mükellef hizmetleri katma değer vergisi grup müdürlüğü

İSTANBUL
VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ
KATMA DEĞER VERGİSİ
GRUP MÜDÜRLÜĞÜ
KDV TAMİMLERİ
(BİRLEŞTİRİLMİŞ VE GÜNCELLENMİŞ)
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I
GENEL MEVZUAT BİLGİSİ VE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR ........................................................................... 10
1. KATMA DEĞER VERGİSİNİN KONUSU ...................................................................................................... 10
2. İŞLEMLERİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI ........................................................................................................ 11
2.1. Türkiye’deki İşlemler ........................................................................................................................ 11
2.2. Yurt Dışındaki İşlemler ..................................................................................................................... 12
2.2.1. Yurt Dışında Verilen Beton Dökme Hizmetinin KDV Karşısındaki Durumu ............................... 12
3. TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER ........................................................................................................ 13
4. HİZMET VE HİZMET SAYILAN HALLER ...................................................................................................... 14
4.1. Hizmet .............................................................................................................................................. 14
4.2. Hizmet Sayılan Haller ....................................................................................................................... 15
5. MÜKELLEF ................................................................................................................................................ 15
6. VERGİYİ DOĞURAN OLAY ......................................................................................................................... 15
7. MATRAH .................................................................................................................................................. 18
7.1. Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah ............................................................................................ 18
7.2. İthalatta Matrah ............................................................................................................................... 19
7.3. Özel Matrah Şekilleri ........................................................................................................................ 19
7.4. Matraha Dahil Olan Unsurlar ........................................................................................................... 20
7.5. Matraha Dahil Olmayan Unsurlar .................................................................................................... 20
8. DÖVİZ İLE YAPILAN İŞLEMLER .................................................................................................................. 21
9. EMSAL BEDELİ VE EMSAL ÜCRETİ ............................................................................................................ 21
10. ORAN ..................................................................................................................................................... 22
11. KDV’DE İNDİRİM .................................................................................................................................... 22
11.1. Tasdik Ettirilmemiş Kanuni Defterlere Kaydedilen Belgelerde Yer Alan KDV’nin İndirimi ............. 23
12. İNDİRİLEMEYECEK KDV .......................................................................................................................... 24
12.1. Arsa Sahibi Adına Düzenlenen Yapı Denetim Faturasında Gösterilen KDV’nin Müteahhit
Tarafından İndirim Konusu Yapılıp Yapılamayacağı ................................................................................ 24
12.2. Vergiye Tabi Olmayan veya Vergiden İstisna Edilmiş Bulunan İşlemlerle İlgili KDV ....................... 26
12.2.1. Vergiye Tabi Olmayan İşlemlere İlişkin KDV ........................................................................... 26
12.2.2. Vergiden İstisna Edilmiş İşlemlerle İlgili KDV .......................................................................... 26
13. MATRAH VE İNDİRİM MİKTARLARININ DEĞİŞMESİ ............................................................................... 27
14. VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ............................................................................................................. 27
14.1. Vergilendirme Dönemi ve Beyan Esası........................................................................................... 27
14.1.1. Vergilendirme Dönemi ........................................................................................................... 27
14.1.2. Beyan Esası ............................................................................................................................. 28
14.2. Beyanname Verme Zamanı ............................................................................................................ 29
14.3. Beyannamelerin Şekil ve Muhtevası .............................................................................................. 29
14.4. Tarh İşlemleri ................................................................................................................................. 29
14.4.1. Tarh Yeri ................................................................................................................................. 29
14.4.2. Tarhiyatın Muhatabı............................................................................................................... 29
14.5. Tarh Zamanı ................................................................................................................................... 30
14.6. Verginin Ödenmesi ........................................................................................................................ 30
15. VERGİNİN GİDER KAYDEDİLEMEYECEĞİ ................................................................................................. 31
16. İSTİSNADAN VAZGEÇME ........................................................................................................................ 31
16.1. Her türlü hurda atık madde toptan alım satımı yapan mükellefin sadece hurda kağıt teslimleri için
istisnadan vazgeçip geçemeyeceği ......................................................................................................... 31
17. İSTİSNANIN SINIRI .................................................................................................................................. 32
18. FAZLA VE YERSİZ ÖDENEN VERGİLERİN İADESİ ...................................................................................... 32
1
BÖLÜM 2
TEVKİFAT UYGULAMASI .................................................................................................................................... 33
1. VERGİ SORUMLULUĞU ............................................................................................................................ 33
1.1. Tam Tevkifat .................................................................................................................................... 33
1.2. Kısmi Tevkifat ................................................................................................................................... 33
1.3. Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmet/Teslimler ile Tevkifat Yapmakla Sorumlu Olanlar ve Tevkifat
Oranları ................................................................................................................................................... 35
1.4. 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde Belirtilmeyen Hizmetlerde Tevkifat Uygulaması .................. 37
1.5. Tevkifata Tabi İşlemlerde Mahsuben İade ....................................................................................... 37
2. TEVKİFAT UYGULAMASINDA ÖZELLİKLİ DURUMLAR ............................................................................... 38
2.1. Belediyeler ve Tevkifat Uygulaması ................................................................................................. 38
2.2. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) ve Diğer Belediyelere Ait Kanalizasyon Su İdarelerinin
Tevkifat Karşısındaki Durumu ................................................................................................................. 39
2.3. Vakıf Üniversiteleri ve Tevkifat Uygulaması ..................................................................................... 39
2.4. Üniversiteler ve Tam Tevkifat Uygulaması ....................................................................................... 39
2.5. Servis Taşımacılığı Hizmeti ............................................................................................................... 40
3. TEVKİFAT UYGULANAN İŞLEMLERLE İLGİLİ İADE İŞLEMLERİ .................................................................... 41
3.1. Temizlik, Bahçe ve Çevre Bakım Hizmetleri ..................................................................................... 41
3.1.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .......................................................................................... 41
3.1.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 41
3.1.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 41
3.1.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 42
3.2. Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri ............................ 42
3.2.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 42
3.2.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 42
3.2.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 42
3.2.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 42
3.3. Her Türlü Yemek Servisi ve Organizasyon Hizmetleri ...................................................................... 43
3.3.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 43
3.3.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 43
3.3.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 43
3.3.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 43
3.4. Etüt, Plan, Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler ........................................................ 43
3.4.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 43
3.4.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 44
3.4.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 44
3.4.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 44
3.5. Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri ile Fason Ayakkabı ve Çanta Dikim İşleri ve
Fason İşlerle İlgili Aracılık Hizmetleri ...................................................................................................... 44
3.5.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 44
3.5.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 45
3.5.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 45
3.5.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 45
3.6. Yapı Denetim Hizmetleri .................................................................................................................. 45
3.6.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 45
3.6.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 46
3.6.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 46
3.6.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 46
3.7. Servis Taşımacılığı Hizmeti ............................................................................................................... 46
3.7.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 46
3.7.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 46
3.7.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 46
3.7.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 47
3.8. Her Türlü Baskı ve Basım Hizmeti .................................................................................................... 47
3.8.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 47
3.8.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 47
2
3.8.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 47
3.8.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 48
3.9. İşgücü Temin Hizmeti ....................................................................................................................... 48
3.9.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................... 48
3.9.2. Rakamsal Hadler....................................................................................................................... 48
3.9.2.1. Mahsuben İade Talepleri .................................................................................................. 48
3.9.2.2. Nakden İade Talepleri....................................................................................................... 49
3.10. Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmeti ..................................................... 49
3.10.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 49
3.10.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 49
3.10.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 49
3.10.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 49
3.11. Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetleri ........ 50
3.11.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 50
3.11.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 50
3.11.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 50
3.11.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 50
3.12. Spor Kulüplerinin Yayın, İsim Hakkı ve Reklâm Gelirlerine Konu İşlemleri .................................... 51
3.12.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 51
3.12.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 51
3.12.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 51
3.12.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 51
3.13. 5018 Sayılı Kanun’a Ekli Cetveller Kapsamındaki İdare, Kurum ve Kuruluşlara İfa Edilen Diğer
Hizmetler ................................................................................................................................................ 52
3.13.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 52
3.13.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 52
3.13.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 52
3.13.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 52
3.14. Külçe Metal Teslimi ........................................................................................................................ 53
3.14.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 53
3.14.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 53
3.14.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 53
3.14.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 53
3.15. Bakır, Çinko ve Alüminyum Ürünlerinin Teslimi ............................................................................. 54
3.15.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 54
3.15.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 54
3.15.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 54
3.15.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 54
3.16. Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt, Cam Hurda ve Atıklarının Teslimi ......................................... 55
3.16.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 55
3.16.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 55
3.16.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 55
3.16.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 55
3.17. Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt ve Cam Hurda ve Atıklarından Elde Edilen Hammadde
Teslimi…. ................................................................................................................................................. 56
3.17.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 56
3.17.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 56
3.17.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 56
3.17.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 56
3.18. Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı İle Ham Post ve Deri Teslimi ............................................................ 57
3.18.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 57
3.18.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 57
3.18.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 57
3.18.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 57
3.19. Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi .................................................................................................... 58
3.19.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 58
3.19.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 58
3
3.19.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 58
3.19.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 58
BÖLÜM 3
KDV’DEN İSTİSNA EDİLEN İŞLEMLER VE İADE UYGULAMASI ............................................................................. 59
1. MAL İHRACI .............................................................................................................................................. 59
1.1. İhraç Kayıtlı Olarak Temin Ettiği Malları İhraç Eden İhracatçılara KDV İadesi Uygulaması .............. 59
1.2. Fiili İhracat Tarihinden (Gümrük Beyannamesi Kapanma Tarihinden) Sonraki Bir Tarihte
Düzenlenen Faturalarda Yer Alan KDV’nin Yüklenim Listelerine Dahil Edilmesi ..................................... 60
1.3. İntaç Tarihindeki Kur Yerine Sehven Gümrük (Çıkış) Beyannamesi Üzerindeki Kurun KDV
Beyannamesi Hesaplanmasında Dikkate Alınması.................................................................................. 61
1.4. Serbest Bölge İçindeki Firmalara Hazır Beton Gönderiminin KDV Karşısındaki Durumu ................. 62
1.5. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 62
1.6. Rakamsal Hadler .............................................................................................................................. 62
1.6.1. Mahsuben İade Talepleri.......................................................................................................... 62
1.6.2. Nakden İade Talepleri .............................................................................................................. 63
2. HİZMET İHRACI ........................................................................................................................................ 63
2.1. Hizmet İhracında Döviz Alım Belgesi ................................................................................................ 64
2.2. Araçların İhraç Edilmeden Yurt Dışında Çalıştırılmak Üzere Kiralanması İşleminde Yüklenilen
KDV’nin İndirilip İndirilemeyeceği ........................................................................................................... 65
2.3. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 65
2.4. Rakamsal Hadler .............................................................................................................................. 66
2.4.1. Mahsuben İade Talepleri.......................................................................................................... 66
2.4.2. Nakden İade Talepleri .............................................................................................................. 66
3. ROAMİNG HİZMETLERİ ............................................................................................................................ 66
3.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 66
3.2. Rakamsal Hadler .............................................................................................................................. 67
3.2.1. Mahsuben İade Talepleri.......................................................................................................... 67
3.2.2. Nakden İade Talepleri .............................................................................................................. 67
4. SERBEST BÖLGELERDEKİ MÜŞTERİLER İÇİN YAPILAN FASON HİZMETLER ............................................... 67
4.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 67
4.2. Rakamsal Hadler .............................................................................................................................. 68
4.2.1. Mahsuben İade Talepleri.......................................................................................................... 68
4.2.2. Nakden İade Talepleri .............................................................................................................. 68
5. YOLCU BERABERİ EŞYA (TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYENLERE KDV HESAPLANARAK YAPILAN SATIŞLAR) 68
5.1. Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda Baz Alınacak Döviz Kuru ................. 69
5.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 69
5.3. Rakamsal Hadler .............................................................................................................................. 70
5.3.1. Mahsuben İade Talepleri.......................................................................................................... 70
5.3.2. Nakden İade Talepleri .............................................................................................................. 70
6. TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYEN TAŞIMACILAR İLE FUAR, SERGİ, PANAYIR KATILIMCILARINA YAPILAN
TESLİM VE HİZMETLER ................................................................................................................................. 70
6.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 71
6.2. Rakamsal Hadler .............................................................................................................................. 71
6.2.1. Mahsuben İade Talepleri.......................................................................................................... 71
6.2.2. Nakden İade Talepleri .............................................................................................................. 71
7. YABANCI SİNEMA YAPIMCILARINA TANINAN İSTİSNA ............................................................................. 72
8. İHRAÇ KAYITLI SATIŞLAR .......................................................................................................................... 72
8.1. İmalatçı Kavramı .............................................................................................................................. 73
8.2. Tecil-Terkin Sisteminin Uygulanacağı Malların Niteliği .................................................................... 73
8.3. Tecil-Terkin ve İade Uygulaması ...................................................................................................... 74
8.4. Tecil-Terkin Uygulamasının İhtiyariliği ............................................................................................. 75
8.5. Sanayi Sicil Belgesi ve Kapasite Raporunun İhraç Kayıtlı Satıştan Sonra Alınması ........................... 75
8.6. Adi Ortaklıkta Adi Ortak Adına Alınan Kapasite Raporunun İhraç Kayıtlı Teslimlerde Geçerliliği .... 76
8.7. İhraç Kaydıyla Teslim Ettikleri Malların İhraç Edildiğine İlişkin İmalatçılara Yazı Veren İhracatçıların
Bir Aylık Listeyi Verecekleri Süre ............................................................................................................. 76
4
8.8. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İmalatçı Fatura Tarihinin İhracatçı Faturası Tarihinden Sonraki Bir Tarih
Olması ..................................................................................................................................................... 77
8.9. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................... 77
8.10. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 78
8.10.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 78
8.10.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 78
9. DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİ KAPSAMINDA İHRAÇ EDİLECEK MALLARIN ÜRETİMİNDE
KULLANILAN GİRDİLERİN TEMİNİNDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI ............................................................ 78
9.1. Geçici 17’nci Madde Kapsamında Yapılan Teslimlerin Süresinde İhracatının Gerçekleşmemesi..... 79
10. DENİZ, HAVA VE DEMİR YOLU TAŞIMA ARAÇLARININ TESLİMİ BAKIMI VE ONARIMI İŞLEMLERİ .......... 79
10.1. KDV Kanunu’nun 13/a Maddesine İstinaden Düzenlenecek İstisna Belgesinin Sonraki Tadil,
Onarım ve Bakım İşleri İçin Kullanılması ................................................................................................. 80
10.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 81
10.3. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 81
10.3.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 81
10.3.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 81
11. DENİZ, HAVA VE DEMİR YOLU TAŞIMA ARAÇLARINI SİPARİŞ ÜZERİNE İMAL VEYA İNŞA ETTİRENLER .. 81
11.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 81
11.2. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 82
11.2.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 82
11.2.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 82
12. DENİZ, HAVA VE DEMİR YOLU TAŞIMA ARAÇLARINI SİPARİŞ ÜZERİNE FİİLEN İMAL VEYA İNŞA EDENLER
..................................................................................................................................................................... 82
12.1. KDV Kanunu’nun 13/a Maddesinde 6111 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklik ve İstisna Uygulaması
................................................................................................................................................................ 82
12.2. Yat İmal ve İnşası Yapan Firmaya Televizyon, Uydu Alıcısı Gibi Elektronik Eşya, Kitap, Bayrak,
Harita Emniyet Malzemesi Teslimleri ..................................................................................................... 83
12.3. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 83
12.4. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 84
12.4.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 84
12.4.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 84
13. LİMAN VE HAVA MEYDANLARINDA YAPILAN HİZMETLER ..................................................................... 84
13.1. Liman ve Havaalanlarında Yer Hizmetleri Veren Firmalara Verilen Uçak, Yolcu ve Yüke İlişkin
Hizmetler ................................................................................................................................................ 85
13.2. Yabancı Bayraklı Gemilere veya Uluslararası Deniz Taşımacılığı Yapan Yerli Gemilere Verilen
Dökme ya da İçme veya Kullanım Amaçlı Su Temini Hizmeti ................................................................. 85
13.3. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 86
13.4. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 86
13.4.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 86
13.4.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 86
14. PETROL ARAMA FAALİYETLERİ ............................................................................................................... 86
14.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 86
14.2. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 87
14.2.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 87
14.2.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 87
15. ALTIN, GÜMÜŞ, PLATİN İLE İLGİLİ ARAMA, İŞLETME VE ZENGİNLEŞTİRME FAALİYETLERİ .................... 87
15.1. Altın, Gümüş, Platin ile İlgili Arama, İşletme ve Zenginleştirme Faaliyetlerine İlişkin Olarak İbraz
Edilmesi Gereken Evraklar ...................................................................................................................... 87
15.1.1. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 88
15.1.1.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 88
15.1.1.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 88
15.2. Rafinaj Faaliyetlerine İlişkin Olarak İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................ 88
15.2.1. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 88
15.2.1.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 88
15.2.1.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 88
16. TEŞVİKLİ YATIRIM MALLARI ................................................................................................................... 89
5
16.1. YTB Eki Listelerde Yer Alan, Yatırım Mahallinde Kurulan veya Set-Ünite-Sistem Olarak Belirtilen
Malların Teslimi ...................................................................................................................................... 89
16.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 92
16.3. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 92
16.3.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 92
16.3.2.Nakden İade Talepleri ............................................................................................................. 92
17. LİMAN VE HAVA MEYDANLARININ İNŞASI, YENİLENMESİ VE GENİŞLETİLMESİ ..................................... 93
17.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 93
17.2. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 93
17.2.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 93
17.2.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 93
18. ULUSAL GÜVENLİK AMAÇLI TESLİM VE HİZMETLER .............................................................................. 93
18.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 94
18.1.1. Doğrudan Yapılan Teslimlerde ve Tedarikçi Firmaların Alımlarında İade Uygulaması ........... 94
18.1.2. Yurt Dışında Yerleşik Firmalara Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İade Uygulaması .................. 94
18.1.3. Yüklenici Firmalara Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde İade Uygulaması (Sınır KDV hariç 10.000
TL)....................................................................................................................................................... 95
18.2. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 95
18.2.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 95
18.2.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 95
19. BAŞBAKANLIK MERKEZ TEŞKİLATINA YAPILACAK ARAÇ TESLİMLERİ ..................................................... 95
19.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 96
19.2. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 96
20. TAŞIMACILIK İSTİSNASI .......................................................................................................................... 96
20.1. Deniz Taşımacılığında İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ................................................................. 97
20.1.1. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 97
20.1.1.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 97
20.1.1.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 97
20.2. Kara Taşımacılığında İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ................................................................... 97
20.2.1. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 98
20.2.1.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 98
20.2.1.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 98
20.3. Hava Taşımacılığında İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................. 98
20.3.1. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 98
20.3.1.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 98
20.3.1.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 98
21. YURT DIŞINA ÇIKIŞ YAPAN ARAÇLARA MOTORİN TESLİMİ .................................................................... 99
21.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................... 99
21.2. Rakamsal Hadler ............................................................................................................................ 99
21.2.1. Mahsuben İade Talepleri........................................................................................................ 99
21.2.2. Nakden İade Talepleri ............................................................................................................ 99
22. DİPLOMATİK İSTİSNA ............................................................................................................................. 99
23. ULUSLARARASI KURULUŞLARA YAPILACAK TESLİM VE HİZMETLER .................................................... 100
23.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................. 100
23.2. Rakamsal Hadler .......................................................................................................................... 100
23.2.1. Mahsuben İade Talepleri...................................................................................................... 100
23.2.2. Nakden İade Talepleri .......................................................................................................... 101
24. ENGELLİLERİN KULLANIMINA MAHSUS ARAÇ VE GEREÇLERİN TESLİMİ .............................................. 101
24.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................. 101
24.2. Rakamsal Hadler .......................................................................................................................... 101
24.2.1. Mahsuben İade Talepleri...................................................................................................... 101
24.2.2. Nakden İade Talepleri .......................................................................................................... 102
25. BM İLE NATO TEMSİLCİLİKLERİ VE BU TEŞKİLATLARA BAĞLI FON VE ÖZEL İHTİSAS KURULUŞLARI İLE
OECD RESMİ KULLANIMLARI İÇİN YAPILACAK MAL TESLİMİ VE HİZMET İFALARI ...................................... 102
26. 3996 SAYILI KANUN’A GÖRE YAP-İŞLET-DEVRET VEYA 3359 SAYILI KANUN İLE 652 SAYILI
KARARNAME’YE GÖRE KİRALAMA KARŞILIĞI YAPTIRILAN PROJELER ........................................................ 102
26.1 İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ................................................................................................... 103
6
26.2. Rakamsal Hadler .......................................................................................................................... 103
26.2.1. Mahsuben İade Talepleri...................................................................................................... 103
26.2.2. Nakden İade Talepleri .......................................................................................................... 103
27. BÜYÜK VE STRATEJİK YATIRIMLAR KAPSAMINDAKİ İŞLEMLER ............................................................ 103
28. İSMEP KAPSAMINDA, İSTANBUL İL ÖZEL İDARESİNE BAĞLI OLARAK FAALİYET GÖSTEREN İSTANBUL
PROJE KOORDİNASYON BİRİMİNE YAPILACAK TESLİM VE HİZMETLER...................................................... 104
28.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................. 104
28.2. Rakamsal Hadler .......................................................................................................................... 105
28.2.1. Mahsuben İade Talepleri...................................................................................................... 105
28.2.2. Nakden İade Talepleri .......................................................................................................... 105
29. KÜLTÜR, EĞİTİM, SOSYAL VE ASKERİ AMAÇLI İSTİSNALAR VE DİĞER İSTİSNALAR............................... 105
29.1. Kültür ve Eğitim Amaçlı İstisnalar ................................................................................................ 105
29.2. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar ..................................................................................................... 105
29.3. Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar ..................................................................................................... 106
29.4. Diğer İstisnalar ............................................................................................................................. 106
BÖLÜM 4
İNDİRİMLİ ORAN ............................................................................................................................................. 109
1) İNDİRİMLİ ORANA TABİ MAL VE HİZMETLERLE İLGİLİ İADELER ............................................................. 109
1.1. İndirimli Oran (AYLIK) ..................................................................................................................... 109
1.1.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 109
1.1.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 110
1.1.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 110
1.1.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 110
1.2. İndirimli Oran (YILLIK) .................................................................................................................... 110
1.2.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 110
1.2.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 111
1.2.2.1. Mahsuben İade Talepleri ................................................................................................ 111
1.2.2.2. Nakden İade Talepleri..................................................................................................... 111
1.3. İndirimli Orana Tabi Malların İhraç Kayıtlı Teslimi ......................................................................... 112
1.3.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar ............................................................................................. 112
1.3.2. Rakamsal Hadler..................................................................................................................... 113
1.4. Fason Tekstil ve Konfeksiyon İşlerinde İade Uygulaması ............................................................... 114
1.4.1. Yılı İçerisinde Mahsuben İade Talepleri.................................................................................. 114
1.4.2. İzleyen Yıl İçerisinde Nakden İade Talepleri ........................................................................... 114
2. İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Kaynaklanan İade Taleplerinde Ciro Primi ve Benzerleri Nedeniyle
Yüklenilen Vergilerin İade Hesabına Dahil Edilip Edilemeyeceği ............................................................... 114
3. İthal Edilen ve Gümrükte Vergisi Yüksek Hesaplanan ve İndirimle Giderilemeyen KDV’nin İade Edilip
Edilmeyeceği .............................................................................................................................................. 115
4. İndirimli Oranda Vergiye Tabi Malların İadesi ....................................................................................... 116
5. İndirimli Orana Tabi Malların İhraç Kayıtlı Teslimlerinden Kaynaklanan Yüklenim Farkının İadesi ....... 118
6. İndirimli Orana Tabi İşlemlerde Yıl İçinde Mahsuben İade Talebi ......................................................... 123
7. İnşaat Taahhüt İşlerinde İndirim ve İadenin Konutların Teslimi ile mi Yoksa Kesin ya da Geçici Kabul ile
mi Gerçekleştirilebileceği .......................................................................................................................... 123
8. Devralınan Adi Ortaklığa Ait İade Edilecek KDV’nin Devralan Şirkete İadesi ......................................... 123
9. İndirimli Orana Tabi Teslimleri Bulunanların Mükellefiyetlerinin Sona Ermesi ..................................... 124
10. İndirimli Orana Tabi Teslimlerden Doğan İade Taleplerinde Promosyon ve Numunenin İndirim ve
Yüklenime Konu Edilmesi .......................................................................................................................... 124
11. Borç Para Temininde Faiz Faturasında Yer Alan KDV’nin İadesi .......................................................... 126
12. İndirimli Oranda Vergiye Tabi Satışlar İçin Örnek Hesaplama Tablosu ................................................ 127
BÖLÜM 5
KDV İADELERİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN HUSUSLAR........................................................................................... 130
1. Gümrük Beyannameli Mal İhracı ile İhraç Kaydıyla Teslimlere İlişkin Tecil-Terkin ve İade İşlemlerinde
Gümrük Beyannamesi İbrazı ...................................................................................................................... 130
2. İndirilecek ve Yüklenilen KDV Listelerinde Yer Alan Faturalarda KDV’ye Tabi İşlemlerin ve İstisna
Kapsamındaki İşlemlerin Birlikte Yer Alması .............................................................................................. 130
7
3. İndirilecek ve Yüklenilecek KDV Listelerinin Elektronik Ortamda Gönderilmesi ile ATİK ve Genel
Giderlere Ait Belgelerin Sisteme Bilgi Girişinde Uyulacak Esaslar ............................................................. 131
4. Tecil-terkin İşlemlerinde İndirilecek KDV Listelerinin Elektronik Ortamda Alınması ............................. 132
5. Belge Eksikliği ya da Belgelerin Muhteviyatındaki Eksiklikler Nedeniyle Gerçekleştirilemeyen Mahsuplar
................................................................................................................................................................... 133
6. Cari Dönem SGK Prim Borçlarına Mahsup Taleplerinde Prim Tahakkuk Fişinin Vergi Dairesince Kabul
Edilip Edilmeyeceği .................................................................................................................................... 134
7. KDV İade Alacaklarının Bağ-Kur Prim Borçlarına Mahsubu ................................................................... 135
8. İthal Edilen Malın Gümrük Bedelinin Yüksek Hesaplanması Halinde İndirimle Giderilemeyen KDV’nin
İadesi ......................................................................................................................................................... 136
9. Kat Karşılığı İnşaat İşinde Arsa Sahibi Adına Kat İrtifakı Kurulduktan Sonra Henüz İnşaat
Tamamlanmadan İnşaatın Seviyesine Göre Teminat Amaçlı Olarak Müteahhide Tapuda Yapılacak Devirler
................................................................................................................................................................... 137
10. Tek Eksiklik Yazısı ................................................................................................................................. 137
11. Özet KDVİRA Raporlarının YMM ve Mükellefe Bildirilmesi .................................................................. 138
12. Bloke Esası ........................................................................................................................................... 138
13. KDV İade Taleplerinin İncelemeye Sevki .............................................................................................. 138
14. DİİB’de Belirtilen Süre ve Diğer Nedenlerle Gümrük Giriş Beyannamelerinin Geç Kapanması Sebebiyle
GEK21 [Gümrük Giriş Beyannamesi (GGB İthalat) Kontrolü] Segmentinin Başarısız Sonuç Vermesi ........ 140
15. Geçmiş Dönemlerde İndirimle Giderilemeyen KDV’yi Aşan Tutarda Yükleniminin Mümkün Olup
Olmadığı..................................................................................................................................................... 141
BÖLÜM 6
YMM TASDİK RAPORLARI................................................................................................................................ 143
1. Tasdik Hizmeti........................................................................................................................................ 143
1.1. Tam Tasdik Sözleşmesi ................................................................................................................... 143
1.1.1. Tam Tasdik Sözleşmelerinde Süreler ...................................................................................... 143
1.1.2. Tam Tasdik Sözleşmesinin Hiç Düzenlenmemesi veya Süresinden Sonra Düzenlenmesinin
Sonuçları........................................................................................................................................... 144
1.2. KDV İadesi Tasdik Sözleşmeleri ...................................................................................................... 144
1.2.1. KDV İadesi Tasdik Sözleşmelerinde Süreler............................................................................ 144
1.2.2. Tam Tasdik Sözleşmesi İmzalanan Mükellefin KDV İade Alacağı İçin Ayrıca KDV İadesi Tasdik
Sözleşmesi Düzenlenmeli midir? ...................................................................................................... 145
1.2.3. YMM’ler İle Tam Tasdik Sözleşmesi Bulunmayan Mükelleflerin KDV İade Talepleri YMM
Raporuna İstinaden Yerine Getirilebilir mi? ..................................................................................... 145
2. YMM Sözleşme Bilgilerinin Elektronik Ortama Aktarılma Yükümlülüğü ................................................ 145
2.1. YMM Sözleşme Bilgilerinin Elektronik Ortama Geç Aktarılması .................................................... 146
3. Tasdik Hizmetinin Şirket Halinde Sunulması .......................................................................................... 147
4. Tasdik Hizmetinin İki YMM Tarafından Üstlenilmesi ............................................................................. 147
5. İndirimli Orana Tabi İşlemlerle İlgili YMM Raporuna İstinaden İade Talebi........................................... 147
5.1. Sözleşme Dönemi ........................................................................................................................... 148
5.2. Tam Tasdik Sözleşmesi Bulunmayan Mükellefin YMM Raporuna İstinaden İade Taleplerinin Yerine
Getirilmesi ............................................................................................................................................. 148
6. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kuruluşların KDV İade Talepleri ....................................................... 148
7. YMM Raporuna İstinaden Geçmiş Takvim Yıl(lar)ına İlişkin İade Talepleri ............................................ 149
8. Kısıtlı YMM’ler Tarafından Verilen Tasdik Hizmetleri ............................................................................ 150
9. Tasdik Hizmetini Üstlenen YMM’nin Vefatı ya da İstifa Etmesi ............................................................. 150
10. Tasdik Raporlarının Vergi Dairesine Teslimi......................................................................................... 151
10.1. Tam Tasdik Raporlarının Teslimi .................................................................................................. 151
10.2. KDV İadesi Tasdik Raporlarının Teslimi ........................................................................................ 151
11. YMM Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Damga Vergisi .............................................................................. 152
12. İşleme Konulmayacak YMM Raporları ................................................................................................. 153
12.1. Özel Esaslara Tabi Mükellef Hakkında Düzenlenmiş YMM Raporları........................................... 153
12.2. Alt Firmalar Hakkında Olumsuzluk Bulunan Mükellefler Hakkında Düzenlenmiş YMM Raporları
.............................................................................................................................................................. 153
13. YMM Tasdik Raporlarının Geri Çekilmek İstenmesi ............................................................................. 153
14. YMM’lerin Sorumluluğu ....................................................................................................................... 154
8
15. Karşıt İnceleme .................................................................................................................................... 154
15.1 Karşıt İnceleme Yapılmasındaki Amaç........................................................................................... 155
15.2. KDV İadesi İşlemlerinde Karşıt İnceleme ...................................................................................... 155
15.3. Karşıt İncelemenin Yapılacağı Aşamalar ve Rapora Eklenecek Karşıt İnceleme Tutanakları ........ 155
15.4. Karşıt İnceleme Yapılmasının Zorunlu Olmadığı Haller ................................................................ 156
15.5. Karşıt İnceleme Tutanak Örneklerinin Başka Raporlara Eklenmesi ............................................. 158
BÖLÜM 7
TEMİNATLI İŞLEMLERDE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR ............................................................................... 159
1. Teminatlı İadeler .................................................................................................................................... 159
2. KDV İadelerine İlişkin Olarak Verilen Teminat Mektuplarının Teyidi ..................................................... 159
3. Teminat Çözümlerinde Yetkili Makam ................................................................................................... 160
4. İndirimli Teminat Uygulaması ................................................................................................................ 161
5. %8 Oranında İndirimli Teminattan Faydalanarak İade Talep Eden Mükelleflerin Gerekli Şartları Taşımaya
Devam Edip Etmediklerinin Periyodik Olarak Kontrolü ............................................................................. 162
6. Ortaklık Adına Verilen Teminat Mektubu .............................................................................................. 162
BÖLÜM 8
HIZLANDIRILMIŞ KDV İADE SİSTEMİ (HİS) ....................................................................................................... 164
1. HİS Uygulaması Kapsamına Girecek Mükellefler ................................................................................... 164
2. HİS Uygulamasına Göre İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi ................................................................ 165
BÖLÜM 9
ÖZEL ESASLAR ................................................................................................................................................. 166
1. Genel Bilgi .............................................................................................................................................. 166
2. Özel Esaslara Tabi Olma ......................................................................................................................... 166
3. KDVİRA Kapsamında İncelemeye Sevk Edilen Mükellefler .................................................................... 167
4. Vergi Tekniği Raporu ve Basit Rapor ile Yapılan Tespitler ..................................................................... 167
5. Olumsuz Rapor ...................................................................................................................................... 167
6. Gümrük Müsteşarlığı veya Diğer Yetkili Makamlarca SMİYB Düzenleme ya da Kullanma Tespitinin
Yapılması .................................................................................................................................................... 167
7. Olumsuz Tespit Kapsamında Özel Esaslara Alınan Mükelleflerin Bilgilendirilmesi ................................ 168
8. Özel Esaslardaki Mükelleflerin İncelemeye Sevki .................................................................................. 169
9. SMİYB ile İlgili KDV’nin Tenzil Edilmek Suretiyle Düzeltme Beyannamelerinin Verilmiş Olması Halinde,
Vergi Dairelerince Gerekmedikçe Bu Durumun Teyidi İçin Ayrıca Defter, Kayıt ve Belgelerin Fiziki
Kontrolünün Yapılmaması ......................................................................................................................... 170
BÖLÜM 10
İCRA MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILAN SATIŞLARLA İLGİLİ OLARAK FAZLA VE YERSİZ ÖDENEN KDV’NİN
İADESİ ............................................................................................................................................................. 171
İNDEKS ............................................................................................................................................................ 172
DEĞİŞİKLİK FİHRİSTİ ........................................................................................................................................ 173
“İhraç kayıtlı satışlarda, nakden veya mahsuben iade talebi bulunmayıp, sadece terkininin söz konusu
olduğu durumlarda, KDVİRA sisteminden alt firma incelemeleri için sadece “İndirilecek KDV Listesi”nin
verilmesi zorunlu kılınmıştır. ..................................................................................................................... 178
“16. TEŞVİKLİ YATIRIM MALLARI ................................................................................................................ 179
16.1. YTB Eki Listelerde Yer Alan, Yatırım Mahallinde Kurulan veya Set-Ünite-Sistem Olarak Belirtilen
Malların Teslimi .................................................................................................................................... 179
16.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar .................................................................................................. 180
16.3. Rakamsal Hadler .......................................................................................................................... 180
16.3.1. Mahsuben İade Talepleri...................................................................................................... 180
16.3.2. Nakden İade Talepleri .......................................................................................................... 181
9
BÖLÜM I
GENEL MEVZUAT BİLGİSİ VE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR
1. KATMA DEĞER VERGİSİNİN KONUSU
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun 1’inci maddesine göre
Türkiye'de yapılan;
- Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve
hizmetler (devamlılık arz edenler),
- Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
- Söz konusu maddede belirtilen “diğer” faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler,
KDV’ye tabidir.
KDV Kanunu’na göre diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler ise;
 PTT idaresi tarafından yapılan işlemler,
 TRT tarafından yapılan radyo ve televizyon hizmetleri,
 Profesyonel sporcu ve sanatçıların katıldığı etkinlikler,
 Müşterek bahis ve talih oyunları,
 Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar,
 Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması,
 Gelir Vergisi Kanunu (GVK)’nun 70’inci maddesinde belirtilen
mal ve hakların
kiralanması,
 İktisadi işletmelerin teslim ve hizmetleri,
 Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle
vergilendirilecek teslim ve hizmetlerdir.
Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve
niteliği GVK hükümlerine göre; GVK’da açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu
ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edilir.
Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine
yapılması, bunları yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk tabiiyetinde bulunup
bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî merkez veya iş merkezlerinin
Türkiye'de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye mani teşkil
etmez.
İthalatın;
-
-
Kamu sektörü tarafından yapılmasının,
Özel sektör tarafından yapılmasının,
Gerçek kişi tarafından yapılmasının,
Tüzel kişi tarafından yapılmasının,
Herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesinin,
Özellik taşımasının,
vergilendirmeye etkisi bulunmamaktadır.
10
İthalatın vergilendirilmesindeki en temel amaç, yurt içerisinde üretilen mal ve
hizmetler ile ithal edilen mal ve hizmetler üzerindeki vergi yükünü eşitlemektir.
Bu durum KDV’de uygulanan destinasyon (varış ülkesinde vergilendirme) ilkesinin
de doğal sonucudur. Mal ve hizmet ihracının KDV’den istisna edilmiş olması da bu ilkenin
bir gereğidir.
Mal teslimi, hizmet ifası ya da ithalat şeklinde ortaya çıkan bir işlemin KDV’ye tabi
olması için;

İşlemlerin Türkiye’de yapılmış olması,
İşlemlerin KDV Kanunu’nun 1’inci maddesinde sayılan mal teslimleri ve hizmet
ifaları arasında sayılmış olması,

gerekmektedir.
2. İŞLEMLERİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI
2.1. Türkiye’deki İşlemler
İşlemlerin Türkiye’de yapılması
 Malların teslim anında Türkiye’de bulunmasıdır.
 Hizmetin Türkiye’de yapılmasıdır.
 Hizmetten Türkiye’de faydalanılmasıdır.
KDV Kanunu’nun 1 ve 6’ncı maddelerine göre, Türkiye’de gerçekleşen mal
teslimleri ile Türkiye’de ifa edilen veya yurt dışında ifa edilmekle birlikte Türkiye’de
faydalanılan hizmetler KDV’ye tabidir. Bu teslim ve hizmetlerin yabancı firmalara yapılması
bu durumu değiştirmez.
Türkiye’de yapılan, ancak yurt dışında faydalanılan hizmetler ise KDV’nin konusuna
girmekle birlikte Kanun’un 12/2’nci maddesindeki şartları taşımak kaydıyla KDV’den
istisnadır.
Buna göre, Türkiye’deki bir mükellefin;
 Yurt dışındaki otellere turist, okullara öğrenci, fuarlara ziyaretçi veya katılımcı
bulunmasına yönelik yurt dışındaki firmaya Türkiye'de verdiği aracılık hizmetleri,
Yurt dışındaki firmalara ait ürünlerin Türkiye’de satışı için bu firmalara verdiği
pazarlama, aracılık, danışmanlık vb. hizmetleri,

genel esaslar çerçevesinde KDV’ye tabi bulunmaktadır.
Bu işlemlerin, KDV Kanunu’nun 11/1-a ve 12/2’nci maddelerine göre ihracat
istisnası kapsamında değerlendirilmesi de söz konusu değildir.
11
Öte yandan, Türkiye’deki bir firmanın yurt dışından ithal edeceği mallara ilişkin
olarak yurt dışındaki firmadan yurt dışında aldığı kalite kontrol, barkodlama, elleçleme vb.
hizmetlerden Türkiye’de faydalanıldığından, bu hizmetler genel esaslar çerçevesinde KDV’ye
tabi olacaktır.
2.2. Yurt Dışındaki İşlemler
KDV Kanunu’nun 1 ve 6’ncı maddelerine göre, yurt dışında gerçekleşen mal
teslimleri ile yurt dışında ifa edilip yine yurt dışında yararlanılan hizmetler KDV’nin
konusuna girmemektedir.
Türkiye'de yapılmayan işlemin bedeli üzerinden KDV hesaplanması veya böyle bir
işlemin Kanun’daki herhangi bir istisna hükmü ile ilişkilendirilmesi söz konusu değildir.
Buna göre, Türkiye’deki bir mükellefin;
Yurt dışında düzenlenen bir fuara Türkiye’den katılan firmalara yurt dışında
verdiği stant kurulumu, montajı, lojistik vb. hizmetler,


Yurt dışında yaptığı inşaat, onarım, montaj işleri,
Yurt dışındaki bir firmanın doğrudan yurt dışındaki başka bir firmaya (mallar
Türkiye’ye gelmeksizin) yapacağı teslimlere ilişkin olarak verdiği aracılık hizmeti,

 Türkiye’deki başka bir firmanın personelini yurt dışına götürmek suretiyle aynı
sektörde faaliyette bulunan yabancı firmalarla tanıştırma, bilgilendirme, eğitim şeklinde yurt
dışında verdiği danışmanlık hizmeti,
 Yurt dışındaki bir firmanın mallarının, yine yurt dışındaki bir başka firmaya
pazarlanmasına yönelik olarak yurt dışında verdiği satış komisyonculuğu hizmeti,
Türkiye’de
ifa
edilmediğinden
veya
bu
faydalanılmadığından KDV’nin konusuna girmemektedir.
hizmetlerden
Türkiye’de
Türkiye’de serbest meslek faaliyeti dolayısıyla KDV mükellefi olan bir doktor veya
avukatın, Türkiye’de KDV mükellefi olan bir firmaya yurt dışında verdiği hizmetler de
verginin konusuna girmeyecektir.
 Türkiye’de mukim bir firmanın Almanya’daki bir bilgisayar firmasından temin
ettiği bilgisayarları Türkiye’ye getirmeden İspanya’daki bir firmaya satması, KDV’nin
konusuna girmemektedir.
2.2.1. Yurt Dışında Verilen Beton Dökme Hizmetinin KDV Karşısındaki
Durumu
Bir işlemin KDV’ye tabi tutulabilmesi için; işlemin KDV Kanunu’nun 6’ncı
maddesinde belirtildiği şekilde Türkiye’de yapılmış olması gerektiğinden Türkiye’de
yapılmayan ya da yapılmış sayılmayan işlemler KDV’ye tabi olmayacaktır.
12
Bu itibarla, yurt dışındaki bir inşaat sahasındaki beton santrali tesisinde işverenin
istediği miktarda beton üretilmesi, (beton malzemeleri işverene ait olmak üzere) betonun
döküleceği yere nakliyesi ve beton pompasıyla betonun dökülmesi işine ilişkin verilecek
hizmet yurt dışında ifa edilip hizmetten yine yurt dışında faydalanılacağından, söz konusu
işlem KDV’nin konusuna girmeyecektir.
Yurt dışında yapıldığı için KDV’nin konusuna girmeyen bu hizmetle ilgili yüklenilen
KDV’nin de KDV Kanunu’nun 30/a maddesi uyarınca indirim konusu yapılabilmesi mümkün
değildir.
3. TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER
Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir.
Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri hali teslimdir.
Mülkiyeti muhafaza şeklinde yapılan satışlarda alıcıya teslim edilen taşınır malın mülkiyeti
satıcının üzerinde kalmaktadır.
Malın zilyetliğinin devredildiği, ancak mülkiyet naklinin daha sonra
gerçekleştirildiği bu tür satışlarda vergilemenin ertelenmesini önlemek için zilyetliğin devri
aşamasında vergilemeye gidilmiştir.
Mal teslimine ilişkin sözleşmenin yapılması teslim sayılmaz. Teslimden
bahsedilebilmesi için malın fiilen alıcıya ya da adına hareket edenlere veya nakliyeciye tevdii
gerekir.
Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından zincirleme
akit yapılmak suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye
devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir.
Komisyoncu aracılığıyla yapılan satışlarda teslim, malın alıcıya tevdiinde
gerçekleşir, Bu tür satışlarda zincirleme akitten söz edilemez. Konsinye teslim ile
komisyoncuya teslim KDV’ye tabi değildir.
Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal
teslimidir. Uygulamada bu teslimlerin bedelleri aylık dönemler itibarıyla tahakkuk ettirilerek
fatura düzenlenmektedir.
Kap ve ambalajların geri verilmesinin mutad olduğu hallerde teslim, bunlar dışında
kalan maddeler itibarıyla yapılmış sayılır. Kaplar için alınan depozitolar da KDV’ye tabi
olmaz.
Döküntü ve tali maddelerin geri verilmesinin mutad olduğu veya bunların yerine aynı
cins ve mahiyette döküntü ve tali maddelerin geri verilmesi hallerinde teslim bunlar dışında
kalan şeyler itibarıyla yapılmış sayılacaktır.
Örneğin; çiftçilerin şeker fabrikalarına teslim ettikleri şeker pancarı karşılığında,
fabrika pancar bedeli dışında çiftçiye ayrıca bedelsiz küspe de veriyorsa küspenin çiftçiye
verilmesi teslim sayılmayacaktır.
13
Teslim edilen malın karşılığında başka bir mal alınmış ise (trampa) her ikisi de ayrı
teslim sayılıp emsal bedel üzerinden vergilendirilir.
Fason olarak işlenmek üzere mal teslimi KDV’ye tabi değildir.
Müzayede mahallerinde yapılan teslimler ile cebri icra yoluyla yapılan satışlar
KDV’ye tabidir. (Vergi Dairesi tarafından yapılan satışlar dahil)
Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun vergiye tabi işlemler dışındaki
amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim,
ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi teslim sayılacak ve vergiye tabi tutulacaktır.
Örneğin; akaryakıt ticareti ile uğraşan bir şahsın bu akaryakıtın bir kısmını özel
otomobilinde kullanması veya dayanıklı tüketim mallarının ticareti ile uğraşan bir şahsın bu
mallardan bir kısmını kendi şahsi ihtiyacında kullanmak üzere işletmeden çekmesi veya ücret,
ikramiye, hediye, teberru gibi adlarla işletme personeline vermesi de teslim sayılarak emsal
bedelleri üzerinden vergiye tabi tutulacaktır.
Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan malların imalinde
kullanılması veya sarfı da teslim sayılır.
Garanti kapsamında teslim ve hizmetler KDV’ye tabi değildir.
4. HİZMET VE HİZMET SAYILAN HALLER
4.1. Hizmet
Hizmet, teslim veya teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir.
Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak,
temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı
taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebilir.
Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde
bunların her biri ayrı işlem olup hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirilir.
Örneğin; Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bay (A)’nın beyaz eşya ticareti yapan
bir firmaya buzdolabı karşılığında serbest meslek hizmeti vermesi durumunda, Bay (A)’nın
ifa ettiği hizmet ve firmanın buzdolabı teslimi iki ayrı işlem olarak değerlendirilecek ve ayrı
ayrı vergilendirilecektir. Bu uygulama teslim konusundaki trampa uygulaması ile paralellik
taşımaktadır.
Kanun metninde hizmet dolaylı bir şekilde tanımlanmış ve hizmet sayılan bazı
işlemler belirtilmek suretiyle maddede sayılan ve bunlara benzeyen işlemlerin de hizmet
sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Bu nedenle hizmet belli bir tanım ve bilinen bazı işlemlerle sınırlandırılmayacak,
ilerde değişik bir şekilde ortaya çıkacak bazı işlemler de genel tanım ve verilen örneklere göre
hizmet olarak değerlendirilecektir.
14
4.2. Hizmet Sayılan Haller
Kanun’un 5’inci maddesinde vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme
personelinin ve diğer şahısların karşılıksız yararlandırılmasının hizmet sayılacağı ve vergiye
tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Örneğin; Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bay (A)’nın, eşine ait işletmenin
muhasebe kayıtlarını tutması durumunda, bu işlem için bedel tahsil etmese dahi emsal bedel
üzerinden KDV hesaplaması ve beyan ederek ödemesi gerekecektir.
5. MÜKELLEF
Mükellef kendisine vergi borcu terettüp eden (düşen) gerçek veya tüzel kişidir.
KDV’nin mükellefi;
 Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,
 İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
 Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
 PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları, (Günümüzde
posta hizmetleri ve radyo-televizyon hizmetleri özel kişi ve kuruluşlar tarafından da
yapılabilmekte olduğundan söz konusu hizmet ifaları nedeniyle bu hizmetleri yapan kişi ve
kuruluşlar KDV mükellefi olacaklardır.)
 Her türlü şans ve talih oyunlarını tertip edenler,
 Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmaları tertipleyenler veya
gösterenler,
 GVK’nın 70'inci maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenler,
 İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlar,
 İcra Müdürlükleri tarafından müzayede suretiyle yapılan satışlarda, ilgili icra
müdürlükleridir.
Örneğin; İstanbul’daki bakkal Bayan (A)’nın yan komşusu Bayan (B)’nin 9
yaşındaki oğluna satmış olduğu gofret nedeniyle hesaplanan KDV’nin mükellefi Bayan
(A)’dır.
Örneğin; ABD’den ithal edilen makineler için bu makinenin kullanımına dair
ABD’deki mukim firmadan Türkiye’deki ithalatçı firmanın alacağı danışmanlık ve eğitim
hizmeti hizmet ithalatı kapsamında KDV’ye tabi olup ithalatçı firma verginin mükellefidir.
6. VERGİYİ DOĞURAN OLAY
KDV temelde malın teslimi ya da hizmetin ifası ile doğar.
15
Mal ya da hizmet bedelinin müşteriden tahsil edilip edilmediğinin önemi
bulunmamaktadır.
Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler
verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri
belgelerin düzenlendiği anda KDV doğar.
Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda KDV, zilyetliğin devri ile doğar.
Örneğin; motorlu taşıtlar ticareti yapan (A) firması vadeli satışlarında alacağını
teminat altına alabilmek için satış işleminde mülkiyeti muhafaza kaydı yaparak taşıtın
zilyetliğini devretmektedir. Bu durumda vergiyi doğuran olay zilyetliğin devri ile
gerçekleşmiş olacaktır.
Gayrimenkul teslimlerinde vergiyi doğuran olay tapu devri ile gerçekleşir. Ancak
tapuda devir işleminden önce gayrimenkul alıcının fiili kullanımına (tasarrufuna) bırakılmış
ise KDV açısından, fiili kullanım ile vergiyi doğuran olay meydana gelir.
Taahhüt işlerinde KDV hak ediş raporunun onaylandığı anda doğar.
 Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması
Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde vergiyi doğuran olay, mal teslimi veya
hizmetin yapıldığı anda meydana gelecektir.
Örneğin; taksitli satışlarda KDV, taksit ödemelerinin yapıldığı veya bittiği anda
değil malın teslim edildiği anda doğacaktır.
 Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura ve benzeri
belgeler verilmesi hallerinde bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura
veya benzeri belgelerin düzenlenmesi
Vergi alacağının zamanında kavranması ve güvence altına alınması amacıyla malın
tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde,
bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olay fatura veya benzeri
belgelerin düzenlenmesi anında meydana gelecektir.
Örneğin;
1) 30 Aralık 2012 tarihinde fatura düzenlenmiş ve 3 Ocak 2013 tarihinde mallar
teslim edilmiş ise vergiyi doğuran olay 30 Aralık 2012 tarihinde meydana gelmiştir.
2) 30 Aralık 2012 tarihinde mallar teslim edilmiş ve 3 Ocak 2013 tarihinde fatura
düzenlenmiş ise vergiyi doğuran olay 30 Aralık 2012 tarihinde meydana gelmiştir.
3) Emtia, 30 Aralık 2012 tarihinde alıcıya gönderilmek üzere nakliyeciye teslim
edilmiş ve aynı gün sevk irsaliyesi düzenlenmiştir. Mallar 1 Ocak 2013 tarihinde alıcıya
ulaşmış ve 3 Ocak 2013 tarihinde fatura düzenlenmiş ise vergiyi doğuran olay yine 30 Aralık
2012 tarihinde meydana gelmiştir.
16
Her 3 örnekte de satıcı söz konusu satışa ilişkin KDV’yi 2012/Aralık vergilendirme
dönemine ilişkin KDV beyannamesiyle beyan edecektir.
 Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda
mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması
Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda
mutabık kalınan hallerde ise her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması anında
vergiyi doğuran olay meydana gelmiş sayılacaktır.
Özel eğitim hizmetlerinde eğitim dönemi belirli bir süreci kapsamakla birlikte, her ay
sonunda o aya ilişkin hizmet ifa edildiğinden, aylık dönemler halinde vergiyi doğuran olay
gerçekleşmektedir.
Bedelin eğitim döneminin başında peşin olarak tahsil edilmiş olmasının vergiyi
doğuran olaya etkisi bulunmamaktadır.
Ancak peşin tahsil edilen bedele ilişkin olarak fatura düzenlenmesi halinde faturada
gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olay faturanın düzenlendiği anda
meydana gelecektir.
 Komisyoncular vasıtasıyla ya da konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda
malların alıcıya teslimi
Malların satılmak üzere komisyoncuya ya da konsinyatöre tevdii edilmesini,
mülkiyet devri henüz gerçekleşmemiş olduğu için teslim olarak değerlendirmek mümkün
değildir.
Teslim, malların komisyoncu ya da konsinyatör tarafından alıcıya satıldığı anda
yapılmış olacağından dolayı vergiyi doğuran olay da bu anda meydana gelecektir.
 Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde malın
nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii
Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde ise vergiyi
doğuran olay malın nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii anında
meydana gelmiş sayılacaktır.
 Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya
kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi
Bu tür dağıtımlarda teslim önceden gerçekleştirildiği halde bu aşamada
vergilendirilmesi mümkün değildir.
Vergilendirme, bu tür dağıtım bedellerinin ilgili kurumlarca tahakkuk ettirildiği anda
yapılacaktır.
Ayrıca vergiyi doğuran olay bu malların bedellerinin tahsiline de bağlı değildir.
17
 İthalatta, Gümrük Kanunu’na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin
başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescili
İthalatta vergiyi doğuran olay; gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlamasıyla,
gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescil edildiği tarihte
meydana gelecektir.
 İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar
tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması,
İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar
tarafından yabancı ülkelerle Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta
vergiyi doğuran olay, gümrük hattından geçilmesi anında meydana gelecektir.
 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’na göre düzenlenen
ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi
Bu işlemle ilgili olarak vergiyi doğuran olay, tarım ürünlerinin lisanslı depo
işleticilerine teslimi anında değil, düzenlenen senetlerin temsil ettiği ürünün depodan
çekilmesiyle gerçekleşmektedir.
7. MATRAH
7.1. Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah
KDV’nin konusu, KDV’nin üzerinden alındığı işlemin gerçekleşmesi yani malın
teslimi ve hizmetin ifası iken; KDV’nin matrahı, KDV oranı uygulanmak suretiyle üzerinden
KDV hesaplanan meblağ yani mal ve hizmetin bedelidir.
- Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden
bedeldir.
- Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar
adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya
bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen
menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.
- Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği
hallerde tarife ve bilet bedeli KDV dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca
intikal ettirilmez. Bu durumlarda KDV iç yüzde ile tespit edilir.
Örneğin;
KDV dahil 7.080 TL’ye alınan % 18 oranında KDV’ye tabi mal için;
KDV tutarı (7.080 : 118 x 18) = 1.080 TL,
KDV matrahı (7.080 : 1,18) = 6.000 TL olacaktır.
18
7.2. İthalatta Matrah
- İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin
kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde, sigorta
ve navlun bedelleri dahil (CİF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit
edilecek değeri,
- İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
- Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemeler ile
mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler,
ithalat matrahına dahil edilir.
7.3. Özel Matrah Şekilleri
KDV Kanunu’na göre;
- Spor-Toto oyununda ve Milli Piyango dahil her türlü piyangoda, oyuna ve
piyangoya katılma bedeli,
- At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bu yarış ve oyunlara
katılma karşılığında alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında
alınan bedel,
- Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar ve yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi ve
gösterilmesinde bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedel ile bu
mahallerde yapılan teslim ve hizmetlerin bedeli,
- Gümrük depolarında ve müzayede mahallerinde yapılan satışlarda kesin satış
bedeli ile 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen
ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara tesliminde, senedin
en son işlem gördüğü borsada oluşan değeri,
- Altından mamul veya altın ihtiva eden ziynet eşyaları ile sikke altınların teslim ve
ithalinde matrah, külçe altın bedeli düşüldükten sonra kalan miktar
özel matrah şekline tabidir.
Ayrıca, Maliye Bakanlığı işin mahiyetini göz önünde tutarak özel matrah şekilleri
tespit etmeye yetkili olup;
- Tütün mamulleri,
- Gümüşten mamul veya gümüş ihtiva eden eşyalar ile sikke gümüş,
- Kıymetli taşları (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik
virconia) ihtiva eden veya bu taşlardan yapılmış eşya,
- Gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınlar,
19
- Belediyeler tarafından yapılan şehir içi yolcu taşımacılığında kullanılan biletler ve
kartlar,
- GSM operatör şirketleri tarafından sunulan cep telefonu konuşma hizmetlerinden
faydalanmak üzere çıkarılan ön ödemeli hazır kartlar da dahil olmak üzere bütün telefon kartı
ve jeton,
- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 131’inci maddesinde belirtilen araç
plakaları ile basılı evrak,
teslimleri için özel matrah şekline göre vergileme yapılması Maliye Bakanlığınca
uygun görülmüştür.
7.4. Matraha Dahil Olan Unsurlar
Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve
boşaltma giderleri,
Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim,
harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,
Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında
sağlanan her türlü menfaat hizmet ve değerler,
matraha dahildir.
Satıcı tarafından üstlenilen taşıma, ambalaj ve sigorta giderleri çoğunlukla satış fiyatı
içerisinde alıcıya yansıtılmakta aynı oranda KDV’ye tabi tutulmaktadır.
Mal bedeli haricinde ayrı bir akde istinaden yapılan bu tür işlemlerin, mal bedelinden
bağımsız olarak normal oranda KDV’ye tabi tutulması gerekir.
Satıcı tarafından ödenen vergiler bir maliyet unsuru olarak satış fiyatının tespitinde
dikkate alındığından, dolaylı yoldan KDV matrahına da dahil olmaktadır.
İthalde ödenen vergi, resim, harç gümrükte ödenecek KDV matrahına dahildir.
Garanti kapsamındaki servis hizmetlerinin bedeli satış fiyatına dahil olduğundan
ayrıca vergilendirilmez.
7.5. Matraha Dahil Olmayan Unsurlar
- Fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki
iskontolar,
- Hesaplanan KDV,
- Özel iletişim vergisi,
matraha dahil değildir.
İskontonun faturada yer alan mal ya da hizmet bedeline ilişkin olması gerekir.
20
8. DÖVİZ İLE YAPILAN İŞLEMLER
Bedelin döviz olarak belirlendiği ya da dövize endekslendiği işlemler ile ithalatta
KDV matrahı vergiyi doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden, cari
kuru belirli olmayan dövizlerde ise Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yöntemlerle
hesaplanacaktır.
İhracat KDV’den istisna olduğundan KDV hesaplanmaz. İhracat hasılatının tespiti
açısından ise merkez bankası döviz alış kuru esas alınmaktadır.
Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun değerleme hükümlerine göre, ülkemizde kambiyo
borsası olmadığından yabancı paralar ile yabancı para cinsinden alacak ve borçlar Maliye
Bakanlığı tarafından belirlenecek kur ile değerlendirilmektedir.
Maliye Bakanlığı tarafından değerleme günü itibarıyla kur ilan edilmemiş ise efektif
cinsinden yabancı paralar için T.C. Merkez Bankası efektif alış kuru, döviz cinsinden yabancı
paralar için ise T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru uygulanır.
9. EMSAL BEDELİ VE EMSAL ÜCRETİ
Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi
paradan başka değerler olması halinde matrah işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya
emsal ücretidir.
Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu
düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de matrah olarak emsal
bedeli veya emsal ücreti esas alınır.
- Emsal bedeli ve emsal ücreti VUK hükümlerine göre tespit olunur.
- KDV uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel idare giderleri ve
genel giderlerden mamule düşen hissenin bedele katılması mecburidir.
- Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir
tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük olamaz.
Emsal bedelin tespitini gerektiren haller, vergiye tabi işlem karşılığında paradan
başka, ayni nitelikte değerler alınması ya da vergiye tabi işleme konu olan malın bedelinin
emsal bedeline göre açık bir şekilde düşük olmasının haklı bir sebebinin bulunmaması veya
vergiye tabi malın hibe edilmesi, prim, ikramiye ve teberru şeklinde bedelsiz olarak verilmesi,
yahut işletmeden çekilmesi halleridir. Vergiye tabi işlem hizmet ise emsal ücret söz konusu
olacaktır.
Kanun’un 27/3’üncü maddesine göre, emsal bedel veya emsal ücret VUK
hükümlerine göre belirlenecektir.
VUK’un 267’nci maddesine göre emsal bedel, gerçek bedeli olmayan veya
bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, değerleme gününde satılması
halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir. Aynı Kanun’un 275’inci maddesinde imal
edilen emtiada maliyet bedeline hangi unsurların katılacağı hükme bağlanmıştır. Maddenin
21
(4) numaralı bendinde maliyet bedeline, genel idare giderlerinden mamule düşen hissenin de
ilave olunacağı, fakat bu hissenin maliyete katılmasının ihtiyari olduğu belirtilmiştir.
Ancak, mükelleflerin KDV bakımından, imal edilen emtianın emsal satış bedelini
maliyet bedeli esasına göre tayin ettikleri takdirde, KDV Kanunu’nun 27/4’üncü maddesine
göre genel idare giderlerinden mamule düşen hisseyi KDV matrahına ilave etmeleri
zorunludur.
10. ORAN
KDV oranı, vergiye tabi her bir işlem için kanunen % 10’dur.
KDV oranını artırmaya veya düşürmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bakanlar Kurulu
kanuni oranı 4 katına kadar artırabilir veya % 1’e kadar düşürebilir.
Ayrıca muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası ve inşaatın
yapıldığı arsanın veya konutun vergi değeri ve bulunduğu yeri esas alınarak konut teslimleri
için farklı vergi oranları tespit etme yetkisi de yine Bakanlar Kuruluna aittir.
2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereği uygulanmakta olan KDV
oranları
(I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %1,
(II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için %8,
(I) ve (II) sayılı listede yer almayan teslim ve hizmetler için %18’dir.
Mal teslimi ve hizmet ifasında vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarihte geçerli
olan oran uygulanır.
Perakende satış; teslimi yapılan ürünlerin aynen veya işlendikten sonra satışını
yapanlar ile işletmelerinde kullanacak olanlar dışındakilere satılmasıdır.
Ürünleri, aynen ya da işlendikten sonra satanlar ile işletmesinde kullanacak olanların
gerçek usulde KDV mükellefi olmamaları halinde bunlara yapılan teslimler de perakende
teslim sayılır.
11. KDV’DE İNDİRİM
Mükellefler; yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den, KDV
Kanunu’nda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak;
a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen
fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi,
b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen KDV’yi,
indirebileceklerdir.
22
KDV’nin indirilebilmesi için gerekli şartlar:
 İndirilecek KDV vergiye tabi faaliyetlere ilişkin olmalıdır.
 Fatura veya benzeri belge ile gümrük makbuzu indirim yapacak mükellef adına
düzenlenmelidir.
 Fatura veya benzeri belge ile gümrük makbuzu üzerinde KDV ayrıca
gösterilmelidir.
 Fatura veya benzeri belge ile gümrük makbuzu vergiyi doğuran olayın meydana
geldiği takvim yılı aşılmamak kaydıyla kanuni defterlere kaydedilmelidir.
 Yurt içi teslim ve hizmetlerde KDV’nin indirimi için mutlak suretle satıcıya
ödenmesi şart değildir. Ancak, ithalatta KDV indirimi için verginin gümrük idaresine
ödenmesi şarttır.
VUK’a göre, fatura ve benzeri vesikalar 10 gün içinde defterlere kaydedilebilecek,
indirim hakkı ise vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde
kullanılabilecektir.
Ancak bu indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu yıl içinde
kullanılması yani yılın aşılmaması gerekir.
Örnek; 28 Ağustos tarihli alış faturasının on günlük süreyi aşmayacak şekilde 5
Eylül tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde faturada gösterilen KDV Eylül dönemi
işlemlerine dahil edilerek indirim konusu yapılabilecektir.
Mükelleflerin alış ve giderlerine ilişkin vesikaların kendi iradeleri dışındaki
sebeplerle işletmeye kayıt süresi geçtikten sonra intikal etmesi halinde, ispat ve tevsik
edilmek şartıyla olayın mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve vesikaların kayıt süresinden
sonra kayda alınması mümkündür.
Mükellefler bu suretle belgeleri kanuni sürenin geçmesinden sonra defter kayıtlarına
almaları halinde de fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilen KDV bu belgelerin kanuni
defterlere kayıt edildiği vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilecektir.
Örnek; 28 Ağustos tarihli faturanın 16 Ekim tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde
Ekim, 4 Kasım tarihinde deftere kayıt edilmesi halinde de Kasım vergilendirme dönemlerinde
indirim konusu yapılabilecektir.
11.1. Tasdik Ettirilmemiş Kanuni Defterlere Kaydedilen Belgelerde Yer Alan
KDV’nin İndirimi
Tasdiksiz de olsa kanuni defterlere ilgili takvim yılı içinde kaydedilen faturaların
KDV Kanunu açısından yapılacak incelemede veya dönem matrahının takdiri sırasında gerçek
olduklarına kanaat getirilmesi ve verginin satıcı tarafından beyan edildiğinin tespit edilmiş
olması kaydıyla bu belgelerde gösterilen KDV’nin indirimi mümkün bulunmaktadır.
23
12. İNDİRİLEMEYECEK KDV
KDV Kanunu’na göre;
a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve
hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri
içinde yer alan KDV,
b) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli
şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek
otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen KDV,
c) Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilan
ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV,
d) GVK ve Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK)’na göre kazancın tespitinde indirimi
kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV
mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemez.
12.1. Arsa Sahibi Adına Düzenlenen Yapı Denetim Faturasında Gösterilen
KDV’nin Müteahhit Tarafından İndirim Konusu Yapılıp Yapılamayacağı
Kat karşılığı inşaat işi nedeniyle yapı denetini hizmeti verenlerce arsa sahibi adına
düzenlenen faturaların ödemeyi yapan müteahhitlerce indirim/iade konusu yapıldığı
anlaşılmaktadır.
GVK’nın 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının 1’inci bendinde, ticari kazancın elde
edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, 6’ncı bendinde ise işletme ile ilgili
olmak şartıyla: bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler
gibi ayni vergi resim ve harçlar ticari kazancın tespitinde indirilecek giderler arasında
sayılmıştır.
Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, GVK
ve KVK’da sayılan kanunen kabul edilmeyen giderler dışında kalan ticari organizasyona bağlı
olarak yapılan giderlerdir ve bunlara işletme gideri de denilebilir.
Bir giderin, genel gider adı altında giderleştirilerek kurum kazancından indirim
konusu yapılabilmesi için, bu giderin kazancın elde edilmesi ve idamesi ile doğrudan ilgili
bulunması giderle iş arasında açık, güçlü bir illiyet bağının mevcut olması, işin önemi
ölçüsünde yapılmış bulunması gerekmektedir.
Öte yandan. VUK’un 3’üncü maddesinin (B) bendinde: vergilendirmede vergiyi
doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyetinin esas olduğu, 8’inci
maddesinde ise vergi kanunlarıyla kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete
veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukavelelerin vergi dairelerini bağlamayacağı
hüküm altına alınmıştır.
VUK’un “Faturanın tarifi başlıklı” 229’uncu maddesinde de; faturanın, satılan emtia
ve yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya
işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu hükme bağlanmıştır.
24
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde, yapı sahibinin
yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişiler olduğu belirtilmiş olup
anılan Kanun’un 2’nci maddesinde de “Bu Kanun kapsamına giren her türlü yapı;
Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile çalışan ve münhasıran yapı denetimi ile uğraşan tüzel
kişiliğe sahip yapı denetim kuruluşlarının denetimine tabidir. Yapı denetim hizmeti; yapı
denetim kuruluşu ile yapı sahibi veya vekili arasında akdedilen hizmet sözleşmesi
hükümlerine göre yürütülür. Yapı sahibi, yapım işi için anlaşma yaptığı yapı müteahhidini
vekil tayin edemez.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre, yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında
bir hizmet sözleşmesi bulunmasından dolayı faturanın yapı denetim şirketince hizmet verdiği
inşaat ruhsatı olan arsa sahibi adına düzenlenmesi gerekir.
Bu çerçevede, kat karşılığı inşaat işi nedeniyle, 4708 sayılı Yapı Denetimi
Hakkındaki Kanun’un ilgili madde hükmü gereği yapı denetim hizmeti karşılığı yapılan
ödemelere ilişkin belgenin yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu arasında bir hizmet
sözleşmesi bulunmasından dolayı arsa sahibi adına düzenlenmesi nedeniyle, söz konusu
ödemelerin müteahhitlerce ticari kazancın tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün
değildir.
Diğer taraftan, KDV Kanunu’nun;
29/1-a maddesinde mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden
hesaplanan KDV’den, KDV Kanunu’nda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin
olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve
benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirebilecekleri,
29/3’üncü maddesinde ise indirim hakkının, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu
takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kayıt edildiği vergilendirme
döneminde kullanılabileceği,
34/1’inci maddesinde de yurt içinden sağlanan veya ithal edilen mal ve hizmetlere ait
KDV'nin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek
ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek suretiyle indirilebileceği
hüküm altına alınmıştır.
KDV Kanunu’nun 30/d maddesinde GVK ve KVK’ya göre kazancın tespitinde
indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin, mükellefin vergiye tabi
işlemleri üzerinden hesaplanan KDV’den indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, mükellefiyet ve vergi sorumluluğu ile ilgili özel
sözleşmeler vergi idaresini bağlamayacaktır.
Bu nedenle arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri uyarınca arsa sahibi adına
düzenlenen yapı denetim hizmet fatura bedellerinin müteahhit firmalarca arsa sahibi adına
ödenmesi nedeniyle bu faturalarda gösterilen bedellerin müteahhit firmalarca kazancın
tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkün bulunmadığı gibi iadeye de konu
edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
25
12.2. Vergiye Tabi Olmayan veya Vergiden İstisna Edilmiş Bulunan İşlemlerle
İlgili KDV
Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili yüklenilen
vergilerin indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
12.2.1. Vergiye Tabi Olmayan İşlemlere İlişkin KDV
Vergiye tabi olmayan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler indirim
konusu yapılamamaktadır.
Örneğin;
- Yurt dışındaki malların Türkiye’ye getirilmeksizin yine yurt dışına satışı yoluyla
yapılan transit (doğrudan) ihracat işlemi,
- Türkiye’de KDV mükellefi olan bir firmanın yabancı bir ülkede yer alan
fabrikasında üretilen malların yurt dışında satışı,
- Yurt dışındaki hava yolu firmalarına yurt dışında yolcu taşımak üzere yapılan
uçuş hizmetleri,
- Yurt dışına çıkartılan kamyon, iş makinesi, tarım makinesi vb. araçların yine yurt
dışındaki kişi ve kurumlara kiralanması,
- Türkiye'de mükellef olan avukatın yurt dışında görülen bir davada müvekkilini
temsil etmesi,
- Türk inşaat firmasının yurt dışında otoyol inşaatı yapması,
- Türkiye'de mukim bir inşaat firmasının yurt dışında yaptığı inşaatlara ilişkin
bakım, onarım, montaj gibi hizmetlerin Türkiye'de mukim başka bir firma tarafından yurt
dışında yapılması
gibi işlemler KDV’ye tabi olmadığından, bu işlemler nedeniyle Türkiye’de KDV
ödenmiş olması halinde, verginin konusuna girmeyen bu işlemlere ait yüklenilen KDV
indirim konusu yapılamayacaktır.
Öte yandan, bu işlemler KDV’nin konusuna girmediğinden, ihracat veya transit
taşımacılık istisnası gibi herhangi bir istisna kapsamında değerlendirilmek suretiyle KDV
iadesi talep edilmesi de mümkün değildir.
12.2.2. Vergiden İstisna Edilmiş İşlemlerle İlgili KDV
KDV Kanunu’nun 11, 13, 14, 15 ve 17/4-s maddeleri ile 17/4-c, 17/4-r (kısmi
olarak), 17/4-t, geçici 12 ve geçici 23’üncü, geçici 26’ncı, geçici 29’uncu, geçici 30’uncu ve
geçici 32’nci maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemler dışında vergiden
istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili yüklenilen vergilerin indirimi mümkün
bulunmamaktadır.
26
13. MATRAH VE İNDİRİM MİKTARLARININ DEĞİŞMESİ
- Malların iade edilmesi,
- İşlemin gerçekleşmemesi,
- İşlemden vazgeçilmesi,
- Sair sebeplerle,
matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde;
 Vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi,
 Bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi,
değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde
düzeltir.
Ancak, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter
kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.
Mükellefler arasındaki mal iadelerinde düzeltme işleminin fatura ile yapılması ve
KDV hesaplanması şarttır.
Matrahta değişikliğin vuku bulduğu tarihte işlemin tabi olduğu KDV oranının
değişmiş olması halinde düzeltme işleminin, ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu
işlemler için geçerli olan KDV oranı esas alınmak suretiyle yapılması gerekmektedir.
İade edilen malın yerine aynı veya başka bir malın verildiği durumlarda ise satıcı
tarafından yukarıda sözü edilen işlemlerin yanı sıra bu defa verilen yeni mal için fatura ve
benzeri belge düzenlenecektir.
Dolayısıyla, iade edilen malların yerine verilen yeni malların değerleri dikkate
alınarak belge düzenleneceğinden, iade edilen mallar ile yeni verilen mallar arasında değer
farkının olup olmaması düzeltme işlemini etkilemeyecektir.
14. VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ
14.1. Vergilendirme Dönemi ve Beyan Esası
14.1.1. Vergilendirme Dönemi
Kanunen, KDV’de vergilendirme dönemi faaliyet gösterilen takvim yılının 3’er aylık
dönemleridir.
Ancak, Kanun Maliye Bakanlığına mükelleflerin yıllık gayrisafi hasılatlarına göre üç
aylık vergilendirme dönemi yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etme konusunda
yetki vermiştir.
27
Bakanlık bu yetkisini kullanarak, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin tamamı
için vergilendirme dönemini takvim yılının birer aylık dönemleri olarak tespit etmiştir.
3’er aylık KDV beyannamesi veren mükellefler:
 İşletme hesabı esasına göre defter tutan;
- Sadece uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar (arızi
olarak yurtiçi taşımacılık yapılması bu şartın ihlali sayılmaz),
- Sadece şehirlerarası yük taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar,
- Şehirlerarası yük taşımacılığı ile uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı
faaliyetinde bulunanlar,
- Sadece şehir içi yük taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar.
 Basit usulde vergilendirilmekte olup istisnadan vazgeçen mükellefler,
 KDV mükellefiyeti bulunan konut yapı kooperatifleri,
 Sadece şehiriçi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar.
14.1.2. Beyan Esası
KDV Kanunu’nda aksine hüküm bulunmadıkça, mükelleflerin yazılı beyanları
üzerine tarh olunur.
Kanun’un 9’uncu maddesinde belirtilen hallerde bu beyan, vergi kesintisi yapmakla
sorumlu tutulanlar tarafından yapılır.
Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan
mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler.
İthalatta alınan KDV;
- Gümrük giriş beyannamesindeki beyan üzerine,
- Gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara taşıtları ile Türkiye
ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımaları ile transit taşımalara ait KDV
mükelleflerin yapacakları özel beyan üzerine
tarh olunur.
Vergisi önceki safhalarda beyan edilen özel matrah şekline tabi işlemlerle diğer
işlemleri birlikte yapan mükellefler, verecekleri KDV beyannamesinde, hem diğer işlemlere
ve hem de vergisi önceki safhalarda beyan edilerek ödenen özel matrah şekline tabi işlemlere
ait bedelleri gösterecekler; matrahın hesaplanması sırasında özel matrah şekline tabi işlem
bedellerini “Teslim ve Hizmet Karşılığını Teşkil Eden Bedel”den indireceklerdir.
28
14.2. Beyanname Verme Zamanı
Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar KDV beyannamelerini,
vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmidördüncü (24’üncü) günü akşamına kadar
ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.
KDV beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel beyanname ile yapılması
gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin başladığı anda ilgili gümrük
idaresine verilir.
İşi bırakan mükellefin KDV beyannamesi, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın yirmi
dördüncü günü akşamına kadar verilir.
14.3. Beyannamelerin Şekil ve Muhtevası
Uygulamada;
1 No’lu KDV beyannamesi; gerçek usulde vergilendirilen mükellefler tarafından,
2 No’lu KDV beyannamesi; vergi sorumluları tarafından,
5 No’lu KDV beyannamesi; icra müdürlükleri tarafından
verilir.
KDV beyannamelerinin şekil ve muhtevası ile gümrük giriş beyannamelerinde
KDV’ye ilişkin olarak yer alacak bilgiler Maliye Bakanlığınca tespit ve tanzim olunur.
14.4. Tarh İşlemleri
14.4.1. Tarh Yeri
KDV mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi dairesince tarh olunur.
Mükellefin ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri varsa; KDV,
gelir ve kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi tarafından tarh olunur.
Gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, KDV beyan üzerine
gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarh olunur.
İthalde alınan KDV ilgili gümrük idaresince tarh olunur.
İkametgâhı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından
motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşımacılığa ait KDV ilgili gümrük idaresince tarh olunur.
Maliye Bakanlığı, faaliyetin gereğini göz önünde tutarak mükellefin müracaatı
üzerine veya resen tarh yerini tayin etmeye yetkilidir.
14.4.2. Tarhiyatın Muhatabı
KDV, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzel kişi adına tarh olunur.
29
Ancak;
 Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere,
ortaklardan herhangi biri,
Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler ile kanuni merkez veya iş
merkezlerinden her ikisi de Türkiye içerisinde bulunmayan tüzel kişilerde;

- KDV Kanunu’na göre vergi kesintisi yapmakla sorumlu kişi,
- Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulan bir şahsın bulunamaması halinde,
mükellefin Türkiye’deki daimi temsilcisi,
- Türkiye’de birden fazla temsilcinin mevcudiyeti halinde mükellefin tayin edeceği
temsilci,
- Tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin yapılmamışsa temsilcilerden herhangi
birisi,
- Daimi temsilci mevcut değil ise işlemleri mükellef adına yapanlar
tarhiyatın muhatabıdırlar.
14.5. Tarh Zamanı
KDV;
 Beyannamenin verildiği günde,
 Beyanname posta ile gönderilmişse, vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi
takip eden yedi gün içinde
tarh edilir.
14.6. Verginin Ödenmesi
Bir vergilendirme dönemine ait KDV, beyanname verilen ayın yirmialtıncı
(26’ncı) günü akşamına kadar ödenecektir.
İthalde alınan KDV, gümrük vergisiyle birlikte ve aynı zamanda ödenir.
Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgâhı, kanuni merkez ve iş merkezi
yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler
arasında yapılan taşımacılık ve transit taşımacılığa ait KDV, bu işlemlere ait özel
beyannamelerin verilme süresi içerisinde ödenir.
Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin KDV’si tarh süresi
içerisinde ödenir.
Maliye Bakanlığı, işlemin mahiyetini göz önünde tutarak KDV’nin işlemden önce
ödenmiş olması şartını koymaya yetkilidir.
30
15. VERGİNİN GİDER KAYDEDİLEMEYECEĞİ
Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan KDV ile mükellefçe
indirilebilecek KDV, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul
edilmez.
16. İSTİSNADAN VAZGEÇME
Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda
bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tâbi tutulmalarını talep edebilirler. Bu
talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen işlemlerin tamamını
kapsaması şarttır. Ancak, mükellefiyetin devam etmekte olan işlemlere etkisi yoktur.
Kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan
vakıfların kuruluş amaçlarına uygun olarak işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri
teslim ve hizmetlere ilişkin istisnalar hariç olmak üzere, 17’nci maddenin (1) ve (2) numaralı
fıkralarıyla (3) numaralı fıkranın (a) ve (4) numaralı fıkranın (e) bentlerinde yazılı
istisnalardan vazgeçilemez.
İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi mükellefiyetleri
talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olanlar üç yıl geçmedikçe
mükellefiyetten çıkamazlar. Mükellefler üç yıllık sürenin bitiminden önce mükellefiyetten
çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl süre ile uzatılmış sayılır.
16.1. Her türlü hurda atık madde toptan alım satımı yapan mükellefin sadece
hurda kağıt teslimleri için istisnadan vazgeçip geçemeyeceği
KDV Kanunu’nun;
- 17/4-g maddesinde, külçe altın, külçe gümüş, kıymetli taşlar (elmas, pırlanta,
yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercit, inci, kübik virconia) döviz, para, damga pulu, değerli
kağıtlar, hisse senedi, tahvil, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikaları,
Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçları ile metal, plastik, lastik,
kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının tesliminin KDV’den istisna olduğu;
- 18/1’inci maddesinde, vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanların, ilgili vergi
dairesine yazılı başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tabi tutulmalarını
talep edebilecekleri; bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen
işlemlerin tamamını kapsamasının şart olduğu; mükellefiyetin devam etmekte olan işlemlere
şümulünün olmadığı
hüküm altına alınmıştır.
Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapan mükelleflerin belirtecekleri işlem türleri için
vergiye tabi tutulmalarını talep etmeleri mümkün olup bağlı bulunulan vergi dairesine yazılı
başvuruda bulunularak her türlü hurda atık madde (hurda kağıt, cam, plastik, metal vb.) toptan
alım satımı yapan mükellefin sadece hurda kağıt teslimleri için istisnadan vazgeçmesi
mümkün bulunmaktadır.
31
17. İSTİSNANIN SINIRI
- Diğer Kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri KDV bakımından
geçersizdir.
KDV’ye ilişkin istisna ve muafiyetler ancak KDV Kanunu’na hüküm eklenmek veya
KDV Kanunu’nda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.
- Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.
KDV Kanunu’na hüküm eklenmeksizin ya da KDV Kanunu’nda değişiklik
yapılmaksızın diğer kanunlarla istisna tanınması mümkün değildir.
18. FAZLA VE YERSİZ ÖDENEN VERGİLERİN İADESİ
Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya KDV’yi fatura veya benzeri
vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda KDV
gösterenler bu vergiyi ödemekle mükelleftirler.
Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı
gösteren mükellefler için de geçerlidir.
Bu gibi sebeplerle fazla ödenen vergiler, Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve
esaslara göre ilgililere iade edilir.
Konuya ilişkin ilk düzenlemelere 23, 91 ve 93 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri’nde
yer verilmiş, 116 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ile söz konusu Tebliğler yürürlükten
kaldırılarak uygulamanın usul ve esasları yeniden düzenlenmiştir.
32
BÖLÜM 2
TEVKİFAT UYGULAMASI
1. VERGİ SORUMLULUĞU
Mükellefin Türkiye içinde;
- İkametgâhının,
- İşyerinin,
- Kanuni merkezi ve iş merkezinin
bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı vergi
alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları veya diğer
ilgili bir şahsı verginin ödenmesinden sorumlu tutabilmektedir.
Maliye Bakanlığına verilen yetkiye istinaden yayımlanan ve 01/05/2012 tarihinden
itibaren yürürlüğe giren 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde KDV tevkifatı uygulamasına
ve bu uygulamadan doğan iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esaslar
açıklanmış olup 122 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ile de 117 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği’nde bazı değişiklikler yapılmıştır.
Ayrıca, konuya ilişkin 63 No’lu KDV Sirküleri ile değişik 60 No’lu KDV
Sirküleri’nde de örnekler verilmek suretiyle ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur.
1.1. Tam Tevkifat
Tam tevkifatta KDV’nin tamamı vergi sorumlusu (alıcı) tarafından beyan edilerek
vergi dairesine ödenir.
Alıcı satıcıya ödeme yaparken hesaplanan KDV’yi ödemez, satıcıya ödenen tutar
üzerinden hesapladığı KDV'nin tamamını 2 No’lu KDV beyannamesi ile beyan edip vergi
dairesine öder ve 1 No’lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapar.
Tam tevkifat kapsamındaki teslim ve hizmetler;

Yurt dışından sağlanan hizmetler,

GVK’nın 18’inci maddesi kapsamındaki serbest meslek faaliyetleri,

Kiralama işlemleri,

Reklam verme işlemleri.
1.2. Kısmi Tevkifat
Kısmi tevkifat, hesaplanan verginin Maliye Bakanlığınca belirlenen kısmının, işleme
muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya hizmeti) yapan
tarafından beyan edilip ödenmesidir.
33
Örneğin;
Fason imalatçılar, tevkifat kapsamına giren işlemleri için düzenleyeceği faturada
fason hizmet bedelini, bu bedel üzerinden hesaplanan KDV’yi, verginin tevkifata tabi
tutulacak olan 5/10 oranındaki tutarı ile tahsil edecekleri 5/10 oranındaki tutarı ayrı ayrı
gösterecektir.
300.000 TL tutarındaki fason iş için aşağıdaki şekilde fatura düzenlenecektir.
İşlem bedeli
KDV (%8)
Toplam
KDV Tevkif atı (24.000 x 5/10)
Tahsil Edilecek Tutar (324.000-12.000)
Beyan Edilecek KDV (24.000 x 5/10)
TL
300.000
24.000
324.000
12.000
312.000
12.000
:
:
:
:
:
:
Hesaplanan KDV’nin 5/10’u olan 12.000 TL fason imalatçı tarafından 1 No’lu KDV
beyannamesi ile beyan edilecek olan tutardır.
Fason imalat işi yapan mükellef bu döneme ait 1 No’lu KDV beyannamesinin
“Tablo-2 Kısmi Tevkifat Uygulanan İşlemler” bölümündeki teslim ve hizmet bedeline ilişkin
satırına dahil ettiği 300.000 TL tutarındaki fason imalat bedelinin yanındaki KDV oranı
satırına “% 8”, tevkifat oranı satırına da 5/10 yazarak, “Hesaplanan KDV” satırında 12.000
TL’yi gösterecektir.
Bu işlemle ilgili olarak 10.000 TL indirilecek KDV’si bulunan mükellefin bu
dönemle ilgili diğer bilgileri de şu şekildedir.
Tevkifat uygulanmayan işlemlerle ilgili teslim bedeli
Önceki dönemden devreden KDV
Bu dönemde indirilecek KDV
TL
150.000
10.000
80.000
:
:
:
Bu bilgiler çerçevesinde, mükellef beyanı şu şekilde gerçekleşecektir.
Tevkifat uygulanan işlemlerle ilgili teslim bedeli
Tevkifat uygulanan işlemlerle ilgili KDV (%8) : 5/10
Tevkifat uygulanmayan işlemlerle ilgili teslim bedeli
Tevkifat uygulanmayan işlemlerle ilgili KDV (%18)
Matrah toplamı
Hesaplanan KDV toplamı
Önceki dönemden devreden KDV
Bu döneme ait indirilecek KDV
İndirimler toplamı
İade edilmesi gereken KDV
Sonraki döneme devreden KDV
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
TL
300.000
12.000
150.000
27.000
450.000
39.000
10.000
80.000
90.000
12.000
39.000
34
1.3. Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmet/Teslimler ile Tevkifat Yapmakla
Sorumlu Olanlar ve Tevkifat Oranları
117 SERİ NO’LU KDV GENEL TEBLİĞİ UYARINCA
KISMİ TEVKİFAT UYGULAYACAK ALICILAR
Tebliğ’in (3.1.2/a) ayrımına
göre
Tebliğ’in (3.1.2/b) ayrımına göre
“Belirlenmiş Alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın)”
KDV mükellefleri (sadece
sorumlu
sıfatıyla
KDV
ödeyenler bu kapsama dahil
değildir.)
5018 sayılı Kanun’a ekli cetvellerde yer alan idare, kurum
ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri
birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere
hizmet götürme birlikleri,
Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu
kurum ve kuruluşları,
Döner sermayeli kuruluşlar,
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım
sandıkları,
Bankalar,
Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları,
İktisadi Devlet Teşekkülleri),
Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli
işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare,
kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte)
kurum, kuruluş ve işletmeler,
Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören
şirketler,
Kalkınma ve yatırım ajansları.
35
117 SERİ NO’LU KDV GENEL TEBLİĞİ UYARINCA KISMİ TEVKİFAT
UYGULANACAK HİZMETLER VE TEVKİFAT ORANLARI
Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler
Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen
mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri
Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri
hizmetler
Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım
ve onarım hizmetleri
Tevkifat
Oranı
2/10
9/10
5/10
Yemek servis ve organizasyon hizmetleri
5/10
İşgücü temin hizmetleri
9/10
Yapı denetim hizmetleri
9/10
Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri,
çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık
hizmetleri
Turistik mağazalara verilen müşteri bulma / götürme
hizmetleri
Spor kulüplerinin yayın, reklâm ve isim hakkı
gelirlerine konu işlemleri
5/10
9/10
9/10
Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri
7/10
Servis taşımacılığı hizmeti
5/10
Her türlü baskı ve basım hizmetleri
5/10
5018 sayılı Kanun’a ekli cetveller kapsamındaki idare,
kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve yukarıda
belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifaları
5/10
Tevkifat Yapmak
Zorunda Olanlar
Tebliğ’in 3.1.2/b ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2/b ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2/b ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2/b ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2/a ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2/b ayrımında
sayılanlar
5018 sayılı Kanun’a ekli
cetveller
kapsamındaki
idare, kurum ve kuruluşlar
117 SERİ NO’LU KDV GENEL TEBLİĞİ UYARINCA KISMİ TEVKİFAT
UYGULANACAK TESLİMLER VE TEVKİFAT ORANLARI
Kısmi Tevkifat Uygulanacak Teslimler
Tevkifat
Oranı
Külçe metal teslimleri
7/10
Bakır, çinko, alüminyum ve kurşun ürünlerinin teslimi
5/10
Hurda ve atık teslimi
5/10
Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ve
atıklardan elde edilen hammadde teslimi
Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri
teslimleri
Ağaç ve orman ürünleri teslimi
9/10
9/10
5/10
Tevkifat Yapmak
Zorunda Olanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
Tebliğ’in 3.1.2 ayrımında
sayılanlar
36
1.4. 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde Belirtilmeyen Hizmetlerde Tevkifat
Uygulaması
117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (3.2.13) bölümünde KDV mükellefleri
tarafından 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (5018 sayılı Kanun)’na ekli
cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve Tebliğ’de belirtilmeyen diğer
bütün hizmet ifalarında söz konusu idare, kurum ve kuruluşlar tarafından tevkifat yapılacağı
belirtildiğinden, bu kapsamdaki işlemlerde (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.
1.5. Tevkifata Tabi İşlemlerde Mahsuben İade
117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “5. Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV İadesi”
başlıklı bölümünün (5.2.1.1) ve (5.2.1.2) numaralı ayrımlarında;
“5.2.1.1. Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan iade alacaklarının mahsuben
iadesi, mükellefin kendisinin, ortaklık payı ile orantılı olmak üzere adi, kollektif ve komandit
şirketlerde ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite ortakların) ithalat sırasında
uygulananlar dahil vergi borçları ile sosyal sigortalar prim borçları ve ferileri için söz
konusu olabilecektir.
Mahsup kapsamına, tevkifatla ilgili olarak verilen 2 No’lu KDV beyannamesine göre
tahakkuk eden vergiler de dahildir.
(1/3/2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 122 Seri No’lu KDV Genel Tebliği
ile eklenen paragraf.) 1 No’lu KDV beyannamesinde gösterilen ve mahsuben iade şartlarını
taşıyan KDV iade alacağı, aynı döneme ilişkin 2 No’lu KDV beyannamesine göre tahakkuk
eden KDV borcuna mahsup edilebilecektir.
(1/3/2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 122 Seri No’lu KDV Genel Tebliği
ile eklenen paragraf.) Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve vergi inceleme
raporuna göre sonuçlandırılan mahsuben iade taleplerinde, vergi inceleme raporu dışında
diğer belgelerin tamamlanmış olması ve vergi inceleme raporunun olumlu gelmesi (rapor
kısmen olumlu gelmişse olumlu gelen kısım itibariyle) kaydıyla iade talep dilekçesinin
verildiği tarih itibariyle mahsup işlemi yapılacaktır. Bu durumda, mahsuben iade talep edilen
vergi borcunun vade tarihinden vergi inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal
ettiği tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı hesaplanmayacaktır.
5.2.1.2. İade taleplerinde vergi daireleri; gerekli kontrolleri yaparak, belge ya da
belgelerdeki muhteviyat eksikliklerinin tespiti halinde, eksiklikleri mükellefe yazı ile
bildirecektir. Yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde eksiklikleri tamamlayan
mükelleflerin VİR, YMM Raporu ve teminat istenmeyen mahsuben iade talepleri, mahsup
dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla yerine getirilecek ve bunlara gecikme
zammı uygulanmayacaktır. 30 günlük ek süreden sonra eksikliklerini tamamlayan
mükelleflerin mahsup talepleri ise eksikliklerin tamamlandığı tarih itibarıyla yerine
getirilecek ve borcun vadesinden mahsup tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı
uygulanacaktır.” açıklamalarında bulunulmuştur.
Tebliğ’in (5.1.5) numaralı ayrımında ise vergi inceleme raporu (VİR), Yeminli Mali
Müşavir KDV İadesi Tasdik Raporu (YMM Raporu) ve/veya teminat ile yapılacak nakden
iade taleplerinin, bunların eksiksiz ibraz edildiği tarihte geçerlilik kazanacağı, aynı şekilde,
37
teminat veya YMM Raporu ile yapılacak mahsuben iade taleplerinin, diğer belgelerle birlikte
bunların eksiksiz ibraz edildiği tarihte geçerlilik kazanacağı, VİR sonucuna göre
sonuçlandırılacak mahsuben iade taleplerinde ise mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine
verildiği tarih itibarıyla iadeye hak kazanılacağı, mahsuben iade taleplerinde, Tebliğ’in (5.2.1)
bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, konuya ilişkin açıklamaların yer aldığı, 63 No’lu KDV Sirküleri ile değişik
60 No’lu KDV Sirküleri’nin “2.2.5.2. Vergi İnceleme Raporuna Göre Mahsuben İade”
başlıklı bölümünde; “Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve vergi inceleme raporuna
göre sonuçlandırılan mahsuben iade taleplerinde, vergi inceleme raporu dışında diğer
belgelerin tamamlanmış olması şartıyla mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği
tarih itibarıyla mahsup işlemi yapılır. Vergi inceleme raporunda iadeye engel bir durumun
tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade talep edilen vergi borcunun vade tarihinden
vergi inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihe kadar geçen süre için
gecikme zammı hesaplanmayacaktır.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu açıklamalar çerçevesinde;
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla, vergi
inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikali beklenilmeden, mahsup talep
dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla mahsup işleminin yapılması,
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı hesaplanmaması,
VİR’de iadeye kısmen veya tamamen engel teşkil eden bir durumun tespit edilmiş
olması halinde ise haksız yere iadesine sebebiyet verilen KDV’nin konuyla ilgili yasal
düzenlemeler çerçevesinde mükelleften aranması
gerekmektedir.
2. TEVKİFAT UYGULAMASINDA ÖZELLİKLİ DURUMLAR
2.1. Belediyeler ve Tevkifat Uygulaması
117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (3.1.2) bölümünde; kısmi tevkifat
uygulaması kapsamında KDV tevkifatı yapmak üzere; KDV mükellefleri ile KDV
mükellefiyeti bulunup bulunmadığına bakılmaksızın Tebliğ’in (3.1.2/b) ayrımında sayılan
idare, kurum ve kuruluşlar (belirlenmiş alıcılar) sorumlu tutulmuştur.
Belediyeler (büyükşehir belediyeleri dahil) belirlenmiş alıcılar arasında yer
almamaktadır. Bu durumda KDV mükellefiyeti bulunmayan belediyelerin kısmi tevkifat
uygulaması kapsamında KDV tevkifatı yapma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmeler nedeniyle gerçek usulde
KDV mükellefiyeti bulunması halinde KDV mükellefiyeti gerektiren söz konusu iktisadi
işletmelerin 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (3.2) ve (3.3) bölümlerinde yer alan ve
38
KDV mükelleflerinin tevkifat yapmak üzere sorumlu tayin edildiği mal ve hizmet alımlarında
KDV tevkifatı yapmaları gerekmektedir.
2.2. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) ve Diğer Belediyelere Ait
Kanalizasyon Su İdarelerinin Tevkifat Karşısındaki Durumu
2560 sayılı Kanun “İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş
ve Görevleri hakkında Kanun” olup bu Kanun ile kurulmuş olan kurum İSKİ’dir.
Diğer belediyelere ait su ve kanalizasyon idareleri 2560 sayılı Kanun kapsamında
faaliyette bulunuyor olsalar dahi, kuruluşlarına ilişkin özel bir kanunları olmadığından, İSKİ
haricindeki söz konusu idarelerin kanunla kurulmuş kurum kapsamında değerlendirilmesi
mümkün bulunmamaktadır.
Dolayısıyla İSKİ dışındaki diğer büyükşehir belediyelerine ait idarelerin 117 Seri
No’lu KDV Genel Tebliği’nin (3.1.2/b) ayrımı kapsamında tevkifat yapma sorumluluğu
bulunmamaktadır. Ancak söz konusu idarelerin (3.1.2/a) ayrımı kapsamında, KDV
mükellefiyetleri bağlamında, tevkifat uygulayacakları tabiidir.
2.3. Vakıf Üniversiteleri ve Tevkifat Uygulaması
117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (3.1.2/b) bölümünde 5018 sayılı Kanun’a
ekli cetvellerde yer alan idare kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri
birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri ile bunlar
dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşlarının Tebliğ’in (3.2) ve (3.3)
bölümlerinde yer alan teslim ve hizmetlerde KDV tevkifatı yapacakları açıklanmıştır.
5018 sayılı Kanun’a ekli (II) sayılı cetvelde yer almayan vakıf üniversiteleri kanunla
kurulduklarından ve kuruluş kanunlarında “kamu tüzel kişiliğine sahip bulundukları” açık bir
biçimde ifade edildiğinden bu tür üniversiteler de “kanunla kurulan kamu kurum ve
kuruluşları” kapsamında değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede 5018 sayılı Kanun’a ekli (II) sayılı cetvelde yer almasalar dahi vakıf
üniversitelerinin tevkifat yapma sorumlulukları bulunmaktadır.
2.4. Üniversiteler ve Tam Tevkifat Uygulaması
KDV Kanunu’nun;
1/1’inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,
1/3-f maddesinde, GVK’nın 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların
kiralanması işlemlerinin KDV’ye tabi olduğu,
17/4-d maddesinde, iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması
işlemlerinin KDV’den müstesna olduğu,
17/4-p maddesinde ise Hazinece yapılan taşınmaz teslimi ve kiralamaları, irtifak
hakkı tesisi, kullanma izni ve ön izin verilmesi işlemlerinin KDV’den istisna olduğu
hükme bağlanmıştır.
39
Bu hükümler çerçevesinde, Hazinece yapılan taşınmaz kiralamaları ile iktisadi
işletme niteliğinde olmayan kamu idareleri, dernekler, vakıflar, belediyeler ve üniversitelerin
taşınmaz kiralamaları KDV’den istisna olacaktır.
Ancak, bizatihi iktisadi işletme niteliğindeki taşınmaz kiralamaları ile kantin, çay
ocağı, voli mahalli, dalyan, taş, kireç, kum, kömür ocakları gibi taşınmaza bağlı işletme hakkı
vb. hakların kiralanması KDV Kanunu’nun 17/4-d maddesindeki istisna kapsamında
değerlendirilemeyeceğinden genel hükümler çerçevesinde KDV’ye tabi tutulacaktır.
Öte yandan, Kanun’un 17/4-p maddesinde yer alan “Hazine” ibaresi, 5018 sayılı
Kanun’a ekli (1) sayılı cetvelde sayılan “Genel Bütçeli Kamu İdarelerini” kapsamakta olup
söz konusu cetvelde bulunmayan Üniversiteler “Hazine” kavramı içerisinde yer
almamaktadır.
Diğer taraftan, 14/04/2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
01/05/2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (2.3.3)
bölümünde, 5018 sayılı Kanun’a ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşların kiraya
verme işlemleri dışında KDV’ye tabi işlemleri bulunmamaları kaydıyla, 1 No’lu KDV
beyannamesini sadece kiralama işleminin gerçekleştiği dönemler için verecekleri
belirtilmiştir.
Üniversite bünyesinde bulunan taşınmazların, kantin-kafeterya, büfe, fotokopi odası,
taksi durağı, bilet satış ve benzeri amaçlarla kiracıların kullanımına bırakılması halinde, bu tür
kiralama işlemleri taşınmaza bağlı işletme hakkının kiralanması olarak değerlendirilecek ve
KDV Kanunu’nun 1/3-f maddesine göre KDV’ye tabi olacaktır.
Üniversitenin KDV mükellefiyetinin bulunmaması halinde bu işlem nedeniyle
hesaplanacak KDV 01/05/2012 tarihinden önceki işlemlerde işleme taraf olan ve KDV
mükellefiyeti bulunan kiracılar tarafından 2 No’lu KDV beyannamesi ile beyan edilecek,
01/05/2012 tarihinden sonra yapılan işlemlerde ise 117 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ndeki
açıklamalar çerçevesinde Üniversitenin Döner Sermaye İşletmesine ait gelirlerinin dahil
edilmediği ayrı bir beyanname ile beyan edilecektir.
Üniversite bünyesinde bulunan taşınmazların, ATM ünitesi, banka şubesi, baz
istasyonu ve benzeri olarak kiracıların kullanımına bırakılması halinde, taşınmazların
kullanma hak ve yetkisinin kiralanması söz konusu olacak ve taşınmaz kiralaması olarak
değerlendirilen bu işlem KDV Kanunu’nun 17/4-d maddesine göre KDV’den istisna
tutulacaktır.
2.5. Servis Taşımacılığı Hizmeti
117 Seri No'lu KDV Genel Tebliği’nin (3.2.11) bölümünde, Tebliğ’in (3.1.2)
bölümünde sayılanların; personel, öğrenci, müşteri ve benzerlerinin belirli bir güzergah
dahilinde taşınması amacıyla ihdas ettikleri servis hizmetlerine ilişkin olarak yaptıkları
taşımacılık hizmeti alımlarında 5/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacağı ifade edilmiştir.
60 No’lu KDV Sirküleri’nin (2.2.2.11) bölümünde ise taşımacılık işinin servis
taşımacılığı hizmeti olarak tevkifata tabi tutulabilmesi için, hizmetin belirli bir güzergah
dahilinde yapılması, hizmetin alıcısı ile satıcısı arasındaki anlaşma uyarınca belirli bir dönem
40
süresince devam etmesi, fiilen yapılması gibi hususların göz önünde bulundurulması gerektiği
belirtilmiştir.
Buna göre, turizm acenteleriyle taşımacılık firmaları arasında yapılan anlaşma
çerçevesinde turistlerin havaalanından alınarak otellere transferi ve şehir turu, ören yerlerinin
gezdirilmesi şeklinde taşıma firmaları tarafından turizm acentelerine verilen hizmetlerin servis
taşımacılığı hizmeti kapsamında değerlendirilerek söz konusu hizmetlere 5/10 oranında KDV
tevkifatı uygulanması gerekmektedir.
3. TEVKİFAT UYGULANAN İŞLEMLERLE İLGİLİ İADE İŞLEMLERİ
3.1. Temizlik, Bahçe ve Çevre Bakım Hizmetleri
3.1.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.1.2. Rakamsal Hadler
3.1.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
41
3.1.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.2. Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım
Hizmetleri
3.2.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.2.2. Rakamsal Hadler
3.2.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.2.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
42
3.3. Her Türlü Yemek Servisi ve Organizasyon Hizmetleri
3.3.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.3.2. Rakamsal Hadler
3.3.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.3.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.4. Etüt, Plan, Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler
3.4.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
43
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.4.2. Rakamsal Hadler
3.4.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.4.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.5. Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri ile Fason Ayakkabı
ve Çanta Dikim İşleri ve Fason İşlerle İlgili Aracılık Hizmetleri
3.5.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
44
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.5.2. Rakamsal Hadler
3.5.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.5.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.6. Yapı Denetim Hizmetleri
3.6.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
45
3.6.2. Rakamsal Hadler
3.6.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.6.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.7. Servis Taşımacılığı Hizmeti
3.7.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.7.2. Rakamsal Hadler
3.7.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
46
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.7.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.8. Her Türlü Baskı ve Basım Hizmeti
3.8.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.8.2. Rakamsal Hadler
3.8.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
47
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.8.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.9. İşgücü Temin Hizmeti
3.9.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.9.2. Rakamsal Hadler
3.9.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
48
3.9.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
3.10. Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmeti
3.10.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.10.2. Rakamsal Hadler
3.10.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan mahsup talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat
VİR’e göre çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.10.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine
getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat münhasıran VİR
sonucuna göre çözülür.
49
3.11. Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve
Etüt-Proje Hizmetleri
3.11.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.11.2. Rakamsal Hadler
3.11.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.11.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
50
3.12. Spor Kulüplerinin Yayın, İsim Hakkı ve Reklâm Gelirlerine Konu
İşlemleri
3.12.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.12.2. Rakamsal Hadler
3.12.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.12.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
51
3.13. 5018 Sayılı Kanun’a Ekli Cetveller Kapsamındaki İdare, Kurum ve
Kuruluşlara İfa Edilen Diğer Hizmetler
3.13.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.13.2. Rakamsal Hadler
3.13.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.13.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
52
3.14. Külçe Metal Teslimi
3.14.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.14.2. Rakamsal Hadler
3.14.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.14.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
53
3.15. Bakır, Çinko ve Alüminyum Ürünlerinin Teslimi
3.15.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.15.2. Rakamsal Hadler
3.15.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.15.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
54
3.16. Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt, Cam Hurda ve Atıklarının Teslimi
3.16.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.16.2. Rakamsal Hadler
3.16.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.16.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
55
3.17. Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt ve Cam Hurda ve Atıklarından Elde
Edilen Hammadde Teslimi
3.17.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.17.2. Rakamsal Hadler
3.17.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.17.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
56
3.18. Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı İle Ham Post ve Deri Teslimi
3.18.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.18.2. Rakamsal Hadler
3.18.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.18.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
57
3.19. Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi
3.19.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi Gelir
İdaresi Başkanlığınca öngörülen şekil ve içeriğe uygun olarak internet vergi dairesi
aracılığıyla gönderilecektir.
İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi
dairesine ibraz edilmeyecektir.
3.19.2. Rakamsal Hadler
3.19.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve/veya
teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki mahsup talepleri ise YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, VİR sonucuna göre veya YMM Raporu ile çözülür.
Kısmi tevkifat uygulamasından kaynaklanan ve VİR’e göre sonuçlandırılan
mahsuben iade taleplerinde, VİR dışında diğer belgelerin tamamlanmış olması şartıyla
mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla inceleme sonucu
beklenilmeksizin mahsup işlemi yapılır.
VİR’de iadeye engel bir durumun tespit edilmemiş olması kaydıyla mahsuben iade
talep edilen vergi borcunun vade tarihinden VİR’in vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği
tarihe kadar geçen sure için gecikme zammı hesaplanmaz.
3.19.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri teminat, VİR ve YMM
Raporu aranılmadan yerine getirilir.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üzerindeki nakden iade talepleri YMM Raporu veya
VİR sonucuna göre yerine getirilir. 4.000 TL’yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde
teminat, YMM Raporu veya VİR sonucuna göre çözülür.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
58
BÖLÜM 3
KDV’DEN İSTİSNA EDİLEN İŞLEMLER VE İADE UYGULAMASI
KDV Kanunu’nun 11, 13, 14, 15 ve 17/4-s maddeleri ile düzenlenen istisnalar bu
kapsamda olup bu maddelerde düzenlenen istisnalar tam istisna niteliği taşımaktadır.
1. MAL İHRACI
Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için;
1) Teslim, yurtdışındaki bir müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili
gümrük antreposu işleticisine yapılmalı veya mallar yetkili gümrük antreposu işleticisine
tevdi edilmelidir.
2) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’nden çıkarak bir dış
ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır.
Mal ihracına ilişkin istisna, ihracatın gerçekleştiği tarih olan gümrük beyannamesinin
“kapanma tarihi”ni içine alan vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesi ile beyan
edilir.
İhracat faturası malın yurt dışı edildiği dönemden önce düzenlenmiş olsa dahi, istisna
ihracatın yapıldığı dönemde beyan edilir.
1.1. İhraç Kayıtlı Olarak Temin Ettiği Malları İhraç Eden İhracatçılara KDV
İadesi Uygulaması
KDV Kanunu’nun 11’inci maddesi uyarınca, ihracat teslimleri ve bu teslimlere
ilişkin hizmetler KDV'den müstesnadır.
Aynı Kanun’un 32’nci maddesine göre, 11’inci madde ile vergiden istisna edilen
işlemlerle ilgili fatura ve benzeri belgelerde gösterilen KDV mükellefin vergiye tabi işlemleri
üzerinden hesaplanan KDV’den indirilecek, vergiye tabi işlemlerin olmaması veya
hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen KDV Maliye
Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre iade edilecektir.
24 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (E) bölümünde, faaliyetleri kısmen veya
tamamen iade hakkı doğuran işlemlerden oluşan mükelleflerin iade kapsamına mal ve hizmet
alışları yanında, genel giderler ve amortismana tabi iktisadi kıymet (ATİK)’ler için ödenen
vergilerin de dahil olduğu, ancak bir vergilendirme döneminde iade edilecek verginin, o
dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait genel vergi oranı (%18) ile çarpılması sonucu
bulunacak miktardan fazla olamayacağı belirtilmiştir.
İhraç kaydıyla teslim, sonuçları tamamen ihraç kayıtlı teslim edilen malın ihraç
edilmesine dayalı bir sistemdir.
İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihraç edilmemesi halinde, zamanında alınmayan
vergi gecikme zammı ile birlikte imalatçıdan aranmaktadır.
59
İhraç kayıtlı teslimde; gerek ihracatçının ihraç kayıtlı olarak temin ettiği malı ihraç
ettiği, gerekse imalatçının ihraç kayıtlı teslim ettiği malın ihracatçı tarafından ihraç edildiği,
ihracatçı adına düzenlenen gümrük beyannamesi ile tevsik edilmektedir. İmalatçının terkin
ve/veya iade işlemleri gümrük beyannamesinin ibrazı üzerine sonuçlandırılmaktadır.
Malın temini dolayısıyla KDV yüklenimi olmayan ihracatçının ise genel giderler ve
ATİK’lerden bu işleme düşen payın iadesini talep etmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak,
ihracatçının genel giderler ve ATİK nedeniyle yüklendiği KDV için iade talebinde
bulunabileceği KDV tutarı, ihracat bedeline genel vergi oranı uygulanması sonucu hesaplanan
tutar ile ihraç kayıtlı teslim bedeli üzerinden hesaplanan KDV arasındaki farkı aşamayacaktır.
Buna göre, ihracat bedeline genel vergi oranı uygulanması suretiyle bu ihracat
nedeniyle iade edilebilecek azami vergi miktarı bulunacaktır. Bu tutardan ihraç kayıtlı teslim
bedeli üzerinden imalatçı tarafından hesaplanan KDV tutarı düşülecektir. Bulunan tutar,
ihracatçı tarafından genel giderler veya ATİK nedeniyle iade konusu yapılabilecek KDV’nin
üst sınırını oluşturacaktır.
Bu durumu örneklendirmek gerekirse; ihracatçıya 1.000 TL tutarında mal teslim
edecek olan imalatçı bu tutara genel oranda KDV uygulamak suretiyle 1.000 x %18 = 180 TL
tutarında KDV hesaplayacaktır. Malı teslim alan ihracatçı bu malı 1.100 TL bedelle ihraç
ettiği takdirde ihracat bedeline genel vergi oranı uygulanması sonucu hesaplanan tutar 1.100 x
%18 = 198 TL olacaktır. Bu durumda ihracatçıya iade edilecek KDV’nin üst sınırı 198 – 180
= 18 TL’yi geçemeyecektir.
1.2. Fiili İhracat Tarihinden (Gümrük Beyannamesi Kapanma Tarihinden)
Sonraki Bir Tarihte Düzenlenen Faturalarda Yer Alan KDV’nin Yüklenim Listelerine
Dahil Edilmesi
KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesinde ihracat teslimleri vergiden müstesna tutulmuş
ve 29/3 maddesinde indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı
aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde
kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanun’un 32’nci maddesi ile Kanun’un 11, 13, 14, 15 ve 17/4-s maddeleri
uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim yoluyla
giderilemeyen kısmın iade edilebileceği belirlenmiştir.
36 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “İade Hakkı Doğuran İşlemlerde Yüklenilen
Vergilerin Hesabı” başlıklı (B) bölümünde ise mükelleflerin iade hakkı doğuran işlemlerle
ilgili olarak yüklendikleri KDV’yi doğru olarak hesaplamak zorunda oldukları ve VUK’un
275’inci maddesine göre maliyet muhasebesi tutan imalatçı ihracatçıların, yüklendikleri
KDV’yi aynı ilkeler ışığında hesaplayacakları açıklanmıştır.
Buna göre, fiili ihracat tarihinden (kapanma tarihi) sonraki bir tarihte düzenlenen
faturalarda yer alan KDV’nin, YMM Raporuna istinaden gerçekleştirilen iadelerde söz
konusu raporda gerekli açıklamaların yapılması, YMM Raporu düzenlenmeyen durumlarda
ise ihracatın bünyesine girdiğinin tevsik edilmesi şartıyla, ihracat istisnasının beyan edildiği
vergilendirme dönemine kadar yüklenim listelerine dahil edilerek iadeye konu edilmesi
mümkün bulunmaktadır.
60
1.3. İntaç Tarihindeki Kur Yerine Sehven Gümrük (Çıkış) Beyannamesi
Üzerindeki Kurun KDV Beyannamesi Hesaplanmasında Dikkate Alınması
KDV Kanunu’nun;
10/a maddesinde mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi ve hizmetin
yapılması ile vergiyi doğuran olayın meydana geleceği,
10/b maddesinde ise malın teslimi veya hizmetin yapılmasından önce fatura ve
benzeri belgeler verilmesi halinde bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olarak fatura veya
benzeri belgelerin düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olayın meydana geleceği,
20/1’inci maddesinde, teslimde matrahın bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel
olduğu,
24/c maddesinde, vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve
benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin matraha dahil olduğu,
26’ncı maddesinde, bedelin döviz ile hesaplanması halinde dövizin vergiyi doğuran
olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrileceği hüküm altına
alınmıştır.
Diğer taraftan, KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesinde ihracat teslimleri ve bu
teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler katma değer
vergisinden istisna edilmiştir.
Kanun’un 12/1’inci maddesinde ise bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi;
Teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da yetkili
gümrük antreposu işleticisine yapılması veya malların yetkili gümrük antreposu işleticisine
tevdi edilmesi,
Teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’nden çıkarak bir dış
ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yetkili gümrük antreposuna konulması,
koşullarının gerçekleşmesine bağlanmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, KDV Kanunu açısından ihracat tesliminin
gerçekleştiği tarih, malın Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Hattı’ndan çıkarak bir dış ülkeye
vasıl olduğu tarihtir. Ancak, KDV mükelleflerinin KDV Kanunu’nun 10/b maddesi uyarınca
düzenledikleri, gümrük beyannamesinin de açılmasına esas olan faturanın düzenlendiği
tarihteki kura göre de beyanname vermeleri mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, gümrük beyannamesinin de açılmasına esas olan faturanın düzenlendiği
tarihteki kur dikkate alınarak beyanname verilmesi ve bu durumun GEK12 Segmentinde
uyumsuzluğa neden olması durumunda, bu hususun mükelleften sorulması ve mükellef
tarafından KDV Kanunu’nun 10/b maddesi uyarınca düzenlenen ve gümrük beyannamesinin
de açılmasına esas olan faturanın düzenlendiği tarihteki kura göre beyanname verildiğinin
belirtilmesi üzerine bu açıklama “izah” nedeni olarak kullanılabilecektir.
61
1.4. Serbest Bölge İçindeki Firmalara Hazır Beton Gönderiminin KDV
Karşısındaki Durumu
Yurt içinden serbest bölgeye mal gönderilmesi KDV Kanunu’nun 11 ve 12’nci
maddeleri (mal ihracı) kapsamında KDV’den istisnadır.
Serbest bölge dışında ancak Türkiye içinde bir yerden serbest bölgeye yapılan hizmet
transferi ise (serbest bölgedeki müşterilere yapılan fason hizmet hariç) istisna kapsamına
girmemektedir.
Öte yandan, hazır beton imal edilerek transmikserle dökülmesi işi KDV
uygulamasında inşaat taahhüt işleri kapsamında “hizmet” olarak değerlendirilmektedir.
Bu hizmetin yurt içinden serbest bölgedeki inşaatlar için verilmesi de mal teslimi
olarak kabul edilemeyeceğinden KDV’ye tabi olacaktır.
Diğer taraftan, söz konusu hizmet KDV Kanunu’na göre istisna kapsamında
değerlendirilmediğinden “serbest bölge işlem formu” ile belgelendirilmesi de istisna
uygulamasına etki etmeyecektir.
1.5. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Gümrük beyannamesi [aslı veya noter, gümrük idaresi, ilgili vergi dairesi müdürü
ya da YMM’ce onaylı örneği], (Beyannamelerin aslı veya örneği yerine bunların listesinin de
verilmesi yeterlidir, bu takdirde listede beyannamenin tarihi, sayısı, ihraç edilen malın cinsi,
miktarı ve tutarı, gümrük kapısının ismi, varış ülkesi, imalatçının adı-soyadı veya unvanı,
intaç ve çıkış tarihlerine yer verilir), (01/01/2012 tarihinden itibaren gümrük beyannamesi
kağıt ortamında aranılmayacaktır)
- Satış faturalarının fotokopisi veya listesi,
- İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç
edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablo,
- Dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri, ihracatına aracılık
ettikleri mükelleflerin indirilecek KDV listesini de verirler,
- Serbest bölgelere yapılan tüketim maddelerinin tesliminde serbest bölge işlem
formu.
1.6. Rakamsal Hadler
1.6.1. Mahsuben İade Talepleri
İlgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun inceleme raporu veya teminat
aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
62
1.6.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranılmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranılmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
2. HİZMET İHRACI
Bir hizmetin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilebilmesi için;
1- Hizmetin Türkiye’de yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması,
2- Fatura veya benzeri nitelikteki belgenin yurt dışındaki müşteri adına
düzenlenmesi,
3- Hizmet bedelinin, döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi ve
4- Hizmetten yurt dışında faydalanılması
şartlarının yerine getirilmiş olması gerekmektedir.
Hizmetten yurt dışında faydalanılmasından kasıt, yurt dışındaki müşteri için
Türkiye’de yapılan hizmetin, müşterinin yurt dışındaki iş, işlem ve faaliyetleri ile ilgili
olması; Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgisi bulunmamasıdır.
Hizmet ihracı kapsamında yurt dışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetlerin,
hizmetin ifa edildiği dönemde, bedelin döviz olarak Türkiye’ye gelmesi beklenilmeden
ihracat istisnası kapsamında beyan edilmesi gerekmektedir. Ancak, bu şekilde beyan edilen
işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergilerin KDV Kanunu’nun
32’nci maddesi kapsamında iadesi, hizmet bedeli döviz olarak Türkiye'ye gelmeden yerine
getirilmeyecektir.
Buna göre, Türkiye’deki bir mükellef tarafından,
- Yurt dışında faaliyet gösteren bir firmaya yurt dışındaki inşaatlara ilişkin olarak
Türkiye’den verilen mühendislik, proje-taahhüt ve danışmanlık hizmeti,
- Yurt dışındaki bir firmanın Türkiye’den ithal edeceği mallara ilişkin olarak
Türkiye'de verilen kalite kontrol, barkodlama, elleçleme, aracılık, imalatçı seçimi, sipariş
takibi vb. hizmetler
KDV Kanunu’nun 11 ve 12’nci maddeleri ile konuyla ilgili genel tebliğlerdeki
açıklamalar kapsamında KDV’den istisnadır.
Türkiye’den serbest bölgelere verilen hizmetler hizmet ihracı kapsamında
değerlendirilemez.
63
2.1. Hizmet İhracında Döviz Alım Belgesi
113 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (B) bölümünde KDV Kanunu’nun 11/1-a ve
12/2 maddeleri ile konu hakkındaki açıklamaların yer aldığı KDV Genel Tebliğleri uyarınca,
yurt dışındaki müşteriler için ifa edilen hizmetlerin, hizmetin ifa edildiği dönemde, bedelin
döviz olarak Türkiye’ye gelmesi beklenilmeden ihracat istisnası kapsamında beyan edileceği;
ancak bu şekilde beyan edilen işlemlerle ilgili yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan
vergilerin KDV Kanunu’nun 32’nci maddesi kapsamında iadesinin, hizmet bedeli döviz
olarak Türkiye’ye gelmeden yerine getirilmeyeceği belirtilmiştir.
Diğer taraftan, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “Mahsup Talebinde Aranılan
Belgeler” başlıklı (1.1.3.) bölümünde de;
“…
- Münhasıran 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan
bankalar veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya ilgili banka
veya özel finans kurumu şubesince onaylanmış örneği ya da dövizin yurt dışından geldiğini
gösteren bankadan alınmış belge” denilmektedir.
13/03/2002 tarihli ve 2002/1 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’nin “Döviz Alım
Belgesinin İbrazına İlişkin Hususlar” başlıklı 1’inci bölümünde de;
“İhracat istisnası ve ihraç kayıtlı satışlardan doğan katma değer vergisi iade
taleplerinde ibrazı istenen belgeler 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (I/1.1.3.) bölümünde
belirlenmiştir.
Buna göre; KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesinde düzenlenen ‘hizmet ihracı’ ile 61
Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde usul ve esasları belirlenen ‘bavul ticareti’ ve bavul ticareti
kapsamında ihracat yapanlara ihraç kaydıyla satışlardan doğan katma değer vergisi iade ve
mahsup işlemlerinde döviz alım belgesinin ibrazı uygulaması devam etmektedir.
Öte yandan, döviz alım belgesinin münhasıran 4389 sayılı Bankalar Kanunu
hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş
olması gerekmektedir.
Bunların dışındaki yerlerden (kamuoyunda döviz büfeleri olarak bilinen yetkili
müesseseler ve benzerleri) alınacak belgelere göre işlem yapılması mümkün
bulunmamaktadır.
Döviz alım belgesinin aranıldığı işlemlere ilişkin katma değer vergisi iadelerinde,
4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans
kurumlarınca düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya ilgili banka ya da özel finans kurumu
şubesince onaylanmış örneğinin yanı sıra hizmet ihracında, dövizin yurt dışından geldiğini
gösteren bankadan alınmış belge de kabul edilebilecektir.” açıklamalarında bulunulmuştur.
Buna göre, KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesi kapsamında yapılan hizmet ihracında,
hizmet bedelinin yurt dışından döviz olarak getirildiğinin banka veya özel finans
kurumlarınca düzenlenmiş döviz alım belgesi banka dekontu veya bankadan alınan belge ile
tevsik edilmesi gerekmektedir.
64
2.2. Araçların İhraç Edilmeden Yurt Dışında Çalıştırılmak Üzere Kiralanması
İşleminde Yüklenilen KDV’nin İndirilip İndirilemeyeceği
Yurt dışına çıkartılan kamyon, iş makinesi, tarım makinesi vb. araçların yine yurt
dışındaki kişi ve kurumlara kiralanması durumlarında, KDV Kanunu’nun konusuna girmeyen
bu işlemlerle ilgili olarak yüklenilen vergilerin indirim konusu yapılabildiği veya söz konusu
kiralama işleminin hizmet ihracı kapsamında değerlendirilerek KDV iade talebinde
bulunulabildiği gözlemlenmektedir.
KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesi ile Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’nden
çıkarak bir dış ülkeye vasıl olmak kaydıyla yurt dışındaki bir müşteriye yapılan teslimler,
ihracat istisnası kapsamında KDV’den istisna tutulmuş; Kanun’un 12’nci maddesinin ikinci
fıkrasında da yurt dışındaki müşteri tabirinin, ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt
dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen
faaliyet gösteren şubelerini ifade ettiği hükme bağlanmıştır.
Bu hükümler çerçevesinde, mükelleflerin yurt dışında kiralayacağı araçları
yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre ihraç etmesi halinde bu işlem mal ihracatı
kapsamında KDV’den istisna tutulabilecektir.
Ancak, söz konusu araçların yurt dışında çalıştırılmak üzere kiralanması işlemi,
Türkiye’de yapılan veya Türkiye’de faydalanılan bir hizmet niteliğinde bulunmadığından
KDV’nin konusuna girmemektedir.
Dolayısıyla, KDV’nin konusuna girmeyen söz konusu kiralama işleminin hizmet
ihracı kapsamında değerlendirilmesi de mümkün bulunmamaktadır.
Ayrıca, bu işlemle ilgili olarak yüklenilen vergilerin KDV Kanunu’nun 30/a
maddesine göre indirim konusu yapılamayacağı da tabiidir.
Buna göre, KDV’nin konusuna girmeyen söz konusu kiralama işlemleriyle ilgili
olarak yüklenilen vergilerin indirim konusu yapılması ya da bu işlemlerin hizmet ihracı
kapsamında değerlendirilerek iade talebinde bulunulması mümkün bulunmamaktadır.
2.3. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen faturanın aslı veya fotokopisi,
- İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç
edilen hizmet nedeniyle yüklenilen vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablo,
- Münhasıran 4389 sayılı Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan
bankalar veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş döviz alım belgesi (DAB) aslı veya ilgili
banka veya özel finans kurumu şubesince onaylanmış örneği ya da dövizin yurt dışından
geldiğini gösteren bankadan alınmış belge.
65
2.4. Rakamsal Hadler
2.4.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun inceleme
raporu veya teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
2.4.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranılmamaktadır
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranılmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
3. ROAMİNG HİZMETLERİ
Uluslararası roaming (dolaşım) anlaşmaları kapsamında yurt dışındaki müşteriler için
Türkiye’de verilen roaming hizmetleri ilgili ülkeler itibarıyla karşılıklı olmak kaydıyla
KDV’den istisnadır.
Bu istisna, roaming anlaşması kapsamındaki bütün haberleşme ve iletişim hizmetleri
bakımından geçerlidir.
İstisna, hizmetin ifa edilmiş olması şartıyla faturanın düzenlendiği dönemde
uygulanır ve bu döneme ait beyanname ile beyan edilir.
Roaming istisnası, yurt dışındaki müşteriye (GSM şirketine) düzenlenen hizmet
faturası ile tevsik edilir.
Ayrıca, ilgili ülke itibarıyla karşılıklılığın varlığına ilişkin olarak, yurt dışındaki
müşteri tarafından ilgili ülke resmi makamlarından alınan belgenin de ibrazı gerekir.
Söz konusu belgeler, ilgili dönem beyanname verme süresi içinde bir dilekçe ekinde
vergi dairesine verilerek işlem tevsik edilir. Bu belgelerden elektronik ortamda alınmaları
Gelir İdaresi Başkanlığınca uygun görülenler ayrıca kâğıt ortamında vergi dairesine
verilmeyecektir. Bu durumda, dilekçe ekinde internet vergi dairesi liste alındısı vergi
dairesine verilir.
3.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
-
İade talep dilekçesi,
Yabancı ülkede roaming hizmetlerine ilişkin istisna uygulandığına ilişkin yazı,
Roaming hizmeti faturaları veya listesi,
Roaming hizmetinin beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
Yüklenilen KDV listesi,
İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu.
66
3.2. Rakamsal Hadler
3.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Mükelleflerin roaming hizmeti ihracından kaynaklanan mahsuben iade talepleri
yukarıdaki belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın VİR ve YMM
Raporu aranmadan yerine getirilir.
3.2.2. Nakden İade Talepleri
Mükelleflerin roaming hizmeti ihracından kaynaklanan ve 5.000 TL’yi aşmayan
nakden iade talepleri VİR ve YMM Raporu aranmadan yerine getirilir.
İade talebinin 5.000 TL’yi aşması halinde aşan kısmın iadesi VİR veya YMM
Raporuna göre yerine getirilir.
Teminat verilmesi halinde, teminat verilmesi üzerine mükellefin iade talebi yerine
getirilir. Teminat VİR veya YMM Raporu sonucuna göre çözülür.
4. SERBEST BÖLGELERDEKİ MÜŞTERİLER İÇİN YAPILAN FASON
HİZMETLER
Serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetler ihracat istisnası
kapsamında olup fason hizmetlerin serbest bölgelerdeki müşterilere yapılmış sayılması için;
- fason hizmetin serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış olması,
- fason hizmetten serbest bölgelerde faydalanılması,
şartları birlikte gerçekleşmelidir.
Ayrıca, söz konusu şartlara ilaveten, ana madde ve malzemelerin serbest bölgeden
gönderilmesi ve fason hizmete konu malın yeniden serbest bölgeye gönderilmiş olması
gerekir.
Bu istisna uygulamasında “fason hizmet”, bir malın mülkiyet ve tasarruf hakkının
devralınmaksızın ücreti karşılığı belirli işlemlere tabi tutularak / işlemlerden geçirilerek
tasarruf veya mülkiyet hakkı sahibine iade edilmesini ifade etmektedir.
Buna göre, serbest bölgeden gönderilen ana madde ve malzemelerin, yurt içinde
bulunan işletmelerde çeşitli işlemlere tabi tutulduktan sonra yeniden serbest bölgeye
gönderilmesi suretiyle verilen fason hizmetler istisna kapsamında değerlendirilecektir.
Fason hizmetler dışında, Türkiye’den bu bölgelerde faaliyet gösterenlere yapılan
hizmetler KDV Kanunu’nun 1’inci maddesi çerçevesinde KDV’ye tabidir.
4.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
67
- Fason hizmete ait faturaların fotokopisi ve faturalara ilişkin bilgileri ihtiva eden
firma yetkililerince onaylı liste,
- Fason hizmetin gerçekleştirildiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
- İstisna kapsamındaki fason hizmet nedeniyle yüklenilen vergi miktarına ilişkin
hesaplamaları gösterir tablo,
- Fason hizmete konu malın serbest bölgeden yurt içine, yurt içinden serbest
bölgeye gönderilmesine ilişkin gümrük beyannamesi veya gümrük beyannamesi yerine geçen
belge (aslı veya noter, gümrük idaresi, ilgili vergi dairesi müdürü ya da YMM’ce onaylı
örneği), (01/01/2012 tarihinden itibaren gümrük beyannamesi kağıt ortamında
aranılmayacaktır)
4.2. Rakamsal Hadler
4.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
4.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL'ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
5. YOLCU BERABERİ EŞYA (TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYENLERE
KDV HESAPLANARAK YAPILAN SATIŞLAR)
Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri mallar
için ödedikleri KDV malın gümrükten çıkışı sırasında iade edilir.
İstisnadan;
- Türkiye’de ikamet etmeyen ve satın aldığı malı yurt dışına götüren yabancı
uyruklu
- Yurt dışında ikamet eden ve buna dair o ülke resmi makamlarından alınmış
ikamet tezkeresi veya bu mahiyette bir belgeye sahip olan Türk uyruklu
alıcılar faydalanabilir.
Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara tanınan istisna kapsamındaki satışlar, vergi
dairesinden “İzin Belgesi” almış, gerçek usulde KDV mükellefleri tarafından yapılabilir.
Ancak, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından iadeye aracılık konusunda yetkilendirilmiş
68
firmalarla sözleşme imzalayan gerçek usulde KDV mükelleflerinin de bu kapsamda satış
yapmaları mümkündür.
İstisna, verginin önce tahsil edilip, malın yurt dışına çıkarılmasından sonra iade
edilmesi şeklinde uygulandığından, satış sırasında düzenlenen faturada toplam mal bedeli
üzerinden KDV hesaplanıp ayrıca gösterilir ve alıcıdan tahsil edilir.
Bu vergi, ilgili dönem beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde beyan edilir,
beyan edilen bu tutar nedeniyle beyannamede “Ödenmesi Gereken KDV” çıkmış olması
halinde ödenir.
5.1. Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda Baz Alınacak
Döviz Kuru
KDV Kanunu’nun 10’uncu maddesinde, vergiyi doğuran olayın, mal teslimi ve
hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması, malın tesliminden veya
hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde
gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi, kısım
kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan
hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması anında meydana geleceği
hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanun’un 11/1-a maddesi ile ihracat teslimleri KDV’den istisna tutulmuş ve bir
teslimin ihracat teslimi sayılmasının şartları Kanun’un 12’nci maddesinde belirlenmiştir.
Kanun’un 11’inci maddesinin ikinci fıkrasında ise bu madde kapsamındaki istisnaların
uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
KDV Kanunu’nun 11/2’nci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye
dayanılarak yayımlanan 61 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ile Türkiye’de ikamet etmeyenlere
döviz karşılığı yapılan satışların da ihracat istisnası kapsamında değerlendirilmesi uygun
görülerek, uygulamanın usul ve esasları belirlenmiştir.
Öte yandan, KDV Kanunu’nun “Döviz ile yapılan işlemler” başlıklı 26’ncı
maddesinde; “Bedelin döviz ile hesaplanması halinde döviz, vergiyi doğuran olayın meydana
geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrilir. Cari kuru belli olmayan dövizlerin
Türk parasına çevrilmesine ilişkin esasları Maliye Bakanlığı belirler.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara özel fatura ile yapılan satışlarda
vergiyi doğuran olay, malın teslimi anında veya malın tesliminden önce faturanın
düzenlenmesi halinde faturanın düzenlendiği tarih itibarıyla gerçekleşeceğinden, döviz
karşılığı satışlarda esas alınacak döviz kurunun bu tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuru
olarak belirlenmesi gerekmektedir.
5.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Gümrükçe onaylı satış faturası veya fatura/çek aslı veya fotokopisi,
69
- İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç
edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablo,
- İadenin yetki belgeli aracı firma tarafından yapılması halinde bu firmaların
gönderdiği icmallerin fotokopisi.
5.3. Rakamsal Hadler
5.3.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
5.3.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi olsun olmasın 102.000 TL’ye kadar
yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
6. TÜRKİYE’DE İKAMET ETMEYEN TAŞIMACILAR İLE FUAR, SERGİ,
PANAYIR KATILIMCILARINA YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER
Bu uygulamada,
bulunmayanların;
Türkiye’de
ikametgâhı,
işyeri,
kanuni
ve
iş
merkezi
- taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetler
- fuar, panayır ve sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları mal ve hizmetler
nedeniyle ödedikleri KDV, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilmektedir.
Uygulamadan yararlanacakların Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş
merkezinin bulunmaması ve Türkiye’de KDV, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetini
gerektiren herhangi bir faaliyetinin olmaması gerekir.
İstisna kapsamında satın alınacak mal ve hizmet bedellerinin asgari miktarı, KDV
dahil, VUK’un 232’nci maddesinde öngörülen ve ilgili dönemde uygulanmakta olan fatura
düzenleme sınırı kadar olacak, bu miktara, istisnadan yararlanmak şartıyla birden fazla mal
veya hizmet dahil edilebilecektir.
Taşımacılık faaliyetine ilişkin olarak istisna uygulanacak mal teslimi ve hizmet
ifaları akaryakıt, yedek parça, bakım ve tamir giderlerini kapsamaktadır.
Fuar, panayır ve sergilere katılımda ise mal teslimi ve hizmet ifasının münhasıran
bu işlerle ilgili olması gerekmektedir.
70
İade taleplerinin yerine getirilmesine, İstanbul’da taşımacılık faaliyetine ilişkin
Ulaştırma Vergi Dairesi Müdürlüğü, fuar, panayır ve serilere katılıma ilişkin ise
Beyoğlu Vergi Dairesi Müdürlüğü yetkilidir.
Diğer illerde ise Defterdarlık veya Başkanlık biriminin belirleyeceği yer
yetkilidir.
İade, takvim yılının birer aylık dönemleri itibarıyla nakden veya banka havalesi ile
yapılacaktır.
6.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- 90 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ekinde yer alan iade talep formu,
- İadenin herhangi bir aracı tarafından talep edilmesi halinde, noter onaylı
“vekaletname” belgesi,
- Fuar, panayır ve sergilere katılanların gerçek kişi olması, taşımacılığın sürücü
tarafından kendi adına yapılması halinde, bunlara ait pasaportların noter onaylı fotokopisi,
- Kendi ülkelerinde vergi mükellefiyetini gösteren “vergi mükellefiyeti” belgesi
(iadenin tekrarlanması durumunda bu belgenin yeniden ibrazına gerek bulunmamaktadır),
- Yapılan harcamalara ilişkin olarak VUK hükümlerine göre düzenlenmiş fatura
veya serbest meslek makbuzunun asılları veya noter onaylı suretleri,
- Yabancı taşımacılık faaliyetinde bulunanlar bu belgelere ek olarak aşağıdaki
belgeleri de eklemek zorundadırlar,
- Taşımacılık faaliyetine ilişkin olarak TIR karnesinin Türkiye’ye giriş-çıkış
tarihlerini gösteren dip koçanın veya transit beyannamesinin onaylı örneği,
- Taşımanın yapıldığı aracın plakasının ve taşıma işini yapan kişi/firmanın isminin
yer aldığı belgelerin asılları veya noter onaylı suretleri.
6.2. Rakamsal Hadler
6.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Mahsuben iade hakkı bulunmamaktadır.
6.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 1.000 TL’yi aşmayan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 1.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR veya teminat aranmaktadır.
71
7. YABANCI SİNEMA YAPIMCILARINA TANINAN İSTİSNA
Türkiye’de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayan yabancı yapımcılar,
Türkiye’de gelir, kurumlar ve KDV mükellefiyetini gerektiren herhangi bir faaliyetleri
olmaması kaydıyla, 14/07/2004 tarihli ve 5224 sayılı Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve
Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı
tarafından onaylanan sinematografik eserlerin yapımına ilişkin olarak verilen çekim izin
süresi içinde satın alacakları veya ithal edecekleri mal ve hizmetler için bu uygulamadan
yararlanabilir.
- İstisna, mal ve hizmet alımları ile ithalat sırasında ödenen KDV’nin vergi
dairesinden iade olarak talep edilmesi suretiyle uygulanacaktır.
- VUK’un 232’nci maddesinde öngörülen ve ilgili dönemde uygulanmakta olan
fatura düzenleme sınırının (01/01/2013 tarihinden itibaren 800 TL) altında olması halinde
istisna kapsamında işlem yapılmayacaktır.
- Münhasıran YMM Raporu (bu raporlarda üst limit aranılmayacaktır) ile iade
talebi, yabancı yapımcıların Kültür ve Turizm Bakanlığından aldıkları film çekim izin
süresinin dolmasının sonrasında, ilgili vergi dairesine verilecek bir dilekçe ile yapılır.
- Türkiye’deki faaliyetin tamamlanması sonrasında bu uygulama kapsamında talep
edilecek KDV iadelerini yerine getirmeye;
Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı, Başkent Vergi Dairesi Müdürlüğü,
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, Beyoğlu Vergi Dairesi Müdürlüğü,
İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, Konak Vergi Dairesi Müdürlüğü
yetkili olup yabancı sinema yapımcılarının iade taleplerini bu dairelerden herhangi
birisine yapmaları mümkün bulunmaktadır.
8. İHRAÇ KAYITLI SATIŞLAR
KDV Kanunu’nun 11’inci maddesine 3297 sayılı Kanun’la eklenen “c” bendi ile;
ihracatçılara satın alacakları mallar için KDV ödememe avantajı sağlanmıştır. Bu uygulamaya
KDV’de tecil-terkin uygulaması denilmektedir.
Tecil-terkin uygulaması, başlangıçta sadece imalatçılar tarafından ihracatçılara
yapılan teslimler için geçerli iken, KDV Kanunu’na 4369 sayılı Kanun’la eklenen geçici
17’nci madde ile bu kapsama dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamındaki mal
teslimleri de dahil edilmiştir.
Kapsama;

Özel finans kurumları tarafından ihracatçılara ihraç kaydıyla yapılan teslimler,
 İmalatçı olduğuna bakılmaksızın veyahut özel finans kurumları tarafından Dış
Ticaret Sermaye Şirketleri veya Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç kaydıyla yapılan
teslimler,
72
 Dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesi kapsamında ithal edilen girdiler
kullanılarak üretilen malların ihracatçılara ihraç kaydıyla yapılan teslimler,

Üreticileri veya satıcıları tarafından ihracatçılara yapılan süs bitkisi teslimleri
girmektedir.
Tecil-terkin uygulaması sadece teslimler için söz konusu olup hizmetin ihraç kayıtlı
teslimi söz konusu değildir.
Ayrıca, tecil-terkin uygulaması prensip olarak ihtiyari olmakla birlikte imalatçı
olmayan satıcılar tarafından sektörel dış ticaret firmalarına yapılan ihraç kayıtlı
teslimler açısından zorunludur.
8.1. İmalatçı Kavramı
Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca yapılan tanıma göre imalatçının;
- Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması,
- Sanayi Odası, Ticaret Odası veya Esnaf ve Sanatkârlar Derneklerine kayıtlı
bulunması,
- Sanayi sicil belgesinde yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip
olması,
gerekmektedir.
Bu şartları topluca taşıyan imalatçıların kendi üretimine ilave olarak aynı zamanda
fason imalat da yaptırmaları halinde;
a) Fason imalatı sadece sanayi sicil belgesinde yazılı üretim dallarında yaptırmaları,
b) Fason olarak yaptırılan imalatta işin riskini ve organizasyonunu üstlenmeleri,
c) Fason olarak imal ettirilen mallarla ilgili ham madde ve yardımcı maddeleri temin
etmeleri,
gerekmektedir.
8.2. Tecil-Terkin Sisteminin Uygulanacağı Malların Niteliği
Tecil-terkin sisteminde, imalatçı tarafından ihraç edilmesi şartıyla teslim edilen
malın, aynen ihraç edilmesi şarttır.
Diğer bir anlatımla ihraç kaydıyla teslim edilen malın, ihraç edilen nihai mamul
olması gerekir.
Aksi halde imalatçı tarafından ihracatçıya teslim edilen mallar aynen ihraç
edilmeyip, işlendikten sonra ihraç ediliyorsa imalatçının yaptığı teslimlere tecil-terkin
sisteminin uygulanması mümkün değildir.
73
Ancak, ihraç edilen malın eklentisi veya ayrılmaz parçası mahiyetindeki mallar ile
tecil-terkin kapsamında satın alınan malın ihracında ambalaj maddesi olarak kullanılan
malların tesliminde de tecil-terkin uygulanabilmesi mümkündür.
8.3. Tecil-Terkin ve İade Uygulaması
İmalatçılar tarafından ihraç kaydıyla teslimlerine ilişkin olarak tahsil edilmediği
halde beyan edilen KDV’nin bu mükellefler açısından belli şartların varlığı halinde telafi
edilmesi gerekmektedir.
Bu telafi ise;
 tecil-terkin
 iade
şeklinde kendini gösterir.
İhraç kaydıyla imalatçılar tarafından ihracatçılara teslim edilen mallara ait KDV
tahsil edilmemekle birlikte, mükelleflerce ilgili dönem beyannamesinde beyan edilmektedir.
Bu dönem beyannamesinde ödenecek vergi çıkması halinde vergi dairesince tarh ve tahakkuk
ettirilerek tecil olunmaktadır.
İmalatçılar tarafından ihraç kaydıyla teslim edilen mallara ilişkin olarak
düzenlenecek faturada KDV hesaplanarak gösterilir, ancak ihracatçıdan tahsil edilmez. Bu
faturaya “3065 sayılı KDV Kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek şartıyla teslim
edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir.” şeklinde şerh düşülmesi zorunludur.
Öte yandan, malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren, 3 ay
içerisinde ihraç edilmesi ve gerekli belgelerin ibraz edilmesi halinde tecil edilen vergi terkin
edilmektedir.
İhracatın mücbir sebepler veya beklenmeyen nedenlerle 3 ay içerisinde
gerçekleşmemesi halinde vergi idaresince (ek süre GİB tarafından yetki devri ile İstanbul’da
Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğünce verilmektedir) 3 aya kadar ek süre
verilebilmektedir.
Bunun için ihracatçıların en geç 3 aylık sürenin dolduğu tarihi izleyen 15 gün içinde
başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
İhracat normal veya verilen ek süreden sonra da gerçekleşmezse tecil edilen vergi
6183 sayılı Kanun’un 51’inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte satıcıdan
tahsil edilir, ancak bu işlemlerde vergi ziyaı cezası uygulanmaz.
Örnek-1: imalatçı (A) firması, 2012/Ekim ayında toptancılara 8.000 TL’lik,
ihracatçı şirkete ise 2.000 TL’lik makine teslim etmiştir. Ekim ayında alış ve giderler
dolayısıyla yüklendiği vergiler toplamı 1.000 TL’dir. İmalatçının önceki dönemlerden
devreden indirilebilir vergisi yoktur.
Bu mükellefin Ekim ayına ilişkin KDV beyannamesi ile tecil işlemlerine ilişkin
hesaplamalar şu şekilde yapılacaktır.
74
Hesaplanan KDV [(8.000 + 2.000.) x % 18]
Toplam Vergi İndirimi
Fark (Ödenmesi Gereken KDV)
Tecil edilebilir KDV (2.000 x %18)
Tecil Edilecek KDV
Ödenmesi Gereken KDV
TL
1.800
1.000
800
360
360
440
Bu mükellef Ekim/2012 vergilendirme dönemine ilişkin olarak vergi dairesine 440
TL KDV ödeyecek, 360 TL’lik vergi ise ihracatın tamamlanmasından sonra terkin edilmek
üzere tecil edilecektir.
Örnek-2:
Mal ve Hizmet Teslim Bedeli
Yurt İçi Normal Teslimler
İhraç Kayıtlı Teslimler
Hesaplanan KDV
İndirimler Toplamı
Sonraki Döneme Devir KDV
Tecil Edilebilir KDV (5000 x %18)
Tecil Edilecek KDV
İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek KDV
TL
8.000
3.000
5.000
1.440
1.500
60
900
0
900
Bu mükellefin ihracatın gerçekleştiği dönem 900 TL KDV iade talep etmesi
mümkündür.
8.4. Tecil-Terkin Uygulamasının İhtiyariliği
Bütün şartların gerçekleştiği hallerde dahi imalatçının KDV tahsil ederek satış
yapması da mümkündür. Bu durumda ihracatçı ödediği vergiyi ihracat istisnası hükümleri
kapsamında geri alabilecektir. Ancak 77 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ile Sektörel Dış
Ticaret Şirketlerinin imalatçı vasfını haiz olmayan ortakları ile imalatçı olup olmadığına
bakılmaksızın ortakları dışındaki firmalardan alımında tecil-terkin uygulanması zorunlu hale
getirilmiştir.
8.5. Sanayi Sicil Belgesi ve Kapasite Raporunun İhraç Kayıtlı Satıştan Sonra
Alınması
KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesinde; ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından
kendilerine teslim edilen mallara ait KDV’nin, ihracatçılar tarafından ödenmeyeceği,
mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu
verginin, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunacağı, söz konusu malların,
ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde,
tecil edilen vergi terkin olunacağı hüküm altına alınmıştır.
23 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “C. Mal ve Hizmet İhracı” başlıklı
bölümünde, imalatçı deyiminin; bir maddenin şeklini, niteliğini veya terkibini; makine, alet
veya el emeği yardımı ile kısmen veya tamamen değiştirilmesini sağlayanları ifade edeceği
belirtilmiş;
75
27 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde de; imalatçıların taşıması gereken şartlar
açıklanarak, buna ilave olarak fason imalat yaptıran imalatçıların, ihraç kaydıyla teslim edilen
mallarla ilgili tecil-terkin uygulamasından yararlanmasının şartları açıklamıştır.
Bu çerçevede, sanayi sicil belgesine ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı tarih itibarıyla
sahip olmayan mükelleflerden, bu belgeyi daha sonra almaları ve ihraç kaydıyla yapılan
teslim tarihi itibarıyla da söz konusu belgeye sahip olmak dışındaki imalatçı sayılmanın diğer
şartlarını taşıdıkları bir vergi dairesi müdür yardımcısı, bir şef ve iki memurdan oluşan
yoklama grubu tarafından tespit edilenlerin tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapması
mümkündür.
Öte yandan, ihraç kayıtlı olarak teslim edilen malların imalat safhalarından bir
bölümünü olsun bizzat yapmadan tamamının fason olarak yaptırılması halinde, imalatçı
vasfına sahip olsa dahi bu teslimlerin KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesi kapsamında
değerlendirilmesi mümkün bulunmayacaktır.
8.6. Adi Ortaklıkta Adi Ortak Adına Alınan Kapasite Raporunun İhraç Kayıtlı
Teslimlerde Geçerliliği
KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesinde, ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından
kendilerine teslim edilen mallara ait KDV’nin ihracatçılar tarafından ödenmeyeceği,
mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak, ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu
verginin, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu hükmün uygulanmasına ilişkin 27 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ne göre, ihraç
kaydıyla teslimde bulunan mükellef sanayi sicil belgesine sahip olduğu taktirde “imalatçı”
sayılmaktadır.
Bu çerçevede, iki ya da daha fazla kişinin emek ve sermayelerini ortak bir amaca
erişmek üzere birleştirmeleri sonucunda ortaya çıkan ve tüzel kişiliği bulunmayan adi
ortaklıkların, ortaklarından en az birisinin sanayi siciline kayıtlı olması ve sanayi sicil
belgesine sahip bulunması halinde, imalatçı olmanın diğer şartlarını da taşıması kaydıyla
tecil-terkin sistemi kapsamında mal teslim etmesi mümkün bulunmaktadır.
8.7. İhraç Kaydıyla Teslim Ettikleri Malların İhraç Edildiğine İlişkin
İmalatçılara Yazı Veren İhracatçıların Bir Aylık Listeyi Verecekleri Süre
KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesinde, ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından
kendilerine teslim edilen mallara ait KDV’nin ihracatçılar tarafından ödenmeyeceği,
mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu
verginin vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunacağı, 32’nci maddesinde ise
KDV Kanunu’nun 11, 13, 14, 15 ve 17/4-s maddeleri kapsamına giren işlemler nedeniyle
yüklenilen ve indirimle giderilemeyen KDV’nin bu işlemleri yapanlara iade edileceği hükme
bağlanmıştır.
99 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin 4’üncü bölümünde, gümrük beyannamesi
üzerinde bilgileri yer almayan imalatçıların ihraç kaydıyla teslim ettikleri malların ihraç
edildiğine dair ihracatçı firmadan onaylı bir yazı alacakları, vergi dairelerinin gümrük
beyannamesinin aslı veya noter, YMM ya da gümrük idaresince onaylı örneği ile birlikte
76
ibraz edilecek bu yazıya istinaden imalatçıların terkin ve iade işlemlerini yerine getirecekleri
belirtilmiştir.
113 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (G/3) bölümü ile 99 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği’nin 4’üncü bölümünün sonuna eklenen paragrafa göre, imalatçılara ihraç kaydıyla
teslim ettikleri malların ihraç edildiğine ilişkin yazı veren ihracatçıların, bir ay içerisinde bu
yazıyı verdikleri imalatçılara ait bir listeyi (bu listede asgari yazı verilen imalatçıların adısoyadı, unvanı, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve vergi kimlik numarası ile adres bilgilerine
yer verilecektir), izleyen ayın 15’inci günü akşamına kadar kendilerinin bağlı bulunduğu vergi
dairelerine vermeleri gerektiği ifade edilmiştir.
Buna göre, ihraç kaydıyla teslim ettikleri malların ihraç edildiğine ilişkin imalatçılara
yazı veren ihracatçıların, bir aylık dönem içerisinde bu tür yazı verdikleri imalatçılara ait bir
listeyi, yazı verdikleri dönemi izleyen ayın 15’inci günü akşamına kadar kendilerinin bağlı
bulunduğu vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir.
8.8. İhraç Kayıtlı Teslimlerde İmalatçı Fatura Tarihinin İhracatçı Faturası
Tarihinden Sonraki Bir Tarih Olması
KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesine göre, imalatçı sıfatıyla düzenlenen fatura
tarihinin, ihracatçı firmanın gümrük beyannamesinin açılmasına esas olan fatura tarihinden
sonra olmakla birlikte, fiili ihraç tarihinden önceki bir tarihi taşıması kaydıyla, bu kapsamda
ortaya çıkan terkin ve iade taleplerinin 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği kapsamında
sonuçlandırılması mümkündür.
Ancak, bu konuda vergi dairesinin bilgi isteme, gerek gördüğü hallerde de vergi
incelemesi yapma veya incelemeye sevk etme hakkı her zaman mevcuttur.
Öte yandan, ihraç kaydıyla teslimlerden doğan KDV iadesinin YMM Raporu ile
istenilmesi halinde, YMM’nin düzenlediği raporda fatura tarihlerindeki uyumsuzluk nedeni
hakkında açıklama yapması da mümkün bulunmaktadır.
8.9. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Gümrük beyannamesi [aslı veya noter, gümrük idaresi, ilgili vergi dairesi müdürü
ya da YMM’ce onaylı örneği], (Beyannamelerin aslı veya örneği yerine bunların listesinin de
verilmesi yeterlidir, bu takdirde listede beyannamenin tarihi, sayısı, ihraç edilen malın cinsi,
miktarı ve tutarı, gümrük kapısının ismi, varış ülkesi, imalatçının adı-soyadı veya unvanı,
intaç ve çıkış tarihlerine yer verilir), (01/01/2012 tarihinden itibaren gümrük beyannamesi
kağıt ortamında aranılmayacak, ihracatçı firmadan alınan ve gümrük beyannamesine
ilişkin bilgileri ihtiva eden bir yazı/liste ibraz edilecektir.)
- İhraç kayıtlı teslimin gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek KDV listesi,
- İhraç kaydıyla satışlara ilişkin fatura fotokopisi veya listesi,
77
- 01/01/2012 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak mükelleflerin ibraz ettikleri
gümrük beyannamelerinde imalatçı firma isminin yer alması halinde, 99 Seri No’lu KDV
Genel Tebliği’nin (4) numaralı bölümüne istinaden imalatçıların ihraç kaydıyla teslim ettikleri
malların ihraç edildiğine dair ihracatçı firmadan onaylı bir yazı alarak vergi dairelerine ibraz
etmelerine gerek bulunmamaktadır,
- Bavul ticareti kapsamında ihracat yapanlara satış yapılması halinde ihracatçıdan
temin edilen ve münhasıran 4389 Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan
bankalar veya özel finans kurumlarınca düzenlenmiş DAB aslı veya ilgili banka veya özel
finans kurumu şubesince onaylanmış örneği.
8.10. Rakamsal Hadler
8.10.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
8.10.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
Bavul ticareti yapanlara ihraç kaydıyla teslimde bulunanlar lehine doğacak KDV
iade alacaklarının nakden iadesi mümkün değildir. Bu iade alacakları ancak mükelleflerin
kendi vergi borçlarına mahsup edilebilecektir.
9. DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMLERİ KAPSAMINDA
İHRAÇ EDİLECEK MALLARIN ÜRETİMİNDE KULLANILAN GİRDİLERİN
TEMİNİNDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI
KDV Kanunu’nun geçici 17’nci maddesinde, dahilde işleme ve geçici kabul rejimi
kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin tesliminde, KDV
Kanunu’nun 11/1-c maddesi hükümlerine göre, bölgesel sektörler veya mal grupları itibarıyla
işlem yaptırmaya Bakanlar Kurulunun yetkili olduğu, bu maddenin uygulamasında ihracat
süresi olarak anılan bentteki süre yerine bu rejimlerle öngörülen sürelerin esas alınacağı,
ihracatın şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde zamanında alınamayan verginin,
vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edileceği hükme
bağlanmıştır.
Bu yetkiye dayanılarak yayımlanan 16/04/2001 tarih ve 2001/2325 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile dahilde işleme ve geçici kabul izin belgesi kapsamında ihraç edilecek
ürünlerin imalinde kullanılacak maddelerin dahilde işleme veya geçici kabul izin belgesine
sahip mükelleflere tesliminde KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesinde düzenlenen tecil-terkin
78
sistemine göre işlem yapılması kararlaştırılmış olup uygulamanın usul ve esasları 83, 98 ve
120 Seri No'lu KDV Genel Tebliğleri’nde açıklanmıştır.
Bu kapsamdaki tecil-terkin uygulaması; dahilde işleme izin belgesi (DİİB) ya da
geçici kabul izin belgesi (GKİB) sahibi imalatçı-ihracatçılara, ihraç edecekleri malların
üretiminde kullanacakları, bu belgelerde yer alan girdilerin teslimi için geçerlidir.
Teslim ile ilgili faturada yer alan ve tecil-terkin kapsamına giren malların her birine
ait KDV hariç tutarın 2.500 TL’yi aşması gerekmektedir.
Bu tutar, tekstil ve konfeksiyon sektöründe iplik, kumaş, pamuk ve yünde yine 2.500
TL, diğer mallarda 500 TL olarak uygulanır.
Hizmet ifaları bu kapsamda yer almaz.
9.1. Geçici 17’nci Madde Kapsamında Yapılan Teslimlerin Süresinde
İhracatının Gerçekleşmemesi
KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesi kapsamında ihraç kayıtlı olarak teslim edilen
mallar dolayısıyla hesaplanıp tecil edilen vergi, ihracatın süresi içinde gerçekleşmemesi
durumunda imalatçıdan aranırken, Kanun’un geçici 17’nci maddesi kapsamında yapılan ihraç
kayıtlı teslimler dolayısıyla hesaplanıp tecil edilen vergi, ihracatın şartlara uygun olarak
gerçekleşmemesi halinde alıcıdan aranmaktadır.
Başka bir ifadeyle, kanun koyucu DİİB sahibi mükelleflere belge kapsamında ihraç
kayıtlı olarak Kanun’un geçici 17’nci maddesi kapsamında yapılacak ham, yarı mamul veya
mamul malların tesliminde imalatçı mükellef tarafından hesaplanarak beyan edilen verginin
alıcıdan aranacağına hükmederek alıcının şartlara uygun hareket etmemesinin satıcının
işlemini değiştirmediğini kabul etmiştir.
İhracatın şartlara uygun olarak gerçekleşmesi, Kanun’un kendisine yüklediği
sorumlulukları yerine getiren imalatçı bakımından, yalnızca yaptığı teslimden doğan vergisel
işlemlerin nihayet bulması anlamına gelmektedir.
Süresi içinde gerçekleşmeyen ihracat neticesinde, imalatçı tarafından ihraç kaydıyla
yapılmış olan teslimler mahiyet olarak yurt içi mal teslimine dönüşmüştür. İşlemden doğan ve
imalatçıya mal bedeli ile birlikte ödenmesi gereken KDV ise vergi dairesi tarafından alıcıdan
tahsil edilerek Hazineye intikal ettirilmiş dolayısıyla imalatçı bakımından işlemler
tamamlanmıştır.
Bu çerçevede, imalatçı mükellefin KDV Kanunu’nun geçici 17'nci maddesi
kapsamında KDV tahsil etmeksizin tesliminde bulunduğu, ancak ihracat işleminin süresi
içinde gerçekleşmediği durumlarda işleme ait KDV’nin alıcıdan tahsil edilmiş olması
koşuluyla, imalatçı mükelleflerin terkin ve iade işlemlerinin konuya ilişkin olarak KDV
mevzuatında yer alan düzenlemeler çerçevesinde yerine getirilmesi gerekmektedir.
10. DENİZ, HAVA VE DEMİR YOLU TAŞIMA ARAÇLARININ TESLİMİ
BAKIMI VE ONARIMI İŞLEMLERİ
Faaliyetleri kısmen veya tamamen;
79
- Deniz taşıma araçlarının,
- Hava taşıma araçlarının,
- Demiryolu taşıma araçlarının,
- Yüzer tesis ve araçların
kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere, bu araçların teslimi
KDV’den istisnadır.
Araçların çeşitli şekillerde işletilmesinden maksat, bizatihi söz konusu araçlarla ticari
faaliyette bulunulmasıdır.
KDV mükellefiyeti olmayan kişi ve kuruluşlar ile KDV mükellefiyeti bulunmakla
birlikte faaliyetleri, istisna kapsamındaki araçların kiralanması veya çeşitli şekilde işletilmesi
olmayanlara, KDV Kanunu’nun 13/a maddesi kapsamında yapılan söz konusu araçların
tesliminde istisna uygulanması söz konusu değildir.
Faaliyetleri kısmen veya tamamen söz konusu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve
araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olsa dahi, mükelleflerin bu amaç
dışında kendi özel kullanımları için söz konusu araçların alımlarında da istisna uygulanması
mümkün bulunmamaktadır.
Sportif ve eğlence amacına yönelik hizmet veren deniz motosikletleri, paraşüt çekme
tekneleri, sürat motorları, yelkenli tekneler, motorlu paraşütler, balonlar ile benzeri araçlar
deniz ve hava taşıma aracı niteliğinde olmadığından, bunların teslimleri de istisna kapsamında
değildir.
10.1. KDV Kanunu’nun 13/a Maddesine İstinaden Düzenlenecek İstisna
Belgesinin Sonraki Tadil, Onarım ve Bakım İşleri İçin Kullanılması
Konuyla ilgili olarak yayımlanmış bulunan 48 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin
“İstisnanın Belgelenmesi” başlıklı 3’üncü bölümünde; söz konusu araçları istisna kapsamında
teslim almak veya tadil, bakım ve onarım yaptırmak isteyenlerin vergi dairesine başvurmak
suretiyle işlemin istisna kapsamına girdiğine dair bir yazı alarak teslimi ya da tadil, bakım ve
onarım hizmetini yapanlara noter onaylı bir örneğini verecekleri açıklanmıştır.
Söz konusu istisnanın belgelenmesi ile ilgili olarak mükelleflere verilecek yazıların
içeriği ve şekli 2012/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi ile belirlenmiş olup bu İç Genelge’nin
ekinde örneği bulunan ve aslı tadil, bakım ve onarımı yapacak olan firmaya ibraz edilmek
üzere taşıma aracının tadil, bakım ve onarımını yaptıracak olan firmaya iki nüsha olarak
düzenleneceği belirtilen istisna yazısında tadil, bakım ve onarımı yaptırılacak araç ile tadil,
bakım ve onarımı yapacak firmanın unvanı ve açık adresinin açıkça belirtilmesi
gerekmektedir.
KDV Kanunu’nun 13/a maddesi kapsamında gemi işletmecilerine verilen tadil bakım
ve onarım hizmeti için Vergi Dairelerinden alınacak istisna yazısının birden fazla tadil, bakım
ve onarım hizmeti için kullanılması mümkün bulunmamakta olup söz konusu istisna yazısının
tadil, bakım ve onarım hizmetini yapacak mükellefin adresinin, adı soyadı ve unvanının yer
alması kaydıyla, her bir işlem için ayrı ayrı düzenlenmesi zorunludur.
80
10.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Teslim edilen aracın iktisabı veya tadil, bakım, onarım hizmetine ilişkin alış ve
giderlere ait belgelerin fotokopileri ile satış faturası veya hizmet faturasının fotokopileri veya
listeleri,
- İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi.
10.3. Rakamsal Hadler
10.3.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa VİR veya teminat
aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
10.3.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 200 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 200 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
11. DENİZ, HAVA VE DEMİR YOLU TAŞIMA ARAÇLARINI SİPARİŞ
ÜZERİNE İMAL VEYA İNŞA ETTİRENLER
İstisna kapsamındaki araç ve tesisleri sipariş vererek imal ve inşa ettirmek isteyen
mükellefe sadece aracı fiilen imal ve inşa edenin yaptığı hizmet için geçerli olmak üzere her
bir araca ilişkin projedeki mal ve hizmetlerle sınırlı olarak, vergi dairesi tarafından, istisna
belgesi verilir.
Vergi dairesinden alınan istisna belgesinin bir örneği mükellef tarafından satıcılara
verilir. Bu belge satıcılar tarafından VUK’un muhafaza ve ibraz hükümlerine uygun olarak
saklanır.
İstisna yazısı verilirken, KDV mükellefi olup olmadıkları, imal veya inşa edilen
taşıtın deniz, hava ve demiryolu taşıma aracı veya yüzer tesis ve araç olup olmadığına bakılır.
İstisna uygulaması için gerekli şartları taşımayan sipariş sahibi alıcılar, istisna
uygulamasından yararlanamaz.
11.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
81
- Siparişle ilgili sözleşmenin noter onaylı örneği (ilk iade talebi sırasında 1 defa
verilecektir),
- İstisnaya konu harcamalara ilişkin alış belgelerinin dökümünü gösteren liste,
- İade talep edilen döneme ait indirilecek KDV listesi (istisnaya konu harcamalara
ait alış belgelerine ait listede gösterilen harcamalar bu listede yer almayacaktır).
11.2. Rakamsal Hadler
11.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
11.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 200 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 200 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
12. DENİZ, HAVA VE DEMİR YOLU TAŞIMA ARAÇLARINI SİPARİŞ
ÜZERİNE FİİLEN İMAL VEYA İNŞA EDENLER
Söz konusu araç ve tesisleri, aldıkları sipariş üzerine fiilen imal ve inşa edenlerin bu
işle ilgili mal ve hizmet alımlarında istisna uygulanır.
Araçları ve tesisleri siparişi alarak imal ve inşa işini fiilen yapan mükellefe, imal ve
inşa edilecek her bir araç veya tesise ilişkin imal/inşa projesindeki mal ve hizmetlerle sınırlı
olarak, vergi dairesi tarafından istisna belgesi verilir.
Vergi dairesinden alınan istisna belgesinin bir örneği mükellef tarafından satıcıya
verilecek, bu belge satıcılar tarafından VUK’un muhafaza ve ibraz hükümlerine uygun olarak
saklanacaktır.
İmal ve inşa işini sipariş üzerine fiilen yapanlara istisna belgesine dayanılarak
yapılan mal teslimi ve hizmet ifalarına ilişkin düzenlenen faturalarda KDV hesaplanmayacak,
istisna belgesi tarih ve numarasına atıf yapılarak KDV Kanunu’nun 13/a maddesi kapsamında
istisna uygulandığına ilişkin bir açıklamaya yer verilecektir.
12.1. KDV Kanunu’nun 13/a Maddesinde 6111 Sayılı Kanun’la Yapılan
Değişiklik ve İstisna Uygulaması
6111 sayılı Kanun’un 85’inci maddesiyle KDV Kanunu’nun 13’üncü maddesinin (a)
bendinde değişiklik yapılarak, 25/02/2011 tarihinden itibaren faaliyetleri deniz taşıma araçları
82
ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası olanlara bu araçların imal ve inşası ile ilgili yapılan
teslim ve hizmetler KDV’den istisna edilmiştir.
Bu düzenlemeye göre, istisnadan, faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve
araçların imal ve inşası olanlar bu araçların kiralanması veya işletilmesi faaliyetinde bulunma
şartı aranmaksızın yararlanacaktır. Öte yandan, bunların KDV mükellefi olması zorunluluğu
da bulunmamaktadır.
Söz konusu istisna, deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası ile
ilgili mal ve hizmet alımında uygulanacağından, bu araçların tadil, bakım ve onarımı ile ilgili
mal ve hizmet alımlarında bu kapsamda istisna uygulanması mümkün değildir.
İstisna kapsamında mal ve hizmet almak isteyenlerin bu işlemlerin KDV’den istisna
olduğuna ilişkin bir yazı almaları gerekmektedir. Bu yazı, mükellef olanlara bağlı oldukları
vergi dairesi, mükellef olmayanlara ise işyerinin bulunduğu yer vergi dairesi başkanlığı veya
defterdarlık tarafından verilecektir. Deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçları imal ve
inşa edenler bu işte kullanacakları mal ve hizmetleri bu yazıyı satıcılara ibraz etmek suretiyle
istisna kapsamında temin edebilecektir.
Buna göre, faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşası
olan ve istisna kapsamında mal ve hizmet almak isteyen mükelleflere bağlı bulundukları vergi
dairesi tarafından istisna belgesi verilmesi mümkün bulunmaktadır.
12.2. Yat İmal ve İnşası Yapan Firmaya Televizyon, Uydu Alıcısı Gibi
Elektronik Eşya, Kitap, Bayrak, Harita Emniyet Malzemesi Teslimleri
107 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (E/l) bölümü ile değişik 48 Seri No’lu KDV
Genel Tebliği’nin (A) bölümünde istisna uygulamasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Buna göre, yat imal/inşa eden istisna belgesi sahibi firmaya teslim edilen televizyon,
uydu alıcısı ve buna benzer elektronik aletlerin söz konusu aracın imal ve inşasına yönelik
olması, imaline ait projede gerekli tesisatın kurulmasına imkân verecek şekilde yerlerinin
belirlenmesi ve montajı zorunlu mallardan olması halinde bu eşyaların teslimi ile Gemi
Teknik Yönetmeliği’ne göre geminin inşasının tamamlanıp uygunluk belgesinin alınabilmesi
için zorunlu olan aparatların teslimi Kanun’un 13/a maddesine göre KDV’den istisnadır.
12.3. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Araç imal ve inşa işinin fiilen yapan mükellefin istisna belgesinin bir örneği,
- İstisna kapsamındaki satış faturalarının dökümünü gösteren liste,
- İadenin talep edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
- İstisna kapsamına giren satışlarla ilgili yüklenilen KDV tablosu.
83
12.4. Rakamsal Hadler
12.4.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
12.4.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 200 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 200 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
13. LİMAN VE HAVA MEYDANLARINDA YAPILAN HİZMETLER
Bu istisnanın uygulanması için hizmetin;
- Liman ve hava meydanlarında,
- Deniz ve hava taşıma araçları için
yapılması gerekmektedir.
Dolayısıyla liman ve hava meydanlarında yapılmayan hizmetler, deniz ve hava
taşıma araçları için yapılsa bile istisna uygulanması mümkün değildir. Liman ve hava
meydanlarında yapılmakla birlikte deniz ve hava taşıma araçları için yapılmayan hizmetlere
de istisna uygulanmayacaktır.
Bu kapsamda, hava ve deniz taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında
verilen pilotaj, römorkaj, palamar, uçak ve gemilerin parkı gibi hizmetler KDV’den istisnadır.
Liman ve hava meydanlarında deniz ve hava taşıma araçlarının seyrüseferine ilişkin
olarak araçların yük ve yolcusuna verilen tahmil, tahliye ve benzeri hizmetler de istisna
kapsamına girmektedir.
Bu hizmetlerin gemi ve yük sahibi firmaların acentelerine yapılması, liman ve hava
meydanı işletmeleri dışında diğer gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılması istisna
uygulamasını etkilememektedir.
Ancak, KDV Kanunu’nun 13/b maddesindeki istisna uygulaması tek safhalı
olduğundan, gemiye veya acentesine doğrudan verilen hizmetler istisna kapsamında
değerlendirilebilecektir. Alt yükleniciler tarafından verilen hizmetler istisna kapsamında
mütalaa edilmeyecektir.
84
13.1. Liman ve Havaalanlarında Yer Hizmetleri Veren Firmalara Verilen Uçak,
Yolcu ve Yüke İlişkin Hizmetler
KDV Kanunu’nun 13/b maddesinde, deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava
meydanlarında yapılan hizmetlerin KDV’den müstesna olduğu hüküm altına alınmış, istisna
uygulaması ile istisnanın kapsamı hakkında usul ve esaslara ise 93 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği ile 60 No’lu KDV Sirküleri’nde yer verilmiştir.
Liman ve hava meydanlarında yük ve yolcuya verilen tahmil ve benzeri hizmetler de
dahil olmak deniz ve hava taşıma araçları için yapılan seyrüsefere ilişkin her türlü hizmet
KDV Kanunu’nun 13/b maddesi gereğince KDV’den müstesna olup bu hizmetlerin, liman ve
hava meydanı işletmeleri dışında diğer gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılması istisna
uygulaması açısından önem arz etmektedir.
Söz konusu istisna uygulaması tek safhalı bir uygulama olup deniz ve hava taşıma
araçları ile yük ve yolcuya doğrudan verilen ve fatura edilen hizmetler istisna kapsamında
değerlendirilecektir. Ancak bu mükelleflerin istisna kapsamındaki hizmetlerle ilgili mal ve
hizmet alımları KDV’ye tabi olacaktır.
Dolayısıyla, alt taşeronlar tarafından verilen ve asıl yükleniciye (ilk safhaya) fatura
edilen hizmetler (doğrudan deniz ve hava taşıma araçlarına veya yüke yönelik verilmiş olsalar
dahi) istisna kapsamında değerlendirilemeyecektir.
Bu nedenle, KDV Kanunu’nun 13/b maddesi kapsamında değerlendirilebilecek
hizmetlerin alt taşeronlar tarafından deniz ve hava taşıma araçlarına veya yük sahibi firmalar
dışındaki bir firmaya verilmesi veya doğrudan deniz ve hava taşıma araçlarına veya yük
sahibi firmalara verilmekle beraber bunlara değil de asıl yüklenici firmaya fatura edilmesi
halinde bu hizmetler KDV’ye tabi olacaktır. Ancak bu hizmetlerin asıl yüklenici tarafından
deniz ve hava taşıma araçlarına veya yük sahibi firmalara fatura edilmesi safhasında istisna
kapsamında işlem tesis edilebilecektir.
Buna göre, alt taşeronlar tarafından havaalanlarında yer hizmetleri veren firmalara
verilen hizmetler doğrudan uçak, yolcu ve yüke ilişkin verilmediğinden KDV Kanunu’nun
13/b maddesinde yer alan istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
13.2. Yabancı Bayraklı Gemilere veya Uluslararası Deniz Taşımacılığı Yapan
Yerli Gemilere Verilen Dökme ya da İçme veya Kullanım Amaçlı Su Temini Hizmeti
Yabancı bayraklı gemilere veya uluslararası deniz taşımacılığı yapan yerli gemilere
yapılan dökme su teslimleriyle ilgili açıklamalara 15 ve 87 Seri No’lu KDV Genel
Tebliğleri’nde ve 60 No’lu KDV Sirküleri’nde yer verilmiştir.
Yabancı bayraklı gemilere veya uluslararası deniz taşımacılığı yapan yerli gemilere
limanlarda verilen dökme ya da içme veya kullanım amaçlı su temini hizmeti KDV
Kanunu’nun 13/b maddesi kapsamında değerlendirilecek bir hizmet olup iade/mahsup
işlemleri yürürlükteki mevzuatta belirtilen belgelere istinaden yapılacaktır.
Yabancı bayraklı gemilere veya uluslararası deniz taşımacılığı yapan yerli gemilere
liman dışında verilen dökme ya da içme veya kullanım amaçlı su temini hizmeti ise Kanun'un
85
11/1-a maddesi kapsamında hizmet ihracı olarak değerlendirilecek olup iade/mahsup işlemleri
yürürlükteki mevzuatta belirtilen belgelere istinaden yapılacaktır.
13.3. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İndirilecek KDV Listesi,
- Yüklenilen KDV Listesi,
- İstisna kapsamında düzenlenen satış faturaları listesi,
- Alış ve satış faturalarının fotokopileri veya listeleri.
13.4. Rakamsal Hadler
13.4.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
13.4.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
14. PETROL ARAMA FAALİYETLERİ
Bu istisna, Petrol Kanunu’nun 112/1’inci maddesi hükmünde belirtilen bir petrol
hakkı sahibine, temsilcisine veya Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce kabul edilmiş
müteahhidine hak sahibi adına yapılan mal teslimleri ile hizmet ifalarına uygulanır.
Bahsi geçen kişi ve kuruluşlara yapılacak teslim ve hizmetlerin münhasıran petrol
arama faaliyetlerine ilişkin olması şarttır.
Münhasıran petrol arama faaliyetinde bulunmayıp, üretim, taşıma veya tasfiye yapan
kuruluşlara, idari faaliyetler ile bina tesislerinin ve teçhizatının inşası, kurulması ve
işletilmesine ait mal teslimi ve hizmet ifaları ise istisnadan yararlanmaz.
14.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Hizmetle ilgili faturaların örneği veya listesi.
86
14.2. Rakamsal Hadler
14.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
14.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 200 TL’yi aşan iadelerde;
- VİR, teminat mektubu veya
- İade talep edilen tüm dönemler için tek bir YMM Raporu.
15. ALTIN, GÜMÜŞ, PLATİN İLE İLGİLİ ARAMA, İŞLETME VE
ZENGİNLEŞTİRME FAALİYETLERİ
İstisnadan,
- 3213 sayılı Maden Kanunu hükümlerine göre Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığından maden arama, altın, gümüş veya platin madenleri için işletme ruhsatı alan
firmalar,
- Zenginleştirme işini yapan firmalar,
- Yaptıkları işlemler Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanmış olan Kıymetli
Maden Standartları ve Rafinerileri Hakkında Tebliğ hükümlerine göre “rafinaj faaliyeti”
sayılan firmalar
faydalanır.
İstisna; altın, gümüş veya platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj
faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılmak üzere satın alınan mal ve hizmetleri
kapsamaktadır.
İstisna, verginin önce uygulanıp sonra iade edilmesi şeklinde yürütüldüğünden, altın,
gümüş veya platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj faaliyetlerinde
bulunanların mal ve hizmet alımlarında genel hükümler çerçevesinde KDV uygulanmakta, bu
şekilde yüklenilen vergiler, ilgili dönemde indirim konusu yapılmaktadır.
15.1. Altın, Gümüş, Platin ile İlgili Arama, İşletme ve Zenginleştirme
Faaliyetlerine İlişkin Olarak İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
01/03/2009 tarihinden sonra uygulanmak üzere 112 Seri No’lu KDV Genel Tebliği
ile yapılan değişikliklere göre 100 TL üzeri alımlar için;
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
87
- YMM raporu ile ekine; Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığından alınacak olan 93
Seri No’lu KDV Genel Tebliği ekinde yer alan (Ek:1) yazı örneği,
- Yüklenilen KDV tablosu,
- İstisnaya konu işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi.
15.1.1. Rakamsal Hadler
15.1.1.1. Mahsuben İade Talepleri
Tutarına bakılmaksızın teminat mektubu, VİR veya YMM Raporu karşılığında
mahsuben iade talep edilebilecektir.
15.1.1.2. Nakden İade Talepleri
Tutarına bakılmaksızın teminat mektubu, VİR veya YMM Raporu karşılığında
nakden iade talep edilebilecektir.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
Beyannamelerini verdikten sonra iade tutarı kadar banka teminat mektubu ibraz eden
mükelleflerin iade talepleri rapor vergi dairesine intikal etmeden yerine getirilecek, teminat
VİR veya YMM Raporuna göre çözülecektir.
15.2. Rafinaj Faaliyetlerine İlişkin Olarak İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İstisna kapsamında kabul edilen harcamalara ait yüklenilen vergi tablosu,
- İstisnaya konu işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi.
15.2.1. Rakamsal Hadler
15.2.1.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
15.2.1.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
88
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
İade talebinin mahsuben yapılması veya nakden iade taleplerinin asgari limitin
altında olması nedeniyle teminat ve VİR aranmaksızın iade alan mükelleflerin bu şekilde iade
aldıkları birbirini izleyen 12 vergilendirme dönemini kapsayan bir YMM Raporu vermeleri
gerekmektedir.
16. TEŞVİKLİ YATIRIM MALLARI
Yatırım teşvik belgesi (YTB)’nde yer alan mallardan “makine ve teçhizat” niteliği
taşıyanların yurt içi teslimleri ile ithali, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde KDV’den
istisnadır.
Bu istisnanın uygulanması bakımından, “makine ve teçhizat”; amortismana tabi
iktisadi kıymet (ATİK) niteliği taşıyan ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit
kıymetleri ifade etmektedir.
İstisna uygulaması makine ve teçhizat niteliğindeki malların teslimine yönelik
olduğundan, hizmet ifalarına ilişkin olarak bu uygulamadan yararlanılamaz.
16.1. YTB Eki Listelerde Yer Alan, Yatırım Mahallinde Kurulan veya SetÜnite-Sistem Olarak Belirtilen Malların Teslimi
KDV Kanunu’nun 1/1’inci maddesinde; ticari, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek
faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu hükme
bağlanmış, 13/d maddesi ile de YTB sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve
teçhizat teslimleri KDV’den istisna edilmiştir.
YTB sahibi mükelleflere belge kapsamında yapılacak makine ve teçhizat
teslimlerinde istisna uygulamasının usul ve esasları KDV Genel Uygulama Tebliği’nde
açıklanmıştır. Söz konusu istisnanın uygulanmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi
gerekmektedir.
1) 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde makine ve cihazlar,
üretimde kullanılan her türlü makine ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla
kullanılan taşıma gereçleri şeklinde tanımlanmıştır. Söz konusu istisna uygulaması
bakımından da makine ve teçhizat, amortismana tabi iktisadi kıymet (ATİK) niteliği taşıyan
ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetleri ifade etmektedir.
- Bir malın bu kapsamda istisnadan yararlanabilmesi için, öncelikle YTB eki listede
yer alması ve makine ve teçhizat niteliğinde olması, ayrıca mal ve hizmet üretiminde
kullanılması, bu üretim faaliyetlerinin tamamen veya kısmen indirim hakkı tanınan
işlemlerden oluşması gerekmektedir.
- Sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu
olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye, koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar makine
ve teçhizat niteliğinde olmadığından istisna kapsamına girmez.
89
- Belediyeler ve İl Özel İdareleri ile bunların bağlı kuruluşları ve hisselerinin
tamamına sahip oldukları şirketlerce şehir içi yolcu taşımacılığında kullanılmak üzere iktisap
edilecek olan otobüsler hariç taşıt araçları da makine ve teçhizat kapsamına girmez.
- Hastane yatırımlarına ilişkin teşvik belgelerinde yer alan ambulanslar, hastane
yatırımları bakımından makine ve teçhizat niteliğinde olduklarından, bunların tesliminde de
istisna uygulanır.
- Ayrıca, yalnızca havaalanlarında yolcuları terminalden uçağa ve uçaktan terminale
taşımak için kullanılan ve trafiğe çıkmayan apron otobüsü teslimleri de Tebliğ’de belirtilen
şartları taşımaları ve apron dışında taşımacılık işi yapmamaları kaydıyla, bu istisna
kapsamında değerlendirilir.
2) İstisna uygulaması makine ve teçhizat niteliğindeki malların teslimine yönelik
olduğundan, hizmet ifaları bu uygulamadan yararlanamaz. Ayrıca makine-teçhizat niteliğinde
olmayan lisans, yazılım, bilgisayar programı ve benzeri ürünler de teşvik belgesi eki listede
yer verilmiş olsalar dahi istisna kapsamında değerlendirilmez. Ancak, teşvik belgesinde
bulunan bir makine-teçhizatın içeriğinde yer alan yazılımla birlikte satışı istisnanın
uygulanmasına engel değildir.
3) İstisna kapsamında mal satın almak isteyen alıcılar, bağlı oldukları vergi dairesine
başvurarak, KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan
işlemlerde kullanacaklarına dair istisna belgesi (KDV Genel Uygulama Tebliği EK: 9A)
alarak, bu belgenin örneğini gümrük idarelerine veya yurtiçindeki satıcılara ibraz ederler.
Gümrük idareleri ve yurtiçindeki satıcılar, KDV Genel Uygulama Tebliği’nde belirtilen
şartlar yerine gelmeden ve bu belge ibraz edilmeden istisna kapsamında işlem yapamaz.
4) İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükelleflerin
(Devlet üniversite ve hastaneleri, belediyeler vb.) durumu değerlendirilirken teşvik
belgelerinde yer alan makine ve teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacakları
tevsik edilmelidir.
İstisna belgesi, KDV mükellefine verileceğinden vergi dairesi tarafından istisna
belgesi talep eden Devlet üniversiteleri ve hastaneleri, belediyeler ve benzerinin başvuru
anında KDV mükellefiyetinin bulunması durumunda bunlar adına, mükellefiyetinin
bulunmaması halinde ise varsa KDV mükellefi iktisadi işletmesine istisna belgesi verilir. Bu
şekilde yatırım teşvik belgesi kapsamında alınan makine ve teçhizatın Devlet üniversiteleri ve
hastaneleri, belediyeler ve benzerinin veya iktisadi işletmesinin bilanço veya aktifine
kaydedilmesi ve bu durumun satın almanın gerçekleştiği döneme ilişkin KDV beyannamesi
verme süresi içinde vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Aksi halde “indirim hakkı
tanınan işlemlerde kullanma şartı” yerine getirilmemiş olacağından, verginin alıcıdan
aranması gerekir. Satıcının istisnalı işlem beyanı ve iade talebi ise genel hükümlere göre
yerine getirilir.
5) Teşvik belgesi eki listelerde yer alan ve teşvik belgesi sahibi mükellefe bir bütün
halinde teslimine teknik olarak imkân olmadığı için yatırım mahallinde kurulumu, montajı
gerçekleştirilen makine-teçhizat istisna kapsamındadır. Bu uygulamada, bizzat teslimi yapan
mükellef tarafından yatırım mahallindeki kurulum ve montaj işleri, teslimden ayrı olarak
fiyatlandırılmadığı sürece hizmet olarak değerlendirilip istisna dışında tutulmaz, istisna
kurulum ve montaj dâhil toplam bedele uygulanır.
90
6) Teşvik belgeli yatırım mallarına teslimden ayrı olarak verilen tadil, bakım, onarım
gibi hizmetler ile başka mükelleflerden alınan (teslimi yapan mükellef tarafından alt
yüklenicilerden alınan ve bedeli yatırım teşvik belgesi sahibi mükellefe ayrıca yansıtılanlar
dahil) kurulum, montaj ve benzeri hizmetler istisna kapsamında değerlendirilmez.
7) Yatırım teşvik belgesi kapsamında temin edilen makine ve teçhizatın, Ekonomi
Bakanlığının izin ve onayı ile yatırım teşvik belgesi sahibi bir başka mükellefe, bu mükellefin
sahip olduğu yatırım teşvik belgesi eki listede aynı makine ve teçhizatın yer alması şartıyla
istisna kapsamında devri mümkündür. Yatırım teşvik mevzuatı çerçevesinde Ekonomi
Bakanlığının onay ve iznine tabi olmayan devir ve satışlarda, onay ve izin aranmaz.
8) Yatırım teşvik belgesinin süresinin bitmesi nedeniyle Ekonomi Bakanlığına süre
uzatma talebinde bulunulması ve talebin olumlu karşılanmış olması halinde, süre bitim tarihi
ile ilave yatırım süresinin verildiği tarih arasında (ara dönemi kapsayacak şekilde süre
verilmiş olması kaydıyla) süre uzatımı yapılan yatırım teşvik belgesine dayanılarak alınan
makine ve teçhizatlar da istisna kapsamındadır.
9) Yatırım teşvik belgesinin düzenlenmesinden önce, satın alınan makine ve
teçhizatlar bakımından istisna uygulamasından yararlanılması mümkün değildir. Yatırım
teşvik belgesinin düzenlenmesinden önce istisna kapsamında teslim edilen makine ve
teçhizata ilişkin KDV satıcıdan aranır.
10) YTB’nin alındığı tarihten önce teslim edilen makine ve teçhizat için mevzuatına
uygun olarak hesaplanan KDV’nin fazla ve yersiz hesaplanan bir vergi olarak kabul edilerek
iadesi mümkün bulunmamaktadır.
11) KDV Kanunu’nun 13/d maddesindeki istisnanın başlangıç tarihi YTB’nin
alındığı tarih olup bu tarihten sonra belge kapsamında yapılan makine-teçhizat teslimleri
KDV’den istisna tutulacaktır. Dolayısıyla, öteden beri KDV mükellefiyeti bulunan ve istisna
kapsamında aldığı makine ve teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanan bir
mükellefin istisna yazısını sonradan alması istisna uygulamasına engel değildir.
12) Teşvik belgesi eki listede yer alan set, ünite, sistem, takım ve benzerini oluşturan
makine ve teçhizat teslimlerinde de bu istisna kapsamında işlem tesis edilir. Set, ünite, sistem,
takım ve benzerini oluşturan muhtelif makine ve teçhizatın kısmi teslimleri de istisna
kapsamındadır.
Buna göre;
- YTB eki listelerde komple set, ünite, takım vb. adlar altında gösterilen tek bir ana
başlığın altında ayrı ayrı satırlarda listelenen ve detaylandırılan her bir makine ve teçhizatın
satıcı tarafından teslimine ilişkin olarak düzenlenecek faturalarda KDV hesaplanmayacak ve
firma tarafından komple set, ünite, takım vb. nin tamamlanması beklenilmeden faturaların
düzenlendiği dönemler itibariyle iade talebinde bulunulabilecektir.
- Satıcının alıcı firmaya ait YTB eki listelerde komple set, ünite, takım vb. adlar
altında yer alan ve detaylandırılmayan makine ve teçhizatı oluşturan parçalardan bir kısmını
teslim etmesi halinde (Bu makine ve teçhizatın belli bir oranının teslimi dahil), her bir kısmın
tesliminde KDV hesaplanmayacak, ancak firmanın iade talebi YTB eki listede makine ve
91
teçhizat olarak yer alan komple set, ünite, takım vb. nin tamamlandığı dönemde
yapılabilecektir.
Kısmi teslimlere ilişkin fatura içeriğinin makine ve teçhizat olduğu ve YTB eki
listede yer alan makine ve teçhizat kapsamında bulunduğunun belgeyi veren kurum tarafından
onaylanması halinde, bu faturanın düzenlendiği dönemde iade talebinde bulunulabilecektir.
16.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizat teslimlerinden kaynaklanan
iade taleplerinde aşağıdaki belgelerin ibraz edilmesi gerekmektedir:
- Standart iade talep dilekçesi
- İstisnanın beyan edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi
- İade hakkı doğuran işleme ait yüklenilen KDV listesi
- İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu
- Satış faturaları listesi
- Makine ve teçhizat istisnası bildirim formu (KDV Genel Uygulama Tebliği EK:
9B)
-Alıcının KDV istisnasından yararlanma hakkı bulunduğunu gösterir istisna
belgesinin onaylı örneği
- Yatırım teşvik belgesi ile eki global listenin onaylı örneği
Yukarıda belirtilen belgelerden elektronik ortamda gönderilenlerin ayrıca kâğıt
ortamında vergi dairesine verilmesine gerek bulunmamaktadır.
16.3. Rakamsal Hadler
16.3.1. Mahsuben İade Talepleri
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan mahsuben iade talepleri, ilgili belgelerin
ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve
teminat aranmadan yerine getirilir.
16.3.2.Nakden İade Talepleri
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan ve 5.000 TL’yi aşmayan nakden iade
talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
İade talebinin 5.000 TL’yi aşması halinde aşan kısmın iadesi, vergi inceleme raporu
veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi
yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.
92
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 448.000 TL’ye
kadar (2015 yılı için) yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel
Tebliği)
Bilgi edinilmesini ve uygulamanın güncellenmiş hali Başkanlığımız internet
sitesinde yayımlanmış bulunan tamimdeki açıklamalar doğrultusunda yapılmasını rica ederim.
17. LİMAN VE HAVA MEYDANLARININ İNŞASI, YENİLENMESİ VE
GENİŞLETİLMESİ
Liman ve hava meydanlarına bağlantı sağlayan demiryolu hatları ile limanlar ve hava
meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran
mükellefler ile genel bütçeli idarelere bu işlere ilişkin olarak yapılan mal teslimleri ve inşaat
taahhüt işleri KDV’den istisnadır.
17.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İstisna belgesinin örneği,
- Yüklenilen KDV tablosu,
- İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
- Satış faturalarının fotokopisi veya listesi.
17.2. Rakamsal Hadler
17.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
17.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
18. ULUSAL GÜVENLİK AMAÇLI TESLİM VE HİZMETLER
Bu istisna;
- Millî Savunma Bakanlığına,
- Jandarma Genel Komutanlığına,
93
- Sahil Güvenlik Komutanlığına,
- Savunma Sanayii Müsteşarlığına,
- Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına,
- Emniyet Genel Müdürlüğüne,
- Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne;
- uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, zırhlı personel taşıyıcı, roket, füze
ve benzeri araç ve silahlar ile bunların oluşturduğu sistemlerin tesliminde,
- bu araç, silah ve sistemlere ilişkin mühimmat, teçhizat, yedek parça ve
eklentilerinin tesliminde,
- yukarıda belirtilen araç, silah ve sistemlerin ar-ge, yazılım, üretim, montaj, tadilbakım-onarım ve modernizasyonuna ilişkin mal teslimi ve hizmet ifalarında
uygulanabilir.
18.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
18.1.1. Doğrudan Yapılan Teslimlerde ve Tedarikçi Firmaların Alımlarında
İade Uygulaması
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İstisna kapsamındaki işlemlerle ilgili alış ve giderleri dolayısıyla adlarına
düzenlenen ve KDV indirimi için geçerli olan belgelerin dökümünü ihtiva eden ve ihale
makamı ve mükellefçe kaşe-mühür ve imza tatbik edilmek suretiyle onaylanan listenin örneği
(işlem tamamlanmadan önce),
- 93 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ekinde yer alan (Ek:4) yazısının bir örneği
(işlem tamamlandıktan sonra),
- İstisna kapsamında kabul edilen harcamalara ait yüklenilen verginin tablosu,
- İstisnaya konu işlemlerin gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV ve işlemin
tamamlanmasından sonra yapılacak iade taleplerinde istisna kapsamında düzenlenen satış
faturalarının listesi.
18.1.2. Yurt Dışında Yerleşik Firmalara Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İade
Uygulaması
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Yüklenilen KDV tablosu,
- İade talep edilen döneme ait indirilecek KDV ve istisna kapsamında düzenlenen
satış faturalarının listesi,
94
- 93 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ekinde yer alan (Ek:5) yazısının mükellef
tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanmış örneği.
18.1.3. Yüklenici Firmalara Yapılacak Teslim ve Hizmetlerde İade Uygulaması
(Sınır KDV hariç 10.000 TL)
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Yüklenilen KDV tablosu,
- İade talep edilen döneme ait indirilecek KDV ve istisna kapsamında düzenlenen
satış faturalarının listesi,
- Ek 2 yazısının mükellef tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle
onaylanmış örneği,
93 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (1.4) bölümü kapsamında başlayan ve halen
devam eden işlerle ilgili olarak bu Tebliğ”in yürürlük tarihinden önce temin edilen teslim ve
hizmetler için ödenen KDV bu Tebliğ’deki düzenlemeler esas alınarak iade edilir.
18.2. Rakamsal Hadler
18.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
18.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
İade talebinin mahsuben yapılması veya nakden iade taleplerinin asgari limitin
altında olması nedeniyle teminat ve VİR aranmaksızın iade alan mükelleflerin bu şekilde iade
aldıkları birbirini izleyen 12 vergilendirme dönemini kapsayan bir YMM Raporu vermeleri
gerekmektedir.
19. BAŞBAKANLIK
TESLİMLERİ
MERKEZ
TEŞKİLATINA
YAPILACAK
ARAÇ
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listede yer alan araçların,
Başbakanlık merkez teşkilatına tesliminde KDV hesaplanmaz.
95
Ancak, söz konusu araçların Başbakanlığa bağlı, ilgili, ilişkili kurul, kurum veya
kuruluşlara teslimi, genel esaslar çerçevesinde vergilendirilir.
19.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İstisna kapsamındaki satış faturalarının fotokopisi veya listesi,
- İstisna kapsamında teslim edilen araçlarla ilgili olarak yüklenilen vergi miktarına
ilişkin hesaplamaları gösterir tablo,
- İstisnaya konu işlemlerin gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
19.2. Rakamsal Hadler
2004/8127 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 100 TL’yi aşan iadelerde;
İade talepleri, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin mal ihracatından doğan KDV
iadesindeki esaslar çerçevesinde sonuçlandırılacaktır.
İade için YMM Raporu ibraz edilen durumlarda da ihracat istisnası için öngörülen
limitler geçerli olacaktır.
20. TAŞIMACILIK İSTİSNASI
KDV Kanunu’nun 14/1’inci maddesine göre, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler
arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri
KDV’den istisnadır.
24/12/1984 tarih ve 84/8889 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile transit ve Türkiye ile
yabancı ülkeler arasında deniz, hava, kara ve demiryolu ile yapılan yük ve yolcu taşıma işleri
KDV’den istisna edilmiştir.
İstisna kapsamına;
 Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek yabancı bir ülkede sona eren,
 Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’de sona eren,
 Türkiye’de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren
taşıma işleri girmektedir.
Kapsama giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara
yaptırılması halinde; gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen
organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren
firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden her iki faaliyet de vergiye tabi
olmayacaktır.
96
Ancak ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi
halinde bu işler vergiye tabi olacaktır.
Türkiye’de mukim firmanın tamamen yurt dışında gerçekleştirdiği taşımacılık
hizmeti bu kapsamda değerlendirilmeyecek KDV’nin konusuna girmeyecektir.
Örneğin; bir Türk firmasının Almanya’daki malları İspanya’ya taşıma hizmeti
KDV’nin konusuna girmemektedir.
20.1. Deniz Taşımacılığında İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Deniz manifestosu (Aslı veya noter, gümrük idaresi ya da YMM onaylı örneği),
- İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
- Uluslararası taşımacılık hizmeti karşılığında düzenlenen faturaların fotokopisi.
20.1.1. Rakamsal Hadler
20.1.1.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
20.1.1.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 1.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 1.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
20.2. Kara Taşımacılığında İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Uluslararası taşımacılık hizmeti karşılığında düzenlenen faturaların fotokopisi,
- Kara manifestosu veya TIR karnesi (asıl, noter, gümrük idaresi veya YMM
tarafından tasdik edilmiş sureti) bunların temin edilememesi halinde triptik belgesi veya
mükelleflerin düzenledikleri faturalar, bu faturaları teyit eden taşımayı yaptıran müesseselerin
düzenleyip tasdik edecekleri listeler,
- İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi.
97
20.2.1. Rakamsal Hadler
20.2.1.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
20.2.1.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 1.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 1.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
20.3. Hava Taşımacılığında İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Hava taşımacılığı hizmeti karşılığında düzenlenen faturaların fotokopisi,
- Hava manifestosu, bunun düzenlenmediği durumlarda düzenlenen faturalar ve
faturaları teyit eden taşımayı yaptıran müesseselerin tasdik edecekleri listeler,
- İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi.
20.3.1. Rakamsal Hadler
20.3.1.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
20.3.1.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 1.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 1.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranılmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
98
21. YURT DIŞINA ÇIKIŞ YAPAN ARAÇLARA MOTORİN TESLİMİ
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası
Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı
Gümrük Kanunu’nun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan
kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına yalnızca yurt dışına
çıkışlarında yapılacak motorin teslimi vergiden istisnadır.
İstisna kapsamında teslim edilecek motorin miktarı, araçların ve soğutucu ünitelerin
standart yakıt deposu miktarlarını aşamaz.
21.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İhraç malı taşıyan araçlara yapılan motorin teslimlerinden kaynaklanan iade
taleplerinde yukarıda belirtilen belgelere ek olarak aşağıdaki belgeler aranmaktadır.
- İade talep dilekçesi,
- İstisnanın beyan edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi,
- İade hakkı doğuran işleme ait yüklenilen KDV listesi,
- İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu.
21.2. Rakamsal Hadler
21.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan mahsuben iade talepleri yukarıdaki
belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın VİR ve YMM Raporu
aranmadan yerine getirilir.
21.2.2. Nakden İade Talepleri
Mükelleflerin bu işlemden kaynaklanan ve 5.000 TL’yi aşmayan nakden iade
talepleri VİR, YMM Raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. İade talebinin 5.000 TL’yi
aşması halinde aşan kısmın iadesi VİR veya YMM Raporuna göre yerine getirilir.
Teminat verilmesi halinde, teminat verilmesi üzerine mükellefin iade talebi yerine
getirilir. Teminat VİR veya YMM Raporu sonucuna göre çözülür.
22. DİPLOMATİK İSTİSNA
Diplomatik misyonlar ve konsolosluklar ile uluslararası kuruluşların vergi
muafiyetine sahip mensuplarına satış yapan KDV mükellefleri, düzenledikleri fatura ve
benzeri belgelerde (fatura düzenleme sınırının altında kalsa bile bu kapsamdaki satışları için
fatura düzenlenmesi gerekmektedir) yabancı misyona tabi kişinin adı-soyadını, Dışişleri
Bakanlığınca düzenlenen yabancı misyon personel kimlik kartının numarasını veya
yabancılara mahsus kimlik numarasını yazacaklardır.
99
Bu bilgilerin yer almadığı fatura ve benzeri belgeler iade talebine konu olmayacaktır.
Ancak elektrik, su ve telekomünikasyon harcamalarına ait belgelerde yabancı misyon
personel kimlik kartının numarası veya yabancılara mahsus kimlik numarası aranılmayacaktır.
01/01/2010 tarihinden itibaren 113 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ile 103 Seri No’lu
KDV Genel Tebliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu tarihten geçerli olmak üzere diplomatik misyonlar ve konsolosluklar ile
uluslararası kuruluşların mensuplarından bedeli KDV dahil en az 50 TL (veya karşılıklılık
ilkesi çerçevesinde tespit edilen daha yüksek bir alt limit) olan mal ve hizmetlere ait alış
sırasında ödedikleri KDV'nin iadesini talep edenler; içinde bulundukları takvim yılının üçer
aylık dönemleri itibarıyla gerçekleşen harcamalarına ait fatura ve benzeri belgeleri, Dışişleri
Bakanlığı ile Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitelerinde örneği yer alan bildirim formuna
ekleyerek takip eden ayda mensup oldukları temsilciliğin belirleyeceği süre içinde bu
temsilciliğe vereceklerdir.
Elektrik, su ve telekomünikasyon harcamalarında bedel 50 TL’yi geçmese dahi bu
harcamalara ilişkin belgeler bu bildirim formuna eklenecektir.
Vergi dairesi iade işlemlerini, formların intikal ettiği tarihten itibaren en geç 30 gün
içinde sonuçlandırarak, iade tutarını ilgili kişinin banka hesabına aktaracaktır.
23. ULUSLARARASI
HİZMETLER
KURULUŞLARA
YAPILACAK
TESLİM
VE
Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara
yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır.
23.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Teslime ilişkin düzenlenen fatura ve benzeri vesikaların fotokopilerinin ekli
olduğu liste,
- Yüklenilen KDV tablosu,
- İade talep edilen döneme ilişkin indirilecek KDV listesi.
23.2. Rakamsal Hadler
23.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde miktar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
100
23.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 200 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 200 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
24. ENGELLİLERİN KULLANIMINA MAHSUS ARAÇ VE GEREÇLERİN
TESLİMİ
Münhasıran engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamlarında kullanmaları
için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç (örneğin görme engellilerin kullandıkları baston,
yazı makinesi, kabartma klavye; ortopedik engellilerin kullandıkları tekerlekli sandalye, ortezprotez gibi cihaz ve araçlar) ile özel bilgisayar programları istisna kapsamındadır.
Engelliler dışında engelli olmayanlar tarafından da kullanılması mümkün olan araç
ve gereçlerin teslimi bu istisna kapsamında değildir.
Ayrıca, binek otomobili ve diğer nakil vasıtaları istisna hükmünde yer verilen “araçgereç” kapsamında değerlendirilmemektedir.
İstisna uygulaması, münhasıran engellilere yapılan teslimlerle sınırlı olmayıp,
kapsama giren araç ve gereçlerin her safhada tesliminde ve ithalinde uygulanır.
24.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İstisna kapsamındaki satış faturalarının fotokopisi veya bunların dökümünü
gösteren liste,
- İade talep edilen döneme ait indirilecek KDV listesi,
- İstisna kapsamındaki işlemin bünyesine giren vergilerin tutarına ilişkin
hesaplamaları gösteren tablo.
24.2. Rakamsal Hadler
24.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
101
24.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
25. BM İLE NATO TEMSİLCİLİKLERİ VE BU TEŞKİLATLARA BAĞLI
FON VE ÖZEL İHTİSAS KURULUŞLARI İLE OECD RESMİ KULLANIMLARI
İÇİN YAPILACAK MAL TESLİMİ VE HİZMET İFALARI
KDV Kanunu’nun geçici 26’ncı maddesine göre, finansmanları söz konusu maddede
belirtilen kuruluşlar tarafından karşılanması şartıyla ilgili kurum, temsilcilik, program, fon ve
özel ihtisas kuruluşlarının Türkiye’deki faaliyetlerinin devamı veya ilgili kurumlara ilişkin
uluslararası anlaşmaların yürürlükte bulunduğu süre içerisinde;
- Birleşmiş Milletler Temsilciliği, Birleşmiş Milletlere bağlı program, fon ve özel
ihtisas kuruluşlarının resmi kullanımları için yapılacak mal teslimi ve hizmet ifaları,
- İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatına resmi kullanımları için yapılacak mal
teslimi ve hizmet ifaları,
- Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı temsilcilikleri ile bu Teşkilata bağlı fon ve
özel ihtisas kuruluşlarına resmi kullanımları için yapılacak mal teslimi ve hizmet ifaları,
- Yukarıda sayılanların, sosyal ve ekonomik yardım amacıyla bedelsiz olarak
yapacakları mal teslimi ve hizmet ifaları ile bu mal teslimi ve hizmet ifaları ile ilgili mal ve
hizmetlerin bunlara teslim ve ifası
istisnanın kapsamına girmektedir.
26. 3996 SAYILI KANUN’A GÖRE YAP-İŞLET-DEVRET VEYA 3359
SAYILI KANUN İLE 652 SAYILI KARARNAME’YE GÖRE KİRALAMA
KARŞILIĞI YAPTIRILAN PROJELER
İstisnadan;
- 3996 sayılı Kanun’a göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde gerçekleştirilecek
projeler,
- 3359 sayılı Kanun’un ek 7’nci maddesine göre Yüksek Planlama Kurulu
tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen sağlık tesislerine ilişkin projeler,
- 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 23’üncü maddesine göre Milli
Eğitim Bakanlığı tarafından kiralama karşılığı yaptırılmasına karar verilen eğitim öğretim
tesislerine ilişkin projeler,
102
- Yukarıdaki projelerden 04/04/2012 tarihinden (652 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname’nin 23’üncü maddesi kapsamındaki, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kiralama
karşılığı yaptırılmasına karar verilen eğitim öğretim tesislerine ilişkin projelerde 15/06/2012
tarihinden) önce ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanmış ancak teklif alınmamış projeler,
- Bu projelerden 31/12/2023 tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı
yayımlanacak olanlar
yararlanır.
26.1 İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- 118 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ekinde yer alan (Ek:1) yazının alıcı mükellef
tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanmış bir örneği,
- Yüklenilen KDV listesi ve tablosu,
- İşlemin gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
- İstisna kapsamında düzenlenen satış faturalarının listesi,
26.2. Rakamsal Hadler
26.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
26.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
27. BÜYÜK VE STRATEJİK YATIRIMLAR KAPSAMINDAKİ İŞLEMLER
31/12/2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, yatırım teşvik belgeleri kapsamında
asgari 500 milyon Türk Lirası tutarında sabit yatırım öngörülen stratejik yatırımlar
kapsamında, inşaat işleri nedeniyle yüklenilen ve takvim yılı sonuna kadar indirim yoluyla
telafi edilemeyen KDV’nin, izleyen yıl içerisinde bu kapsamda işlemleri bulunan mükelleflere
iade edilmesi öngörülmektedir.
103
Uygulamadan 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın 8’inci maddesinde hükme bağlanan
nitelikteki yatırımlar yararlanır. Bahse konu Karar’ın uygulamasına ilişkin 2012/1 No’lu
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ’in 10’uncu
maddesinde de stratejik yatırımların kapsamına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kararname ve Tebliğ maddelerinde belirtilen kriterleri
sağlayan, ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik 500 milyon Türk Lirası
tutarında sabit yatırım öngörülen yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilir.
28. İSMEP KAPSAMINDA, İSTANBUL İL ÖZEL İDARESİNE BAĞLI
OLARAK FAALİYET GÖSTEREN İSTANBUL PROJE KOORDİNASYON
BİRİMİNE YAPILACAK TESLİM VE HİZMETLER
6111 sayılı Kanun’un geçici 16’ncı maddesinde düzenlenen bir istisna olup hüküm;
“(1) İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP)
kapsamında, İstanbul İl Özel İdaresine bağlı olarak faaliyet gösteren İstanbul Proje
Koordinasyon birimine yapılacak teslim ve hizmetler, finansmanı yabancı devletler,
uluslararası kurum ve kuruluşlarca karşılanmak şartıyla 31/12/2020 tarihine kadar KDV’den
müstesnadır.
(2) İstisna kapsamındaki teslim ve hizmetler dolayısıyla yüklenilen vergiler, vergiye
tabi işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilir, indirim yoluyla giderilemeyen vergiler
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32’nci maddesi hükmü uyarınca mükellefe iade
edilir.
(3) Maliye Bakanlığı, istisna kapsamına girecek teslim ve hizmetleri tanımlamaya,
istisna ve iade uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.” şeklindedir.
İstisna, finansmanlarının yabancı devletler, uluslararası kurum ve kuruluşlar
tarafından karşılanması şartıyla İSMEP kapsamında 31/12/2020 tarihine kadar İstanbul İl
Özel İdaresine bağlı olarak faaliyet gösteren İstanbul Proje Koordinasyon Birimine yapılan
teslim ve hizmetlere uygulanacaktır.
28.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığınca İstanbul Proje Koordinasyon Birimine
verilecek istisnadan yararlanılabileceğine dair yazı,
- İstisna kapsamındaki satış faturalarının fotokopisi veya listesi,
- İstisna kapsamındaki teslim ve hizmetlerle ilgili olarak yüklenilen KDV listesi,
- İstisnaya konu işlemlerin gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV listesi.
104
28.2. Rakamsal Hadler
28.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya
teminat aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
28.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye
kadar yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
29. KÜLTÜR, EĞİTİM, SOSYAL VE ASKERİ AMAÇLI İSTİSNALAR VE
DİĞER İSTİSNALAR
29.1. Kültür ve Eğitim Amaçlı İstisnalar
- Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların
teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu
kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasî partiler ve
sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, kamu
menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıfların:
- İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla
yaptıkları teslim ve hizmetleri,
- Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor
tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin
teslim ve hizmetleri
KDV’den istisnadır.
Sayılanlar dışındaki teslim ve hizmetler için istisna uygulanması söz konusu olmaz.
29.2. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar
- Kanun’un 17/1’inci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşların hastane, nekahathane,
klinik, dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus bankalar,
anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyoloji, seroloji ve distofajin
laboratuvarları gibi kuruluşlar, öğrenci veya yetiştirme yurtları, yaşlı ve sakat bakım ve
huzurevleri, parasız fukara aşevleri, düşkünevleri ve yetimhaneleri işletmek veya yönetmek
suretiyle ifa ettikleri kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri ile bunlardan sağlık
hizmeti sunanların teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerine yapacakları teslim ve
hizmetler,
105
- Özel okullarca bedelsiz verilen eğitim, öğretim hizmetlerinde ilgili dönemdeki
kapasitelerinin %10’unu, 24/3/1950 tarihli ve 5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları
ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanun ile 30/4/1992 tarihli ve 3797 sayılı Milli Eğitim
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümlerine göre kurulan öğrenci
yurtları tarafından bedelsiz verilen yurt hizmetlerinde ilgili dönemdeki kapasitelerinin
%10’unu, üniversite ve yüksekokullarda ise %50’sini geçmemek üzere verilen bedelsiz
eğitim ve öğretim hizmetleri, kanunların gösterdiği gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal
teslimi ve hizmet ifaları, birinci fıkrada sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan
her türlü mal teslimi ve hizmet ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı
faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi,
- Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile
yabancı hayır ve yardım kurumlarına, 17’nci maddenin birinci fıkrasında sayılan kurum ve
kuruluşlara bedelsiz olarak yapacakları teslim ve hizmetlere ilişkin olarak yapılan teslim ve
hizmetler,
- 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli
taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine münhasır olmak
üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile projelerin
uygulanması kapsamında yapılacak teslimler,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, kanunlarla kendilerine verilen
görev gereği ve kuruluş amaçlarına uygun ruhsat, izin, onay ve benzeri hizmetleri ile bu
hizmetlerle ilgili olarak kullanılacak basılı kâğıtların bu kuruluşlar tarafından teslimi (motorlu
taşıtlar tescil plaka teslimleri hariç)
KDV’den istisnadır.
29.3. Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar
Askeri fabrika, tersane ve atölyelerin kuruluş amaçlarına uygun olarak yaptıkları
teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır.
29.4. Diğer İstisnalar
- GVK’ya göre vergiden muaf esnaf ile basit usulde vergilendirilen mükellefler
tarafından yapılan teslim ve hizmetler,
- GVK’ya göre gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler ile aynı Kanun’un
66’ncı maddesine göre vergiden muaf olan serbest meslek erbabı tarafından yapılan teslim ve
hizmetler,
- GVK’nın 81’inci maddesinde belirtilen işlemler ile KVK’ya göre yapılan devir ve
bölünme işlemleri,
- İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri ile
Sağlık Bakanlığına bağlı hastane, klinik, dispanser, sanatoryum gibi kurum ve kuruluşların
yapacağı GVK’nın 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri,
106
- Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler ve sigorta
aracılarının sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri ile KVK’nın
7’nci maddesinin numaralı bendinde belirtilen kurumların kredi teminatı sağlama işlemleri,
- Darphane ve Damga Matbaası tarafından yapılan teslim ve hizmetler,
- Külçe altın, külçe gümüş, kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz,
safir, zebercet, inci, kübik virconia) döviz, para, damga pulu, değerli kâğıtlar, hisse senedi,
tahvil, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikaları, Türkiye’de kurulu
borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçları ile metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam
hurda ve atıklarının teslimi,
- Ziraî amaçlı su teslimleri ile köy tüzel kişiliklerince köyde ikamet edenlere
yapılan ticarî amaçlı olmayan perakende içme suyu teslimleri, kamu kuruluşları, tarımsal
kooperatifler ve çiftçi birliklerince yapılan arazi ıslahına ait hizmetler,
- Serbest bölgelerde verilen hizmetler,
- Boru hattı ile yapılan yabancı ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması
hizmetleri,
- Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla
oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri,
- 4743 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan varlık yönetim şirketlerinin
bankalar, özel finans kurumları ve diğer mali kurumlardan devraldığı alacakların tahsili
amacıyla bu alacakların teminatını oluşturan mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı
dahil) teslimi ile aynı Kanun’a göre finansal yeniden yapılandırma çerçeve anlaşmaları
hükümleri kapsamında yeniden yapılandırılan borçların ödenmemesi nedeniyle bu borçların
teminatını oluşturan mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi,
- Bankalar Kanunu uyarınca; mal ve hakların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna
teslimi ile bunların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından (müzayede mahallinde satışı
dahil) teslimi, bu Fonun devraldığı alacakların tahsili amacıyla, bunların teminatını oluşturan
mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi ve temettü hariç ortaklık haklarıyla
yönetim ve denetimleri devralınan şirketlerin aktiflerinin Fon alacaklarının tahsili amacıyla
(müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) teslimi,
- Basın,Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğüne verilen haber hizmetleri,
- Hazinece yapılan taşınmaz teslimi ve kiralamaları, irtifak hakkı tesisi, kullanma
izni ve ön izin verilmesi işlemleri ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca yapılan arsa ve arazi
teslimleri,
- Kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az
iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir
ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve
iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve
teslimleri (istisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla
aktiflerinde bulundurdukları ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı dışındadır.),
107
- 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 38/A maddesinde tanımlanan konut
finansmanı amacıyla teminat gösterilen veya ipotek konulan konutun, konut finansman
kuruluşları, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, ipotek finansmanı kuruluşları ya da üçüncü
kişilere teslimi (müzayede mahallinde yapılan satışlar dahil) ile bu şekilde alınan konutun,
konut finansman kuruluşları, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı veya ipotek finansmanı
kuruluşları tarafından teslimi (müzayede mahallinde yapılan satışı dahil),
- 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında düzenlenen
ürün senetlerinin, KDV Kanunu’nun 1’inci maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinin
(d) alt bendi ile 13’üncü maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendinde belirtilen işlemler hariç
olmak üzere, ürün ihtisas borsaları ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığından ürün senedi alımsatımı konusunda izin alan ticaret borsaları aracılığıyla teslimleri (Bu kapsamda vergiden
istisna edilen işlemler bakımından 30’uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü
uygulanmaz.),
- Menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların, varlık kiralama şirketlerine
devri ile bu varlıkların varlık kiralama şirketlerince kiralanması ve devralınan kuruma devri,
- 03/06/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu uyarınca oluşturulan Sigorta
Tahkim Komisyonu tarafından münhasıran uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin olarak verilen
hizmetler
KDV’den istisnadır.
108
BÖLÜM 4
İNDİRİMLİ ORAN
1) İNDİRİMLİ ORANA TABİ MAL VE HİZMETLERLE İLGİLİ İADELER
KDV Kanunu’nun 29/2’nci maddesi ile Kanun’un 28’inci maddesi uyarınca
Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve
hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca
tespit edilecek sınırı aşan verginin yılı içinde mahsuben, izleyen yıl içerisinde de mükellefin
talebi doğrultusunda nakden veya mahsuben iadesine imkân tanınmıştır.
1.1. İndirimli Oran (AYLIK)
1.1.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Takvim yılı başından mahsup hakkının doğduğu döneme kadar yapılan alışlara
ilişkin fatura ve benzeri belgeler ile aynı dönemde yapılan indirimli orana tabi satışlara ilişkin
fatura ve benzeri belgelerin listesi,
- Takvim yılı başından mahsup hakkının doğduğu döneme kadar iade edilecek vergi
tutarının hesaplanmasına ilişkin olarak dönemler itibarıyla hazırlanacak tablo,
- Cari yıl içerisinde bir iade talebi sonuçlandırıldıktan sonra yapılacak iade
taleplerinde, iade hakkı doğuran işlemin ait olduğu dönemden iadenin talep edildiği döneme
kadar aradaki dönemlere ilişkin olarak indirilecek KDV listesi, indirimli orana tabi işlemlere
ait satış faturaları veya bu faturaların dökümünü gösteren liste ile yüklenilen KDV listesi ve
tablosu,
- Kollektif şirketler ile adi ortaklıklar adına ortaya çıkan KDV iade alacaklarının
ortakların borçlarına yönelik mahsup taleplerinde mahsup talep dilekçesine, yukarıda sayılan
belgelerin yanı sıra, diğer ortakların mahsup yapılmasına izin verdiğini gösteren noter
tarafından onaylanmış bir belge de eklenecektir.
- Mükellefin kendi elektrik ve doğalgaz borçlarına mahsup talep etmesi
halinde;
1) İndirimli orana tabi işlemlerden doğan iade alacaklarını mükellefin kendi
doğalgaz ve/veya elektrik borçlarına mahsup suretiyle ödemek istediklerini belirttikleri
dilekçe, (Mahsup dilekçesinde doğalgaz/elektrik dağıtıcısı kuruluşun banka hesap numarası
da belirtilecektir.)
2) Satıcı kuruluşlar tarafından talep eden mükelleflere verilen; %51 veya daha fazla
hisselerinin kamuya ait olduklarını da belirtmek suretiyle fatura bedellerinin yatırılacağı
banka hesap numarasını gösteren yazının ibrazı, (Bir defaya mahsus olmak üzere.)
109
3) Doğalgaz/elektrik faturasının iadeyi talep eden firma yetkililerince aslına
uygunluğu kaşe ve imza tatbik edilmek suretiyle onaylanmış fotokopisi, (Bu faturada yer
alacak ceza, faiz ve benzeri unsurlar da mahsuba esas tutara dâhil olacaktır.)
4) Mahsup talebi için fatura örneğinin ibrazı zorunludur.
1.1.2. Rakamsal Hadler
1.1.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan mahsup talepleri VİR ve teminat
aranmaksızın yerine getirilecek, talep belgelerin tamamlandığı tarih itibarıyla geçerlilik
kazanacaktır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üstündeki mahsup talepleri VİR veya YMM Raporuna
göre yerine getirilecektir. Talep tutarının 4.000 TL’yi aşan kısmı kadar teminat gösterilmesi
halinde ilgili belgelerin tamamlanıp teminatın verildiği tarih itibarıyla mahsup talebi geçerlilik
kazanacak ve teminat VİR veya YMM Raporu ile çözülebilecektir.
YMM Raporlarında, iadenin talep edildiği yıl için belirlenen limitler geçerli
olacaktır.
Örneğin; 2011 yılında gerçekleşen işlemlerle ilgili olarak 2012 yılı içerisinde
yapılacak iade taleplerinde 2012 yılı için YMM Raporu ile azami alınabilecek iade tutarına
ilişkin limitler uygulanacaktır.
Mahsuben iadenin VİR’e göre sonuçlandırılması durumunda iade talep dilekçesinin
verildiği tarih itibarıyla, YMM Raporu ile talep edilmesi halinde ise YMM Raporunun ibraz
edildiği tarih itibarıyla geçerlilik kazanacaktır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 784.000 TL’ye
kadar. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
Sermayelerinin %51 veya daha fazlası genel ve katma bütçeli dairelere, il özel
idarelerine, köylere, belediyelere ve bunların teşkil ettikleri birliklere, döner sermayeli
kuruluşlara, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları ile Devlet eliyle kurulan
üniversitelere, kanunla kurulan emekli ve yardım sandıklarına ait mükelleflerin bu
kapsamdaki mahsuben iade talepleri, yukarıda yer alan belgelerin ibrazı üzerine miktara
bakılmaksızın VİR, YMM Raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
1.1.2.2. Nakden İade Talepleri
Nakit iade uygulaması bulunmamaktadır.
1.2. İndirimli Oran (YILLIK)
1.2.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
110
- İndirimli orana tabi işlemlerin yapıldığı yılda söz konusu işlemlere ait alış ve satış
faturaları ve benzeri belgelerin listesi,
- Yıllık iade tutarının hesaplanmasına ilişkin tablo,
- Yılı içinde mahsup edilen tutarları aylık olarak gösteren tablo (bu tabloda yılı
içinde mahsup edilemeyen tutar da tek satırda gösterilecektir),
- İadenin talep edildiği izleyen yılın ilk döneminden iadenin talep edildiği döneme
kadar aylar itibarıyla devreden KDV tutarlarını gösteren tablo.
1.2.2. Rakamsal Hadler
1.2.2.1. Mahsuben İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan mahsup talepleri VİR ve teminat
aranmaksızın yerine getirilecek, talep belgelerin tamamlandığı tarih itibarıyla geçerlilik
kazanacaktır.
Dönem itibarıyla 4.000 TL ve üstündeki mahsup talepleri VİR veya YMM Raporuna
göre yerine getirilecektir. Talep tutarının 4.000 TL’yi aşan kısmı kadar teminat gösterilmesi
halinde ilgili belgelerin tamamlanıp teminatın verildiği tarih itibarıyla mahsup talebi geçerlilik
kazanacak ve teminat VİR veya YMM Raporu ile çözülebilecektir.
YMM Raporlarında, iadenin talep edildiği yıl için belirlenen limitler geçerli
olacaktır.
Örneğin; 2011 yılında gerçekleşen işlemlerle ilgili olarak 2012 yılı içerisinde
yapılacak iade taleplerinde 2012 yılı için YMM Raporu ile azami alınabilecek iade tutarına
ilişkin limitler uygulanacaktır.
Mahsuben iadenin VİR’e göre sonuçlandırılması durumunda iade talep dilekçesinin
verildiği tarih itibarıyla, YMM raporu ile talep edilmesi halinde ise YMM Raporunun ibraz
edildiği tarih itibarıyla geçerlilik kazanacaktır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 784.000 TL’ye
kadar. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
Sermayelerinin %51 veya daha fazlası genel ve katma bütçeli dairelere, il özel
idarelerine, köylere, belediyelere ve bunların teşkil ettikleri birliklere, döner sermayeli
kuruluşlara, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları ile Devlet eliyle kurulan
üniversitelere, kanunla kurulan emekli ve yardım sandıklarına ait mükelleflerin bu
kapsamdaki mahsuben iade talepleri, yukarıda yer alan belgelerin ibrazı üzerine miktara
bakılmaksızın VİR, YMM Raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
1.2.2.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 4.000 TL’ye kadar olan nakden iade taleplerinde; VİR, teminat
veya YMM Raporu aranmamaktadır.
111
Dönem itibarıyla 4.000 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 784.000 TL’ye
kadar. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
1.3. İndirimli Orana Tabi Malların İhraç Kayıtlı Teslimi
1.3.1. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait
internet vergi dairesi liste alındısı,
- Takvim yılı başından mahsup hakkının doğduğu döneme kadar yapılan alışlara
ilişkin fatura ve benzeri belgeler ile aynı dönemde yapılan indirimli orana tabi satışlara ilişkin
fatura ve benzeri belgelerin listesi,
- Takvim yılı başından mahsup hakkının doğduğu döneme kadar iade edilecek vergi
tutarının hesaplanmasına ilişkin olarak dönemler itibarıyla hazırlanacak tablo,
- Cari yıl içerisinde bir iade talebi sonuçlandırıldıktan sonra yapılacak iade
taleplerinde, iade hakkı doğuran işlemin ait olduğu dönemden iadenin talep edildiği döneme
kadar aradaki dönemlere ilişkin olarak indirilecek KDV listesi, indirimli orana tabi işlemlere
ait satış faturaları veya bu faturaların dökümünü gösteren liste ile yüklenilen KDV listesi ve
tablosu,
- Kollektif şirketler ile adi ortaklıklar adına ortaya çıkan KDV iade alacaklarının
ortakların borçlarına yönelik mahsup taleplerinde mahsup talep dilekçesine, yukarıda sayılan
belgelerin yanı sıra, diğer ortakların mahsup yapılmasına izin verdiğini gösteren noter
tarafından onaylanmış bir belge de eklenecektir.
- Mükellefin kendi elektrik ve doğalgaz borçlarına mahsup talep etmesi
halinde;
1) İndirimli orana tabi işlemlerden doğan iade alacaklarını mükellefin kendi
doğalgaz ve/veya elektrik borçlarına mahsup suretiyle ödemek istediklerini belirttikleri
dilekçe, (Mahsup dilekçesinde doğalgaz/elektrik dağıtıcısı kuruluşun banka hesap numarası
da belirtilecektir.)
2) Satıcı kuruluşlar tarafından talep eden mükelleflere verilen; %51 veya daha fazla
hisselerinin kamuya ait olduklarını da belirtmek suretiyle fatura bedellerinin yatırılacağı
banka hesap numarasını gösteren yazının ibrazı, (Bir defaya mahsus olmak üzere.)
3) Doğalgaz/elektrik faturasının iadeyi talep eden firma yetkililerince aslına
uygunluğu kaşe ve imza tatbik edilmek suretiyle onaylanmış fotokopisi, (Bu faturada yer
alacak ceza, faiz ve benzeri unsurlar da mahsuba esas tutara dâhil olacaktır.)
4) Mahsup talebi için fatura örneğinin ibrazı zorunludur.
112
- İhracatı gerçekleştiren mükelleften, 99 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (4)
numaralı bölümüne göre alınacak yazı,
- Yılın başından cari döneme kadar aylar itibarıyla ve kümülatif sütunlara da yer
verilmek suretiyle, incelemesiz/teminatsız mahsup kapsamına giren teslim bedelleri, bunlar
dışındaki indirimli orana tabi diğer işlem bedelleri (birden fazla işlem varsa toplamları
alınarak tek tutar olarak ifade edilecektir) ve her ikisinin toplamını gösteren bir tablo.
1.3.2. Rakamsal Hadler
Tutarın 4.000 TL'yi aşmaması halinde mahsup talepleri, ilgili belgelerin
tamamlanması şartıyla incelemesiz ve teminatsız yerine getirilecektir.
a) İade tutarının 4.000 TL'yi aşması ve teminat gösterilmesi halinde
1) İncelemesiz/teminatsız mahsup talepleri, ihracatın gerçekleşmesi beklenilmeden
yukarıdaki bahsedilen “ibrazı zorunlu belgelerin” tamamlanıp teminatın gösterildiği tarihte
geçerlilik kazanacak, alınan teminat ihracatın gerçekleşip gerekli belgelerin ibrazı üzerine
iade edilecektir.
2) İncelemesiz/teminatsız mahsuba konu işlemler dışındaki mahsuben iade talepleri
yukarıdaki bahsedilen “ibrazı zorunlu belgelerin” tamamlanıp teminat gösterildiği tarihte
geçerlilik kazanacak, teminat, VİR ya da YMM Raporunun ibrazı üzerine iade edilecektir.
b) İade tutarının 4.000 TL’yi aşması ve teminat gösterilmemesi halinde
1) İndirimli orana tabi malların ihraç amaçlı teslimlerinden kaynaklanan kısımla
ilgili mahsuben iade talebi, VİR ve teminat aranmaksızın ihracatın gerçekleşip ilgili belgelerin
tamamlandığı tarih itibarıyla,
2) Diğer kısma ilişkin mahsup talepleri ise mahsuben iadenin VİR’e göre
sonuçlandırılması durumunda iade talep dilekçesinin verildiği tarih itibarıyla, YMM Raporu
ile talep edilmesi halinde ise YMM Raporunun ibraz edildiği tarih itibarıyla, geçerlilik
kazanacaktır.
İndirimli orana tabi malların oldukları gibi ihraç edilmeleri şartıyla;
1) Dış ticaret sermaye şirketlerine,
2) Sektörel dış ticaret şirketlerine,
3) Yarıdan fazla hissesine sahip oldukları şirketlere,
4) Kendi hisselerinin yarısından fazlasına sahip olan şirketlere,
tesliminden doğan yılı içindeki mahsup talepleri, miktarına bakılmaksızın VİR,
YMM raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilecektir.
c) İncelemesiz/teminatsız mahsuben iade uygulaması
1) KDV Kanunu’na göre tecil-terkin uygulanan ihraç kaydıyla teslimler bu
düzenleme dışındadır. Bu düzenleme, yukarıda belirtilen mükelleflere KDV uygulanarak
yapılan indirimli orana tabi teslimlerden doğan yılı içindeki mahsup taleplerine ilişkindir.
113
2) Uygulamadan faydalanılabilmesi için malların oldukları gibi ihraç edilmeleri
zorunludur. Bir başka deyişle satışı yapılan indirimli orana tabi malın, ihraç edilen nihai ürün
olması gerekmektedir.
3) İncelemesiz/teminatsız mahsup uygulaması, indirimli orana tabi işlemlerden,
yukarıda kapsamı belirtilen teslimlere isabet eden kısım için geçerlidir.
4) İade hakkı önceki bölümlerde de belirtildiği üzere Bakanlar Kurulunca belirlenen
alt sınırın aşıldığı dönemde doğmakta, bu dönemde alt sınırı aşan kısmın mahsuben iadesi
talep edilebilmektedir.
5) Yılın başından sınırın aşıldığı döneme kadar (bu dönem dahil) yapılan ve
incelemesiz/teminatsız iade kapsamına giren teslim bedelleri toplamı, aynı dönemdeki
indirimli orana tabi bütün işlem bedelleri toplamına oranlanacak, bu oran sınırı aşan iade
tutarına uygulanarak incelemesiz/teminatsız mahsup edilebilecek tutar hesaplanacaktır.
6) Alt sınırın aşıldığı dönemden sonra ise sadece o dönemdeki işlemler için aynı
oranlama yapılarak incelemesiz/teminatsız mahsup tutarı hesaplanacaktır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 784.000 TL’ye
kadar. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)
1.4. Fason Tekstil ve Konfeksiyon İşlerinde İade Uygulaması
1.4.1. Yılı İçerisinde Mahsuben İade Talepleri
- 2.000 TL’yi aşmayan mahsup talepleri VİR, YMM Raporu ve teminat
aranmaksızın,
- 2.000 TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise teminat ve/veya VİR
sonucuna göre yerine getirilecektir.
1.4.2. İzleyen Yıl İçerisinde Nakden İade Talepleri
- Nakden iade talepleri münhasıran teminat ve/veya VİR ile yerine getirilecektir.
- Mükelleflerin, KDV iade alacağının tamamı için 6183 sayılı Kanun’un 10’uncu
maddesinde sayılan cinsten teminat göstermeleri halinde iade talebi, önceki bölümlerde
belirtilen belgelerin ibraz edilmiş olması şartıyla teminatın gösterildiği tarih itibarıyla
geçerlilik kazanacak, teminat VİR sonucuna göre çözülecektir.
- VİR sonucuna göre yapılacak iadelerde, mahsuben iade talepleri mahsup talep
dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla, nakden iade talepleri ise VİR’in vergi
dairesine intikal ettiği tarih itibarıyla geçerlilik kazanacaktır.
2. İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Kaynaklanan İade Taleplerinde Ciro Primi
ve Benzerleri Nedeniyle Yüklenilen Vergilerin İade Hesabına Dahil Edilip
Edilemeyeceği
KDV Kanunu’nun 29/2’nci maddesinde, indirimli orana tabi işlemlerle ilgili olup
teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar
Kurulunca belirlenen sının aşan verginin, maddede yazılı borçlara yılı içinde mahsuben, yılı
114
içinde mahsuben iade edilemeyen verginin ise izleyen yıl içerisinde, mükellefin talep etmesi
kaydıyla nakden veya mahsuben iade edileceği hüküm altına alınmıştır.
İndirimli orana tabi işlemlerle ilgili ayrıntılı açıklamalara 74, 76, 82, 85, 98, 99, 101,
105, 106, 107, 111 ve 119 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri’nde, ciro primi ile ilgili
açıklamalara ise 116 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (6) bölümünde yer verilmiştir.
Anılan Kanun hükmü ve söz konusu Genel Tebliğler’de yapılan açıklamalar
uyarınca; mahiyeti her ne olursa olsun, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönemde
indirim yoluyla giderilmesi mümkün olmayan giderler iade hesabına dahil edilebilecektir.
KDV Kanunu’nun 24/c maddesine göre, matraha dahil bulunan ancak indirimli orana
tabi işlemin gerçekleştiği vergilendirme döneminden sonra meydana gelen ve satıcıya fatura
edilen giderler nedeniyle yüklenilen vergiler indirim konusu yapılmakla birlikte, indirimli
orana tabi işlemin gerçekleşmesinden sonra ortaya çıktığından iade hesabına dahil
edilmeyecektir.
İndirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönemden önce yapılmakla birlikte,
faturanın işlem gerçekleştikten sonra düzenlenmesi veya zamanında düzenlenen faturanın geç
temin edilmesi halinde, bu faturalarda yer alan KDV tutarları işlemle ilgili olmak kaydıyla
iade hesabına dahil edilebilecektir. Bu durumun iade için düzenlenecek YMM Raporunda
gerekçeleriyle birlikte açıklanması gerekmektedir.
Buna göre, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönemde indirim yoluyla
giderilmesi mümkün olmayan aktivite primi, CRM primi, enerji primi, lojistik primi, raf katkı
payı, sinerji primi, reklam primi, vade farkı, katılım payı, katkı payı, temdit (borç ertelemeden
doğan vade farkı), garanti gideri ve benzer adlar altında yer alan primler nedeniyle yüklenilen
vergiler iade hesabına dahil edilebilecektir.
Ancak, mahiyeti her ne olursa olsun, indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği
vergilendirme döneminden sonra ortaya çıkan giderler nedeniyle yüklenilen vergilerin, iade
hesabına dahil edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Öte yandan, yapılan bu açıklama indirimli orana tabi teslimler ile ilgili olup diğer
istisna teslimleri kapsamamaktadır.
3. İthal Edilen ve Gümrükte Vergisi Yüksek Hesaplanan ve İndirimle
Giderilemeyen KDV’nin İade Edilip Edilmeyeceği
KDV Kanunu’nun 21/a maddesinde, ithal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas
olan kıymeti, gümrük vergisisin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük
vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil CIF değeri, bunun belli
olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri, ithalatta matrahı oluşturduğu,
29/1’inci maddesinde, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan
KDV’den faaliyetlerine ilişkin olarak ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödedikleri
KDV’yi indirebilecekleri,
29/2’nci maddesinde ise bir vergilendirme döneminde indirilecek KDV toplamının,
mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan KDV toplamından fazla olduğu
115
takdirde, aradaki farkın sonraki dönemlere devronulacağı ve iade edilmeyeceği, ancak 28’inci
madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili
olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı
Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sınırı aşan verginin yılı içinde mahsuben, yıl geçtikten
sonra nakden iade edileceği,
hükme bağlanmıştır.
İndirimli orana tabi işlemlerle ilgili olarak yüklenilen vergilerin indirim yoluyla
giderilememesi durumunda iade prosedürünün nasıl işleyeceğine yönelik olarak 99 (1.7
bölümü) ve 119 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri’nde ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
119 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “2. İade Tutarının Hesaplanması” başlıklı
bölümünde belirtildiği şekilde;
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan iade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin
bünyesine doğrudan giren harcamalar nedeniyle yüklenilen vergiler dikkate alınacak, daha
sonra ilgili dönem genel yönetim giderleri için yüklenilen vergilerden pay verilecektir. Bu
şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir vergi tutarının altında kalması halinde, en
fazla aradaki farka isabet eden tutar kadar ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen vergilerden iade
hesabına pay verilebilecektir.
İndirimli orana tabi olmayan teslim ve hizmetler ile indirimli orana tabi işlemlerle
ilgisi bulunmayan giderler dolayısıyla yüklenilen vergiler iade hesabına dahil edilmeyecektir.
Buna göre, indirimli orana tabi teslim veya hizmetle ilgili olarak yüklenilen vergi ile
söz konusu işlemler üzerinden hesaplanan vergi arasındaki farkın, %1 oranına tabi işlemler
için işlem bedelinin %17’sini, %8’e tabi işlemler için ise işlem bedelinin %10’unu aşan kısmı,
iade hesabına dahil edilmeyecektir. Azami iade tutarının belirlenmesinde iade talebinde
bulunulan döneme kadar yapılan toplam işlem bedeli dikkate alınacak, ay içi hesaplamalarda
azami iade edilebilir tutarın aşılması bu durumu değiştirmeyecektir.
Ancak işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalara ilişkin olarak yüklenilen
verginin, azami iade tutarını aşması halinde, mükellefin iade talebi, aşan kısım için
münhasıran VİR sonucuna göre yerine getirilecektir.
Dolayısıyla, yerli üreticilerin ithalatın etkilerinden korumak amacı taşıyan “İthalat
Gözetim Uygulaması” kapsamında ithal edilen indirimli orana tabi malların ithali sırasında
ağırlık birimi esas alınmak üzere birim CIF kıymet üzerinden ödenen KDV tutarı da bu
hesaplamada dikkate alınacak, ancak iade edilecek tutar yukarıda belirtildiği şekilde
hesaplanan tutarı aşması halinde aşan kısım VİR’e göre sonuçlandırılacaktır.
4. İndirimli Oranda Vergiye Tabi Malların İadesi
İndirimli oranda vergiye tabi işlemlerden doğan iade uygulamasına ilişkin usul ve
esaslar 99 (1.7 bölümü), 119 ve 120 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri ile 60 ve 64 No’lu
KDV Sirkülerleri’nde belirlenmiştir.
İndirimli oranda vergiye tabi malların alıcıları tarafından satıcı firmaya iade edilmesi
halinde, alıcı firmaların iade edilen mallarla ilgili satıcı firma adına fatura düzenlemesi ve bu
116
faturada satılan malın ait olduğu oranda KDV hesaplaması gerekir. Ancak, satılan malların
geri iadesi işleminin satışın yapıldığı vergilendirme döneminde yapılması halinde, faturanın
iptal edilmesi suretiyle de işlemin düzeltmesi mümkün bulunmaktadır. Her iki halde de satışı
yapıldıktan sonra geri iade edilen malların tekrar satılması durumunda fatura düzenlenmesi ve
malın ait olduğu oranda KDV hesaplanarak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilip
ödenmesi gerekir.
Buna göre;
i) İndirimli oranda vergiye tabi teslimlerle ilgili olarak iadesi talep edilen vergi henüz
nakden veya mahsuben iade edilmemiş, satılan malların geri iadesi işleminin de mahsuben
iadenin talep edildiği vergilendirme döneminde yapılmış olması halinde, indirimli oranda
vergiye tabi teslim gerçekleşmemiş kabul edilecek ve iade işlemi sonuçlandırılmayacaktır.
Diğer taraftan, indirimli orana tabi işlemlerin bünyesine giren vergilerin hesabına,
genel imal ve idare giderleri ile ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen vergiler de dahil
edilebileceğinden, alıcısı tarafından ödevli kuruma iade edilen mallara (özellikle gazete ve
dergilere) isabet eden tutarların yüklenilen ve iade edilecek KDV’den çıkarılmasına ilişkin
hesaplamalarda, genel imal ve idare giderleri ile ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen vergilerden
iade edilen bu mallara isabet eden tutarların da dikkate alınması gerekmektedir.
Ancak, indirimli oranda vergiye tabi malın, bu mala ilişkin verginin nakden veya
mahsuben iadesinden sonra geri iade edilmesi halinde, geri iade edilen mal için iade faturası
düzenlenmesi ve malın ait olduğu oranda vergi hesaplanması gerekmektedir.
Bu durumda, satıcıya iade edilen vergi, alıcı tarafından malların geri iade edildiği
dönemde hesaplanan vergi olarak beyan edileceğinden, iade tutarında bir değişikliğe
sebebiyet vermeyecek olup iade edilen tutarla ilgili düzeltme işlemi yapılmasına da gerek
bulunmamaktadır.
ii) İndirimli oranda vergiye tabi olup alıcısı tarafından iade edilen gazete ve dergi
gibi malların hurda kağıt olarak satıcı firma tarafından teslimi halinde, yapılan işlem KDV
Kanunu’nun 17/4-g maddesi kapsamında KDV’den istisna olduğundan, aynı Kanun’un 30/a
maddesi gereğince, bu hurda kağıtlarla ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve
hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan KDV’nin, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan
KDV’den indirilmesi mümkün olmadığı gibi, iade konusu da edilemeyecektir. Bu nedenle,
hurda kağıt teslimlerinin yapıldığı dönemlerde, bu mallarla ilgili yüklenilen ya da bu malların
maliyetleri içerisinde yer alan KDV’lerin, indirilecek KDV hesaplarından çıkarılarak, ilgili
döneme ilişkin 1 No’lu KDV beyannamesinin “(30) İLAVE EDİLECEK KDV” satırına dahil
edilmesi, aynı zamanda da ilgili takvim yılı kurum kazancının tespitinde işin mahiyetine göre
gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Öte yandan, indirimli oranda vergiye tabi teslimlerle ilgili olarak yıllık indirimli
oranda nakden/mahsuben iade taleplerinde mükellefin satışlardan iadelerinin olup
olmadığının ödevlinin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan gelir tablosu
(kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği dönemden önce iade talep etmesi halinde geçici
vergi beyannameleri eki gelir tablosu) hesaplarından kontrol edilerek, satıştan iadeler olması
durumunda, söz konusu satış iadelerine ilişkin yüklenim konusu yapılan KDV’nin bulunup
bulunmadığı konusunda haksız KDV iadelerinin önüne geçme amacıyla vergi dairesince
gerekli görülen hallerde;
117
- YMM Raporu ile yapılan iade taleplerinde, ilgili YMM’den,
- Teminatlı iadeler ile mahsuben iade taleplerinde ise ödevliden,
izah istenilmesi ve eksikliklerin tamamlattırılmasını müteakip gerekli işlemlerin
yapılması gerekeceği tabiidir.
5. İndirimli Orana Tabi Malların İhraç Kayıtlı Teslimlerinden Kaynaklanan
Yüklenim Farkının İadesi
İndirimli orana tabi işlemler kapsamında yapılacak iadelere ilişkin usul ve esaslar
23/06/2012 tarih ve 28332 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 119 Seri No’lu Katma Değer
Vergisi (KDV) Genel Tebliği’nde belirlenmiştir.
Anılan Tebliğ’in “6.2. İndirimli Orana Tabi Malların İhraç Kaydıyla Teslimi”
bölümünde indirimli orana tabi olup ihraç kaydıyla teslim edilen malların ihracı üzerine ihraç
kaydıyla teslim faturasında hesaplanan ancak tahsil edilmeyen ve tecil de edilemeyen KDV
tutarını aşan yüklenimlerin de KDV Kanunu’nun 29’uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre
mükellefe iade edilebileceği,
İndirimli orana tabi işlemlerin ihraç kaydıyla tesliminde yüklenilen vergi farkının
iadesinin ihracatın gerçekleştiği dönem beyannamesinde "İstisnalar ve Diğer İade Hakkı
Doğuran İşlemler" kulakçığının "Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler" tablosunun 405 kodlu
satırına, ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı dönem beyannamesinin ihraç kaydıyla teslimler
tablosundaki hesaplanan KDV, yüklenilen KDV farkı yazılmak suretiyle talep edilebileceği,
belirtilmiştir.
1) İhraç Kayıtlı Teslim Edilen Malların İhracatının Aynı Yıl İçerisinde
Yapılması Durumunda:
119 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (2.1) bölümünde, iade talebinin, ilgili
vergilendirme dönemleri itibarıyla indirimli orana tabi tüm işlemleri kapsaması gerektiği,
işlemlerin ayrıştırılıp sadece bir kısmına yönelik hesaplama yapılması ve bu şekilde iade talep
edilmesinin mümkün olmadığı; (2.2) bölümünde, izleyen yıl içerisinde nakden veya
mahsuben iadesi talep edilecek tutarın, bir önceki takvim yılının bütün vergilendirme
dönemleri için bu Tebliğ’in (2.1.) bölümündeki açıklamalara göre hesaplanacağı ifade
edilmiştir.
Diğer taraftan, Tebliğ’in (6.2) bölümünde, ihraç kayıtlı teslimin indirimli orana tabi
bir teslim olması durumunda, hesaplanan KDV tutarını aşan yüklenimlerin de Kanun’un
29’uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre mükellefe iade edilebileceği; aynı bölümde yer alan
Örnek 6’da da, 150 TL’lik KDV farkı iadesinin, indirimli orana tabi işlemlerden kaynaklanan
iade esaslarına göre talep edileceği belirtilmiştir.
Bu açıklamalar çerçevesinde, iade talebinin, ilgili vergilendirme döneminde
gerçekleşen indirimli orana tabi tüm işlemleri kapsaması gerektiğinden, ihraç kayıtlı
teslimler nedeniyle yüklenilen vergi farkı iadesinin gerek yılı içinde mahsuben gerekse
izleyen yıl nakden/mahsuben talep edilmesi halinde diğer indirimli orana tabi teslimlerin
de iade hesabına dâhil edilmesi zorunludur.
118
Diğer taraftan, indirimli orana tabi teslimler nedeniyle “Hesaplama Tablosu”
hazırlanırken indirimli orana tabi ihraç kayıtlı teslimler, ancak bu teslimler nedeniyle
hesaplanan KDV’nin “Yüklenilen KDV”den küçük olması durumunda iade hesabına dahil
edilecek olup yüklenim farkının ortaya çıkmadığı dönemlerde hesaplama tablosunda
gösterilmeyecektir.
Örnek: İmalatçı (A), 2012/Kasım döneminde ihracatçı (X)’e 1000 adet gömleği
ihraç kayıtlı olarak teslim etmiş olup bu ürünlerin üretimi dolayısıyla yüklenmiş olduğu KDV,
ihraç kayıtlı teslim bedeli üzerinden hesaplanan KDV’yi aşmaktadır. İhraç kayıtlı olarak
teslim edilen bu ürünlerin 400 adedinin ihracı 2012/Aralık döneminde, 500 adedinin ihracı ise
2013/Şubat döneminde gerçekleşmiştir. Varış ülkesindeki siyasi istikrarsızlık nedeniyle kalan
100 adet gömleğin ihracatı 3 aylık süre içerisinde gerçekleştirilememiş ve talebi üzerine
ihracatçıya 3 ay ek süre verilmiştir. Ancak istikrarsızlık devam ettiğinden ihracat 3 aylık ek
sürede de gerçekleşememiştir.
İmalatçı (A)’nın 2012/Aralık döneminde yurt içi gömlek satışları da mevcuttur.
Bu durumda İmalatçı (A), ihracatı 2012/Aralık döneminde yapılan 400 adet gömleğe
ilişkin yüklenim farkının iadesini aynı dönemde mahsuben talep edebilir. Ancak 2012/Aralık
döneminde mahsuben iadesi talep edilecek KDV tutarı hesaplanırken ihraç kayıtlı teslimlerin
yanı sıra aynı dönemde gerçekleşen yurt içi teslimlerin de hesaplama tablosuna dahil edilmesi
zorunludur.
2) İhraç Kayıtlı Teslim Edilen Malların İhracının İzleyen Yıla Sarkması
Halinde:
a. Tebliğ’in (6.2) bölümünde, “Tecil Edilebilir KDV”, “İhracatın Gerçekleştiği
Dönemde İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV” ve “İndirimli Orana Tabi Malların İhraç
Kaydıyla Teslimlerinde İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Yüklenilen KDV
Farkı” satırlarının e-beyanname programı tarafından hesaplanacağı; indirimli orana tabi
işlemlerin ihraç kaydıyla tesliminde yüklenilen vergi farkının iadesinin, ihracatın gerçekleştiği
dönem beyannamesinde “İstisnalar ve Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının
“Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” tablosunun 405 kodlu satırına, ihraç kaydıyla teslimin
yapıldığı dönem beyannamesinin ihraç kaydıyla teslimler tablosundaki hesaplanan KDV,
yüklenilen KDV farkı yazılmak suretiyle talep edileceği belirtilmiştir.
Dolayısıyla, indirimli orana tabi malların ihraç kayıtlı tesliminde, ihracatın izleyen
yıla sarkması halinde vergi farkının mahsuben iadesi, en erken, ihraç kayıtlı teslimin
gerçekleştiği dönem beyannamesi ile değil, ihracatın gerçekleştiği dönem beyannamesi ile
talep edilebilecektir.
Örnek: Yukarıda verilen örnekteki İmalatçı (A), 2013/Şubat döneminde ihracı
gerçekleşen 500 adet gömleğe ilişkin yüklenim farkının mahsuben iadesini en erken -ihraç
kayıtlı teslimin yapıldığı 2012/Kasım döneminde değil- ihracatın gerçekleştiği 2013/Şubat
döneminde talep edebilecektir.
b. İhracatın gerçekleştiği yıl içinde, yüklenilen vergi farkının mahsuben iadesinin
gerçekleşmemesi durumunda, izleyen yıl içinde mahsuben/nakden iade talep edilebilecektir.
İzleyen yıl içinde yapılacak iade taleplerinde ise yüklenim farkı, 119 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği’nin (5) bölümündeki usul ve esaslar çerçevesinde, indirimli orana tabi işlemin
119
gerçekleştiği yılı izleyen yılın Ocak-Kasım beyannamelerinin herhangi birinde 439 kodlu
satırda beyan edilerek işlem yapılacak olup izleyen yılın Aralık dönemi ve müteakip dönem
beyannamelerinde gösterilmek suretiyle talep edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Örnek: Yukarıdaki örnekteki imalatçı (A) Şubat döneminde ihracı gerçekleşen 500
adet gömleğe ilişkin yüklenim farkının iadesini 2013 yılının Şubat ve takip eden
dönemlerinde mahsuben talep etmek yerine, 2014/Ocak-Kasım beyannamelerinin herhangi
birinde göstermek suretiyle mahsuben veya nakden de talep edebilir. Ancak, 2014/Aralık
dönemi ve izleyen dönem beyannamelerinde iade talebinde bulunamayacaktır.
c. 121 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde, Bakanlar Kurulunun, Kanun’un 29’uncu
madde hükmünün uygulanmasına yönelik olarak 2006/10379 sayılı Kararname ile indirimli
vergi oranına tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV
tutarının iade konusu yapılamayacak kısmıyla ilgili sınırın 2013 yılı için 17.000 TL olarak
uygulanacağı açıklanmıştır.
Bu açıklamalara göre, indirimli orana tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim
yoluyla giderilemeyen KDV tutarının iade konusu yapılamayacak kısmıyla ilgili olarak
Bakanlar Kurulunca belirlenen, indirimli orana tabi işlemlerin gerçekleştiği yıl için geçerli
olan alt sınırın dikkate alınması gerekmekte olup indirimli orana tabi malların ihraç kayıtlı
teslimine ilişkin yüklenilen KDV farkının iadesinin talep edilebilmesi için de ihracat işleminin
gerçekleşmesi gerektiğinden, söz konusu iade tutarının hesaplanmasında, Bakanlar Kurulunun
ihracatın gerçekleştiği yıl için belirlediği alt sınır esas alınacaktır.
Örnek: Yukarıdaki örnekteki imalatçı (A), ihracı 2013/Şubat döneminde gerçekleşen
500 adet gömleğe ilişkin yüklenim farkının iadesini 2014/Ocak-Kasım dönemlerinde
süresinde vereceği beyannamelerle nakden/mahsuben talep edebilecektir. Bu durumda
yüklenim farkının iade konusu yapılamayacak kısmı, Bakanlar Kurulunca ihraç kayıtlı
teslimin gerçekleştiği 2012 veya iadenin talep edileceği 2014 yılı için değil, ihracatın
gerçekleştiği 2013 takvim yılı için belirlediği 17.000 TL’lik alt sınır esas alınarak
belirlenecektir.
3) Söz konusu Tebliğ’in (6.4) bölümünde, iade alacağının ait olduğu aylık dönemde
mahsuben iadesinin talep edilmesinin ihtiyari olduğu; bu sebeple indirimli orana tabi işlemleri
bulunun mükelleflerin hak kazandıkları iade miktarını cari yılın sonraki dönemlerinde
mahsuba konu edebilecekleri gibi, bir sonraki yılda da bu Tebliğ’in (4) numaralı bölümündeki
açıklamalara göre talep etmeleri şartıyla nakden veya mahsuben geri alabilecekleri; süresinde
iade hakkını kullanmayan mükelleflerin, daha sonra düzeltme beyannameleri ile iade
talebinde bulunmalarının mümkün olmadığı ifade edilmiştir.
Buna göre; indirimli orana tabi işlemlerin ihraç kaydıyla tesliminde yüklenilen vergi
farkının iadesi, en erken ihracatın gerçekleştiği dönem beyannamesinde “İstisnalar ve Diğer
İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının “Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” tablosunun
405 kodlu satırına, ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı dönem beyannamesinin ihraç kaydıyla
teslimler tablosundaki hesaplanan KDV, yüklenilen KDV farkı yazılmak suretiyle mahsuben
talep edilebilir. İlgili dönemde ihraç kayıtlı satışlarını beyannamede gösterdiği halde,
ihracatın gerçekleştiği dönem beyannamesinde indirimli orana tabi malların ihraç
kayıtlı tesliminden doğan yüklenilen KDV farkını beyan etmeyen mükellefler ise en geç
ihracatın yapıldığı dönemi izleyen yılın Aralık ayı içinde verebilecekleri Kasım dönemi
beyannamesi ile yıllık olarak (mahsuben/nakden) iade talep edebileceklerdir. Bu
120
sürelerde iade talebinde bulunmayan mükelleflerin, bu sürelerden sonra düzeltme
beyannamesi vererek iade talebinde bulunmaları mümkün bulunmamaktadır.
Örnek: Yukarıdaki örnekte 2012/Aralık döneminde ihraç kayıtlı satışlarını
beyannamede gösteren imalatçı (A)’nın, ihracatı aynı dönemde yapılan 400 adet gömleğe
ilişkin yüklenim farkının iadesini 2012/Aralık beyannamesinin “İstisnalar ve Diğer İade
Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının “Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” tablosunun 405
kodlu satırına yazmak suretiyle talep etmemiş olması iade hakkını ortadan kalkmayacaktır.
İmalatçı (A), söz konusu yüklenim farkının iadesini 2013/Ocak-Kasım beyannameleri ile
nakden veya mahsuben talep edebilecektir. 2013/Ocak-Kasım dönemine ilişkin süresinde
vermiş olduğu beyannameler ile de talep etmemiş olması halinde yılı içerisinde (31 Aralık
2013’e kadar) 2013/Ocak-Kasım dönemlerinden herhangi birine vereceği düzeltme
beyannamesi ile iade talebinde bulunabilir. Ancak İmalatçı (A)’nın 01/01/2014 tarihinden
sonra 2013/Ocak-Kasım dönemlerine düzeltme beyannamesi vererek iade hakkını kullanması
mümkün bulunmamaktadır.
4) İhracatın (ek süre dâhil) süresinde gerçekleşmemesi nedeniyle ihraç kayıtlı
teslimin yurtiçi teslime dönüşmesi halinde, bu teslime ilişkin KDV, ihraç kayıtlı teslimin
yurtiçi teslime dönüştüğü dönemde gerçekleşmiş indirimli orana tabi işlem olarak
değerlendirilecek ve yüklenilen vergiler, bu dönemi içine alan takvim yılında mahsuben ya da
izleyen yıl içerisinde mahsuben/nakden iade olarak talep edilebilecektir.
Örnek: Yukarıdaki örnekte imalatçı (A) tarafından 2012/Kasım döneminde ihraç
kayıtlı teslimi yapılan ancak -verilen ek süre dahil- süresi içerisinde (31 Mayıs 2013’a kadar)
ihracı gerçekleşmeyen 100 adet gömlek için, yurt içi teslime dönüşme tarihi olarak 31 Mayıs
2013 tarihi kabul edilecektir. Bu durumda imalatçı (A), yüklenim farkı nedeniyle 2013’ün
Mayıs ve takip eden dönemlerinde mahsuben, 2014 yılı içerisinde ise mahsuben/nakden iade
talebinde bulunulabilecektir.
Konuyla ilgili çeşitli durumları kapsayan örneğe aşağıda yer verilmiştir.
Örnek:
İmalatçı (A)’nın 2013 Ocak-Nisan 2013 dönemlerinde gerçekleştirdiği işlemler
aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tutar(TL)
OCAK ŞUBAT
İndirimli orana tabi teslimler (ihraç kayıtlı teslimler hariç)
Bedel (KDV hariç)
300.000
0
Hesaplanan KDV
24.000
0
Yüklenilen KDV
50.000
0
İndirimli orana tabi (İOT) ihraç kayıtlı teslimler (İKT)
Dönem içerisinde yapılan İKT bedeli (KDV hariç)
5.000 100.000
Dönem içerisinde yapılan İKT' den doğan yüklenilen KDV farkı
200
4.000
İhracatı dönem içerisinde gerçekleşen İKT'lerin (KDV hariç) bedeli 100.0001 20.0002
İhracatı dönem içerisinde gerçekleşen İOT İKT için hesaplanan
KDV
8.000
1.600
İhracatı dönem içerisinde gerçekleşen İOT İKT için yüklenilen KDV
10.000
2.000
İhracatı dönem içerisinde gerçekleşen İOT İKT için yüklenilen KDV
farkı
2.000
400
Sonraki döneme devreden KDV
200.000 220.000
MART
NİSAN
100.000
8.000
13.000
500.000
40.000
100.000
40.000
1.600
5.0003
30.000
1.100
100.0004
400
600
8.000
12.000
200
0
4.000
100.000
121
1) 100.000-TL’lik ihracatın 60.000 TL’si 2012/Kasım, 40.000 TL’si ise 2012/Aralık
dönemlerinde yapılan ihraç kayıtlı teslimlerle,
2) 20.000-TL’lik ihracat 2012/Aralık döneminde yapılan ihraç kayıtlı teslimlerle,
3) 5.000-TL’lik ihracat 2013/Ocak döneminde yapılan ihraç kayıtlı teslimlerle,
4) 100.000-TL’lik ihracat 2013/Şubat döneminde yapılan ihraç kayıtlı teslimlerle
ilgili olup ilgili dönem beyannamelerinde ‘Tecil Edilebilir KDV’, ‘İhracatın
Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV’ ve ‘İndirimli Orana Tabi
Malların İhraç Kaydıyla Teslimlerinde İhracatın Gerçekleştiği Dönemde İade Edilecek
Yüklenilen KDV Farkı’ satırları e-beyanname programı tarafından hesaplanmıştır.
Mükellef ihracatın gerçekleştiği dönemler için verilen KDV beyannamesinin 405
kodlu satırında gösterdiği ihraç kayıtlı teslimlere isabet eden ‘Yüklenilen KDV Farkı’nın
iadesini ilgili dönemde gerçekleşen indirimli orana tabi yurtiçi teslimler nedeniyle yüklenilen
ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV ile birlikte talep edebilecektir.
Yukarıda yer verilen bilgiler doğrultusunda mükellefin her ay yapacağı mahsuben
iade taleplerinin yerine getirileceği varsayımıyla aylar itibarıyla talep edebileceği mahsuben
iade tutarlarının hesaplanmasına ilişkin tablo aşağıdaki gibi olacaktır:
İndirimli orana tabi işlem
Dönem
Bedel*
1
2
Fark
(4-3)
Önceki
dönem
sonu iade
edilebilir
KDV
tutarı
Toplam
(5+6)
Devreden
KDV
5
6
7
8
Hesaplanan Yüklenilen
KDV**
KDV***
3
4
Cari
dönem
Mahsup
sonu iade
edilecek
edilebilir
KDV
KDV
tutarı
9
10
OCAK
400.000
32.000
60.000
28.000
0
28.000
200.000
28.000
11.000
ŞUBAT
20.000
1.600
2.000
400
28.000
28.400
220.000
28.400
400
MART
105.000
8.400
13.600
5.200
28.400
33.600
0
0
0
NİSAN
600.000
48.000
112.000
64.000
0
64.000
100.000
64.000
35.600
* (2) No’lu sütuna ihracatı bu dönem gerçekleşen ihraç kayıtlı teslim bedelleri dahil edilmiş,
ancak bu dönem gerçekleşen ihraç kayıtlı teslimlerden ihracı sonraki dönemlere sarkanlar
dahil edilmemiştir.
** (3) No’lu sütuna ihracatı bu dönem gerçekleşen ihraç kayıtlı teslim bedelleri üzerinden
hesaplanan KDV dahil edilmiş, ancak bu dönem gerçekleşen ihraç kayıtlı teslimlerden ihracı
sonraki dönemlere sarkanlar üzerinden hesaplanan KDV dahil edilmemiştir.
*** (4) No’lu sütuna ihracatı bu dönem gerçekleşen ihraç kaydıyla teslimler için yüklenilen
KDV dahil edilmiş, ancak bu dönem gerçekleşen ihraç kayıtlı teslimlerden ihracı sonraki
dönemlere sarkanlar için yüklenilen KDV dahil edilmemiştir.
Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere Nisan ayına ilişkin ‘Cari dönem sonu iade
edilebilir KDV tutarı’ (64.000 TL), kümülatif iade edilebilir KDV tutarı olup bu tutardan
2013 yılı için belirlenen iade alt sınırı (17.000 TL) ve önceki aylarda mahsuben iadesi
gerçekleşen tutarlar düşülmek suretiyle Nisan sonu itibarıyla mahsuben iadesi yapılacak tutar
[64.000-(17.000+11.400)]=35.600-TL olarak hesaplanmıştır.
122
6. İndirimli Orana Tabi İşlemlerde Yıl İçinde Mahsuben İade Talebi
119 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde mükellefin hangi borçlarına mahsup
edilebileceği, iade alacağının doğduğu dönemde, alacağın tamamının mahsup olarak
kullanılamaması halinde kullanılamayan tutarın gelecek dönemlerdeki mahsup taleplerinde
dikkate alınıp alınamayacağı belirtilmiştir.
2012 yılı indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacaklarının en geç
Aralık dönemi beyannamesi ile tahakkuk eden, 2013 Ocak vadeli borçlara mahsubu mümkün
olduğundan ay bütünlüğü de göz önüne alınarak 31 Ocak tarihli borçlara mahsubu mümkün
bulunmaktadır.
7. İnşaat Taahhüt İşlerinde İndirim ve İadenin Konutların Teslimi ile mi Yoksa
Kesin ya da Geçici Kabul ile mi Gerçekleştirilebileceği
KDV Kanunu’nun 28’inci maddesinin Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye
dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki (I) sayılı listenin
13’üncü sırası uyarınca “belediyelere yapılan sadece net alanı 150 m2 ye kadar konutlara
ilişkin inşaat taahhüt işleri”ne %1 oranında KDV uygulanmaktadır.
İndirimli orana tabi işlemlerde iade hakkı, işlemin gerçekleşmesi ile doğmaktadır.
Yıllara sari işlerde iş tamamlanmadan hak ediş düzenlenmesi ve %1 KDV tahsil edilmesi
halinde işlemin hak ediş kapsamına giren kısmı ile sınırlı olmak üzere iade hakkı ortaya
çıkmaktadır.
Bu nedenle, işin tamamen bitirilmesi beklenmeden, yıl içindeki hak edişlere bağlı
olarak ve hak ediş kapsamında ifa edilen hizmetin bünyesine giren vergilerle sınırlı olmak
üzere, KDV Kanunu’nun 29/2’nci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığına verilen yetkiye
dayanılarak yayımlanan muhtelif KDV Genel Tebliğlerindeki açıklamalar çerçevesinde iade
talep edilmesi mümkün bulunmaktadır.
8. Devralınan Adi Ortaklığa Ait İade Edilecek KDV’nin Devralan Şirkete İadesi
KDV Kanunu’nun 17/4-c maddesinde, GVK’nın 81’inci maddesinde belirtilen
işlemlerle KVK’ya göre yapılan devir ve bölünme işlemlerinin KDV’den müstesna olduğu
hükme bağlanmış ve bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından KDV
Kanunu’nun 30’uncu maddesinin (a) bendi hükmünün uygulanmayacağı, işlem sonunda
faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen
vergilerin, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen
kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak
şekilde indirim konusu yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, örneğin (X) firmasının 2009 yılı indirimli orana tabi teslimleri nedeniyle
2010 yılında düzenlenecek olan YMM Raporunda, 30/09/2009 tarihinde devralınan adi
ortaklığın devir tarihine kadar gerçekleştirdiği indirimli orana tabi teslimleri ile bu teslimler
nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV’nin, herhangi bir mükerrerliğe
yol açmayacak şekilde iade edilecek KDV hesabına dahil edilerek yukarıda belirtilen mevzuat
çerçevesinde iadesinin talep edilmesi mümkün bulunmaktadır.
123
9. İndirimli Orana Tabi Teslimleri Bulunanların Mükellefiyetlerinin Sona
Ermesi
KDV Kanunu’nun;
KDV Kanunu’nun 58’inci maddesinde, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanan KDV ile mükellefçe indirilebilecek KDV’nin gelir ve kurumlar vergisi
matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilemeyeceği hükmü yer almaktadır.
İşi bırakan mükelleflerce işin bırakıldığı dönemi izleyen dönemlerde beyanname
verme imkânları olmayacağından, yüklendikleri vergileri bir daha indirim yoluyla telafi
etmeleri mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, işi bırakma nedeniyle yüklenilip de indirimle
giderilemeyen KDV’nin, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde işin mahiyetine
göre gider veya maliyet unsuru ya da kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması
mümkün bulunmaktadır.
Devreden KDV tutarlarının vergiye tabi işlemlerde bulunulan dönemde yüklenilmesi
ve mükellefiyetin sonlanması nedeniyle indirim konusu yapılamayacak olması durumunda
gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde işin mahiyetine göre gider veya maliyet
unsuru ya da kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.
10. İndirimli Orana Tabi Teslimlerden Doğan İade Taleplerinde Promosyon ve
Numunenin İndirim ve Yüklenime Konu Edilmesi
24, 26 ve 39 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri’nde belirtildiği üzere iade kapsamına
mal ve hizmet alışları yanında ATİK’ler ve genel giderler için ödenen KDV dahildir.
50 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “A- Promosyon Ürünleri Numune Ve
Eşantiyonların Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu” başlıklı bölümünde;
“1- PROMOSYON ÜRÜNLERİ
Ticari hayatta, ticareti yapılan mallara olan talebin artırılması amacıyla, bir takım
pazarlama teknikleri geliştirilmekte, satışı yapılan malın yanında başka bir malın ayrıca bir
bedel alınmaksızın verilmesi de sıkça karşılaşılan bir pazarlama tekniği olarak ortaya
çıkmaktadır. Bir malın tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya
adına hareket edenlere devri olarak tanımlanan teslim hükümleri çerçevesinde ticari bir
işletmenin yaptığı bedelsiz teslimler de katma değer vergisine konu olmaktadır.
...
- Satışı yapılan mala ait katma değer vergisi oranına eşit veya daha düşük oranda
olması halinde promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinin tamamının indirim
konusu yapılması,
- Satışı yapılan malın tabi olduğu katma değer vergisi oranından yüksek olması
halinde ise promosyon ürünü için yüklenilen katma değer vergisinden, satışı yapılan malın
tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim konusu yapılması, kalan kısmın gelir veya
kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet olarak dikkate alınması, uygun görülmüştür.
124
Her iki durumda da, promosyon ürünü olarak satın alınan, ithal edilen ya da aynı
işletmede imal veya inşa edilen malların; ne kadarının aynı dönemde ayrıca bir bedel tahsil
edilmeksizin verileceği, ne kadarının stoklarda kalacağı bilinemediğinden bu mallara ilişkin
olarak yüklenilen vergi, öncelikle ‘indirilecek katma değer vergisi’ hesabına alınacaktır.
Birinci durumda, promosyon mallarının alımı, imal veya inşası ile her hangi bir bedel
alınmaksızın müşterilere verilmesi işleminin aynı dönemde veya farklı dönemlerde
gerçekleşmesi, bu mallarla ilgili olarak yüklenilip indirim konusu yapılacak katma değer
vergisi açısından bir önem taşımamaktadır.
Promosyon ürününün tabi olduğu katma değer vergisi oranının, satışı yapılan malın
tabi olduğu orandan yüksek olduğu hallerde ise;
- Promosyon olarak verilen malların alımı, imal veya inşası ile ayrıca bir bedel
tahsil edilmeksizin müşterilere verilmesi işleminin aynı dönemde gerçekleşmesi halinde bu
mallarla ilgili olarak yüklenilen ve öncelikle ‘indirilecek katma değer vergisi’ hesabına
alınmış olan katma değer vergisinden, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden
kısım dışındaki tutar, ‘indirilecek katma değer vergisi’ hesabından çıkarılarak gider
hesaplarına intikal ettirilecektir.
- Promosyon, ürününün satın alındığı ya da işletmede imal veya inşa edildiği
dönemde değil de, daha sonraki dönemlerde müşterilere verilmesi halinde ise bu ürünlerle
ilgili olarak malların satın alındığı, imal veya inşa edildiği dönem beyannamesinde
‘indirilecek katma değer vergisi’ olarak beyan edilen tutardan, satışı yapılan malın tabi
olduğu orana isabet eden kısmın düşülmesinden sonra kalan tutar, ürünlerin ayrıca bir bedel
alınmaksızın teslim edildiği dönem beyannamesinin 47’nci satırına dahil edilerek beyan
edilecek ve aynı miktar gider veya maliyet hesaplarına alınacaktır.
...
2. EŞANTİYON VEYA NUMUNE MALLAR VERİLMESİ :
Firmaların belirli zamanlarda, özellikle dini bayramlarda ve yılbaşlarında kendi
tanıtımlarını yapmak amacıyla her hangi bir bedel almaksızın kalem, anahtarlık, ajanda,
takvim ve benzeri eşya dağıtmaları geleneksel hale gelmiştir. Ticari hayatta eşantiyon olarak
adlandırılan bu ürünler, her ne kadar işletmede tüketilmemekte ise de ayni pazarlama gideri
niteliğinde olduğundan, bu ürünlerin müşterilere ayrıca bir bedel alınmaksızın teslimi katma
değer vergisi hesaplanmasını gerektirmemektedir.
Diğer taraftan, firmalar halen satışını yaptıkları veya piyasaya yeni çıkardıkları bir
ürünün tanıtımını sağlamak amacıyla numune mallar üretmekte ve bu malları da ayrıca bir
bedel tahsil etmeksizin vermektedir. Ana malın bütün, özelliklerini taşımakla birlikte, satışa
konu edilemeyecek bir miktarla sınırlı olan ve üzerinde ‘Numunedir, parayla satılmaz, vb.’
ibareleri taşıyan bu mallar da, işletmede tüketilmemekle birlikte ayni pazarlama gideri
özelliğini taşıdığından, bu malların bedel alınmaksızın. teslimi de eşantiyonlarda olduğu gibi
katma değer vergisi hesaplanmasını gerektirmemektedir.
Bu açıklamalar çerçevesinde gerek numune, gerekse eşantiyon adı altında teslim
edilen malların;
- Ticari teamüllere uygun nitelikte ve miktarda olması,
125
- Ayrıca bir satışa konu olmayacak şekilde verilmesi,
halinde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır.
Bu şartlara ilaveten, numune malların firmanın unvanı ve para ile satılmayacağını
belirten bir şerhi taşıması gerekmektedir.
İşletmenin iktisadi faaliyetini yaygınlaştırmaya ve tanıtmaya yönelik olarak verilen
bu mallar için yüklenilen vergiler, genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.”
denilmektedir.
50 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalara göre promosyon ürünleri
için yüklenilen KDV’den, satışı yapılan malın tabi olduğu orana isabet eden kısmın indirim
konusu yapılması, kalan kısmın gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet
olarak dikkate alınması gerekmekte olup eşantiyon ve numune mallar için yüklenilen
KDV’nin böyle bir oranlamaya tabi tutulmaksızın indirime ve yüklenime konu edilmesi
mümkündür.
11. Borç Para Temininde Faiz Faturasında Yer Alan KDV’nin İadesi
KDV Kanunu’nun;
1/1’inci maddesinde; Türkiye’de ticari, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,
10/a maddesinde; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin
yapılması ile vergiyi doğuran olayın meydana geleceği,
24/c maddesinde; vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve
benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin KDV matrahına dahil
olduğu,
29/2’nci maddesinde; indirimli orana tabi işlemlerle ilgili olup, teslim ve hizmetin
gerçekleştiği vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca belirlenen
sınırı aşan verginin, maddede yazılı borçlara yılı içinde mahsuben, yılı içinde mahsuben iade
edilemeyen verginin ise izleyen yıl içerisinde, mükellefin talep etmesi kaydıyla nakden veya
mahsuben iade edileceği,
30/d maddesinde; GVK ve KVK’ya göre kazancın tespitinde indirimi kabul
edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanan KDV’den indirilemeyeceği,
hüküm altına alınmıştır.
Buna göre,
Grup şirketleri veya grup şirketleri dışındaki firmalardan mükelleflerin borç para
temini işlemi, KDV Kanunu’nun 1/1’inci maddesine göre finansman temini hizmeti olarak
değerlendirilmekte ve bu işlemler nedeniyle hesaplanacak faiz tutarları KDV’ye tabi
bulunmaktadır.
126
Mükelleflerin borç para temini işleminin KVK’nın 12’nci maddesi çerçevesinde
örtülü sermaye ve 13’üncü maddesinde sayılan transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç
olarak değerlendirilmesi halinde, kurum kazancının tespitinde bu giderlerin indirimi kabul
edilmediğinden bu giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin, KDV Kanunu’nun 30/d maddesi
uyarınca indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.
İndirimli orana tabi işlemlerle ilgili olan ve indirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği
dönemde indirim yoluyla giderilemeyen KDV iade hesabına dahil edilebilecektir. İndirimli
orana tabi işlemin gerçekleştiği vergilendirme döneminden sonra ortaya çıkan giderler
nedeniyle yüklenilen KDV’nin ise iade hesabına dahil edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
İndirimli orana tabi işlemlerle ilgili temin edilen finansman hizmetine ilişkin
yüklenilen KDV’nin yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde indirim konusu yapılması ve
indirim yoluyla telafi edilemeyen kısmın iade hesabına dahil edilmesi mümkün
bulunmaktadır.
12. İndirimli Oranda Vergiye Tabi Satışlar İçin Örnek Hesaplama Tablosu
İNDİRİMLİ ORANA TABİ İŞLEM
ÖNCEKİ
CARİ
DÖNEM
DÖNEM
MAHSUP
FARK SONU İADE TOPLAM DEVREDEN SONU İADE
DÖNEM
EDİLECEK
HESAPLANAN YÜKLENİLEN
(4-3) EDİLEBİLİR (5+6)
KDV
EDİLEBİLİR
BEDEL
KDV
KDV
KDV
KDV
KDV
TUTARI
TUTARI
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
OCAK
50.000
4.000
6.000 2.000
0
2.000
50.000
2.000
0
ŞUBAT
200.000
16.000
34.000 18.000
2.000
20.000
84.000
20.000
5.700
MART
0
0
0
0
20.000
20.000
90.000
20.000
0
NİSAN
0
0
0
0
20.000
20.000
110.000
20.000
0
MAYIS
20.000
1.600
900
-700
20.000
19.300
112.300
19.300
0
HAZİRAN 100.000
8.000
24.400 16.400
19.300
35.700
125.000
35.700
15.700
TEMMUZ 150.000
12.000
18.000 6.000
35.700
41.700
0
0
0
AĞUSTOS 120.000
9.600
14.600 5.000
0
5.000
0
0
0
EYLÜL
150.000
12.000
20.000 8.000
0
8.000
7.000
7.000
0
EKİM
180.000
14.400
30.000 15.600
7.000
22.600
55.000
22.600
0
KASIM
200.000
16.000
34.000 18.000
22.600
40.600
58.000
40.600
4.000
ARALIK
50.000
4.000
13.400 9.400
40.600
50.000
80.000
50.000
0
YIL İÇERİSİNDE MAHSUBU GERÇEKLEŞMEYEN İADE TUTARI
25400
a) Mükellefin Ocak ayındaki indirimli orana tabi teslimlerine ilişkin KDV hariç bedel 50.000
TL, işlemin bünyesine giren KDV 6.000 TL, bu teslim üzerinden hesaplanan KDV 4.000 TL,
yüklenilen ve hesaplanan tutarlar arasındaki fark 2.000 TL’dir. Bu tutar Ocak dönemi
devreden KDV tutarından küçük olduğundan tamamı “Ocak Sonu Kümülatif İade Edilebilir
KDV” olarak hesaplanmıştır.
b) Şubat ayında yüklenilen ve hesaplanan KDV farkı 18.000 TL’dir. Bu tutarın “Ocak Sonu
Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı ile toplanması ile bulunan 20.000 TL, Şubat sonu
devreden KDV tutarı ile karşılaştırılmış, devreden KDV tutarı yüksek olduğundan 20.000
127
TL’nin tamamı “Şubat Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” olarak hesaplanmıştır. 20.000
TL kümülatif tutardır. Bu tutar, Ocak ve Şubat aylarını kapsayan 2 aylık dönem için
hesaplanan toplam iade edilebilir KDV tutarı olup Bakanlar Kurulunca 2011 yılı için
belirlenen 14.300 TL’yi aştığından mükellefin mahsuben iade hakkı doğmuştur. Bu dönemde
mükellef 14.300 TL’yi aşan kısım olan 5.700 TL’nin mahsuben iadesini talep edip bu tutarı
devreden vergi tutarından çıkarmış ve iadesini talep ettiği tutarın tamamı mükellefin vergi
borçlarına mahsuben iade edilmiştir.
c) Mart ve Nisan vergilendirme dönemlerinde mükellefin indirimli orana tabi işlemleri
bulunmadığı için iade talebinde bulunabilmesi mümkün değildir. Bu tutar, Mart ve Nisan
dönemlerine ait devreden vergi tutarının da altında kaldığından cari dönem sonu iade
edilebilir KDV tutarı olarak “Şubat Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV Tutarı” esas alınarak
“Nisan Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı 20.000 TL olarak tespit edilmiştir.
ç) Mayıs vergilendirme dönemindeki indirimli orana tabi teslimlere ilişkin KDV hariç bedel
20.000 TL, işlemin bünyesine giren KDV 900 TL, bu teslimler üzerinden hesaplanan KDV
1.600 TL, yüklenilen ve hesaplanan tutarlar arasındaki fark eksi 700 TL’dir. Bu tutar “Nisan
Sonu Kümülatif İade edilebilir KDV” tutarı olan 20.000 TL’den düşülmüş ve “Mayıs Sonu
Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı 19.300 TL olarak hesaplanmıştır. Bu dönemde, “Mayıs
Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı, ilgili yıl için belirlenen alt sınır (14.300 TL) ve
Şubat/2011 döneminde mahsuben iadesi gerçekleşen (5.700 TL) tutar toplamını aşmadığı için
mükellefin iade talebinde bulunması söz konusu değildir.
d) Haziran vergilendirme dönemindeki indirimli orana tabi teslimlerine ilişkin KDV hariç
bedel 100.000 TL, işlemin bünyesine giren KDV 24.400 TL, bu teslim üzerinden hesaplanan
KDV 8.000 TL, yüklenilen ve hesaplanan tutarlar arasındaki fark 16.400 TL’dir.
e) Mükellefin Temmuz ve Ağustos vergilendirme dönemlerinde indirimli orana tabi işlemleri
bulunmakla birlikte diğer işlemleri nedeniyle ödenecek vergisi çıktığından bu dönemlere ait
cari dönem sonu iade edilebilir KDV tutarı “0” olarak alınmıştır. Bir başka deyişle, devreden
vergi tutarı dikkate alınmıştır.
f) Eylül vergilendirme döneminde indirimli orana tabi işlemler nedeniyle yüklenilen vergi
tutarı 8.000 TL olarak hesaplanmakla birlikte bu tutar ilgili döneme ait devreden vergi tutarı
olan 7.000 TL’den yüksek olduğundan, cari dönem sonu iade edilebilir KDV tutarı yerine
yine devreden vergi tutarı dikkate alınmış olup “Eylül Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV”
tutarı 7.000 TL olarak hesaplanmıştır.
g) Ekim vergilendirme döneminde indirimli orana tabi teslimlere ilişkin KDV hariç bedel
180.000 TL, işlemin bünyesine giren KDV 30.000 TL, teslimler üzerinden hesaplanan KDV
14.400 TL, yüklenilen ve hesaplanan tutarlar arasındaki fark 15.600 TL’dir. Bu tutar, “Eylül
Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı olan 7.000 TL ile toplanmış ve “Ekim Sonu
Kümülatif İade edilebilir KDV” tutarı 22.600 TL olarak hesaplanmıştır.
ğ) Mükellef, Kasım vergilendirme döneminde KDV hariç 200.000 TL’lik indirimli orana tabi
teslimde bulunmuş olup bu işlemin bünyesine giren KDV 34.000 TL, teslimler üzerinden
hesaplanan KDV 16.000 TL, yüklenilen ve hesaplanan tutarlar arasındaki fark 18.000 TL’dir.
Bu tutar “Ekim Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı olan 22.600 TL ile toplanmış ve
“Kasım Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı 40.600 TL olarak hesaplanmıştır. Bu
tutar, 2011 yılı için belirlenen alt sınır ve önceki dönemlerde mahsuben iadesi gerçekleşen
128
KDV tutarları toplamından büyük olup aradaki farkın iadesinin talep edilmesi mümkündür.
Mükellef de [40.600-(14.300+5.700+15.700)]=4.900 TL’nin mahsuben iadesini talep etmiş,
bu tutarın 4.000 TL’lik kısmının mahsuben iadesi gerçekleşmiştir.
h) Aralık vergilendirme dönemindeki indirimli orana tabi teslimlere ilişkin KDV hariç bedel
50.000 TL, işlemin bünyesine giren KDV 13.400 TL, teslimler üzerinden hesaplanan KDV
4.000 TL, yüklenilen ve hesaplanan tutarlar arasındaki fark 9.400 TL’dir. Bu tutar, “Kasım
Sonu Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı olan 40.600 TL ile toplanmış ve “Aralık Sonu
Kümülatif İade Edilebilir KDV” tutarı 50.000 TL olarak hesaplanmıştır.
Bu tutar aynı zamanda 2011 yılına ait kümülatif iade edilebilir KDV tutarı olup bu tutardan
ilgili yıl için belirlenen alt sınır ve yıl içerisinde mahsuben iadesi gerçekleşen tutarlar
düşülmek suretiyle iade tutarı, [50.000 - (14.300 + 25.400)] = 10.300 TL olarak
hesaplanmıştır. Bu tutar, Ocak/2012 ve Şubat/2012 vergilendirme dönemlerindeki devreden
KDV tutarlarından düşük olduğundan iadesi talep edilen tutarın tamamı, talebi doğrultusunda
mükellefe nakden iade edilecektir.
129
BÖLÜM 5
KDV İADELERİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN HUSUSLAR
1. Gümrük Beyannameli Mal İhracı ile İhraç Kaydıyla Teslimlere İlişkin TecilTerkin ve İade İşlemlerinde Gümrük Beyannamesi İbrazı
Gümrük Yönetmeliği'nin 114'üncü maddesinde yapılan değişiklik uyarınca, Gümrük
Müsteşarlığı tarafından 2011 yılı başından itibaren aşamalı olarak başlatılan ve 01/01/2012
tarihinden itibaren bütün gümrük idarelerinde geçerli olan uygulama ile kağıt ortamında
gümrük beyannamesi düzenlenmesine ve kamu kurumlarının gümrük beyannamesi
örneklerinin kağıt ortamda ve ıslak imzalı ibrazına yönelik taleplerinin karşılanmasına son
verilmiştir.
Buna göre, gümrük beyannamesi ibrazının gerektiği hallerde, gümrük
beyannamesine ilişkin bilgileri ihtiva eden listenin gümrük beyannamesi yerine kabul
edilmesi ve konuyla ilgili tebliğlerde açıklanan şekilde vergi dairelerine ibraz edilen listelerde
yer alan bilgilerin, gümrük beyannamesine ilişkin olarak elektronik ortamda (VEDOP)
erişilen bilgilerle karşılaştırılmak suretiyle teyit edilmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla, 01/01/2012 tarihinden itibaren gerçekleştirilen işlemlerle ilgili olarak,
84 ve 99 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri ile 1 Seri No’lu Serbest Bölgeler Kanunu Genel
Tebliği uygulaması başta olmak ve imalatçı olmayan mükellefler tarafından Dış Ticaret
Sermaye Şirketleri ile Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine ihraç edilmek üzere yapılan teslimler
de dahil bulunmak üzere, gümrük beyannamesi ibrazının gerektiği hallerde, gümrük
beyannamesine ilişkin bilgileri ihtiva eden listenin, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar
gümrük beyannamesi yerine kabul edilmesi gerekmekte olup gümrük beyannamesi aslı veya
tasdikli/tasdiksiz örnekleri mükelleflerden aranılmayacaktır.
Diğer taraftan, 01/01/2012 tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak KDV
Kanunu’nun 11/1-c maddesine istinaden tecil-terkin kapsamında satış yapan mükelleflerin
ibraz ettikleri gümrük beyannamelerinde imalatçı firma isminin yer alması halinde, 99 Seri
No’lu KDV Genel Tebliği’nin (4) numaralı bölümüne istinaden imalatçıların ihraç kaydıyla
teslim ettikleri malların ihraç edildiğine dair ihracatçı firmadan onaylı bir yazı alarak vergi
dairesine ibraz etmelerine gerek bulunmamaktadır.
2. İndirilecek ve Yüklenilen KDV Listelerinde Yer Alan Faturalarda KDV’ye
Tabi İşlemlerin ve İstisna Kapsamındaki İşlemlerin Birlikte Yer Alması
Gelir İdaresi Başkanlığınca oluşturulan KDV İadesi Kontrol Raporunda yer alan
GEK 06 Segmentinde; iade talep eden mükellefin “İndirilecek KDV” ve “Yüklenilen KDV”
listelerindeki 1’inci alt mükelleflerin faturaları ve bu mükelleflere ait diğer mükellefler
tarafından sisteme girişi yapılan “İndirilecek KDV” ve “Yüklenilen KDV” listelerinde yer
alan faturaların matrahları toplamı ile ilgili beyan dönemi KDV matrahları
karşılaştırılmaktadır.
130
Ayrıca bu 1’inci alt mükelleflerin Ba bildirim formlarından hareketle 2’nci alt
mükelleflerin ilgili dönem KDV matrahlarının, tanzim ettikleri fatura tutarlarını kapsayıp
kapsamadığının kontrolü yapılmaktadır.
Buna göre;
“İndirilecek KDV” ve “Yüklenilen KDV” listelerinde yer alan faturalarda KDV’ye
tabi işlemler ve istisna kapsamındaki işlemler birlikte yer alıyorsa istisna kapsamındaki
işlemin matrahı bu sütuna dahil edilmemelidir. Mükellefler tarafından İnternet Vergi
Dairesinden listelerin gönderilmesi sırasında bu hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ancak istisna kapsamındaki işlem matrahın bu sütuna dahil edilerek gönderilmesi
durumunda matraha dahil olmayan kısımlar sistem tarafından ayrıştırılmadığından,
mükelleflerin listelerinde gerekli düzeltmeleri yapması ya da ilgili vergi dairelerine söz
konusu durumlara ait gerekli izahatları yapması ve vergi daireleri tarafından da izahatların
yeterli görülmesi halinde geri bildirim seçenekleri kullanılarak işlem tesis edilmesi
gerekmektedir.
3. İndirilecek ve Yüklenilecek KDV Listelerinin Elektronik Ortamda
Gönderilmesi ile ATİK ve Genel Giderlere Ait Belgelerin Sisteme Bilgi Girişinde
Uyulacak Esaslar
20 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin “İlgili Dönem KDV
Beyannamesinin Bütün Olarak İncelenmesi” başlıklı 4’üncü bölümünde, KDV iade
taleplerinin incelemesinde yeminli mali müşavirlerin, sadece iadesi talep edilen değil, ilgili
dönem beyannamelerinde yer alan (hesaplanan ve indirilecek) KDV tutarlarının doğruluğunu
da araştıracakları ve buna ilişkin olarak raporda gerekli açıklamayı yapacakları
belirtilmektedir.
KDV Kanunu’nun 8/2, 9/1, 29/2 ve 32’nci maddeleri kapsamındaki işlemlerden
doğan KDV iade taleplerinin kontrolüne yönelik olarak vergi dairelerinin kırtasiyecilikten ve
bir kısım formalitelerden kurtarılması, iade işlemlerine hız kazandırılması KDV iade işlemleri
açısından asgari bir standart getirilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla
hazırlanan risk analiz projesi kapsamında “indirilecek KDV listesi”, “yüklenilen KDV listesi”
ve “satış faturaları listesi” ile iade için ibrazı istenilen durumlarda “gümrük (çıkış)
beyannameleri listesi”nin elektronik ortamda gönderilmesi, bu listelerin ayrıca kağıt
ortamında ibraz edilmemesi yönündeki uygulama 53 No’lu KDV Sirküleri ile Ocak/2010
döneminden itibaren başlanmış olup kendinden önceki tüm Sirkülerleri yürürlükten kaldıran
60 No’lu KDV Sirküleri ile de (Kanun’un 8/2 maddesi uyarınca fazla ve yersiz ödenen
verginin iadesine yönelik talepler hariç tutulmak ve 19/2 maddesi uyarınca uluslararası
anlaşmalardan doğan iade talepleri kapsama dahil edilmek suretiyle) söz konusu belgelerin
elektronik ortamda gönderilmesi uygulamasına devam edilmiştir.
KDV iade talebi listelerinin oluşturularak İnternet Vergi Dairesi üzerinden
gönderilmesine ilişkin olarak E-VDO ekranında “Kılavuzlar/Rehberler” bölümünün “KDV
İade Talebi Listelerinin İnternetten Gönderilmesi” başlığının “Yüklenilen KDV Listesine
Belge Girişine İlişkin Açıklamalar” bölümünde;
“…
131
Mükelleflerin yüklenilen KDV listesini belge bazında düzenlemeleri esastır.
Mükellefler bütün belgelerin girişini yaptıktan sonra ihraç edilen malın bünyesine giren
Amortismana Tabi İktisadi Kıymet (ATİK) KDV’si var ise bu tutarı da devam eden satıra
‘ATİK’ açıklaması ile yazmalıdır. Bunun gibi ihraç edilen malın bünyesine giren genel
yönetim gideri, pazarlama satış gideri vb. gider KDV’si var ise bu tutar da devam eden satıra
‘GİDER’ açıklaması ile yazılmalıdır. ‘ATİK’ ve ‘GİDER’ satırlarının dolduruluşu yukarıdaki
tablonun 13. ve 14. satırlarında gösterilmiştir. Görüleceği üzere listenin ‘Alınan Mal ve/veya
Hizmetin miktarı’ alanına ‘ATİK’ ifadesi yazılarak ‘Bünyeye Giren Mal ve/veya Hizmetin
KDV’si’ alanına ATİK dolayısıyla ihraç edilen malın bünyesine giren KDV tutarı yazılmıştır.
Bunun gibi ihraç edilen malın bünyesine giren genel yönetim gideri, pazarlama satış dağıtım
gideri vb. gider KDV’si ise izleyen satırın ‘Alınan Mal ve/veya Hizmetin KDV’si alanına
GİDER ifadesi yazılarak ‘Bünyeye Giren Mal ve/veya Hizmetin KDV’si’ alanına GİDER
dolayısıyla ihraç edilen malın bünyesine giren gider KDV’si tutarı kaydedilmiştir”
denilmektedir.
Bu itibarla, KDV Kanunu’nun 9/1, 19/2, 29/2 ve 32’nci maddeleri kapsamındaki
işlemlerden doğan iade talepleriyle ilgili olarak vergi dairelerine ibraz edilecek belgeler
arasında yer alan indirilecek ve yüklenilen KDV listeleri ile satış faturaları listesinin iade ve
ibrazı için istenen durumlarda gümrük (çıkış) beyannamesi listesinin 60 No’lu KDV
Sirküleri’nde yapılan açıklamalar çerçevesinde elektronik ortamda gönderilmesi
gerektiğinden, söz konusu listelerin YMM Raporu ekinde veya KDV iadesi talep dilekçesi
ekinde kağıt ortamında ayrıca ibraz edilmesine gerek bulunmamaktadır.
Elektronik ortamda gönderilen listelerle ilgili sistemin otomatik olarak sunduğu ve
basılı olarak alınan “KDV İade Talebine İlişkin İnternet Vergi Dairesi Liste Alındısı”nın
YMM Raporlarına veya mükelleflerin KDV iade talep dilekçelerine eklenmesi yeterlidir.
Diğer taraftan, yukarıda belirtildiği gibi yüklenilen KDV listesinin İnternet Vergi
Dairesine girişi yapılırken işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalara ilişkin bütün
belgelerin dökümü yapıldıktan sonra ATİK ve genel giderlerin KDV’si, elektronik ortamda
bilgi girişinin devam eden satırlarına tek kalemde GİDER ve ATİK adı altında yazılacaktır.
Bu durumda, yüklenim listelerine tek kalemde bilgi girişi yapılan genel giderler ve
ATİK’lere ait belgelerin tek tek elektronik ortamda girişlerinin yapılması istenilmeyecektir.
Ancak, vergi dairesi müdürlüğünce tereddüt edilen durumlarda, yüklenilen KDV
listesinde GİDER veya ATİK olarak belirtilen KDV tutarlarına ilişkin detay bilginin
istenebileceği tabiidir.
4. Tecil-terkin İşlemlerinde İndirilecek KDV Listelerinin Elektronik Ortamda
Alınması
KDV iade taleplerinde bazı belgelerin elektronik ortamda alınması ve
değerlendirilmesine ilişkin açıklamalara 60 No’lu KDV Sirküleri’nin (6.2.) bölümünde yer
verilmiştir.
Buna göre ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin iade taleplerinde “indirilecek KDV
listesi”nin elektronik ortamda gönderilmesi gerekmekte olup ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin
tecil edilen verginin terkini sırasında “indirilecek KDV listesi”nin vergi dairesine elektronik
ortamda gönderilmesine gerek bulunmamaktadır.
132
5. Belge Eksikliği ya da Belgelerin Muhteviyatındaki Eksiklikler Nedeniyle
Gerçekleştirilemeyen Mahsuplar
KDV Kanunu’nun 8, 9, 29/2 ve 32’nci maddelerine istinaden gerçekleştirilen
işlemlere ait mükelleflerin iade ve mahsup taleplerinin usul ve esaslarını tespit etmeye Maliye
Bakanlığı yetkili olup 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde nakden veya mahsuben iade
talebinin usul ve esasları ile aranacak belgeler açıklanmıştır.
84 Seri No’lu. KDV Genel Tebliği’nin “1.1.2. Mahsup Talebi” başlıklı bölümünde;
“Mahsup talebinin geçerlik kazanabilmesi için talebin bir dilekçe ile yapılması
şarttır. İade alacağının sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına
mahsubunun da talep edilmesi mümkündür. Ancak bu borçlar muaccel hale geldikçe mahsup
talebinin, muaccel hale gelen her borç için ayrı dilekçe verilmek suretiyle yenilenmesi
gerekir.
Mahsup dilekçesi ve iade için aranan belgelerin katma değer vergisi beyannamesi ile
birlikte vergi dairesine ibraz edilmiş olması kaydıyla, vergi dairelerince yapılan işlemler
sırasında meydana gelen gecikme nedeniyle zamanında mahsubu yapılamayan vergiler için
gecikme zammı uygulanmaz. Belgelerin beyanname verildikten sonra tamamlanması halinde,
belgelerin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla işlem yapılır.” denilmektedir.
95 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “Belge Eksikliği ya da Belgelerin
Muhteviyatındaki Eksiklikler Nedeniyle Yapılamayan Mahsup İşlemleri” başlıklı (1.2)
bölümünde, vergi borçlarına mahsup taleplerinde vergi dairelerinin mahsup talep dilekçesi ve
eklerini inceleyerek belge ya da belgelerdeki muhteviyat eksikliklerini tespit edeceği ve bu
eksiklikleri mükellefe yazı ile bildirecekleri bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün
içerisinde eksiklikleri tamamlayan mükelleflerin mahsup taleplerinin, mahsup dilekçesinin
vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla yerine getirileceği ve bunlara gecikme zammı
uygulanmayacağı, 30 günlük ek süreden sonra eksikliklerini tamamlayan mükelleflerin
mahsup taleplerinin ise eksikliklerin tamamlandığı tarih itibarıyla yerine getirileceği ve
borcun vadesinden mahsup tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı uygulanacağı
açıklanmıştır.
Buna göre, mahsup taleplerinin geçerlilik kazanabilmesi için dilekçe ve ekinde ibrazı
zorunlu olan belgelerin tam (eksiksiz olarak) vergi dairelerine ibrazı gerekmekte olup mahsup
talep tarihinde borcun vadesinin geçmiş olması veya belgelerin (talep tarihi itibarıyla aranılan
belgelerin) eksik olması halinde eksik belgelerin tamamlandığı tarihe kadar arada geçen süre
için gecikme zammı hesaplanması gerekmektedir.
Bu nedenle; mahsuben KDV iade talepleriyle ilgili olarak vergi dairesince
mükelleflere veya YMM’lere belge eksikliğine ilişkin yazılan yazılarda; “eksik belge
yazısının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde eksiklikleri tamamlayan mükelleflerin
mahsup taleplerinin, mahsup dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibarıyla yerine
getirileceği ve bunlara gecikme zammı uygulanmayacağı, 30 günlük ek süreden sonra
eksikliklerini tamamlayan mükelleflerin mahsup taleplerinin ise eksikliklerin tamamlandığı
tarih itibarıyla yerine getirileceği ve borcun vadesinden eksik belgelerin tamamlandığı tarihe
kadar geçen süre için gecikme zammı uygulanacağı” hususuna da yer verilmesi ve mahsuben
KDV iade taleplerinin ivedilikle yerine getirilmesi gerekmektedir.
133
6. Cari Dönem SGK Prim Borçlarına Mahsup Taleplerinde Prim Tahakkuk
Fişinin Vergi Dairesince Kabul Edilip Edilmeyeceği
107 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ile değiştirilen 84 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği’nin (1/1.1), 86 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (B/3) ve 89 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği’nin (C) bölümleri uyarınca, mükellefler iade alacaklarını; kendilerinin, adi, kollektif
ve komandit şirketlerde ortaklık payı ile orantılı olmak üzere ortakların (komandit şirketlerde
sadece komandite ortakların) sosyal sigortalar prim borçları ile ferilerine mahsubunu talep
etmeleri mümkün bulunmaktadır. KDV iade alacağının kesinleşmesi ve iadenin
gerçekleştirilmesi için ilgili Genel Tebliğler gereğince aranan belgelerin tamamının ibraz
edilmesi zorunludur.
84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (1/1.1.1.3) bölümünde yer verilen
düzenlemeye göre, sosyal sigortalar prim borçları ile ferilerine mahsup taleplerinde, adı geçen
Kurumdan alınan ve mahsubu talep edilecek prim borçlarını ve varsa gecikme zammı
tutarlarını gösteren belgenin de mahsuben iade talep dilekçesi ekinde ilgili vergi dairesine
ibraz edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, Sosyal Güvenlik Kurumunun 14/07/2004 tarihli ve 16/321 Ek sayılı
Genelgesi’nin (4) numaralı ayrımında;
“Kurumumuza olan borçlarını KDV iade alacaklarından mahsup ettirmek isteyen
işverenlere ilgili vergi dairesine ibraz edilmek üzere Ünitelerimizce borç döküm formunun
düzenlenmesi gerekmekle birlikte, bazı işverenlerce borç döküm formu yerine Kurumumuzdan
alınan tahakkuk fişi ile doğrudan ilgili vergi dairesine başvurularak mahsup talep edildiği
takdirde, ilgili vergi dairesince de kabul edilmesi kaydıyla sadece cari ay prim borçları için
geçerli olmak üzere mahsup işlemlerinde prim tahakkuk fişinin kullanılması mümkün
bulunmaktadır.
Ancak, cari ay prim borçları dışında yasal süresi geçirilmiş prim borçlarının da
mahsubunun yaptırılmak istenmesi durumunda borçların ferilerinin (gecikme zammı, kanuni
faiz vd.) hesaplanması gerektiğinden, eskiden olduğu gibi işverenlerin talebine istinaden
Ünitelerimizce borç döküm formu düzenlenmesine devam edilecektir.” açıklamasına yer
verilmiştir.
Söz konusu Genelge uyarınca Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerince/Sosyal Güvenlik
Merkezlerince, Kurumlarının prim alacaklarının KDV iade alacağından mahsubu yolu ile
ödenmesi işlemlerinde; cari ay prim borçları dışında yasal süresi geçirilmiş prim borçlarına
ilişkin mahsup işlemlerinde işverenlerin müracaatlarına istinaden borç döküm formu
düzenlenmekte, ancak sadece cari ay primlerine ilişkin mahsup işlemlerinde borç döküm
formu düzenlenmemektedir.
Bu açıklamalar çerçevesinde, konu ile ilgili olarak aşağıda belirtilen şekilde işlem
tesis edilmesi uygun görülmüştür.
i) Mükelleflerin (işverenlerin); kendilerinin, adi, kollektif ve komandit şirketlerde
ortaklık payı ile orantılı olmak üzere ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite
ortakların) cari dönem (henüz vadesi geçmemiş) sosyal sigortalar prim borçlarına ilişkin
mahsuben iade talepleri ile sınırlı olmak üzere, iade talep dilekçesi ekinde ilgili Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüğünden/Sosyal Güvenlik Merkezinden alınan borç döküm formu
134
aranmayacak, mahsup işleminin yapılmasında söz konusu form yerine mükelleflerce
(işverenlerce) elektronik ortamda alınan tahakkuk fişlerinin çıktısının ibrazı yeterli
görülecektir.
Dolayısıyla, ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkezi banka
hesabına aktarılacak tutar, söz konusu tahakkuk fişi çıktısındaki tutar dikkate alınarak
belirlenecektir.
ii) Mükelleflerin (işverenlerin) cari ay prim borçları dışında yasal ödeme süresi
geçirilmiş prim borçlarına yönelik mahsuben iade taleplerinde, mahsup talep dilekçesi ekinde;
SGK İl Müdürlüğü veya SG Merkezlerince düzenlenmiş borç döküm formu aranması
şeklindeki uygulamaya devam edilecektir.
iii) 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (1/1.1) bölümü uyarınca, vergi daireleri
tarafından ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü/Sosyal Güvenlik Merkezi banka hesabına
aktarılan tutardan, mükellefin (işverenin) veya adi, kollektif ve komandit şirketlerde ortaklık
payı ile orantılı olmak üzere işveren ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite
ortakların) prim borçlarına mahsubundan sonra arta kalan kısmın, ilgili Sosyal Güvenlik
Kurumu birimince derhal vergi dairesine iade edileceği, arta kalan tutarın prim borçlusu
işverene iadesi veya ileride doğacak prim borçlarına mahsup edilmek üzere bekletilmesinin
mümkün olmayacağı tabiidir.
7. KDV İade Alacaklarının Bağ-Kur Prim Borçlarına Mahsubu
02/09/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanun ile kurulan kısaca “Bağ-Kur” olarak anılan
Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu, 16/05/2006
tarihli ve 5502 sayılı Kanun ile Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmiştir.
5502 sayılı Kanun’un 34’üncü maddesinde; sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası
prim gelirleri, idarî para cezaları, gecikme cezaları, gecikme zamları ve katılım payları Sosyal
Güvenlik Kurumunun gelirleri arasında sayılmıştır.
31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, hizmet akdi ile bir veya
birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar; (b) bendinde, kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan ticari kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,
kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından, sigortalı kabul edilmiştir.
5510 sayılı Kanun’un 88’inci maddesinde; prim borçlarının KDV iade alacağından
mahsubu suretiyle de ödenebileceği hükmüne yer verilmiştir.
5510 sayılı Kanun’un 88’inci maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’ne
dayanılarak 01/09/2012 tarihli ve 28398 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşveren
Uygulama Tebliği’nin “6. Prim Borçlarının Katma Değer Vergisi İade Alacağından Mahsup
Suretiyle Ödenmesi” başlıklı bölümünde;
“Prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle
ödenmesinin talep edilmesi durumunda, primin en geç ödenmesi gereken yasal süre;
Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı çalıştıran
işverenlerden; sigortalılara ait ücretleri her ayın 1’i ila sonu arasına ilişkin olarak ödeyen
135
işverenler yönünden, primin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın sonu (vade) yerine, vadeyi
izleyen onbeşinci, sigortalılara ait ücretlerin her ayın 15’inden, ertesi ayın 14’üne kadarki
döneme ilişkin olarak ödendiği işverenler yönünden ise, primin ilişkin olduğu dönemi takip
eden dönemin sonu (vade) yerine, vadeyi takip eden onbeşinci gün olacaktır.” açıklamaları
yapılmıştır.
Buna göre, 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine
tabi sigortalı çalıştıran işverenlerin prim borçlarının düzenleme kapsamında KDV iade
alacaklarından mahsubu öngörülmüş olup Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi kapsamında sigortalılardan kaynaklanan sigorta primlerinin bu çerçevede KDV iade
alacağından mahsup suretiyle ödenmesine imkân bulunmamaktadır.
8. İthal Edilen Malın Gümrük Bedelinin Yüksek Hesaplanması Halinde
İndirimle Giderilemeyen KDV’nin İadesi
KDV Kanunu’nun;
- 1/2 maddesinde, her türlü mal ve hizmet ithalatının KDV’ye tabi olduğu,
- 11/1-a maddesinde, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler, yurt
dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler, serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason
hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt
dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetlerinin KDV’den istisna olduğu,
- 32’nci maddesinde de Kanun’un 11’inci maddesi ile KDV’den istisna edilen
işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen vergilerin mükelleflere iade
edileceği hükme bağlanmıştır.
İhracat istisnasından kaynaklanan KDV iade taleplerinin yerine getirilmesinde
izlenecek usul ve esaslar ise 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde açıklanmıştır.
Ayrıca, 24 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (E) bölümünde, faaliyetleri kısmen
veya tamamen “iade hakkı doğuran işlem”lerden oluşan mükelleflerin iade kapsamına mal ve
hizmet alışları yanında genel giderler ve ATİK için ödenen vergilerin de dahil olduğu, ancak
bir vergilendirme döneminde iade edilecek verginin, o dönemdeki iade hakkı doğuran
işlemlere ait bedelin genel vergi oranı ile (%18) çarpılması sonucu bulunacak miktardan fazla
olamayacağı belirtilmiştir.
Bu kapsamda iade edilecek azami vergi tutarı, işlem bedeli üzerinden hesaplanan
KDV tutarıyla sınırlı olacaktır. Yüklenilen vergilerin azami iade tutarının altında kalması
durumunda işlemlerle ilgili olmak kaydıyla genel yönetim giderleri ve ATİK’ler için
yüklenilen vergilerden iade hesabına pay verilebilecektir.
Buna göre, ithal ederek yurt dışına satışı yapılan mallar için gümrükte ödenen
KDV’nin iade hesabına dahil edilmesi mümkündür.
Öte yandan, çeşitli nedenlerle (Gümrükte emsal bedeli uygulaması gibi) iade hakkı
doğuran işlemin bünyesine doğrudan giren yüklenilen KDV tutarının azami (%18) iade
tutarını geçmesi halinde geçen kısmın iadesi, VİR veya üst sınırı geçme gerekçeleri açıkça
belirtilmek suretiyle YMM Raporu sonucuna göre gerçekleştirilecektir.
136
Ayrıca, indirimle giderilemeyen KDV sonraki döneme devredileceğinden gider veya
maliyet olarak kabul edilmesi de mümkün bulunmamaktadır.
9. Kat Karşılığı İnşaat İşinde Arsa Sahibi Adına Kat İrtifakı Kurulduktan
Sonra Henüz İnşaat Tamamlanmadan İnşaatın Seviyesine Göre Teminat Amaçlı Olarak
Müteahhide Tapuda Yapılacak Devirler
KDV Kanunu’nun 1’inci maddesinin birinci fıkrasında; Türkiye’de yapılan ticari,
sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetlerin KDV’nin
konusunu teşkil ettiği hükme bağlanmış, 2’nci maddesinin birinci fıkrasında; teslim, bir mal
üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına
hareket edenlere devredilmesi olarak tanımlanmış, aynı maddenin beşinci fıkrasında ise
trampanın iki ayrı teslim olduğu hükmüne yer verilmiştir.
KDV yönünden vergiyi doğuran olayın ne zaman gerçekleşeceğine yönelik
düzenlemelere ise KDV Kanunu’nun 10’uncu maddesinde yer verilmiştir. Bu maddenin (a)
bendinde; vergiyi doğuran olayın, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya
hizmetin yapılması anında meydana geleceği hükme bağlanmıştır.
Arsa karşılığı inşaat işlerinde KDV uygulamasına ilişkin olarak gerekli açıklamalar
30 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “D” bölümü ile 60 No’lu KDV Sirküleri’nin (1.8)
bölümünde yapılmıştır.
Arsa karşılığı inşaat işlerinde iki ayrı teslim söz konusudur. Bunlardan birincisi, arsa
sahibi tarafından müteahhide arsa teslimi; ikincisi ise müteahhit tarafından arsaya karşılık
olarak arsa sahibine bağımsız birim (konut veya işyeri) teslimidir.
Arsa karşılığı inşaat işlerinde vergiyi doğuran olay, müteahhidin arsa karşılığı konut,
işyeri gibi bağımsız birimleri arsa sahibine teslimiyle gerçekleşmektedir. Bu tarih itibarıyla
arsa açısından da vergiyi doğuran olay vuku bulmaktadır. Taşınmazda teslim kural olarak
tapuya tescil ile gerçekleşmekle birlikte, tapuya tescilden önce bağımsız birimlerin alıcının
tasarrufuna terk edilmesi durumunda da vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir. Dolayısıyla,
arsa sahibinin arsa tesliminin ticari nitelikli olması durumunda arsa için, müteahhidin ise arsa
sahibine teslim ettiği bağımsız birimler için, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarih
itibarıyla eş zamanlı olarak fatura düzenlemesi gerekmektedir.
Arsanın bir iktisadi işletmeye dahil olması veya arsa sahibinin arsa alım satımını
mutad ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmesi halinde, müteahhide sözleşme gereğince
yapılan arsa tesliminde faturanın, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu (inşaatın
tamamlanarak arsa sahibine konutların teslim edildiği) tarihte düzenlenmesi ve düzenlenen
faturada, arsa karşılığı alınan bağımsız birimlerin emsal bedeli (arsa payı dahil) üzerinden
genel oranda KDV hesaplanması gerekmektedir.
10. Tek Eksiklik Yazısı
Mükelleflerin iade taleplerinin doğru ve süratli bir şekilde sonuçlandırılması için
kural olarak mükellefin iade dosyasında tespit edilen ve tamamlanması istenen eksikliklerin
mükellefe yazılan ilk eksiklik yazısında yer alması sağlanmalıdır.
137
İlk eksiklik yazısında mükellefe/YMM’ye yazıldığı halde cevap alınamayan veya
yapılan izahat yeterli görülmeyen konuların düzenlenecek yeni eksiklik yazılarıyla mükellefe
sorulabilmesi mümkündür.
11. Özet KDVİRA Raporlarının YMM ve Mükellefe Bildirilmesi
Mevcut uygulamada KDV İadesi Kontrol Raporunun Genel Esaslar ve Özel Esaslar
bölümünde başarısız olarak gözüken segmentler, dosyanın incelenmesi tamamlandıktan sonra
tespit edilen diğer eksikliklerle birlikte tamamlatılmak veya izah edilmek üzere mükellefe
bildirilmektedir.
Ancak bu uygulama mükelleflerin KDVİRA’da özetlenen eksikliklerden geç
haberdar olmalarına dolayısıyla sürecin uzamasına sebebiyet vermektedir. Bu nedenle iade
taleplerinin daha süratli bir şekilde sonuçlandırılmasını teminen iade talepleriyle ilgili olarak
internet vergi dairesi tarafından üretilen söz konusu raporda tespit edilen hususların
giderilmesi veya gerekli izahatın yapılması maksadıyla en kısa sürede mükellefe/YMM’ye bir
yazı ekinde gönderilmesi gerekmektedir.
12. Bloke Esası
Çoğu zaman tespit edilen eksiklikler talep edilen iade tutarının bir kısmını
ilgilendirmekte ve eksikliklerin ilgili olduğu iade tutarlarının ayrıştırılabilmesi mümkün
olabilmektedir.
Talep edilen iade tutarının bir kısmını ilgilendiren eksikliklerden dolayı talep
tutarının tamamının iade edilmeksizin bekletilmesi, mükellefçe hak edildiği konusunda şüphe
olmayan iade tutarlarının da yersiz olarak geciktirilmesi suretiyle mükellef mağduriyetine
sebebiyet vereceğinden, tespit edilen eksikliklerle ilgisi olmayan talep tutarlarının
ayrıştırılarak eksikliklerle ilgili yazışmaların sonucu beklenmeden iadesinin gerçekleştirilmesi
gerekmektedir.
Tespit edilen eksikliklere tekabül eden talep tutarı ise blokede bırakılarak
yazışmaların sonucunda eksikliklerin giderilmesine göre tamamı veya bir kısmı iade
edilebilecektir.
13. KDV İade Taleplerinin İncelemeye Sevki
KDV iade talepleri aşağıda sayılan durumlarda VİR sonucuna göre istinaden
gerçekleştirilir;
1. Mükelleflerin iadelerini VİR sonucunda almak istemeleri,
2. İadesi talep edilen KDV tutarı incelemesiz teminatsız iade üst limitini aştığı halde
teminat gösterilmemesi veya YMM Raporu ibraz edilmemesi,
3. KDV mevzuatı gereği iadenin münhasıran VİR ile yapılmasının gerekmesi,
Ayrıca, teminat karşılığı alınmış olan iadelerle ilgili vergi dairesine YMM Raporu
ibraz edilmemesi halinde de teminat VİR’e istinaden çözülür.
138
Yukarıda sayılan durumlar mevzuat gereği veya mükellefin tercihine göre iade
talebinin vergi incelemesine sevkini gerektiren durumlardır.
Bunların dışında istisnai durumlarda, KDV iadesi almaya dönük bir organizasyonun
varlığı konusunda ciddi emareler olması, mükellefin alım yaptığı firmalar veya onların
altındaki firmalarla ilgili özel esas durumları olduğu halde mükellefin bu alımlarla ilgili 84
Seri
No’lu
KDV
Genel
Tebliği’nde
öngörülen
seçeneklerden
biri
ile
(indirimlerden/yüklenimlerden çıkarma, teminat gösterme, ödemenin tevsiki gibi) bu
olumsuzluğu gidermemiş olması, iadeyi doğuran KDV istisnası koşullarının varlığı
konusunda tereddüt hasıl olması, izahı istenen konularda mükellef/YMM tarafından yapılan
izahatın yeterli olmaması, YMM’nin raporunu geri çekmesi gibi nedenlerle vergi dairesi
tarafından iade talebinin VİR’e istinaden sonuçlandırılmasının talep edilmesi mümkündür.
KDV iade taleplerinin incelemeye sevkinde esas olan bu taleplerin, incelemeye sevke
karar verecek olan birime hitaben düzenlenen ve ekinde 2 örnek incelemeye sevk nedenlerinin
gösterildiği “İnceleme Talep Formu” olan bir yazı ile yapılmasıdır. İlgili vergi dairesi
müdürlüğünün incelemeye sevk talebini YMM Raporuna istinaden talep edilen iadelerde
Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü aracılığıyla, YMM Raporu olmaksızın yapılan
iade taleplerinde doğrudan Denetim Grup Müdürlüğüne iletmesi gerekir.
Diğer taraftan, E-VDO Sisteminde yer alan KDVİRA Kılavuzunun “Tablo-3: KDV
İade Talebinin İncelemeye Sevki” başlıklı (4.3) bölümünde alt firma olumsuzlukları veya
vergi dairesince tespit edilen başkaca incelemeye sevk nedeni olabilecek hususların
bulunması halinde, iadenin münhasıran vergi incelemesi ile neticelendirilmesi gerektiği
sonucuna ulaşılırsa, Tablo-3’e özet olarak incelemeye sevk nedeni kaydedilip daire amirince
onaylanması sonucu iade talebinin Gelir İdaresi Başkanlığı aracılığıyla vergi incelemesine
sevk edilebileceği belirtilmiştir.
Ancak vergi dairelerince Tablo-3 kullanılarak yapılan inceleme sevk işlemlerinin
önemli bir kısmının Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından müstakar bir şekilde değişik
gerekçelerle “işlemin Tablo-3’ten yapılmaması, yazışma yoluyla yapılması gerektiği”
belirtilerek iade edildiği görülmektedir.
Buna göre, Tablo-3 üzerinden yapılan incelemeye sevk işlemlerine ilişkin olarak
Gelir İdaresi Başkanlığının red gerekçeleri de göz önünde bulundurularak;
- Tamamlanmış olan iade-mahsup talepleri ile ilgili teminat mektubu çözümü için,
- KDV mevzuatı gereği (örneğin kısmi tevkifat uygulanan işlemler nedeniyle)
iadenin münhasıran VİR’e istinaden sonuçlandırılması gereken durumlarda,
- 87 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ne istinaden mahsup işlemleri tamamlanan
ancak iade talep eden mükellefin veya alım yaptığı firmaların özel esaslara tabi olması
nedeniyle,
- İade dosyası üzerinden başkaca bir incelemeye sevk nedeni tespit edilmeden
sadece sistemin (Tablo-2’de yer alan mükellefler nedeniyle) tespit ettiği olumsuzluklar
dikkate alınarak,
139
yapılan incelemeye sevk işlemlerinin Tablo-3 üzerinden yapılmaması gerekmektedir.
Belirtilen durumlarda iade talebinin incelemeye sevkinin, ilgili vergi dairesi müdürlüğünün
Başkanlığımızın ilgili birimi ile yazışması yoluyla gerçekleştirilebileceği tabiidir.
14. DİİB’de Belirtilen Süre ve Diğer Nedenlerle Gümrük Giriş
Beyannamelerinin Geç Kapanması Sebebiyle GEK21 [Gümrük Giriş Beyannamesi
(GGB İthalat) Kontrolü] Segmentinin Başarısız Sonuç Vermesi
KDV İadesi Kontrol Raporunda; KDV Kanunu’nun geçici 17’nci maddesi gereği
dahilde işleme ve geçici kabul rejimleri kapsamında yapılan ithalatlarda DİİB’de belirtilen
süre ve diğer nedenlerle gümrük giriş beyannamelerinin geç kapanması sebebiyle GEK21
(Gümrük Giriş Beyannamesi İthalat Kontrolü) Segmentinin başarısız sonuç verdiği ve bu
nedenle iade ve/veya mahsup işlemlerinde sorunlarla karşılaşıldığı belirlenmiştir.
KDV Kanunu’nun 1/2’nci maddesinde her türlü mal ve hizmet ithalinin KDV’ye tabi
olduğu, 34/1’inci maddesinde ise ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV’nin gümrük
makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikanın kanuni defterlere kaydedilmesi
şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, söz konusu işleme ilişkin KDV ithalat aşamasında ödenmektedir. Her ne
kadar gümrük giriş beyannamesinin kapanma tarihi ithalattan doğan KDV’nin ödenmesine
bağlı olmakla beraber, D3 belgeli dahilde işleme rejiminden dolayı mükellefler tarafından
ilgili Gümrük Saymanlıklarına yapılan vergi ödeme tarihi ile söz konusu beyannamenin
kapanma tarihi arasında gün farkı bulunabilmektedir. Bu itibarla gümrük giriş
beyannamelerinin ileri bir tarihte kapanması ithalde ödenen KDV gerçeğini
değiştirmemektedir.
60 No’lu KDV Sirküleri’nin (6.2) bölümüne göre, Ocak/2010 vergilendirme
döneminden itibaren gerçekleştirilen iade hakkı doğuran işlemlerde, mükellefler iadeye esas
teşkil eden listelerini İnternet Vergi Dairesi üzerinden göndermekte, bu listeler esas alınarak
KDV iadesine yönelik kontrol ve analizlerin tamamına yakını otomatik olarak yapılıp iade
talebini sonuçlandıracak olan vergi dairesine rapor edilmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığınca oluşturulan KDV İadesi Kontrol Raporlarının Genel Esas
Kontrol Segmenti GEK21 Gümrük Giriş Beyannameleri (GGB) İthalat Kontrolünde,
mükellefin iade dönemine ait sisteme yüklemiş olduğu “İndirilecek KDV” ve “Yüklenilen
KDV” listelerindeki GGB’ler ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca veri ambarımıza
gönderilmiş olan gümrük giriş beyannamesi bilgileri karşılaştırılmaktadır.
Bu karşılaştırmada mükellefin söz konusu listelerinde yer alan gümrük giriş
beyannamelerinin; kendisine ait olup olmadığı ile iade döneminde veya önceki dönemlerde
onaylanıp onaylanmadığı kontrol edilmektedir. GGB mükellefe ait değilse veya gümrük
müdürlüğü tarafından onayı sisteme girilmemişse ya da iade döneminden sonraki bir tarihte
onaylanmışsa GEK21 Segmenti başarısız olarak görüntülenmektedir.
Söz konusu segmentin başarısız sayılması durumunda, mükellefin izahı veya vergi
dairelerinin araştırması sonrası bu segmentin başarısız sonuç vermesinin hukuki bir nedene
dayandığı belirlenirse, vergi dairesi “geri bildirim” alanında bulunan ve duruma uygun olan
seçeneği işaretleyerek ya da (seçenekler arasında yer almayan bir durum mevcut ise) özet
140
olarak tespit ettiği hususu açıklamak suretiyle geri bildirimi kaydetmekte ve segment başarısız
görünse dahi kaydettiği geri bildirim sayesinde başarılıymış gibi işlem tesis etmektedir.
Yukarıda da belirtildiği şekilde, her ne kadar GGB’nin kapanma tarihi, ithalattan
doğan KDV’nin ödenmesine bağlı olsa da, mükellefçe ödemenin yapıldığı tarih ile GGB’nin
kapanma tarihi arasında gün farkı bulunabildiğinden, mükelleflerce ayın son günlerinde
yapılan ödemelerin kapanış tarihi, takip eden aya sarkabileceğinden GEK21 Segmentinde
oluşabilecek dönem kayması hatalarının önüne geçebilmek amacıyla, ithalatın gerçekleştiği
tarihi bildiren “onay tarihi” dikkate alınmaktadır.
Bu itibarla, mükelleflerin iade talep ettiği döneme ilişkin KDV İadesi Kontrol
Raporunda söz konusu gümrük giriş beyannamesi kapanmadığı için GEK21 Segmenti
başarısız görünmesine rağmen mükellefin KDV iade aşamasında gümrükte ödenen KDV’leri
gösteren liste ve gümrük giriş beyannamelerini, iadeyi neticelendirecek vergi dairesine ibraz
etmesi durumunda, vergi dairelerinin ilgili başarısız segmente duruma uygun özet bir
açıklamayı geri bildirime kaydederek segment başarılıymış gibi işlem tesis etmesi
gerekmektedir.
15. Geçmiş Dönemlerde İndirimle Giderilemeyen KDV’yi Aşan Tutarda
Yükleniminin Mümkün Olup Olmadığı
KDV Kanununun 32’nci maddesine istinaden bu Kanunun 11, 13, 14, 15 inci
maddeleri ile 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna
edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’nin, mükellefin
vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak KDV’den indirileceği, vergiye tabi işlemlerin
mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde
indirilemeyen KDV’nin, Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri
yapanlara iade olunacağı hükme bağlanmıştır.
KDV Genel Uygulama Tebliğinin (IV/A) 1.1.Kapsam bölümünde “İade hakkı
doğuran işlemler için yüklenilen KDV, öncelikle indirim konusu yapılır. İndirimle
giderilemeyen bir miktarın kalması halinde, kalan tutar iade hakkı doğuran işlemin
gerçekleştiği dönemde iade edilecek KDV olarak dikkate alınabilir.” denilmektedir.
KDV Genel Uygulama Tebliğinin yürürlüğünden sonraki dönemlere ilişkin iade
taleplerinde, indirimle giderilemeyen bir miktarın kalması halinde, kalan tutar iade hakkı
doğuran işlemin gerçekleştiği dönemde iade edilecek KDV olarak dikkate alınabilir.
Yüklenilen KDV’nin indirim yoluyla giderilip giderilmediğinin hesabında, yüklenilen KDV
listelerinde yer alan KDV’nin indirilecek KDV hesabına dahil edildiği dönemden iade hakkı
doğuran işlemin gerçekleştiği vergilendirme dönemine kadar devreden KDV tutarları dikkate
alınır. Bu aradaki vergilendirme dönemlerine ilişkin beyannamelerde yüklenilen KDV
tutarlarından daha az devreden KDV olması durumunda, yüklenilen KDV ile devreden KDV
arasındaki tutar indirim yoluyla telafi edildiğinden, iade edilecek KDV aradaki dönemlerde
devreden KDV’nin en düşük olduğu tutarla sınırlıdır. Bu aradaki vergilendirme dönemlerine
ilişkin beyannamelerden herhangi birinde ödenecek KDV çıkması durumunda ise yüklenilen
KDV indirim yoluyla telafi edilmiş olacağından iade talep edilmesi mümkün değildir.
Bu durum aşağıdaki örnekle açıklanmıştır.
141
Örnek : Mükellef (A) 2014/Ocak döneminde satın aldığı ve KDV’si 300.000 TL olan
malı 2014/Mayıs döneminde ihraç etmiş mükellefin 2014/Ocak ila 2014/Mayıs dönemlerine
ait KDV Beyanname bilgileri aşağıdaki gibidir.
İlgili
Dönem
Bu
Önceki
Döneme
Toplam
Dönemden
Hesaplanan
Ait
İndirilecek
Devreden
KDV
İndirilecek
KDV
KDV
KDV
İade
Edilecek
KDV
(11/1-a)
Sonraki
Döneme
Devreden
KDV
2014/Ocak
80.000
300.000
380.000
20.000
-
360.000
2014/Şubat
360.000
45.000
405.000
190.000
-
215.000
2014/Mart
215.000
0
215.000
30.000
-
185.000
2014/Nisan
185.000
260.000
445.000
236.000
-
209.000
2014/Mayıs
209.000
235.000
444.000
95.000
185.000
164.000
Bu durumda Mükellef (A)’nın 2014/Mayıs dönemi KDV beyannamesinde ihraç
ettiği malın bünyesine giren 300.000 TL olmasına rağmen, 2014/Mart döneminde devreden
KDV tutarı 185.000 TL olduğundan aradaki 115.000 TL indirim yoluyla telafi
edildiğinden ancak 185.000 TL KDV’nin iadesi talep edilebilecektir.
Buna göre, yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde KDV Genel Uygulama Tebliğinin
yürürlüğe girdiği dönemden (2014/Mayıs) sonraki iade taleplerinde yüklenilen KDV’nin
öncelikle indirim yoluyla telafi edilip edilmediğinin kontrol edilmesi gerekmektedir.
Mükelleflerin KDV Genel Uygulama Tebliğinin yürürlüğünden önceki
vergilendirme dönemlerine ait tam istisna kapsamındaki işlemleri nedeniyle yüklendikleri
KDV’nin ise; yüklenildiği dönem ile iadenin talep edildiği dönem arasındaki KDV
beyannamelerinde yer alan Devreden KDV ile karşılaştırılması yapılmaksızın, iadenin talep
edildiği dönem beyannamesindeki toplam İndirim KDV ile kıyaslanarak iade talebinin
sonuçlandırılması mümkün bulunmaktadır.
142
BÖLÜM 6
YMM TASDİK RAPORLARI
1. Tasdik Hizmeti
3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik
Kanunu’nun 12’nci maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan 02/01/1990 tarihli
Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul
ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik’in 4’üncü maddesinin ilk fıkrasında tasdik kavramı
“gerçek veya tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin yeminli mali
müşavirlerce denetleme ilke ve standartlarına göre uygunluk yönünden incelenmesi, bu
inceleme sonuçlarına dayanılarak tasdik kapsamına giren konuların ve belgelerin gerçeği
yansıtıp yansıtmadığının imza ve mühür kullanmak suretiyle tespiti ve rapora bağlanması”
şeklinde tanımlanmıştır.
1.1. Tam Tasdik Sözleşmesi
Yönetmelik’in 7-A/a maddesi ile yıllık gelir vergisi beyannameleri, bunlara ekli mali
tablolar ve bildirimler; 7-B/a maddesi ile de yıllık kurumlar vergisi beyannameleri, bunlara
ekli mali tablolar ve bildirimler tasdik kapsamına alınmış olup yıllık gelir veya kurumlar
vergisi beyannamesi (tasfiye, birleşme ve devir beyannameleri dahil) vermek durumunda
bulunan mükellefler, söz konusu beyannameleri ile bunlara ekli mali tablolarını ve
bildirimlerini diledikleri takdirde yeminli mali müşavirlere tasdik ettirebilirler.
Aynı Yönetmelik’in 10’uncu maddesinin birinci fıkrasına göre, ilgililerce
yaptırılacak tasdik hizmetinin tasdik sözleşmesine bağlanması zorunludur. Örneğin,
mükelleflerin KDV iadesi taleplerinin yeminli mali müşavirlik tasdik raporuna istinaden
yerine getirilmesi için KDV iadesi tasdiki konusunda sözleşme düzenlenmesi gerekmektedir.
1.1.1. Tam Tasdik Sözleşmelerinde Süreler
Tasdik Yönetmeliği’nin 10’uncu maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca tam tasdik
sözleşmelerinin ilgili hesap döneminin ilk ayı içinde düzenlenmesi gerekmektedir. Gelir
veya kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerini yeminli mali müşavirlere tasdik ettirmek
isteyen mükellefler, her yıl Ocak ayı içinde (özel hesap dönemi uygulayan mükellefler özel
hesap döneminin ilk ayı içinde), beyannameleri ile eklerini tasdik edecek yeminli mali
müşavirlerle yıllık sözleşme düzenlemek zorundadırlar.
Tasdik Yönetmeliği’nin 10/3’üncü ve 10/4’üncü maddeleri hükmüne göre, tasdik
sözleşmesinin yazılı gerekçe gösterilmek şartıyla taraflarca her zaman feshedilmesi mümkün
olmakla birlikte, sürekli denetimlerde yıllık beyannamelerin ve buna ekli mali tabloların
beyan edileceği aydan önceki üç ay içinde tasdik sözleşmesinin fesh edilemeyeceği hüküm
altına alınmıştır. Bu durumda, gelir vergisi ile ilgili tam tasdik sözleşmeleri,
düzenlendikleri tarihi izleyen en geç Kasım ayı, kurumlar vergisine ilişkin tam tasdik
sözleşmeleri ise en geç Aralık ayı sonuna kadar feshedilebilecek, bu tarihten sonra
yapılacak fesihler geçerli olmayacaktır. Özel hesap döneminin uygulandığı hallerde süreler
aynı esaslar çerçevesinde hesaplanacaktır.
143
Tasdik sözleşmesinin fesh edilip fesih tarihinden itibaren bir ay içerisinde yeni
bir yeminli mali müşavir (YMM) ile tam tasdik sözleşmesi düzenlenmesi halinde
sözleşme süresinde düzenlenmiş kabul edilecek ve süresinde düzenlenen sözleşmeler için
öngörülen kolaylıklardan yararlanılacaktır.
1.1.2. Tam Tasdik Sözleşmesinin Hiç Düzenlenmemesi veya Süresinden Sonra
Düzenlenmesinin Sonuçları
Mükelleflerin diledikleri takdirde süresinden (hesap döneminin ilk ayından) sonra da,
hesap döneminin tamamını kapsayacak şekilde tam tasdik sözleşmesi düzenleyerek tam tasdik
hizmetinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Ancak YMM ile tam tasdik sözleşmesini
süresinden sonra düzenleyen mükellefler için;
 Bakanlığımızca belirlenen tutarı aşan KDV iade taleplerinin YMM’lerin tasdik
raporlarına göre yerine getirilmesi,
 Teminat mektubu karşılığı aldıkları iadelerin tutarının Bakanlığımızca belirlenen
tutarı aşıyor olması halinde teminatlarının YMM raporu ibraz edilerek çözülmesi,
 YMM’lerinin firmanın hesap ve işlemleri hakkında vereceği teyit tutanakları ve
bilgi yazılarının diğer mükelleflerin KDV iade taleplerinin değerlendirilmesinde muteber
kabul edilmesi,
mümkün olmayacaktır.
1.2. KDV İadesi Tasdik Sözleşmeleri
Yönetmelik’in 10’uncu maddesinin birinci fıkrasında getirilen zorunluluk uyarınca
mükelleflerin KDV iadesi taleplerinin tasdik raporuna istinaden yerine getirilebilmesi için
YMM ile KDV iadesi tasdiki konusunda ayrı bir sözleşme düzenlenmesi gerekmektedir.
1.2.1. KDV İadesi Tasdik Sözleşmelerinde Süreler
Mükellefler ile YMM’ler arasında imzalanacak tam tasdik sözleşmesinin ne zaman
düzenleneceği, ne kadarlık bir süreyi kapsayacağı veya ne zamana kadar feshedilebileceği
açıkça düzenlenmiş olmakla birlikte, KDV iadesi tasdik sözleşmelerinin düzenlenme ve fesh
süreleri için genel anlamda bir sınırlamaya gidilmemiştir. Bununla birlikte, KDV iadesi tasdik
sözleşmelerinde de sözleşmenin kapsayacağı periyot açısından bir sınırlama bulunmaktadır.
Gelir İdaresi Başkanlığının müstekar hale gelen görüşüne göre, KDV iadesi tasdik
sözleşmeleri ile ilgili 3568 sayılı Kanun uygulamalarında, YMM’ler ile mükellefler arasında
bir takvim yılı içerisinde birden fazla döneme ait KDV iade talepleri için tek bir KDV
iadesi tasdik sözleşmesi düzenlenebilmekte iken, birden fazla takvim yılına ait dönemler
için, her bir takvim yılı itibarıyla ayrı ayrı sözleşme düzenlenmesi gerekmektedir.
Örneğin; İhracatçı bir firma olan (Z) AŞ’ın KDV iade işlemleri için YMM Bayan
(Z) ile 2011, 2012 ve 2013 yıllarını kapsayacak şekilde tek bir sözleşme yapmış olması
durumunda bu sözleşmeye istinaden düzenlenecek KDV iadesi tasdik raporlarının işleme
konulması mümkün olmayacaktır. (Z) AŞ’ın KDV iade talebinin YMM raporuna istinaden
yerine getirilebilmesi ancak her yıl için ayrı ayrı sözleşme düzenlenmesi halinde mümkün
olacaktır.
144
1.2.2. Tam Tasdik Sözleşmesi İmzalanan Mükellefin KDV İade Alacağı İçin
Ayrıca KDV İadesi Tasdik Sözleşmesi Düzenlenmeli midir?
KDV iade talebinde bulunan mükellef ile YMM arasında düzenlenmiş tam tasdik
sözleşmesinin bulunuyor olması, KDV iadesi tasdik sözleşmesi düzenlenmesi zorunluluğunu
ortadan kaldırmamaktadır. Diğer bir ifadeyle, tam tasdik sözleşmesi olsa dahi, KDV iade
talebi için ayrıca KDV iadesi tasdik sözleşmesi düzenlenmesi gerekmektedir.
Örneğin; (X) YMM ile (Y) AŞ arasında 2013 yılı için 15/01/2013 tarihinde
düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunmaktadır. 2013/Haziran dönemi ihracat
teslimlerinden dolayı YMM Raporu ile iade talebinde bulunulması halinde, 2013 yılı veya
2013/Haziran dönemi için KDV iade sözleşmesi düzenlenmemesi durumunda bu raporla
iade/mahsup talebinde bulunulamayacaktır.
1.2.3. YMM’ler İle Tam Tasdik Sözleşmesi Bulunmayan Mükelleflerin KDV
İade Talepleri YMM Raporuna İstinaden Yerine Getirilebilir mi?
31 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nde YMM’ler ile
süresinde akdedilmiş tam tasdik sözleşmesi bulunmayan mükelleflerin YMM tasdik raporuna
istinaden talep edebilecekleri iade tutarına iade türü bazında rakamsal hadler konulmuş ve bu
hadlerin her yıl bir önceki yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak
uygulanması konusunda düzenleme yapılmıştır. Diğer taraftan, 430 Sıra No’lu VUK Genel
Tebliği ile 2013 yılı için yeniden değerleme oranı %3,93 olarak tespit edilmiştir.
Buna göre, 01/01/2014’den geçerli olmak üzere, YMM ile süresinde düzenlenmiş tam
tasdik sözleşmesi bulunmayan mükelleflerin;
 İhracat ve ihraç kayıtlı teslimlerinden doğan KDV iade taleplerinin 407.000
TL’yi,
 Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan satışlar ve bavul ticareti ile ilgili
KDV’nin iade taleplerinin (tam tasdik sözleşmesi olsun veya olmasın) 106.000 TL’yi,
 İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade taleplerinin 814.000 TL’yi,
aşmaması halinde iade talebi tam tasdik sözleşmesi aranmaksızın KDV iade
sözleşmesi akdedilmiş YMM tarafından düzenlenen tasdik raporuna istinaden
yapılabilecektir.
2. YMM Sözleşme Bilgilerinin Elektronik Ortama Aktarılma Yükümlülüğü
1 Sıra No’lu Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Sözleşmelerine İlişkin
Bildirimlerinin ve Sürekli Bilgi Verme Yükümlülüklerinin Elektronik Ortamda Yerine
Getirilmesi Hakkında Genel Tebliğ ile 01/02/2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere,
YMM’lerle mükellefler arasında gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerinin
tasdikine ilişkin olarak hesap döneminin ilk ayı içinde düzenlenmiş olan tam tasdik
sözleşmelerine ilişkin bilgilerin, takip eden ayın son gününe kadar, süresinden sonra
düzenlenen sözleşmeler ile tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer tasdik sözleşmelerine
ilişkin bilgilerin, sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren 15 gün içinde internet vergi
dairesine YMM tarafından elektronik ortamda girilmesi zorunlu kılınmıştır.
145
YMM’ler tarafından vergi dairesine verilecek tasdik raporlarına söz konusu
sözleşmelerin birer örneği eklenecektir.
YMM’lerce düzenlenen tasdik raporu ilgili vergi dairesine ibraz edildiğinde
tasdike konu rapora ilişkin sözleşme bilgilerinin evvelce YMM tarafından elektronik
ortamda sisteme girilip girilmediğine vergi dairesince bakılacak, sözleşme bilgileri
evvelce sisteme girilmişse söz konusu tasdik raporu kabul edilecektir.
Aynı Tebliğ’in “Kapsam” başlıklı bölümünde, bağlı oldukları meslek odasının
çalışanlar listesine kayıtlı ve sürekli bilgi verme yükümlülüğü bulunan YMM’lerin, bu Tebliğ
gereğince elektronik ortamda internet vergi dairesine bildirimde bulunacakları bilgiler;
mükellefler ile düzenlemiş oldukları “tam tasdik (yıllık gelir veya kurumlar vergisi
beyanname ve eklerinin tasdiki ) sözleşmeleri”ne ilişkin bilgiler ile KDV iadesi, özel tüketim
vergisi, Ar-Ge indirimi tasdik raporu vs. diğer sözleşme bilgileri, YMM’nin kimlik bilgileri,
şirket veya ortaklık halinde faaliyette bulunuluyorsa şirketin veya ortaklığın bilgileri ile
ortakların bilgileri ve YMM’nin bürosunda veya YMM şirketinin bürosunda çalışanlara ait
bilgiler şeklinde sayılmıştır.
Tebliğ’in “Ücretlerin Bildirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı (D/1)
bölümünde ise YMM’ler tarafından gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerinin
tasdikine ilişkin olarak mükellefler ile düzenlemiş oldukları tam tasdik sözleşmelerine ilişkin
ücretin tam tutarının sisteme girileceği,
Tebliğ’in (III/b) bölümünde belirtilen ve tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer
sözleşme bilgilerinin elektronik ortamda gönderilmesi aşamasında ücret sütununun boş
bırakılarak bildirimde bulunulacağı, daha sonra düzenlenen tasdik raporunun vergi dairesince
işleme konulması ve alınması gereken ücretin miktarının belirlenmesinin mümkün hale
gelmesinden itibaren 15 gün içinde tasdik ücreti ve mükellefçe alınacak iade tutarının, internet
vergi dairesine elektronik ortamda sözleşme bilgileri içine dahil edilmek suretiyle evvelce boş
bırakılan bölüme ilişkin bilgilerin tamamlanmış olacağı açıklanmıştır.
Diğer taraftan, tam tasdik sözleşmesi ile diğer konulardaki sözleşmelerin iptal ya da
feshedilmesi durumunda söz konusu durum iptal/fesih tarihinden itibaren en geç 15 gün
içerisinde gerekçesi ile birlikte YMM’ler tarafından internet vergi dairesine elektronik
ortamda bildirilecektir.
2.1. YMM Sözleşme Bilgilerinin Elektronik Ortama Geç Aktarılması
Yukarıda açıklandığı üzere, YMM sözleşme bilgilerinin elektronik ortama girilmesi
hakkında yayımlanan 1 Seri No’lu Tebliğ’e göre, tam tasdik sözleşmesine ilişkin bilgilerin,
YMM’ler tarafından sözleşme düzenlenmesini takip eden ayın son gününe kadar; süresinden
sonra düzenlenen tam tasdik sözleşmeleri ile KDV iadesi tasdik sözleşmelerine ilişkin
bilgilerin ise sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren 15 gün içinde internet vergi dairesine
elektronik ortamda girilmesi gerekmekte olup bu bilgilerin internet vergi dairesi
kayıtlarına geç girilmesi halinde VUK’un mükerrer 355’inci maddesi hükmüne göre
işlem tesis edilir.
146
3. Tasdik Hizmetinin Şirket Halinde Sunulması
3.1. 11 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin 5’inci maddesine
göre, şirket olarak faaliyet gösteren YMM’lerin düzenleyecekleri sözleşmelerde, tasdik
sözleşmesinin II’nci bölümünde yer alan “Adı-Soyadı (Unvanı)” sütununa yeminli mali
müşavirlik şirketinin unvanı yazılacaktır.
Şirket adına düzenlenen sözleşmeye istinaden yerine getirilecek tasdik işleminin, şirket
bünyesinde faaliyet gösteren herhangi bir YMM tarafından yapılması mümkün bulunmakta
olup elektronik ortamda sözleşmeye ilişkin bildirim yapılırken tasdik işleminin şirket adına
hangi YMM tarafından yerine getirileceğinin ayrıca belirtilmesi gerekmektedir.
3.2. 20 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin A/1 bölümünde,
YMM’lerle gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi eklerinin tasdikine (tam tasdik) ilişkin
sözleşme düzenlenmiş bulunan mükelleflerin KDV iadelerini YMM raporuna istinaden talep
etmeleri halinde bu iadelere ait işlemlerin tam tasdik sözleşmesi tanzim edilen YMM’ler
tarafından yerine getirileceği açıklanmıştır. Dolayısıyla yeminli mali müşavirlik hizmetinin
şirket şeklinde sunulduğu durumlarda da tam tasdik raporu ile KDV iadesi tasdik
raporunun şirket bünyesinde faaliyet gösteren farklı YMM’lerce değil aynı YMM
tarafından düzenlenmesi gerekmektedir.
Örneğin; (T) YMM Şirketinin (X), (Y) ve (Z) olmak üzere 3 YMM ortağı vardır. (T)
YMM Şirketi, (N) AŞ ile 2012 takvim yılı için tam tasdik sözleşmesi imzalamıştır. YMM
Şirketi adına düzenlenen söz konusu tasdik sözleşmesine ilişkin elektronik ortamda yapılan
bildirimde, tasdik hizmetinin şirket adına YMM (X) tarafından yürütüleceği beyan edilmiştir.
Bu durumda, (N) AŞ’ın hem 2012 takvim yılı kurumlar vergisi beyannamesi ve eklerinin
tasdikine ilişkin tam tasdik raporu hem de ilgili takvim yılına ilişkin KDV iade taleplerine
ilişkin düzenlenecek KDV iadesi tasdik raporunun YMM (X) tarafından düzenlenmesi
gerekecektir.
4. Tasdik Hizmetinin İki YMM Tarafından Üstlenilmesi
Kişisel sorumluluğun esas olduğu tasdik müessesesinde, YMM tasdik raporlarının
bir YMM tarafından imzalanması ve mühürlenmesi esas olmakla birlikte, tasdik hizmetinin
bir bütün olarak iki YMM tarafından üstlenildiği durumda, tasdik sözleşmesinde her bir
YMM’nin mühür numarası ve kimlik bilgileri ile mühür ve imzalarının yer alması ve bu
hususların yer aldığı sözleşme bilgilerinin elektronik ortama girilmesi halinde iki YMM
tarafından imzalanan ve mühürlenen KDV iadesi tasdik raporlarının da işleme konulması
mümkün bulunmaktadır.
Aynı şekilde, tam tasdik hizmetinin iki YMM tarafından üstlenilmesi halinde diğer
tasdik raporları da her iki YMM tarafından düzenlenecektir.
Bu durumda sorumluluk her iki YMM’ye ait olacaktır.
5. İndirimli Orana Tabi İşlemlerle İlgili YMM Raporuna İstinaden İade Talebi
İndirimli orana tabi işlemleri bulunan mükelleflerin bu işlemleri nedeniyle
yüklendikleri ve indirim yoluyla telafi edemedikleri vergi, yılı içinde vergilendirme dönemleri
itibariyle mahsuben, izleyen yıl içerisinde (Ocak-Kasım dönemi beyannameleri ile) talep
147
edilmesi kaydıyla nakden ya da mahsuben iade edilebilecektir. Söz konusu iade taleplerinin
4.000 TL’yi aşmaması halinde VİR, YMM raporu veya teminat aranmaksızın; 4.000 TL ve
üstündeki iade talepleri ise VİR, YMM raporu ya da teminat karşılığı yerine getirilmektedir.
İade talebinin YMM raporu ile talep edilmesi halinde, iade talebi YMM raporunun ibraz
edildiği tarihte geçerlik kazanacaktır.
5.1. Sözleşme Dönemi
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan iade taleplerinde, yılı içinde mahsuben iade
edilemeyen kısmın takip eden yılda YMM raporuna istinaden nakden veya mahsuben iadesi
için gerekli olan KDV iadesi tasdik sözleşmesinin, iade talebinin gösterildiği aylık KDV
beyannamesinin dönemini kapsayacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Ancak indirimli
orana tabi işlemlerin gerçekleştiği takvim yılını kapsayacak şekilde düzenlenen tasdik
sözleşmelerinin de kabul edilmesi mümkün bulunmaktadır.
Örneğin; (Y) AŞ 2012 yılında gerçekleştirmiş olduğu indirimli orana tabi işlemler
nedeniyle 2013/Temmuz dönemi KDV beyannamesinde iade talebinde bulunmuştur. İadenin
YMM raporu sunarak alınmak istenmesi durumunda, KDV iade sözleşmesi 2013/Temmuz
ayını kapsayan bir dönem için veya 2012/Ocak- Aralık dönemi için düzenlenmelidir.
5.2. Tam Tasdik Sözleşmesi Bulunmayan Mükellefin YMM Raporuna İstinaden
İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi
İndirimli orana tabi işlemleri dolayısıyla iade talebinde bulunan mükelleflerin yılı
içinde mahsup edilemeyip takip eden yılda tam tasdik sözleşmesi bulunmayan YMM
tarafından düzenlenecek rapora istinaden yapacağı nakden ya da mahsuben iade taleplerinde
tutarın Bakanlığımızca belirlenen limiti (2014 yılı için 814.000 TL’yi) aşması halinde, aşan
kısmının iadesinin talep edilmeyerek indirim hesaplarında muhafaza edilmesi ve bu
kısmın iadesinin talep edilmeyeceğinin vergi dairesine bir dilekçe ile bildirilmesi halinde
iade taleplerinin tam tasdik sözleşmesi bulunmayan YMM tarafından düzenlenecek
rapora istinaden yerine getirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan; indirimli orana tabi işlemlerden doğan ve yılı içinde mahsup
edilemeyen iade tutarının izleyen yılda, tam tasdik sözleşmesi bulunmayan YMM’nin
raporuna istinaden talep edilmesi halinde iadesi yapılacak üst limit olarak işlemlerin
gerçekleştiği yıla ilişkin belirlenen limit değil iadenin talep edildiği yıla ilişkin belirlenen
limit dikkate alınacaktır. Nakden-mahsuben iade tutarı toplamının bu sınırın altında kalması
halinde YMM raporuna istinaden iade talepleri yerine getirilebilecektir.
6. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kuruluşların KDV İade Talepleri
Üniversiteler gibi kurumlar vergisinden muaf olan teşekküllerin YMM’lerle tam
tasdik sözleşmesi düzenlemesi söz konusu değildir. Bu nedenle bu gibi kuruluşların KDV iade
talepleri parasal hadlerle sınırlı olmaksızın aralarında KDV iadesine ilişkin tasdik sözleşmesi
bulunan YMM tarafından düzenlenmiş KDV iadesi tasdik raporuna istinaden yerine
getirilebilecektir.
148
7. YMM Raporuna İstinaden Geçmiş Takvim Yıl(lar)ına İlişkin İade Talepleri
7.1. 29 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin “Süresinde Tam
Tasdik Sözleşmesi Düzenleyen Mükelleflerin Önceki Yıllara İlişkin KDV İadeleri” başlıklı
III/3’üncü bölümünde, YMM’lerle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenleyen mükelleflerin
KDV iade taleplerinin bu YMM’ler tarafından düzenlenen tasdik raporlarına dayanılarak
yerine getirilmekte olduğu, bu mükelleflerin varsa tam tasdik sözleşmesinin düzenlendiği
yıldan önceki dönemlere ilişkin KDV iadelerinin de anılan YMM tarafından düzenlenen
tasdik raporları ile yapılabileceği, önceki yıllarda mükellefin bir başka YMM ile süresinde
tam tasdik sözleşme düzenlemiş olması ve tasdik raporunun yazılarak süresinde vergi
dairesine verilmiş olması kaydıyla (rapor teslim süresinin henüz dolmadığı durumlarda bu şart
aranmayacaktır) o döneme ilişkin iade raporlarının anılan YMM tarafından düzenlenmesinin
de mümkün olduğu açıklanmıştır.
Örneğin; 2013 yılı için YMM (A) ile süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenleyen
bir mükellef, 2012/Haziran dönemine ilişkin KDV iadesini 2013 yılında almak istediği
takdirde bu iadeye ilişkin KDV iadesi tasdik raporu YMM (A) tarafından düzenlenebilecektir.
Mükellef, 2012 yılında YMM (B) ile süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş ve bu
sözleşmeye istinaden tasdik raporu düzenlenerek süresinde vergi dairesine teslim edilmiş ise
söz konusu KDV iade raporunun YMM (B) tarafından düzenlenmesi de mümkün
bulunmaktadır.
Bu durumda, KDV iadesi tasdik raporu, iade tutarına ilişkin bir üst limit söz konusu
olmaksızın YMM (A) veya (B) tarafından düzenlenebilecektir.
7.2. Geçmiş takvim yıl(lar)ında süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi
bulunan, ancak cari yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunmayan
mükelleflerin önceki takvim yıllarına ilişkin KDV iade talepleri, cari yılda farklı bir YMM ile
imzalanan KDV iadesi tasdik sözleşmesine istinaden düzenlenen KDV iadesi tasdik raporuna
göre (her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenen limitler dahilinde) yerine
getirilebilecektir.
Örneğin; 2012 yılında YMM (C) ile düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan
(X) AŞ’ın 2013 yılı için herhangi bir YMM ile süresinde düzenlenmiş tam tasdik
sözleşmesinin mevcut olmaması, ancak YMM (D) ile 2012 vergilendirme dönemleri için
akdedilmiş KDV iadesi tasdik sözleşmesinin bulunması halinde 2012 yılına ilişkin talep
edilecek KDV iadelerinde YMM (D)’nin düzenleyeceği rapora göre limitler dahilinde işlem
yapılabilecektir.
7.3. Geçmiş takvim yıl(lar)ında süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi
bulunmayan, ancak cari yılda süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan
mükelleflerin önceki takvim yıllarına ilişkin KDV iade talepleri, herhangi bir limite bağlı
olmaksızın tam tasdik sözleşmesi düzenlenen YMM’nin düzenleyeceği KDV iadesi tasdik
raporuna dayanılarak yerine getirilebilecektir.
Örneğin; (A) AŞ’ın 2011, 2012 ve 2013 yıllarında KDV Kanunu’nun 13/d maddesi
uyarınca gerçekleştirdiği teslimleri bulunmaktadır. (A) AŞ’ın 2011 ve 2012 yıllarında
herhangi bir YMM ile tam tasdik ve KDV İadesi tasdik sözleşmesi bulunmamaktadır. 2013
yılı için YMM Bayan (F) ile süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan (A) AŞ’ın
149
2013 yılına ilişkin iade taleplerinin yanı sıra 2011 ve 2012 yılları KDV iadeleri de herhangi
bir limite bağlı olmaksızın YMM Bayan (F)’nin raporlarına göre yerine getirilebilecektir.
8. Kısıtlı YMM’ler Tarafından Verilen Tasdik Hizmetleri
“Düzenlediği Rapor Bakanlık Talimatı Doğrultusunda İşleme Konulacak YMM’ler”
listesine alınma işlemi, listeye alınan YMM’lerce düzenlenen KDV iadesi tasdik raporlarının
işleme konmamasını değil, sadece Bakanlığımızca (Gelir İdaresi Başkanlığı) gözden
geçirilmesini ifade etmektedir. Dolayısıyla bahse konu meslek mensuplarının mükelleflerle
tasdik sözleşmesi yapmalarında ve yaptıkları sözleşme konusunda tasdik raporu
düzenlemelerinde herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Kısıtlı YMM ile imzalanan denetim ve tam tasdik sözleşmesinin tek taraflı
feshedilerek başka bir YMM ile yapılan sözleşmeye istinaden rapor düzenlenmesi, fesih
işleminin süresinde tesis edilmesi ve fesih tarihinden itibaren bir ay içinde başka bir
YMM ile sözleşme düzenlenmiş olmasına bağlıdır. Aksi takdirde, süresinden sonra fesih
mümkün olmadığından ilgili takvim yılına ilişkin denetim ve tam tasdik raporunun kısıtlı
YMM tarafından düzenlenmesi gerekir.
9. Tasdik Hizmetini Üstlenen YMM’nin Vefatı ya da İstifa Etmesi
9.1. Vefat eden YMM’nin sağlığında sözleşme düzenlediği firmaların söz konusu
sözleşmeleri feshederek başka bir YMM ile mevzuatta belirtilen süreler dahilinde sözleşme
düzenleyebilmeleri mümkündür.
Öte yandan, vefat eden YMM’nin sağlığında düzenlemiş olduğu karşıt inceleme
tutanaklarının, sözleşme düzenlenen başka YMM’ler tarafından kullanılması, mevzuatta yer
alan sorumluluk hükümlerinin yeni YMM’leri bağlayıcılığı da göz önünde bulundurulmak
suretiyle uygundur.
Örneğin; (X) AŞ 2012 yılı KDV iade işlemleri için YMM (S) ile sözleşme
imzalamıştır. YMM (S) iade işlemleri tamamlanmadan vefat etmiştir. (X) AŞ, YMM (S) ile
olan sözleşmesini feshederek ilgili dönem KDV iadeleri için YMM (L) ile sözleşme
imzalamıştır. Bu durumda YMM (L)’nin düzenleyeceği KDV iadesi tasdik raporunda YMM
(S) tarafından düzenlenen karşıt inceleme tutanaklarını sorumluluk kendisine ait olmak üzere
kullanması mümkün bulunmaktadır.
9.2. Şirket bünyesinde faaliyet göstermekte iken istifa vb. nedenlerle ortaklıktan
ayrılan YMM tarafından yürütülen KDV iade işlemlerine ilişkin incelemenin şirket
bünyesinde faaliyet gösteren başka bir YMM tarafından tamamlanması, düzenlenecek KDV
iadesi tasdik raporunda ortaklıktan ayrılan YMM tarafından tanzim edilen karşıt inceleme
tutanaklarının kullanılması mümkündür.
Örneğin; (X) Ltd. Şti. 2013 yılı için (ST) YMM AŞ ile süresinde tam tasdik
sözleşmesi imzalamış ve YMM şirketi adına tasdik hizmetinin YMM (T) tarafından
yürütüleceği elektronik ortamda internet vergi dairesine bildirilmiştir.
(X) Ltd. Şti.nin 2013 yılı KDV iade işlemlerinin YMM (T) tarafından yürütülmesi
gerekmekte olup YMM (T)’nin şirket ortaklığından ayrılması halinde diğer ortak YMM
150
(S)’nin KDV iade raporunu düzenlerken YMM (T) tarafından düzenlenen karşıt inceleme
tutanaklarını kullanabilmesi mümkündür.
10. Tasdik Raporlarının Vergi Dairesine Teslimi
10.1. Tam Tasdik Raporlarının Teslimi
Gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ve eklerinin tasdikine yönelik düzenlenen
tam tasdik raporlarından, kural olarak YMM’nin iş yerinin bulunduğu il merkezindeki
mükelleflere ait olanlar ilgili vergi dairesine veya malmüdürlüğüne bizzat raporu
düzenleyen YMM tarafından kimlik ibraz edilerek tutanak karşılığında teslim edilecek,
YMM’nin işyerinin bulunduğu il merkezi dışındaki mükelleflere ait tam tasdik
raporları ise faaliyet belgesi ile birlikte taahhütlü olarak posta yoluyla vergi dairelerine
gönderilebilecektir.
Ancak, 41 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nde yapılan
açıklamalara göre; YMM’lerin gerek bulundukları il sınırları içerisindeki mükelleflere ve
gerekse bulundukları il sınırları dışındaki diğer illerde bulunan mükelleflere ait tam tasdik
raporlarını, varsa bulundukları ilde kurulmuş yeminli mali müşavirler odasına beyanname
verme dönemi sonuna kadar veya beyannamenin verildiği ayı takip eden iki ay içerisinde
imza karşılığında teslim etmeleri halinde, bu teslimleri vergi dairesine yapılmış olarak kabul
edilecektir.
İlgili yeminli mali müşavirler odasınca bu raporlar; en geç beyannamenin verildiği
ayı takip eden iki aylık sürenin sonundan itibaren 15 gün içerisinde gerek bulunulan ildeki
mükelleflerin bağlı bulundukları vergi dairelerine, gerekse bulunulan il dışındaki diğer illerde
bulunan mükelleflerin bağlı bulundukları vergi dairelerine oda tarafından görevlendirilecek
yetkili elemanlar vasıtasıyla imza karşılığında teslim edilecektir.
Bu uygulamada, beyanname verme dönemi sonuna kadar veya beyannamenin
verildiği ayı takip eden iki ay içerisinde ilgili odalara teslim edilecek tasdik raporlarının,
beyannamenin verildiği ayı takip eden iki aylık sürenin sonundan itibaren 15 gün içerisinde
ilgili vergi dairelerine intikalinin sağlanması, ilgili yeminli mali müşavirler odasının
sorumluluğundadır. Bu sorumluluğun öngörülen sürede yerine getirilmemiş olması, bir başka
ifadeyle söz konusu raporların öngörülen 15 günlük süreden sonra ilgili vergi dairelerine
ibrazı halinde ise bu raporlar ilgili vergi dairelerince teslim alınmayacaktır.
Söz konusu raporlar, öngörülen 15 günlük süreden sonra herhangi bir şekilde (posta,
kargo, kurye vb.) ilgili vergi dairelerine intikal ettirilmiş olsa bile bu raporlar uyarınca vergi
dairelerince işlem tesis olunmayacaktır.
10.2. KDV İadesi Tasdik Raporlarının Teslimi
KDV iadesi tasdik raporlarının vergi dairesine teslimine ilişkin açıklamalar 21 Seri
No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin (C) bölümünde yer almakta olup
buna göre, YMM’lerce tanzim edilen KDV iadesi tasdik raporları ilgili vergi dairelerine veya
malmüdürlüklerine bizzat raporu düzenleyen YMM tarafından kimlik ibraz edilerek tutanak
karşılığında teslim edilecektir. Tutanaklar vergi dairesi müdürü veya yardımcıları tarafından
imzalanacaktır.
151
11. YMM Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Damga Vergisi
Vergi dairelerine ibraz edilen YMM tasdik raporları ve ekleri üzerinde dairelerce
yapılacak tetkik ve kontroller sırasında dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de, tasdik
raporuna dayanak teşkil eden sözleşmeye ilişkin damga vergisinin ödenip ödenmediğidir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, bu Kanun’a ekli (1) sayılı
tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu, Damga Vergisi Kanunu’ndaki kâğıtlar
teriminin, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen
ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile
elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde
oluşturulan belgeleri ifade ettiği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda sözü edilen “Damga Vergisine Tabi Kağıtlar” başlıklı (1) sayılı tablonun
“I. Akitlerle İlgili Kağıtlar” bölümünün (A/1) numaralı ayrımında, belli parayı ihtiva eden
kağıtlardan mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin binde 9,48 oranında damga
vergisine tabi olduğu görülmektedir.
Öte yandan, VUK’un 19’uncu maddesine göre, vergi alacağı, vergi kanunlarının
vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğmaktadır.
Konuyla ilgili olarak Başkanlığımız Mükellef Hizmetleri Diğer Vergiler Grup
Müdürlüğünün 30/06/2009 tarihli ve 2062 sayılı tamim yazısında, tam tasdik sözleşmesi
dışındaki diğer sözleşmelerde, düzenlendiği anda belli bir tutarı ihtiva etmesi durumunda bu
tutar üzerinden damga vergisine tabi tutulması, belli tutar ihtiva etmemesi durumunda ise
damga vergisinin aranılmaması, ancak, YMM’lerin tasdik sözleşmelerine ilişkin ücretin
sözleşme düzenlendikten sonra belirlenmesi ve bu tutarın sözleşmeye eklenmesi halinde, bu
durumun şerh olarak kabul edilmesi ve değişikliğin yapıldığı tarih itibarıyla bu sözleşmelerin
488 sayılı Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun (I/A-1) bölümü gereğince damga vergisine tabi
tutulması gerektiği belirtilmiştir.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, YMM tasdik sözleşmelerine ilişkin damga
vergisi açısından vergiyi doğuran olay, kural olarak sözleşmeye istinaden düzenlenen KDV
iadesi tasdik raporunun vergi dairesince işleme konularak iade tutarına ilişkin düzeltme fişinin
düzenlenmesiyle somut hale gelecek olan ücret bilgilerinin yukarıda sözü edilen Tebliğ
hükmü uyarınca sözleşmeye eklendiği aşamada meydana gelecektir. Bu aşamaya kadar henüz
doğmamış olan bir vergiye ilişkin eksiklikten söz edilemeyeceği tabiidir.
Tasdik sözleşmesinin düzenlendiği anda belli bir tutarı ihtiva etmesi durumunda
damga vergisi doğmuş olacağından bu şekilde düzenlenen bir sözleşmeye istinaden
ödenmeyen damga vergisinin mükelleften aranılması gerekmektedir. Ancak, KDV iade
işlemleriyle doğrudan ilgisi olmayan bu hususun KDV iade sürecini etkilememesi,
eksiklik yazılarına konu edilmemesi, mükellef tarafından ödenmemiş olan söz konusu
verginin KDV iade işlemleri dışında ayrıca değerlendirmeye tabi tutulması
gerekmektedir.
152
12. İşleme Konulmayacak YMM Raporları
12.1. Özel Esaslara Tabi Mükellef Hakkında Düzenlenmiş YMM Raporları
KDV iade taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin usul ve
esaslar 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “Genel Esaslar” ve “Özel Esaslar” alt
başlıklarında ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
34 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin (A.2) bölümünde,
iade talepleri genel esaslara göre değerlendirilmesi gereken mükelleflerin taleplerinin YMM
tasdik raporu ile yerine getirilebileceği, iade talepleri özel esaslara göre değerlendirilmesi
gereken mükelleflerin ise taleplerinin YMM tasdik raporu ile yerine getirilmesinin mümkün
bulunmadığı açıklanmıştır. Bu itibarla, özel esaslara tabi mükellefler hakkında YMM’ler
tarafından KDV iadesi tasdik raporu düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, KDV iade talebi olan ve özel esaslarda yer alan bir mükellef
hakkında YMM’lerce düzenlenmiş KDV iadesi tasdik raporunun vergi dairesine intikali
halinde bu rapor işleme konulmayacaktır.
12.2. Alt Firmalar Hakkında Olumsuzluk Bulunan Mükellefler Hakkında
Düzenlenmiş YMM Raporları
Kendileri hakkında herhangi bir olumsuzluk bulunmayan ancak, alt firması veya
daha alt mükellefler hakkında olumsuzluk bulunan mükelleflerin iade taleplerine ilişkin
YMM’ler tarafından KDV iadesi tasdik raporu düzenlenebilmesi mümkündür.
20 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin “Vergi Dairelerince
Yapılacak İşlemler” başlıklı A/10 bölümünde yapılan açıklamalara göre, YMM KDV iadesi
tasdik raporları, KDV iadesi talebinde bulunan mükellef ya da mükellefe mal teslimi ve
hizmet ifasında bulunan alt mükelleflerin kayıtlarının ve teslimlerinin gerçeği yansıtmadığı,
adreslerinde bulunamadığı, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlemesi veya
kullanılması organizasyonunda yer aldıkları ve benzeri hususların tespiti halinde işleme
konulmayacak, bu tespitlerin dışındaki bir nedenle işleme konulmaktan imtina edilmeyecektir.
Tebliğ’deki “işleme konulmayacak” ifadesinden kasıt; kendisi hakkında herhangi bir
olumsuzluk bulunmayan ancak alt firmalarında söz konusu olumsuzluklar bulunan firmalar
hakkında hiçbir suretle rapor düzenlenemeyecek olması değildir. Bu durumda bulunan
mükellefler hakkında düzenlenen raporların, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde sayılan
genel esaslara dönüş şartları sağlanmak suretiyle işleme konulması mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, YMM tasdik raporlarına istinaden yapılacak işlemlerde tereddüt hasıl olması
ya da incelenmesinin talep edildiği durumlarda, söz konusu tasdik raporlarının yazı ekinde
doğrudan Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü’ne gönderilmesi ve
alınacak cevaba göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
13. YMM Tasdik Raporlarının Geri Çekilmek İstenmesi
YMM’lerce düzenlenerek ilgili vergi dairesine ibraz edilmiş olan tasdik raporları
üzerinde vergi dairesi tarafından herhangi bir tespit ya da işlem yapılmadan önce tasdik
raporunu düzenleyen yeminli mali müşavirin raporun işleme konulmaması ya da kendisine
153
iade edilmesini talep etmesi halinde, YMM’nin bu talebinin yerine getirilmesinde bir sakınca
bulunmamaktadır. Ancak söz konusu tasdik raporunun bir kez idarenin ıttılaına girmiş olması
ve daha sonra verilecek raporla gerektiğinde karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak amacıyla
raporun her iki nüshasının değil, bir nüshasının YMM’ye iade edilmesi, diğer nüshasının
vergi dairesinde saklanması gerekmektedir.
14. YMM’lerin Sorumluluğu
YMM’ler yaptıkları tasdikin doğruluğundan sorumludurlar. 3568 sayılı Kanun’un
12’nci maddesi hükmü uyarınca yaptıkları tasdik işlemi gerçeğe aykırı olan YMM’ler,
tasdikin kapsamı ile sınırlı olmak üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan
mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaklardır.
Aynı Kanun’un “Disiplin Cezaları” başlıklı 48’inci maddesinde ise mesleğin vakar
ve onuruna aykırı fiil ve hareketlerde bulunanlarla, görevlerini yapmayan veya kusurlu olarak
yapan yahut da görevinin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunan meslek mensupları
hakkında, muhasebe ve müşavirlik hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesi maksadı ile durumun
niteliğine ve ağırlık derecesine göre disiplin cezaları verileceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, YMM’ler tarafından düzenlenerek vergi dairesine ibraz edilen tasdik
raporları üzerinde yapılan kontrol ve araştırmalar sonucunda YMM’nin tasdik yetkisini ilgili
mevzuata uygun şekilde kullanmadığına ilişkin belirlemelerin yapılması halinde, söz konusu
tasdik raporunun ilgili YMM’ye iade edilmesi mümkün bulunmamakta olup tasdikin kapsamı
ile sınırlı olmak üzere, ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle birlikte
müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaklardır.
Tasdik raporları üzerine vergi dairelerince işlem tesis edilmemiş olması dolayısıyla
vergi ziyaı meydana gelmemiş olması, tasdik yetkisini gerçeğe aykırı olarak kullanmış olan
YMM’nin disiplin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
Müşterek ve müteselsil sorumluluğu vergi denetim elemanlarınca yapılacak inceleme
sonucunda VİR ile tespit edilen YMM’ler nezdinde yapılacak takibat, vergi ve ceza
tahakkukunun kesinleşmesinden sonra başlatılacak olup vergi dairelerince yapılacak takibat
tahakkuku kesinleşen vergi ve cezaların tahsiline yönelik olacaktır. YMM’lerin müştereken ve
müteselsilen sorumluluğu kapsamında haklarında başlanılan takibata asıl mükellefin bağlı
bulunduğu vergi dairesince düzenlenen ödeme emrinin ilgili YMM’nin bağlı olduğu vergi
dairesine gönderilmesi suretiyle başlanılır.
15. Karşıt İnceleme
YMM’lerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkındaki Yönetmelik’in 14’üncü maddesinde YMM’lerin tasdik konusu ve
kapsamı ile ilgili yeterli miktarda güvenilir kanıtları toplamak zorunda oldukları
belirtilmiş, “Denetim Teknikleri” başlıklı 15’inci maddesinin (d) bendinde ise işletme
kayıtlarında yer alan hususların ilgili üçüncü şahıslar nezdindeki defter ve belgeler
üzerinde araştırılarak tespit edilmesi de denetim teknikleri arasında sayılmıştır.
Bu çerçevede, YMM’ler mükelleflerin tasdik kapsamına giren işlemlerinin gerçeği
yansıtıp yansıtmadığının tespiti için gerekli karşıt incelemeleri yapmakla yükümlüdürler.
154
Buna göre, YMM’lerin hem tam tasdik işlemleri için hem de KDV iadesi tasdik işlemleri için
karşıt inceleme yapmaları gerekmektedir.
15.1 Karşıt İnceleme Yapılmasındaki Amaç
27 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin II-2 bölümünde
yapılan açıklamaya göre karşıt inceleme yapılmasındaki amaç; tasdike konu işlemin gerçek
mahiyetinin ortaya çıkarılmasının sağlanmasıdır. KDV iadesi işlemlerinde karşıt
incelemenin amacı, iade ya da mahsup edilecek KDV tutarının doğru olarak belirlenmesi,
tam tasdik kapsamında yapılan karşıt incelemenin amacı ise gelir veya kurumlar vergisi
beyannamesinde yer alan matrah ve vergiye ilişkin tutarların doğruluğunun sağlanmasıdır.
15.2. KDV İadesi İşlemlerinde Karşıt İnceleme
KDV Kanunu’nun 32’nci maddesi kapsamındaki iade hakkı doğuran işlemler ile
Kanun’un 9’uncu ve 29’uncu maddelerine istinaden yapılan işlemlerden doğan iade
talepleriyle ilgili olarak YMM’ler tarafından düzenlenerek vergi dairesine ibraz edilecek olan
KDV iadesi tasdik raporlarında talep edilen KDV’nin doğruluğunun tespiti amacıyla yapılan
alt firma incelemelerine ilişkin karşıt incelemelerde uyulması gereken usul ve esaslara ilişkin
düzenlemelere 20, 27, 29 ve 34 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel
Tebliğleri’nde yer verilmiş olup 01/01/2014 tarihinden itibaren düzenlenecek belgelerde KDV
hariç 21.000 TL olarak belirlenmiş tutarın üzerindeki zorunlu karşıt inceleme kapsamındaki
mal ve hizmet alımlarının %80 ve fazlasını karşılayacak şekilde karşıt incelemenin yapılmış
ve yapılan karşıt inceleme safhalarının raporda açıklanmış olması şarttır.
%80’lik karşıt inceleme zorunluluğundan anlaşılması gereken, iade talep eden
mükellefin ilgili dönem indirilecek KDV ile birlikte (iade talebine ilişkin geçmiş dönem
yüklenimleri dahil) yüklenilen KDV’nin de asgari %80’inin incelenmesidir.
Diğer taraftan, düzenli olarak her dönem YMM tasdik raporu ile ya da inceleme
sonucu KDV iadesi alan mükelleflerde önceki dönemleri incelenmiş olacağından tekrar
inceleme yapılmasına ihtiyaç olmadığı açıktır.
15.3. Karşıt İncelemenin Yapılacağı Aşamalar ve Rapora Eklenecek Karşıt
İnceleme Tutanakları
1 ve 15 Sıra No’lu Tebliğlere konu teşkil eden ihracat teslimleri ve ihraç kaydıyla
yapılan teslimlerden doğan KDV iadeleriyle, Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan
satışlarla ilgili KDV iadelerinde YMM’lerce düzenlenecek tasdik raporlarında karşıt
incelemelerin, ihracata konu mal ve hizmetin imalatçısı (üreticisi) konumundaki alt
mükelleflerin bir alt kademesine kadar yapılması zorunlu olup bu iadeler dışında kalan
diğer iade işlemlerinde ise bu konudaki sorumluluk kendilerine ait olmak üzere en az
işlemlerini tasdik ettikleri mükellefe mal veya hizmet satan mükelleflerin kayıtlarına
inilmesi suretiyle karşıt inceleme yapılması mümkün bulunmaktadır. Ancak bu durumda,
tasdike konu işlemin gerçek mahiyetinin ortaya çıkarılması ve müteselsil sorumluluk, disiplin
hükümleri ve diğer yaptırımlarla karşılaşmamaları bakımından gerektiği kadar alt kademeye
inilerek karşıt inceleme yapılması gereklidir.
Karşıt inceleme tutanakları ilke olarak tasdik raporuna eklenecektir. Ancak, tutanak
sayısının fazla olması durumunda, en yüksek tutarlı faturaları içeren asgari 10 adet
155
inceleme tutanağının rapora eklenmesi, incelemeye yetkili elemanlarca talep edilmesi
halinde ibrazı şartıyla diğer tutanakların ise tasdik işlemini yapan YMM’lerce muhafaza
edilmesi mümkün bulunmaktadır.
En yüksek 10 alım ifadesinden, iade talebinde bulunan mükelleflerin ilgili
dönemdeki en yüksek tutarlı 10 alımına ilişkin (fatura) bilgilerinin anlaşılması gerekmekte
olup düzenlenecek karşıt inceleme raporuna eklenecek karşıt inceleme tutanakları, aynı
mükelleften de olsa, en yüksek 10 alıma ilişkin bilgileri içeren tutanakların eklenmesi yeterli
olacaktır.
1 ve 15 Sıra No’lu Tebliğler çerçevesinde yapılan iadelerde karşıt incelemenin kural
olarak ihracat konusu mal veya hizmetin imalatçısı konumundaki alt mükelleflerin bir alt
kademesine kadar yapılması zorunlu olmakla birlikte, ithal edildikten sonra KDV
Kanunu’nun 11’inci maddesi kapsamında ihraç edilen ürünlerde söz konusu malı ithal eden
firmanın kayıtlarına inilmesi yeterli olacaktır.
Alt firmalar nezdinde yapılacak karşıt incelemelerin ihraç konusu mal ve hizmetlere
ilişkin girdilerle sınırlı tutulması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle, ihraç edilen mal dışındaki
alımlara ilişkin (iade talebine konu olmayan alımlara ilişkin) karşıt inceleme yapılması
zorunluluğu bulunmamaktadır. Karşıt inceleme yapma zorunluluğu bulunmayan bu tutarların
doğruluğu, karşıt inceleme dışında başkaca yöntemlerle YMM’ce araştırılacak ve
düzenlenecek tasdik raporunda buna ilişkin açıklama yapılacaktır.
Ancak, sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlenmesi veya
kullanılması ihtimalinin bulunduğu haller ile benzeri diğer şüpheli durumlarda YMM’ler
tarafından herhangi bir kademe sınırlaması olmaksızın işlemin gerçek mahiyetini ortaya
çıkarıncaya kadar alt kademelere inilecektir.
Tedarikçi ihracatçılarda da prensip itibarıyla en büyük mal alımlarına ilişkin 10 adet
tutanak aranılacaktır. Ancak hazır mal alınan firma sayısının 10’dan fazla olması halinde
tedarikçi ihracatçının bir altındaki hazır mal alımlarının hepsine ilişkin karşıt inceleme
tutanaklarının rapora eklenmesi gerekmektedir. Şu kadar ki, satın alınan hazır mal tutarları
ilgili genel tebliğde belirlenen karşıt inceleme yapma zorunluluğu limitinin altında ise mal ve
hizmet alışlarının %80’ine tekabül eden tutanağın eklenmesi yeterlidir.
15.4. Karşıt İnceleme Yapılmasının Zorunlu Olmadığı Haller
15.4.1. Karşıt inceleme yapılmasının zorunlu olmadığı haller, 27 Seri No’lu
Tebliğ’de açıklanmış olup mal ve hizmet alımları ile ilgili KDV hariç tutarı 21.000 TL’yi
[430 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği’nde 2013 yılı için açıklanan yeniden değerleme oranına
(% 3,93) göre belirlenmiş tutar] aşmayan belgeler için karşıt inceleme yapılması zorunlu
değildir.
İndirilecek KDV’nin üçte biri veya daha fazlasının karşıt inceleme zorunluluğu
kapsamı dışında bırakılan mal veya hizmet alımlarından kaynakladığı hallerde karşıt inceleme
zorunluluğu kapsamı dışında bırakılan mal ve hizmet alımları ile ilgili indirilecek KDV’nin
yarısına tekabül eden mal ve hizmet alımları ile ilgili karşıt inceleme yapılması yeterli
olacaktır. Bu durumda karşıt inceleme kapsamındaki mal ve hizmet alımlarına ilişkin karşıt
incelemelerle %80 oranının sağlanması ile yetinilmesi mümkün bulunmaktadır. Şu kadar ki,
156
karşıt inceleme kapsamında bulunan mal ve hizmet alımları tutarı ile %80 oranına
ulaşılamadığı hallerde bu oranın sağlanıp sağlanmadığı dikkate alınmayacaktır.
15.4.2. Genel ve katma bütçeli idarelerden, belediyelerden ve il özel idarelerinden
veya en az %51 ya da daha fazla hissesi bu kurumlara ait olan kuruluşlardan yapılan mal ve
hizmet alımları için karşıt inceleme yapılması zorunlu değildir.
34 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin (B) bölümünde “…
Ancak, yeminli mali müşavirlerce katma değer vergisi iadesi tasdik işlemlerinde mal ve
hizmet alımlarına ilişkin olarak yapılan karşıt incelemelerle (karşıt inceleme zorunluluğu
kapsamı dışında bırakılan kurum ve kuruluşlardan yapılan mal ve hizmet alımları toplamı
dahil) %80 oranına ulaşılması yeterli olacaktır. Bu durumda, kalan %20' lik kısım içerisinde
belli miktarı aşması nedeniyle karşıt inceleme yapılması zorunluluğu bulunan belgeler mevcut
olsa bile, sorumluluk yeminli mali müşavire ait olmak üzere, %80 oranı ile yetinilmesi
mümkün bulunmaktadır.” denilmektedir.
Ayrıca, özelleştirilen kamu kuruluşlarından yapılan elektrik, telefon ve doğal gaz
alımlarına ilişkin belgeler ile ilgili karşıt inceleme yapılması da zorunlu değildir. Yapılan
karşıt incelemeler ile ilgili %80 oranının hesaplanmasında karşıt inceleme zorunluluğu
kapsamı dışında bırakılan kurum ve kuruluşlardan yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin
KDV’de dikkate alınacaktır.
Öte yandan, KDV iadesi talebinde bulunan mükelleflerin beyannamelerinde yer alan
iade edilecek KDV’nin iadenin talep edildiği dönemden önceki dönemlerden de
kaynaklanması halinde karşıt incelemelerin bu tutarları da kapsayacak şekilde yapılması
zorunludur. Düzenli olarak her dönem YMM tasdik raporu ile ya da inceleme sonucu KDV
iadesi alan mükelleflerde önceki dönemler incelenmiş olacağından tekrar inceleme
yapılmasına ihtiyaç olmadığı açıktır.
Örneğin; Uluslararası nakliyecilik yapan (A)’nın Ocak/2013 dönemine ilişkin
indirilecek KDV miktarı 1.000.000 TL’dir. İndirilecek KDV’nin 400.000 TL’si belge tutarı
21.000 TL’den yüksek, 500.000 TL’si ise 21.000 TL ve daha düşük olan, 100.000 TL’si kamu
kurumundan yapılan mal veya hizmet alımlarına ilişkindir.
Örnekte karşıt inceleme zorunluluğu kapsamı dışında bırakılan mal veya hizmet
alımlarından kaynaklanan indirilecek KDV (500.000 TL), toplam indirilecek KDV’nin
(1.000.000 TL) üçte birinden daha fazladır. Kamu kurumundan yapılan alımlar (100.000 TL)
ile ilgili olarak karşıt inceleme yapılmayacak olup bu alımlar %80 oranının karşılanmasında
karşıt incelemesi yapılmış alım olarak kabul edilecektir.
Bu durumda kamu kurumlarından olan alımlar ile belge tutarı 21.000 TL’den yüksek
olan alımların toplamı %80 oranını karşılamaya yetmediğinden 21.000 TL üzerindeki
alımların tamamı ile belge tutarı 21.000 TL ve daha düşük olan mal veya hizmet alımlarından
kaynaklanan indirilecek KDV’nin yarısının (500.000/2=250.000) karşıt inceleme yoluyla
doğruluğunun araştırılması gerekir. Neticede karşıt incelemesi yapılmış sayılan mal ve hizmet
alışlarına ilişkin KDV tutarı toplamı (100.000+400.000+250.000=)750.000 TL olacaktır. Bu
tutar indirilecek KDV toplamının %80’nin altında kalsa da %80 oranına ulaşıldığı kabul
edilecektir.
157
15.5. Karşıt İnceleme Tutanak Örneklerinin Başka Raporlara Eklenmesi
Karşıt inceleme tutanaklarının asıllarının tasdik raporuna eklenmesi gerekmekle
birlikte, tutanak asıllarının başka tasdik raporlarına eklenmiş olması vb. hallerde söz konusu
tutanakların onaylı örneklerinin rapora eklenmesi de mümkündür.
YMM’ler tarafından düzenlenen karşıt inceleme tutanaklarında; karşıt incelemeyi
yapan YMM’nin sözleşmeli olduğu mükellefe ait bilgiler (adı-soyadı veya unvanı, adresi, vergi
dairesi ve vergi kimlik numarası) söz konusu tutanakların asli ve zorunlu unsurlarından
olduğundan, bu mükellefle ilgili olarak tasdik sözleşmesine bağlı konuda düzenlenmiş olan
karşıt inceleme tutanağının, daha sonra aynı sözleşme kapsamında aynı vergi dairesine ibraz
edilecek müteakip dönem tasdik raporları için (onaylanmak kaydıyla) kullanılması mümkün
bulunmaktadır. Bu durumda, onaylanacak karşıt inceleme tutanağına “tutanağın aslı (X)
dönemi tasdik raporu ekinde sunulmuştur” şerhine yer verilmesi gerektiği tabiidir.
Ancak, tasdik sözleşmesinin tarafı olan mükellef için düzenlenecek tasdik raporu ile
ilgili olarak; YMM’nin tasdik hizmeti verdiği mükellefe mal veya hizmet tesliminde bulunan
alt mükellefler nezdinde yaptığı inceleme sonucu düzenlediği karşıt inceleme tutanağını
çoğaltmak suretiyle, bu tutanağın örneğini tasdik raporu düzenleyeceği başka bir mükellef için
kullanması veya aynı mükellef için de olsa farklı sözleşmeler için kullanması mümkün
değildir.
158
BÖLÜM 7
TEMİNATLI İŞLEMLERDE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR
1. Teminatlı İadeler
Vergi dairelerinden KDV iade alacağı olan mükelleflerin bu alacaklarını %100
teminat mektubu ibraz ederek talep etmeleri halinde;
- İade talebine ilişkin dilekçe ve “KDV iade talebine ilişkin İnternet Vergi Dairesi
Liste Alındısı”nın vergi dairesine teslim edilmiş olması,
- Talep edilen iade tutan kadar (%100) banka teminat mektubunun vergi dairesine
teslim edilmiş ve teyidinin alınmış olması,
- İade dosyasında özel fatura, DAB, serbest bölge işlem formu gibi teyit işlemi
gerektiren belgelerin bulunduğu durumlarda teyit işlemlerinin yapılmış olması
koşullarıyla “KDV İadesi Kontrol Raporu”nun KDVİRA sistemi tarafından
üretilmesinden itibaren;
- İndirimli orana tabi teslimlere ilişkin iade taleplerinin 10 iş günü [muhasebe işlem
fişi (MİF) onayının KDV Grup Müdürü tarafından yapılacak olması durumunda 13 iş günü],
- İndirimli orana tabi teslimler dışındaki işlemlerden kaynaklanan diğer iade
taleplerinin 5 iş günü (MİF onayının KDV Grup Müdürü tarafından yapılacak olması
durumunda 8 iş günü)
içerisinde yerine getirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, KDV İadesi Kontrol Raporunda gözüken başarısız segmentler nedeniyle
izaha ihtiyaç duyulan konulara isabet eden iade tutarının blokede bırakılarak kalan tutarın iade
işleminin yapılacağı tabiidir.
2. KDV İadelerine İlişkin Olarak Verilen Teminat Mektuplarının Teyidi
KDV Kanunu’nun 8/2, 9, 29/2 ile 32’nci maddesi kapsamında yer alan ve
uygulamada “iade hakkı doğuran işlemler” olarak adlandırılan işlemlerle ilgili olarak
yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan vergiler mükelleflere nakden veya mahsuben iade
edilmektedir.
Konuyla ilgili olarak yayımlanan KDV Genel Tebliğleri ile gerçekleştirilen
düzenlemeler uyarınca, mükelleflerin bazı işlemlerine ait nakden veya mahsuben iadelerinin
bir an önce gerçekleştirilmesini sağlamak üzere, bu işlemlerin teminat karşılığında
sonuçlandırılmasına imkân tanınmıştır.
Öte yandan, bu kapsamdaki KDV iade talepleri için banka teminat mektubu
verilmesi halinde, iade işlemi yapılmadan önce, verilen teminat mektuplarının 18/12/1987
159
tarih ve KDV:2601079-4-81787 sayılı genel yazımızdaki açıklamalara göre ilgili banka
şubesinden yazılı teyidinin alınması gerekmektedir.
Ancak, teminat mektubu teyitlerine ilişkin bu işlemin, aradan geçen zamanda
kaydedilen teknolojik gelişmeler dikkate alınarak, bundan böyle E-VDO Yönetim Bilgi
Sistemi (YBS) üzerinden yapılması uygun görülmüştür.
Bankalar tarafından müşterilerine düzenlenen teminat mektuplarına ait bilgiler
Bakanlığımız veri ambarına günlük olarak gönderilmekte olup banka teminat mektuplarına,
bilgilerin gönderilmesini takip eden gün itibarıyla, E-VDO YBS üzerinden “Mükellef
Hizmetleri / Vergi Dairesi İşlemleri / İade Dosyası İşlemleri / Banka Teminat Mektubu
Görüntüleme” ekranından ulaşılmaktadır.
Bu çerçevede, mükellefler tarafından KDV iade alacakları için verilen ve 84 Seri
No’lu KDV Genel Tebliği’nde öngörülen niteliği haiz banka teminat mektuplarının teyidi
işlemi, söz konusu görüntüleme ekranı esas alınarak gerçekleştirilecektir.
Banka teminat mektubu bilgilerine E-VDO üzerinden ulaşılamaması halinde ise
eskiden olduğu gibi teminat mektubunu veren banka şubesinden, anılan yazımız çerçevesinde
teyidin alınacağı tabiidir.
3. Teminat Çözümlerinde Yetkili Makam
Mükelleflerin teminat çözümümün ilgili olduğu
beyannamesindeki “İade Edilmesi Gereken KDV” tutarının;
döneme
ilişkin
KDV
• 200.000 TL ve altında olması halinde teminat çözümü vergi dairesi müdürü
tarafından yapılacaktır. Ancak 2012/10 Seri No’lu Uygulama İç Genelgesi’nin yayım
tarihinden (20/11/2012) önce MİF’i uygulama grup müdürü tarafından onaylanmış olan
iadelere ilişkin teminatların çözüm işlemi de ilgili uygulama grup müdürü tarafından
yapılacaktır.
Örnek 1: Mükellefin Mart/2012 dönemine ait KDV beyannamesinde iade edilmesi
gereken KDV tutarı 170.000 TL’dir. Bu iade alacağı mükellef tarafından farklı zamanlarda
80.000 TL ve 90.000 TL’lik iki ayrı teminat mektubu karşılığında talep edilmiş ve iki ayrı
MİF düzenlenmek suretiyle yerine getirilmiştir. Bu durumda ilgili dönem KDV
beyannamesindeki iade edilebilir KDV tutarı 200.000 TL’nin altında olan mükellefin her iki
talebine ilişkin MİF vergi dairesi müdürü tarafından imzalandığından (MİF’lerden hiçbiri
uygulama grup müdürü tarafından imzalanmadığından), teminatların çözümü işlemi vergi
dairesi müdürü tarafından yapılacaktır.
Örnek 2: Nisan/2012 döneminden 190.000 TL KDV iade alacağı olan bir mükellefin,
toplam iade tutarından 110.000 TL’lik kısmı teminat mektubu karşılığı uygulama grup
müdürü tarafından MİF’i imzalanarak yapılmıştır. Geri kalan 80.000 TL’lik kısmı da yine
teminat karşılığı MİF’in vergi dairesi müdürü tarafından imzalanması suretiyle yapılmıştır.
Mükellefin beyannamesindeki iade edilmesi gereken KDV tutarı 200.000 TL’nin altında
olmasına rağmen, aynı vergilendirme dönemine ilişkin düzenlenen MİF’lerden birisinin
2012/10 Seri No’lu Uygulama İç Genelgesi’nin yayım tarihinden önce uygulama grup
müdürü tarafından imzalanmış olması nedeniyle teminat çözümü işlemi ilgili uygulama grup
müdürü tarafından yapılacaktır.
160
• 200.001 TL ile 1.000.000 TL arasında olması halinde teminat çözümü ilgili
uygulama grup müdürü tarafından yapılacaktır.
Örnek 3: Ocak/2012 döneminden 300.000 TL KDV iade alacağı olan bir mükellefin
iade alacağından 110.000 TL’lik kısmı teminat mektubu karşılığı 20 Mayıs 2012 tarihinde
MİF’in uygulama grup müdürü tarafından imzalanması suretiyle yerine getirilmiştir. Geri
kalan 190.000 TL’lik kısmı da yine teminat mektubu karşılığı 22 Kasım 2012’de MİF’in vergi
dairesi müdürü tarafından imzalanması suretiyle yerine getirilmiştir. Bu durumda mükellefin
Ocak/2012 dönemine ilişkin vermiş olduğu toplam 300.000 TL’lik teminatın çözümü, ilgili
uygulama grup müdürü tarafından yapılacaktır.
Örnek 4: Ağustos/2012 döneminden 220.000 TL KDV iade alacağı olan bir mükellef
teminat mektubu vererek iade talebinde bulunmuş ve bu talebin 90.000 TL’lik kısmı Ekim
ayında, 130.000 TL’lik kısmı da Aralık ayında MİF’leri vergi dairesi müdürü tarafından
imzalanarak sonuçlandırılmıştır. Bu durumda KDV beyannamesindeki iade edilmesi gereken
tutar 200.000 TL'yi aştığından, MİF’ler vergi dairesi müdürü tarafından imzalanmış olmasına
rağmen, teminat çözümü ilgili uygulama grup müdürü tarafından yapılacaktır.
• 1.000.000 TL’nin üzerinde olması halinde teminat çözümü o döneme ait en yüksek
tutarlı MİF’i onaylayan makam (Uygulama Grup Müdürü veya KDV Grup Müdürü)
tarafından yapılacaktır.
Örnek 5: Mükellefin Temmuz/2012 dönemine ait KDV beyannamesinde iade
edilmesi gereken KDV tutarı 2.600.000 TL’dir. Bu iade alacağı mükellef tarafından farklı
zamanlarda 800.000 TL, 700.000 TL ve 1.100.000 TL’lik üç ayrı teminat mektubu
karşılığında talep edilmiştir. İlk iki talebe ilişkin MİF uygulama grup müdürünce, üçüncü
talebe ilişkin MİF, KDV Grup Müdürü tarafından imzalanmak suretiyle iade
gerçekleştirilmiştir. Bu durumda teminat çözümü işlemleri en yüksek tutarlı MİF’i imzalamış
makam olan KDV Grup Müdürünce gerçekleştirilecektir.
Örnek 6: Mükellefin Haziran/2012 dönemine ait KDV beyannamesinde 2.000.000
TL KDV iade alacağı olup ilk talebi 800.000 TL, ikinci talebi 700.000 TL ve üçüncü talebi
500.000 TL’dir. Bütün talepleri teminat mektubu karşılığında yerine getirilmiştir. Bu halde
KDV beyannamesindeki iade tutarı 1.000.000 TL’yi aşmış olmasına rağmen teminat çözüm
işlemi KDV Grup Müdürü tarafından değil, o döneme ilişkin en yüksek MİF’i onaylayan
makam olan uygulama grup müdürü tarafından gerçekleştirilecektir.
Yukarıda yer verilen belirlemeler özel tüketim vergisi, özel iletişim vergisi ve banka
ve sigorta muameleleri vergisi iadelerine ilişkin alınmış olan teminatların çözümü işlemi
açısından da geçerlidir.
4. İndirimli Teminat Uygulaması
84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “I/2.1.2.2. İndirimli Teminat Uygulaması”
başlıklı bölümünde iade taleplerinde indirimli teminat uygulanabilecek mükelleflerin taşıması
gereken nitelikler açıklanmıştır. Bu niteliklerden birisi de “Haklarında sahte veya muhteviyatı
itibarıyla yanıltıcı belge (SMİYB) düzenlediği veya kullandığı konusunda rapor
bulunmaması”dır. KDV iadesi ile ilgili mevzuatın mevcut halinde, hakkında VİR
düzenlendiği için bu niteliğini kaybeden mükelleflerin tekrar indirimli teminattan yararlanma
koşullarını kazanmalarına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
161
Dolayısıyla, SMİYB düzenleme veya kullanma raporu üzerine yapılan tarhiyat,
kesinleşmiş yargı karan ile terkin edilmek suretiyle rapor hiç düzenlenmemiş sayılmadığı
müddetçe bu mükelleflerin tekrar indirimli teminat uygulamasından faydalanmaları
olanaksızdır.
Buna göre, haklarında SMİYB düzenlediğine veya kullandığına ilişkin vergi
inceleme raporu bulunan mükellefler, ödeme, teminat gösterme gibi seçeneklerle özel
esaslardan genel esaslara dönmüş olsalar bile (rapor üzerine yapılan tarhiyat kaldıran
kesinleşmiş yargı karan ile genel esaslara geçilmesi durumu hariç) iade taleplerinde indirimli
teminat uygulamasından yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
5. %8 Oranında İndirimli Teminattan Faydalanarak İade Talep Eden
Mükelleflerin Gerekli Şartları Taşımaya Devam Edip Etmediklerinin Periyodik Olarak
Kontrolü
Bu kapsamdaki mükelleflerin nakden iadelerini %8 teminatla alabilmeleri için 84
Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (1/2.1.2.2.1.) bölümünde sayılan şartlara sahip olmaları ve
bu şartları sürekli olarak taşımaları gerekmekte olup şartlardan herhangi birini kaybeden
mükelleflerin gerekli şartları kaybettikleri yıldan itibaren indirimli oranda teminattan
faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Bu nedenle, %8 oranda indirimli teminattan faydalanarak iade talep eden
mükelleflerin gerekli şartları taşımaya devam edip etmediklerinin periyodik olarak yapılacak
kontrollerle takip edilmesi ve şartları kaybedenlerin şartları kaybettikleri yıldan itibaren
indirimli oranda teminattan faydalandırılmamaları gerekmektedir.
6. Ortaklık Adına Verilen Teminat Mektubu
Teminat mektupları, lehtarın (asıl borçlunun) belli bir taahhüdü yerine getirmemesi
halinde, muhatabına belli bir tutarı ilk talepte kayıtsız şartsız, borçlunun rızasını almaya veya
herhangi bir hükme gerek kalmadan teminat mektubunu düzenleyen banka tarafından
ödeneceğine yönelik bir tür garanti sözleşmeleridir. Teminat mektupları ancak lehtarın,
taahhüdünü yerine getirmemesi halinde ve yalnızca muhatabın talebi üzerine paraya
çevrilmeleri mümkün bulunmaktadır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre teminat
olarak gösterilecek banka teminat mektuplarının 5411 sayılı Bankacılık Kanunu hükümlerine
göre faaliyette bulunan bankalar (katılım bankaları dahil) tarafından düzenlenmiş olması ve
paraya çevrilmeleri konusunda hiçbir sınırlayıcı şart taşımaması (süresiz-şartsız olması)
gerekmektedir.
Diğer taraftan, esas borçlu yerine üçüncü kişiler tarafından gösterilen teminat
mektuplarının teminat olarak kabul edilmemesi hususunda, gerek 6183 sayılı Kanun, gerekse
5411 sayılı Kanun’da herhangi bir hükme yer verilmemiştir.
KDV uygulaması kapsamında; ortaklığın KDV iade alacağına ilişkin olarak
ortaklardan birinin kefaleti ile “süresiz ve şartsız” olarak düzenlenecek olan teminat
mektubunun verilmesi mümkündür.
162
Ancak bu şekilde alınacak teminat mektubunda; “… işbu teminat mektubu
karşılığında KDV Kanunu kapsamında inceleme yapılmaksızın nakden veya mahsuben
iade alması ve iadeden sonra yapılan inceleme neticesinde adı geçen Ortaklığın haksız
iade aldığının tespiti halinde söz konusu kamu alacağının ödenmesinde kullanılmak
üzere verilmiştir.” ifadesinin yer alması gerekmektedir.
163
BÖLÜM 8
HIZLANDIRILMIŞ KDV İADE SİSTEMİ (HİS)
109 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde (120 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde
yapılan düzenlemelerle birlikte) belirtilen şartları taşıyan mükelleflere “HİS Sertifikası”
verilir ve bu mükelleflerin KDV iade talepleri, sertifika tarihini içine alan dönemden
başlamak üzere tutarına bakılmaksızın,
- Teminat,
- VİR,
- YMM Raporu,
aranılmadan yerine getirilir.
1. HİS Uygulaması Kapsamına Girecek Mükellefler
1) Başvuru tarihinden önceki son 5 tam yıl itibarıyla vergi mükellefiyetinin
bulunması,
2) Başvuru tarihinden önce vergi dairesine vermiş olduğu son yıllık kurumlar vergisi
beyannamesinin ekinde yer alan bilançoya göre en az;
a)
b)
c)
d)
aktif toplamının 200.000.000 TL,
maddi duran varlıkları toplamının 50.000.000 TL,
öz sermaye tutarının 100.000.000 TL,
net satışlarının 250.000.000 TL,
olması,
3) Başvurudan önceki takvim yılında vergi dairesine vermiş olduğu muhtasar
beyannamelere göre aylık ortalama çalıştırılan kişi sayısının 350 ve daha fazla olması,
4) Başvuru tarihinden önceki son 5 yıl içinde;
a) Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle, defter ve belgelerin ibrazından
imtina edilmemiş olması,
b) Farklı vergilerin her birine ait beyanname verme ödevinin birden fazla dönem için
aksatılmamış olması (süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler hariç),
c) SMİYB düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle hakkında olumsuz rapor
düzenlenmemiş olması,
5) Başvuru tarihi itibarıyla;
a) KDV iade taleplerinde özel esaslara tabi olmayı gerektiren bir durumunun
bulunmaması,
164
b) Ödenmesi gereken vergi borcunun bulunmaması (vergilerin tecil edilmiş olması
bu şartın ihlali sayılmaz),
gerekmektedir.
2. HİS Uygulamasına Göre İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi
HİS sertifikası sahibi mükelleflerin nakden ve/veya mahsuben iade talepleri tutarına
bakılmaksızın, teminat, inceleme raporu veya YMM Raporu aranılmadan yerine getirilecektir.
İade talebi bir dilekçe ile yapılacaktır. Talep, beyanname ve dilekçenin verilmiş
olması şartıyla, ilgili genel tebliğlerde iade için öngörülen belgelerin tamamlandığı tarihte
geçerlilik kazanacaktır.
Bu mükelleflerin nakden iade talepleri, belgelerin tamamlandığı tarihi izleyen 5 iş
günü içinde yerine getirilecek, mahsuben iade talepleri ise belgelerin tamamlandığı tarih
itibarıyla hüküm ifade edecektir.
Tamamı ibraz edilen belgelerde şekil veya muhteviyat yönünden vergi dairesince
eksiklik veya yanlışlık tespit edilmesi halinde iade talepleri yerine getirilmekle birlikte, bu
hususlar belgelerin ibraz edildiği tarihi izleyen 15 gün içinde mükellefe tebliğ edilecektir.
Mükelleflerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde eksiklikleri tamamlamamaları
halinde, durum ilgili vergi dairesi başkanlığına/defterdarlığa bildirilecektir.
165
BÖLÜM 9
ÖZEL ESASLAR
1. Genel Bilgi
SMİYB düzenleme ve kullanma fiiliyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan
mükelleflerin KDV iade talepleri, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin “II. Özel Esaslar”
bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde yürütülmektedir.
KDV İadesi Risk Analizi Projesinin uygulanmaya başlanmasıyla iade talepleri özel
esaslara göre yerine getirilmesi gereken mükelleflerin tespiti 60 No’lu KDV Sirküleri ile
mükelleflerin elektronik ortamda göndermeleri zorunlu kılınan listeler esas alınarak elektronik
ortamda yapılmaya başlanmıştır.
Bu bağlamda KDVİRA kapsamında yapılacak sorgulamalarda yararlanılacak veri
tabanının oluşturulması amacıyla yapılacak çalışmalarda uyulacak usul ve esaslar 2010/2 Sıra
No’lu KDV İç Genelgesi ile belirlenmiştir.
İade talepleri özel esaslara göre yerine getirilmesi gereken veya genel esaslara
dönmesi gereken mükelleflere ilişkin bilgiler söz konusu İç Genelge ekinde yer alan formlar
(Ek-1, Ek-2, Ek-3, Ek-4) kullanılmak suretiyle vergi dairelerince Başkanlığımıza iletilecektir.
Anılan İç Genelge ekinde yer alan formların doldurulmasında gerekli dikkat ve
özenin gösterilmesi, formlara sadece mükellefin özel esaslara alınmasına veya genel esaslara
döndürülmesine dayanak teşkil eden belgelerin eklenmesi, konuyla ilgisi olmayan belgelere
kesinlikle yer verilmemesi gerekmektedir.
Öte yandan İç Genelge uygulamasının daha sağlıklı işlemesini teminen
Başkanlığımıza gönderilen İç Genelge ekindeki tablo, yazı ve formların imzalı ve mühürlü
olması aranılacaktır.
2. Özel Esaslara Tabi Olma
Başkanlığımız tarafından 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ne göre “özel esaslar”
kapsamına giren mükellefler ve mükelleflere ilişkin olarak temin edilen belgelere dayalı
bilgiler, DEFGEL otomasyon sistemi içinde kullanıma sunulan ekranlar aracılığıyla, düzenli
olarak sisteme aktarılmaktadır.
Vergi dairelerince yapılacak işlemler ise 2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’nin
(D-I) bölümünde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu bağlamda özel esaslara tabi tutulması
gereken mükelleflere ilişkin bilgiler vergi dairelerince söz konusu İç Genelge ekinde yer alan
formlar kullanılmak suretiyle -özel esaslara tabi tutulmalarının gerekçelerine ilişkin bilgiler ve
dayanak belgelerle (VİR’e ekli inceleme elemanlarınca doldurulan tablo, yoklama tutanağı,
yetkili makamlardan gelen yazı, tutanak vb.) birlikte- belgelerin temin edildiği tarihi izleyen 5
iş günü içinde Başkanlığımıza gönderilecektir.
Mükellefler hakkında sadece anılan İç Genelge’de belirtilen kriterler esas alınarak
yapılan olumsuz tespitler sisteme aktarılacaktır. Bu nedenle İç Genelge’de sisteme
166
aktarılacaklar arasında sayılmayan (mükellefiyetleri resen terk ettirilen, birden fazla döneme
ilişkin KDV beyannamesi vermeyen) mükelleflere ait bilgiler Başkanlığımıza
bildirilmeyecektir.
3. KDVİRA Kapsamında İncelemeye Sevk Edilen Mükellefler
Gelir İdaresi Başkanlığınca KDVİRA uygulaması kapsamında yapılan belirlemelere
göre incelemeye sevk edilen mükellefler ekranlar aracılığıyla ilgili vergi dairesine
bildirilmektedir. Vergi dairesi ekranında yer alan mükellefler, hakkında SMİYB düzenleme
tespiti olan mükellef durumundadırlar. Bu mükelleflerin, vergi dairelerince düzenlenecek
örneği 2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’ne ekli Ek-2 Formunda haklarında düzenleme
tespiti yapılarak Başkanlığımıza iletilmesi sonucu, sisteme girişleri sağlanacaktır.
4. Vergi Tekniği Raporu ve Basit Rapor ile Yapılan Tespitler
2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’nin;
C/3 ayrımına göre; “Vergi tekniği raporları ile basit raporlarda, gerek hakkında
rapor düzenlenen gerekse bunlarla ilişkili diğer kişiler hakkında yapılan belirlemeler olumsuz
tespit olarak değerlendirilecektir.”
D/l.3 ayrımına göre ise; “Vergi daireleri, olumsuz raporlardan kaynaklananlar
dışındaki olumsuz tespitlere ilişkin bilgileri/belgeleri, örneği ekli form (Ek 2) ekinde bağlı
oldukları VDB/Defterdarlığa göndereceklerdir.”
Buna göre, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ve 2010/2 Sıra No’lu KDV İç
Genelgesi uygulamasında vergi tekniği raporları ve basit raporlar olumsuz rapor
sayılmamakta, bu raporlarda yer verilen olumsuzluklar olumsuz tespit olarak
değerlendirilmektedir. Bu nedenle, düzenlenen vergi tekniği raporları ve basit raporlarda
haklarında olumsuzluk tespit edilen mükelleflerin, başkaca bir muamele yapılmaksızın,
2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi ekinde yer alan Ek-2 formu doldurulmak suretiyle
Başkanlığımıza bildirilmesi gerekmektedir.
5. Olumsuz Rapor
Vergi daireleri, kendilerine intikal eden olumsuz raporlara (vergi inceleme
raporlarına) ekli “Özel Esaslar Tablosu”nu (örneği 2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’nde
yer alan tablo -Ek 1-) bir üst yazı ekinde, VİR’in vergi dairesine intikal ettiği tarih bilgisini de
belirtmek suretiyle Başkanlığımıza göndereceklerdir.
Başkanlığımızca ihtiyaç duyulması halinde, rapor da gönderilecektir.
6. Gümrük Müsteşarlığı veya Diğer Yetkili Makamlarca SMİYB Düzenleme ya
da Kullanma Tespitinin Yapılması
Gümrük Müsteşarlığı tarafından ihracat beyannameleri muhteviyatı eşyaların fiilen
yurt dışına çıkmamasına rağmen eşyaların sistemde yurt dışı edilmiş gibi göründüğü
belirtilmek suretiyle bu fiilleri işleyen mükelleflerin gümrük beyannamelerinin tarih ve
numaralarına da atıf yapılarak bildirilmiş olması halinde, söz konusu fiilleri işleyenlerin
haklarında SMİYB düzenleme tespiti (olumsuz tespit) olanlar kapsamında değerlendirilmesi
167
ve DEFGEL sistemine vergi dairesince düzenlenecek Ek-2 Formu ile sahte olduğu belirtilen
beyannamelerin ait olduğu dönemler itibarıyla dahil edilmeleri gerekmektedir.
Öte yandan, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (II/2.3.1) bölümüne göre, bu
mükelleflerin iade talepleri gerçeği yansıtmayan gümrük beyannamelerinin ait olduğu
dönemler için münhasıran vergi inceleme raporu, diğer dönemler için 4 kat teminat
karşılığında yerine getirilecektir.
Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulu tarafından soruşturmaları tamamlanmayan ve
dönemleri belli olmayan mükellefler için Teftiş Kurulundan gelen yazının vergi dairesi
kayıtlarına intikal ettiği tarih itibarıyla sisteme girişleri yapılacaktır. Bu mükelleflerin bu
tarihten sonraki iade talepleri 4 kat teminat karşılığı yerine getirilecektir.
Soruşturmanın tamamlanması ve dönemlerin sonradan belli olması durumunda
sisteme girişi yapılan bu mükelleflerle ilgili olarak güncellemeler yapılacak ve iade talepleri
de gümrük beyannamelerinin ait olduğu dönemler için münhasıran VİR, diğer dönemler için 4
kat teminat karşılığında yerine getirilecektir.
Haklarında bu tür bilgiler gelen mükellefler iade talebinde bulunmasalar dahi
DEFGEL sistemine girişleri yapılacaktır.
Gümrük Müsteşarlığından gelen bilgi ve belgeler, dış ticaret sermaye şirketi veya
sektörel dış ticaret şirketi statüsünde olan firmaların da özel esaslara alınmasını gerektiriyorsa;
bu şirket ve firmalar da 2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi ile oluşturulan sisteme dahil
edileceklerdir.
Ancak, bu mükelleflerin iade taleplerinin yerine getirilmesinde Tebliğ’in (II/2.3.1)
bölümünde yer alan “Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlediği tespit
edilen dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin, bu belgelere
dayanarak iadesini istedikleri verginin aynı dönemde iadesini talep ettikleri toplam verginin
% 4'ünü aşmaması ve bu kısma dört kat teminat gösterilmesi halinde iade talepleri genel
esaslara göre yerine getirilir.” şeklindeki düzenlemenin göz önünde bulundurulacağı tabiidir.
7. Olumsuz
Bilgilendirilmesi
Tespit
Kapsamında
Özel
Esaslara
Alınan
Mükelleflerin
2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’nin nasıl uygulanacağı konusunda Gelir İdaresi
Başkanlığı tarafından vergi dairesi başkanlıklarına hitaben yazılan 19/04/2012 tarih ve 43198
sayılı genel yazıda olumsuz tespit (SMİYB kullanma) kapsamında sisteme girişleri yapılan
mükelleflerle ilgili olarak;
“... ilgili vergi dairelerince özel esas uygulamasına neden olan dayanak rapor,
belge, 84 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin ilgili bölümü, genel esaslara dönüş şartları ve
benzeri hususlara yer verilmek suretiyle mükellefler bir yazı ile durumlarından haberdar
edilecek ve genel esaslara dönüş şartlarının sağlanmaması halinde kendilerinin ve
kendilerinden alım yapan mükelleflerin iade taleplerinin gerçekleştirilme prosedürü hakkında
hatırlatma yapılacaktır.
Öte yandan, bunlardan alım yapanlara, iade talepleri bulunmadıkça ‘özel esas’
uygulamasına ilişkin olarak, söz konusu alımların bahse konu Genel Tebliğ’in ‘III. Müteselsil
168
Sorumluluk’ bölümünde yer verilen düzenlemeler çerçevesinde tevsik edilmesi gerektiği
yönünde yazı yazılmayacaktır.” şeklinde açıklamada bulunulmuştur.
Buna göre olumsuz tespit (SMİYB kullanma) kapsamında sisteme girişleri yapılan
mükelleflerin bağlı oldukları vergi dairesi tarafından durumlarından haberdar edilmeleri ve
genel esaslara dönüş şartları ile özel esaslarda kalmaları durumunda kendilerinin ve
müşterilerinin iade taleplerinin gerçekleştirilmesinin hangi koşullarla yerine getirileceği
konusunda bilgilendirilmeleri gerekmektedir.
Diğer taraftan, olumsuz tespit (SMİYB kullanma) kapsamında özel esaslara alınan
mükelleflerden alım yapanlara, iade talebinde bulunmadıkları sürece, söz konusu alımlarına
ilişkin ödemelerini banka vasıtasıyla yaptıklarının belgelendirilmesi yönünde yazı
yazılmayacaktır.
8. Özel Esaslardaki Mükelleflerin İncelemeye Sevki
2010/2 Sıra No’lu KDV İç Genelgesi’nin E/3 ayrımında;
“Olumsuz raporlara dayalı SMİYB düzenlenme/kullanma fiiline ilişkin tespitler
dışındaki olumsuz tespitlere ilişkin bilgilerin/belgelerin VDB/Defterdarlıkça sisteme
aktarılmasından sonra, bu tespitlerin ilişkin olduğu mükelleflerin en kısa zamanda
VDB/Defterdarlıkça incelemeye sevk işlemleri de yapılacaktır.
Öte yandan, Gelir İdaresi Başkanlığının ilgili birimlerince KDVİRA uygulaması
kapsamında haklarında SMİYB düzenlediğine ilişkin tespit yapılan mükellefler, incelemeye
sevk edilmekte ve ekranlar aracılığıyla vergi dairelerine bildirilmektedir. Bu mükelleflerin
vergi dairelerince ayrıca incelemeye sevk edilmeyecekleri tabiidir.” denilmektedir.
Buna göre, haklarında “olumsuz raporlara dayalı SMİYB düzenlenme/kullanma
fiiline ilişkin tespitler dışındaki olumsuz tespitler” bulunan mükelleflerin vergi dairesi
başkanlıklarınca incelemeye sevk edilmesi öngörülmektedir. Bu düzenlemeye istinaden
haklarında;
- Vergi tekniği raporları veya basit raporlara dayalı düzenleme veya kullanma fiili,
- Yetkili makamların yazıyla bildirmesi üzerine SMİYB düzenlendiği veya
kullanıldığının vergi dairesinin ıttılaına girmesi,
- Bilinen adreslerinde bulunamama,
- Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle defter belge ibraz etmeme,
- İş hacmi ile işletme kapasitesi arasında bariz nispetsizlik bulunması
şeklinde olumsuz tespit olduğu için özel esaslara alınan mükellefler Başkanlığımız
tarafından periyodik olarak incelemeye sevk edilmektedir.
Yine yukarıda belirtildiği üzere Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesindeki Risk Analiz
Müdürlüğü tarafından KDVİRA uygulaması kapsamında haklarında SMİYB düzenlediğine
169
ilişkin tespit yapılan mükellefler, incelemeye sevk edilmekte ve ekranlar aracılığıyla vergi
dairelerine bildirilmektedir.
Buna göre, mükerrer inceleme sevkine mahal verilmemesi bakımından haklarında
yukarıda sayılan olumsuz tespitler bulunması nedeniyle Başkanlığımız tarafından incelemeye
sevk edilen mükellefler ile KDVİRA uygulamaları kapsamında yapılan belirlemelere göre
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından incelemeye sevk edilen ve ekranlar aracılığıyla ilgili vergi
dairesine bildirilen mükelleflerin vergi dairelerince ayrıca incelemeye sevki yapılmayacaktır.
9. SMİYB ile İlgili KDV’nin Tenzil Edilmek Suretiyle Düzeltme
Beyannamelerinin Verilmiş Olması Halinde, Vergi Dairelerince Gerekmedikçe Bu
Durumun Teyidi İçin Ayrıca Defter, Kayıt ve Belgelerin Fiziki Kontrolünün
Yapılmaması
SMİYB kullanma konusunda olumsuz tespitine dayanak belgelerde yer alan
KDV’nin tamamının ilgili dönem indirilecek KDV tutarından tenzil edilmek suretiyle
düzeltme beyannamelerinin verilmiş olması halinde, vergi dairelerince gerekmedikçe bu
durumun teyidi için ayrıca defter, kayıt ve belgelerin fiziki kontrolü yapılmayacaktır.
170
BÖLÜM 10
İCRA MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILAN SATIŞLARLA İLGİLİ
OLARAK FAZLA VE YERSİZ ÖDENEN KDV’NİN İADESİ
KDV Kanunu’nun 8/2’nci maddesinde, vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı
veya KDV’yi fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde,
düzenlediği bu tür vesikalarda KDV gösterenlerin, bu vergiyi ödemekle mükellef oldukları;
bu gibi sebeplerle fazla ödenen vergilerin, Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara
göre ilgililere iade edileceği hükmü yer almaktadır.
19/01/2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 116 Seri No’lu KDV Genel
Tebliği’nin 4’üncü bölümünde; fazla veya yersiz hesaplanan verginin satıcı mükelleflere
iadesinin mümkün olduğu, bunun için de fazla veya yersiz hesaplanan vergiye ilişkin olarak
gerek satıcı gerekse alıcı nezdinde işlemin KDV uygulanmadan önceki hale döndürülmesinin
esas olduğu belirtilmiştir.
Buna göre müzayede suretiyle İcra Müdürlüğünden satın alınan mallara ilişkin olarak
fazla vergi ödendiğinin tespit edilmesi durumunda, Kanun’un 8/2 maddesi ile 116 Seri No’lu
KDV Genel Tebliği’nde yer alan açıklamalar doğrultusunda, satış işleminde KDV
hesaplamak suretiyle beyan eden İcra Müdürlüğünün, fazla ödenen KDV’yi fiilen iade
etmeden vergi dairesine başvurarak bu tutarın ihale alıcısına ödenmesi için düzeltme istemesi
mümkün bulunmaktadır.
171
İNDEKS
bavul ticareti
belediye
ciro primi
deniz ve hava
deniz, hava ve demiryolu
DİİB
diplomatik
emsal
fazla ve yersiz
fason
fuar
gümrük beyannamesi
hava meydanları
hizmet ihracı
icra
ihracat
ihraç kayıtlı
indirimli oran
indirimli teminat
istisnadan vazgeçme
ithalat
kapasite raporu
makine, teçhizat
motorin
olumsuz rapor
onarım
KDV oranı
özel esas
özel matrah
roaming
sanayi sicil belgesi
serbest bölge
sinema
teminat çözümleri
tevkifat oranları
üniversite
vergi sorumluluğu
vergiyi doğuran olay
yapı denetim
yatırım teşvik (YTB)
yolcu beraberi
68,82,146
24,28,39,42,43,44,107,110,112,113,125,158
116,117
84,88,89
85
83,142
102,108
18,19,25,26,138,139
94,133
18,38,40,48,66,71,72,77,80,116,138
15,16,74,75
22,23,63,64,65,66,72,80,81,132
88,89,95
15,67,68,69,90
18,19,23,33,172
15,30,63,64,65,66,67,68,69,71,73,76,77,78,79,80,81,82,83,98,101,115,120,
121,122,123,124,132,138,146,156,157,168,176,177,178
63,64,68,77,80,83,120,121,122,123,124,134,146,176
111,114,115,116,117,118,119,120,121,122,123,124,125,128,129,130,131,
149,163,176
162,163
35
14,15,18,19,23,25,27,34,41,76,106,117,118,138,142,143
79,80
40,46,94
101
165,168,170
16,30,40,46,83,84,85,87,96
22,26,31,38
140,141,153,154,163,165,167,168,169,170,177
23,24,32
70,71,138
77,79,80
63,65,66,67,71,72,109,132,138,160
76
161,175,176
39
43,44,107,108,112,113,149
28,29
20,21,22,25,26,27,28,29,64,65,73,128,139,153,175
28,29,40,49
93,94,95,106
72
172
DEĞİŞİKLİK FİHRİSTİ
Tamimin 6”ncı bölümünün 03/01/2014 tarihinden önceki hali aşağıda yer almaktadır:
“YMM KDV İADESİ TASDİK RAPORLARI
1. YMM Tasdik Sözleşmelerinden Doğan Damga Vergisinin Ödenmemiş Olmasının KDV
İade Sürecine Etkisi
YMM’lerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul Ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik’in “Tasdik Sözleşmesi” başlıklı 10’uncu maddesinde, ilgililerce yaptırılacak
tasdik hizmetinin tasdik sözleşmesine bağlanması ve sözleşme tarihinden itibaren 15 gün içinde bir
örneğinin YMM’ler tarafından Maliye Bakanlığına gönderilmesinin zorunlu olduğu, tasdik
sözleşmesinde en az tasdikin amacı, kapsamı, varsa özel nedenleri, YMM tarafından verilecek
hizmetin niteliği ve süresi, tarafların sorumluluk ve yükümlülükleri ve ücret hususlarına yer verilmesi
gerektiği belirtilmiştir.
1 Sıra No’lu YMM’lerin Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Bildirimlerinin ve Sürekli Bilgi Verme
Yükümlülüklerinin Elektronik Ortamda Yerine Getirilmesi Hakkında Genel Tebliğ”in “Kapsam”
başlıklı bölümünde, bağlı oldukları meslek odasının çalışanlar listesine kayıtlı ve sürekli bilgi verme
yükümlülüğü bulunan YMM’lerin, bu Tebliğ gereğince 01/02/2008 tarihinden itibaren aşağıdaki
bilgilere ilişkin elektronik ortamda internet vergi dairesine bildirimde bulunacakları açıklanmıştır.
i) Mükellefler ile düzenlemiş oldukları “Tam Tasdik (Yıllık gelir veya kurumlar vergisi
beyanname ve eklerinin tasdiki ) Sözleşmeleri”ne ilişkin bilgiler.
ii) Mükellefler ile düzenlemiş oldukları diğer sözleşme bilgileri. (KDV iadesi, özel tüketim
vergisi, Ar-Ge indirimi tasdik raporu vs.)
iii) YMM’nin kimlik bilgileri, şirket veya ortaklık halinde faaliyette bulunuluyorsa şirketin
veya ortaklığın bilgileri ile ortakların bilgileri.
iv) YMM’nin bürosunda veya YMM şirketinin bürosunda çalışanlara ait bilgiler.
Aynı Tebliğ’in “Sözleşmelerin ve Bilgi Formlarının Elektronik Ortamda Gönderilmesine
İlişkin Usul ve Esaslar/Sözleşmelerin Elektronik Ortamda Gönderilmesine İlişkin Usul ve Esaslar”
başlıklı (V/A) bölümünde, YMM’lerle mükellefler arasında gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile
eklerinin tasdikine ilişkin olarak hesap döneminin ilk ayı içinde düzenlenmiş olan tam tasdik
sözleşmelerine ilişkin bilgilerin, takip eden ayın son gününe kadar, süresinden sonra düzenlenen
sözleşmeler ile tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer tasdik sözleşmelerine ilişkin bilgilerin ise
sözleşme tarihinden itibaren 15 gün içinde internet vergi dairesine, YMM’ler tarafından elektronik
ortamda girileceği, ayrıca, YMM’ler tarafından vergi idaresine verilecek tasdik raporlarına söz
konusu sözleşmelerin birer örneğinin ekleneceği,
Tebliğ’in “Ücretlerin Bildirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı (D/1) bölümünde ise
YMM’lerin gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerinin tasdikine ilişkin olarak mükellefler
ile düzenlemiş oldukları tam tasdik sözleşmelerine ilişkin ücretin tam tutarının YMM’ler tarafından
sisteme girileceği,
Tebliğ’in (III/b) bölümünde belirtilen ve tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer sözleşme
bilgilerinin elektronik ortamda gönderilmesi aşamasında ücret sütununun boş bırakılarak bildirimde
173
bulunulacağı, daha sonra düzenlenen tasdik raporunun vergi dairesince işleme konulması ve alınması
gereken ücretin miktarının belirlenmesinin mümkün hale gelmesinden itibaren 15 gün içinde tasdik
ücreti ve mükellefçe alınacak iade tutarının, internet vergi dairesine elektronik ortamda sözleşme
bilgileri içine dahil edilmek suretiyle evvelce boş bırakılan bölüme ilişkin bilgilerin tamamlanmış
olacağı
açıklanmıştır.
VUK’un 19’uncu maddesinde, vergi alacağının vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın
vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı,
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde de, bu Kanun’a ekli (1) sayılı
tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu,
Damga Vergisi Kanunu’ndaki kâğıtlar teriminin, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen
bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz
edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik
veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade ettiği
hükme bağlanmıştır.
Yukarıda sözü edilen “Damga Vergisine Tabi Kağıtlar” başlıklı (1) sayılı tablonun “I.
Akitlerle İlgili Kağıtlar” bölümünün (A/1) numaralı ayrımında, belli parayı ihtiva eden kağıtlardan
mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin binde 8,25 oranında damga vergisine tabi
olduğu görülmektedir.
Konuyla ilgili olarak Başkanlığımız Mükellef Hizmetleri Diğer Vergiler Grup Müdürlüğünün
30/06/2009 tarihli ve 2062 sayılı tamim yazısında, tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer
sözleşmelerde, düzenlendiği anda belli bir tutarı ihtiva etmesi durumunda bu tutar üzerinden damga
vergisine tabi tutulması, belli tutar ihtiva etmemesi durumunda ise damga vergisinin aranılmaması,
ancak, YMM’lerin tasdik sözleşmelerine ilişkin ücretin sözleşme düzenlendikten sonra belirlenmesi ve
bu tutarın sözleşmeye eklenmesi halinde, bu durumun şerh olarak kabul edilmesi ve değişikliğin
yapıldığı tarih itibarıyla bu sözleşmelerin 488 sayılı Kanun’a ekli (1) sayılı tablonun (I/A-1) bölümü
gereğince damga vergisine tabi tutulması gerektiği belirtilmiştir.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, YMM tasdik sözleşmelerine ilişkin damga vergisi
açısından vergiyi doğuran olay, kural olarak sözleşmeye istinaden düzenlenen KDV iadesi tasdik
raporunun vergi dairesince işleme konularak iade tutarına ilişkin düzeltme fişinin düzenlenmesiyle
somut hale gelecek olan ücret bilgilerinin yukarıda sözü edilen Tebliğ hükmü uyarınca sözleşmeye
eklendiği aşamada meydana geleceğinden, bu aşamaya kadar henüz doğmamış olan bir vergiye ilişkin
eksiklikten söz edilemeyeceği tabiidir.
Tasdik sözleşmesinin düzenlendiği anda belli bir tutarı ihtiva etmesi durumunda damga
vergisi doğmuş olacağından bu şekilde düzenlenen bir sözleşmeye istinaden ödenmeyen damga
vergisinin mükelleften aranılması gerekmekte ise de, KDV iade işlemleriyle doğrudan ilgisi olmayan
bu hususun KDV iade sürecini etkilememesi, eksiklik yazılarına konu edilmemesi, mükellef tarafından
ödenmemiş olan söz konusu verginin KDV iade işlemleri dışında ayrıca değerlendirmeye tabi
tutulması gerekmektedir.
2. Teminat Çözümlerine İlişkin YMM KDV İadesi Tasdik Raporlarının Kontrolü
Mükelleflerin %100 teminat mektubu karşılığı iade talep etmeleri halinde, teminat
mektubunun teyidinin sağlanmasından sonra iadenin yapılmasına engel teşkil edecek herhangi bir
hususun bulunmaması halinde; iade tutarına bakılmaksızın mükelleflerin KDV Kanunu’nun 11/1-a ve
174
11/1-c maddelerinden kaynaklanan iade taleplerinin, 5 iş günü (MİF onayının KDV Grup Müdürü
tarafından yapılacak olması durumunda 8 iş günü) içerisinde sonuçlandırılması gerektiğinden;
i) %100 teminat mektubu karşılığında nakden veya mahsuben yerine getirilen iade talepleri ile
ilgili olarak herhangi bir hazine zararına sebebiyet verilmemesi bakımından daha sonra ibraz edilecek
teminat çözümlerine ilişkin YMM Raporlarının, her iade türü itibarıyla yürürlükteki mevzuat
hükümleri çerçevesinde gerekli kontrol ve incelemelerin dikkatli ve titiz bir şekilde yapılması;
ii) Kontrol sonucunda olumsuz herhangi bir husus bulunmaması halinde genel esaslara göre
işlemlerin yapılması, olumsuz herhangi bir hususun bulunması halinde ise konunun, teminat
mektuplarını iade etmeden Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüğü kanalıyla incelemeye sevk
edilmesi,
iii) Ayrıca teminat çözümüne ait işlemlerin zamanaşımı süresi içinde sonuçlandırılması
gerektiğinden (zamanaşımı süresi dolduktan sonra vergi incelemesi yapılması gerekse bile, vergi
incelemesi yapılamayacağından), dairelerce teminat mektubu karşılığı yapılan iadelere ilişkin YMM
Raporlarının süresi içinde ibraz edilip edilmediğinin tespit edilmesi ve incelemeye sevk edileceklerin
süresi geçmeden incelemeye sevkinin sağlanması
gerekmektedir.
3. Tam Tasdik ve KDV İadesi Tasdik Sözleşmelerinin Mükellef ile YMM Şirketi Arasında
Düzenlendiği Durumlarda, KDV İadesi Tasdik Raporunun Tam Tasdik Raporunu
Düzenleyen/Düzenleyecek Olan Şirket Ortağı YMM Tarafından Düzenleneceği
20 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin “A/1 KDV İade İşlemlerinin
Tam Tasdiki Yapacak Yeminli Mali Müşavir Tarafından Yerine Getirilmesi” başlıklı bölümünde hangi
döneme ait olursa olsun bu Tebliğ’in yayımını takip eden 2’nci aybaşından başlamak üzere 18 Seri
No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği hükümlerine göre YMM’lerle gelir ve kurumlar
vergisi beyannamesi eklerinin tasdikine (tam tasdik) ilişkin sözleşme düzenlenmiş bulunan
mükelleflerin KDV iadelerini YMM Raporuna istinaden talep etmeleri halinde bu iadelere ait işlemler
(tam tasdik sözleşmesi tanzim edilen YMM’ler tarafından) yerine getirilecektir.
37 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği gereğince YMM ile tam tasdik
sözleşmesi düzenlemeyen mükelleflere ait, (ihracat ve ihraç kayıtlı teslimlerden doğan KDV’nin
iadesinde 01/01/2013’den geçerli 392.000 TL, Türkiye’de İkamet Etmeyen Yolculara Yapılan Satışlar
ve Bavul Ticareti ile İlgili KDV’nin iadesinde (tam tasdik sözleşmesi olsun veya olmasın;
01/01/2013’den geçerli 102.000 TL, indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadelerinde
01/01/2013’den geçerli 784.000 TL’yi aşmayan) KDV iadeleri herhangi bir YMM tarafından
düzenlenen tasdik raporuna istinaden yapılabilecektir.
Yine, 29 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin (III)’üncü kısmının “3Süresinde Tam Tasdik Sözleşmesi Düzenleyen Mükelleflerin Önceki Yıllara İlişkin KDV İadeleri”
başlıklı bölümünde;
“Yeminli mali müşavirlerle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenleyen mükelleflerin KDV
iade talepleri bu yeminli mali müşavirler tarafından düzenlenen tasdik raporlarına dayanılarak yerine
getirilmektedir. Bu mükelleflerin varsa tam tasdik sözleşmesinin düzenlendiği yıldan önceki dönemlere
ilişkin KDV iadeleri de anılan yeminli mali müşavir tarafından düzenlenen tasdik raporları ile
yapılabilecektir. Önceki yıllarda mükellefin bir başka yeminli mali müşavir ile süresinde tam tasdik
sözleşme düzenlemiş olması ve tasdik raporunun yazılarak süresinde vergi dairesine verilmiş olması
kaydıyla (rapor teslim süresinin henüz dolmadığı durumlarda bu şart aranmayacaktır.) o döneme
ilişkin iade raporlarının anılan yeminli mali müşavir tarafından düzenlenmesi de mümkündür.
Örneğin; 2001 yılında yeminli mali müşavir (A) ile süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenleyen bir
mükellef Haziran/2000 dönemine ilişkin KDV iadesini 2001 yılında almak istediği takdirde bu iadeye
175
ilişkin KDV iadesi tasdik raporu yeminli mali müşavir (A) tarafından düzenlenebilecektir. Mükellef
2000 yılında yeminli mali müşavir (Y) ile süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlenmiş ve buna ilişkin
tasdik raporu düzenlenerek süresinde vergi dairesine teslim edilmiş ise söz konusu KDV iade
raporunun yeminli mali müşavir (Y) tarafından düzenlenmesi de mümkün bulunmaktadır.”
denilmektedir.
Buna göre, tam tasdik ve KDV iadesi tasdik sözleşmelerinin mükellef ile YMM Şirketi arasında
düzenlendiği durumlarda, KDV iadesi tasdik raporunun tam tasdik raporunu düzenleyen /
düzenleyecek olan şirket ortağı YMM tarafından düzenlenmesi gerekmektedir.
4. Özel Esaslara Tabi Mükellef Hakkında YMM’nin Rapor Düzenleyip Düzenleyemeyeceği
34 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin (A.2) bölümünde; “Katma
değer vergisi iadesi taleplerinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin usul ve esaslar 84
Seri No’lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nin ‘Genel Esaslar’ ve ‘Özel Esaslar’ alt başlıklarında
ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
Buna göre iade talepleri genel esaslara göre değerlendirilmesi gereken mükelleflerin talepleri
yeminli mali müşavir tasdik raporu ile yerine getirilebilmektedir. İade talepleri özel esaslara göre
değerlendirilmesi gereken mükelleflerin ise taleplerinin yeminli mali müşavir tasdik raporu ile yerine
getirilmesi mümkün bulunmamaktadır.” açıklamaları yapılmıştır.
Bu itibarla, özel esaslara tabi mükellefler hakkında YMM’ler tarafından KDV iadesi tasdik
raporu düzenlenmesi mümkün bulunmamaktadır.
5. YMM’ler Tarafından Karşıt İncelemenin Hangi Aşamaya Kadar Yapılacağı
20 Sıra No’lu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel
Tebliği’nin A/5 bölümünde;
“1 ve 15 Sıra Numaralı Tebliğlerde belirtilen katma değer vergisi iadelerine ilişkin işlemlerin
tasdikinde, Yeminli Mali Müşavirler karşıt incelemeleri, ihracat konusu mal ve hizmetin imalâtçısı
(üreticisi) konumundaki alt mükelleflerin bir alt kademesine kadar yapacaklardır.” denilmektedir.
27 Sıra No’lu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel
Tebliği’nin “Karşıt İncelemelerde Uyulacak Esaslar” başlıklı II/2 bölümünde ise;
“Karşıt incelemede amaç tasdike konu işlemin gerçek mahiyetinin ortaya çıkarılmasını
sağlamaktır. Örneğin, KDV iadesi işlemlerinde karşıt incelemenin amacı, iade ya da mahsup edilecek
KDV tutarını doğru olarak belirlemek, tam tasdik kapsamında yapılan karşıt incelemenin amacı ise
gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan matrah ve vergiye ilişkin tutarların doğruluğunu
sağlamaktır.
Tasdike konu işlemin gerçek mahiyetinin ortaya çıkarılması incelenen işlemin özelliğine,
kullanılan yönteme ve mükelleflere göre farklılık göstermektedir.
Bu nedenle, bu konudaki sorumluluk yeminli mali müşavire ait olmak üzere karşıt incelemenin
hangi aşamaya kadar yapılacağına kural olarak incelemeyi yapan yeminli mali müşavir karar
verecektir.
Bununla birlikte, hem tam tasdik işlemlerinde hem de KDV iadesi tasdik işlemlerinde yeminli
mali müşavirler en az işlemlerini tasdik ettikleri mükellefe mal veya hizmet satan mükelleflerin
kayıtlarına inip gerekli karşıt incelemeyi yapmakla yükümlüdürler. Yeminli mali müşavirlerin
müteselsil sorumluluk, disiplin hükümleri ve diğer yaptırımlarla karşılaşmamaları açısından karşıt
176
incelemeler konusunda gerekli titizliği göstermeleri ve gerektiği kadar alt kademeye inerek inceleme
yapmaları gerekmektedir.
Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlenmesi veya kullanılması ihtimalinin
bulunduğu haller ile benzeri diğer şüpheli durumlarda yeminli mali müşavirler herhangi bir kademe
sınırlaması olmaksızın işlemin gerçek mahiyetini ortaya çıkarıncaya kadar alt kademelere
ineceklerdir.” denilmektedir.
Buna göre, 1 ve 15 Sıra No’lu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali
Müşavirlik Kanunu Genel Tebliğleri’ne konu teşkil eden ihracat teslimleri ve ihraç kaydıyla yapılan
teslimlerden doğan KDV iadeleriyle, Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara yapılan satışlarla ilgili
KDV iadelerinde YMM’lerce düzenlenecek tasdik raporlarında karşıt incelemelerin, ihracata konu
mal ve hizmetin imalatçısı (üreticisi) konumundaki alt mükelleflerin bir alt kademesine kadar
yapılması zorunlu olup bu iadeler dışında kalan diğer iade işlemlerinde ise bu konudaki sorumluluk
kendilerine ait olmak üzere en az işlemlerini tasdik ettikleri mükellefe mal veya hizmet satan
mükelleflerin kayıtlarına inilmesi suretiyle karşıt inceleme yapılması mümkün bulunmaktadır.
Ancak bu durumda yukarıda açıklandığı üzere, tasdike konu işlemin gerçek mahiyetinin ortaya
çıkarılması ve müteselsil sorumluluk, disiplin hükümleri ve diğer yaptırımlarla karşılaşmamaları
bakımından gerektiği kadar alt kademeye inilerek karşıt inceleme yapmaları gerekmektedir.
6. YMM’nin Ölümü ya da İşi Bırakması Halinde Önceden Düzenlediği Karşıt İnceleme
Tutanaklarının Kullanılıp Kullanılamayacağı
11 Seri No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nde, şirket olarak faaliyet gösteren
YMM’lerin düzenleyecekleri sözleşmelerde, tasdik sözleşmesinin II’nci bölümünde yer alan “AdıSoyadı (Unvanı)” sütununa YMM şirketinin unvanının yazılacağı açıklamasına yer verilmiştir.
Buna göre, şirket bünyesinde faaliyet gösteren YMM’lerin, mükelleflerin şirketle yapacakları
sözleşmeleri kendi adlarına düzenleyemeyecekleri tabiidir.
Bu durumda, YMM hizmetinin şirket şeklinde sunulması halinde, mükellef ile YMM şirketi
arasında düzenlenecek sözleşmelerin şirket adına düzenlenmesi, şirket adına düzenlenen sözleşmenin
1 Sıra No’lu Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Bildirimlerinin ve Sürekli Bilgi
Verme Yükümlülüklerinin Elektronik Ortamda Yerine Getirilmesi Hakkında Genel Tebliğ’deki
düzenleme uyarınca internet vergi dairesine bildiriminde (tasdik işlemini yapacak YMM olarak)
bilgileri belirtilen YMM tarafından da tasdik işleminin yapılması gerekmektedir.
Ancak, aynı mükellef hakkında hem tam tasdik raporu, hem de KDV iadesi tasdik raporu
düzenlenecek olması halinde her iki raporun, şirket bünyesinde faaliyet gösteren farklı YMM’ler
tarafından değil, aynı YMM tarafından düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu açıklamalar çerçevesinde, şirket bünyesinde faaliyet gösteren YMM’nin istifa etmesi ya da
ölümü halinde, YMM tarafından yürütülen KDV iade işlemlerine ilişkin incelemelerin şirket
bünyesinde faaliyet gösteren bir başka YMM tarafından tamamlanması, düzenlenecek KDV iadesi
tasdik raporunda istifa eden ya da ölen YMM tarafından tanzim edilen karşıt inceleme tutanaklarının
kullanılması mümkün bulunmaktadır.”
177
Tamimin 5’inci bölümünün “4. Tecil-Terkin İşlemlerinde İndirilecek KDV Listelerinin
Elektronik Ortamda Alınması” başlıklı ayrımının 05/02/2014 tarihinden önceki hali
aşağıda yer almaktadır:
“İhraç kayıtlı satışlarda, nakden veya mahsuben iade talebi bulunmayıp, sadece
terkininin söz konusu olduğu durumlarda, KDVİRA sisteminden alt firma incelemeleri için
sadece “İndirilecek KDV Listesi”nin verilmesi zorunlu kılınmıştır.
Bu çerçevede, KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesi uyarınca ihraç kayıtlı mal
teslimlerinden kaynaklanan tecil terkin işlemlerinde, indirilecek KDV listesinin elektronik
ortamda alınması ve alınan listenin de tevsik edici belge olarak kabul edilmesi mümkün
bulunmaktadır.”
178
Tamimin 3’üncü bölümünün 16 numaralı ayrımının ve alt ayrımlarının 30/01/2015 tarihli ve
A/353 No.lu Tamim ile değiştirilmeden önceki hali aşağıdaki gibidir.
“16. TEŞVİKLİ YATIRIM MALLARI
Yatırım teşvik belgesi (YTB)’nde yer alan mallardan “makine ve teçhizat” niteliği
taşıyanların yurt içi teslimleri ile ithali, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde KDV’den istisnadır.
Bu istisnanın uygulanması bakımından, “makine ve teçhizat”; ATİK niteliği taşıyan ve mal
ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetleri ifade etmektedir. Hava, deniz ve demiryolu taşıma
araçları makine ve teçhizat kapsamına girmemektedir.
Bir malın bu kapsamda istisnadan yararlanabilmesi için, öncelikle YTB eki listede yer
alması ve makine ve teçhizat niteliğinde olması, ayrıca mal ve hizmet üretiminde kullanılması, bu
üretim faaliyetlerinin tamamen veya kısmen indirim hakkı tanınan işlemlerden oluşması
gerekmektedir.
İstisna uygulaması makine ve teçhizat niteliğindeki malların teslimine yönelik olduğundan,
hizmet ifalarına ilişkin olarak bu uygulamadan yararlanılamaz.
YTB’nin düzenlenmesinden önce, satın alınan makine ve teçhizatlar bakımından istisna
uygulamasından yararlanılması mümkün değildir.
16.1. YTB Eki Listelerde Yer Alan, Yatırım Mahallinde Kurulan veya Set-Ünite-Sistem
Olarak Belirtilen Malların Teslimi
KDV Kanunu’nun 1/1’inci maddesinde; ticari, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu hükme bağlanmış, 13/d
maddesi ile de YTB sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri KDV’den
istisna edilmiştir.
YTB sahibi mükelleflere belge kapsamında yapılacak makine ve teçhizat teslimlerinde istisna
uygulamasının usul ve esasları 69, 72, 74, 87, 88 ve 89 Seri No’lu KDV Genel Tebliğleri’nde
açıklanmıştır.
69 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nin (1.1.1) bölümünde; istisna kapsamında teslim edilecek
makine ve teçhizatın, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne göre üretimde kullanılan her
türlü makine ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçleri şeklinde
tanımlandığı, dolayısıyla makine ve teçhizatın, ATİK niteliği taşıyan mal ve hizmet üretiminde
kullanılan sabit kıymetler olduğu, bir sabit kıymetin istisnadan yararlanabilmesi için öncelikle makine
ve teçhizat niteliğinde olması, ayrıca mal ve hizmet üretiminde kullanılması gerektiği, sektörlerin
yapısı itibarıyla üretim faaliyetinin yanı sıra idare ve pazarlama gibi üretim dışı alanlarda kullanılan
aynı cins sabit kıymetlerin ise bu kapsama girmeyeceği açıklanmıştır.
87 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’nde de istisna kapsamında mal satın almak isteyen
alıcıların, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve
makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacaklarına dair bir yazı alarak, noter ve
YMM onaylı örneklerini gümrük idarelerine veya yurt içindeki satıcılara ibraz etmeleri gerektiği,
gümrük idareleri ve yurt içindeki satıcıların 69 Seri No’lu KDV Genel Tebliği’ndeki diğer şartlar
yerine gelmeden ve bu belge ibraz edilmeden istisna kapsamında işlem yapamayacakları belirtilmiştir.
Bu açıklamalara göre;
1) YTB eki listelerde yer alan ve teşvik belgesi sahibi firmaya bir bütün halinde
teslimine teknik olarak imkân olmadığı için, yatırım mahallinde kurulumu gerçekleştirilen
179
makine, teçhizat ve sistemlerin KDV Kanunu’nun 13/d maddesindeki istisna kapsamında
değerlendirilmesi mümkün bulunmakta olup bu durumda yatırım mahallindeki inşa ve montaj işleri
hizmet olarak değerlendirilip istisna dışında tutulmayacak, istisna bu unsurlar da dahil toplam bedele
uygulanacaktır.
Öte yandan, YTB kapsamında yer alsa dahi makine ve teçhizat niteliği taşımayan mallar ile
teslimin uzantısı mahiyetinde olmayan hizmetlerin istisna kapsamında değerlendirilmesi söz konusu
değildir.
2) YTB eki listelerde set, ünite, sistem olarak belirtilen yatırım mallarının kısım
kısım teslim edilmesi halinde, teslim edilen her bir kısma ilişkin düzenlenmiş olan
faturalara istinaden istisna kapsamında işlem yapılması mümkün bulunmaktadır.
Bu durumda YTB kapsamında komple seti oluşturan muhtelif makinelerden bir kısmını teslim
eden satıcılar, bu teslim nedeniyle yüklendikleri KDV’yi indirim hakkına sahip olup indirim yoluyla
giderilemeyen KDV’nin iadesinin de genel usul ve esaslar çerçevesinde talep edilmesi mümkün
bulunmaktadır. Ancak, iade talebi komple setin teslim edildiği dönem itibarıyla yapılabilecektir.
3) YTB’ye ekli listelerde yer alan makine ve teçhizatın KDV istisnası uygulanarak
teslimi, söz konusu makine ve teçhizatın düzenlenen YTB ve eki listelerde yer almasına bağlıdır.
Bu nedenle, bir makine ve teçhizatın YTB’de yer alması kaydıyla istisna kapsamında teslimi
mümkün bulunmakta olup söz konusu makine ve teçhizatın YTB eki yurt içinden alınacak makine
teçhizat listesinde yer almayıp yurt dışından alınacak makine ve teçhizat listesinde yer almasının
istisna uygulaması bakımından bir önemi bulunmamaktadır.
4) KDV Kanunu’nun 13/d maddesindeki istisnanın başlangıç tarihi YTB’nin alındığı tarih
olup bu tarihten sonra belge kapsamında yapılan makine-teçhizat teslimleri KDV’den istisna
tutulacaktır. Dolayısıyla, öteden beri KDV mükellefiyeti bulunan ve istisna kapsamında aldığı makine
ve teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanan bir mükellefin istisna yazısını sonradan alması
istisna uygulamasına engel değildir.
5) YTB eki listelerde yer almakla beraber YTB’nin alındığı tarihten önce teslim edilen
makine ve teçhizat için KDV hesaplanması gerekmekte olup KDV mevzuatına uygun olarak
hesaplanan bu verginin fazla ve yersiz hesaplanan bir vergi olarak kabul edilerek 116 Seri No’lu KDV
Genel Tebliği’ndeki açıklamalara göre iadesi mümkün bulunmamaktadır.
16.2. İbraz Edilmesi Gereken Evraklar
- İade talep dilekçesi ve internet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait internet
vergi dairesi liste alındısı,
- 69 Seri No’lu KDV Genel Tebliği ekindeki form,
- Alış ve satış faturalarının (imalatçılarda sadeci satış faturalarının) fotokopileri veya bu
faturaların dökümünü gösteren liste,
- Yatırım teşvik belgesi ve eki makine ve teçhizat listesi (Sanayi ve Ticaret Müdürlüklerince
onaylı).
16.3. Rakamsal Hadler
16.3.1. Mahsuben İade Talepleri
180
Dönem itibarıyla ilgili belgelerin ibrazı halinde tutar her ne olursa olsun VİR veya teminat
aranmaksızın mahsup işlemi yerine getirilir.
16.3.2. Nakden İade Talepleri
Dönem itibarıyla 200 TL’ye kadar olan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu
aranmamaktadır.
Dönem itibarıyla 200 TL’yi aşan iadelerde; VİR, teminat veya YMM Raporu aranmaktadır.
YMM Raporu ile iade, tam tasdik sözleşmesi varsa limitsiz, yoksa 392.000 TL’ye kadar
yapılabilmektedir. (37 Sıra No’lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği)”
181