Fotoğrafçılık - Okutman Murat TOKBAŞ

FOTOĞRAFÇILIK
Okt. Murat TOKBAŞ
[email protected]
http://mtokbas.pau.edu.tr
Kaynak
• http://www.turknikon.com/fotograf-kursu
İÇİNDEKİLER
•
•
•
•
•
•
•
Fotoğraf Makinesi Çeşitleri
Temel Bilgiler
DSLR Modları
Fotoğrafçılıkta 3 Temel Unsur
Yardımcı Araç ve Gereçler
Kompozisyon
Net Alan Derinliği
FOTOĞRAF MAKİNESİ ÇEŞİTLERİ
• Filmli Makineler
• Kompakt Makineler
• Profesyonel Görünümlü Kompakt Makineler
(DSLR-Like)
• Profesyonel Makineler (DSLR)
• Aynasız Profesyonel Makineler (DSLM)
Filmli Makineler
Kompakt Makineler
DSLR- Like Makineler
(Yarı Profesyonel)
DSLR Makineler
(Profesyonel)
Aynasız Makineler
Karşılaştırma
Kompakt
DSLR-Like
DSLR
Taşınması
Kolay
Biraz Zor
Zor
Video Çekimi
Var
Var
Var
Zoom
Yüksek
Çok Yüksek
Normal
Lens
Değişmez
Değişmez
Değişir
Manuel Mod
Yok
Var
Var
Fiyat
Ucuz
Orta
Pahalı
TEMEL BİLGİLER
•
•
•
•
DSLR Çalışma Prensibi
Piksel ve Çözünürlük
JPG-RAW Resim Formatları
Exif Bilgisi
DSLR Çalışma Prensibi
Piksel ve Çözünürlük Nedir?
• Piksel, fotoğrafı oluşturan en küçük gözeneklere
yada noktacıklara verilen isimdir. Bu noktacıkların
satırlar halindeki birleşimi ile görüntünün yapısı
ortaya çıkar.
• Bir fotoğrafta milyonlarca piksel vardır. Örneğin
fotoğrafın uzun kenarında 4288 piksel, kısa
kenarında 2848 piksel var ise bu fotoğrafta
12.212.224 piksel var demektir. Kısaca bu fotoğraf
12.2 MP’ lik bir çözünürlüğe sahiptir.
• Genelde çözünürlük (piksel sayısı) arttıkça fotoğraf
kalitesinin artacağı düşünülür ama öyle değildir.
• Fotoğrafın kalitesi çözünürlük ile beraber sensör
(fotoğrafın üzerine düştüğü elektronik chip)
boyutuna da bağlıdır. Aynı çözünürlüğe sahip olan
cihazlardan sensör boyutu büyük olanın fotoğraf
kalitesi daha yüksektir.
• Çözünürlük önemli bir konu olsa da bir fotoğraf
makinesinin kalitesini belirten tek kavram değildir.
Yine de ürün satın alırken mümkün mertebe
yüksek çözünürlüklü seçeneklere yönelmekte
fayda vardır.
• Kısacası hem çözünürlük hem de sensör boyutu
yüksek olmalıdır(Yüksek çözünürlüklü-24 MP
DSLR).
JPG ve RAW Resim Formatları
• JPG formatı sıkıştırılmış bir resim biçimidir. Dolayısıyla
bazı kayıpları da beraberinde getirir. Ancak az yer
kaplaması dolayısıyla her yerde karşımıza çıkar.
• Internette yer alan resimlerin hemen hepsi bu nedenle
JPG biçimindedir.
• Kompakt makineler ve telefonlar sadece JPG
formatında resim çekerler. DSLR Like ve DSLR makineler
ise hem JPG hem de RAW formatında çekim
yapabilirler.
• Bu format üzerinde oynama yapıldığında (Photoshop
ile) bozulmalar olur.
• RAW formatı JPG gibi sıkıştırılmış bir biçim değildir.
Fotoğrafın ham halidir. Dolayısıyla fotoğraf üzerinde
bilgisayarda oynamaya müsaittir.
• DSLR makinelerde hem JPG hem de RAW+JPG çekim
modu vardır.
• Eğer fotoğraf üzerinde oynama yapılacaksa (Capture
NX-D veya Lightroom gibi bilgisayar programlarıyla)
RAW biçiminde çekmek şarttır.
• En büyük dezavantajı RAW fotoğrafların JPG
fotoğraflarına göre 2 kat fazla yer kaplamasıdır. Bu da
hafıza kartının daha çabuk dolması anlamına gelir.
Exif Bilgisi
• Dijital makineyle çekilmiş olan fotoğraf sadece
görüntü dosyasından ibaret değildir. Fotoğrafın
hangi makine modeli, hangi lensle, ne
zaman, hangi diyafram ve enstantane hızıyla
çekildiği gibi daha onlarca değeri bünyesinde
barındıran bilgileri de bu görüntü dosyasının içinde
barındırır. Bazı makine modellerinde fotoğrafın
çekildiği yerin coğrafi konumu da kaydedilir.
• EXIF, çekilen fotoğrafı okumamızı sağlarken aynı
zamanda bize çekime ilişkin ipuçları ve detayları da
vermiş olur.
DSLR MODLARI
Bas Çek Modları:
• Otomatik Mod (Auto)
• Otomatik Mod (Flaş Kapalı)
• Program Modu (P)
Hazır Modlar:
• Portre
• Manzara
• Spor
• Makro
Manuel Modlar:
• Manuel (M)
• Enstantane (S) (Canon:TV)
• Diyafram (A) (Canon:AV)
Otomatik Mod
• Otomatik pozlama modudur. Tüm ayarları
(diyafram, enstantane, ISO, beyaz dengesi gibi)
makinenin yaptığı, sizin sadece deklanşöre
basıp fotoğraf çektiğiniz tam otomatik mod.
• Ayar yapmaya vakit olmadığında kullanılır.
• DSLR ile fotoğraf çekmeye yeni başlayanların
tercihidir.
• Flaş gerekli görülürse kullanılır.
Otomatik Mod (Flaş Kapalı)
• Otomatik moddan tek farkı flaşın kesinlikle
kullanılmamasıdır.
• Mecbur kalmadıkça flaş kullanılmamalıdır.
Dolayısıyla ayar yapmaya zamanın az olduğu
durumlarda kullanılması en doğru olan
moddur.
P Modu
• Otomatik pozlama modudur. Pozlamada ISO,
beyaz dengesi gibi bazı ayarları sizin
değiştirebildiğiniz,
diğer
değişkenlerin
(diyafram ve enstantane gibi) kontrolünün
makinede olduğu program modudur.
A Modu –Diyafram Öncelikli• Yarı otomatik pozlama modudur. Diyafram
değerini sizin değiştirdiğiniz, doğru pozlama
için makinenin enstantane değerine karar
verdiği moddur.
S Modu-Enstantane Öncelikli• Yarı otomatik pozlama modudur. Enstantaneyi
sizin değiştirdiğiniz, makinenin diyafram
değerine karar verdiği moddur.
M Modu
• Manuel pozlama modudur. Diyafram ve
enstantaneyi siz seçersiniz. Kullanılması en zor
ama en profesyonel moddur.
• Tüm ayarlar sizin elinizdedir ve yeterince bilgi
sahibi değilseniz hata yapma olasılığınız
yüksektir.
Mod Karşılaştırması
FOTOĞRAFÇILIKTA 3 TEMEL
UNSUR
İyi pozlanmış bir fotoğraf için 3 temel unsura
dikkat edilmesi gerekir:
• Diyafram Açıklığı
• Enstantane Hızı
• ISO Değeri
Diyafram Açıklığı (f Değeri)
• Lens gözünün çapını ifade eder. Düşük f değerleri
gözün daha açık olduğunu, yüksek f değerleri
gözün daha kısık olduğunu belirler.
• Objektiften geçen ışığın miktarını belirlemeye
yarar. F değeri düşük (f4) olursa daha fazla ışık, f
değeri yüksek (f16)olursa daha az ışık geçer.
• Portre çekimlerinde mümkün mertebe düşük f
(açık göz) değeri seçilmelidir.
• Manzara fotoğrafçılığında yüksek f (kısık göz)
değeri kullanılmalıdır.
• F değerini ayarlama işlemi daha çok «Diyafram
Öncelikli» modda yapılır.
• Bu modda f değeri arttıkça makine enstantane
hızını otomatik olarak azaltır.
• Tam tersine f değeri azaldıkça makine
enstantane hızını otomatik olarak arttırır.
Hangi Çekimlerde Kullanılır?
• Portre: F değeri en düşük değere getirilir.
• Manzara: F değeri en yüksek değere getirilir.
Farklı f Değerlerinde Diyaframın Yapısı
Örnek Fotoğraflar
Enstantane Hızı
• Lense girecek ışığın süresini belirler. Süre
uzadıkça pozlama artar, kısaldıkça azalır.
• Süre arttıkça (2 sn)resim flulaşır (şelale vb),
azaldıkça (1/1000) resim dondurulur (spor vb).
• 10 sn, 5 sn, 4sn … 1/10 sn, 1/20 sn, 1/50 sn,
1/1000 sn, 1/2000, 1/4000 sn gibi değerlerle
ifade edilir.
• Perde hızını ayarlama işlemi daha çok
«Enstantane Öncelikli» modda yapılır.
• Bu modda perde hızı azaldıkça (çekim süresi
uzadıkça) makine diyafram değerini otomatik
olarak arttırır(diyafram çapı azalır).
• Tam tersine perde hızı artarsa (çekim süresi
kısaldıkça) makine diyafram değerini otomatik
olarak azaltır(diyafram çapı artar).
Hangi Çekimlerde Kullanılır?
• Hareketli Sahnelerde
• Şelale Çekimlerinde
• Gece Trafiğinde
ISO Değeri
• Normal şartlar altında, ışık yetersiz kalırsa ya diyafram
açılır ya da enstantane süresi arttırılır.
• Ancak bazı durumlarda bu tedbirler işe yaramaz. Tek
çare ISO değerini yükseltmektir.
• Ancak ISO değeri gereğinden fazla yükseltilirse resimde
kumlanma (noise) meydana gelir. Kaliteli DSLR lerde bu
kumlanma biraz daha azdır.
• Günümüzde ISO genelde 100 ila 6400 arasında
ayarlanabilir.
• Gündüz çekimlerinde 100 veya 200 uygun iken gece
çekimlerinde 800 veya 1600 uygun değerlerdir.
Özet
Kamera Simülatörü
• http://camerasim.com/apps/camerasimulator/
ARAÇ VE GEREÇLER
•
•
•
•
•
Çanta
Objektif
Parasoley
Tripot
Filtre
Çanta
• DSLR Makineler kompakt makinelere göre
oldukça büyük olduğundan özel çantaya
ihtiyaç duyarsınız.
• Bazı çantalar sadece makine için uygundur ve
2.lensi taşımaya izin vermez.
• Sırt çantası tipinde olanlar hem makineye hem
de 2. lensi taşımaya elverişlidir. Ayrıca bunlara
harici flaş, filtre, parasoley gibi araçlar da
konabilir.
Objektif
• Fotoğrafın yeterli aydınlık ve netlikte oluşmasını
sağlayan mercek yada mercekler topluluğudur.
• Bir fotoğrafı çekmek için fotoğraf makinesinin
gövdesinden sonraki en önemli aparat,
makinelerin ön tarafında bulunan ve merceği de
içerisinde barındıran parçadır.
• Objektifin diğer bir ismi de lenstir.
• Objektifler, vizörden baktığımız zaman
gördüğümüz görüntüyü sensöre işleyen
mekaniğin ön tarafında bulunur ve görüntünün
sensörün üzerinde oluşturulmasını sağlar.
• Piyasada satılan DSLR makinelerin hemen hepsi 1855 mm objektif (lens) ile gelir. Bu lenslere Kit Lens
denir.
• Bu lens belli bir süre sonra yeterli gelmez. Çünkü bu
lenslerle fazla zoom yapılamaz. Bu nedenle 2. bir lens
alma ihtiyacı doğar. İkinci lens ise genellikle 55-200
mm veya 55-300 mm olur. Çünkü mm değeri arttıkça
zoom oranı artar.
• Ancak lens değiştirmek zahmetli olacağından kit
lens+2.lens kullanmak yerine 18-105 mm veya 18140 mm tek lens kullanmak daha mantıklıdır.
VR Fonksiyonu
• Lensin üzerindeki VR fonksiyonu o lensin
titremelere karşı korumalı olduğunu ifade
eder. Bunun için VR anahtarı ON durumuna
getirilir. Günümüzde hemen hemen tüm
lenslerde vardır.
• Tripot ile çekim yaparken VR anahtarı Off
durumuna getirilmelidir. Bunun dışında sürekli
On olmasında fayda vardır.
AF Motoru
• AF motoru, makinede otomatik netleme yapabilmemizi
sağlayan araçtır. Otomatik netleme bizim için çok büyük
bir kolaylıktır. Deklanşöre yarım basılı tutarak, manuel
netlemeye göre çok daha hızlı sonuçlar alabiliriz.
• Lensin üzerindeki AF anahtarından bu fonksiyonu açar
veya kapatırız.
• Nikon marka DSLR makinelerin sadece üst modellerinde
gövdede AF motoru vardır. Bu makinelerde kullanılacak
lenslerde AF motorunun olmasına gerek yoktur. Bu tip
lensler AF motorlu lenslere göre daha ucuzdur.
• Canonlarda ise AF motoru standart olarak gövdede yer
almaz. Lenslerde AF motoru vardır.
Parasoley
• Parasoley, objektifin uç tarafına takılan ve
güneş ya da farklı bir kaynaktan gelen ışığın
objektife uç açılardan girerek içeride
yansımasını engelleyen bir parçadır.
• Parasoleylerin, objektifimizi darbelere, temas
ve çizilmelere, yağmur taneciklerine ve toza
karşı koruma sağlaması nedeniyle de ekstra bir
faydası daha vardır.
Tripot
• Fotoğraf makinesinin hiç kımıldamaması veya özel
etkiler için uzun süreli pozlama istendiğinde, makinenin
üzerine takılabileceği üç bacaklı ve çeşitli yöntemlerle
oynar bir kafaya sahip sehpa sistemidir.
• Genellikle 1,5 metre uzunluğundadır. İki ana parçadan
oluşur; bacaklar ve kafa. Bacaklar kafayı sağlam bir
şekilde yukarıda tutarlar. Kafa ise makinenin takıldığı
bölümdür. Fotoğrafçının makineyi sağa sola, yukarı
aşağı ve saat yönünde hareket ettirmesini sağlar.
• Yuvaları uluslararası standartlara uygun olduğundan
genellikle tüm fotoğraf makinalarına ve el kameralarına
uyumludur.
Filtre
• Lenslere takılan saydam veya yarı saydam
malzemelere denir. Filtreleri çekim amacına ve
elde etmek istediğimiz görüntüye göre
seçmemiz gerekir.
Filtre Çeşitleri
• UV Filtre: Bu filtreler öncelikle güneşten gelen
mavi ve mor ötesi ( Ultra Viole ) ışınlarını %99
oranında emerek berraklığı arttırırlar, ayrıca lensi
bozucu etkisi olan bu ışınlara karşı korurlar,
fotoğrafa olumsuz hiçbir etkisi ve zararı da yoktur.
Daha çok Objektifi toz ve darbelerden korumak
için kullanılır.
• Polarize Filtre: Su veya Cam gibi yüzeylerden ışığın
yansımasını önler.
• ND Filtre: Doğal yoğunluk filtreleridir. Lense gelen
ışık miktarını renkleri bozmayacak şekilde azaltır.
Gündüz vakti şelale çekimlerinde uzun pozlama
sırasında kullanmak şarttır.
UV
Polarize
ND
KOMPOZİSYON
• Kompozisyon düzenleme demektir. Fotoğrafa ruh
katan ögedir.
• Eğer bir fotoğraf, çekenin anlatmak istediğini
yansıtıyorsa o fotoğrafta kompozisyon var
denebilir. Bunun yerine fotoğrafa bakanın kafasını
karıştırıyor veya ona bir anlam ifade etmiyorsa o
fotoğrafın kompozisyonu yok demektir.
• Kompozisyon için uyulması gereken bazı kurallar
vardır. Ancak bazen bu kurallara uymadan da
çarpıcı fotoğraflar çekebilirsiniz. Ne zaman kural
dışına çıkmanız gerektiğini bilmenin yolu ise
öncelikle kuralları bilmekten geçer.
Kompozisyon Kuralları
•
•
•
•
•
•
1/3 Kuralı
Sadelik (Basitlik)
Ritm
Çizgiler
Denge
Doku
1/3 Kuralı
• Vizörden baktığınız yeri bu şekilde dokuza ayrılmış olarak
hayal edin. Bu çizgilerin birleşme yerlerine eğer modelinizi
konumlandırırsanız fotoğrafınız çok daha ilgi çekici olacak,
sıradanlıktan uzaklaşacaktır. Fotoğrafta en çok yapılan
hatalardan biri modelin (konunun) tam ortaya
konumlandırılmasıdır.
• Bazı makinelerde ekran üzerine veya vizör içine bu
çizgilerin koyulabildiğini de hatırlatalım.
Sadelik (Basitlik)
• Sadelikten kasıt anlatılmak istenilen konunun dışında kalan,
konuda dikkati dağıtan öğeleri kadrajımızdan çıkarmalıyız.
• Ayrıca konumuzun arkasında kalan öğeler her ne kadar
konuyu destekliyor olsa bile genelde fotoğrafta dikkati dağıtır.
Dikkati dağıtmayan sade bir arka plan her zaman tercih
edilmelidir. Bunu sağlayabilmek için mümkün olduğunca
konuya yaklaşmalı ya da tele objektif kullanmalıyız.
Unutmayalım ki karışık bir arka fon anlatılmak istenilen
konuyu bozabilir. Bu yüzden mümkün olduğunca karışık bir
arka plandan kaçınmalıyız.
• Fotoğraftaki görüntüyü sadeleştirmenin en güzel yolu da alan
derinliğinden yararlanılarak konunun arka planının bulanık
hale getirilmesi ve ana konunun öne çıkarılmasıdır.
Ritm
• Fotoğrafta ilgiyi sağlamak için kullanılan
yöntemlerden birisi de, kadraj içerisinde
birbirinin benzeri veya tekrarı şeklinde
nesnelerin bulunmasıdır. Nesnelerin birbirleri
arasındaki boşluklar sık ve aralıklı olabilir.
• Bu tür çekimlerde mutlaka kısık diyafram
(yüksek f değeri) kullanılmalıdır. Aksi durumda
önde kalan nesneler diğerlerine göre daha net
çıkacaktır. Bu da ritmi bozar.
Çizgiler
• Çizgiler kadraj konumlandırma işleminde
diyagonal, simetrik, paralel, eğri, geometrik
şekiller vb. gibi birçok şekilde olabilir. Bu durumda
bu çizgileri uygun bir şekilde kullanmak,
fotoğrafta estetiğe yardımcı olacaktır.
• Örneğin diyagonal gelen merdivenlerin birleştiği
noktaya bir insan yerleştirme; o çizgilerin
sonunda gözü, nesneye götüren bir yol olarak
etkiler ve gözler direkt nesneye ulaşır.
Denge
• Fotoğraf içerisinde nesneler kadraja yerleştirilirken,
dengeli olmasına dikkat edilmelidir. Etkileyici ve estetik
unsurlardan bir diğeri dengedir. Denge, kadraj
içerisinde birbirini karşılayan veya tamamlayan obje,
renk ve nesne gibi özelliklerin dengeleyici (karşılayıcı)
olarak bulunmasıdır.
• Örneğin, masa fotoğrafı çekilecek. Masanın üst orta
kısmına tabak, sol alt kısmına çatal konulduğu takdirde;
masanın sağ alt kısmında gözde eksik olan, estetiği
rahatsız eden bir eksiklik hissedilir. Bu boş kalan alana
yerleştirilecek bir kaşık, kadrajın dengeleyici olmasına
sebep olacaktır.
Doku
• Fotoğrafını çekeceğimiz yüzeyi anlatmak
istediklerimize göre düzenleme işlemi dokuyu
oluşturur. Cisimler dokularına göre alan
derinliği oluşturabilirler.
• Sert dokulu cisimleri yakındaymış gibi
hissederken, yumuşak dokulu cisimleri ise
uzaktaymış gibi hissederiz.
NET ALAN DERİNLİĞİ
Alan derinliği, üzerinde odaklama yapılan objenin,
kişinin ya da fotoğraflanan konunun önünde ve
arkasında oluşan netlik sahasıdır.
Alan Derinliğini kontrol etmenin 3 yolu vardır:
1. Diyafram değeri (f) ile
2. Odak uzaklığı (mm) ile
3. Konuya olan mesafe
Diyafram İle Kontrol
• Alan derinliğinin büyüklüğü diyafram açıklığı
ile ters orantılıdır. Diyaframı ne kadar çok
açarsak alan derinliği o kadar azalır. Yani f/1.8
veya f/2.8 gibi düşük diyafram değerlerinde
alan derinliği az olur. Diyaframı ne kadar
kısarsak yani f/16 veya f/22 gibi diyafram
değerleri kullanırsak alan derinliği o kadar
büyük olur.
Odak Uzaklığı
• Odak uzaklığı arttıkça net alan derinliği azalır.
Yani ne kadar fazla odak uzaklığına sahip lens
kullanırsanız (Örneğin 135mm f2, 200mm f2
gibi) daha az alan derinliğine sahip olursunuz.
Konuya Olan Mesafe
• Netlenmek istenen objeye olan yakınlığa göre
de alan derinliği değişir. Objeye yaklaşmanız
alan derinliğini azaltır.