak 401 sivil toplum girişimi
ve 82.232 vatandaş anayasa hakkındaki görüşlerini ve tekliflerini sunmuştur. Makedonya’da icracı
bakanlıklar kendi bünyelerinde oluşturdukları birimlerde çeşitli vesilelerle STK’lara da yer vermişlerdir.
Sivil toplum temsilcileri, diğer hususların yanı sıra, Ücretsiz Hukuki Yardım Hakkında Kanunun ve
Seçim Kanunundaki değişikliklerin ve eklemelerin ve Gönüllülük hakkındaki Kanunun ve Stratejinin
hazırlanmasıyla ilgili olarak kurulan çalışma gruplarında yer almışlardır.4
Sırbistan’daki önemli örnekler arasında, 650’nin üzerinde STK’ı ve sosyal ortağı kapsayan
Yoksulluğun Azaltılması Stratejisi’nin uygulanması sırasında oluşturulan Sivil Toplum Odak Noktaları
yer almaktadır. Bu mekanizmanın kuruluşu STK’larla İşbirliği Devlet Ofisi’nin kurulmasından daha önce,
Sırp Hükümeti’ne bağlı Başbakanlık 2007-2009 Avrupa Entegrasyon Ofisi tarafından desteklenmiştir.
Bu STK platformları hassas grupların sosyal katılımını etkiler nitelikteki onlarca kanunun, ulusal
stratejinin ve politikanın hazırlanmasında görev almışlardır. STK platformları hassas gruplar için devlet
ve yerel bütçelerde ayrılan tahsisatların izlenmesi için kapasitelerini geliştirmekle işe başlamışlardır.
Bu platformlar hâlâ mevcuttur ve hükümetle işbirliği içinde faaliyetleri başarıyla yürütmektedirler.
Buna ek olarak, 2011 yılında çıkartılan Gençlik Kanunu yasalaşmadan önce gençlik örgütleri ve diğer
paydaşlarla yoğun ve kapsamlı bir istişari süreç gerçekleştirilmiş olup, bu süreç Avrupa Konseyi’nin
takdirini kazanmıştır. Önde gelen gençlik örgütlerinin temsilcileri de kanunun hazırlanma aşamasında
oluşturulan çalışma grubunun üyeleri arasında yer almışlardır.
2.
İşbirliği mekanizmaları: mekanizmaların ortaya çıkışı, faydaları ve
faktörler
Avrupa’da tek bir kurumsal işbirliği modeli bulunmamaktadır. Öncelikle Batı Avrupa’da uygulanmaya
başlanan bu mekanizmalar daha sonra son 10-15 yıl içinde Doğu Avrupa’da farklı yollar izlemek
suretiyle, uzun bir süre zarfında evrilerek bugüne gelmişlerdir. Batı Avrupa’da kurumsal işbirliği
mekanizmaları ortaklık ihtiyacının fiilen kabul edildiği ve paydaşları işbirliğine yönelten belli başlı
alanlarda ortaya çıkmıştır. Bu mekanizmalar tipik olarak sosyal hizmetler, çevrenin korunması veya
uluslararası yardımların geliştirilmesi alanlarında ortaya çıkmışlardır. Dağınık şekilde gözlenen bu
başarılı işbirliği örneklerinden edinilen ilkeler ve modeller zaman içinde genel geçer uygulamalara
evrilmiş ve nihayet daha resmi bir yapıya kavuşmuştur (örneğin, bilgiye erişim, kamu finansmanı,
istişare ve katılım).5
Kamu otoriteleri ve STK’lar arasındaki işbirliğini düzenleyen ilk resmi araç, Hükümet ve STK’lar
temsilcileri arasında imzalan bir işbirliği anlaşması (sözleşme) şeklinde İngiltere’de düzenlenmiştir.
Sözleşme, hükümet ve STK’lar arasındaki ilişkilerin nasıl düzeltileceğine ilişkin 61 öneri içeren 1996
tarihli “Deakin Raporu” neticesinde hazırlanmıştır. Raporda yer alan başlıca öneriler arasında, hükümet
ve üçüncü sektör arasındaki ilişkinin çerçevesini düzenleyecek bir ‘anlaşma/mutabakat’ önerisi de
yer almıştır. Bu öneriler seçim vaatlerini takiben 1998 yılında büyük ölçüde İşçi Partisi Programı’na
4
5
Gönüllülük Kanununun yasalaşma süreci hükümet ve STK’lar arasındaki başarılı işbirliğine örnek olarak teşvik edilmektedir. Bkz: 2001 yılından bu yana
Gönüllüleri Etkileyen Kanunlar ve Uygulamalar, ICNL, ECNL, Birleşmiş Milletler Program Gönüllüleri, 2009 ve Gönüllülük Kanunlarının ve Politikalarının
Hazırlanması ve Uygulanması, Birleşmiş Milletler Program Gönüllüleri, 2011.
Nilda Bullain ve Radost Toftisova: “A Comparative Analysis of European Policies and Practices of NGO - Government Cooperation”, ECNL 2004.
4
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
dâhil edilmiş olup, Hükümet ve Gönüllü ve Toplum Kuruluşları Sektörleri arasındaki İlişkiler Sözleşmesi
hükümet tarafından yürürlüğe konmuştur. Sözleşme hukuki olarak bağlayıcılığı bulunmayan ve
hükümet ve STK’lar arasında daha iyi bir çalışma ilişkisinin geliştirilmesi ve STK’larla ilgili finansman ve
ihale kurallarının iyileştirilmesi amacıyla hazırlanan bir belgedir. Sözleşmeyle birlikte bu sözleşmenin
uygulanmasını kolaylaştıracak beş adet iyi uygulama talimatnamesi de yayınlanmıştır.6
İngiltere’nin ardından diğer Avrupa ülkelerinde de (Fransa, Danimarka, Slovakya, Çek Cumhuriyeti,
Macaristan, Polonya, Estonya vb.) çeşitli belgeler ve diğer kurumsal işbirliği mekanizmaları kabul
edilmiş/oluşturulmuştur. Bu örnekleri takiben Batı Balkan ülkeleri de benzer mekanizmaların ve
araçların oluşturulması yoluna gitmişlerdir.
Kurumsal işbirliği mekanizmalarının geliştirilmesiyle ilgili olarak göz önünde bulundurulması gereken
çeşitli politika konuları/faydalar mevcuttur. Bunlar:
•• Açık, işbirliğine dayalı ve şeffaf bir yönetişimin teşvik edilmesi. Yürürlükteki kurumsal mekanizmaların
tamamı sivil toplumun sağlıklı bir demokratik toplumun kritik bileşenlerinden olan kamu
politikalarına katılımını ve bu politikaları etkilemesini öngörmektedir.
•• İletişimin kolaylaştırılması ve yapılandırılmış ve devamlı bir diyalog ve işbirliği ortamının oluşturulması
için platformların oluşturulması. Mekanizmalarda mevcut uygulamalara ve bunların faydalarına
da yer verilmektedir. Bu mekanizmalar politik kararlılık ve açıklık mesajı vermekte ve gelecekte
gerçekleştirilecek işbirliklerinin yönünü belirlemektedirler. Örneğin, politika belgelerinde STK’larla
ilgili meselelere yer verilmekte ve hükümet desteğinin yanı sıra STK’larla müşterek eylem için
öncelikler belirlenmektedir. Bazı ülkelerde hükümet ofisleri veya odak noktaları, STK’ların, kamu
otoritelerine müracaat etmeleri ve vatandaşların ihtiyaçlarının ele alınmasında bu kuruluşları
kuran kesimlerin fikirlerinin dile getirilmesi için süreçleri kolaylaştırmışlardır. Sivil toplum danışma
konseyleri tartışma ve sektörün genelini kapsayan politikaların belirlenmesi sorumluluğunun
paylaşılması için bir platform yaratmışlardır.
•• STK’ların gelişimin desteklenmesi. Bu mekanizmalar, STK’lar’a, çalışmaları bakımından daha fazla
destek alabilmelerini ve dolayısıyla toplumun menfaatine olacak faaliyet alanlarını genişletmelerini
sağlayacak vasıtalar sağlamaktadır. Örneğin, ulusal vakıflar sadece proje faaliyetleri için değil ayrıca
kurumsal destek için de hibe sağlamak suretiyle, sivil toplumun gelişimi için finansman sağlarlar
•• Özellikle sektörü etkileyen konularla ilgili olanlar başta olmak üzere, politika yapma süreçlerine
katılımın arttırılması. Kamu otoriteleri her ne kadar STK’ların kurucu unsurlarını etkileyen çeşitli
meseleler hakkındaki politikaların ve kanunların hazırlanması süreçlerinde STK’ların katılımını
sağlıyorlarsa da, işbirliği mekanizmaları üçüncü sektörün (finansman, hukuki ortam vb.) gelişimini
etkileyen meselelerde müşterek politika oluşturma sürecine olanak tanımaktadır
•• AB entegrasyon süreçlerinde sivil toplumun katılımının sağlanmasının önemi de anlaşılmıştır ve
bu, işbirliği uygulamalarının artışındaki itici güç olmuştur. Sivil toplumun AB katılım sürecinde siyasi perspektifin (vatandaşların harekete geçirilmesi ve Avrupa değerlerinin savunuculuğunun
yapılması, AB ile entegrasyonun faydalarının tanıtılması, vb.) yanı sıra ekonomik ve kurumsal perspektifler açısından da (mevcut AB fonlarının optimal şekilde kullanımı için kapasitelerin güçlendirilmesi) bakımından önemli bir role oynadığı görülmektedir.
•• Batı Balkan ülkelerinde kurumsal işbirliği mekanizmalarının oluşturulması dış faktörlerce de
etkilenmiştir.
•• Bu dış faktörlerden biri; bu ülkelerde Avrupa Birliği ile gerçekleştirilen angajmanın ve genel katılım
sürecinin etkisi olup, bu etki gerçekleştirilen araştırmada oldukça iyi bir şekilde belgelendirilmiştir
(bkz. Aşağıda Bölüm IV). AB, Batı Balkanlarla ilgili olarak hazırladığı çeşitli belgelerde sivil
toplumların önemli rolünü vurgulamıştır
6
İngiltere’de imzalanan bu Sözleşme 2009 yılında revize edilmiş ve 2010 yılında yenilenmiştir. http://www.compactvoice.org.uk/.
Ocak 2013
5
Aynı Hızla Devam
Avrupa Komisyonu 2007 Genişleme Stratejisinde ilk defa olarak sivil toplumun gelişimini ve sivil toplum
diyalogunu Batı Balkanlar’da genişleme stratejisinin temel önceliklerinden biri olarak tanımlamış ve
“sivil topluma verilecek desteğin, karşılıklı anlayışın ve toplum genelinde demokrasi bilincinin güçlendirilmesi
için kilit önemde olduğu” tanımını getirmiştir”.7 Avrupa Komisyonu diğer mevcut finansal araçların yanı
sıra sivil toplum için bir finansman olanağı kurmak suretiyle de bu beyanını desteklemiştir. Avrupa
Komisyonu, Batı Balkan Ülkelerinin AB’ye Katılım Yolunda gösterdikleri ilerlemeyi gösteren 20088 tarihli
İlerleme raporunda ise, sivil toplumun bu ülkelerde gerçekleştirilen kapsamlı reform süreçlerindeki
öneminin yanı sıra, STK’ların gelişimi ve faaliyetleri için kısıtlayıcı olmayan bir kurumsal çerçevenin
oluşturulması gereğine değinmiştir.9
AB ilerleme raporları ve finansal araçları aracılığıyla, doğrudan doğruya bu işbirliği çerçevesinin
oluşturulmasına katkıda bulunmuştur. Arnavutluk’ta AB entegrasyon sürecinin Sivil Topluma Destek
Resmi Ajansı’nın kurulmasında önemli bir rolü olduğu düşünülmektedir (bkz. Bölüm III). Makedonya’da
AB tarafından finanse edilen projeyle, personelin kapasitesinin geliştirilmesi ve iki stratejinin hazırlanması
dâhil, STK’lar ile İşbirliği için Hükümet Biriminin (bkz. Bölüm III) kurulması desteklenmiştir ve bu
projeyle halen Sırbistan için de benzer bir destek verilmesi teklif edilmektedir. Karadağ’da AB, Karadağ
Parlamentosu ve Demokratikleşme ve İnsan hakları konularında faaliyet gösteren STK’lar arasındaki
Mutabakat Zabtının imzalanmasını finansal açıdan desteklemiştir (bkz. Bölüm III).
Avrupa Komisyonu Kosova’yla* ilgili ilerleme raporunda bu ülkede kurumsal modellerin
bulunmadığına değinmek ve olağan İstikrar Birliği Süreç diyalogunun sivil toplumu da kapsayacak
şekilde genişletmesini teklif etmek suretiyle, kurumsal modellerin önemini vurgulamıştır. Bu,
benzersiz bir yaklaşım olarak değerlendirilmiştir. Türkiye’de bu çapraz sektör işbirliğine odaklılık AB
ile entegrasyon İl Danışma Meclislerinin kurulmasının önünü açmıştır. Bu meclislerle sivil toplum
ve kamu kurumları AB yolunda ortak çalışmalar için bir araya gelmektedir. Ayrıca, sektörler arası
ortaklıkların genişletilmesi ve sivil toplum dâhil tüm sektörler için devlet finansmanı oluşturulması
amacıyla, AB Katılım Sürecinde Bölgesel Kalkınma Ajanslarının kurulması desteklenmiştir. Çeşitli
STK’lardan oluşan bir konsorsiyum halihazırda AB tarafından sağlanan destekle ve AB Bakanlığı’nın
işbirliğinde vatandaşların katılıma ilişkin yasal düzenleme üzerinde çalışmaktadır.
İlgili tüm ülkelerde AB entegrasyon süreci, STK’ların, AB katılım süreciyle ilgili olanlar dâhil, kamu
politikalarına daha güçlü bir şekilde katılımını sağlamıştır. AB katılım sürecinin bir sonucu olarak,
AB’ye katılım sürecinde uyumlu ve koordineli eylemler gerçekleştirilmesini sağlamak için ilgili
tüm kamu kurumlarının ve STK’ların faaliyetlerinin ve sorumluluklarının güçlendirilmesi amacıyla,
Makedon parlamentosu bünyesinde çok sektörlü bir kurum olarak Ulusal Avrupa Entegrasyon
Konseyi kurulmuştur. Sırbistan’da Avrupa Entegrasyon Hükümet Ofisi ve STK’lar arasında, STK’ların
AB entegrasyonunu etkileyen kamu politikalarına daha etkili bir şekilde katılabilmelerini sağlamak
amacıyla, bir İşbirliği Mutabak Zaptı imzalanmıştır.
Bu mesajlar ve AB tarafından sağlanan bu finansal destekler hükümetlerin STK’larla daha açık bir
işbirliği gerçekleştirmelerine katkıda bulunmuş ve çeşitli işbirliği mekanizmalarının oluşturulmasına
başlanması için ivme yaratmıştır. .
•• Bir diğer dış faktör de “emsallerin etkisidir”. Batı Balkan ülkelerindeki sivil toplumlar insan hakları
alanında başlayarak zamanla diğer alanları da içine alan uzun soluklu ve üretken bir işbirliğinin temellerini atmışlardır. Bu, işbirliği modellerinin sınır ötesinde de teşvik edilmesini kolaylaştırmıştır.
7
8
9
*
6
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi: 2007-2008 Genişleme Stratejisi ve Temel Güçlükler Bildirisi COM (2007) 663 .
Avrupa Parlamentosu ve Konseyi: Batı Balkanlar: Avrupa Perspektifinin Genişletilmesi Bildirisi SEC (2008) 288 .
Kurumsal işbirliği mekanizmalarıyla ilgili olarak algılanan faydalar konusunda bkz. Dragan Golubovic, Branka Anđelkovic:“Institutional Mechanisms for
Cooperation between the Government and Civil Society: Comparative Experience and Recommendations for Serbia”, Belgrat, 2009, sayfa 4-6 (www.tacso.
org)
Bu isim bu devletin statüsüne ilişkin diğer devletlerin benimsedikleri pozisyonlara halel getirmemektedir ve BM Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararı ve ICJ’nin
Kosova’nın bağımsızlık bildirgesi hakkındaki Görüşüyle uyumludur.
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu, bölgede kökleri derinlere varan ortak bir mirasın varlığı sebebiyle, komşu ülkelerdeki iyi örneklerin
değerlendirilmesi bakımından hükümetlerin gönüllü olmaları ve pek çok açıdan tercihlerini bu yönde
kullanmalarıyla karşılaşmıştır. Bunun sonucu olarak, işbirliği modelleri ve edinilen dersler Hırvatistan’ın
liderliğinde ve ilham verici rolü üstlenmesiyle, çeşitli ülkeler arasında paylaşılmıştır. Hırvatistan STK’ları
ile İşbirliği Hükümet Ofisi’ni bölgede ilk kuran ülke olmuş, bunu, Ulusal Sivil Toplumu Geliştirme Vakfı
ve Sivil Toplumu Geliştirme Konseyi’nin kurulması izlemiştir. BiH, Makedonya ve Karadağ hükümetleri
benzer ofisler/birimler kurmak suretiyle bu gelişmeyi takip etmişlerdir. Hırvatistan ve Makedonya sivil
toplumla ilgili ilk stratejileri geliştirmiş olmaktan ötürü takdir toplamış olup, bunları Karadağ hükümeti
takip etmiştir. Sırbistan da aynı yönde adımlar atmaktadır.
3.
Bölgesel diyalogun desteklenmesi ve deneyimlerin paylaşılmasına
ilişkin girişimler
Kamu otoriteleri ve sivil toplum arasındaki işbirliği konusunda artan ilgi söz konusu ülkeler arasında
çeşitli işbirliği mekanizmalarının uygulanmasında edinilen derslerin paylaşımı için talep yaratmıştır.
Bunun sonucu olarak, bölgesel düzeyde ortak işbirliğini güçlendirmek amacıyla çeşitli etkinlikler
gerçekleştirilmiştir.
Bölgesel düzeyde gerçekleştirilen bu ilk paylaşımlar arasında, Makedonya’da STK’lar ile İşbirliği Hükümet
Birimi tarafından organize edilen ve esas itibariyle sivil toplumdaki işbirliğinin ilerletilmesinden
sorumlu hükümet temsilcilerini hedef alan bir etkinlik yer almıştır. Bu etkinliğin amacı; ilgili bölgede
sivil toplumla işbirliğinden sorumlu devlet kurumları arasında işbirliğinin ve deneyim paylaşımının
tesis edilmesini ve söz konusu işbirliğinin sivil toplumun daha da fazla geliştirilmesine katkı yapmasını
sağlayacak yolların konuşulmasını sağlamaktır.10
Bir diğer örnek 2012 yılında Sırbistan’da Sivil Toplum ile İşbirliği Hükümet Ofisi tarafından organize
edilen konferanstır. Konferans neticesinde, bölgesel angajmanın ilerletilmesi kapsamında ortak
sorunların ve alanların tanımlanmasının yanı sıra değişim gündeminin oluşturulması amacıyla,
kamu otoriteleri ve STK’ları tarafından görüşler ve tavsiyeler sağlanmıştır. Bu tavsiyeler şu konular
etrafında toplanmıştır: (1) sivil toplumun gelişimine yönelik AB politikaları; (2) STK’ların sürdürülebilir
şekilde finanse edilmesi: STK’lar için şeffaf bir finansman çerçevesinin oluşturulmasında hükümet
kurumlarının rolü ve (3) kamusal danışma ve vatandaşların kamu politikalarına katılımı için asgari
standartların geliştirilmesi.11
Buna ek olarak, Hırvatistan STK’larla İşbirliği Hükümet Ofisi Ekim 2012’de bölgedeki hükümet ofisleri
için bir bölgesel paylaşım toplantısı düzenlemiştir. Ofis, bu kurumların söz konusu ofislerin işlevlerinin
derecesi hakkında bir anlayışa erişmelerini sağlamak ve bu bakımdan sınır ötesi işbirliğini arttırmak
amacıyla, bölgede bulunan mukabil kurumlar (işbirliğinden sorumlu hükümet ofisleri/birimleri) için
çeşitli çalışma ziyaretlerine ev sahipliği yapmıştır.
Bölgesel örneklerin ve deneyim paylaşımının teşvik edilmesi için hükümetler tarafından gerçekleştirilen
dikkat çekici bir diğer örnek çalışma ise, Batı Balkan ülkeleri arasında STK’larla işbirliğinin ilerletilmesi
için bir işbirliği anlaşmasının geliştirilmesi amacıyla Karadağ Hükümeti tarafından başlatılan bir
girişimdir.12 Bu girişimin amacı; iyi uygulamaların paylaşımını kolaylaştırmak ve ulusal düzeyde STK’larla
kurulan ortaklıkların ilerletilmesini sağlamak amacıyla bölgedeki hükümetler arasında düzenli bir
işbirliğinin ve iletişimin tesis edilmesidir. Bu girişim hâlâ geliştirilme aşamasında olup, girişimden
10 Rapor: “Regional Conference on ‘Government Cooperation with the Civil Sector’”, 2008. http://www.nvosorabotka.gov.mk.
11 Bkz: Sırbistan Hükümeti, Sivil Toplumla İşbirliği Ofisi, “Conclusions and Recommendations from the Regional Conference Partnership For Change: Civil
Society And the Governments In The Western Balkans And Turkey”, 2012. http://civilnodrustvo.gov.rs/aktivnosti/konferencije/regionalna-konferencijapartnerstvo-za-promenu/#more-459.
12http://www.balkancsd.net/information-services/e-mail-alerts/1238-regional-agreement-of-cooperation-between-the-governments-and-the-the-civilsociety-organisations-?catid=41%3Acivil-dialogue.
Ocak 2013
7
Aynı Hızla Devam
beklenen faydanın alınması, girişimin, sivil toplumla işbirliğinin teşvik edilmesi ve ilerletilmesi için bu
hükümetlerin hazırlığını ve taahhüdünü göstermeye yardımcı olacaktır.
TACSO en son 7-8 Kasım 2012 tarihlerinde Makedonya’nın Üsküp şehrinde Batı Balkan ülkelerindeki
ve Türkiye’deki kamu otoriteleri ve sivil toplum arasındaki kurumsal işbirliği hakkında bölgesel
konferans düzenlemiştir. Konferansta söz konusu ülkelerin kamu kurumları, sivil toplum, medya ve
diğer bağışçı kuruluşlarından 100 katılımcı yer almıştır. Konferans kamu kurumları ve sivil toplum
arasındaki kurumsal işbirliğinin iyileştirilmesine yönelik olarak bölgesel ve AB düzeyinde geliştirilen
girişimlerin mevcut durumunu gözler önüne sunmak için bir platform oluşturmuştur. Konferansın
sonuç bildirgesinde yer alan hususlar, kamu kurumları ve STK’lar arasındaki kurumsal işbirliğinin teşvik
edilmesi ve iyileştirilmesi amacıyla, katılımcıları, ilgili ülkeler ve bölge genelinde atılması gereken
bir sonraki adımları tanımlamaya ve bu adımları gerçekleştirmeye teşvik etmek üzere, özel olarak
geliştirilmiştir (bkz. Rapor Ek III).
4.
Kurumsal işbirliği mekanizmalarıyla ilgili uluslararası girişimler
Hükümetlerin ilgili uluslararası girişimler kapsamında sivil toplumla işbirliğini düzenleyen kurumsal
mekanizmaların ve politika belgelerinin geçerliliğini onaylamalarını ve bu politika ve belgelere bu
girişimlerde yer vermelerini vurgulamak da önem arz etmektedir. Bunun en son örneği, Açık Hükümet
Ortaklık Girişimidir.13
Arnavutluk, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Türkiye ve Sırbistan bu girişime katılmış olup, Sırbistan
haricindeki tüm ülkeler bu hedeflere yönelik taahhütlerini içeren eylem planlarını sunmuşlardır.
Arnavutluk Eylem Planında, Arnavutluk hükümeti, sivil toplum ve diğer paydaşlarla yapılandırılmış
istişare süreçlerinin oluşturulmasını sağlayacak spesifik bir kanunun hazırlanmasını taahhüt
etmektedir. Hırvatistan’da STK’lar ile İşbirliği Hükümet Ofisi (Ofis) katılımcı bir süreçte eylem planının
hazırlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Plan, diğer hususların yanı sıra, ortaklığın ilerletilmesi ve
sivil toplumun hükümet tarafından verilen taahhütlerin uygulanmasına dahil edilmesinin sağlanması
amacıyla, Ofis ve Ulusal Sivil Toplumu Geliştirme Vakfı tarafından uygulanması gereken görevleri
tanımlamaktadır. Makedonya Hükümeti hükümetin Sivil Sektörle İşbirliği stratejisinin uygulanmasını
özel olarak eylem planındaki taahhütlerine eklemiştir. Karadağ Hükümeti işbirliğiyle ilgili muhtemel
ortaklıklara ve çalışmalara vurgu yapmak ve STK’ların eylem planındaki faaliyetlere daha fazla
katılmalarını sağlamalarının bir dayanağı olarak, Sivil Toplum Örgütleriyle İşbirliği Hükümet Stratejisini
başlatmaktadır.
13 Açık Hükümet Ortaklığı girişimi; şeffaflık, vatandaşların güçlendirilmesi, yolsuzlukla mücadele ve yönetişimi güçlendirecek yeni teknolojilerin
yaygınlaştırılması konularının teşvik edilmesi hususunda hükümetlerin somut taahhütlerde bulunmalarını sağlamayı amaçlayan, yeni birçok
taraflı girişimdir. Bu girişim kapsamında her bir ülke bu hedeflere yönelik taahhütleri içerecek bir eylem planı geliştirmek zorundadır.http://www.
opengovpartnership.org.
8
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
III. İŞBİRLİĞİ KONUSUNDA MEVCUT
KURUMSAL MEKANİZMALARA VE
BELGELERE GENEL BAKIŞ
Daha önce açıklandığı üzere, Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’deki kamu otoriteleri ve sivil toplum
kuruluşları arasında farklı şekilde kurumsal işbirliği mekanizmaları ve politika belgeleri mevcuttur. Bu
bölümde bu mekanizmalar ve özellikleri açıklanmaktadır. Bu kapsamda özellikle aşağıda belirtilen
mekanizmalar ve modeller açıklanacaktır: (1) işbirliğini ve sektörün gelişimini destekleyen kamu
kurumları; (2) icracı bakanlıklardaki irtibat noktaları; (3) sivil toplumun parlamentoda temsil edilmesi;
(4) sivil toplum için danışma kuruluşları; (5) kamu vakıfları/ajansları ve (6) sivil toplum işbirliği ve desteği
için politika belgeleri.14
1.
İşbirliğini ve sektörün gelişimini destekleye kamu kurumları
Batı Balkan bölgesindeki çeşitli ülkeler STK’larla işbirliğinin güçlendirilmesinden ve STK’ların
gelişiminin desteklenmesinden sorumlu ayrı bir ofis veya daire başkanlığı/birim oluşturmuşlardır. Bu
eğilim Hırvatistan’da 1998 yılında STK’larla İşbirliği Hükümet Ofisi’nin kurulmasıyla başlamış, bunu,
Makedonya’da Sivil Toplum Örgütleri ile İşbirliği Birimi’nin (2004), Karadağ’da STK’larla İşbirliği Hükümet
Ofisi’nin (2007) ve en son Sırbistan’da Sivil Toplumla İşbirliği Ofisi’nin kurulması izlemiştir. Bosna Hersek’te
devlet düzeyinde 2008 yılında Adalet Bakanlığı bünyesinde Sivil Toplumla İşbirliği Dairesi kurulmuştur. Bu
bölümde bu kurumların analizine odaklanılacaktır ve mevcut diğer kurum türlerine kısaca değinilecektir.
1.1. Esas rolleri STK’larla işbirliğinin desteklenmesi olan kamu kurumları
Yukarıda belirtildiği üzere, çeşitli ülkeler, temel işlevleri ülke genelindeki STK’larla işbirliğinin, yapısal
diyalogun ve ortaklığın teşvik edilmesi olan kurumlar kurmuşlardır.
Bosna Hersek’te hükümet (Bakanlar Kurulu) Adalet Bakanlığı bünyesinde Sivil Toplumla İşbirliği
Dairesi kurmuştur.15 Ancak bu daire başkanlığının geniş bir görev tanımı mevcut olup, Bakanlıktan
(ya da bu açıdan hükümetten) yeterli düzeyde siyasi destek görememektedir ve dolayısıyla STK’larla
yapısal diyalogun ve işbirliğinin sağlanması konusunda etkili bir rol sergileme noktasında sıkıntılar
yaşamaktadır.16
Hırvatistan’da STK’lar ile İşbirliği Hükümet Ofisi 1998 yılında kurulmuş olup, bu kurum, STK’larla
işbirliğinden sorumlu bir dizi kamu kurumunun kurulması bakımından ilk adımı teşkil etmektedir.
14 İşbirliği için çeşitli kurumsal mekanizmalar, bunların ayırt edici özellikleri, avantajları ve dezavantajları için bkz. Dragan Golubovic, Branka Anđelkovic:
“Institutional Mechanisms for Cooperation between the Government and Civil Society: Comparative Experience and Recommendations for Serbia”.
Belgrat, 2009, sayfa 6-10.
15 Buna ek olarak, (Bosna Hersek’e bağlı iki bölgeden biri olan) Srpska Cumhuriyeti’nde Merkezi İdare ve Yerel Yönetimler Bakanlığı bünyesinde halen sadece
bir kişiden müteşekkil Sivil Toplumla İşbirliği Dairesi Başkanlığı mevcuttur.
16 TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Bosna Hersek; Saraybosna, 2011.
Ocak 2013
9
Aynı Hızla Devam
Makedonya’da STK’lar ile İşbirliği Birimi, Avrupa Birliği Sekreterliği’nde görevli devlet memurlarının
oluşturduğu girişimi ve STK’lar ile gerçekleştirilen bu tür kurumların önemini vurgulayan görüşmeleri
takiben 2004 yılında kurulmuştur. Bu birim Hükümete bağlı genel Sekreterlik bünyesinde yer alan
Politika Analiz ve Koordinasyon Sektörü kapsamında yer almaktadır.
Karadağ STK’larla İşbirliği Ofisi “Karadağ Cumhuriyeti Hükümeti ve Sivil Toplum Örgütleri Arasındaki
İşbirliğinin Temeli” başlıklı resmi belgenin Mayıs 2006’da yürürlüğe konulmasının ardından 2007 yılında
kurulmuştur. Türünün ilki niteliğindeki bu belge, aşağıdan yukarıya yaklaşımının bir sonucu olup
STK’ların oluşturduğu bir Koalisyon tarafından gerçekleştirilen bir inisiyatifi takiben oluşturulmuştur.
Ofis Hükümet Genel Sekreterliği’ne bağlıdır.
Sırbistan’da Sivil Toplum ile İşbirliği Ofisi hükümet tarafından 2010 yılında kurulmuş ve 2011
yılında faaliyete geçmiştir. Ofis çeşitli STK’larca oluşturulan bir koalisyonun yılla boyunca yürüttüğü
kampanyanın sonucudur ve hükümet ve sivil toplum arasında daha yapısal bir işbirliğine doğru atılmış
önemli bir adımı temsil etmektedir.Ofis Hükümet Genel Sekreterliği’ne bağlıdır.17
1.2. STK’lar ile işbirliğinin güçlendirilmesinde rol oynayan diğer kamu kurumları
Yukarıdaki bölümde belirtilen kamu kurumlarına ek olarak hükümet/bakanlıklar bünyesinde STK’lar
ile işbirliğinde rol üstlenmiş başka kurumlar (ofisler, daire başkanlıkları, komisyonlar) da mevcuttur.
Ancak bu kurumların mütevazı rollere sahip olduklarının ve bu rolün ülke genelinde faaliyet gösteren
STK’larla işbirliğiyle ilgisinin olmadığının ve esas itibariyle belirli alanlar ve faaliyetlerle (örneğin, sosyal
refah, AB’e katılım vb.) sınırlı olduğunu unutmamak gerekir.
Kosova’da bu nitelikte iki kurum mevcuttur. İyi Yönetişim Ofisi Başbakanlık’a bağlıdır ve 2001/19 sayılı
karara istinaden İcra Teşkilatı bünyesinde kurulmuştur. Ofisin görev tanımı arasında, iyi yönetişim,
insan hakları ve eşit fırsatlar konularında gözetim sağlamak ve bu konularda hükümete tavsiyelerde
bulunmak yer almaktadır. Vatandaşların kamu politikalarına katılımların sağlanması hususunda bu
Ofisin proaktif şekilde hareket etmesi ve dolayısıyla insan hakları, azınlıklar ve toplumsal cinsiyet
eşitliğini ilgilendiren konularla ilgili çeşitli stratejilerin ve eylem planlarının hazırlanmasında sivil
toplum ile işbirliği gerçekleştirmesi gerekmektedir.18 Bu ofise ek olarak, Kamu Yönetimi Bakanlığı’na
bağlı STK Tescil ve İşbirliği Dairesi mevcuttur. Daire başkanlığı STK’ların tescilinden sorumlu olup,
STK’larla işbirliği konusunda oldukça sınırlı bir role sahiptir.
Türkiye’de tek bir özel alanda - AB’e katılım süreci - STK’lar ile iletişimi kolaylaştırıcı faaliyetler
gerçekleştiren Sivil Toplum, İletişim ve Kültür Başkanlığı mevcuttur. Başkanlık Haziran 2009’da
kurulmuştur ve esas amacı sivil toplumun Türkiye’nin AB’e katılım sürecine dahil edilmesinin sağlamanın
yanı sıra STK’ların görüşlerini ve katkılarını almaktır. Daha özelde ise, Başkanlık: 1) 1) Avrupa Birliği ve
katılım süreci hakkında iç ve dış kamuoyunun bilgilendirilmesinin sağlanmasından, 2) Avrupa Birliği
İletişim Stratejisi’nin hazırlanmasından ve uygulanmasından, 3) Avrupa Birliği İletişim Stratejisi (EUCS)
kapsamındaki projeler için tahsis edilen her türlü mali kaynağın yönetiminden ve 4) Özel sektör,
yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler ile işbirliğinden ve koordinasyonundan
sorumludur. Başkanlık, STK’ların, Türkiye’nin AB’e katılım süreciyle ilgili çeşitli temalar üzerindeki
görüşlerini dile getirebilmelerini sağlamak için, sivil toplumla bugüne kadar beş diyalog toplantısı
gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda örneğin, Dışişleri Bakanlığı söz konusu Başkanlığın organizasyonuyla
14 Şubat 2012 günü bir araya gelen farklı inanç gruplarına mensup 300’ün üzerindeki STK temsilcisiyle
bir toplantı gerçekleştirmiştir.
17 Bkz. Ayrıca Dragan Golubovic, Branka Anđelkovic: “Institutional Mechanisms for Cooperation between the Government and Civil Society: Comparative
Experience and Recommendations for Serbia”. Belgrate, 2009, sayfa 19-20.
18 TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Kosova, 2011.
10
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Buna ek olarak, İçişleri Bakanlığı’na bağlı Dernekler Dairesi Başkanlığı derneklerin tescil ve gözetiminden
sorumlu olmanın yanı sıra diğer görevlerin icrasından da sorumlu olması sebebiyle, benzersiz bir
kurum hüviyetindedir. Daire Başkanlığı özellikle: 1) “proje destekleri” adı altında STK’lara hibeler verir;
2) STK’lar-hükümet işbirliği alanındaki en iyi uygulamaları araştırır; 3) STK’lara teknik yardım, eğitim ve
seminerler verir ve derneklerin yasalara ve mevzuata uygunlukları için kılavuzlar ve rehberler hazırlar;
4) derneklerle ilgili kanunları ve yönetmelikleri hazırlar; 5) STK’ları davet etmek suretiyle halka açık
danışma süreçlerini başlatır (örneğin, bir elektronik sistemin uygulanmaya konulmasıyla ilgili olarak
derneklerin tescilini düzenleyen yönetmelikte değişiklik yapılması hakkındaki görüşlerinin alınması
için); 6) web sitesi üzerinden dernekler için finansman fırsatlarının tanıtımını yapar.
Son olarak, vakıfların kaydından ve denetiminden sorumlu Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü
de hükümet ve vakıflar arasındaki işbirliğini kolaylaştırabilecek çeşitli işlevleri yerine getirmektedir.
Genel Müdürlük özellikle: 1) vakıflarla ilgili konularda eğitim, araştırma, geliştirme, kültürel ve yayın
faaliyetleri gerçekleştirilmesinden ve 2) vakıfları etkileyen kanunların ve mevzuatın hazırlanmasından
ve gözden geçirilmesinden sorumludur.19 Vakıflar Meclisi20 Vakıfların en yüksek karar alma merciidir.
Meclisin toplam 15 üyeden oluşmaktadır: Üyelerin 5 tanesi Genel Müdürlük tarafından atanırken
diğer 5 tanesi Başbakanlık ve diğer 5’i de Genel Müdürlüğün web sitesinden yapacağı açık çağrı
üzerine vakıfların kendileri tarafından atanmaktadır. Vakıflar Konseyi, vakıfların, vakıfları etkileyen
politikaların ve stratejilerin geliştirilmesi, kanunların ve mevzuatın hazırlanması kapsamında karar
alma süreçlerinde yer almalarını sağlayan, sektörler arası bir karar alma yapısıdır. Meclis ayrıca bunların
hukuki çerçevesinin uygulanmasında da role sahiptir.
1.3. Esas rolleri STK’larla işbirliğinin desteklenmesi olan kamu kurumların tarifi
Roller ve sorumluluklar
Bu kurumların fiili görevleri ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir ve büyük ölçüde de kurumun hangi
tarihte kurulduğuna ve ülkenin (örneğin, Hırvatistan örneğinde olduğu gibi, Konsey veya Ulusal Vakıf
gibi) diğer kurumsal işbirliği mekanizmalarına sahip olup olmadığına bağlıdır. Diğer mekanizmaların
varlığı halinde ise, ofisin, genellikle diğer mekanizmaların işlevini koordine eden ve destekleyen bir
programın parçası olduğu düşünülür.
Ofisler/birimler çeşitli görevlerden sorumludurlar: sektörü etkileyen kanunlarla ilgili danışma sürecinin
hazırlanması ve yönetilmesi; sektörün finansal sürdürülebilirliğini sağlayacak politikalara katkıda
bulunulması; devlet fonlarının dağıtılması veya bu fonları dağıtan kurumlara destek sağlanması;
sektörle işbirliğinin geliştirilmesinden sorumlu farklı bakanlıklar arasında koordinasyonun sağlanması;
sektöre yönelik politikalar ve bunların uygulanması hakkında devlet memurlarının yetiştirilmesi ve
eğitilmesi; sivil toplumun katılımının, açık yönetişimin ve sosyal diyalogun teşvik edilmesi; sektör
faaliyetlerinin tanıtılması; yardımseverlik ve bölgesel ve yerel düzeydeki ortaklıkların teşvik edilmesi21.
Bu özel işlevler aşağıda sayılan temel alanlar çerçevesinde takdim edilebilir:
1)
Hükümet stratejisi
•• STK’lar ile işbirliği konusunda hükümet stratejisinin ve programının hazırlanması
(Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan);
•• Ulusal Stratejinin uygulanmasının izlenmesi (Hırvatistan, Makedonya).
19 Özellikle, Vakıflar Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği Dairesi Başkanlığı.
20http://www.tusev.org.tr/content/detail.aspx?cn=318&c=68.
21 Ayrıntılı bilgi için bkz. in Golubovic, Anđelkovic: “Institutional Mechanisms for Cooperation between the Government and Civil Society: Comparative
Experience and Recommendations for Serbia”, Belgrat, 2009.
Ocak 2013
11
Aynı Hızla Devam
2)
Kapasitenin geliştirilmesi
•• Etkinliklerin organize edilmesi (yuvarlak masa toplantıları, konferanslar, halka açık
tartışmalar) ve kamusal yayınlar (Hırvatistan, Sırbistan);
•• Yurtdışındaki benzer devlet kurumlarıyla işbirliği ve deneyimlerin paylaşılması (Hırvatistan,
Sırbistan);
•• Ofis personelinin ve devlet görevlilerinin eğitilmesi ve yetiştirilmesi (Hırvatistan,
Makedonya, Karadağ).
3)İşbirliği
•• STK’lar ve kamu otoriteleriyle işbirliğinin sürdürülmesi (Hırvatistan, Makedonya, Sırbistan);
•• Ortak menfaatleri ilgilendiren konularda sivil toplumla diyalogun başlatılması (Hırvatistan,
Sırbistan);
•• STK’lar ile ilgili bilgilerin toplanması ve dağıtılması (Sırbistan);
•• STK’lar hakkında finansman fırsatları, finansman programları veritabanı, katılım veritabanı,
danışma toplantıları veritabanı vb. gibi bilgiler sağlayan bir web sitesinin bulundurulması
(Hırvatistan);
•• Bölgesel ve uluslararası işbirliği (Hırvatistan, Karadağ, Sırbistan).
4)Koordinasyon
•• İcracı bakanlıkların ve diğer devlet kurumlarının STK’larla işbirliği, kamu finansmanı ve
danışma alanlarında yürüttükleri faaliyetlerin koordinasyonu (Hırvatistan, Makedonya,
Karadağ, Sırbistan);
•• Bakanlıkların yanı sıra diğer kamu otoriteleri ve STK’lar arası işbirliğinde arabuluculuk
(Hırvatistan, Makedonya, Sırbistan).
5)
Danışma görevi yürüten devlet kurumlarının desteklenmesi
•• Danışma görevi yürüten devlet kurumlarına sivil toplumun gelişimi bakımından lojistik ve
sair desteğin sağlanması (Hırvatistan);
•• İdari ve teknik destek (Karadağ); profesyonel ve finansal destek (Hırvatistan).
6)
STK’ların genelini etkileyen mevzuat
•• Mevcut mevzuatla ilgili bir gözden geçirme raporunun hazırlanması ve sürekli olarak
güncellenmesi (Makedonya);
•• STK’lara hareket imkanı sağlayan bir ortamın oluşturulmasıyla ilgili stratejik belgelerin,
kuralların, yönetmeliklerin ve diğer belgelerin yasalaşma sürecinin başlatılması ve söz
konusu belgelerin izlenmesi (Hırvatistan, Makedonya ve Sırbistan).
7)
STK’ların bütününün finansmanı
•• Kamusal yarar sağlayan ve kısmen finanse edilen projeler için finansal kaynakların tahsisini
öngörmek (Makedonya);
•• STK’lar için ayrılan bütçenin tahsisi için yapılan açık çağrılar kapsamında STK’lar tarafından
sunulan proje tekliflerinin idaresi ve değerlendirilmesi ve ayrıca sözleşme yapılan projelerin
izlenmesi (Makedonya);
•• STK’ların desteklenmesine yönelik kamu fon tahsislerinin değerlendirilmesi (Hırvatistan,
Sırbistan);
•• Devlet ve yerel yönetimlerin bütçelerinden STK’lara aktarılan kamu fonlarından yapılan
harcamalarla ilgili yıllık raporların hazırlanması (Hırvatistan, Sırbistan);
•• “Vatandaşlar için Avrupa” Topluluk Programı için odak noktası (Hırvatistan, Sırbistan);
•• Sivil toplumu ve diğerlerini destekleyen AB katılım öncesi fonların (IPA fonları) programlama
süreçlerinde yer alınması (Hırvatistan, Sırbistan);
12
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
••
••
••
STK’ların katılımına açık programlar içi başvuru belgelerinin hazırlanmasına teknik yardım
sağlamak (Sırbistan);
Sivil topluma sağlanan katılım öncesi fonların ve STK’ların AB projelerinin uygulanmasında
gerçekleştirecekleri kendi faaliyetleri için sağladıkları eş finansmanın kullanımının izlenmesi
(Hırvatistan, Sırbistan);
AB projelerini yürüten STK’lar nezdinde ofis çalışanlarının katılımıyla izleme çalışmalarının
organize edilmesi (Hırvatistan).
Ancak bazı ülkelerde yukarıda sayılan görevler tam olarak uygulanmamaktadır. Örneğin, Sırbistan’da
ilgili ofisin ilk faaliyet yılı dahili kapasitenin oluşturulmasına, stratejisinin geliştirilmesine ve ofisin sivil
toplumla ilgili görevleri yürüten başlıca devlet kurumu olarak konumlandırmasına yönelik faaliyetlerle
geçmiştir.22
Beşeri ve mali kapasiteler
Araştırma kapsamında yer alan ülkelerde ilgili ofislerin farklı beşeri ve mali kapasitelere sahip olduğu
görülmektedir. Bu ofisler bünyesinde hâlihazırda 3 (Karadağ) ila 14 (Hırvatistan, Sırbistan23) arasında
değişen sayıda personel görev yapmaktadır. Karadağ’daki ofisin görevlerini yerine getirmek için
gerekli insan kaynağından yoksun olduğu belirlenmiştir. Sınırlı personel mevcudu sebebiyle bu ofisin
sorumluluklarını üstelenecek yeterliğe ve azme sahip personelin varlığı çok önemlidir.
Makedonya ve Karadağ örneklerinin her ikisinde de söz konusu ofislerin Hükümet Genel Sekreterliği’ne
bağlı olarak görev yapmaları bu ofislerin kaynakların tahsisi bakımından bağımsız şekilde hareket
etmelerine engel teşkil etmektedir (bkz. Aşağıda Bölüm IV).24 Buna ek olarak, her iki ofis de belirgin ve
özel olarak tahsis edilmiş bir bütçeden yoksundur.
2.
Farklı icracı bakanlıklarda görev yapan irtibat sorumluları
Bazı ülkelerde STK’larla ilgili olarak bakanlık düzeyinde “irtibat sorumluları” mevcuttur. Bu kişiler/
daire başkanlıkları, sektörün gelişimine ilişkin devlet politikalarının uygulanması sürecinde etkileri
olabilmeleri bakımından önem arz etmektedirler. Örneğin, ikili düzeyde oluşturulan bir belgenin veya
stratejinin uygulanması gerektiğinde, bu kişiler/daire başkanlıklarına icracı bakanlık bünyesinde belirli
bir görevin uygulanmasının koordine edilmesi görevi verilebilmektedir.25 Bölgede Bosna Hersek,
Hırvatistan, Makedonya, Karadağ ve Sırbistan’daki icracı bakanlıkla bünyesinde irtibat sorumluları
mevcuttur.
Örneğin Bosna Hersek hükümetinde (Bakanlar Kurulu) her bakanlık bünyesinde STK’larla işbirliğinden
sorumlu irtibat sorumluları bulunmaktadır. Bosna Hersek Federasyonu Hükümeti (Bosna Hersek’in iki
kurumundan biri) ayrıca sivil toplum ile kurumsal işbirliği mekanizmasının uygulanması için bir karar
da almıştır. Ancak bu karar henüz uygulanmamıştır.
Makedonya’da icracı bakanlıkların tümüne, STK’lerle İşbirliği Birimi tarafından koordine edilen kurumlar
arası ağla bağlantılı olarak görev yapan, STK’larla işbirliğinden sorumlu irtibat sorumluları atanmıştır.
Bakanlıklar ve STK’lar arası işbirliği aşağıda sayılan şekillerde gerçekleştirilmektedir: politikaların
ve kanunların kabulünden önce gerçekleştirilen danışma süreçleri; sivil toplum temsilcilerinin
bakanlıklar tarafından tesis edilen çalışma gruplarına, çalışma kurumlarına ve benzerlerine dâhil
edilmesi; bakanlıklar tarafından finanse edilen, kuruluşlar tarafından ortak finansmanı sağlanan veya
22
23
24
25
TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Sırbistan, Belgrat, 2011.
Hırvatistan’daki ofiste halen 14 personel görev yapmakta olup yıl sonuna kadar ek 5 personel daha istihdam edilmesi planlanmaktadır.
TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Karadağ, Podgorica, 2011. TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu. Üsküp, 2011.
Bkz. Katerina Hadzi-Miceva Evans: “European practices on implementation of policy documents and liaison offices that support civil society development”.
ECNL ve ICNL, 2009.
Ocak 2013
13
Aynı Hızla Devam
diğer donörler tarafından finanse edilen müşterek projelerin geliştirilmesi ve uygulanması; STK’ların
doğrudan finansmanı; bilgilendirme etkinliklerinin düzenlenmesi; kuruluşların bölgesel ve uluslararası
girişimlerde yer almaları.
3.
Parlamentoda sivil toplumun temsil edilmesi
Sivil toplumla ilgili konularda parlamento bünyesinde görev yapacak bir kişinin atanması, bir
yapının oluşturulması veya daha kalıcı bir mekanizma olarak STK’ların temsilcilerinin parlamento
komisyonlarında yer almalarını sağlayacak mekanizmaların oluşturulması, yasama sürecinde önemli
bir rol oynayabilir ve STK’ların kanun taslaklarının parlamentoya sunulmasından sonraki süreçlerde
dahi seslerini duyurabilmelerini sağlayabilir. Ne var ki, bölgede bu tür işbirliği mekanizmaları nadir
olarak görülmektedir. Kosova’da Parlamento Stratejik Planlama Ofisi’nin yakın zaman önce “STK İrtibat
Sorumlusu” kadrosu açmış olması dikkat çekicidir ve açılan bu kadro için personel seçim sürecinin
2012 yılının güz döneminde tamamlanması beklenmektedir.
Ne var ki, bu ülkeler, STK’lara, parlamento komisyonlarında veya çalışma gruplarında temsil edilmeleri
yoluyla parlamento süreçlerinde giderek daha fazla yer vermektedirler. Hırvatistan’da parlamento
çalışma komisyonlarında 100’ün üzerinde menfaat grubu temsilcisi yer almakta olup, bu temsilciler
açık çağrı yöntemiyle seçilmekte ve daimi komisyon üyesi olarak görev yapmakta ve dolayısıyla
milletvekilleriyle düzenli olarak irtibat kurabilmektedirler. STK temsilcilerinin üye, konuk veya
gözlemci olarak katılımlarının başarılı bir kurumsal işbirliği mekanizması olduğu ve örneğin, (Çevrenin
Korunması, Su Kanunu ve Atık Kanunu gibi) çevre konularıyla ilgili mevzuatın iyileştirilmesine katkı
yaptığı kanıtlanmıştır. Karadağ’da, Karadağ Parlamentosu ve Demokratikleşme ve İnsan Hakları STK’ları
arasında İşbirliği Mutabakat Zaptının imzalanmasından sonra, STK’lar parlamento komisyonlarına daha
fazla erişim olanağı kazanmışlardır. STK’lar 2011 yılında 11 komisyonun 9’unda yer almışlardır. STK’ların
sadece cüzi bir bölümünün (3 veya 4) parlamento komisyonlarında görev almaya çağrıldıkları 2009 ve
2010 yıllarıyla kıyaslandığında, bugün bu sayı 35’e yükselmiştir.
Makedonya’da Avrupa Entegrasyonu Ulusal Konseyi parlamento, hükümet ve sivil toplum örgütlerinin
yetkililerini bir araya getiren önemli bir kurumdur. Konsey 2007 yılında kurulmuştur ve Makedonya’nın
müzakere pozisyonları ve Makedonya mevzuatının AB müktesebatıyla uyumlaştırılması konusundaki
diyalog sürecini yürütmektedir. Sivil toplum bu konseyde bir yetkiliyle temsil edilmektedir ve Konsey
2012 yılında gerçekleştirdiği oturumların birinde Sivil Toplumla İşbirliği için Hükümet Stratejisi taslağını
görüşmüştür.
Türkiye’de, STK’lar, uzmanlık alanlarının komisyonun çalışma alanlarıyla örtüştüğü konularda
düzenli olarak istişare amacıyla parlamento komisyonlarına davet edilirler. Kadın Erkek Fırsat Eşitliği
Parlamento Komisyonu (KEFEK) toplumsal cinsiyet eşitliği konularında çalışmalar yürüten STK’lar
ve milletvekilleri için düzenli olarak bir araya gelinebilecek bir işbirliği platformu haline gelmiştir.
Komisyon STK’lar ile düzenli olarak istişarede bulunmakta ve kanun ve yönetmelik taslaklarıyla ilgili
olarak milletvekillerine görüşler sunmaktadır. Komisyon ayrıca kamu otoritelerinin toplumsal cinsiyet
eşitliğiyle ilgili eylemlerini de gözetme ve denetleme yetkisine sahiptir..
Makedonya örneğini vurgulamak da ilginç olacaktır. Makedonya’da MOST isimli dernek STK’lar ve
Makedonya Cumhuriyet Meclisi arasında İrtibat Ofisi olarak görev yapmıştır. Bu ofisin kurulmasının
ardında yatan etmen; kamu politikalarına vatandaşların katılımının ve milletvekillerinin vatandaşlar
adına savunuculuk yapma becerilerinin arttırılması ihtiyacıdır. Ofis, STK’ların, parlamentoyla iletişim
kurma ve kendi pozisyonlarını ve görüşlerini parlamentoya aktarma konusunda yürüttükleri
çalışmalardaki “kayıp halkayı” tamamlamayı başarmıştır. Ofis kurulmadan önce Mutabakat Zaptı MOST
ve parlamento arasında imzalanmıştır. Ofis, parlamento tarafından kabul edilen kanunlar ve kanun
değişiklikleri, Anayasa Mahkemesi kararları, uluslararası antlaşmalar ve yasama süreçleri ve STK’lar
14
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
savunuculuğuyla ilgili diğer materyalleri içeren bir web sitesi oluşturmuştur. Buna ek olarak, politika
geliştirme ve yasama süreçlerini desteklemeye yönelik araştırma faaliyeti de gerçekleştirmiştir. 26
MOST’un verilerine göre, Ofis, 82’si vatandaşların ve 173’ü STK’ların, 16’sı parlamento üyelerinin ve 9
tanesi de parlamento birimlerinin talebiyle olmak üzere 305 toplantı düzenlemiştir. MOST 2009 yılında
bu ofisi STK’ların lobi ve destek çalışmalarına yardımcı olacak bir “destek merkezine” dönüştürmüştür.27
4.
Sivil toplum için istişari kurumlar
STK’ların tamamını etkileyen sektörler arası konulara veya STK’ların faaliyet alanlarından bir tanesini
etkileyen alt sektörel konulara odaklı olarak (ayrıca sivil toplumu geliştirme konseyi olarak da bilinen)
danışma kurumları oluşturulabilir. Bu kurumlar raporda benzer şekilde sunulmaktadır.
4.1. Sivil toplumu geliştirme konseyleri
Kuruluş
Batı Balkanlar bölgesinde sivil toplumu geliştirme konseyleri Hırvatistan28 ve Karadağ’da mevcut
bulunmaktadır. Sivil Toplumu Geliştirme Konseyi isimli ilk konsey Hırvatistan’da 2002 yılında
kurulmuştur. Karadağ Hükümet ve Sivil Toplum Örgütleri Arasında İşbirliği Konseyi ise 2010 yılında
kurulmuş ve 2011 yılında tam olarak faaliyete geçmiştir.
Hırvat Konseyi kamu politikalarının şekillendirilmesinde hükümet/sivil toplum arasında düzenli bir
etkileşim için meşru bir platformun varlığına gereksinim duyulmasına dayalı olarak kurulmuştur.
Karadağ’da STK’larla İşbirliği Stratejisinde, diğer hususların yanı sıra, stratejinin ve devamı olan eylem
planının uygulanmasının izlenmesi için Konseyin kurulması öngörülmüştür.
Roller ve sorumluluklar
Konseyler hükümete danışmanlık sağlayacak kurumlar olarak hizmet vermektedir. Hükümetin
kararları üzerinde veto hakları bulunmamakla birlikte, sivil toplumla ilgili konularda görüşmeleri
başlatabilmektedirler. Konseylerin temel amaçları; STK’ların sürdürülebilir bir şekilde gelişimlerini
sağlamak için hukuki, mali ve kurumsal şartların iyileştirilmesi ve STK’ların politika yapma süreçlerindeki
katılımcı rollerinin güçlendirilmesidir. Konseylerin daha da özelde sorumlulukları şunlardır:
1)
Sivil toplumun gelişimine ve sektörler arası işbirliğine atıf yapan veya bunları
etkileyen kamu politikalarının izlenmesi ve analizi.
Hırvat Konseyi şu alanlarda işbirliği göstermektedir: 1) STK’ların program ve projelerinin kamu
kaynaklarından finanse edilmesine yönelik ulusal program önceliklerinin, Hırvatistan Cumhuriyeti
bakanlıkları ve ofislerinin finanse edilen bu projeler ve programlarla ilgili yıllık raporlar ile birlikte
planlanması ve 2) konsey üyelerinin hazırlanma sürecine çalışma grubu üyesi olarak dâhil oldukları
Ulusal Stratejinin uygulama sürecinin izlenmesi. Karadağ’da, konsey, merkezi idarenin STK’larla işbirliği
ve STK’ların dahil olduğu projelere fon aktarımıyla ilgili olan ara dönem ve yıllık raporların yanı sıra
hükümete sunulmak üzere hazırlanan ve erişilen işbirliği düzeyini gösteren raporları incelemektedir.
Bunlara ek olarak, STK’lar için yeni yıllık finansman alanlarının teşvik edilmesi beklenmektedir.
26 Bkz. Katerina Hadzi-Miceva Evans: “European practices on implementation of policy documents and liaison offices that support civil society development”.
ECNL ve ICNL, 2009.
27 http://www.most.org.mk/index.php/mk/realized-projects/office-for-contact-between-ngos-and-the-parliament-programsprojects-36 ve
http://advocacy.org.mk/
28 Konseyin çalışmalarını değerlendirme süreci halen devam etmekte olup, bu süreç neticesinde bu kurumun işlevlerinde değişiklik yapılması muhtemeldir.
Ocak 2013
15
Aynı Hızla Devam
2)
Sivil toplumu etkileyen mevzuatta rol oynamak.
Hem Hırvat hem de Karadağ Konseyleri STK’ları ilgilendiren yasama gündeminin etkilenmesinde ve
STK’ları etkileyen kanun tasarılarına girdi sağlanmasında önemli bir role sahiptirler.
3)
Hükümet, merkezi idare ve STK’lar arasındaki işbirliğinin teşvik edilmesi.
Hırvatistan’da konsey ayrıca katılım öncesi programların ve AB fonlarının kullanımıyla ilgili programlama
ve öncelik belirleme süreçlerine de katılmıştır. Konsey fonlama önceliklerinin neler olması gerektiği
konusunda STK’larla yoğun istişareler gerçekleştirmiştir.
Teşekkül
Konseyler sektörler arası kurumlar olarak nitelendirildiklerinden, devlet kurumlarının ve STK’ların
temsilcilerinden oluşmaktadırlar. Her iki ülkede de STK üyeleri sivil toplumun farklı sektörlerini
temsil ederken, çeşitli icracı bakanlıklar tarafından yetki devri yapılmak suretiyle devlet kurumlarının
temsilcileri görevlendirilmektedir.
Hırvat Konseyi; 14’ü hükümet temsilcileri ve 15’i STK temsilcileri (12’si dernek, biri İşci Sendikaları
Federasyonu koordinatörlüğünde atanan işçi sendikası temsilcisi, biri Hırvat işverenler Sendikası
tarafından aday gösterilen işveren sendikaları temsilcisi ve biri vakıfların temsilcisi) olmak üzere toplam
29 üyelidir. Konsey üyeleri üç yıl süreyle atanırlar. Karadağ Konseyinde ise 13 hükümet temsilcisi ve 12
STK temsilcisi görev yapmaktadır.
STK üyelerinin meşru zeminde temsil edilebilmelerini sağlamak üzere, üyeler, kamuoyuna yapılan bir
çağrıya ve şeffaf bir usule dayalı şekilde STK’lar tarafından seçilmektedirler. Buna ek olarak, seçim
kriterleri STK’ların bütününün temsil edilebilmesini sağlayacak şekilde düzenlenmektedir. Örneğin,
Hırvatistan’da STK’lar insan haklarının teşvik edilmesi ve korunması, sağlığın korunması ve yaşam
kalitesinin iyileştirilmesi, engellilerin bakımı, çocuk bakımı, çevrenin korunması ve sürdürülebilir
kalkınma, sosyal refah, gençlik aktivizmi, demokrasi, hukuk devleti ve eğitim, kültür, anayurdun ve
gazilerin bakımı çalışmalarında yer alan örgütler, spor ve teknik kültür konuları dâhil 12 farklı faaliyet
sektörünün temsilcilerini seçmektedirler.29
Faaliyet
Hırvat Konseyi asgari olarak her üç ayda bir toplanır; Karadağ Konseyi ise ayda bir düzenlenmektedir.
Hırvatistan’da konsey üyeleri görevlerini herhangi bir ücret almaksızın gerçekleştirirken Karadağ’da
konsey üyelerine çalışmaları karşılığında hükümetin kararına dayalı olarak ücret ödenmektedir. Her
iki ülkedeki STK’lar ile İşbirliği Ofisleri konseylerin çalışmalarına lojistik ve teknik destek sağlar. Her iki
konsey de faaliyetleriyle ilgili olarak hükümete yıllık rapor sunmakla mükelleftir.
4.2. Özel alanlara ve konulara odaklı diğer istişari kurumlar
Çeşitli ülkelerde çocuk haklarının korunması, insan hakları, insan kaçakçılığı, engelliler, gönüllülük,
yolsuzluk ve Avrupa ile entegrasyon konuları dâhil belirli alanlarda faaliyetler gösteren danışma
ve istişari nitelikte sektörler arası kurumlar mevcuttur. Bu kurumların bir kısmı ilgili alanlardaki
paydaşlarıyla verimli diyaloglar gerçekleştirirken bir kısmı da daha az etkin bir şekilde faaliyet
göstermektedir.
Arnavutluk’ta hükümet tarafından yakın zaman önce Ulusal Çocuk Haklarını Koruma Konseyi kurulmuş
ve (Çocuk Esirgeme ve Bakımı Birliği) BKTF koalisyonu bu konseyde yer almaya davet edilmiştir. Buna
29 Adaylık ve seçim süreci hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Emina Nuredinovska-Katerina Hadzi-Miceva Evans: “Criteria and procedures for selection of civil
society organisations in cross-sector bodies”. Üsküp, 2011.
16
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
ek olarak, sivil toplum İnsan Kaçakçılığı Mağdurlarının Daha Geniş Ölçekte Tanımlanması ve Mağdurlara
Yardım için Ulusal Sevk Mekanizmasında temsil edilmektedir. Bu mekanizmanın işbirliğine iyi bir örnek
teşkil ettiği düşünülmektedir.
Hırvatistan’da STK temsilcileri, gönüllülüğün teşvik edilmesi ve daha da geliştirilmesi amacıyla çeşitli
tedbirleri hayata geçiren ve faaliyet gerçekleştiren Ulusal Gönüllülüğü Geliştirme Kurulu dâhil 100’ün
üzerinde sektörler arası istişari kurumda (komiteler, daimi çalışma grupları) görev almaktadırlar.
Makedonya’da bu nitelikte bir kurum mevcuttur.
Kosova’da Başbakanlık tarafından 2005 yılında Bakanlıklar Arası İnsan Kaçakçılığı ile Mücadele
Grubu kurulmuştur. Grup hem hükümet hem de iki STK’nın temsilcilerinden oluşmaktadır. Buna
ek olarak, Engelli Örgütleri Koalisyonu tarafından Ulusal Engelliler Konseyi’nin kurulması yönünde
girişimler başlatılmıştır. Konsey Başbakanlık teşkilatından, icracı bakanlıklar, İyi Yönetişim Ofisi’nin
temsilcilerinden ve ayrıca ulusal engelliler örgütlerinin temsilcilerinden oluşmaktadır. Konseyin, bu
konuların hükümetin yasama faaliyetlerine dâhil edilmesine uğraş gösteren engelli (yardıma muhtaç)
kişilerle ilgili konularda hükümet ve Kosova parlamentosu nezdinde bir danışmanlık ve istişare
kurumu olarak görev yapması amaçlanmaktadır. Ancak konseyin bugüne kadarki en büyük kazanımı,
somut bir ilerlemenin yokluğu düşünüldüğünde, konseyin kurulabilmiş olmasıdır. Yolsuzlukla nasıl
mücadele edileceği ve AB entegrasyon sürecinde nasıl ilerleme kaydedileceği soruları üzerinde
geniş kapsamlı bir konsensüs oluşturulması amacıyla, 2011 yılında Yolsuzlukla Mücadele Ulusal Konseyi
ve Avrupa ile Entegrasyon Ulusal Konseyi kurulmuştur. Konseyler önde gelen STK’lar dâhil çeşitli
paydaşların katılımıyla cumhurbaşkanının himayesinde faaliyetlerini sürdürmektedirler. Ancak, bu
STK’ların konseyler üzerindeki etkileri ve konseylerin genel olarak yolsuzluk ve AB ile entegrasyon
konuları üzerindeki etkileri şu ana kadar mütevazı düzeyde kalmıştır.30
Türkiye’de AB Bakanlığı AB katılım süreci konusunda ulusal düzeyde istişareler gerçekleştirmek
amacıyla STK’lar ile yıllık toplantılar gerçekleştirmektedir ve hükümetin AB katılımın sürecindeki
çalışmalarını izlemek ve değerlendirmekle görevli Sektörel İzleme Komitelerinde STK’lara da yer
verilmektedir. Yerel düzeyde ise, 81 ilin valilikleri bünyesinde yer alan AB ofisleri tarafından AB’e katılım
sürecindeki çalışmaların kolaylaştırılması amacıyla sivil toplum temsilcilerini ve kamu otoritelerini bir
araya getiren, AB danışma ve yönlendirme kurulları adı altında danışma komiteleri kurulmuştur.
Bu kapsamda gerçekleştirilen en son örnek olan, Türkiye İnsan Hakları Kurulu31 insan haklarının
desteklenmesi, yasal çerçevesinin uygulanmasının izlenmesi ve değerlendirilmesi, şikayetlerin
alınması ve gerekli işlemlerin başlatılmasıyla görevli olarak, Başbakanlık tarafından 2012 yılında
kurulmuştur. İnsan Hakları Kurulu, dokuzu STK’lar tarafından insan hakları aktivistleri ve insan hakları
uzmanları arasından aday gösterilebilecek 11 üyeden oluşmaktadır. Bu dokuz üyenin konseyin
yönetimi için iki başkan seçebilecek olması önemlidir. Konseyin görevlerinden biri, insan haklarıyla
ilgili konularda STK’lar ve kamu otoriteleri ile düzenli aralıklarla istişareler gerçekleştirmektir. Kurul
faaliyetleri konusunda İnsan Hakları Parlamento Komisyonuna yılda bir kez rapor sunmaktadır.
5.
Sivil toplumun gelişimi için kamu vakıfları (ajansları)
Dış fon kaynaklarında görülen, mevcut başka kaynaklardan telafisi mümkün olmayan gerilemenin
sonucu olarak (özellikle özel destekler ve ekonomik faaliyetlerden elde edilen gelirler), Hırvatistan ve
Arnavutluk başta olmak üzere bazı ülkeler, başlıca görevleri STK’lara mali destek sağlanması olan ayrı
kurumlar oluşturmak suretiyle, STK’lar aktarılan kamu fonlarının düzeyini arttırmayı seçmektedirler.
30 Ülke raporu: Kosova – 26-28 Eylül 2012 tarihleri arasında düzenlenen BATI BALKANLARIN AVRUPA’SI için başlıklı bölgesel sivil toplum konferansı
kapsamında Kosovar Sivil Toplum Vakfı tarafından hazırlanmıştır, Zadar, Hırvatistan.
31http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-2.htm.
Ocak 2013
17
Aynı Hızla Devam
Kuruluş
Hırvatistan’da 2003 yılında ayrı bir kanunla Ulusal Sivil Toplumu Geliştirme Vakfı (Ulusal Vakıf)
kurulmuş olup, Vakıf, o tarihten bu yana STK’lara finansal ve kapasite geliştirme desteğinin sağlanmasında
çok önemli bir rol üstlenmiştir. Vakıf, Merkezi ve Doğu Avrupa bölgesinde faaliyet gösteren STK’lar
bakımından en yenilikçi ve başarılı kamu finansman ve kapasite geliştirme modeli olarak görülmektedir.
Vakıf, STK’larla İşbirliği Hükümet Ofisi ve Sivil Toplumu Geliştirme Konseyi’nin önderliğinde STK’larla
sağlıklı bir işbirliğinin geliştirilmesi alanında edinilen on yıllık deneyime dayalı şekilde kurulmuştur. Ulusal
Vakıf öncelikli alanları belirlemek ve bu alanlardaki projelere fonları aktarmak suretiyle STK’ları etkileyen
politikaların geliştirilmesine ve uygulanmasına katkıda bulunmaktadır. Ulusal Vakıf 2003 yılından bu yana
kurulan dört bölgesel vakıf aracılığıyla adem-i merkeziyetçi kamu finansman modelini ve program ve
projelerin yerel paydaşlarca sahiplenilmesi yaklaşımını savunmuştur. 32
Arnavutluk’ta 2009 yılında Sivil Toplumu Destekleme Ajansı (Ajans) kurulmuştur. Ajansın kurulduğu
tarihte STK’ların mali açıdan sürdürülebilirlikleri yabancı donörlerin yardımlarını çekmeleri sebebiyle
tehlikeye girmiş durumdaydı. STK’ların desteklenmesi ve kesilen dış yardımların telafi edilebilmesi için
devlet yardımlarının yeterli olmadığı gerçeğinin anlaşılması üzerine, hükümet, STK’lar ile yoğun istişarenin
neticesinde, Sivil Toplumu Destekleme Ajansı’nı kurmuştur. Ajansın kurulması Kopenhag Kriterlerinin
uygulanması yönündeki tavsiyelere de bir cevap niteliğindedir. Zira Kopenhag Kriterlerinde hükümetler ve
sivil toplum arasındaki işbirliği, katılım süreci bakımından önemli bir ön şart olarak değerlendirilmektedir.
Fon kaynakları
Ulusal Vakıf, esas itibariyle, devlet bütçesi ve milli piyango hâsılatı aracılığıyla finanse edilen bir kamu
kuruluşudur;33 Bu gelir kaynakları Ulusal Vakfın toplam gelirinin %90-95’ini temsil etmektedir. Buna ek
olarak, Ulusal Vakıf ayrıca özel bağışlar, iktisadi faaliyetler, bağış sahiplerden elde edilen pasif gelirler
ve uluslararası kurumların katkılarından da gelir elde etmektedir.
Ajans bir kamu tüzel kişiliğidir ve devlet bütçesinde ayrı bir hesap başlığı altında gösterilmektedir.
Ajansın sürdürülebilirliğinin teminat altına alınabilmesi için kuruluş kanununda, devlet bütçesinden
aktarılacak yıllık ödenek miktarının bir önceki yılın ödenek miktarından az olamayacağı hükme
bağlanmıştır.
Teşekkül
Hırvat Ulusal Vakfı’nın iki temel organı; Yönetim Kurulu ve Direktörlüktür. Yönetim Kurulu; 4 tanesi
(eğitim, maliye ve AB ile ilişkiler konularından sorumlu bakanlıklar olmak üzere)34 merkezi idari
kurumların temsilcilerinden, beş tanesi ise sivil toplumu geliştirme örgütlerinden ve biri yerel
yönetimlerden olmak üzere, dokuz üyeden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu üyeleri Hükümet tarafından
dört yıl süreyle atanmaktadırlar ve yeniden seçilmeleri mümkündür. Vakfın Direktörü Yönetim Kurulu
tarafından dört yıl süreyle atanmaktadır ve O da yeniden seçilebilmektedir. Ulusal Vakıf teşkilatı;
hibeler ve program geliştirme dairesi, uluslararası işbirliği ve iletişim dairesi ve maliye, iç denetim ve
hizmet müdürlüğü dairesi olmak üzere üç daire şeklinde organize edilmiş olup, bu daireler vakfın
gündelik faaliyetlerinden sorumludurlar.
32 Istra Devleti: Ortaklık ve Sivil Toplumun Geliştirilmesi Vakfı, http://www.zaklada.civilnodrustvo-istra.hr/index.php?id=68; Doğu Hırvatistan: Slagalica
Vakfı, http://www.zaklada-slagalica.hr/eng/; Orta Hırvatistan: Zamah Vakfı, http://www.zamah.hr/; Güney Hırvatistan: Kajo Dadic Vakfı, http://zakladadadic.hr/.
33 2002 yılında kabul edilen Talih Oyunları ve Yarışmalar Kanununa göre, talih oyunlarından elde edilen hasılatın %50’si hükümetin her yıl tespit ettiği
kriterlere dayalı olarak STK programlarına tahsis edilmektedir. Aktarılan bu %50 hasılatın %14,10’u sivil toplumun geliştirilmesine tahsis edilmekte olup,
bunun çoğunluğu Ulusal Vakıf aracılığıyla dağıtılmaktadır. Bu kaynağın geri kalanı sporun desteklenmesi, engelli insanların ihtiyaçlarının karşılanması,
uyuşturucu kullanımıyla mücadele, sosyal ve insani faaliyetler, kültür, teknik kültür, kurum dışı ekstra öğrenme faaliyetleri ve çocuk ve gençlerin gelişimi
faaliyetlerinde kullanılmak üzere farklı bakanlıklar arasında pay edilmektedir. Bu yolla lotadan elde edilen hasılat Ulusal Vakıf için sürekli ve öngörülebilir
bir gelir kaynağı olmaktadır .
34 2008-2011 Stratejik Eylem Planı.
18
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Ajans, eylem planlarını, fonların dağıtım şartlarını ve usullerini düzenleyen kuralları, yıllık bütçeyi ve
Ajansın faaliyetleri hakkında Bakanlar Kuruluna sunulan raporları onaylayan Üst Kurul tarafından
yönetilir. Üst Kurul, beşi STK temsilcisi ve dördü devlet kurumlarının temsilcisi olmak üzere dört yıl
süreyle seçilen dokuz üyeden oluşur.35 Ajansın faaliyetleri ve idaresi İcra Direktörünün sorumluluğunda
olup, İcra Direktörü Ajansı üçüncü şahıslar nezdinde temsil eder. Ajansta 12 personel görev yapmaktadır
ve stratejik hibeler ve bölgesel kalkınma, proje geliştirme müdürlüğü, uluslararası işbirliği ve iletişim
ve finans ve iç denetim sektörü müdürlükleri bulunmaktadır.
6.
Sivil toplumu destekleyen politika belgeleri
Sivil toplumun gelişimini desteklemeyi ve devlet ile STK’lar arasındaki işbirliğinin güçlendirilmeyi
amaçlayan politika belgelerinde, sektörün vizyonu tarif edilir, STK’ların demokratik bir toplumdaki
rolü vurgulanır, işbirliğinin çerçevesi ve esasları belirlenir ve ayrıca gelecekte gerçekleştirilecek
ortaklıkların ve/veya sektörün gelişiminin zemini ve yönü belirlenir. Bu belgelerde özellikle ulaşılması
hedeflenen sonuçlara, ilerlemenin izlenmesini kolaylaştıracak göstergeler dâhil alınması gereken özel
tedbirler ve gerçekleştirilmesi gereken faaliyetlerin listesine yer verilir ve belgelerin belirlenen takvim
içerisinde uygulanmasını ve hedeflere yine belirlenen takvim içerisinde ulaşılmasını sağlamak üzere
merkezi yönetim teşkilatına bağlı kuruluşların sorumlulukları belirlenir.
Politika belgeleri içerikleri ve ulaşmayı istedikleri hedeflere dayalı olarak farklı şekillerde olabilir. Bu
çeşitlilik önemlidir zira belgeler yerel şartları yansıtır nitelikte olmalıdır.
Avrupa ülkelerinde politika belgeleri genellikle her iki kesimin karşılıklı gayretleri ve aralarında
gerçekleştirilen müzakerelerin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Diğer Avrupa ülkelerinde olduğu
gibi Batı Balkanlarda da bu belgeler aşağıda sayılan şekilde görülebilmektedir:
•• Anlaşmalar veya sözleşmeler olarak bilinen ikili belgeler bir devlet kurumu ve STK temsilcileri arasında
düzenlenen, işbirliğinin hedeflerini ve esaslarını ve her iki kesimin sorumluluklarını açıklayan politika
belgeleridir. Bu belgeler tüm sektörü veya sektörün bir bölümünü etkileyen konularla ilgili olabilir.
Bu belgeler, Bosna Hersek’te (Bosna Hersek Bakanlar Konseyi ve Sivil Toplum arasında imzalanan
Sözleşme), Hırvatistan (Hırvatistan Cumhuriyeti Hükümeti ve Hırvatistan Cumhuriyeti’ndeki Sivil
Toplum, Kâr Amacı Gütmeyen Sektör Arasındaki İşbirliği Programı) ve Kosova’da (2007 İşbirliği
Mutabakat Zaptı) mevcuttur. Bu belgelerin ortak noktası; her iki tarafın gerçekleştirmesi gereken diğer
eylemleri de açıklayarak, tarafların bağlı kalacakları genel işbirliği değerleri ve esaslarını düzenliyor
olmasıdır. Sırbistan’da yürürlükte olan bu belgelerin örnekleri şunlardır: Avrupa Entegrasyon Ofisi ve
STK’lar arasında İşbirliği Mutabakatı; İnsan ve Azınlık Hakları Bakanlığı ve 150 STK arasında imzalanan
İşbirliği Mutabakatı; Çevre Bakanlığı ve 120 STK arasında imzalanan İşbirliği Mutabakatı ve Kalkınma
Yardımlarının Planlanması Alanında STK’larla İşbirliği Programı ve özellikle 2011 Katılım Öncesi Mali
Yardım Aracının programlanması ve izlenmesiyle ilgili belge.
Stratejiler olarak da bilinen tek taraflı belgeler, bir devlet kurumu tarafından hazırlanan ve sadece
tek taraflı taahhütlere yer verilen belgelerdir. Bu belgeler ayrıca genellikle STK’ların yoğun katkısıyla
hazırlanmaktadır.
İşbirliğini düzenleyen ilk belgeler Hırvatistan ve Makedonya’da 2007 yılında kabul edilmiştir ve bu
ülkeler yakın zaman içinde söz konusu belgelerin ikinci neslini uygulamaya koymuşlardır. Bu belgeler:
Hırvatistan’da kabul edilen Sivil Toplumun Gelişimine müsait bir Ortamın Oluşturulması için Ulusal
Strateji (2012-2016) ve Makedonya’da kabul edilen Hükümet ve Sivil Sektör İşbirliği Stratejisi (20122017) belgeleridir. Karadağ’da hükümetin Sivil Toplum Örgütleriyle İşbirliği Stratejisi 2009 yılında
kabul edilmiştir ve yeni bir strateji belgesinin hazırlanmasına devam edilmektedir.
35 Kurum temsilcileri STK’larla en fazla etkileşime sahip kurumlar arasından Bakanlar Kurulu tarafından seçilir.
Ocak 2013
19
Aynı Hızla Devam
Kosova Hükümeti Sivil Toplumla İşbirliği Stratejisinin hazırlanmasını öncelik listesine de eklemiştir.
Strateji belgesi taslağı hâlihazırda elektronik danışma mekanizması aracılığıyla görüş ve önerilere
açık bulunmaktadır. Resmi süreç Eylül 2011’de Başbakanlık Genel Sekreterliği tarafından başlatılmıştır
ve 2012 yılının güz döneminde onaylanması planlanmaktadır. Taslak belge Kasım 2007’de hükümet
ve STK’lar arasında imzalanan İşbirliği Mutabakatına dayanmaktadır. Söz konusu İşbirliği Mutabakatı
iki taraf arasında kurumsal işbirliği ve gerçek ortaklığa yönelik karşılıklı taahhütleri düzenleyen ilk
resmi belgedir. CiviKos Platformu belge taslağını hazırlama çalışmalarının koordine edilmesi ve ilgili
paydaşlarla geniş katılımlı bir istişarenin sağlanması süreçlerinde yoğun bir şekilde görev almıştır.
Stratejiye son şeklinin verilmesi ve eylem planının hazırlanması sürecinin tahmin edilenden daha
uzun süreceği anlaşıldığından, hükümet strateji taslağını henüz onaylamamıştır.
Tek taraflı belgeler hükümet ve STK’lar arasındaki işbirliğinin esaslarını belirler, işbirliğinin çeşitli
alanlarında görülen güçlüklerin yanı sıra, işbirliğinin kurumsal çerçevesi, STK ve vatandaş katılımı
için hukuki çerçeve, STK’ların sosyal ve ekonomik gelişimdeki rolünün güçlendirilmesi, STK’ların
uluslararası girişimlerde yer almalarının sağlanması gibi STK’ların faaliyetleriyle ilgili konuları ele alır.
Norm olarak, politika belgelerinin beraberinde genellikle söz konusu politika belgesinin uygulanması
için bir eylem planı/operasyonel uygulama planı mevcuttur.
Politika belgelerinin gelişimi
Politika belgelerinin geliştirilmesi sırasında genellikle aşağıda sayılan faktörler ve şartlar dikkate
alınmaktadır: bu ihtiyaçların karşılanabilmesi için hükümet ve STK’lar arasında işbirliği yapılmasını
gerektiren toplumsal ihtiyaçlar; işbirliğinin mevcut durumu ve işbirliği uygulamaları ve iyileştirme
çalışmalarından fayda sağlayacak alanlar; STK’ların mevcut gelişme durumu; STK’ların vatandaşların
sesinin duyurulması ve menfaatlerinin dile getirilmesinde bir araç ve toplumsal ihtiyaçların
karşılanmasında bir ortak vazifesi görmesinin onaylanabileceği alanlar ve önceki stratejinin (var ise)
kabulünden bu yana erişilen sonuçların eleştirel bir yaklaşımla değerlendirilmesi.
Politika belgesinin, gerçek ihtiyaçlara cevap veren ve taraflar arasında sahiplenme duygusunun
oluşmasını sağlayacak şekilde, katılımcı bir yaklaşımla hazırlanması çok önemlidir. Hırvatistan’da
kabul edilen son ulusal strateji belgesi bakanlık ve STK temsilcilerinden oluşan bir çalışma grubu
tarafından hazırlanmıştır. Sivil toplumun ve toplumun ilgili kesimlerinin bilgilendirilmesi, istişarede
bulunulması ve katılımlarının teşvik edilmesi amacıyla, strateji belgesinin hazırlanması sırasında sürecin
başlangıcında halka açık tartışma toplantıları düzenlenmiştir. Buna ek olarak, çalışma grubu nihai
strateji taslağında da ifade edildiği üzere, geniş bir paydaş katılımıyla strateji taslağını hazırlamıştır.
Makedonya’nın yeni Strateji belgesi de benzer bir yöntemle hazırlanmıştır. Karadağ’da (ilk) strateji
belgesinin hazırlanması süreci 2006 yılında ilgili STK’lar tarafından oluşturulan, hükümet ve STK’lar
arasındaki diyalogun güçlendirilmesini savunan bir “STK Koalisyonu” öncülüğünde hazırlanmıştır. STK
Koalisyonu 400’ün üzerinde örgütün katılımıyla gerçekleştirilen katılımcı bir süreç gerçekleştirerek,
2006 yılında kendi STK ile İşbirliği Hükümet Stratejilerini hazırlamıştır. Bu stratejide hâlihazırda
uygulanmakta olan kurumsal işbirliği mekanizmalarının tamamı öngörülmüş olup, strateji belgesi
daha sonra 2009 yılında hazırlanan hükümet İşbirliği Strateji belgesine dâhil edilmiştir.36
Politika belgesinin uygulanmasının izlenmesi
Politika belgesinin uygulanması belki de tüm bu sürecin en zorlu yönünü oluşturmaktadır. Belgenin
hukuki niteliği uygulamada önem arz etmektedir. Belge bağlayıcılığı olan bir belge ise, yürürlüğü
bakımından daha güçlü teminatlara sahip olacaktır. Ancak, Hırvatistan başta olmak üzere ülke
örnekleri, bu belgeleri uygulayacak olan sektörlerin ve kurumların siyasi kararlılığı, katılımı ve bu
36 TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Karadağ, Podgorica, 2011.
20
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
belgeleri sahiplenmeleri de bu konuda eşit derecede önemli faktörler olduğunu göstermektedir.37
Ayrıca, Hırvatistan ve Karadağ’da istişari kurumların varlığı da uygulamaya destek olmuştur.
Makedonya Hükümeti de bu tecrübeden hareketle, stratejinin uygulanmasını izleyecek ve işbirliğinin
daha da güçlendirilmesine ve teşvik edilmesine yönelik daha geniş bir sorumluluğa sahip olacak bir
sektörler arası istişari kurum oluşturma taahhüdünde bulunmuştur.
37 Bkz. Katerina Hadzi-Miceva Evans: “European Practices on implementation of policy documents and liaison offices that support civil society development”.
ECNL ve ICNL, 2009.
Ocak 2013
21
Aynı Hızla Devam
22
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
IV. KAMU OTORİTELERİ
VE STK’LAR ARASINDAKİ KURUMSAL
İŞBİRLİĞİ HAKKINDA ARAŞTIRMA:
ZORLUKLAR VE KAZANIMLAR
1.
Arka Plan
ECNL, Görevlendirme Tanımı kapsamında, (bkz. 1. Bölüm) hedef ülkelerde kamu kurumları (hükümet/
parlamento) ve STK’lar arasındaki kurumsal işbirliği mekanizmalarının (kurumsal mekanizmalar) ve sivil
toplum politika dokümanlarının nasıl geliştirildiği ve uygulandığını yakından incelemek amacıyla bir
araştırma gerçekleştirmiştir. Bu araştırma çalışmasının temel amacı; bu konuda ülke bazında detaylı
analiz sağlamaktan ziyade, kurumsal işbirliği mekanizmaları ve sivil toplumla ilgili politika belgeleriyle
ilgili kritik meselelerin, eğilimlerin ve zorlukların tanımlanmasıdır. Ancak araştırma kapsamında değerli
bilgilere ulaşılmış olup, bu bilgiler, öngörülebilir bir gelecekte böyle bir analizin başlatılacak olması
halinde kullanılabilecektir. Bu amaçla uyumlu olarak, araştırma, ilgili ülkelerde sadece kilit paydaşlar,
hükümet yetkilileri ve STK temsilcileri arasından seçilmiş bir grubun hedef alınmış olması sebebiyle
kalitatif niteliktedir. Buna ek olarak, Avrupa Komisyonu delegasyonunun personelinden de araştırma
için değerli katkılar edinilmiştir. Araştırma sırasında devlet düzeyinde işbirliği mekanizmalarına ve
politika belgelerine odaklanmış olup, araştırma, ECNL tarafından TACSO Bölgesel Ofisi ve TACSO
Ülke Koordinatörlerinden edinilen geri bildirimlerle hazırlanmış bir ankete dayanmıştır (bkz. Ek II).
TACSO Ülke Koordinatörleri paydaşların seçimi ve anket formlarını doldurma işlemine yardımcı olmak
noktalarında oldukça etkili olmuşlardır.
Bunun devlet yetkililerinin dâhil olduğu araştırmalarda var olan bir risk olması sebebiyle, toplanan
bilgilerin mümkün olduğunca önyargılardan uzak olmasını sağlamak amacıyla, ankete cevap veren
katılımcılara kimliklerini açıklamama seçeneği tanınmıştır. Ancak ankete cevap veren katılımcıların
çoğunluğu kimliklerini açıklamayı seçmişlerdir. Buna ek olarak, araştırmaya katılan kişiler salt
ilgili kurumların ve kuruluşların temsilcileri arasından değil, esas olarak, bilgili kişiler arasından
seçilmişlerdir. Ancak rapor Ek II’de açıklandığı üzere, araştırmaya katılan katılımcıların bir kısmı ilgili
kurum/kuruluşların temsilcileri olarak araştırmada yer almışlardır. TACSO Ülke Koordinatörleri katılımcı
bir sürecin sağlanabilmesi için raporun IV. Bölümü dâhil olmak üzere daha önceki nüshaları hakkında
görüşlerini sunmuşlardır. Buna ek olarak, revize edilen rapor taslağı, anketlere verilen yanıtların rapora
eklenmesi yöntemi konusunda geri bildirimlerinin alınması amacıyla, ankete katılan kişiler arasında
dağıtılmıştır.
ECNL, toplanan bilgilerin uygun bir bağlamda işlenebilmesi için, anket formuyla yakından ilişkili bir
şekilde, ilgili ülkelerin her biri için verilen yanıtların toplulaştırıldığı bir matris oluşturmuştur. Toplanan
bilgiler doğruluk bakımından iki kez kontrol edilmiş olduğundan, somut veriler bakımından hatalı
olduğu belirlenen bilgilere analizde yer verilmemiştir. Ancak bu mekanizmaların uygulamada nasıl
çalıştıkları ve mekanizmaların başarılı veya başarısız olmaları konusundaki algılar noktalarında
katılımcılar arasında gözlenen geçerli farklılıklar dikkate alınmıştır.
Ocak 2013
23
Aynı Hızla Devam
2.
Araştırmanın sonuçları
2.1. Mevcut kurumsal mekanizmalar ve politika belgeleri
Bölüm III’te detaylı şekilde açıklandığı üzere, Kosova hariç ilgili tüm ülkeler bazı genel kurumsal
işbirliği mekanizmaları veya sivil toplumla ilgili politika belgeleri geliştirmişlerdir. Ancak, Kosova’da da
STK’larla daha yapısal diyalog sürecinin ve işbirliği mekanizmasının oluşturulmasına yönelik çalışmalar
hâlâ devam etmektedir (bkz. Bölüm III).
Bu mekanizmaların oluşturulma süreciyle ilgili olarak, tek ve genel bir yaklaşım mevcut değildir.
Hem yukarıdan aşağıya hem de aşağıdan yukarıya yaklaşımları rapora aktarılmaktadır. İlginç
olan ise, mekanizmanın tüm paydaşlarca daha geniş bir katılımla kabul edilmesini ve gerektiği
şekilde sahiplenilmesini sağlamak için, en azından teoride, aşağıdan yukarıya yaklaşımının neden
tercih edildiğidir. Yukarıdan aşağıya yöntemi mutlaka sahiplenme ve kabullenme eksikliğiyle
ilişkilendirilmemektedir. Örneğin, pek çok açıdan Güney Avrupa’da ve diğer bölgelerde (bkz. Bölüm
III) kurumsal işbirliği mekanizmalarının gelişimine öncülük eden ve ilham kaynağı olan Hırvatistan
STK’lar ile İşbirliği Hükümet Ofisinin (Hükümet Ofisi) ve Ulusal Sivil Toplum Vakfının (Ulusal Vakıf)
kuruluşu bakımından büyük ölçüde yukarıdan aşağıya yaklaşımına örnek teşkil etmektedir. Ancak, bu
yaklaşımın, bu kurumların sivil toplumun gerçek birer “müttefiki” olduğu yönündeki algıyı olumsuz
şekilde etkilemiş olduğu şeklinde bir bulgu rapor edilmemiştir. Bunun, en azından Ulusal Vakıf için
olmak üzere, muhtemel açıklamalarından birine göre; Ulusal Vakfın kurulması o tarihteki hükümet
ofisi başkanı tarafından ortaya atılmış bir fikir olmakla birlikte, bu fikir STK’lar arasında oldukça olumlu
karşılanmış olup, STK’ların tam bir adanmışlıkla yürüttükleri başarılı bir kampanyayla Ulusal Vakfın
kurulması sağlanmıştır. Öte yandan, Bosna Hersek ise, yukarıdan aşağıya yaklaşımının olumsuz
sonuçlar verdiği ülkelere bir örnektir. Bu örnekte, STK’ların ekseriyeti yürürlükteki kurumsal işbirliği
mekanizmasını (Adalet Bakanlığı bünyesindeki Sivil Toplum Dairesi Başkanlığı) gerçek bir işbirliği
ortağı olarak algılamamaktadırlar.38 Karadağ, uygulamaya konulmuş tüm kurumsal mekanizmaların
STK’ların girişimiyle geliştirilmiş olması bakımından (bkz. Bölüm III) aşağıdan yukarıya yaklaşımının
başarılı bir örneğidir. Sırbistan’da Sivil Toplum ile İşbirliği Hükümet Ofisinin kurulması (Hükümet Ofisi)
aşağıdan yukarıya yaklaşımı bakımından başka bir başarılı örnektir.
Bu kurumsal mekanizmalar nasıl ortaya çıkmış olursa olsunlar, sivil toplumla ilgili politika belgelerinin
gelişimine dâhil oldukları kadarıyla (Hırvatistan, Makedonya, Karadağ) her zaman katılımcı bir
yaklaşımı benimsemiş olmaları önemlidir (bkz. aşağıda madde 2.2).
2.2. Önemli kazanımlar
Araştırma, katılımcıların, yürürlükteki kurumsal işbirliği mekanizmalarının çoklu faydalarını
onayladıklarını göstermektedir. Mantıksal bir çerçeveye oturtulmak istenirse, bu faydalar şunları
içermektedir: hükümet yetkililerinin/parlamenterlerin STK’ların demokratik bir toplumdaki rolleri
hakkında eğitilmesi ve hükümet yetkililerinin/parlamenterlerin ve STK’ların kurumsal mekanizmaların
ve politika belgelerinin sivil toplum ve vatandaş katılımının gelişimi bakımından taşıdığı fırsatlar
hakkında eğitilmeleri; 2) kilit paydaşlarla yapısal bir diyalog platformunun oluşturulması; 3) STK yasal
reformlarının ilerletilmesi; 4) yasama süreçlerine vatandaş katılımının güçlendirilmesi ve 5) STK’ların
mali sürdürülebilirliklerinin arttırılması.
Sırasıyla, Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ ve Sırbistan’dan az sayıda katılımcının yürürlükteki
kurumsal mekanizmaların/politika belgeleri bakımından kayda değer herhangi bir başarı tanımlamaları
38 Bosna Hersekte’ki belirli toplum kesimlerinin devlet kurumlarına besledikleri olumsuz duyguların ne derece bu olumsuz algıya katkı yaptığı, alınan bu
cevaplardan tam olarak anlaşılamamaktadır.
24
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
mümkün olmamıştır. Bu grupta yer alan katılımcıların tamamı, söz konusu mekanizmaların/politika
belgelerinin yürürlüğe konulmasının görece yeni bir gelişme olduğunu ve dolayısıyla etkilerinin
hissedilebilmesi için daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu belirtmişlerdir. Buna ek olarak, bu
gruptaki katılımcıların çok azı ise (Arnavutluk, Bosna Hersek, Karadağ, bkz. aşağıda madde 3), kapasite
eksikliğinin kayda değer bir başarı elde edilememesine katkı yapan bir faktör olduğunu belirtmişlerdir.
1) Eğitim ve bilinçlendirmeyle ilgili rol. Bir çeşit kurumsal işbirliği mekanizmasına sahip ilgili
ülkelerin tamamında, bu mekanizmaların eğitim ve farkındalık yaratmayla ilgili rolü alınan bu
cevapların ortak paydasını oluşturmaktadır. Bu algı hükümet yetkilileri ve STK’lar olmak üzere tüm
katılımcılarca paylaşılmaktadır. Örneğin, Makedonya’dan toplanan cevapların bir kısmında, STK’lar
ile İşbirliği Biriminin kurulmuş olmasının, devam eden zorluklara rağmen, hükümet/parlamento ve
STK’lar arasında ortaklığın güçlendirilmesine ve güvenin tesisine yine de katkı yaptığı belirtilmiştir.
Cevapların bir kısmında ise, uygulamadaki kurumsal mekanizmaların eğitim ve farkındalık yaratmayla
ilgili rolünün özellikle hükümet yetkilileriyle/parlamenterle ilgisi olduğu belirtilmiştir. Örneğin,
Hırvatistan’dan ankete cevap veren bir katılımcı, “mekanizmaların tümü hükümet yetkililerinin ve
parlamenterlerin STK’ların demokratik bir toplumdaki rolü hakkında eğitilmeleri bakımından yararlı
mekanizmalardır,” beyanında bulunmuştur. Benzer şekilde, Bosna Hersek’teki bir katılımcı da devlet
düzeyindeki mevcut kurumsal işbirliği mekanizmasının (Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Sivil
Toplum Dairesi Başkanlığı), hükümet yetkililerinin STK’lar ile kurumsal işbirliğinin fırsatları ve faydaları
konusunda ufuklarını genişlettiğini ifade etmiştir.
Arnavutluk’tan toplanan cevaplarda uygulamadaki kurumsal mekanizmanın eğitimdeki rolüne daha
az değinilmektedir. Alınan cevaplara dayalı olarak; bu durumun, Sivil Toplumu Destekleme Ajansı’nın
(Ajans) genel odak konusunun, kâğıt üzerinde vatandaş katılımı ve sektörler arası işbirliği görevlerinin
de bulunmasına karşın, STK’lara mali desteğin sağlanması olmasıyla ilgili olduğu düşünülmektedir.
Ankete cevap veren katılımcıların bir kısmının argümanına göre, Ajansın görev tanımı, farkındalık
rolünü yerine getirmesini sağlayamayacak derecede dar bir tanımdır. Yakın zaman önce hazırlanan
Ajans Strateji belgesi (2012-2015) bu bakımdan gerekli değişiklikleri getirebilir.
2) Devam eden diyalog platformu. Çeşitli ülkelerden ankete katılan kişilerin (Hırvatistan, Sırbistan
ve Karadağ) cevaplarına göre; kurumsal işbirliği mekanizmaları kamu otoriteleri ve STK’lar arasında
devamlı bir diyalog platformu yaratmışlardır. Bu kazanım Hırvatistan’dan alınan cevaplarda sıkça
vurgulanırken, Sırbistan ve Karadağ’dan alınan cevapların bazılarında bu platformların henüz tam
anlamıyla kullanılmadıkları belirtilmiştir. Hırvatistan’dan ankete katılanlar diyalog sürecini kolaylaştıran
(Hükümet Ofisi, Ulusal Vakıf gibi) veya diyalog için platform oluşturan (Sivil Toplum Hükümet Konseyi
gibi) mevcut çeşitli mekanizmaları tanımlamışlardır. Hırvatistan’dan alınan cevaplarda bu hususların
belirtilme sıklığının, yukarıda anılan işbirliği mekanizmalarının bir süredir uygulanmakta olmasıyla
(bkz. Bölüm III) ve bunun da söz konusu kurumlara böyle bir diyalogun kurulması için gerekli şartları
oluşturma ve araçları geliştirme fırsatı vermesiyle alakalı olduğu düşünülmektedir. Buna ek olarak,
ankete katılanlar, söz konusu kurumların diyalog sürecinin kolaylaştırılmasında önemli rol oynayan
vizyon ve taahhütler bakımından sergiledikleri liderlikten övgüyle bahsetmişlerdir.
3) STK yasal reformlarının ilerletilmesi. Bosna Hersek hariç, ilgili ülkelerden ankete katılanlar
kurumsal işbirliği mekanizmalarının, STK hukuki reformlarının (STK çerçeve yönetmeliği, STK vergi
yönetmeliği, STK’lar için kamu finansmanı, vatandaş katılımı vb.) ilerletilmesine katkı yaptıklarının
delillerini sunmuşlardır. Arnavutluk’tan katılanlar, STK’lar ile ilgili mevzuat reformları için yol
haritasını çizmek üzere hazırlanan, daha sonra hükümet tarafından onaylanan ve halen parlamentoda
yasalaşması beklenen bir siyasi belge olan Sivil Toplum Sözleşmesi’nin hazırlanmasında Ajansın
üstlendiği role değinmişlerdir. Hırvatistan’dan katılanlar, Hükümet Ofisinin ve özellikle Sivil Toplum
Konseyinin STK’lar için elverişli hukuki ve mali ortamın oluşturulmasındaki rolüne değinmişlerdir.
Ocak 2013
25
Aynı Hızla Devam
Hırvatistan’da STK’larla ilgili olarak, söz konusu kurumların üstlendikleri kritik role vurgu yapmayan
hemen hemen hiçbir mevzuat veya sair hukuki belge (iyi uygulamalar kılavuzu) bulunmamaktadır.
Makedonya’da STK’larla İşbirliği Birimi çeşitli yasama girişimlerinde yer almıştır ve STK’lara kamu
yararına faaliyet gösteren kuruluş statüsünün verilmesinden sorumlu komisyon için sekreterlik rolünü
üstlenmektedir. Karadağ’dan katılanlar STK’larla İşbirliği Hükümet Ofisi’nin 2011 tarihli STK Kanunun
hazırlanmasında ve STK’larla ilgili diğer yasal reformların gözetilmesindeki rolüne değinmişlerdir.
Sırbistan’dan katılanlar ise yasama süreçlerinde vatandaşların daha fazla katılımını sağlamaya
yönelik hukuki ortamın oluşturulmasında Hükümet Ofisinin gerçekleştirdiği mevcut çalışmalardan
bahsetmişlerdir.
Daha önce belirtildiği üzere, Bosna Hersek’ten ankete katılanlar STK’larla ilgili yasal reformların
ilerletilmesi konusunda kurumsal mekanizmaların rolü bulunduğunu onaylamamışlardır. Katılımcılar
her ne kadar bu nokta hakkında daha detaylı bilgiler vermemişlerse de, bunun, Bosna Hersek’in
karmaşık anayasal yapısıyla, devletin yetki alanının sınırlı olmasıyla ve Sivil Toplum Dairesi Başkanlığı’nın
sınırlı kapasiteye sahip olmasıyla ilgisi olduğu düşünülebilir.
Sivil toplum stratejisinin ve diğer politika belgelerinin STK yasal reformlarının ilerletilmesindeki rolü,
üzerinde daha fazla düşünülmeyi hak etmektedir. Sivil toplumla ilgili politika belgelerini/stratejilerinin
uygulamada olduğu ülkelerde (Hırvatistan, Makedonya ve Karadağ) ankete katılanlar, söz konusu
belgelerin yürürlüğe konulmasının, STK yasal reformlarını önemli ölçüde etkilediği yönünde pek çok
kanıt sunmuşlardır. Örneğin Hırvatistan’dan katılanlar bir önceki Sivil Toplum Strateji belgesinin
“STK’lar ve vatandaşların katılımı bakımından uygun bir hukuki ortamın oluşturulmasına” katkı yaptığını
belirtmişlerdir. Benzer şekilde, Makedonya’dan katılanlar bir önceki strateji belgesinin (2007-2011)
yeni Dernekler ve Vakıflar Kanununun, Gönüllü Çalışma Kanununun ve Kamu Fonlarının Dağıtımında
İzlenecek İyi Uygulamalar Rehberinin ve ayrıca Politika Yapma Süreçlerine Katılım Rehberini yürürlüğe
konulmasında oynadığı önemli rolden takdirle bahsetmişlerdir. Karadağ’da 2009 tarihli STK’larla
İşbirliği Hükümet Strateji belgesinin, diğer hususların yanı sıra, 2011 yılında STK’lar ile İşbirliği Konseyinin
kurulmasına katkı yaptığı belirtilmiştir. Bu bulgular şu durumu kendiliğinden açıklar niteliktedir: bir
stratejinin bir politika aracı olarak sahip olduğu destekleyici rol, diğer hususların yanı sıra, yasamanın
müdahalesini gerektiren konuları ana hatlarıyla belirtmek, bu süreçteki kilit paydaşları tanımlamak ve
söz konusu meselelerin çözümlenmesi için genel bir takvim belirlemektir. Bunların tamamı, özellikle,
artık bölge için bir norm haline gelmiş olan özel bir eylem planının yürürlüğe konulmasından önce
bir stratejinin yürürlüğe konulduğu durumlar başta olmak üzere, yasal reformların ilerletilmesi için
ihtiyaç duyulan bileşenlerdir.
4) Vatandaş katılımının güçlendirilmesi. Hırvatistan, Makedonya ve Karadağ’dan katılanlar
vatandaş katılımıyla ilgili kurumsal mekanizmaların yasama süreçleri üzerindeki etkisini özellikle
vurgulamışlardır. Hırvatistan’dan katılanlar ankete verdikleri cevaplarda, Sivil Toplum Konseyinin
hükümetin açıklık, şeffaflık, katılım ve hesap verilebilirlik ilkelerini kucaklamasını sağlamaya yönelik
olarak gerçekleştirdiği çabalara ve Hükümet Ofisinin STK’ları ilgilendiren mevzuatın hazırlanması
sırasında vatandaşların katılımının sağlanmasındaki rolüne değinmişlerdir. Makedonya’dan ankete
katılan bir temsilcinin belirttiğine göre, “Gönüllü Çalışma Kanunu olağanüstü katılımcı bir süreçle kabul
edilmiştir.” Karadağ’dan katılanlar 2011 tarihli yeni STK Kanununun kabulünde gerçekleşen katılımcı
bir sürece ve Hükümet Ofisinin bu süreçteki rolüne işaret etmişlerdir. Bu, bir önceki STK Kanunundaki
kritik meselelere değinen bir raporun hazırlanmasını, kanun taslağının hazırlanmasıyla görevlendirilen
sektörler arası bir grubun oluşturulması sürecinin kolaylaştırılmasını ve kanun taslağı hakkında çeşitli
şehirlerde gerçekleştirilen halka açık tartışma toplantılarına katılmayı içermiştir.
Sivil toplum hakkındaki politika belgeleri de vatandaş katılımını olumlu yönde etkilemiştir. Sırasıyla
Hırvatistan, Makedonya ve Karadağ gibi stratejilerin yürürlükte olduğu ülkelerden ankete katılanların
26
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
cevaplarına göre, bu ülkelerde sivil toplumla ilgili stratejilerin yürürlüğe konulmasından önce halka
açık toplantılar gerçekleştirilmiş olup, bu toplantılar STK’ların süreçlere anlamlı şekilde katılmalarını
sağlamış ve strateji taslakları ilgili kesimlerce gerektiği şekilde sahiplenebilmesi için, sektörler arası bir
grup tarafından hazırlanmıştır.
5) STK’ların mali sürdürülebilirliklerinin iyileştirilmesi. İlgili bir kaç ülkede katılımcılar kurumsal
işbirliği mekanizmalarının STK’ların mali açıdan sürdürülebilirliklerinin desteklenmesindeki rollerine
özellikle atıfta bulunmuşlardır. Arnavutluk’ta katılımcıların bir kısmı, Ajansın, STK’lar için ek
finansman kaynakları sağlamak suretiyle STK’ların mali açıdan daha fazla sürdürülebilir olmalarının
sağlanması için yapılan katkılardaki olumlu role değinmişlerdir. Katılımcılardan birinin belirttiğine
göre; söz konusu ek finansman kaynaklarının miktarı mütevazı boyutlarda olmasına karşın, pek
çok STK bu ek finansman kaynaklarından yararlanmıştır. Ancak bu algı, yaygın olmakla birlikte,
genelin paylaştığı bir algı değildir. Örneğin, katılımcılardan biri, “topluluk tabanlı STK’ların çoğunluğu
Ajansı bir sivil toplumu destekleme mekanizması olarak görmemektedir. STK’lar Ajansı daha ziyade,
hükümetin, hükümetle daha yakın ilişki içinde olan STK’lara fon sağlayan bir hükümet mekanizması
olarak algılamaktadırlar. Yerel STK’ların çoğunluğu böyle bir yapının varlığından bile haberdar değildir,”
demiştir. Öte yandan Hırvatistan’da ankete katılanlar, kendi ifadeleriyle, “STK’lar için sürdürülebilir
bir kamu finansman sisteminin oluşturulmasının, belki de, uygulamaya konulan kurumsal işbirliği
mekanizmasının en büyük kazanımı”, olduğunda hem fikirdirler. Bu kazanımda Ulusal Vakfın ve
Vakıf tarafından uygulanan hibe programının rolüne özellikle değinilmiştir. Katılımcılar Ulusal Vakfın
öncelikli alanların seçiminde katılımcı bir süreç uygulamasından, hibe dağıtımında izlediği yerel
toplulukların ihtiyaçlarına daha iyi cevap veren adem-i merkeziyetçi yaklaşımdan ve öteki türlü yerel
STK’lar için ulaşılması güç olan kurumsal hibelerin sağlamasından övgüyle bahsetmişlerdir. Daha önce
de belirtildiği üzere, Makedonya’da katılımcılar, 2007-2011 Sivil Toplum Strateji belgesinin, STK’lara
kamu fonlarının dağıtımı için daha şeffaf bir mekanizmanın (Kamu Fonlarının Dağıtımı Rehberinin
yürürlüğe konulması) geliştirilmesi sürecini kolaylaştırıcı rolüne ve STK ile İşbirliği Hükümet Biriminin
bu dağıtım sürecindeki rolüne vurgu yapmışlardır. Birden fazla kurumsal işbirliği mekanizmasına sahip
Karadağ’da (bkz. Bölüm III), STK’ların mali açıdan sürdürülebilirliğine katkı yapmaları bakımından bu
mekanizmaların hiç birinin adı anılmamıştır. Bu, büyük ölçüde, piyango hâsılatından STK’lara kaynak
aktarımından sorumlu ayrı bir sektörler arası kurumun (Komisyonun) varlığından kaynaklanmaktadır.
Sırbistan’dan bir katılımcı, Hükümet Ofisinin, kamu fonlarının STK’lara dağıtımında daha şeffaf bir
mekanizmanın oluşturulması çabalarındaki rolüne değinmiştir. Hükümet Ofisi, diğer hususların yanı
sıra, 2011 yılında Dernekler ve Diğer STK’lar için Bütçe Harcamaları Özet Raporu hazırlamış ve Kasım
2012’de de raporun sunumunu gerçekleştirmiştir.
2.3. Karşılaşılan önemli güçlükler
Anket katılımcıları kurumsal işbirliği mekanizmalarının ve politika belgelerinin adil ve tutarlı bir şekilde
uygulanması noktasında karşılaşılan önemli güçlükleri tanımlamışlardır. Bunlar: 1) siyasi irade eksikliği;
2) uygulamaya konulan mekanizmaların görev tanımı ve teşekküllerinin eksik planlanmış olması; 3)
kapasite ve kaynak eksikliği ve 4) büyük ölçekli STK’lar ve ağlarla işbirliğine odaklılıktır.
Kosova’dan bir katılımcının ifadesine göre, “kurumsal bir işbirliği mekanizmasının hayata
geçirilmesinin savunulması için ön şart olarak daha sağlam bir sivil toplum gerekir.” Türkiye’den
bir katılımcı ise ülkesinde kurumsal işbirliği mekanizmaları bakımından karşılaşılan önemli güçlüğü
kısa ve öz şekilde şöyle özetlemiştir: “en büyük güçlük, devlet/hükümet yetkilileri ve sivil toplum
aktivistlerinin birbirine duydukları güven eksikliğidir. Güven eksikliği; devletin ve hükümetin tepeden
bir yaklaşım sergileyerek, devlet aktörleri aracılığıyla, kendi gündemlerini dile getirmeye çalıştıkları her
zeminde (örneğin çeşitli konuları görüşmek üzere veya çeşitli vesilelerle gerçekleştirilen olağanüstü istişari
Ocak 2013
27
Aynı Hızla Devam
toplantılar gibi) sivil toplumun bu zaafından yararlanmaya çalışmasından ve/veya her iki kesim arasında
karşılıklı cepheleşme şeklinde gerçekleşen ilişkiden kaynaklanmaktadır”. Sırbistan’da bir katılımcı hem
kurumsal hem de gayri-resmi mekanizmalar aracılığıyla hükümet ve STK’lar arasında kesintisiz bir bilgi
ve tecrübe aktarımının sağlanması gereğini, STK’ların politika yapma süreçlerine uygun bir şekilde
katılmalarının önündeki önemli bir güçlük olarak tanımlamıştır.
Bu güçlükler aşağıda tartışılmaktadır.
1) Siyasi irade eksikliği. Hırvatistan hariç, Arnavutluk, Bosna Hersek, Makedonya ve Karadağ
başta olmak üzere diğer hedef ülkelerden katılanlar siyasi irade eksikliğini yürürlükteki kurumsal
işbirliği mekanizmalarının uygulanmasında bir zorluk ve risk olarak algılamaktadırlar. Bu algı çeşitli
faktörlere bağlanabilir. Bunlar: a) hükümet/parlamentonun bütününde veya hükümetin kendi
içinde sık şekilde gerçekleşen ve kapasite ve kurumsal bellek eksikliği sorunu yaşayan kurumların
bulunduğu bir ortamda, hükümetlerin/parlamentoların sivil topluma yönelik önceki taahhütlerini
olumsuz şekilde etkileyen değişiklikler; b) hükümetlerin/parlamentoların hâlâ bu tür mekanizmaların
uygulamaya konulmasının kalıcı faydalarını anlayamamış olmaları ve c) bu mekanizmalar çoğu zaman
yerel aktörlerin sahiplenici tutumlarından ziyade dış siyasi baskıların sonucu olarak uygulamaya
konulmaktadır ve bu nedenle kamu otoritelerinin konuyla ilgili taahhütleri uygulanan bu dış siyasi
baskıyla ölçülmektedir ve ona dayanmaktadır (bkz. aşağıda AB entegrasyonu maddesi) .
2) uygulamaya konulan mekanizmaların görev tanımı ve teşekküllerinin eksik planlanmış
olması. Bu güçlükler Bosna Hersek, Karadağ ve bir kez de Hırvatistan için tanımlanmış güçlüklerdir
ve bu mekanizmaların görev tanımlarından ziyade bunların hükümetin genel yapısında yer alıyor
olmalarıyla ilişkilidir. Örneğin, Bosna Hersek’ten katılanların belirttiklerine göre; Sivil Toplum
Dairesi Başkanlığı hükümete bağlı müstakil bir kurum olmayıp, Adalet Bakanlığı teşkilatına bağlıdır.
Karadağ’dan ankete katılan bir katılımcının belirttiğine göre ise, İşbirliği Ofisi, “sadece Hükümete
bağlı Genel Sekreterliğin bir parçası olup, bu da, ofisin daha iyi bir şekilde işlev görmesine engel teşkil
etmektedir. Zira ofisin çalışma kapsamı, Genel Sekreterliğin genel sorumlulukları kapsamına dâhil edilmiş
bulunmaktadır.”
3) Kapasite ve kaynak eksikliği. Bu güçlükler, Hırvatistan hariç, ilgili tüm ülkelerde sıkça dile
getirilmiştir. Arnavutluk’ta sivil toplumdan ankete katılan temsilcilerin bu husustan özellikle endişe
taşıdıkları görülmektedir. Katılımcılardan biri, Ajansın, “tanımlanmış görevleri ve sorumlulukları yerine
getirebilmek için gerekli olan mali ve insan kaynaklarının yanı sıra .... motivasyon eksikliği de çektiğini”,
belirtmiştir. Katılımcılardan bir diğeri de kaynak ve kapasite eksikliğinin, Ajansı, devlet kurumları ve
STK’lar arasında “sürdürülebilir ve kamunun menfaatine olan” iyi bir işbirliğinin tesis edilmesini teşvik
etmekten alıkoyduğunu ifade etmiştir. Kapasite eksikliği ayrıca Ajansın diğer kaynaklardan (dı yardım
ajansları ve özel donörler) fon temin edememesinin gerekçesi olarak da gösterilmiştir. Bosna Hersek ve
Karadağ’dan katılanlar uygulamadaki mevcut mekanizmaların kapasite eksikliğine dikkat çekmişlerdir.
Bu algı hem hükümet yetkilileri hem de STK’lar tarafından paylaşılmaktadır ve kısmen söz konusu
mekanizmaların ilgili hükümetlerin teşkilat yapılarındaki yeriyle ilişkilendirilebilir (bkz. yukarıda madde
2). Karadağ’dan bir katılımcı icracı bakanlıklar bünyesinde STK’larla işbirliği konularında görevlendirilen
irtibat sorumlularının kapasite eksikliğine işaret etmiştir. Bu kapasite eksikliği söz konusu irtibat
sorumlularının sorumluluk tanımlarının genişliği ve sık hükümet değişiklikleriyle ilişkilendirilmiştir.
Hükümet kanadındaki kapasite ve kaynak eksikliği sorununa ayrıca, vatandaşların yasama süreçlerine
katılımını düzenleyen yönetmeliklerin yanı sıra devlet yönetimi ve STK’lar arasındaki işbirliğini düzenleyen
yönetmeliklerin uygulanması bağlamında da değinilmiştir. Hırvatistan’da kaynak ve kapasite eksikliği
sorunu alınan cevaplarda belirli aralıklarla ve sadece Sivil Toplum Konseyi bağlamında tekrarlanmıştır.
Makedonya’dan bir katılımcı STK’lar ile İşbirliği Birimi’nde (Birim) kaynak eksikliği sorunu
yaşanmamakla birlikte, personelin sivil topluma ilgili konularla yakından haşır neşir olmamaları
28
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
sebebiyle, birim personelinin sorunlu olduğu iddia etmiş ve “Birimdeki insanlar STK’lardan gelme kişiler
değildirler, sektörü anlamamaktadır ve proaktif değildirler” demiştir.
Politika belgeleriyle ilgili olarak, sivil toplumla ilgili stratejilerin yürürlükte olduğu ülkelerin tamamında
(Hırvatistan, Makedonya, Karadağ) söz konusu stratejilerde belirtilen hedeflere ulaşılmasını
destekleyecek mali kaynakların bulunmayışı, en önemli zorluk olarak algılanmaktadır.
4) Büyük ölçekli STK’lar işbirliğine odaklılık. Sırbistan39 ve Hırvatistan hariç, Arnavutluk, Bosna
Hersek ve Karadağ başta olmak üzere ilgili ülkelerin tamamında bu zorluk yaygın bir şekilde dile
getirilmiştir. Büyük ölçekli STK’ların ve bunların ağlarının kurumsal işbirliği mekanizmalarının
faydalarından yararlanırken küçük ölçekli, yerelle sınırlı STK’ların çoğu zaman göz ardı edildiği
yönünde genel bir algı mevcuttur. Bunun sonucu olarak, büyük ölçekli STK’ların hükümetle iletişim
kanallarını tekellerine aldıkları yönünde bir algı oluşmuştur ki, bu durum, sağlıklı bir sivil toplumun
gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu algının ankete katılan hükümet yetkililerinin genelince
ve daha düşük derecede de olsa STK’larca da paylaşılması önemlidir. Bosna Hersek’ten bir hükümet
yetkilisinin ifadesine göre, “büyük ölçekli, elit ve iyi donanımlı küçük bir STK zümresinin taban örgütü
niteliğindeki STK’ları bu sürecin dışına itmeleri büyük bir problemdir.” Benzer olarak, Karadağ’dan bir
hükümet yetkilisi, “başkentte faaliyet gösteren büyük ölçekli STK’ların yürürlükteki kurumsal işbirliği
mekanizmalarından en fazla faydayı sağlayan kuruluşlar olduğu yönünde bir algı mevcuttur ancak,
bu bizim bir gerçeğimizdir”, ifadesini kullanmıştır. Bu gelişme iki faktöre bağlanabilir: kurumsal
mekanizmalardan maksat, diğer hususların yanı sıra, kamu kurumları ve STK’lar arasında yapısal bir
diyalog platformunun sunulmasıdır ki, bu, kendi başına STK’ların ağ kurmasını teşvik etmekte ve
kolaylaştırmaktadır. İkinci faktör ise, yukarıda belirtildiği üzere (bkz. madde 3) bu mekanizmaların
çoğunlukla yerel topluluklara erişim için gerekli kaynaklardan ve kapasitelerden yoksun olmalarıdır.
2.4. AB ile entegrasyon süreçlerinin etkisi
İlgili tüm ülkelerde AB ile entegrasyon süreçleri halihazırda yürürlükte olan kurumsal işbirliği
mekanizmalarının ve ilgili politika belgelerinin hiç olmazsa bir kısmını olumlu yönde etkilemiştir.
Bu algı ankete katılan hükümet yetkililerinin ve STK temsilcilerinin tamamınca paylaşılmaktadır.
Katılımcıların bazıları bunun, büyük ölçüde, demokrasi kavramını ve kavramın açılımında yer alan
sağlıklı bir sivil toplum ve vatandaş katılımını da öngören, AB üyeliği için Kopenhag kriterleriyle ilgili
olduğunu ifade etmişlerdir. Avrupa Komisyonu’nun aday ülkelerin tam üyelik sürecinde kaydettikleri
ilerlemeyi üçer aylık dönemler halinde ölçmek amacıyla aday ülkelerde sivil toplumun ve vatandaş
katılımının durumunu izlemesi, büyük ölçüde, hükümete/parlamentoya bu alanda eyleme geçmek
için kritik bir teşvik sağladığı şeklinde algılanmaktadır.
Arnavutluk’tan bir katılımcının ifadesine göre, “AB’deki STK’ların hükümetle daha geniş ölçekli bir
işbirliğinin sağlanması noktasında oldukça proaktif bir rol oynadıkları bilinen bir gerçektir. Arnavutluk
hükümeti ve Arnavut STK’lar bu hedefi bir kilometre taşı olarak kabul edip, AB üyeliğinin özlemlerini de
dikkate alarak, konuya ilgili yerleşik standardı yakalamaya çalışmaktadırlar.” Bir diğer katılımcının
belirttiğine göre, AB ile entegrasyon süreci, çeşitli zorluklarına rağmen, Ajansın kuruluşu ve faaliyetleri
bakımından oldukça olumlu bir rol oynamıştır. Benzer şekilde, Bosna Hersek’ten bir katılımcı, AB
ile entegrasyon sürecinin Sivil Toplum Dairesi Başkanlığı’nın kapasitesinin arttırılmasına olumlu
etkisi olduğunu belirtmiştir. Hırvatistan’dan bir katılımcının ifadesine göre, Avrupa Birliği’ne
entegrasyon “sürece sadece mütevazi düzeyde katkı yapmıştır zira, önemli mekanizmalar (Ofis, Ulusal
Vakıf ve Sivil Toplum Konseyi) entegrasyon süreci hız almadan önce kurulmuştur.” Ancak katılımcılar AB ile
entegrasyonun, “Hırvatistan’ın PHARE programından aktarılan fonları kullanabilmesi için bir ön şart
39 Bu durum ayrıca İşbirliği Ofisinin ancak 2011 yılında faaliyete başlamış ve hâlâ gelişme aşamasının başında yer alıyor olmasıyla da ilişkilendirilmektedir.
Ocak 2013
29
Aynı Hızla Devam
olan” Ulusal Sivil Toplumu Geliştirme Stratejisinin kabul edilmesine özellikle olumlu katkı yaptığına
değinmişlerdir. Hırvatistan’dan katılımcılar ayrıca, AB ile entegrasyonun yürürlükteki kurumsal
mekanizmaların kapasitesinin arttırılmasındaki rolüne de değinmişlerdir. Katılımcılardan biri iki “en
önemli mekanizmanın” (Hükümet ofisi ve Ulusal Vakıf) Avrupa Sosyal Fonu Operasyon Yapısı’na dâhil
olacak olmaları sebebiyle, kapasitelerini güçlendirme (yeni personel alımı) aşamasında olduklarını
belirtmiştir. Karadağ’dan bir katılımcının belirttiğine göre; Avrupa Birliği ile entegrasyonlar
hükümetin sivil topluma daha fazla açık olmasını sağlamıştır. Zira Avrupa Komisyonu’nun Karadağ’ın
AB’e tam üyelik başvurusu hakkındaki görüşünde belirttiği yedi öncelikten biri, hükümetin sivil
toplum ile işbirliğinde bulunmasıdır. Katılımcılar ayrıca, Karadağ Parlamentosu ve Demokratikleşme
ve İnsan Hakları alanında faaliyet gösteren STK’lar arasında Mutabakat Zaptının imzalanmasının da
AB tarafından finanse edilen bir projenin sonucunda gerçekleştiğini belirtmişlerdir. Sırbistan’dan
katılımcılar Avrupa Entegrasyon Hükümet Ofisi ile STK’lar arasındaki işbirliği zaptının imzalanmasında
ve özellikle STK şemsiye örgütünün IPA programına katılmasını sağlamak için bir mekanizmanın
geliştirilmesinde AB ile entegrasyonun katkısına vurgu yapmışlardır.
Avrupa Birliği’ne entegrasyonun hükümetin/parlamentonun sivil toplum ile işbirliğine olan
olumlu etkisi Kosova ve Türkiye’de de hissedilmektedir. Kosova’dan ankete katılan temsilciler AB
ile entegrasyon sürecinin, hükümeti sivil topluma karşı yaklaşımını değiştirmeyi, sivil toplumla
gerçekleştirdiği geçici ve şeffaf olmayan etkileşimi daha resmi ve yapısal bir işbirliğine dönüştürmeyi
değerlendirmesi noktalarında etkili olduğunu belirtmişlerdir. Katılımcılardan bir tanesi Kosova 2011
Avrupa Birliği İlerleme Raporu’na atıf yapmıştır. Raporda, “parlamento ve sivil toplum kuruluşları
arasında düzenli bir diyaloga imkan verecek kurumsal bir platformun bulunmayışına” değinilerek, bunun,
parlamentonun sivil topluma daha fazla açılması ve sivil toplum ile işbirliği ve diyalog için ayrı bir birim
kurulması sonucunu doğurduğunu belirtmişlerdir. Şu ana kadar önemli bir kazanım elde edilememiş
olsa da, bu çalışmaların ilk sonuçlarının bu yıl içinde alınması beklenmektedir. Türkiye’den katılan
temsilciler de hükümetin sivil topluma karşı gerçekleştirdiği açılım çalışmalarında AB’nin katkısını
belirtmekle birlikte, AB’nin bu bakımdan etkisinin kaybolmaya başlamasına da değinmişlerdir.
2.5. Avrupa Birliği’ne entegrasyonun etkisi
Kurumsal işbirliği mekanizmalarının AB ile entegrasyon sürecini desteklediğini gösteren kanıtlar
mevcuttur. Arnavutluk’ta katılımcılar, Ajansın, kısıtlı da olsa, AB ile entegrasyonun kalıcı faydaları
hakkında vatandaşların eğitilmesindeki ve ülkenin AB ile entegrasyonla ilgili önceliklerini yansıtan
projelere hibe verilmesi süreçlerindeki rolüne değinmişlerdir. Hırvatistan’da yürürlükteki kurumsal
mekanizmaların STK’larla ilgili farkındalığın arttırılmasındaki ve AB ile entegrasyonla ilgili konularda
politika diyalogunun teşvik edilmesindeki, AB fonlarının programlanması ve sivil topluma dağıtılması
ve söz konusu fonların kullanılmasında STK’ların kapasitelerinin arttırılmasındaki rolü onaylanmıştır.
Makedonya’da STK ile İşbirliği Birimi’nin Avrupa Birliği’ne entegrasyon süreçlerinde mütevazi
bir rolü olduğu belirtilmiştir. Yukarıda değinildiği üzere, parlamento bünyesinde Avrupa Birliği ile
Entegrasyon Ulusal Meclisi adıyla ayrı bir yapının varlığı bunun sebeplerinden biridir. Karadağ’da
2009 yılında kabul edilen STK’lar ile İşbirliği Hükümet Stratejisi’nde Avrupa Birliği’ne entegrasyon
sürecinde STK’ların rolünün arttırılması öngörülmektedir ve bu bağlamda aktı kapasite geliştirme
çalışması tanımlanmaktadır. Avrupa Birliği ile Entegrasyon Hükümet Konseyi’nin AB Komisyonu
Tavsiye Kararlarının Uygulanmasının İzlenmesi için Eylem Planı’nın hazırlanmasındaki rolüne de
değinilmiştir. Sırbistan’da Avrupa Birliği ile Entegrasyon Hükümet Ofisi ile STK’lar arasında imzalanan
İşbirliği Mutabakatında, AB ile entegrasyonla ilgili konular hakkında gerçekleştirilecek bilinçlendirme
ve politika diyalog çalışmalarına dâhil edilecek STK kurumsal çerçevesi düzenlenmektedir. Buna ek
olarak, Hükümet Ofisi’nin ayrıca bu bağlamda gerçekleştirilecek politika diyaloguna katılabilmeleri
için STK’ların kapasitelerini arttırma çalışmalarında da yer aldığı belirtilmiştir.
30
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
2.6. Kamu otoriteleri ve STK’lar arasındaki işbirliğinin etkisi
Kurumsal işbirliği mekanizmalarının kamu otoritelerinin STK’lar ile işbirliğine açık olmaları noktasında
olumlu etkisi hakkında araştırma kapsamında bazı kanıtlara ulaşılmıştır. Ancak, buna rağmen, pek çok
durumda, söz konusu mekanizmalar yakın zaman önce uygulamaya konulmuş olup, bu bakımdan
nihai kanıtlara ulaşılabilmesi için belirli bir zaman geçmesi gerekecektir. Bu durum Arnavutluk’taki
bir katılımcının şu ifadesinden de anlaşılmaktadır: “Ajansın kısa ömrü ve sınırlı kapasitesi göz
düşünüldüğünde, esas kurumsal mekanizma olarak etkisi görece olumludur.” Hırvatistan’dan bir
katılımcıya göre ise, “bunlar (kurumsal mekanizmalar – bizim ifademizdir -) hiç şüphesiz ki hükümet,
icracı bakanlıklar ve STK’lar arasındaki işbirliğini olumlu şekilde etkilemişlerdir.” Bunun sonucu olarak,
temsilcilerinin sık sık hükümet/parlamento çalışma gruplarında ve istişari kurumlarda görevlendirildiği
STK’lar ile yakın işbirliği içerisinde bir dizi kanun ve politika belgesi hazırlanmaktadır. Makedonya’dan
bir katılımcının ifadesine göre; STK’lar ile İşbirliği Birimi’nin şimdiye kadar, esas itibariyle, STK’lar
için daha iyi bir düzenleyici ortamın oluşturulmasına odaklanmıştır ve STK’lar ve icracı bakanlıklar
arasındaki işbirliğinin kolaylaştırılmasına daha fazla odaklanması gerekmektedir. Karadağ’daki
katılımcıların bazıları ise, yürürlükteki kurumsal mekanizmaların, söz konusu işbirliğinin kalıcı faydaları
ve hükümet ile sivil toplum arasında güvenin tesisi hakkında hükümet yetkililerine/parlamenterlere
daha iyi eğitim verilmesine katkı yaptığını belirtmişlerdir. Ancak, bu algı genel olarak paylaşılan bir
yargı değildir. Katılımcılardan bir başkası ise, merkezi idare ve STK’lar arasındaki işbirliğini düzenleyen
yönetmeliğin olumlu etkisinden bahsetmiştir. Belirtildiğine göre, yönetmelik, hükümet tarafından
kanun taslaklarının ve diğer politika belgelerinin oluşturulması için hükümet tarafından oluşturulan
çalışma gruplarına STK temsilcilerinin daha şeffaf süreçlerle atanmalarını kolaylaştırmıştır. Bu süreç
“onaylanan kamu politikalarının kalitesini arttırmış ve STK temsilcilerinin AB ile katılım müzakerelerinin
hazırlanması için oluşturulan çalışma grubuna atanma süreçlerini kolaylaştırmıştır.” Sırbistan’daki
katılımcılar, vatandaşların kamu politika süreçlerine katılımının sağlayacağı kalıcı faydalar hakkında
hükümet yetkililerinin eğitilmesi kapsamında Hükümet İşbirliği Ofisinin gerçekleştirdiği çalışmalara
değinmişlerdir. Bu çalışmalar sayesinde icracı bakanlıklar ve STK’lar arasındaki işbirliğinin arttığı
belirtilmiştir.
Öte yandan, araştırma sonucunda ayrıca, Makedonya’dan alınan aşağıdaki şu cevabın da kısmen
yansıttığı üzere, kurumsal mekanizmaların kamu otoriteleri ve STK’lar arasındaki işbirliğini olumsuz
yönde etkileme potansiyeli de mevcut olduğu da görülmüştür: genel kurumsal işbirliği mekanizmaları
ayrıca icracı bakanlıkların böyle bir işbirliğinde yer almamalarının bir mazereti olarak da işlev görebilir.
2.7. Uygulamanın izlenmesi
Çeşitli ülkeler (Hırvatistan, Makedonya ve Karadağ) yürürlükteki kurumsal mekanizmaların ve
politika belgelerinin uygulanmasını izlemek için araçlara sahiptirler. Arnavutluk’tan bir katılımcı bu
mekanizmaların önemine atıfta bulunarak, “izlemede kullanılacak araçların bulunmaması sebebiyle,
seçim kriterleriyle, projelerin uygulanmasıyla ve genel olarak Ajansın faaliyetleriyle ilgili şeffaf bir süreç
mevcut değildir”, demiştir. Hırvatistan’da Ulusal Vakıf tarafından hazırlanan yıllık raporun parlamento
tarafından onaylanması zorunludur ve Sivil Toplum Stratejisinin ve ilgili diğer politika belgelerinin
(Vatandaş Katılım Rehberi, STK’lar için Kamu Finansmanında İyi Uygulamalar Rehberi) uygulanmasının
izlenmesinden Hükümet Ofisi sorumludur. Benzer şekilde, Makedonya’da da STK’lar ile İşbirliği
Birimi Sivil Toplum Stratejisinin uygulanmasını gözetmektedir. Katılımcılardan biri ayrıca çeşitli “gölge
raporların” varlığından söz etmiştir. Bu raporlar STK’lar tarafından hazırlanmaktadır ve kurumsal
mekanizma ve politika belgeleriyle ilgilidir. Ancak, katılımcı “sivil toplum temsilcilerinin bağımsız,
sektörler arası faaliyet gösterecek bir izleme kurumunda yer almalarının ilerici bir adım” olduğunu
iddia etmektedir. Karadağ’da STK’lar ile İşbirliği Hükümet Konseyi stratejinin uygulanmasının yanı
Ocak 2013
31
Aynı Hızla Devam
sıra STK’larla ilgili diğer politika belgelerinin uygulamasının izlenmesinden sorumludur. Konsey bu
amaçla stratejinin uygulanması hakkında, hem kendisi tarafından hem de kamu kurumlarının STK’lar
ile işbirliği içerisinde hazırladıkları raporları hükümete sunar.
2.8. Yürürlükteki mekanizmaların iyileştirilmesine yönelik adımlar
Katılımcılar mevcut kurumsal mekanizmaların uygulamasını iyileştirmeye yönelik bir dizi adımı
tanımlamışlardır. STK’lardan ankete katılan temsilcilere göre, Arnavutluk’ta bu adımlar, bir katılımcının
şu ifadesiyle oldukça düzgün bir şekilde özetlenmektedir: “Ajansın görev tanımının, kapasite ve
erişim olanaklarını birleştiren bir yaklaşımla iyileştirilmesi gerekmektedir.” Bu açıdan çeşitli önlemler
önerilmiştir: 1) devlet kurumlarının STK’lar ile olan işbirliğinin arttırılması amacıyla, Ajansın aracılık
rolünün güçlendirilmesi. 2) Yerel düzeyde alternatif işbirliği mekanizmalarının geliştirilmesi konusunda
Ajansa yardımcı olunması. 3) STK’ların sürdürülebilirliklerini sağlamak amacıyla, STK’larla ilgili
mevzuatın iyileştirilmesi. 4) Ajansın kurul üyeleri STK’larla daha çeşitlilik arzeden bir etkileşim yaklaşımını
kabul etmelidirler. Kurul üyeleri sadece hibe sağlamakla sınırlı kalmamalı ayrıca, sivil toplumla ilgili
politika çerçevesinin gelişiminde de yer almalıdırlar. 5) Sivil toplumun kapasitelerinin makro düzeyde
arttırılması ve ilgili diğer kavramlar (organizasyon, gelişme, stratejik planlama ve yönetim, fon
temini ve gelir yaratma vb. ile ilgili olanlar). 6) Ülkedeki sivil toplumun STK’lar için elverişsiz olan yasal
ve mali çerçevelerle ilgili olarak karşılaştıkları gereksinimlerine ve engellere karşı daha fazla hesap verme
sorumluluğu ve sorumluluk taşımak. 7) Ulusal veya uluslararası düzeyde sivil toplumu destekleyen diğer
kurumlarla iletişimin ve etkileşimin genişletilmesi. 8) Batı Balkan ülkelerinde faaliyet gösteren benzer
kurumların gelişimiyle ilgili en iyi örnekler hakkında bilgi edinmek ve bu örneklerden faydalanmak. Bir
hükümet yetkilisi olan bir başka katılımcı, yerel topluluklara erişim olanaklarının arttırılması için Ajansın
gerçekleştirdiği çalışmalara değinmiştir. Buna göre, Ajans, STK’ların Ajansın hibe programına başvuru
kuralları ve usulleri hakkında bilgi edinmeleri amacıyla 12 ilçede saha ziyareti gerçekleştirmiştir.
Bosna Hersek’te katılımcılar politikacılara baskı yapılarak, onların, işlevsel işbirliği mekanizmalarını
kabul etmelerinin sağlanmasına olan ihtiyaca değinmişlerdir. Kilit paydaşların söz konusu işbirliğinin
kalıcı faydaları hakkında sürekli olarak eğitilmeleri gereğine de değinilmiştir. Ancak önde gelen siyasi
partiler arasında siyasi meseleler üzerinde devam eden hizipleşmeler düşünüldüğünde, bu zorlu bir
mücadele olmaya mahkûmdur.
Hırvatistan’da katılımcılar, kilit paydaşlara daha fazla kesintisiz eğitim verilmesi için eğitim ihtiyacına
ek olarak, atılması gereken diğer genel adımları da tanımlamışlardır. Bu adımlar; işbirliği ve bu
mekanizmaların uygulanmasının gözlenmesi için daha etkili mekanizmaların, göstergelerin ve referans
noktalarının geliştirilmesinde daha anlamlı bir rol üstlenebilmeleri için, STK’ların ve platformların
kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla daha fazla zaman ve kaynağın kullanılmasını içermektedir.
Atılması gereken spesifik adımlarla ilgili olarak ise, bir katılımcı, Sivil Toplum Konseyinin daha şeffaf
olması ve STK’larla arasındaki iletişim kanalını iyileştirmesi gerektiğini belirtmiştir.
Makedonya’da katılımcılar atılması gereken çeşitli adımları şöyle tanımlamışlardır: 1) Birimin daha
fazla bağımsızlık kazanması ve tercihen kendi bütçesine sahip olabilmesi amacıyla, STK’lar ile İşbirliği
Biriminin hükümet teşkilatı içindeki statüsünün yükseltilmesi; 2) Birimin erişim kapsamının başkent
dışını da kapsayacak şekilde genişletilmesi; 3) stratejinin uygulanmasından sorumlu devlet memurları
arasındaki iletişimin arttırılması; 4) Sivil Toplum Konseyinin, sivil toplum stratejisinin uygulanmasından
da sorumlu olacak sektörler arası istişari bir devlet kurumu olarak kurulması; 5) yürürlükteki kurumsal
mekanizmaların tam anlamıyla uygulanmasının sağlanması için kilit paydaşların kapasitesinin
arttırılması.
32
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Karadağ’da da katılımcılar atılması gereken çeşitli adımları tanımlamışlardır. Bunlardan bazıları
yukarıda Makedonya için verilen yanıtları yansıtır niteliktedir: 1) Hükümet Ofisinin görev tanımının
daha net bir şekilde yapılması, hükümet yapısı içerisindeki konumunun yükseltilmesi ve Ofis için ayrı
bir bütçe tahsis edilmesi; 2) yürürlükteki mekanizmanın gerektiği şekilde uygulanmasını sağlamak
amacıyla (üst kademede olanlar başta olmak üzere) hükümet yetkililerinin STK’ların kapasitesinin
arttırılması; 3) yürürlükteki mekanizmaların gerektiği şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla
atılması gereken adımların belirlenmesi için (görev tanımında ve teşkilat yapısında yapılması gereken
değişiklikler dâhil) yürürlükteki mekanizmaların sürekli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi; 4)
Sivil Toplum Konseyinin operasyonlarının desteklenmesi için gerekli olan uygun bütçe tahsisatının
sağlanması
Sırbistan’da katılımcılar atılması gereken çeşitli adımları şöyle tanımlamışlardır: 1) diğer hususların yanı
sıra daha fazla yasal reform gerçekleştirilmesinin yanı sıra STK’lar için daha elverişli yasal ve mali ortamın
oluşturulması için sürekli çalışma gerektiren vatandaş katılım süreciyle ilgili meseleleri tanımlayacak
bir hükümet stratejisinin çıkartılması; 2) işbirliği mekanizmasının tam olarak kullanılabilmesi için kilit
paydaşların (hükümet yetkilileri/parlamenterler ve STK’lar) kapasitelerinin geliştirilmesi
Kosova’da katılımcılar kurumsal işbirliği mekanizmalarının oluşturulması için şu iki adımı
tanımlamışlardır: 1) STK’larla işbirliği amacıyla Başbakanlık bünyesinde bir birimin/daire başkanlığının
oluşturulması. Başbakanlık bünyesinde bir birimin/daire başkanlığının “kanun ve politikaların genel
koordinasyonundaki merkezi rolü” sebebiyle gerekli olduğu düşünülmektedir zira bu, birimin/daire
başkanlığının koordinasyon ve izleme rolünün sorunsuz bir şekilde icra edilmesini sağlayacaktır. 2)
kilit paydaşların kapasitelerinin arttırılmasına yatırım yapılması.
Türkiye’de katılımcılar STK’lar ile genel bir kurumsal işbirliği mekanizmasının oluşturulup
oluşturulmamasının belirlenmesi için konunun kamuoyu önünde tartışılması gerektiğini
belirtmişlerdir. Bununla ilgili olarak, katılımcılar ayrıca, STK’ların karar alma süreçlerinde daha geniş
bir role sahip olmalarını sağlayacak mevzuatın varlığına olan ihtiyaca da değinmişlerdir.
2.9. En iyi uygulamalara örnekler
Çeşitli ülkelerden katılımcılar yürürlükteki kurumsal mekanizmaların ve politika belgelerinin
geliştirilmesi ve uygulamasıyla ilgili en iyi uygulama örneklerini açıklamışlardır. Hırvatistan’dan bir
katılımcı, Ulusal Vakıftan ve taban örgütü niteliğindeki küçük kuruluşlara ve topluluk vakıflarına hibeler
sağlamak üzere yapılandırılmış adem-i merkeziyetçi bölgesel finansman modelinden izlenmesi gereken
iyi bir örnek olarak bahsetmiştir. Makedonya’dan katılanlar, STK’ların stratejinin hazırlanmasından
sorumlu çalışma gruplarının bir parçası olmalarını ve bu süreçte ilgili icracı bakanlıklarla birlikte
çalışmalarını sağlayan Sivil Sektörle İşbirliği Hükümet Stratejisinin çıkartılmasının önünü açan katılımcı
sürece değinmişlerdir. Bu strateji ayrıca parlamentoda oluşturulan Avrupa Birliği ile Entegrasyon
Ulusal Konseyi bünyesinde tartışılmış ve bu konuda STK’larla yoğun istişareler gerçekleştirilmiştir.
Karadağ’dan bir katılımcı Karadağ’ın Avrupa Birliği’ne katılım için düzenlenecek müzakerelere hazırlık için
hükümet tarafından oluşturulan çeşitli çalışma gruplarında STK temsilcilerine yer verilmesine değinmiştir.
Üç STK temsilcisi 23. Fasıldan (yargı ve temel insan hakları) sorumlu çalışma grubunun üyesidir; iki STK
temsilcisi de 24. Fasılla (adalet, özgürlük ve güvenlik) ilgili müzakerelerden sorumlu çalışma grubuna
üye yapılmıştır. Sırbistan’dan bir katılımcının belirttiğine göre; Nisan 2012’de gerçekleştirilen Sektörel
Sivil Toplum Kuruluşu Mekanizması (SECO) sırasında, STK’ ağının SECO etrafında geliştirilmesine ve
güçlendirilmesine ve bunların IPA planlaması ve özellikle programlaması konularında kapasitelerinin
arttırılmasına devam edilmesine karar verilmiştir. Kosova’dan bir katılımcı da Dernekler Kanunu’ndaki
değişikliklerin ve hükümet ile sivil toplum arasındaki işbirliği stratejisini hazırlama sürecinin başlatılmış
olmasının önemli birer ilk başarılı adım olarak diğer adımların arasından sıyrılabileceğini belirtmiştir.
Ocak 2013
33
Aynı Hızla Devam
34
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
V. MEVCUT İŞBİRLİĞİ/POLİTİKA
BELGELERİNE AİT KURUMSAL
MEKANİZMALARIN NASIL DAHA FAZLA
İYİLEŞTİRİLECEĞİ HAKKINDA TAVSİYELER
Yapılan araştırmaların sonuçlarına ve 7-8 Kasım 2012 arasında TACSO’nun ev sahipliği yaptığı Üsküp
bölgesel “Aynı Hızla Devam: Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Örgütleri
(STK’lar) Arasındaki İşbirliğinin İyileştirilmesi” konferansından çıkan öneri ve sonuçlara dayanarak,
halen mevcut mekanizma/politika belgelerinin uygulamaya konmasının iyileştirilmesi hakkında kilit
paydaşlara (hükümet yetkilileri, parlamenterler, STK’lar) aşağıdaki genel tavsiyeler çıkarılabilir.
Öneri 1: Kurumsal mekanizmaların düzgün şekilde uygulamaya konması için gerekli koşulların
karşılandığından emin olmak.
Başarılı olabilmek için, kurumsal işbirliği mekanizmaları, özellikle de hükümetlerin bölümlerinin/
birimlerinin/departmanlarının STK’lar ile işbirliği, aşağıdaki faktörlere bağlıdır.
••
••
••
••
••
Resmi bir görev;
Hükümet/parlamento yapısı içinde doğru bir yer;
Yeterli ve tercihen ayrı bir finansman kaynağı;
Adanmış bir liderlik;
Yetkin kadro;
Bu mekanizmalar ancak bu koşullarda istenen sonuçları verebilir.
Öneri 2: Kurumsal mekanizmaların uygulamaya konmasını izleyecek gerekli araçları geliştirmek.
Mevcut kurumsal mekanizmaların uygulamaya konmasını izlemek üzere, ilgili politika belgelerinin
uygulamaya konmasıyla ilgili elde bulunanlara benzer, uygun araçların geliştirilmesi gereklidir. Bu
durum yeni izleme araçlarının geliştirilmesinden çok halen mevcut olanların, varsa, kullanılmasını
gerektirecektir.
Öneri 3: Kapasite oluşturmakla uğraşmak.
Kilit paydaşların (hükümet yetkilileri, parlamenterler, STK’lar) yapmakta olduğu kapasite geliştirmeler
kurumsal işbirliği mekanizmalarının oluşturulması ve düzgün işleyişi için kilit konumdadır. Ortak
metodoloji, gösterge kıstaslar ve kapasite oluşturma gayretlerinin sonuçları Bölgedeki ülkelerde bu
süreci kolaylaştıracaktır.
Öneri 4: Kurumsal mekanizmaların görev ve yapı açısından üst üste binmemesini sağlamak
Faaliyet gösteren birden fazla kurumsal mekanizmanın bulunması, sivil toplumun gelişmesine
olumlu yönde etki edebilmektedir; ancak, bu durum aynı zamanda bir sorun teşkil edebilmekte ve
bu mekanizmaların sorumluluk alanlarının çakışmasına ve uygulanmalarının işlem maliyetinin yüksek
olmasına neden olabilmektedir
Ocak 2013
35
Aynı Hızla Devam
Öneri 5: Devletin STK’lar ile işbirliği hakkındaki sorumluluğunun yalnızca kurumsal mekanizmaların kurulmasıyla sona ermediğinden emin olmak.
Kurumsal işbirliği mekanizmasının kurulmasıyla diğer hükümet yetkililerinin veya parlamentonun
STK’lar ile işbirliği yapmak sorumluluğunu bırakmamalarını sağlayacak önlemler alınmalıdır. Kurumsal
mekanizmalar bu mekanizmaları aşan kamu politikasına devam eden vatandaş katılımının yerine
geçmez. Bu mekanizmalar STK’lar ile daha fazla sürdürülebilir bir ortaklık için gerekli koşulları yaratır.
Ancak, mekanizmasını düzgün bir şekilde uygulamaya konması ve gerekli ayarlamaların yapılabilmesi
için periyodik olarak gözden geçirilmesi esastır.
Öneri 6: Taban Örgütü Niteliğindeki STK’lara ulaşmak
Kurumsal işbirliği mekanizması için küçük topluluklara ve köken STK’lara uzanmak ve bunların politika
diyaloglarına katılma kapasitelerini artırmaya odaklanmak konusunda algılanmış bir gereksinim
bulunmaktadır. Daha büyük STK’lar ve ağları bu gereksinimlere hitap edilmesinde ciddi katkılarda
bulunabilir.
Öneri 7: AB ile entegrasyonun etkisini kullanmak.
AB ile entegrasyon, AB’ne tam üyelikle ilgili olarak algılanan yararlar ve zorluklar hakkında geniş
bir sosyal diyalog platformu yaratmakla, devlet/STK işbirliğinin beslenmesine ciddi bir teşvik
sağlamaktadır. Bu ise devletin “halkın sesi” olarak kapasite oluşturmaya ve STK’lar arasındaki diyaloğu
sağlamaya daha fazla yatırım yapmasını ve örgütlenmelerini desteklemesini gerektirmektedir.
Öneri 8: Sivil toplumun gelişmesine ait politika belgelerinin gerçekçi ve kanıta dayalı olmasını
sağlamak.
Devletin birbiriyle rekabet halindeki öncelikleri ve sınırlı kaynakları göz önünde bulundurulduğunda,,
kilit paydaşlar arasında sivil topluma ilişkin politika belgelerinin varmak istediği amaçların kanıtlara
dayandırılması için objektif bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacak çok sıkı halka açık tartışmalar
ve danışmalar yapılması gereklidir. Genel politika belgeleri STK’ların belli kamu çıkarları alanlarındaki
rollerinin ana hatlarını veren sektörel belgelerin yerini almaz, ancak bunlara tamamlayıcı olabilir.
Öneri 9: Tek bir çözüm her duruma uygun değildir.
Yerleşik kurumsal mekanizmaları bulunmayan veya bu mekanizmaların gelişmemiş biçimlerde olduğu
ülkelerde bu yönde daha ileri adımlar atmadan önce bu mekanizmalara sahip olmakla ilgili algılanan
faydalar, zorluklar, riskler ve maliyetler ülke genelinde zorlu bir tartışmanın yapılması gerekmektedir
Ülke modelleri ülkelerin ihtiyaç analizlerine dayalı olarak geliştirilmeli ve bu nedenle, yerel bağlam
için en uygun olacak mekanizmaların belirlenmesi görevi yerel paydaşlara düşmektedir.
Öneri 10: Bölgesel deneyimlerin paylaşılmasını teşvik etmek.
Mevcut deneyimlerin açıkça işaret ettiği üzere, yerel deneyim paylaşım kanallarının açık tutulmasında
işbirliğiyle ilgili kurumsal mekanizmaların uygulanması açısından çok yönlü faydalar bulunmaktadır.
Bu durum, diğerleri yanında, bölge ülkelerindeki paydaşların birbirlerinden öğrenmelerine, bu
mekanizmaların uygulamaya konmasında en iyi uygulamaları ve zorlukları paylaşmalarına, bu
mekanizmaların nasıl iyileştirileceğine dair ortak açılımlar başlatmalarına ve genel olarak, sonuçta bu
ülkeler arasında daha iyi bir ilişki olmasına katkıda bulunacak verimli bir işlevsel işbirliği kurmalarına
olanak sağlayacaktır.
36
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
SEÇİLMİŞ BİBLİYOGRAFİ
•• Balkan Sivil Toplum Geliştirme Ağı (BCSDN), Balkan Sivil Uygulamaları 7 – Kayıp Halka-Batı
Balkanlarda Sivil Diyaloğun Gelişmesi ve İşlevi, 2010.
•• Bullain, Nilda, ve Toftisova, Radost, “STK/Hükümet İşbirliğinde Avrupa Politikaları ve Uygulamalarının
Kıyaslı bir Analizi”, Uluslar Arası Kar Gözetmezlik Yasası Gazetesi, Cilt 7, Sayı 4, 2005.
•• Antlaşmanın Sesi, “Antlaşma Nasıl Yazılmıştı?”
•• Golubović, Dragan, Anđelković Branka: “Hükümetle Sivil Toplum Arasında İşbirliği üzerine Kurumsal
Mekanizma: Sırbistan İçin Kıyaslamalı Deneyimler ve Tavsiyeler, (Sırbistan hükümeti tarafından
hazırlatılmış olup, Sırpça dilinde de mevcuttur), Belgrad, 2009.
•• Golubović Dragan: “Vatandaşların Kamu Politikasına Katılımını Sağlayacak bir Politika: İlgili Önemli
Hususların bir Kısmının Kısa Tanımı”, Uluslar Arası Kar Gözetmezlik Yasası Gazetesi, Cilt 12, Sayı 4,
Kasım 2010.
•• GTZ: Arnavutlukta Sivil Toplumun ve Demokratik Yapıların Güçlendirilmesi - Öğrenilen Dersler, 2010.
•• Hadzi-Miceva, Katerina, “Macaristan, Estonya ve Hırvatistan Hükümet/STK İşbirliği için Hukuki ve
Kurumsal Mekanizmalar”- “Organizacje pozarządowe. Dialog obywatelski. Polityka państwa,”
Editör Marek Rymsza, Kamu İşleri Enstitüsü tarafından yayınlanmıştır, Polonya, 2007.
•• Hadzi-Miceva Evans, Katerina, “Sivil Toplum Gelişmesini Destekleyen Politika Belgeleri ve İrtibat
Bürolarının Uygulamaya Konması Üzerine Avrupa Uygulamaları” ECNL/ ICNL, 2009.
•• Hartay, Eszter, “Batı Balkan Ülkelerinde ve AB Üye Ülkelerinde Vatandaş Katılımı için En İyi Uygulamalar”,
ECNL ve KCSF, 2011.
•• Hartay, Eszter ve Hadzi-Miceva-Evans Katerina, “Sivil Toplum Vakıfları ve Fonlarının Kıyaslı bir
Analizi”, ICNL / ECNL, 2012.
•• ICNL ve ECNL, Gönüllülük Yasalarının ve Politikalarının Yazılması ve Uygulamaya Konması – Bir
Rehberlik notu, Birleşmiş Milletler Gönüllüleri tarafından hazırlatılmıştır, 2011.
•• ICNL ve ECNL, 2001’den bu yana Gönüllüleri Etkileyen Yasalar ve Uygulamalar, Birleşmiş Milletler
Gönüllüleri tarafından hazırlatılmıştır, 2009.
•• Kosovar Sivil Toplum Vakfı, “Ülke Raporu: Kosova”, Batı Balkanlar Avrupası Üzerine-Bölgesel Sivil
Toplum Konferansı için Hazırlanmıştır, 26-28 September 2012, Zadar, Hırvatistan.
•• Nuredinovska, Emina ve Hadzi-Miceva Evans, Katerina, “Sektörler Arası Kurumlarda Sivil Toplum
Örgütlerinin Seçim Ölçütleri ve Süreçleri, OSCE, MCIC, ECNL, Skopje, 2011
•• Makedonya Cumhuriyeti, STK’lar ile İşbirliği Üzerine Hükümet Birimi, Rapor: “Sivil Sektörle Hükümet
İşbirliği Bölgesel Konferansı”, 2008.
•• Sırbistan Cumhuriyeti, Sivil Toplumla İşbirliği Ofisi, “Değişiklik İçin Ortaklık Bölgesel Konferansından
Sonuçlar ve Tavsiyeler: Batı Balkanlar ve Türkiye Sivil Toplumları ve Hükümetleri”, 2012.
Ocak 2013
37
Aynı Hızla Devam
•• Toftisova, Radost, “STK-Hükümet İşbirliği Politika Belgelerinin Uygulamaya Konması: Öğrenilen
Dersler”, IJNL, cilt 8, sayı 1.
•• Sterlve, Bill ve Rizova, Galina, “Sivil Toplum Örgütleri, Batı Balkanlar ve Türkiye’de kapasiteler: Sekiz
Ülkede STK gereksinimlerinin Kıyaslı bir Özeti”, TACSO, 2010.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Arnavutluk, 2011.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Bosna-Hersek, 2010.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Hırvatistan, 2011.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Eski Makedonya Yugoslav Cumhuriyeti, 2011.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Kosova, 2011.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Karadağ, 2011.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Sırbistan, 2011.
•• TACSO İhtiyaç Değerlendirme Raporu, Türkiye, 2011.
•• UNDP 2008 “Türkiye de Mevzuat Çıkarılmasında Sivil Katılım Projesi”, mevzuat süreçlerine
vatandaşların katılımı üzerine.
•• USAID, 2011 “Merkezi ve Doğu Avrupa ve Avrasyada STK Sürdürülebilirlik Endeksi”
İlgili Belgeler:
Arnavutluk
•• Kapsamlı Yıllık Rapor 2010 – Arnavutlukta Sivil Toplum Desteği ve Sivil Toplum Örgütleri Finansman
Ajansının Organizasyonu ve İşleyişi”, 2010.
•• Açık Hükümet Katılımı Açılımı Eylem Planı, Nisan 2012.
Bosna-Hersek
•• Bosna-Hersek Bakanlar Kurulu ile Sivil Toplum Arasında Antlaşma.
Hırvatistan
•• Hırvatistan Cumhuriyetinde Hükümetle Sivil Toplum, Kar Amaçsız Sektör Arasında İşbirliği
Programı.
•• Sivil Toplum Gelişmesi için Yapıcı bir Ortamın Yaratılması için Ulusal Strateji (2012-2016).
•• Hırvatistan Cumhuriyetinde 2012-2013 Döneminde Açık Hükümet Katılımı Açılımının Uygulamaya
Konması için Eylem Planı
•• Ulusal Sivil Toplum Geliştirme Vakfı, 2008-2011 Stratejik Eylem Planı.
Makedonya
•• Hükümetin Sivil Sektörle İşbirliği Stratejisi (2012-2017).
•• Açık Hükümet Katılımı Eylem Planı 2012.
Kosova
•• Kosova Hükümetiyle Sivil Toplum Arasında İşbirliği Tezkeresi (CiviKos Platformu tarafından temsil
edilmektedir), 2007.
38
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Karadağ
•• Karadağ Parlamentosu ile STK’lar Arasında Demokratikleşme ve İnsan Hakları Alanında İşbirliği
Tezkeresi, 2011
•• Hükümetin Sivil Toplum Örgütleriyle İşbirliği Stratejisi (2009-2011).
•• Açık Hükümet Katılımı Karadağ Eylem Planı
Sırbistan
•• Hükümet Avrupa Entegrasyon Ofisiyle STK’lar arasında İşbirliği Tezkeresi, 2006
•• Gelişme Yardım Planlaması Alanında Sivil Toplum Örgütleriyle İşbirliği Programı; Özellikle KatılımÖncesi Yardım Vasıtalarının Programlanması ve İzlenmesi, 2011
Türkiye
•• Açık Hükümet Katılımı Türkiye Ulusal Eylem Planı
Yararlı bağlantılar:
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
••
Sivil Toplum Bakanlığı, Bosna-Hersek: http://www.mpr.gov.ba/ministarstvo/organizacija/?id=436.
Hırvatistan’da STK’larla İşbirliği Hükümet Ofisi: http://www.uzuvrh.hr/defaulteng.aspx.
Hırvatistan Sivil Toplum Gelişimi Ulusal Vakfı : http://zaklada.Sivilnodrustvo.hr.
Hırvatistan Sivil Toplum Geliştirme Konseyi: http://www.uzuvrh.hr/stranica.aspx?pageID=38.
Makedonya’da Sivil Toplum Örgütleriyle İşbirliği Birimi: http://nvosorabotka.gov.mk/.
Karadağ Hükümeti, STK’larla İşbirliği Ofisi: http://www.gsv.gov.me/sekretarijat/Kancelarija_za_
saradnju_s_NVO.
Karadağ Hükümet ve Sivil Toplum Örgütleri Arasında İşbirliği Konseyi: http://www.gov.me/
naslovna/Savjetodavna_tijela/Savjet_za_saradnju_Vlade_Crne_Gore_i_nevladinih_or/.
Sırbistan STK’larla İşbirliği Ofisi: http://Sivilnodrustvo.gov.rs/.
Kosova İyi Yönetim Ofisi: http://www.humanrights-ks.org/.
Kosova STK Tescil ve İrtibat Bölümü: http://map.rks-gov.net/sq/.
Arnavutluk Sivil Toplumu Destek Ajansı: http://www.amshc.gov.al/web/.
Türkiye İç İşleri Bakanlığı, Dernekler Bölümü: http://www.dernekler.gov.tr/.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Türkiye: http://www.vgm.gov.tr/sayfa.aspx?Id=78.
Komisyondan Avrupa Parlamentosuna ve Konseyine İletişim: Genişleme Stratejisi ve Ana Zorluklar:
2007-2008, COM(2007) 663: http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2007/nov/
Stratejisi_paper_en.pdf.
Komisyondan Avrupa Parlamentosuna ve Konseyine İletişim: Batı Balkanlar: Avrupa
Perspektifinin İyileştirilmesi SEC (2008) 288. http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2008/
november/tradoc_141300.pdf.
Açık Hükümet Katılımı: http://www.opengovpartnership.org/.
Ocak 2013
39
Aynı Hızla Devam
40
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Ek I:
Cevaplayacaklara Gönderilen Anket
Giriş: Bu Ankette Kullanılan Önemli Terimlerin Anlamları
Hükümet/Parlamento ile Sivil Toplum Örgütleri (STK) arasında işbirliği kurumsal Mekanizması terimi
birincil görevi, ilgili yasalar, yönetmelikler ve kararlarda tanılandığı şekliyle, hükümet/parlamento
ile sivil toplum örgütleri (STK’lar) arasındaki işbirliğini geliştirip desteklemek olan ve hükümete/
parlamentoya bağlı belli bir hükümet/parlamento kuruluşu ya da görevlendirdiği şahıs anlamındadır.
Buna, aşağıdakiler de dahil olup, bununla sınırlı değildir: Hükümet STK işbirliği ofisi; Hükümet sivil
toplum konseyi, veya benzeri sektörler-arası danışmanlık kuruluşları, görevli çeşitli bakanlıklardaki
veya parlamentodaki temas kişileri; sivil toplum kamu vakıfları vs.
Gayri resmi işbirliği mekanizması terimi hükümet/parlamento ile STK’lar arasındaki, yasalar veya
diğer hukuki yollarla düzenlenmesi gerekmeyen, ancak bu işbirliğini düzenleyecek özel vasıtaların
yokluğuna rağmen kendiliğinden gelişmiş iyi işbirliği uygulamaları anlamındadır. Örneğin, yetkili bir
bakanlığın çevresel koruma STK’larıyla başlattığı ve bu danışmaların yasalarca zorunlu veya gerekli
kılınmadığı halde yapılan düzenli danışmalar gibi.
Politika belgeleri terimi STK’lar için etkinleştirici bir ortam yaratılmasıyla ilgili olarak hükümetin sivil
toplum ve diğer stratejiler üzerine politika belgeleri anlamındadır (antlaşmalar, anlaşma tezkereleri,
vatandaşların kamu politikasına katılımı yasası vs.)
1) Ülkenizde hükümetle STK’lar arasında devlet düzeyinde kurumsal bir işbirliği
mekanizması veya sivil toplum üzerine her hangi bir politika belgesi varmıdır?
a) Hükümet STK’larla işbirliği ofisi; b) Sivil toplum veya diğer danışmanlık kurumlarıyla ilgili
hükümet konseyi; c) görevli bakanlıklarla temas kişileri, d) parlamentoyla temas kişileri, e) Ulusal
sivil toplum vakfı, f ) Hükümet/parlamento ile STK’lar arasında işbirliği üzerine devlet düzeyinde
bir antlaşma, g) Hükümet/parlamento ile STK’lar arasında işbirliği üzerine devlet düzeyinde bir
strateji, h) Sivil toplum gelişim stratejisi, (i) diğer (lütfen açıklayınız).
2)Lütfen bu mekanizma ve politikaların ne zaman geliştirildiğini belirtip işbirliği
mekanizmalarının kurulmasının veya politika belgelerinin geliştirilmesinin altında yatan
nedenleri kısaca açıklayınız.
3) Kurumsal mekanizmaların veya politika belgelerinin çıkarılmasına yol açan süreç neydi?
4)
Şu ana kadar Kurumsal mekanizmalarının veya politika belgelerinin algılanılan en büyük
başarıları neler olmuştur?
Ocak 2013
41
Aynı Hızla Devam
5) İşbirliği kurumsal mekanizmalarının ve politika belgelerinin uygulamaya konmasında
algılanan en büyük zorluklar neler olmuştur?
6) AB ile entegrasyon süreci İşbirliği kurumsal mekanizmalarının kurulması ve işlemesinde
hangi rolü, varsa, oynamıştır?
7) İşbirliği kurumsal mekanizmaları AB entegrasyonunda nasıl bir rol oynamıştır?
8) İşbirliği kurumsal mekanizmaları ve politika belgeleri hükümet, parlamento, görevli
bakanlıklar ve STK’lar arasındaki işbirliğini olumlu mu yoksa olumsuz mu etkilemiştir
veya bu etki önemsiz mi olmuştur?
9) İşbirliği kurumsal mekanizmaları ve politika belgelerinin uygulamaya konmasını
izleyecek mevcut bir araç veya model var mıdır?
10)Mevcut İşbirliği kurumsal mekanizmaları ve politika belgelerinin daha iyi işlemesini
sağlamak için hangi adımlar atılmalıdır?
11)Sivil toplumun isteyebileceği belli İşbirliği kurumsal mekanizmaları ve politika
belgeleri bulunmayan ülkeler için, bu gibi mekanizmaların veya politika belgelerinin
hazırlanmammış olmasının temel nedenleri nelerdir?
12) İşbirliği kurumsal mekanizmaları ve politika belgeleri yokluğunda hükümet/parlamento
ile STK’lar arasında resmi olmayan, veya bu bağlamda, işbirliği kurumsal mekanizmalarına
ilave, işbirliği mekanizmaları (iyi uygulamalar) varmıdır,
13)Ülkenizde kurumsal veya gayri resmi işbirliği mekanizmaları sonucu diğerleriyle
paylaşmak isteyebileceğiniz en başarılı işbirliği örnekleri nelerdir?
42
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Ek II:
Anketi cevaplayanlar
Adı ve Soyadı
Kurum/Kuruluş
ARNAVUTLUK
1
Genci Pasko
TACSO Arnavutluk Ofisi
2
Olsi Dekovi
Avrupa Konseyi
3
Rudi Bobrati
Sivil Toplum Destek Ajansı
4
Eleni Jajcari
Ben, Kadın Derneği
5
Entela Lako
UNDP Arnavutluk
6
Mihallaq Qirjo
REC- Bölgesel Çevre Merkezi
7
Petrit Dobi
RASP – Kırsal Birlik Destek Programı
8
Sinan Tafaj
Kör İnsanlar Derneği
9
Fabiola Laco
Arnavutlukn Kadınları için Fayda
10
Ermelinda Mahmutaj
EDEN Merkezi
11
Jonuz Kola
ALB -AID Kukes
12
Adriana Kasa
Tjeter vizion Elbasan
13
Eriza Yzeiraj
Dünya Vizyonu
14
Altin Hazizaj
CRCA - Arnavutluk Çocuk İnsan Hakları Merkezi
15
Gent Puto
Avrupa Merkezi
16
Edlira Cepani
Kadınlar Ağı
17
Danjela Collaku
Uluslar Arası Şeffaflık Arnavutluk
Ocak 2013
43
Aynı Hızla Devam
Adı ve Soyadı
Kurum/Kuruluş
BOSNA-HERSEK
1.
Slavica Drašković
TACSO Bosna-Hersek Ofisi
2.
Ranka Ninkovic Papic
Fondacija za socijalno uključivanje u BiH
3.
Amra Seleskovic
VESTA
4.
Elizabeta Lukacevic
Biro za ljudska prava Tuzla
5.
Sanja Stanic
VIKTORIJA
6.
Miodrag Dakic
Centar za zivotnu sredinu
7.
Suvad Zahirovic
IC LOTOS
8.
Milena Savic
CIPP
9.
Niko Grubesic
Ministarstvo pravde BiH
10.
Dzemal Hodzic
AB’nin BiH Delegasyonu
11.
Sadeta Skaljic
Minstarstvo pravde BiH
HIRVATİSTAN
1.
Aida Bagić
TACSO Hırvatistan Ofisi
2.
Nikša Alfirević
Ekonomi Fakültesi, Split
3.
Mario Bajkuša
Öğrenimde Özgürlük Forumu
4.
Svera Benčić
Barış Araştırmaları Merkezi
5.
Milan Bijelić
MI Derneği
6.
Daniela Jovanova Ivanković
Yeşil Eylem
7.
Branka Kaselj
Topluluk Kurumu Slagalica
8.
Željka Leljak Gracin
Yeşil Eylem
9.
Slađana Novota
SMART Sivil Toplum Kalkınma Derneği
10.
Svera Pernar
Hükümet STK’larla İşbirliği Ofisi
11.
Lejla Šehić Relić
Gönüllüler Merkezi Osijek
12.
Nikolina Svalina
Bapımsız Uzman
KOSOVA
1.
Ardita Metaj-Dika
TACSO Kosova Ofisi
2.
Taulant Hoxha
Kosovar Sivil Toplum Vakfı
3.
Afrim Maliqi
HVEIKOS
4.
Valdete Idrizi
CIVIKOS Platform PVPT Merkezi
5.
Hamijete Dedolli
İnsan Trafiğini önlame ve Kurbanlarını Koruma Merkezi
6.
Leon Malazogu
Kalkınma için Demokrasi
7.
Bekim Blakaj
İnsancıl Hukuk Merkezi
8.
Veton Mujaj
Syri i Vizionit
9.
Alban Muriqi
Kosova İşkence Kurbanları Rehabilitasyon Merkezi
10.
Shqipe Pantina
Politika ve Avukatlık Merkezi
44
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Adı ve Soyadı
Kurum/Kuruluş
MAKEDONYA
1.
Suncica Sazdovska
TACSO Makedonya Ofisi
2.
Suzana Nikodijevic Filiposka
Hükümet Genel Sekreterliği
3.
Suncica Sazdovska
TACSO Makedonyan Ofisi
4.
Emina Nuredinoska
Makedonya Uluslar Arası İşbirliği Merkezi
5.
Boris Sarkovski
Yerel Topluluk Kalkınma Vakfı, Stip
6.
Igor Tasevski
Sivil Açılımlar Merkezi, Prilep
7.
Zoran Ilieski
Gençlik Koalisyonu SEGA
8.
Tanja Hafner Ademi
Balkan Sivil Toplum Kalkınma ağı
KARADAĞ
1.
Goran Djurović
TACSO Karadağ Ofisi
2.
Aleksvear Perović
STK Ozon
3.
Aleksvera Gligorović
STK Demokratik Refah Derneği
4.
Danka Latković
Government STK’larla İşbirliği Ofisi
5.
Ljupka Kovačević
NGO Anima
6.
Mikan Medenica
NGO Natura
7.
Petar Djukanovic
STK Sivil Öğrenim
8.
Ana Novakovic
Civil Toplum Örgütleri Kalkınma Merkezi
9.
Marina Vujačić
Karadağ Engelli Gençler Derneği
10.
Milan Šaranović
Ayrım Karşıtlı Merkezi “Ekvista”
11.
Marko Sošić
Institute Alternative
SIRBİSTAN
1.
Zorica Rašković
TACSO Sırbistan Ofisi
2.
Milena Banovic
Hükümet Sivil Toplumla İşbirliği Ofisi
3.
Milica Markovic Tomic
Sırbistan Avrupa Entegrasyon Ofisi
4.
Gorana Odanovic
CSO Belgrade güvenlik politikası Merkezi
5.
Vesna Piperski Tucakov
Bölgeler-arası İşbirliği Yerel Kendini Yönetim Bölge
Sekreterliği
6.
Dejan Milosevic
CSO Protecta
7.
Jasmina Mikovic
CSO Praxis
8.
Endre Balasa
Backa Topola Belediyesi
9.
Ivan Grujic
CSO Eğitim Merkezi
10.
Dubravka Velat
CSO Sivil Açılımı
Ocak 2013
45
Aynı Hızla Devam
Adı ve Soyadı
Kurum/Kuruluş
TÜRKİYE
1.
Neslihan Ozgunes Oktem
TACSO Türkiye Ofisi
2.
Mustafa Yardımcı, Özer Kaya
(Odak Gurubu Toplantısı)
İç İşleri bakanlığı, Dernekler Şubesi,
3.
Yasin Yılmaz, Nazmi Cihat Gök
(Odak Gurubu Toplantısı)
İç İşleri bakanlığı Ab ve Dış İşleri Şubesi
4.
Ege Erkoçak, Gürhan Demirel, Sinem
İçöz
(Odak Gurubu Toplantısı)
Avrupa Birliği Bakanlığı, Politik İşler ve Proje Yönetimi
Şubeleri
5.
Günal Seyit
(Odak Gurubu Toplantısı)
YASADER – Yasama Derneği
6.
Ali Maskan
(Odak Gurubu Toplantısı)
TIKA – Turkish Başbakanlık İşbirliği ve Koordinasyon
Ajansı
7.
Kazım Çavuşoğlu
(Odak Gurubu Toplantısı)
Dış İşleri Bakanlığı, Balkan Ülkeleri Politik İşleri Şubesi
8.
Ersin Kaya
(Odak Gurubu Toplantısı)
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
9.
Deniz Göle
(Odak Gurubu Toplantısı)
Kalkınma Bakanlığı
10.
Gazali Çiçek, Mesut Aşçı
(Odak Gurubu Toplantısı)
Başbakanlık Yabancı Ülkelrdeki Türkler ve İlgili
Topluluklar Başkanlığı
11
Basak Ersen
TUSEV
46
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Arnavutluk
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Arnavutluk – Klodjan Seferaj (Strateji ve Bağışcı Koordinasyon Bölümü,
DSDC) Diana Culi (Bağımsız STK Forumu), Envina Xhemi (Turizm, Kültür,
Gençlik ve Spor Bakanlığı), Nertil Guri (Arnavutluk Körler Derneği), Aferdita
Selimaj (Arnavutluk Kamu Radyo ve Televizyonu/Radyosu, Tirana).
Tarihçe Notu:
Arnavutluk Hükümeti yakın zamanlarda Ülkenin Avrupa’ya entegrasyon
sürecine yararlı olması için Sivil Toplumla işbirliğini teşvik ve konsolide
etmeye yönelik önemli bir seri açılım başlatmıştır.
2009 yılında, GTZ tarafından finanse edilen ve hükümetin Sivil Toplumla işbirliğine desteğini
güçlendirecek iki yıllık bir proje sonucu, Arnavutluk Hükümeti Sivil Toplum Destek Ajansını (ASCS)
kurmuştur. Bu çerçevede, hükümetle sivil toplum arasındaki işbirliğiyle ilgili bir politik belgenin, yani
“Sivil Toplum Tüzüğünün”, kaleme alınışı hükümetin sivil toplumla yakın işbirliği içinde başlattığı
bir ürün olmuştur. Tüzüğün kaleme alınması uzun bir danışma sürecinden geçmiş ve bu amaçla
düzenlenen sekiz adet bölgesel ve ulusal toplantıda Arnavutluk genelindeki 230 kurumun rızasına
dayalı onayı ve katılımıyla gerçekleşmiştir.
Bu belge hükümetle sivil toplum arasında işbirliği konusunda çok önemli bir platformu temsil etmekte
olup, bu işbirliğinin prensipleri ve mekanizmalarıyla ilişkinin karşılıklı bazda kurumsallaştırılmasını
ortaya koymaktadır. Bunun amacı STK/hükümet ilişkilerini düzenlemektir. Şu anda ACSC İnternet
sitesine kamuya açıklanmış olup çeşitli nedenlerle buna gönderi yapmak isteyen STK’lar tarafından
kullanılabilecektir. Ancak bu politik belge STK yasama reformları için de, daha sonra hükümet
tarafından onaylanan ve halen parlamentoda beklemekte olan bir yol haritası belirlemektedir.
Ocak 2013
47
Aynı Hızla Devam
Taahhüt No. 1
Atölye katılımcıları Sivil Toplum Tüzüğünün 2013 Kasımına kadar onaylanarak parlamentodan
geçmesini sağlamayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası: DSDC
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Strateji ve Bağışçı Koordinasyon Bölümü/
Bakanlar Konseyi,
Parlamenterler, STK koalisyonları, Medya
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Gerçekçi ve objektif bir sonuç almak için
Bu devam eden bir süreç olup,
bu aktörler halen bunun parçası
durumundadır. Lobiler, bilgilendirme
vs. yoluyla ivmeyi devam ettireceğiz.
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Kuruluşların ve
parlamenterlerin
sürecin ilerletilmesi
ve tüzüğün kabulü
gereği konusunun
hatırlatılması ve bu
konudaki bilincinin
artırılması
STK’lar, DSDC
Yuvarlak masalar
STK’lar, DSDC
Parlamenterlere lobi
faaliyetleri
STK’lar, DSDC
Ay
1
2
•
•
3
4
5
6
7
•
•
•
•
•
•
•
•
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Kişi/kurum/kuruluş adı
48
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Arnavutluk – Klodjan Seferaj (Strateji ve Bağışcı Koordinasyon Bölümü,
DSDC) Diana Culi (Bağımsız STK Forumu), Envina Xhemi (Turizm, Kültür,
Gençlik ve Spor Bakanlığı), Nertil Guri (Arnavutluk Körler Derneği), Aferdita
Selimaj (Arnavutluk Kamu Radyo ve Televizyonu/Radyosu, Tirana).
Tarihçe Notu::
Eylem planı bu konu üzerinde çalışan Arnavutluk STK koalisyonu ve
Arnavutluk Sosyal İşler Bakanlığı tarafından önerilen sosyal girişimler
yasa taslağının parlamentoda onaylanmasıdır. Cinsiyet perspektifi
açısından detaylandırılıp gözden geçirilen bu plan Arnavutluk sosyal
işletmeler sektörünün gelişmesi bakımından son derece önemlidir.
Taahhüt No. 2
Atölye katılımcıları Sosyal Girişimler Yasası, Sektörel İstihdam Stratejileri ve İş Kanunundan yola çıkan
tüm mevzuatla ilgili olarak 2013 Kasımına kadar STK’lar ve görevli bakanlıklarla cinsiyet perspektifi
açısından danışmalar yapılmasını taahhüt etmektedir.
Odak Noktası: Djana Culi
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Kadın Koalisyonları
Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, Fırsat
eşitliği
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Çünkü bu alanda uzmandırlar
Toplantılar vasıtasıyla ilgili tüm
paydaşlara verilecek tavsiyeler ve
somut eylemlerle.
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Mevcut mevzuatın
analizi
Kadın Koalisyonları
İlgili mevzuat için tüm
paydaşlara cinsiyet
perspektifi açısından
tavsiyeler vermek
Kadın Koalisyonları
Çalışma Bakanlığı,
Medya
Ocak 2013
Ay
1
2
3
4
5
6
7
8
9
•
•
•
•
•
•
•
•
•
10
11
12
•
•
•
49
Aynı Hızla Devam
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Türkiye’den kurumlar paylaşımla
ilgilenmektedir
Sosyal girişimcilik üzerine bilgi ve deneyim
Deneyimlerin paylaşılması
Ortaklık
Avrupa’da bu süreci daha önce destekleyen
kadın koalisyonları mevcut olup buna da
destek vereceklerdir.
Teknik yardım, uzmanlık
Arnavutluk kadın koalisyonlarıyla
halen ortaklık içinde.
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Arnavutluk – Klodjan Seferaj (Strateji ve Bağışcı Koordinasyon Bölümü,
DSDC) Diana Culi (Bağımsız STK Forumu), Envina Xhemi (Turizm, Kültür,
Gençlik ve Spor Bakanlığı - MTKRS), Nertil Guri (Arnavutluk Körler Derneği),
Aferdita Selimaj (Arnavutluk Kamu Radyo ve Televizyonu/Radyosu, Tirana)
Tarihçe Notu::
Turizm, Kültür, Gençlik ve Spor Bakanlığı (MTKRS) halen mevcut Ulusal
Gençlik Stratejisinin gözden geçiri sürecini başlatmış olup, süreci
izlemektedir. En iyi sonuçlara ulaşmak için, tüm paydaşlarla, özellikle
de STK’lar ile daha geniş bir danışma süreci gereklidir. Bu bakımdan,
stratejinin gözden geçirilmesi tüm gençlik STK’ları için bir gereksinim
olan Gençlik Yasasının hazırlanmasına yol açacaktır. Bu çerçevede, süreç
halen başlamış olduğundan, TACSO Arnavutluk Ofisi süreci desteklemekte
ve kolaylaştırmaktadır. Ayrıca, bu süreç 2013-2020 Ulusal Stratejisinin
başlatılması için de temel yapıyı oluşturacak olup, gözden geçiri prosedürleri
aynı şekilde Yeni Stratejinin kaleme alınması içinde kullanılacaktır.
Taahhüt No. 3
Atölye katılımcıları 2007-2013 Ulusal Gençlik Stratejisini ve perspektiflerini 2013 Kasımına kadar tüm
gençlik STK’ları ile işbirliği içinde Gençlik Yasasının hazırlanması üzerine görüşmeler başlatarak gözden
geçirmeyi taahhüt etmektedir.
Odak Noktası: Envina Xhemi - MTKRS
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
MTKRS Bakanlığı
Gençlik STK’ları
Avrupa Konseyi
TACSO Arnavutluk
Medya
Arnavutluk’taki diğer uluslar arası
kuruluşlar
50
Neden ilgilenmeliler?
Mevcut stratejinin etkileri üzerine
düşünmek.
Öğrenilen derslere bakmak.
İlgili gençlik yasasını hazırlamak
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Bilgilendirme, danışmalar, medya
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
3
•
•
Durum analizi
MTKRS, gençlik STK’ları
ve ağları
•
Bilgilendirme
oturumları
MTKRS, gençlik STK’ları
ve ağları
•
•
STK/yuvarlak masa/
konferanslarla danışma
toplantılarının
yapılması ve
koordinasyonu
MTKRS, gençlik STK’ları
ve ağları, TACSO
Arnavutluk
•
•
4
5
6
•
•
7
8
•
9
10
11
•
12
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Deneyim paylaşma oturumlarına
dayanarak Kosova ve Sırbistan süreci
destekleyecek mekanizmaları iyi bir
şekilde oturtmuştur. Türkiye’de izleme
sürecine ilgi göstermiştir.
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
Deneyimlerin paylaşımı, iş bilgisi (knowhow)
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Ağ oluşturma
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Arnavutluk – Klodjan Seferaj (Strateji ve Bağışcı Koordinasyon Bölümü,
DSDC) Diana Culi (Bağımsız STK Forumu), Envina Xhemi (Turizm,
Kültür, Gençlik ve Spor Bakanlığı, MTKRS), Nertil Guri (Arnavutluk Körler
Derneği), Aferdita Selimaj (Arnavutluk Kamu Radyo ve Televizyonu/
Radyosu, Tirana).
Tarihçe Notu:
Arnavutluk Hükümeti 2007-2013 Ulusal Kalkınma ve Entegrasyon
Stratejisini (NSDI) gözden geçirme sürecinde olup, 2013-2020 dönemi
için yeni NSDI taslağını hazırlamaktadır. Ayrıca, MTKRS açısından yeni
NSDI’ya dahil etmek üzere tüm bakanlıklardan da girdi toplamaktadır.
2011 Aralık ayında Baş Bakanın başkanlık ettiği Stratejik Planlama Komitesi, politika yapmakta
en yüksek karar verici yapı olarak, 2013-2020 Ulusal Kalkınma ve Entegrasyon Stratejisi için taslak
hazırlama sürecini ve metodolojisini onaylamıştır.
2013-2020 Ulusal Kalkınma ve Entegrasyon Stratejisi, mevcut 2007-2013 NSDI gibi, ülke için temel
bir stratejik belge olup, sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınma ile Avrupa Birliğine entegrasyon
perspektifini tek bir stratejik belgede bir araya getirmektedir (Taslağı sektörel ve çapraz kesitli
stratejiler dahil, tüm ilgili guruplarla uzun bir danışma sürecinden geçmiştir). Bu belge orta vadeli bütçe
programlanmasına (MTBP) rehberlik edecek tüm strateji ve politikaların bir sentezi olacaktır. Buna
ayrıca Arnavutluk Hükümetinin ülkenin Avrupa Birliğine tam entegrasyona yönelik olarak yapacağı
Ocak 2013
51
Aynı Hızla Devam
tüm önemli reformlar da dahil edilecektir. Bu arada, bu strateji politik öncelikleri, orta vadeli bütçe
programını, bağışçı finansmanının, özellikle de 2013-2020 dönemi için AB finansman programının
(IPA), tasarımı ve yönlendirilmesinin belirlenmesinde temel belge olarak görev yapacaktır.
2013-2020 NSDI’sının hazırlanması ve kaleme alınması sektörel ve çapraz kesitli stratejilerin bir sentezi
olacaktır. Sektörel ve çapraz kesitli stratejilerin kaliteli ve zamanında hazırlanması görevli bakanlıklara
emanet edilmiştir.
Bağışçı stratejilerinin veya işbirliği programlarının, BM ile en son UN 2012-2016 Yeni İşbirliği Programı
Bir’in STK’ların uzmanlık sahalarında deneyimlerine dayanarak geliştirilmesinde olduğu gibi, Sivil
Toplumla danışma içinde geliştirildiğinden bahsetmekte önemli olacaktır. Aynı uygulama AB, İsveç,
İsviçre ve diğer bağışçılar tarafında da geniş ölçüde izlenmiştir.
Taahhüt No. 4
Atölye katılımcıları Ulusal Kalkınma ve Entegrasyon Stratejisinin gözden geçirilmesi ve Yeni 2013-2020
dönemi NSDI’sının kaleme alınması sürecinde 20123 Kasımına kadar STK’larla katılımcı bir yaklaşım
sağlamayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası: DSDS, MTKRS
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Ülkenin önceliklerini en iyi şekilde
yansıtmak için
DSDC
Tüm bakanlıklar
STK’lar
Medya
Bağışçılar
Süreç tüm paydaşlar arasında
koordinasyon ve bilgi paylaşımı içinde
devam edecektir.
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Sivil toplum
perspektifini yansıtmak
üzere bakanlıklar ve
STK’lar ile danışmalar
DSDC, MTKRS
Uygulamaya koyma
sürecini takip etmek
için yuvarlak masa
toplantıları
DSDC, MTKRS
52
Ay
1
2
3
4
•
•
•
•
5
•
6
7
8
•
9
10
•
11
12
•
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Önümüzdeki 2-3 yıl içinde standartları ve ortaklıkları/iletişimi iyileştirecek
taslak fikirler:
Ülke Adı:
Fikir
ARNAVUTLUK Kültür Stratejisi
Gerekli ilave kaynaklar
Gerekli ilave destek
Ocak 2013
Neler?
Kimden?
Arnavutluk Kültür ve Turizm
Stratejisinin tasarımı için
danışma süreci ve danışma
belgesi.
Bölgedeki modellerin
araştırılması
Turizm, Kültür Gençlik ve Spor Bakanlığı dahilinde Kültür Politikası
Bölümü ve Turizm Bölümü. .
Görevli Bakanlıklar: (Maliye Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Eğitim ve
Bilim Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı vs.)
Sivil Toplum Kuruluşları; Arnavutluk Ticaret Odası, Heritage
Patrimony Enstitüsü, kamu ve özel sektör üniversiteleri, Sanat
Akademisi, akademik kadrolar.
Kültür ve Turizm Stratejisinin
tasarımı ve yasa taslağının
tüm paydaşlara sunumu.
Arnavutluk’taki uluslar arası bağışçı ve destek kurumları: kültürel
kuruluşlar, yerel karar organları: belediyeler, bölgeler, vilayetler.
Balkan bölgesinden daha önceden deneyim sahibi iş arkadaşları ve
uzmanlar.
Stratejinin Arnavutluk
Parlamentosunda
onaylanması için lobi
çalışmaları
Turizm, Kültür Gençlik ve Spor Bakanlığı. Parlamento Kültür, Medya
ve Eğitim Komitesi
53
Aynı Hızla Devam
Önümüzdeki 2-3 yıl içinde standartları ve ortaklıkları/iletişimi iyileştirecek
taslak fikirler:
Ülke Adı:
Fikir
ARNAVUTLUK GENÇLİK YASASI
Gerekli ilave kaynaklar
Gerekli ilave destek
54
Neler?
Kimden?
Arnavutluk Gençlik Yasasının
tasarımı için danışma süreci
ve danışma belgesi.
Bölgedeki modellerin
araştırılması
Turizm, Kültür Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Politikası bölümü.
Görevli Bakanlıklar: (Çalışma, Sosyal İşler ve Fırsat Eşitliği Bakanlığı,
Eğitim ve Bilim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı vs.
Sivil Toplum Kuruluşları.
Gençlik Yasasının tasarımı
ve yasa taslağının tüm
paydaşlara sunumu..
Arnavutluk’taki uluslar arası bağışçı ve destek kurumları:
Bölgede aynı süreci yaşamış iş arkadaşları ve uzmanlar.
Gençlik Yasasının Arnavutluk
Parlamentosunda
onaylanması için lobi
çalışmaları.
Turizm, Kültür Gençlik ve Spor Bakanlığı.
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III –
BiH (Bosna-Hersek)
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Bosna-Hersek, Amra Seleskovic, VESTA (TACSO BH LAG); Milan Miric,
ICVA; Aida Vezic, MOZAIK; Aida Daguda, Sivil Toplum Promosyon
Merkezi; Milan Mrdja, Sivil Toplum Promosyon Merkezi; Lazar Prodanovic,
Parlementer; Sadeta Skaljic, Sivil Toplum Sektörü, Adalet Bakanlığı BH;
Gordana Sarovic, Gazeteci RTV RS; Mirjana Valjevac Popovic, USAID
(TACSO BH LAG); Samir Omerefendic, UNDP; Stefania Koskova, OSCE;
Slavica Draskovic (TACSO BH RA).
Taahhüt
No. 1
TACSO BH tarafından 2012 Aralık ayında düzenlenen konferansta Sivil Toplumun Gelişmesi
için devlet düzeyinde etkinleştirici bir ortam yaratılmasıyla ilgili hükümet stratejisi üzerine
bir tartışma.
Atölye katılımcıları TACSO BH’nin 2012 Aralık ayında düzenleyeceği etkinliğin hazırlığına katılarak
durumu ve BH’te Sivil Toplumun Gelişmesi için etkinleştirici bir strateji yaratılması sürecini tartışmayı
taahhüt etmektedir.
Odak Noktası:: Slavica Draskovic - TACSO BH
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Ocak 2013
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
55
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
Etkinliğin planlanması
ve organizasyonu
TACSO BH - Slavica
Draskovic
•
•
Strateji
Şu anda neredeyiz?
Sivil Toplum Sektörü,
Adalet Bakanlığı Sadeta Skaljic
•
•
Anlaşma artı
Strateji
Sivil Toplum Merkezi
Promosyon - Milan
Mrdja
•
•
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Karadağ ulusal strateji belgesinin
hazırlanması için hem STK hem de
hükümet tarafından destek telif etmiştir.
(Ana Novakovic, CRNVO ve Danka Latkovic,
İşbirliği Ofisi)
* Sırbistan’da destek verecektir.
Taahhüt
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
Ulusal strateji belgesinin hem STK’lar hem
de hükümet için hazırlanması
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
TACSO BH Ofisi onları Aralık ayı
konferansına davet edecektir.
No. 2
Parlamenterler ile STK sektörü arasında işbirliği: STK’lar ile parlamento arasındaki ulusal işbirliği
mekanizmasının, halen mevcut olan mekanizmalar kullanılarak (sanal parlamento, tartışmalar, “boş
sandalye” enstitüsü) 2013 Kasım ayına kadar kurulması.
Odak noktası: Slavica Draskovic - TACSO BH
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Tüm paydaşlarla Genel Toplantı
56
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
*İlk toplantıda somut eylem noktaları
yaratılacaktır.
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
3
4
5
6
7
Vaka Araştırması
Aida Vezic
•
•
•
•
Kilit aktörler
toplantısının
planlanması
Slavica Draskovic
•
•
•
•
•
•
•
•
•
* İlk toplantıda somut
eylem noktaları
yaratılacaktır
8
9
10
11
12
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Taahhüt
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
No. 3
Danışma kurallarıyla ilgili olarak danışma mekanizmalarının uygulanmaya konması; hem hükümet
ham de sivil toplumdan katılımcılarla eylem planlamasına destek verilmesi; danışma mekanizmasının
işlevselliğinin tartışılması (danışma kuralları); 2013 Kasım ayına kadar başarılar ve sınırlamalar.
Odak noktası: Slavica Draskovic - TACSO BH
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
Ocak 2013
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
57
Aynı Hızla Devam
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
kişi/kurum/kuruluş adı
Taahhüt
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
No. 4
Sivil Toplumun AB (IPA) programlamasına katılımı için sektör danışma mekanizmasının yaratılması;
SECO mekanizmasının 2013 Kasım ayına kadar komşu ülkelerden (Sırbistan ve Hırvatistan) öğrenilen
deneyim ve derslere dayanarak desteklenmesi.
Odak noktası: Slavica Draskovic - TACSO BH
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Amra Seleskovic
TACSO BH LAG Sırbistan - SECO
mekanizmasına inceleme ziyareti
TACSO BH LAG member
Slavica Draskovic
Planning ve organising conference in
December, 2012
TACSO BH kadrosu
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
Sırbistan’a araştırma
ziyaretinden geri
beslemeler re: SECO
mekanizmaları
Amra Seleskovic
•
•
2012 Aralık
ayında konferans
düzenlenmesi
Slavica Draskovic
•
•
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Ivana Cirkovic – STK’larla İşbirliği Ofisi,
Sırbistan Hükümeti
58
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
Deneyim paylaşımı ve öğrenilen dersler re:
SECO mekanizmaları
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
TACSO BH Ofisi
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Hırvatistan
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Ana Balabve, Hırvatistan Hükümeti, Başbakanlık Ofisi; Gordan Bosanac,
Barış Araştırmaları Merkezi (CMS); Iva Jantolek, Dış ve Avrupa İşleri
Bakanlığı; Vesna Lendić-Kasalo, Hükümet STK’larla İşbirliği Ofisi
(GOfCNGOs); Slađana Novota, Sivil Toplum Gelişimi için Sivil Toplum
Geliştirme Konseyi (CCSD) ve Derneği (SMART); Gordana Obradović
Dragišić, ODA Platformu açılımı; Maja Stanojević-Pokrovac, Hırvatistan
İşverenler Derneği (CEA); Tihomir Ponoš, Novi List.
Sağlayan:
Aida Bagić, TACSO Hırvatistan Yerli Danışmanı
Taahhüt
No. 1
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Sivil Toplum Geliştirme Konseyi ve Sivil Toplum
Kalkınma Vakfı ile işbirliğinin iyileştirilmesi için çalışmayı taahhüt eder.
Odak noktası: Slađana Novota
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Sivil Toplum Geliştirme Konseyi
NFCSD Çalışmasını İyileştirmeye yönelik
STK açılımı
Ocak 2013
59
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
Gerekli görülen
Tematik Toplantılar.
Vesna Lendić-Kasalo GOfCNGOs
NFCSD Yönetim
Kuruluyla devamlı
iletişim
Slađana Novota - CCSD
•
CCSD adına tavsiyeler
gönderilmesi
Slađana Novota - CCSD
•
STK açılımı adına
tavsiyeler gönderilmesi
Gordan Bosanac - CMS
•
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Taahhüt
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
No. 2
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Kamuya yerel düzeyde danışma yasasının
uygulamaya konması için çalışmayı taahhüt eder.
Odak noktası: Vesna Lendić-Kasalo
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Hükümet STK’larla İşbirliği Ofisi
Devlet Kamu İdaresi Okulu
İnsan Hakları Kurumu
TACSO
60
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
3
4
Gurubu danışma
koordinatörlerinin
eğitimi hakkında
bilgilendirmek
(Sivil Toplumun
Gelişmesi için
etkinleştirici bir Ulusal
Strateji yaratılması Önlem 7.3)
Vesna Lendić-Kasalo
-GOfCNGOs
•
STK’ların danışma
süreçleri üzerine
eğitilmesi
seçeneklerinin
araştırılması- bir
toplantı düzenlenmesi
Aida Bagić – TACSO
•
5
6
7
8
9
10
11
12
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
Türkiye’den temsilciler yerel vatandaş
kurullarından öğrenmek ve deneyimlerini
paylaşmak konusuyla ilgilendiklerini ifade
etmiştir.
Taahhüt
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Araştırma ziyaretleri, bilgi alış-verişi.
No. 3
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar bölgede ODA (standartları) sağlamak üzere ortaklık
için bir çerçeve sağlamayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası: Iva Jantolek
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
MFEA
ODA CSO platform
NFCSD
WG ODA arası ajansı
GOfCNGOs
TACSO
Ocak 2013
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
ODA Koordinasyon kuruluşu
STK’ların koordinasyonu
61
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
ODA Platformunun
kurulması
Gordan Bosanac - CMS;
Gordana Obradović
Dragišić - ODA
Platformu açılımı; Aida
Bagić - TACSO
ODA sağlayıcılarına
kamu çağrısı hakkında
bilgi verilmesi
Iva Jantolek - MFEA
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
TRIALOGUE bölgesindeki STK’lar
Taahhüt
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Kendi ülkelerindeki gereksinimler
hakkında bilgilendirme
Para ve uzmanlık
No. 4
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Hırvatistan’ın insan haklarının korunması
alanındaki taahhütleri hakkında parlamentoda ulusal bir izleme kuruluşu/mekanizması
oluşturma açılımını desteklemeyi taahhüt eder.
Odak noktası: Gordan Bosanac
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Platform 112
CCSD
CEA
EESC
62
Neden ilgilenmeliler?
Başarılan insan hakları standartlarının
korunması
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Başlatıcı
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
CCSD tematik
oturumları
Slađana Novota - CCSD;
Gordan Bosanac - CMS
CEA’nın açılım hakkında
bilgilendirilmesi
Maja Pokrovac – CEA
•
Başbakanlık
(PM) Ofisinin
açılım hakkında
bilgilendirilmesi
Ana Balabve - PM Ofisi
•
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Bulgar Romen STK’lar
Yeşil parti
EUCLID
Ocak 2013
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Deneyim paylaşması
Politik nüfuz (HBS)
63
Aynı Hızla Devam
64
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Kosova
Kosova Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Besim Kajtazi, Hukuk Ofisi Direktörü, (OPM40); Habit Hajredini, İyi
Yönetim Ofisi Direktörü (OPM), Valdete Idrizi, Murahhas Direktör, CiviKos
Platform; Leon Malazogu, Murahhas Direktör – Demokrasi İçin Gelişme
(D4D); Gaby Hagmuller, Ekip Lideri-EUD Kosova; Visare Gorani, Program
Yöneticisi – İsveç Sefareti, Kosova.
Tarihçe Notu:
Kosova Hükümeti Sivil Toplumla yakın işbirliği içinde Sivil Toplumla ilk
işbirliği stratejisini hazırlamıştır. CiviKos platformunun amacı bu süreci
2007 yılında imzalanan tezkere ve Sivil Toplum sektörüyle yapılan yakın
zamanlardaki danışmalara dayanarak koordine etmektir. Bu Stratejiye
Kasım/Aralık 2012’de onaylanması öngörülen beş yıllık eylem planı eşlik
edecektir. Konferansta verilen taahhütler halen Kosova’da sürmekte olan
gelişme ve süreçlerle aynı doğrultudadır.
Taahhüt
No. 1
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Hükümetin Sivil Toplumla işbirliği stratejisinin
kabulünü ve uygulamaya konmasını taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
İyi Yönetim Ofisi - OPM
Görevli bakanlıklar
CiviKos Platform ve diğer STK’lar
Ortaklar
Bağışçılar
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Hükümet - MVEATE nedeniyle
Sivil Toplum – MİSYONU nedeniyle
Ortaklar/bağışçılar – STK’ların AB’ne
entegrasyon kararının alınması için
katılımlarının desteklenmesi ve artırılması
40 Ofisi of the Prime Minister
Ocak 2013
65
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
Stratejinin kabulü
Hükümet (OGG-OPM)
•
Danışmalar
Hükümet ve Sivil
Toplum (OGG ve
CiviKos)
•
Stratejinin promosyonu
Hükümet ve Sivil
Toplum
İzleme
mekanizmalarının
geliştirilmesi
Hükümet ve Sivil
Toplum (OGG ve
CiviKos)
İlk izleme raporu
Hükümet
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Hırvatistan Sivil Toplum ve Ulusal Konseyle
İşbirliği Hükümet Ofisi
Slovenya CNVOS’u
EU
TACSO
Bağışçılar
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Öğrenilen dersler, deneyim alış-verişi,
eşitten eşite öğrenme,
Strateji amaçlarına destek uyarlanması
Teklif edilen destek:
•• Hırvatistan Delegasyonu – TACSO tarafından uygulanmak üzere – destek/yardım teklif etmiştir.
•• Karadağ Delegasyonu da Stratejinin hazırlanmasında Kosova’ya yardım teklif etmiştir.
Taahhüt
No. 2
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Kamu Danışma Formunun kurulmasını ve
kullanılmasını taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Hukuk Ofisi – OPM, Besim Kajtazi
Görevli Bakanlıklar ve diğer ajanslar
Belediyeler
Sivil Toplum
66
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Hükümet – MVEATE nedeniyle
Sivil Toplum – Sivil Toplum ve
vatandaşlara uzanmak MİSYONU nedeniyle
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
Standartların
geliştirilmesi
Hukuk Ofisi – OPM,
Besim
Standartların kabulü
Hukuk Ofisi – OPM,
Besim
Standartların
uygulanması için
hükümet yetkililerinin
eğitilmesi
Hukuk Ofisi – OPM,
Besim & KIPA
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
IPA Ülkeleri – modelleri
Kosova EUD
TACSO
Bağışçılar
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Öğrenilen dersler, deneyim alış-verişi,
eşitten eşite öğrenme
TA’nın Kamu Danışma Formunun
kurulmasını desteklemesi
Teklif edilen destek:
•• Hırvatistan Delegasyonu – TACSO tarafından uygulanmak üzere – destek/yardım teklif etmiştir.
•• Karadağ Delegasyonu da Stratejinin hazırlanmasında Kosova’ya yardım teklif etmiştir.
Ocak 2013
67
Aynı Hızla Devam
68
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Makedonya
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Elena Kocoska, Petre Mrkev
Taahhüt
No. 1
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Hükümetle STK’lar arasında diyalog için bir konsey
kurulmasını taahhüt etmektedir
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
STK’larla İşbirliği için Genel Sekreterlik ve
Hükümet Birimi
LAG
Daha geniş ST Topluluğu
Görevli bakanlıklardaki temas noktaları
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Bu önlem hükümet Stratejisinin bir
parçasıdır
LAG’lar başlatıcılardır
İlgili paydaşlar
Toplantılar, tartışmalar, danışmalar
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
LAG Toplantısı
TACSO
LAG üyeleriyle ağlarda
toplantılar
LAG üyeleri
STK’larla daha geniş
kapsamlı danışmalar
LAG üyeleri & TACSO
Hükümet birimi ve
genel sekreterlikle
toplantılar
LAG & TACSO
Ocak 2013
2
3
4
•
•
•
5
6
•
•
7
8
9
10
11
12
•
•
69
Aynı Hızla Devam
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
kişi/kurum/kuruluş adı
Hırvatistan Konseyi
En iyi deneyim ve uygulamaların
paylaşılması (halen devam etmekte)
Karadağ Konseyi
Hırvatistan Konseyinin çalışmalarının
değerlendirmesine ait raporun
paylaşılması
Taahhüt
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
No. 2
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar STK’larla MP’ler (Partiler Arası parlamenterler
Gurubu) arasında gayri resmi bir işbirliği mekanizmasını tanıtmayı ve desteklemeyi taahhüt
etmektedir
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
STK’lar, engelliler kuruluşları
Makedonya Parlamentosu
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Engellilik sorununun tanıtılması ve dahil
edilmesi
Engelliler için IPPG iyi bir işbirliği modelidir
Bilgi ve beceri iktisabı
İletişim kanalları
En iyi uygulamalar, Paylaşma ve çözüm
Yasama
Tartışmalar
İnceleme gezisi
Eğitim
Kamu oturumları
Aktif katılım ve doğrudan ilgi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
Yıl dönümü - IPPG’nin
10. yılı
IPPG, Teknik Komite
Promosyon
malzemeleri
IPPG, Teknik Komite
İnceleme gezisi
IPPG, Teknik Komite,
AB Parlamentosu
70
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
•
•
12
•
•
•
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
AB
Taahhüt
No. 3
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar STK’ların hizmetlerin desantralizasyonu sürecine
katılımlarına katkıda bulunmayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Yerel hükümet bakanlığı
ZELS (Yerel Hükümet birimleri derneği)
STK’lar, özellikle temel STK’lar
Servis sağlayıcılar
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Desantralizasyon sürecinin uygulamaya
konması
Yerel STK’lara sürdürülebilirlik sağlanması
Yüksek kaliteli servis sağlayıcıları
Tartışmalar
Toplantılar
Çalışma Gurupları
Konferans
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Tartışma
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Sırbistan (CI) *
Ocak 2013
71
Aynı Hızla Devam
Taahhüt
No. 4
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar kamu ve hükümetin STK’lara karşı olan güvenini
iyileştirmeyi taahhüy etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
STK’lar
Medya
Hükümet STK’larla İşbirliği Birimi
Daha geniş kamu
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Güven oluşturmal ve ortaklık yaratmak
Bilgilendirme etkinlikleri
Tartışmalar
En iyi uygulamaların promosyonu
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylems
Sorumlu kişi
Ay
1
Tartışma
2
3
TACSO, LAG
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
AB ülkelerinin deneyimleri
IPA ülkelerinin deneyimleri
72
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Deneyimlerin paylaşılması
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Karadağ
Ulusal Taahhüt ve Eylem Planları
Atölye katılımcıları:
Sivil Toplum Kuruluşlarını Geliştirme Merkezi (CRNVO), Hükümet
STK’larla İşbirliği Ofisi, Karadağ Hükümetle Sivil Toplum Kuruluşları
arasında İşbirliği Konseyi, UNDP ve OSCE.
Taahhüt
No. 1
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Ulusal ve Yerel Makamlarla STK’lar arasında işbirliği
için kamu politikalarının etkin bir şekilde izlenmesini taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Sivil Toplum Kuruluşlarını Geliştirme
Merkezi (CRNVO), Hükümet STK’larla
İşbirliği Ofisi (İrtibat ofisleri), Karadağ
Hükümetle Sivil Toplum Kuruluşları
arasında İşbirliği Konseyi, UNDP, OSCE,
Belediyeler Birliği
Ocak 2013
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
İlgili kapasiteler, deneyimler, bilgi
kaynakları
73
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
METODOLOJİNİN İZLENMESİ İÇİN UYGULAMALAR
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
STK’lar yasası
İrtibat ofisleri/hükümet
Devlet Kurumlarıyla
STK’lar arasında
İşbirliği kararnamesi
Danka Latkovič
(Hükümet STK’larla
İşbirliği Ofisi Şefi)
İşbirliğini düzenleyen
yerel tüzükler
Ana Novaković (Sivil
Toplum Kuruluşlarını
Geliştirme Merkezi
(CRNVO) Murahhas
Direktörü)
Odak Gurupları
Mirsad Bibović
(Karadağ Hükümetle
Sivil Toplum Kuruluşları
arasında İşbirliği
Konseyi)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Söyleşiler
Bilgiye serbest erişim
istekleri, Anketler
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
Aida (BiH-Mozaik)
Taahhüt
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
BH’te adalet stratejisinin
uygulamaya konmasını izlemek için
geliştirilmiş izleme matrisi şablonları
bulunmaktadır.
No. 2
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar programlama için işlevsel danışma toplantıları
düzenlenmesi üzerine politika araştırma belgesi yaratmayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Karadağ Hükümetle Sivil Toplum
Kuruluşları arasında İşbirliği Konseyi
74
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Görevin parçası
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Uluslar arası uzmanları
görevlendirerek ve
bölgesel uygulamaları
araştırarak bir
politika belgesinin
hazırlanması
Sorumlu kişi
Ay
Mirsad Bibović (Karadağ
Hükümetle Sivil Toplum
Kuruluşları arasında
İşbirliği Konseyi)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ana Novaković (Sivil
Toplum Kuruluşlarını
Geliştirme Merkezi
(CRNVO) Murahhas
Direktörü))
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
kişi/kurum/kuruluş adı
TACSO
Sivil açılımlar (Sırbistan)
TACSO Hırvatistan
Gong
Taahhüt
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Programlama kaynakları için danışma
süreci üzerine deneyim
İşbirliği Konseyinin oluşturduğu
Çalışma Guruplarındaki kurum
ve kuruluşların üyelerinin
görevlendirilmesi.
No. 3
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar yerel makamlarla STK’lar arasındaki işbirliğini
düzenleyen kamu politikalarına sahip yerel toplulukları devreye sokmayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Belediyeler birliği, OSCE, diğer bağışçılar,
Sivil Toplum Kuruluşlarını Geliştirme
Merkezi (CRNVO)
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Takip
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
Tüm paydaşlarla
yuvarlak masalar
(STK’lar, vatandaşlar,
yerel otonom
hükümetler)
Ocak 2013
Lidija Knežević (Sivil
Toplum Kuruluşlarını
Geliştirme Merkezi
(CRNVO) Murahhas
Direktörü (CRNVO))
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
75
Aynı Hızla Devam
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
TACSO Türkiye
Onlar takip edecek ve biz de onların
yerel vatandaş kurullarından aldığı
bilgileri paylaşacağız.
Taahhüt
No. 4
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar İşbirliği Konseyi ve Ofisinin kapasitesini iyileştirecek
bir öneri yaratıp bunu hükümete sunmayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Karadağ Hükümetle Sivil Toplum
Kuruluşları arasında İşbirliği Konseyi
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Görevin parçası
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
Bir öneri yaratılması
Mirsad Bibović
(Karadağ Hükümetle
Sivil Toplum Kuruluşları
arasında İşbirliği
Konseyi)
Önerinin sunumu
Danka Latković
(Hükümet STK’larla
İşbirliği Ofisi, Ofis Şefi)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Hırvatistan işbirliği için İşbirliği konseyi
ve ofisi
76
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Kapasite yaratmaktaki deneyimleri
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Önümüzdeki 2-3 yıl içinde standartları ve ortaklıkları/iletişimi iyileştirecek fikirler taslak listesi:
Ülke Adı: Karadağ
Finansal fizibiliteyi iyileştirmek
(kamu finansmanı, özel sektörce verilenler
Fikir
Gereken ilave kaynaklar
Gereken ilave destek
Neler?
Kimden?
Kamu finansmanını
düzenleyen tüzüklerin
izlenmesi
Hükümet
Kamu finansmanını
düzenleyen kamu
politikalarındaki değişiklikler
Özel bağışlar ulusal
mevzuatının iyileştirilmesi
Ocak 2013
77
Aynı Hızla Devam
78
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Bölgesel
Önümüzdeki 2-3 yıl içinde standartları ve ortaklıkları/iletişimi iyileştirecek bölgesel fikirler:
Bölgesel Gurubu Katılımcıları: Karin Schulz, Åke Sahlin, Veris Kesteris, Lone Sorensen¸ Branka
Peurača, Dragan Golubovic, Vedran Dzihic, Rafal Serafin, Tanja
Hafner Ademi, Miroslaw Warowicki, Daniela Plugaru, Palle
Westergaard.
İşbirliğinde/ortaklıkta başarılı STK ve kamu sektörü değiştirici
etkenlerinden öğrenim
Fikir
Gereken ilave kaynaklar
Gereken ilave destek
Neler?
Kimden?
Değiştirici etkenlerin
tanılanması
Toplantı ve konferanslarda
örnek şampiyonlar
Yerel düzeydeki Genç
liderlerin deneyimlerinin
paylaşılması
Başarılı değiştirici etkenlerle
böyle olmayan çalışanlar
arasında eğitmenlik
Ocak 2013
79
Aynı Hızla Devam
Fikir
Sivil toplumun yetkililerle bağlantısı sektör yaklaşımının ana politikasına
iletilmiştir (AB fonları)
Gereken ilave kaynaklar
Gereken ilave destek
Neler?
Kimden?
Ulusal düzeyde danışma için
lobi
STK’lar ve hükümet
Bölgesel düzeyde
deneyimlerin paylaşılması
EC, CSO, TACSO
STK’ların katılımı için uygun
yönergeleri geliştirecek bir
komisyon
ECD
Fikir
Kamu eylemciliğine katılmak
Gereken ilave kaynaklar
Gereken ilave destek
80
Neler?
Kimden?
Temel açılımların
tavsiyelerinden yararlanmak
Resmi STK mekanizmaları
Anı yakalayıp açılımlar ortaya
çıktıkça desteklemek
STK, bağışçılar, özel sektör
Sivil eylemcilikten öğrenilen
deneyimleri paylaşacak bir
konferans düzenlenmesi
TACSO
Sosyal medyanın kamu
eylemciliği için nasıl
kullanılabileceğinin
araştırılması
TACSO, bağışçılar, akademikler
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Sırbistan
Ulusal Taahhüt ve Eylem planları
Atölye katılımcıları:
Ivana Cirkovic, Direktör, Sırbistan Hükümeti, Sivil Toplumla İşbirliği
Ofisi; Biljana Milosavljevic, Örenim Birimi Başkanı, Sırbistan Cumhuriyeti
Millet Meclisi; Ljiljana Bukvic, Gazeteci, Danas günlük gazetesi; Bosiljka
Joksimovic, Sivil Toplum, Medya ve Kültür alanlarında Yardım Planlama
ve Koordinasyon Danışmanı, Sırbistan Avrupa Entegrasyon Ofisi; Gorana
Odanovic, Araştırma ve Ağ Kurulum Koordinatörü, Belgrade Güvenlik
Politikası Merkezi; Dubravka Velat, Murahhas Direktör, Sivil Açılımlar
Belgrade; Vladan Avramovic, Belgrade İngiltere Sefareti, Politik yetkilisi;
Dragana Stevanovic Kolakovic, Sivil Toplum USAID için Proje Yönetim
Uzmanı; Zorica Raskovic, TACSO Sırbistan.
Taahhüt
No. 1
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Sivil Toplum Gelişmesi İçin Olanak Sağlayıcı Ortamı
izlemek üzere BCSDN matrisi, Bölüm III’ün uygulamaya başlatılmasını taahhüt etmektedir.
Odak noktası: Dubravka Velat
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Sivil açılımlar, Sivil Toplum FENS için
Belgrade
SEKO
Ocak 2013
Neden ilgilenmeliler?
Sırbistan’daki en geniş ağı elde etmek
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Bilgi paylaşımı
Danışma
Anket
Kamu etkinlikleri
81
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Giriş
Sivil açılımlar
Araştırma
Sivil açılımlar
Kamu etkinlikleri
Sivil açılımlar
Kamu etkinlikleri
Savunma
Gurubu
Ay
1
2
3
•
•
•
4
5
6
7
8
•
•
•
•
•
•
9
10
11
12
•
•
•
•
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
BCSDN üyeleri
STK’larla İşbirliği Ofisi
SEIO (Sırbistan AB Entegrasyon Ofisi)
AB Sırbistan Delegasyonu
TACSO
Medya (Danas gazetesi)
ECNL
Taahhüt
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Bilgi paylaşımı
Deneyim alış-verişi
No. 2
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Sivil Toplumla İşbirliği Ofisinin Sırbistan Ulusal
Hükümetinin Usul Kurallarında başlatılan değişiklikleri destekleyeceğini taahhüt etmektedir.
Odak noktası: Ivana Cirkovic
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
STK’lar
TACSO’dan STK açılımlarına destek
82
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
İlgili hükümet kuruluşlarına somut
öneriler sunarak STK açılımlarına
odaklanmak
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
Hukuki tavsiyeler
Dubravka, V. ve Gorana,
O.
Basının katılımı
Ljiljana
GoS’ye tadilatlar
gönderilmesi
1
2
3
•
•
•
•
•
4
5
•
•
6
7
8
9
10
11
12
Daha fazla ses/destek
sağlamak
Daha fazla hükümet
kuruluşuna hitap
etmek
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
MS Hükümet örnekleri: Slovenya,
Makedonya Hükümetleri
CRO STK’larla İşbirliği Ofisi
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
Modeller, iyi uygulamalar, öğrenilen
dersler
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Bilgi ve uygulamaların transferi
TaahhütNo. 3
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Hükümet, Ulusal Parlamento ve Sivil Toplum
arasında daha kolay iletişim sağlamayı taahhüt eder.
Odak noktası: Ivana Cirkovic
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Sivil Toplumla İşbirliği Ofisi
Sivil açılımlar
TACSO
USAID ve İngiliz Sefareti
Halkın Parlamentosu, Eğitim Merkezi,
Leskovac
Ocak 2013
83
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
STK’lar için hükümet
kuruluşlarına nasıl
yaklaşılması üzerine
eğitim PLANI
Sorumlu kişi
Ivana Cirkovic,
Zorica Raskovic,
Dubravka Velat,
Biljana Milosavljevic
Ay
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pilot eğitim planı
Parlamento’nun Kural
Değişim Kitabının
değerlendirilmesi ve
uygulamaya konması
(zorunlu danışma
önerilmesi)
MP
Yönetmelikler
çerçevesinde
ilgili tüzüklerin
değerlendirmesi ve
danışma kanallarının
belirlenmesi
Ivana Cirkovic
İlgili STK’lar
•
•
11
12
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
ECNL
Düşünce seansları
STK’lar
ME’nin Parlamentoyla işbirliği sağlaması
ve yardımcı olması
84
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Tüzükler için tanılanan şartlara ait girdiler
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Taahhüt
No. 4
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar SEKO mekanizması vasıtasıyla Sivil Toplumun AB
pazarlıklarına katılmasını uygulamaya koymayı taahhüt etmektedir.
Odak noktası: Gorana Odanovic ve Dubravka Velat
Bu taahhüdü başarmak için ülkemizde bulunan aşağıdaki kişi/kurum/kuruluşları devreye sokacağız:
Kişi/kurum/kuruluş adı
SEKO üyeleri (Hukuk Devleti, STK’lar ve
medya)
SEIO
ST ile İşbirliği Ofisi
Bölüm 23 ve 24 için ilgili görevli
bakanlıklar
Yerel TACSO Ofisi
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Kilit oyuncular olarak
Toplantılar
Eğitimler
Diyalog
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu kişi
Ay
1
STK’lar ve kamu
kuruluşları için eğitim
İşbirliği Ofisi- Ivana
Bilincin yükseltilmesi
2
3
4
•
•
•
5
6
7
•
•
•
•
İlgili bakanlıklarda
toplantılar
8
9
10
•
11
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
kişi/kurum/kuruluş adı
Platform 112 Hırvatistan
Romanya STK’ları
Karadağ STK’ları
TACSO
Ocak 2013
Bunlardan ne gibi desteğe
ihtiyacımız var?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Eğitimler
İş bilgisi alış-verişi
Öğrenilen dersler
85
Aynı Hızla Devam
86
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
EK III - Türkiye
Ulusal Taahhütler ve Eylem Planları
Türkiye Ulusal Çalışma Gurubu
Atölye katılımcıları:
Bülent Özcan, Avrupa İşleri Bakanlığı; Özer Kaya, Dernekler Bölümü,
İç İşleri Bakanlığı; Hudai Şencan, YASA-DER Yasama Derneği ve Türk
Parlamentosu/Yasama Uzmanı; Başak Saral, Gençlik ve Yönetişim Habitat
Derneği; Başak Ersen, TUSEV Vakfı; Gökhan Kılınç, Sivil Toplum Kalkınma
Geliştirme Merkezi (STGM); Selma Acuner, Türkiye’de Avrupa Kadınlar
Lobisi Koordinasyonu, Ankara Ka-Der Derneği; Neslihan Özgüneş, TACSO
Türkiye; Ayca Bulut Bican, TACSO Türkiye.
Taahhüt No. 1
Tarihçe bilgileri:
Türk Yasama Derneği (Yasama Derneği – Yasa-Der) yakın zamanda “Matra
Katılım Öncesi Programı” tarafından finanse edilen ve Sivil Toplumun
karar verme sürecine katılımını sağlayarak yasama sürecini güçlendirmeyi
amaçlayan bir projeyi tamamlamıştır. Proje üç bileşenden oluşmaktadır:
Sivil toplumun parlamento karar verme sistemine katılımını sağlayacak
mekanizmaların geliştirilmesi; tüm paydaşların katılımını sağlamak için
yasama sürecinin iyileştirilmesi ve son olarak uzmanların ve STK’ların
yasama sürecindeki, kapasitelerini inşa edecek bir yasama akademisinin
oluşturulması.
Projeden aşağıdaki katılım mekanizmalarını getiren bir yasa taslağı üretilmiştir: farklı komisyonlar
için bir oturum mekanizması; Parlamentoda STK’ların Parlamenterlere ve Parlamenter sisteme
erişmelerine yardımcı olacak bir STK ofisi ve yazılı görüşlerin sunulması imkanı. Aşağıdaki taahhüt
süreçleri daha şeffaf hale getirip çevrimiçi katılıma olanak sağlayarak Sivil Toplumun katılımına katkıda
bulunabilecektir.
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Sivil Toplumun çevrimiçi teknolojiler vasıtasıyla
yasama sürecine katılmasını iyileştirmeyi savunmayı taahhüt etmektedir.
Ocak 2013
87
Aynı Hızla Devam
Kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
Türk Yasama Derneği (Yasa-Der)
Parlamentoya erişebilen kilit kurum olup,
Sivil Toplumun yasama sürecine katılımı
üzerinde kapsamlı ve kendine özel bilgi
sahibi olmaları.
Yasa-Der yakın zamanda ST’un yasama
sürecine katılımını iyileştirecek bir projeyi
tamamlamıştır.
Bir STK Ofisinin, katılım mekanizmasının
ve STK’lar için devlet finansman
mekanizmalarının oluşturulmasını, öneren
bir yasa taslağı hazırlamıştır
Atölye katılımcılarından Bay Hüdai
Şencan süreci Türk Yasama Derneği
(Yasa-Der) içinde koordine edecektir.
Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM)
STGM, yerel STK’lar dahil, geniş bir ağa
sahip olup, Sivil Toplumun yasama
sürecine katılımı açısından kendine
özel bir deneyim olan yeni anayasanın
hazırlanması süreciyle yakından ilgilidir
Bay Gökhan Kılınç STGM’nin
çalışmalarını koordine ederek STK’ların
katılımını ve katkılarını sağlayacaktır.
STK’lar Yasa-Der’in “Yasama Sürecinin
iyileştirilmesi” projesine katılmaktadır.
Projede projeye yararlı olabilecek
ciddi miktarda deneyim ve içerik
bulunmaktadır.
Yasa-Der süreci yürütebilir.
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu Kişi
Ay
1
STGM STK’ların talep ve
beklentilerini yasama
sürecine çevrimiçi
teknolojiler vasıtasıyla
katılımı açısından
toplayıp rapor edecektir.
Bay Gökhan Kılınç
süreci takıp edecektir
Türk Yasama Derneği
(Yasa-Der) STK’larla
toplantılar düzenleyerek
beklentilerini alacak
ve Parlamentoda
tavsiyelerini vermek üzere
çevrimiçi bir danışma
kavramı geliştirecektir.
Bay Hudai Şencan
süreci takip edecektir
88
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
•
•
•
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
Türk Yasama Derneği (Yasa-Der) çevrimiçi
mekanizmaları için AB modellerini
araştıracaktır.
AB modelleri AB’ye katılım çalışmaları için
önemli referanslardır.
TACSO Makedonya bu konudaki
Makedonya deneyimleri hakkında bilgi
verecektir.
Çevrimiçi danışma konusunda önemli
deneyime sahipler.
Vatandaş açılımı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
TACSO Türkiye aracılığıyla temas
TACSO Türkiye aracılığıyla temas
Taahhüt
No. 2
Tarihçe bilgileri:
“Yasama Sürecine Sivil Toplum Katılımını Güçlendirme “sürecinin bir
parçası olarak, Yasa-der Parlamento içinde bir STK Ofisi bulunmasına
gönderi yapan bir yasa taslağı hazırlamıştır. Bu etkinlik önerinin
Sivil Toplum için tatminkar olması açısından yasa taslağına katkıda
bulunacaktır.
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Parlamentoda bir temas noktası yaratılması
hakkında Sivil Toplum için ortak bir konum geliştirmek üzere STK’larla danışmalar düzenlemeyi
taahhüt etmektedir
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Türk Yasama Derneği (Yasa-Der)
Parlamentoya erişebilen kilit kurum olup,
Sivil Toplumun yasama sürecine katılımı
üzerinde kapsamlı ve kendine özel bilgi
sahibi olmaları.
Yasa-Der yakın zamanda ST’un yasama
sürecine katılımını iyileştirecek bir projeyi
tamamlamıştır.
Bir STK Ofisinin, katılım mekanizmasının
ve STK’lar için devlet finansman
mekanizmalarının oluşturulmasını, öneren
bir yasa taslağı hazırlamıştır
Atölye katılımcılarından Bay Hüdai
Şencan süreci Türk Yasama Derneği
(Yasa-Der) içinde koordine edecektir
Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM)
STGM, yerel STK’lar dahil, geniş bir ağa
sahip olup, Sivil Toplumun yasama
sürecine katılımı açısından kendine
özel bir deneyim olan yeni anayasanın
hazırlanması süreciyle yakından ilgilidir.
Bay Gökhan Kılınç STGM’nin
çalışmalarını koordine ederek STK’ların
destek ve isteklerini sağlayacaktır.
Ocak 2013
89
Aynı Hızla Devam
Kişi/kurum/kuruluş adı
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Neden ilgilenmeliler?
TUSEV Vakfı
TUSEV Sivil Toplum ortamını etkileyen
yasalar ve yönetmelikler açısından
Türkiye’deki Sivil Toplumun kilit bir
paydaşı olup, STK Konsorsiyumu Projesinin
STK/Kamu işbirliği bileşimini uygulamaya
koymaktadır.
Bay Başak Ersen bu eylem için
TUSEV’in çalışmalarını koordine
edecektir.
Gençlik ve Yönetişim için Yaşam Alanı
(Habitat)
Habitat gençlik, Yerel STK’lar ve hükümetle
çalışmakta geniş deneyim sahibidir.
Bayan Başak Saral bu eylem için
Habitat Derneğinin çalışmalarını
koordine edecektir.
Kadın Kuruluşları
EWL ve Ankara Ka-Der çeşitli büyük
kadın STK ağlarının bir parçasıdır. Bunlar
bilgilendirme yapacak ve kadın STK’larına
ait süreçleri tanıtacaktır
Bayan Selma Acuner eylemle
ilgili bilgilendirme ve promosyon
çalışmalarını Türkiye kadın STK’ları
arasında takip edecektir.
STK’lar Yasa-Der’in “Yasama Sürecinin
iyileştirilmesi” projesine katılmaktadır.
Projede projeye yararlı olabilecek
ciddi miktarda deneyim ve içerik
bulunmaktadır.
Yasa-Der süreci yürütebilir.
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu Kişi
Ay
1
Etkin katılımcı yöntemler
kararlaştırılacaktır
Katılımcılar
metodoloji üzerine
haberleşecektir. STGM
bu süreçte lider bir rol
oynayacaktır.
Türk Yasama Derneği
(Yasa-Der) önerilen
eylem planını gözden
geçirecektir.
Bay Hudai Şencan
eylem planını Yasama
Derneği yönetimine
sunacaktır.
Yasama Derneği bu
konuda STK’larla danışma
toplantıları yapacaktır.
Bay Hudai Şencan
STGM desteğini takip
edecektir.
Tüm katılımcılar Sivil
Toplum için ortak bir
pozisyon yaratılmasını
destekleyecek ve danışma
sürecinde rol alacaktır.
Tüm katılımcılar
ağlarını seferber
ederek süreci kendi
kuruluşları adına takip
edecektir.
90
2
3
•
•
4
5
6
7
8
•
•
•
9
10
11
12
•
•
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Ulusal Demokrasi Enstitüsü
Türkiye’de ST’un yasama sürecine katılımı
üzerine geniş deneyime sahipler.
TACSO TR NDI ile iletişimi
sağlayacaktır.
TACSO Makedonya bu konudaki
Makedonya deneyimleri hakkında bilgi
verecektir
Parlamento Temas Noktası olarak STK’ların
Çoğuyla önemli deneyimlere sahipler.
TACSO Türkiye aracılığıyla temas
Taahhüt
No. 3
Tarihçe bilgileri:
AB İşleri Bakanlığı ve STK Konsorsiyumu Projesi tarafından yapılan
düzenli danışma toplantıları kapsamında mevut kaynaklar ve fırsatlar
bulunmaktadır. AB İşleri Bakanlığı Türkiye’deki 6 büyük STK’dan oluşan
STK Konsorsiyumuyla işbirliği içinde bir proje bağlatmıştır. Projenin genel
amacı “Çoğulculuğun desteklenmesi ve Avrupa değerlerinin hükümet
süreçlerine entegrasyonunu savunan Sivil Toplum Kuruluşlarının daha
geniş ve aktif katılımı yoluyla demokratik kuruluşların güçlendirilmesidir”.
Aşağıdaki taahhütle ilgili eylemler “Sivil Toplumla hükümet arasında kalıcı diyalogların yer aldığı ve
Sivil Toplumun tartışma ve karar verme sürecine katılımının görünür şekilde arttığı yeni bir düzeye
ulaşılması” sonucu beklenen bileşenin bir parçası olacaktır. Bu eylemler TUSEV, STGM ve YADA ile STK
Konsorsiyumunun üç üyesi tarafından yürütülecektir.
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Sivil Toplum üyelerinin Sivil toplumla Kamu
kuruluşları arasında işbirliğiyle ilgili beklentileri üzerine kapsamlı bir tartışmaya olanak sağlamak için
mevcut fırsatları kullanmayı taahhüt etmektedir
Kişi/kurum/kuruluş adı
AB İşleri Bakanlığı
Neden ilgilenmeliler?
Bakanlık Sivil Toplumla düzenli danışma
toplantıları yapmaktadır. Bu eldeki
konunun bu düzenli toplantılardan birinin
gündemine almak için bir fırsattır.
STGM-TUSEV
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Avrupa İşleri bakanlığı düzenli
danışma toplantılarını STK’lara
ST/hükümet diyaloğu hakkında
konuşmak fırsatı vermek için
kullanacaktır
STGM ve TUSEV halen Sivil Toplum/
hükümet İşbirliği konusunda bir
konsorsiyum projesi yürütmektedir.
TUSEV projesinin birer parçası olan
toplantıları STK’lara ST/hükümet
diyaloğu hakkında konuşmak fırsatı
vermek için kullanacaktır
HABITAT
Habitat gençlik, Yerel STK’lar ve hükümetle
çalışmakta geniş deneyim sahibidir
HABITAT etkinlikleri planlamak ve
uygulamaya koymakla uğraşacaktır.
İç İşleri Bakanlığı, Dernekler Bölümü
Dernekler Bölümü STK’larla çalışmak
açısından kilit bir paydaştır.
Dernekler Bölümü AB İşleri
Bakanlığına yardımcı olacak ve
konsorsiyum projesine danışmanlık
yapabilecektir.
Ocak 2013
91
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu Kişi
Ay
1
2
3
•
•
4
5
6
7
•
Konunun/tartışmanın
Sivil Toplum
gündemine alınması
STGM ve TUSEV
Tartışma için katılımcı
bir metodolojinin
geliştirilmesi
STGM ve TUSEV
HABITAT’la danışma
içinde başı çekecektir.
Konsorsiyum projesinin
bir parçası olarak
STK’larla dahili
tartışma toplantıları
STGM ve TUSEV İç İşleri
Bakanlığı, Dernekler
Bölümüyle işbirliği
içinde başı çekecektir
•
•
AB işleri Bakanlığının
olağan faaliyetlerinin
bir parçası olarak Sivil
Toplum Kuruluşlarıyla
toplantılar
TUSEV, STGM ve
Dernekler Bölümüyle
danışma içinde AB İşleri
Bakanlığı
•
•
STK konumu belgesinin
hazırlanması
STGM ve TUSEV’in
HABITAT ve diğer kilit
paydaşlarla işbirliği
•
Kamu kuruluşlarının
eylemlerini takip
edecek en uygun temas
kişilerinin belirlenmesi
İç İşleri Bakanlığı ve
Dernekler Bölümü
•
STK’ların konumu
hakkında kamu
kuruluşlarıyla iletişim
İç İşleri Bakanlığı ve
Dernekler Bölümü
yardımıyla STGM ve
8
9
10
11
12
•
•
•
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Kişi/kurum/kuruluş adı
AN ve BW konularında mevcut
deneyimlerin gözden geçirilmesi
92
Neden ilgilenmeliler?
Tüm katılımcılar
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
TACSO Türkiye süreci destekleyecektir
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Taahhüt
No. 4
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Türkiye’deki Sivil Toplum ile kamu kuruluşları
arasındaki İşbirliğinin kurumsallaştırılması sürecine, Sivil Toplumun bu konulardaki beklentilerini
kamu kuruluşları temsilcileriyle paylaşmak yoluyla katkıda bulunmayı taahhüt etmektedir
Not: Bu faaliyet 3 No.lu taahhüdün bir takibi olarak düşünülmüş olup, bu tamamlandıktan sonra
yapılmalıdır.
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
Başbakanlık
Başbakanlık potansiyel mekanizmaların
kurulmasında kilit bir paydaştır.
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir.
İç İşleri Bakanlığı
Dernekler Bölümü Mol altında çalışmakta
olup, Sivil Toplumla ilgili kilit kurumdur
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir.
AB İşleri Bakanlığı
AB’ne katılımla ilgili tüm işleri AB İşleri
Bakanlığı yürütmekte olup, sivil toplumla
işbirliği için bir bölümleri bulunmaktadır
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Kendi çalışma alanlarında STK’larla
yakından ilişkili olup yasa ve yönetmelik
taslakları üzerine danışmalar yapmaktadır.
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir.
Başbakanlık – Vakıflar Genel Müdürlüğü
Vakıflardan sorumlu kilit paydaştır.
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir.
Kalkınma Bakanlığı
SODES ve bölgesel Geliştirme kuruluşları
vasıtasıyla STK’lara finansman
sağlamaktadır.
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir.
TIKA
Türkiye’nin yurt dışındaki STK’lara desteğini
koordine eden kuruluştur.
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir
Başbakanlık Denetim Kurulu
Türkiye OGP Eylem Planından sorumludur.
MoI ve AB Bakanlığı süreci
yürütecektir
Yasama Derneği
(Yasa-Der)
Parlamentoya erişebilen kilit kurum olup,
Sivil Toplumun yasama sürecine katılımı
üzerinde kapsamlı ve kendine özel bilgi
sahibi olmaları.
Yasa-Der yakın zamanda ST’un yasama
sürecine katılımını iyileştirecek bir projeyi
tamamlamıştır.
Bir STK Ofisinin, katılım mekanizmasının
ve STK’lar için devlet finansman
mekanizmalarının oluşturulmasını, öneren
bir yasa taslağı hazırlamıştır
Ocak 2013
93
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu Kişi
Ay
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Kamu kuruluşları
temsilcileriyle
yapılacak toplantılara
katılacak STK
temsilcilerinin
seçilmesini
desteklemek
STGM ve TUSEV
•
•
Karar vericileri
etkileyebilecek
kimseleri Kamu
kuruluşları
temsilcileriyle
yapılacak toplantılara
katılmaya teşvik etmek
MoI ve AB Bakanlığı
•
•
Kamu kuruluşlarla
işbirliği konusunda Sivil
Toplumun konumu
hakkında tartışma ve
danışma toplantıları
yapmak
MoI, DoA - Bay Özer
Kaya ve
AB Bakanlığı Bay Bülent Özcan
•
•
MoI ve EU Bakanlığı,
TUSEV ve STGM
•
•
Sivil Toplum
temsilcileriyle sektörel
işbirliği ve olası
mekanizmalar üzerine
beklentiler hakkında
diyalog toplantıları
düzenlemek
11
12
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Başbakanlık Denetim Kurulu
94
Neden ilgilenmeliler?
OGP Eylem Plan
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
MoI ve EU Bakanlığı
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Taahhüt
No. 5
Tarihçe bilgileri:
İç İşleri Bakanlığı, Dernekler Bölümü Sivil Toplumu, özellikle de
Dernekleri düzenleyen hukuki çerçevenin iyileştirilmesine yönelik
bir yasa taslağı hazırlamaktadır. Yasa taslağında iki organın kurulması
öngörülmektedir: Bir Sivil Toplum Konseyi ile bir Sivil Toplum Kurulu.
Sivil Toplum Konseyi Sivil Toplum için olanak sağlayıcı bir ortamın
yaratılması için politikalar geliştirilmesi konusunda hükümetle Sivil
Toplum işbirliğinin oluşturulmasını amaçlayacaktır. Sivil Toplum Kurulu
ise, konsey kararlarının uygulamaya konmasını izleyecek olup, kamuya
yararlılık durumu ve Dernekler Bölümü tarafından bağış planları için
kavramları belirlemekte danışmanlık görevi yapacaktır. Kurul hükümet
ve Sivil Toplum temsilcileri yanında akademisyenlerden oluşacaktır. Yasa
taslağı kesinleştiğinde danışma için tüm paydaşlarla paylaşılacaktır. Bu
etkinliğin amacı sürece katkıda bulunmak ve sonuçların Sivil Toplum için
tatminkar olmasını sağlamaktır.
Bu atölye katılımcıları: 2013 Kasım ayına kadar Sivil Toplum be Hükümetin Kamu Kuruluşlarıyla
Sivil Toplum arasında işbirliği mekanizmasının kurulması isteğini desteklemeyi taahhüt etmektedir
Not: Bu Taahhüt, Taahhüt No. 3 ile ilişkili olarak yürütülmeli ve Taahhüt No. 4’e katkıda bulunmalıdır. Zaman
programı yukarıdaki faaliyetlerle ilgili olarak atölye katılımcıları tarafından ortaklaşa belirlenecektir.
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
İç İşleri Bakanlığı
İç İşleri Bakanlığı halen Sivil Toplum/
hükümet İşbirliğiyle ilgili bir kurumun
oluşturulması için bir yasa taslağı
hazırlama sürecindedir. Toplum/hükümet
İşbirliği.
Danışma süreçlerinin başını Dernekler
Bölümü çekecektir.
AB İşleri Bakanlığı
AB’ne katılımla ilgili tüm işleri AB İşleri
Bakanlığı yürütmekte olup, sivil toplumla
işbirliği için bir bölümleri bulunmaktadır
AB İşleri Bakanlığı süreçte yardım
sağlayabilir.
TUSEV
TUSEV STK/hükümet İşbirliği konularında
geniş deneyime sahip olup, bu konular
üzerinde çalışan STK konsorsiyumunun bir
parçasıdır.
TUSEV uzmanlık yanında STK’lardan
girdi sağlayacaktır..
STGM/CSDC
Sivil Toplum Geliştirme Merkezi
ST/hükümet işbirliği üzerine bir
konsorsiyumun lideridir.
STGM uzmanlık yanında STK’lardan
girdi sağlayacaktır.
HABITAT
HABITAT yönetişim konularında geniş
deneyime sahiptir.
HABITAT uzmanlık yanında STK’lardan
girdi sağlayacaktır
Kadın Kuruluşları
Kadın Kuruluşları hükümetle farklı
düzeylerde çalışmakta geniş deneyime
sahiptir.
geniş deneyime sahiptir. Konu
hakkındaki deneyim ve girdilerini
sağlayacaktır
Ocak 2013
95
Aynı Hızla Devam
Bu taahhüdün uygulanması için ön eylem planı:
Eylemler
Sorumlu Kişi
Ay
1
STK’larla düzenlenen
danışma toplantıları
MoI ve tüm katılımcılar
En iyi uygulamalar,
modeller ve taslak
yönetmelikler üzerine
bilgilendirme:
STK’lardan geri
besleme alınması
MoI ve tüm katılımcılar
Olası mekanizmalar
üzerine deneyim ve
uzmanlık paylaşımı
için bilgilendirme
toplantıları, seminerleri
ve konferansları.
MoI ve tüm katılımcılar
Takip sürecinin tasarımı
Tüm katılımcılar
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Eşitlerin desteği
Bu taahhüdü planlayıp uygulamaya koyarken, bizler bölgedeki ve AB’de bulunan aşağıdaki iş
arkadaşları/kurum/kuruluşların da desteklerinden/derslerinden yararlanmayı istiyoruz:
Kişi/kurum/kuruluş adı
Neden ilgilenmeliler?
İlgilenmelerini nasıl
sağlarız?
ECNL
Konu hakkında geniş deneyime sahiptir.
TACSO Türkiye iletişimi sağlayacaktır
Bölgesel düzeyde TACSO projesi
Batı Balkanlar bölgesinden deneyimleri bir
araya getirmektedir.
TACSO Türkiye iletişimi sağlayacaktır
Hırvatistan Toplum ve hükümet İşbirliği
kuruluşu İşbirliği Ofisi, Ulusal Konsey ve
Ulusal Vakfı
Bölgede bir model oluşturmaktadırlar.
TACSO Türkiye iletişimi sağlayacaktır
96
Final Raporu
Batı Balkanlar ve Türkiye’deki Kamu Kurumları ve Sivil Toplum Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi
Ocak 2013
97
Aynı Hızla Devam
98
Final Raporu