abd-ing
Transkript
abd-ing
ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ HAZIRLAYANLAR Özlem GÜNEŞ - Elif YILDIZ NEDEN: Fransız İhtilali-Milliyetçilik Sanayi Dev.-Sömürge Yarışı Silahlanma-Bloklaşma İTİLAF (ANLAŞMA) İTTİFAK(BAĞLAŞMA) İNGİLTERE ALMANYA AV-MACARİSTAN FRANSA İTALYA (1915 LONDRA Ç.RUSYA GİZLİ ANT) SONRADANKATILANLAR JAPONYA SONRADAN KATILANLAR ABD OSMANLI YUNANİSTAN BULGARİSTAN ABD OCAK 1918'DE WİLSON İLKELERİNİ YAYINLADI SAVAŞIN BİTİŞİNİ HIZLANDIRDI. MONREO DOKRİNİ 1823'TEN BERİ ABD'NİN YALNIZLIK POLİTİKASI I.DÜNYA SAVAŞI ESNASINDA YAPILAN GİZLİ ANTLAŞMALAR 1915 BOĞAZLAR 1915 LONDRA 1916 SYKES PİCOT 1916 MAC MAHON 1916 PETROGRAT PROTOKOLÜ 1917 SEAN JEAN DE MARİUNNE 1917 BALFTFOUR DEKLARASYONU İNG dışisleri bakanı Filistinde bir Yahudi Devleti için destek vereceğini söyledi. UYARI: 3 MART 1918 S.RUSYA TÜM DÜNYAYA GİZLİ ANTLAŞMALARI DUYURDU!!! I.DÜNYA SAVAŞINI SONRA ERDİREN ATEŞKES (MÜTAREKE) ANTLAŞMA PARİS BARIŞ KONFERANSI (Ocak1919) İtilaf Devletleri arasında ilk fikir ayrılıgı yaşandı. Wilson İlkelerine TERS OLARAK * Yenilenlerden toprak aldılar, *Savaş tazminatı aldılar, *Askeri kısıtlamalar yaptılar. *Konferansın ilk uygulamaya konulan kararı, 15 Mayıs1919 İzmir’in işgali olmuştur…. • I.DÜNYA SAVAŞININ GENEL SONUÇLARI 1-Avrupa’daki mevcut dengeler değişti 2-Rakiplerini etkisiz hale getiren İngiltere ve Fransa en kazançlı devletler olurken; galipler safında yer alan İtalya ve Rusya hedefledikleri amaçlarına ulaşamamışlardır. 3-Osmanlı ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu parçalanmış; Çarlık Rusya’sı yıkılmıştır. 4-Türkiye, Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Letonya, Litvanya ve Ukrayna gibi yeni devletler kurulmuştur. Açıklama:YUGOSLAVYA; Sırbistan, Karadağ, Bosna Hersek, Makedonya ve Slovenya’nın birleşmesi sonucunda kurulmuştur. 5-Barış Antlaşmalarında milliyetçilik prensibine dikkat edilmemesi azınlık sorununun ortaya çıkmasına sebep olmuştur. 6-Cemiyet-i Akvam kurulmuştur (1920) 7-Sömürgecilik yerini Manda ve Himayeye bırakmıştır. 8-Merkezi İmparatorlukların parçalanması sonucu Avrupa ve Orta Doğu’da denge boşlukları ortaya çıkmıştır. 9-Komünizm, Faşizm, Nazizm gibi, demokratik olmayan, totaliter rejimler ortaya çıkmıştır. 10-Sivil savunma düşüncesi ortaya çıkmış; böylece cephe gerisindeki sivil halkın korunması amaçlanmıştır. JAPONYANIN KURULMASI (MEİJİ RESTORASYONU) Meiji restorasyonu diye bilinen Japonya'nın dışa açıldığı, batılı yaşama adapte olduğu dönemin imparatoru. Asıl adı:MUTSİHİTO. (1867-1912) *Feodal Toprak Düzeninin Kaldırılması : İltizamın Kaldırılması Gibi *Yeni Okul Sistemi Kurulması: Modern Okullar.İlkögretim zorunlu hale geldi. Avrupaya ögrenci gönderildi…(Dokunmadıgı alan : ALFABE) *Kabine Sistemi Kurulması…Meiji Anayasa…Parlemento Kurulması *Batılı kıyafetlerinin kullanımı devlet memurları, askerleri ve saray mensupları için zorunlu hale getirilmiştir. *Zorunlu askerligin gelmesi ve modern ordular sayesinde 1900 lerin başında KORE - ÇİN_-RUSYA gibi komşularına karşı başarılar kazanmıştır. NOT: 1900'DE ÇİNDE BOXER AYAKLANMASI CIKTI (YENİLİK OLMASIN) SSCB'NİN KURULMASI 1917 BOLŞEVİK İHTİLALİ NEDENLERİ Fransız ihtilali ve Rus aydınlarının etkisi. Topraktaki feodal düzenin köylüyü ezmesi. İşçilerin agır şartlarda çalıştırılması. I. Dünya Savaşının yarattığı sosyo-ekonomik sıkıntılar. SOYALİSTLER BOLŞEVİK X MENŞEVİK çatışması. LENİN BİRLEŞTİRDİ BOLŞEVİK ÇATISI ALTINDA 1917'DE ÇIKAN İHTİLALLE BOLŞEVİKLER DUMA'YI (RUS MECLİSİNİ) ELE GEÇİRDİ. İÇ SAVAŞ ÇARLIK RUSYA (BEYAZ ORDU) X BOLŞEVİKLER (KIZIL ORDU) BOLŞEVİKLER KAZANDI. 3 MART 1918'DE RUSYA SAVAŞTAN ÇEKİLDİ. 1 OCAK 1923 TE SSCB KURULDU. LENİN (1917-1924): NEP(1921) yeni ekonomik planı devreye soktu. STALİN(1925-1953): I. Beş yıllık kalkınma planı,Kollektifleştirme politikası uygulandı. 2014 ÖABT Aşagıdakilerden hangisi Sovyetler Birligi döneminde Orta Asya Türklerine yönelik asimile politikalarından biri degildir A)Türk çocuklarının Rus okullarına gitmesinin zorunlu olması B)Türklere ait milli destanların yasaklanması C)Türklere ait cami ve mescitlerin tarip edilmesi D)Türkiye ile kültürel bagların koparılmaya çalışılması E)Rusya Müslümanları Kurultayı’nın toplanmasının saglanması ORTA ASYA TÜRKLERİ VE BASMACILIK HAREKETİ Sovyetlerin Orta Asyadaki Asimile Siyaseti Eğitimde Rusça ve Kiril alfebesi zorunlu kılındı. Türk medreseler kapatıldı.(dini asimilasyon) Türk topraklarına farklı milletler yerleştirildi. Türkler göç ettirildi. Türkleri zorla hıristiyanlaştırma. Türkistan ve Türk ismiyasaklandı. Türkistan 5 ayrı Cumhuriyete bölündü. Farklı lehçeler yaygınlaştırıldı. Rusya kiril alf. Geçti.(1928) 2013 ÖABT 1890 Türkistan dogumlu olup Basmacı Hareketi içerisinde yer alan ve 1939 ‘da İstanbul Üniversitesi’nde Umumi Türk Tarihi kürsüsünü kuran ordinaryus ünvanlı Türk tarihçisi aşagıdakilerden hangisidir A)M.Fuad Köprülü B)A.Zeki Velidi Togan C)Yusuf Akçura D)Osman Turan E)İsmail Gaspıralı BASMACILIK HAREKETİ 1918'de başlayan bu hareket Türkistanın Hokant ve Fergana şehirlerinde başlamıştır. Türkistanı Ruslardan kurtarmak için başlayan bu hareket Orta Asyada yaşayan Türkleri harekete geçirmiştir. 1921'de Enver Paşanın Panturanizim yanlısı ''GENÇ BUHARA'' hareketinin başına geçmesiyle Basmacılık Hareketi hız kazandı. 1922'de Enver Paşanın öldürülmesiyle hareket yavaşlasada 1934 yılına kadar sürdü. Not: Erbaş Korbaşı,Hacı Beg Koşakoglu ,Yusuf Akçura,İsmail Gaspıralı,Z.Velidi Togan, bu hareketin önemli isimlerindendir. 1936 DA SSCB'YE BAĞLI OLARAK: KAZAKİSTAN ÖZBEKİSTAN KIRGIZİSTAN TÜRKMENİSTAN kuruldu. KIRIM TÜRKLERİ: KARAÇAY,BALKAR,AHISKA,ÇEÇEN,İNGUŞ sürüldü. ORTADOĞUDA VE MANDACILIK YÖNTEMLERİ NASIL OLUŞTU? 24 Nisan 1920 San Remo Konferansında; Suriye'yi Fransa Musul dahil Irak ve Filistini İngiltere aldı. UYARI !!! Bu Wilson İlkeleri'nin Self Deter. Maddesine aykırıdır. NEDEN ABD OLAYA MÜDAHALE ETMEDİ? ABD Paris Konf. Sonra Monreo Dokt. Geri döndüğü için Fransa ve ingiltere bölgede rahat hareket ettiler. İNGİLTERE ARABİSTAN IRAK ÜRDÜN FİLİSTİN MISIR FRANSA SURİYE LÜBNAN TOTOLİTER REJİMLERİN KURULMASI 1922- Ulusal Faşit Parti (Kara Gömlekliler) iktidar oldu. Böylece MUSSOLİNİ dönemi başladı. DUCE(ŞEF) ilan edildi. (Başbakan) 1927 tüm partiler kapatıldı. Böylece İtalyada Diktatörlük başladı. 1919 Weimar Anayasası ile demokratik düzene geçildi. HİTLER NAZİ Partisini kurdu. 1933'te HİTLER ŞANSÖLYE (başbakan) oldu. 1934 kendini FÜHRER ilan etti. 1936 FRANCO sagcı ve kralcı isyanı başlattı. 1936-1939 Almanya ve İtalyanın Franco'yu desteklediği iç savaş. 1939'da General Franco Faşist rejimi kurdu. Pablo Picasso GUERNİCA 1929 DÜNYA EKONOMİK BUNALIMI NEDENLERİ Bankaların rezerv ve kredilerini belirleyen yasaların olmaması. Abd başkanı Hooverin devletin ekonomiye müdahalesini uygun bulmaması. Abd'nin verdiği borcları altın olarak istemesi. KARA PERŞEMBE 24 Ekim 1929 Newyork Borsasi iflas etti. Not: piyasada para bitince takasa dönüldü. HOOVER MOROTORYUMU nedir? ABD başkanı 1931'de borç ödemelerini 1 yıllığına durdurmasıdır. Ancak krizi çözememiştir. 1933 seçiminde ROOSEVELT kazanıp devletin başına geçecek. 1929 EKONOMİK BUNALIMIN TÜRKİYEYE ETKİSİ Dış borçları ödemekte zorlandık. Merkez bankası kuruldu. Türk parasını koruma kanunu cıkarıldı. Gümrük ve tekel bakanlığı kuruldu. Gümrük verğileri yükseltildi. Korumacı-Devletçi iktisadi politika benimsendi. Milli iktisat ve Tasarruf Cem. Kuruldu. İKİ SAVAŞ ARASI BARIŞI KORUMA ÇABALARI MİLLETLER CEMİYETİ (Merkezi Cenevre)1932 TR.üye KÜÇÜK ANTANT (1920-21) (Çekos-Yugos-Romanya) WASHİNGTON DENİZ SİLAHLANMA KONF. (1922)(ABD-İNG-FR-İTAL-JAPON) RAPALLO ANT. (1922) (RUS-ALM) LOCARNO ANT. (1925) (ALM-İNG-FR-İTAL-BELÇİKA-POLON-ÇEKOSL) BRİAND-KELLOG PAKTI (1928) (ABD-FR) (TR. Katıldı) LİTVİNOV PAKTI (1929) (SSCB Komşuları ile)(TR. Katıldı) 1934 1935 1937 1937 BALKAN ANTANTI (TR-YUNAN-YUGOS-ROMANYA) AKDENİZ PAKTI (TR-YUNAN-YUGOS-İNG) SADABAT PAKTI (TR-İRAN-IRAK-AFGANİSTAN) NYON KONFERANSI (TR-İNG-FR-SSCB-YUNAN-BULG-ROMANYA-YUGOS-MISIR-İRLANDA) İKİ SAVAŞ ARASINDA DÜNYA • • • • • • • 1920 ABD’de ilk radyo yayını 1921 FR’da ilk verem aşısı (BCG) 1922 Albert EİNSTEİN Nobel Fizik Ödülü kazanmış 1923 ABD’de elektirikli trafik ışıkları 1923 ilk buzdolabı ve ardından dondurulmuş gıda 1927 ilk sesli sinema (ilk sinema gösterimi 1895 Paris) 1928 C Vitamini •1929 Penisilin (Alexander FLEMİNG ) •1933 Almanya elektron mikroskobu •1935 Radar geliştirilmiş •1936 ilk TV yayını İngiltere •1938 Çekirdek bölünmesi (füzyon)ortaya çıkarılmış. •1939 ilk Helikopter (RUS- İgor sikorsky) •Maksim Gorki ‘ANA’ (Bolşevik iht.) •John Steinbeck ‘ GAZAP ÜZÜMLERİ ‘ ( 1929 Krizi ) II. DÜNYA SAVAŞI •I. Dünya Savaşı’ndan sonra sınırların çizilmesinde milliyetçilik anlayışına dikkat edilmedi. Bu nedenle etnik çatışmalar ve sınır sorunları ortaya çıktı. •Dünya Savaşı’nda yenilen devletlerle ekonomik, siyasi, askerî ve hukuki alanlarda ağır şartlar içeren antlaşmalar imzalandı. Bu durum Almanya’da hoşnutsuzluğa ve dolayısıyla II. Dünya Savaşı’na neden oldu. • İtalya Birinci Dünya Savaşı’ndan galip çıkmasına ragmen amaçlarına ulaşamadı. İtilaf Devletleri tarafından ikinci sınıf bir devlet gibi davranılması İtalya’yı saldırgan bir devlet hâline getirdi. Yönetimi ele geçiren Mussolini’nin İtalya’yı büyük devlet yapmak istemesi, II. Dünya Savaşı’nın nedenlerinden biri oldu. • Uzak Doğu’da imparatorluk kurmaya çalışan Japonya, Avrupa Devletlerini Asya’dan çıkarmak istedi. JAPONYA 1931 ÇİN'i ve MANÇURYA'yı işgali '' ORTAK REFAH ALANI'' '' ASYA ASYALILARINDIR'' İTALYA 1936 HABEŞİSTAN'ı işgali '' AKDENİZ ,BİZİM DENİZ'' MORE NASTRUM'' ALMANYA 1939 POLONYA'ı işgali '' HAYAT SAHASI'' '' TEK MİLLET TEK DEVLET'' 1936'DA BERLİN-ROMA-TOKYO ANTİ KOMİTERN PAKT KURULDU 1936'DA MÜNİH KONFERANSI (ALM-İNG-FR-İTALYA) (CHEMBEARLAİN POLİTİKASI) 1939'DA SALDIRMAZLIK PAKTI (ALM-SSCB DANZİNG BUNALIMI Almanyanın Polanyayla arasında bulunan serbest bölgeye saldırmasıdır.Savaşı başlatan olaydır… II. DÜNYA SAVAŞINDA TARAFLAR Müttefikler SSCB (1941-45) ABD (1941-45) Birleşik Krallık Çin (1937-45) Fransa Polonya Yugoslavya (1941-45)Kanada,Avustralya Yeni Zelanda,Yunanistan (1940-45) Çekoslovakya,Güney Afrika Norveç (1940-45) Hollanda (1940-45) Belçika (1940-45) Çekoslovakya Brezilya (1942-45) Mihverler: Almanya Japonya (1937-45) İtalya (1940-43) Macaristan (1940-45) Romanya (1941-44) Bulgaristan (1941-44) Askerî müttefikler Finlandiya (1941-44) Tayland (1942-45) Irak (1941) II. DÜNYA SAVAŞININ AKTÖRLERİ Josef Stalin (SSCB) Franklin D. Roosevelt (ABD) Winston Churchill (İNGİLTERE) Charles de Gaulle (FRANSA) Çan Kay Şek (ÇİN HALK CUM) Edward Rydz-Śmigły (POLONYA) Josip Broz Tito (YUGOSLAVYA) Adolf Hitler (ALMANYA) Hideki Tōjō (JAPONYA) Benito Mussolini (İTALYA) Miklós Horthy (MACARİSTAN) Ion Antonescu (ROMANYA) Carl Mannerheim (FİNLANDİYA) II.DÜNYA SAVAŞINDA ÖNEMLİ HAREKATLAR VE OLAYLAR YILDIRIM HAREKATI: Almanya xPolonya MAGİNOT HATTI: Fransa x Almanya arasındaki hat. Almanlar Fransa'ya girdi.(1941 Münih Ateşkesi) DENİZASLANI OPERASYONU: İNG X ALMANYA (Kartal hücumu-Konvoy savunması) MARİTA HAREKATI : ALM X YUNAN (Merkür Harekatı –GİRİT ) BARBORASSA HAREKATI (Mavi Operasyon): SSCB X ALMANYA. Almanyanın ilk büyük başarısızlığı. 1943 Stalingrad Muharebesi. PEARL HARBOUR: JAPON X ABDJaponya ABD'nin Havai'deki askeri üssüne saldırdı. ABD savaşa girdi. ATLANTİK CHARTER (BİLDİRİSİ): ABD-İNG yayınladıgı bildiri.(Birleşmiş Milletlerin temelidir.) MİDWAY ,OKİNAVA,BUZDAGI DENİZ SAVAŞLARI : JAPON X ABD SAVAŞ SIRASINDA VE SONRASINDA YAPILAN KONFERANSLAR CASABLANCA (OCAK 1943): ABD-İNG (TÜRKİYE SAVAŞA KATILSIN) WASHİNGTON (MAYIS 1943): ABD-İNG *QUEBEC (AGUST 1943): ABD-İNG MOSKOVA (EKİM 1943): ABD-İNG-SSCB-ÇİN (Moskova Konferansı’nda Türkiye’de gündeme geldi.) KAHİRE (KASIM 1943): ABD-İNG-ÇİN (Türkiye'nin üslerini İngiltere'ye açarak savaşa girme durumu) TAHRAN (ARALIK 1943): ABD-İNG-SSCB (TÜRKİYE SAVAŞA DAHİL EDİLSİN) DUMBERTON OAKS (EKİM 1944): ABD-İNG-SSCB SONRA ÇİN. Birleşmiş Milletlerin taslagı hazırlandı. YALTA (ŞUBAT 1945): ABD-İNG-SSCB. Birleşmiş Milletlerin kurulması ve San Francisco da bir konf toplanma kararı. *SAN FRANCİSCO (HAZİRAN 1945): ABD-SSCB-ÇİN-İNG-FRANSA. BM KURULDU. *POTSDAM (AGUST1945): ABD (TRUMAN)-İNG(C.ATTLE)-SSCB (STALİN) ÜÇ BÜYÜKLERİN SON KONFERANSI. SAVAŞIN SONA ERMESİ İTALYA SİCİLYA ÇIKARMASI Temmuz 1943 MUSSOLİNİ düştü. Eylül 1943 ‘te SAVAŞTAN CEKİLDİ. ALMANYA NORMANDİYA ÇIKARMASI Nisan 1945 HİTLER öldü. Mayıs 1945'te SAVAŞTAN ÇEKİLDİ JAPONYA Agustos 1945 HİROŞİMA ve NAGAZAKİY'e Atom bombası atıldı. 2 EYLÜL 1945 JAPONYA ATEŞKES İMZALADI PARİS ANTLAŞMALARI (10 ŞUBAT 1947) İtalya-Finlandiya-Romanya-Macaristan-Bulgaristan ile antlaşma imzalandı Fakat ortada Almanya bulunmadığı için ant. Yapılmadı. Japon-ABD (1951) Japon-SSCB (1956) Ayrı ayrı ant yaptılar. AVUSTURYA işgale ugramış dost devlet kabul edildi. 2015 TÜRKİYE YILI OLARAK KUTLAYACAKLARMIŞ Bize hep dost İlk kez Doğu-Batı blogu kesin çizgiyle ortaya cıktı. 12 adalar İtalya dan alınıp Yunanistana verildi. II. DÜNYA SAVAŞININ SONUÇLARI Faşizm ve nazizm gibi akımlar tasviye edildi. Almanya ve avusturya 4 işgal bölgesine ayrıldı. İtalya sömürgelerini kaybetti.(1946 Cumhuriyet yönetimine geçecek) ABD ve SSCB dünyanın lider devletleri konumuna yükseldi. İng-Fransa eski güçlerini kaybetti. Birleşmiş Milletler kuruldu. (merkezi :Newyork ) İmf kuruldu. Dünya bankası kuruldu. Savaş sucluları kavramı önem kazandı; Nurnberg ve Tokyoda kurulan mahkemelerde yargılandılar. Birleşmiş milletler '' Soykırım suçunun önlenmesi ve cezalandırılması'' ve '' İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini'' kabul etti. 60 milyon insan hayatını kaybetti.(21 milyonu SSCB) Nisan 2015 te hayatını kabeden1999 yılı Nobel Edebiyat ödüllü GÜNTER GRASS hangi eserinde II.Dünya Savaşı yıllarını anlatmıştır. A)Lokal Anestezi B)Pisi Balıgı C)Kedi ve Fare D)Teneke Trampet E)Dişi Fare SAVAŞ SIRASINDA TÜRKİYE Atatürk'ün ölümüyle İsmet İnönü Cumh. Oldu. 1950 yılına kadar ülkeyi yönetti. ''MİLLİ ŞEF'' VE ''DEĞİŞMEZ GENEL BAŞKAN'' sıfatıyla ülke kaderini etkileyen kişidir. İsmet İnönünün izlediği denge siyasetiyle Türkiye bu savaşın dışında kaldı. 19 ekim 1939'da ANKARA KARŞILIKLI YARDIM ANT. TR-İNG-FR arasında imzalandı. Almanya büyük elçisi VON PAPEN bu duruma tepki gösterdi. 14 haziran 1940 Türkiye ''TARAFSIZ'' olduğunu ilan etti. Haziran 1941 ALM-TR arasında 10 yıllık dosluk ant yapıldı. Ocak 1943 ADANA GÖRÜŞMESİ İNG-TR Savaşa gireriz ama silah ve malzeme yok. Aralık 1943 KAHİRE KONF. TR-ABD-İNG 1945 şubatta savaşa girerirz. 23 şubat 1945 ALMANYA VE JAPONYAYA SAVAŞ İLAN EDİLDİ 2013 ÖABT II.Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de Başbakanlık yapmış olan kişiler,hangisinde dogru verilmiştir A)Refik Saydam-Recep Peker B)Recep Peker –Şükrü Saraçoglu C)Refik Saydam –Şükrü Saraçoglu D)Recep Peker –Şemsettin Günaltay E)Refik Saydam –Numan Menemencioglu 1939'dan itibaren uygulanması planlanan II. 5 yıllık kalkınma planı uygulanamadı. REFİK SAYDAM HÜKÜMETİ 1939-1942 (Dışişleri : Ş. Saraçoglu ) 1940 MİLLİ KORUNMA KANUNU ÇIKARILDI KÖY ENSTİTÜLERİ (MEB HASAN ALİ YÜCEL ) İSTANBUL KONSERVATUARI 1941 PETROL OFİSİ VE ET-BALIK KURUMU 1942 TEMEL TÜKETİMDE KARNE UYGULANDI. TİCARET OFİSİ VE İAŞE MÜSTEŞARLIĞI KURULDU ŞÜKRÜ SARAÇOĞLU HÜKÜMETİ (1942-1946) (Dışişleri :N.Menemencioglu) 1942 VARLIK VERGİSİ KANUNU ÇIKARILDI.(1944 KALDIRILDI) 1943 İSTANBUL RADYOSU SÜREKLİ YAYINA GEÇTİ. 1944 TOPRAK MAHSULLERİ VERGİSİ KANUNU.(1946 KALDIRILDI) 1945 SİYASİ YASAKLILARIN SİYASETE DÖNMESİNE İZİN VERİLDİ. MİLLETVEKİLİ OLMAK İÇİN TÜRKÇE ŞARTI GETİRİLDİ ANAYASANIN DİLİ SADELEŞTİRİLDİ. TEMMUZ 1945 MİLLİ KALKINMA PARTİSİ KURULDU. (NURİ DEMİRAG) YALTA ve POSTDAM KONF SSCB’NİN DAĞILMAS İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASI ABD VE SSCB ARASINDA ASKERİ, SİYASİ, EKONOMİK VE TEKNOLOJİK AÇIDAN GERGİNLİK DÖNEMİNE DENİR. Genel kabule göre, Berlin Duvarı'nın yıkılışı komünizmin çöküşüne zemin hazırlamış, Sovyetler Birliği'nin dağılması ile de Soğuk Savaş bitmiştir. Bu dönemde dünya iki bloga ayrılmıştır. BATI BLOĞU (ABD) ve DOĞU BLOĞU (SSCB) bu iki blok arasındaki gerginlik 1960 Detant ‘’ yumuşama’’ dönemi ile azaldı. Soğuk Savaşın Nedenleri? 1) SSCB’YE Baglı sosyalist yönetimlerin (Bul, Doğ. Almanya, Çek,Mac, Pol, Rom, Kuzey Kore) iktidara gelmesi. 2) ABD’nin komünizmi tehdit olarak algılaması. 3) ABD’nin Truman Doktrinini ve Marshall Planını uygulaması. 4) ABD’de CIA SSCB’de KGB’nin Kurulması. (İSTİHBARAT ÖRGÜTLERİ) 5) Batı blogunda NATO, Doğu blogunda VARŞOVA’NIN kurulması. 6) SSCB’nin Atom bombası üretmesi. 7) SSCB’nin Batı Berlin’i kuşatması. 8) Çin ve Kuzey Kore de komünist rejimlerin kurulması. Soğuk Savaş Dönemi 1) TRUMAN DOKTRİNİ (1947) 2) MARSHALL PLANI (1948) 3) NATO (KUZEY ATLANTİK PAKTI) (1948) 4) AVRUPA KONSEYİ (1948) 5) AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU (1949) 6) İSRAİLİN KURULUŞU (1948) 7) SEATO (1954) ^^Manila paktı^^ 8) EİSENHOWER DOKTRİNİ (1957) 1) UYDU DEVLETLER: Pol, rom, çek, mac, bulgaristan. 2) COMİNFORM (1947) 3) COMECON (1949) 4) MOLOTOF PLANI (1948) 5) VARŞOVA PAKTI (1955) 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Truman Doktrini: Yunan ve Türkiye’ye yapılacak yardım. Türkiye para aldı. 1) 2) Marshall Planı:Avrupalı birçok devlete Türkiye de dahil Kominzme karşı ABD’nin yardımı. NATO: SSCB’nin yayılmasına karşı oluşturulan askeri kanat. Avrupa Konseyi: ing,fr,itlya,blçka,hollanda,irlanda,danimarka,norveç,isviçre,lü ksenburg.Batı avrupada birliği sağlamak ,ekonomik yardım etmek. 3) 4) A.E.T: Fransa dış işleri bakanının öneri ile kömür ve çelik kaynaklarını ortak bir pazarda bir araya getirmek. Fr,FED almanya, itlya,hollanda,belçika,lüksemburg.Roma ant kuruldu.1992 de AB KURULDU. İSRAİLİN KURULUŞU: İng ve ABD nin desteğiyle 1948 de kuruldu . SEATO: Güneydoğu Asya Antlaşması Teşkilatı kısaca SEATO ABD'nin öncülüğünde uluslararası bir örgüt oluşturulmuştur. Amacı Güneydoğu Asya'yı başta Çin olmak üzere komünizme karşı korumak. EİSENHOWER Doktrini: ABD Başkanının SSCB’nin Orta Doğuda yayılmasını önlemek için ortaya attıgı doktrin. 5) SSCB’nin güdümünde olan devletlerdir. Comiform(Kominist Enformasyon Bürosu): Komünistler arasında iş birliğini, SSCB’nin korunmasını amaçlamıştır.SSCB, Uydu Dev., yug,Fr, İtlya. Comecon (Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi) SSCB, Bul, Çek, Rom, Mac, Pol. Sonradan Doğu Almnya,Arnavutluk,Mogolistan,Küba katıldı. Molotof Planı:SSCB tarafından ABD'nin Marshall Planı'na karşı oluşturulan demir perde ülkelerine yapılan ekonomik yardım ve kalkınma planıdır. Fakat 1953-1954 yıllarıda Macaristan da patlak veren isyanlar,Stalin'in ölümü,Kore Savaşı'nın kesin sonuçlanamaması ve 1956 Süveyş Kanal Krizi yanı sıra Nükleer Silahlanma ve Uzay Yarışı gibi sebeplerden ötürü Molotof Planı başarıya ulaşamadı. Varşova Paktı: Brejnev Doktrini(sovyet lider) esas alarak kuruldu.’’ yıkıcı faaliyetlere karşı ortak müdahale ve sınırlı egemenlik.’’ SSCB,Arnavutluk, Dem. Almanya, Bul, Mac, Pol, Rom, Çek. 1968 de Arnavutluk Cekildi. 1991 de bu birlik dagıldı. UZAK DOGUDAKİ GELİŞMELER ÇİN DEVRİMİ:1912 Yılında Çinde Sun Yat-Sen liderliğinde cum. İlan edildi. Çin Komünist Partisi ve SSCB ile iyi ilişkler kurdu. 1925’te yerine gelen Çan Kay-Şek ÇİN KOM. PARTİSİ ile çatışmaya girdi ve iç savaş başlattı. 1949 da ÇİN HALK CUM. KURULDU. KORE SAVAŞI: 1950-1953 (38.enlem sorunu) II. Dün. Sav. Sonrası Kore 38. Enlem ile ikiye ayrıldı. Kuzeyini SSCB’ye Güneyi İse ABD’nin idaresine girdi. SSCB, Kuzey Korede Kore Halk Cum. Kurdururken ABD ise Güney Korede BM gözetiminde 1948 de Güney Kore Dev. Kurdurdu. Bu iki devlet arasında 1950 de savaş başladı. BM Güvenlik konseyine ABD konuyu taşıdı ve 17 ülke Barış Harekatına katıldı. Not: SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNDE İLK CİDDİ SAVAŞTIR. ASYA VE AFRİKA’DAKİ KLASİK SÖMÜRGECİLİĞİN SONA ERMESİ HİNDİSTAN'IN BAĞIMSIZLIĞI: 1917 den itibaren Hindistan'da Mahatma Gandi liderliginde İngiltere sömürgesine karşı şiddete dayanmayan ‘’ pasif direniş’’ başladı. 1947 de ingilizler çekilmek zorunda kaldı. PAKİSTAN'IN KURULUŞU: Muhammed Ali Cinnah liderliğinde müslümanlar Lahorda alınan karar dogrultusunda 1947 yılında Pakistan kuruldu UyarıYorum Halen günümüze kadar gelen Pakistan ve Hindistan'ı karşı karşıya getiren sorun ise ‘’ KEŞMİR SORUNU’’ dur. Bu bölgenin halkının çoğunluğu Müslüman olan bölgenin idaresi Hindistan'dadır ve burayı Pakistan istemektedir. ASYADAKİ DİĞER GELİŞMELER Seylan, Birmanya, Malezya İNG. Sömürgesi olmaktan kurtuldu. UYARI YORUM ‘’ COMMONWELT’’ olarak bilinen İngiliz Uluslar Topluluğu İçinde yer alırlar. Endonezya, Vietnam 2. DÜN. SAV. Sonrası Japonya’nın işgaline ugradı daha sonra bagımsız oldular. Vietnam güney kuzey diye ikiye ayrılsa da 1975 te birleşti. ASEAN( GÜNEY DOĞU ASYA MİLLETLERİ BİRLİĞİ) { TAYLAN, MALEZYA, FİLİPİNLER, ENDONEZYA, SİNGAPUR, BRUNEİ, VİETNAM, LAOS, BİRMANYA, KAMBOÇYA} AFRİKADAKİ BAĞIMSIZLIK HAREKETLERİ 1963 Yılında AFRİKA BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ kuruldu. Bu örgüt Afrika'daki devletlerin özgürlüklerini kazandırmada önemli bir role sahiptir. Güney Afrika'da Nambia hariç diğer Afrika ülkeleri katılmıştır. Bu örgüt: İşbirliğini amaçlayan, sınır sorunlarının çözülmesinde daha etkili olmuştur. Not: BM KALKINMA ÖRGÜTÜ ve BAĞLANTISIZ ÜLKELER arasında iş birliğinide saglamıştır. TUNUS: (BAĞIMSIZLIK MÜC) FAS: (BAĞIMSIZLIK MÜC) CEZAYİR: (BAĞIMSIZLIK MÜC) LİBYA: (BM KARARI) GANA: (BARIŞÇI POLİTİKAYLA) KONGO: (BAĞIMSIZLIK MÜC) GİNE VE NİJERYA: (BAĞIMSIZLIK MÜC) SOMALİ: (BAĞIMSIZLIK MÜC) Bağlantısızlar Hareketi 1955 BANDUNG KONF. Kuruluş: 1961 Merkez: New York, ABD Üyeler: 120 üye 17 gözlemci Bağlantısızlar Hareketi, kendilerini hiçbir güç bloğuna dahil veya hariç olarak addetmeyen 100 üzerinde ülkenin bir araya gelerek oluşturdukları bir uluslararası oluşumdur. Soğuk Savaş döneminde Batı İttifakı ve Doğu Bloğu'nun yanı sıra üçüncü bir blok olmuştur. 1979 I. Havana Bildirisi'ne göre birliğin amacı, "üye ülkelerin milli bağımsızlığını, egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve güvenliğini, sömürgecilikten, yayılmacılıktan, ırkçılıktan ve her türlü dış baskı, istila, işgal ve dış müdahaleden" korumaktır. Üye ülkeler dünya nüfusunun %55'ini, BM üyelerinin 2/3'ünü oluşturur. 2012 yılı itibariyle harekete 120 üye ve 21 gözlemci ülke vardır. 1961de Belgrad'da kuruldu Yugoslavya başkanı Josip Broz Tito Üye Resmî diller: İngilizce Hindistan'ın ilk başbakanı Jawaharlal Nehru, Başlıca karar alma organı: Mısır'ın ikinci Cumhurbaşkanı Cemal Abdül Nasır, Bağlantısız Ülkeler Devlet veya Hükümet Başkanları Konferansı Gana'nın ilk devlet başkanı Kwame Nkrumah ve Endonezya'nın ilkcumhurbaşkanı Sukarno tarafından kuruldu. Mayıs 1939->CHP 5. Kurultayı Hükümeti Denetlemek İçin 21Kişilik MUSTAKİL GRUP kurulmasına karar verdi. ATATÜRK DÖN.DE->siyasi yasaklı olan K.KARABEKİR, F.OKYAR, R.ORBAY, ALİ FUAT siy. Geri döndü. 18 Tem. 1945-> Milli Kalkınma Partisi -> NURİ DEMİRAĞ kurdu. 7 Ock 1946-> CHP’den Ayrılan (Dörtlü Takrirle: Topraksız köylünün topraklandırılması fikrine karşı kendileri de toprak ağası olan kimi siyasilerin,topraklarını kaybetme endişesiyle harekete geçerek hazırladıkları bir önergedir. Türkiye'nin tek parti cuntasından kurtulması, serbest seçimler, üniversite özerkliği, tek dereceli seçim, cumhurbaşkanın CHP başkanlığından ayrılması, basın hürriyeti söylemleri ile ön plana çıkan önerge, kendileri de aynı partide yıllarca faaliyet yürütenlerin servetlerini koruma kaygısıyla sergiledikleri bir tutum olarak kendini göstermiştir. CHP bu dört kişiye karşı çıkarak, A. Menderes,F. Köprülü ,R. Koraltan'ı partiden ihraç etmiş Celâl Bayar ise hem milletvekilliğinden hem de partiden istifa etmiştir. Demokrat Partiyi kurdular. 21 Tem 1946 ilk TEK DERECELİ ve ÇOK PARTİLİ SEÇİM (Açık oyGizli Sayım) yapıldı. Seçimleri CHP ezici çoğunlukla kazandı DP muhalefette kaldı. ŞAİBELİ SEÇİM Seçimlerden sonra Cbşk. İnönü DP’nin gücünü kırmak için ŞÜKRÜ SARAÇOĞLU, RECEP PEKER, ŞEMSETTİN GÜNALTAN’I başkan olarak atadıysada DP’nin büyümesini engelleyemedi 12 Tem 1947’de Celal Bayar 12 Tem. Beyannamesini Yayınladı: İktidara geldikten sonra yolsuzlukların hesabı sorulmayacak. 20 Tem 1948’de FEVZİ ÇAKMAK(Fahri Bşk), Osman Bölükbaşı, Enis Akaygen, Yusuf Hikmet Bayur (ilk Gnl. Bşk.) MİLLET PARTİSİNİ KURDULAR. 14 May 1950 SEÇİM -> GİZLİ OY-AÇIK SAYIM DP SECİMLERİ KAZANDI. 27 YILLIK CHP İKTİDARI SONA ERDİ. İlk icraatı, fazla masraflı diyerek devlete ait otomobilleri satmışlar. Paralara mevcut cumhurbaşkanı resmi uygulaması kaldırıldı tekrar M.Kemal’in resimleri basılmaya başladı. Devlet dairelerinde yalnızca Atatürk resmi asılmasına karar verildi. 1951 Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkında kanun çıkarıldı. Türkçe okunan ezanın,Arapça okunması serbest bırakıldı. 1950’de askeri darbe planı gerekçesiyle üst düzey komutanlar emekli edildi. 1952 NATO ya üye olundu.(ilk daimi temsilcimiz F.RÜŞTÜ ZORLU) (M.fatih Ceylan) 1951’de Kore Savaşına asker yollama kararı verildi. (CHPliler cok tartıştı) 1953 CHP’nin malları haczedildi ve hazineye aktarıldı. 1953 Halkevleri kapatıldı ve Köy Enstitüleri ÖĞRETMEN OKULLARINA dönüstürüldü. 1954 Türkiye Vakıflar Bankası kuruldu. Erzurum'da Atatürk Ünv.-EGE Üniv. - KTÜ – ODTÜ açıldı. 6-7 Eylül olayları (1955) Atatürk’ün evini bombaladılar diye çıkan haberler üzerine azınlıklara gösterilen tepki 10 kasım 1953 Atatürk’ün naaşı Anıtkabire taşındı. 1953 Kırşehir ilçe yapıldı; Malatya bölünerek Adıyaman il yapıldı. 1954'te laiklikten uzaklaştığı gerekçesiyle MİLLET PARTİSİ kapatıldı. 12 Ekim 1958'de Manisa'daki konuşmada, muhalefete karşı bir Vatan Cephesi kurulması gerektiğini vurguladı. BİRAZDA GÜNCEL 1950 seçimlerinden sonra Demokrat Partinin çıkardıgı af kanunu ile hapishaneden tahliye edilen ilk kişi N.Fazıl KISAKÜREK tarafından çıkarılan tek islamcı derginin adı aşagıdakilerden hangisidir A)Çöle İnen Nur B)Nihal C)Çile D)Büyük Dogu E)GÜNEŞ VE YILDIZ TÜRKİYE’DE BUNALIMLI YILLAR ( 27 MAYIS 1960) DEMOKRAT PARTİ VE YÜKSELEN MUHALEFET 1950 ve 1954 seçimlerinden sonra ilk defa muhalefetin toplam oyu iktidarın oyunu geçmişti. 5. Adnan Menderes Hükümeti kuruldu. Ödemeler dengesindeki bozukluk dış borçların ödenmesini iyice zorlaştırmıştı. 4 Ağustos 1958′de ekonomik istikrar paketi yürürlüğe girdi. Türk Lirası′nın değeri düşürüldü. Doların fiyatı 2.80 liradan 9.02 liraya çıktı. Devalüasyon, ekonomik durgunluk, zam, işsizlik ve iflasları beraberinde getirdi. 27 MAYIS DARBESİ Ülkedeki kaosun gitgide artması, sokaklarda çatışmalar çıkması, iktidar-muhalefet arasındaki sertlik sonunda 27 Mayıs 1960 sabahı, Kurmay Albay Alpaslan Türkeş tarafından Ankara Radyosu'ndan okunan bildiri ile son buldu. Milli Birlik Komitesi,Türk Silahlı Kuvvetleri adına ülke yönetimine el koydu. Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Cemal Gürsel, komitenin başına geçti. Cumhurbaşkanı Celâl Bayar, TBMM Başkanı Refik Koraltan ve Başbakan Adnan Menderes başta olmak üzere Demokrat Parti'liler tutuklandı. Anayasa ve parlamento feshedildi. Siyasi faaliyetler askıya alındı. TÜRKİYE DIŞ SİYASETİ •SSCB, ve başkanı Stalin’in II. Dünya Sav. Sırasında ve sonrasında boğazlar ile Doğu And. Üzerindeki emelleri olduğunu açıklaması Türkiye’yi BATI BLOGU’NA yakınlaştırdı. • 1947’ de Truman Doktrini ve 1948’de Marshall Planı Türkiye’yi ABD’ye yakınlaştırdı. Bu gelişmelerin yaşanmasında en büyük etkiye 1945 yılında yapılan ‘’ Türkiye-Amerikan Askeri Yardım Ant’’ etkili olmuştur. ABD’de de SSCB’ye karşı Türkiye’ye yardım etmiştir. • 1947 de ABD, Türkiye'nin boğazlarına yapılacak saldırının BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİNİ harekete geçireceğini açıkladı. •1949 da Türkiye-Avrupa Konseyine üye oldu. •1950 de Türkiye Kore Savaşına asker göndermesiyle Batı Bloğuna daha fazla yakınlaştırdı. Bu olay Türkiye'nin NATO’ya girmesini kolaylaştırdı. • NORVEÇ, DANİMARKA, HOLLANDA, BELÇİKA SSCB’nin tepkisinden korktuğu için Türkiye'yi NATO’ya istemiyordu. Ancak Eylül 1951’de TR. NATO’ya davet edildi. •17 ekim 1951 de NATO KONSEYİ-LODRA PROTOKOLÜ ile TR.yi kabul etti. •18 şubat 1952 TBMM’DE onaylandı ve NATO üyesi oldu. KORE SAVAŞINA GİDEN ORDUMUZ Türk Tugayı ve Kunu-ri Muharebesi BM Gücü Genel Komutanı General W.Walker Tuğgeneral Tahsin Yazıcı'ya 'Gümüş Yıldız' madalyasını takarken Tuğgeneral Tahsin Yazıcı 12 Ekim 1950'de öncü takım Pusan limanına ulaştı ve 17 Ekim'de ana birliği de Pusan'dan karaya çıktı. 20 Ekim'de Taeg'a varıp, süratle kuzeye doğru ilerleyen Birleşmiş Milletler ordularına iştirak etti. BİRLİKLER BALKAN PAKTI (1953) ‘’Dostluk ve İşbirliği Anl.’’ Türkiye Yunanistan Yugoslavya • NATO bu girişimi destekledi. Not : Yug. SSCB’ye yanaşması ve YunanistanTürkiye arasındaki Kıbrıs Sorunu paktın etkisini yitirmesine neden oldu. BAĞDAT PAKTI (1955) Kur. Nedeni: Orta Doğuda Mısırın Süveyş Kanalını devletleştirmesi ve ABD’nin ve SSCB’ye karşı ‘’ Kuzey Kuşağı’’ oluşturma projesi. (TÜRKİYE ve IRAK kurdu) (daha sonra Pakistan,İran,İng. Katıldı) {Mısır, Suriye, Arabistan, SSCBTEPKİLİ!} CENTO (1959) ‘’ Merkez Anlaşma Örgütü’’ 1958 de ırak iç sorundan dolayı 1959 de çekildi YUMUŞAMAYA ETKENLER •Nükleer silahların kullanılacağı bir savaşın yaratacağı tahribat. •1958’de Cenevre'de BERLİN BUHRANI için başlayan görüşmeler. •1959’da ABD’li Eisenhower’ın ; SSCB’li Kruscev’i ABD’ye davet etmesi. •1961’de Viyana'da LİDERLER ZİRVESİNDE Berlin Buhranı konusunda SSCB’nin katı politikasını bırakması. •Bağlantısızlar Hareketinin ortaya çıkması ve nükleer silahlara karşı etkili çalışmalar başlatmaları. •Doğu-Batı blokları içinde yaşanan sorunlar: SSCB => Çin, Romanya,Çekoslovakya ile anlaşmazlıkları ABD=> Müttefiklerine danışmadan hareket etmesi (FRANSA) SALT I-II (STRATEJİK SİLAHLARI SINIRLANDIRMA) UYARI ! SALT I-II nükleer silahları ve savaşı kesin olarak ortadan kaldırmamıştır; ANCAK Yumuşama Döneminde taraflar arasındaki barışa yönelik ümidi artırmıştır. SALT 1 1969’DA SSCB-ABD görüşmeye başlamış, Nükleer silahlarla ilgili bazı sınırlamalar getirildi. May. 1972’de Moskova'da Ant. imzalandı. SALT 2 1972’De Cenevre'de başladı. Haziran 1979’da Viyana'da ant saglandı. Uzun menzilli nükleer silahların sınırlandırılması kararlaştırıldı. Ancak 1979’da SSCB’nin Afganistan'ı işgali nedeniyle ABD senatosu Salt 2’ye onay vermedi. 1982 START ABD R.REAGAN girişimi ile Stratejik silahların azaltılması görüşmeleri başladı. ABD ve SSCB uzun menzilli füzeleri belirli oranda azaltma kararı aldı. HELSİNKİ KONFERANSI VE AGİK 1969da SSCB toplantı için çağrıda bulunmuştur. 1973te Helsinki de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Çalışmalarına başlamış;1975te 33 Avrupa ülkesi Kanada ve ABD tarafından imzalanmıştır. •İnsan hakları •Taraflar arasında ekonomik, bilimsel, tekn. , ilşkilerin geliştirilmesi. •Çevre koruması alanında işbirliğinin artırılması. •Parçalanmış aileler, Turizmin geliştirilmesi. •Basın yayın yoluyla bilgi değişimine imkan tanıması •Sorunların barış yoluyla çözülmesi •Devletlerin eşitliği ve birbirlerinin egemenlik haklarına saygılı olmaları. Not: Yugoslavya parçalanırken Sırp-Bosna çatışması ve katliamlar konusunda bir şey yapamadı. Not: 1815 Viyana Kongresinden sonra düzenlenen en kapsamlı Avr. Devletler toplantısı. Aşağıdakilerden hangisi Soğuk Savaş sürecinde yaşanan yumuşama döneminin sembolü olarak kabul edilir? A) AET’nin kurulması B) Berlin Duvarının yıkılması C) Helsinki Nihai Senedi’nin imzalanması D) Küba krizinin çatışma olmaksızın sona ermesi E) Yugoslavya’nın Doğu Bloğundan ayrılması ABD ile SSCB arasında başlayan SALT, aşağıdakilerden CEVAP C hangisini önlemeye yönelik gerçekleştirilmiştir? A) Komünizmin yayılması B) Soğuk Savaşın başlaması C) Çin - ABD ilişkilerinin güçlenmesi D) Üçüncü Blok’un kurulması E) Nükleer Savaş çıkması CEVAP E KÜBA KRİZİ * 1959’da ABD destekli SOMAZA’yı (Batista Hükümetini) deviren F.CASTRO Kübada yönetime geçti. •ABD Kübalı muhaliflere ‘’ Domuzlar Körfezi Çıkartması’’ düzenledi ancak başarısız oldu. •Küba SSCB’den yardım istedi. 1962de Küba-SSCB gizli ant. Yaptı. Bu ant. İle Kübaya saldırdı.(taktik icabı ) SSCB füzelerini yerleştirecekti.(EKİM FÜZELERİ) •SSCB KRUŞÇEV İLE ABDLİ KENNDY görüşme sonucunda: * ABD’nin Türkiyedeki üslerini kaldırmasını ve JÜPİTER füzelerinin sökülmesi karşılığında. * SSCB Kübadaki EKİM füzelerini geri çekecek. * Sıcak çatışma noktasına gelen bu kriz çözüldü. KÜBA KRİZİNİ ANLATAN BELGESEL TIKLA İZLE VİETNAM SAVAŞI (İkinci Çin hindi Savaşı) 1965-1973 KUZEY VİETNAM 1) Çin Halk Cum. 2) SSCB GÜNEY VİETNAM 1) ABD Kore Savaşı'ndan sonra Soğuk Savaş'ın ikinci sıcak çatışması olmuştur. •1956 seçimlerinde Cenevre Ant. Göre Vietnam birleşecekti. Ancak Güney Vietnam seçimlere katılmadı. •1965te ABD K.Vietnamı NEPALM BOMBALARIYLA bombaladı. •1967 de ünlü boksör MUHAMMED ALİ CLAY askere çağrıldı. Bu tutumu nedeniyle Dünya Şampiyonluğu elinden alındı, lisansı iptal edildi. •1973te PARİS ANT (VİETNAM ANT) imzalandı. •ABD'Lİ NİXON Vietnam'dan çekildi. TRUMAN VE VİETNAM: Truman domino teorisi uyarınca Vietnam'da komünist bir iktidarın çevre bölgelere sıçrayacağını düşünerek bunu engellemek istemiştir. EİSENHOWER VE VİETNAM: Eisenhower'ın politikası barışçıl yollarla çözüldü. Eisenhower, başkanlığı döneminde her zaman barışçıl bir politika yürütmüştür. KEŞMİR SORUNU PAKİSTAN LİDERLERİ LİDERLERİ 1947’de İng. Ayrılarak M.ALİ M.GANDİ bağımsız oldular. CİNNAH Halkının çoğunluğu Müslüman olan KEŞMİR nedeniyle iki ülke arasında savaş başladı. (Keşmir'de BM plebisit yapılmasına karar vermiştir. ) BM ve SSCB oraya girerek savaşı durdurdu. HİNDİSTAN 10 Ocak 1966 TAŞKENT DEKLARASYONUYLA Her iki taraf savaştan önceki sınırlarına çekilmeyi ve barışçı yollarla sorunları çözmeyi kabul etti. (Keşmir sorunu çözülemedi ve halk SSCB’NİN AFGANİSTAN'I İŞGALİ •Afg. 1919 da İng. Bağımsızlıklarını kazanıp krallık yönetimi kurdu. * Aralık 1979 da SSCB ülkeyi fiilen işgal etti. BABRAK KARMAL devlet bşk. Oldu. Bu savaş Soğuk Savaşın ve Hindistan-Pakistan mücadelesinin bir uzantısı sayılabilir. TEPKİLER ÇİN,Pakistan => Konuyu BM’YE taşıdı. ABD => SALT 2’Yİ onaylamadı ve Afganistan’a yardım başladı. (STİNGER FÜZELERİ YOLLADI) 1980 YAZ OLMPİYATLARINA ABD VE 70 CİVARINDA ÜLKE KATILMADI.(SSCB’DE MOSKOVADA YAPILACAKTI) CENEVRE ANT. 1988 Afg, Pakistan, ABD, 1988-1989 SSCB askerleri Afg.dan çekildi. Afg.-Pakistan birbirlerinin iç işlerine karışmıycak. ABD-SSCB / Afg. Ve Pakist. İç işlerine karışmıyacak. NOT: Mücahit gruplar bir hükümet kursa da direniş örgütlerinin çokluğu ve birleşememesi Afganistan da hala istikrara engeldir. Berlin Buhranı Prag işgali Afganistan ‘ın işgali Vietnam Savaşı Keşmir Meselesi Arap x İsrail Savaşları Filistin’de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948’de, Yahudi Milli Konseyi, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etti. ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail’i tanıdığını açıkladı. İsrail Devleti’nin kuruluşunun ilan edilmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği İsrail'e savaş açtı. Mısır, Ürdün, Suriye ve Irak, Lübnan, Suudi Arabistan saldırıya gecti. Süveyş Krizi Mısır lideri Nasır 1956da => Süveyş kanalını millileştirdiğini söyledi. Mısır’ın Nasır yönetiminde Sovyetler Birliği’ne ve Çin’e dönmesinden dolayı gerçekleşti. MISIR X İSRAİL ---- SİNAYA SALDIRDI. FR,İNG ------SÜVEYŞ KANALINA SALDIRDI. ABD TEPKİ GÖSTERDİ İNG, FR, İsrail geri adım attı. UYARI: ABD ve Sovyetlerin savaşa karşı ortak tavır koymaları, Soğuk Savaş'ın ender olaylarından biridir. MISIR X İSRAİL SINIRINA BM GÜCÜ GELDİ. 1967’ye kadar bölgede kalan Barış Gücü, bu tarihte çekilmiş ve hemen ardından Altı Gün Savaşı çıkmıştır. ARAP-İSRAİL SAVAŞI 1956 Süveyş Krizi 1967 Altı Gün Savaşı 1973 Yom Kippur (Ramazan) Savaşı Lübnan sorunu 2006 İsrail-Lübnan Krizi 2008-2009 İsrail-Gazze çatışması CAMP DAVİD ANDLAŞMALARI 17 Eylül 1978 tarihinde Mısır ile İsrail arasında imzalanan çerçeve anlaşmalar. Bu anlaşmalar temelinde ve A.B.D.'nin çabaları sonucunda iki ülke 26 Mart 1979'da yine Washington'da bir Barış Antlaşması yaparak aralarındaki 30 yıllık savaş durumuna son verdiler. MEKİK DİPLOMASİSİ BU OLAYDA YAŞANDI. (ABD Dışişleri Bakanı Hennry Kissinger) UYARI YORUM -İlk defa bir Arap ülkesi İsrail’i resmen tanıdı. -İsrail enbüyük rakibi Mısır’ı devre dışı bıraktı. MenahemBegin ve EnverSedat, 1978 yılı Nobel Barış Ödülünü birlikte aldılar. NOT: İsrail’in sürgün ettiği Müslümanlar Lübnan’a gitti ve orada Filistin Kurtuluş Örgütünü kurdu. Yumuşama döneminde dünyada ortaya çıkan önemli gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) 68 Kuşağı Hareketlerinin başlaması B) İnsanoğlunun Ay’a ayak basması C) Petrol Bunalımının yaşanması D) Moskova Olimpiyatlarının protesto edilmesi E) İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin yayımlanması Türkiye’nin 1978 yılında Mısır ile Suriye arasında yapılan Camp David Antlaşması’nı reddetmesi,aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Arap ülkelerinin desteğinin amaçlanması B) İsrail’in resmen tanınmasına yol açması C) Arap - İsrail Savaşlarının devam etmesi D) İsrail’in Filistin devletini tanıması E) Filistin devletinin kuruluşunu onaylaması Church of God adlı tarikata bağlı Denis Michael Rohan, Mescid-i Aksa’yı kundaklamayı denemesinden sonra İslam ülkeleri başkanları İslam Konferansı Teşkilatını kurdular. 1969 da ilk kez Kahire ve Fasın başkenti Rabatta toplandılar. Ekmeleddin İhsanoğlu dan sonra 2014 te İYAD BİN EMİN MADANİ genel sekreteridir. Kuruluş Resmi dil(ler) Başkanlık ünvanı: Genel Sekreter: üyeler: 21 Ağustos 1969 Arapça,İngilizce,Fransızca Genel Sekreterlik İyad Bin Emin Madani 57 üye OPEC VE PETROL KRİZİ 13 ülkeden oluşmaktadır. İran, 7 Arap ülkesi ve Ekvador, Endonezya,Nijerya, Angola ile Venezuela’dır. OPEC 14 Eylül 1960 tarihinde Bağdat Konferansında ABD ve Hollanda petrol şirketlerinin baskılarına karşı çıkmak amacıyla kurulmuştur. 1973 PETROL KRİZİ; OAPEC :Yom Kippur Savaşında ABD’nin İsrail Ordusuna destek vermesine karşılık olarak ilan ettiği petrol ambargosudur. ABD ve savaşta İsrail’den yana tavır sergileyen ülkelere artık petrol ihraç etmeyeceğini bildirir. Bununla beraber OPEC üyesi ülkeler dünya petrol fiyatlarını yükselterek ülkelerine giren kaynakları artırmaya karar verirler. ORTA DOĞUDA GELİŞMELER IRAKTA REJİM DEĞİŞİKLİĞİ Irak'ta yaşanan bu değişiklik Ortadoğu'daki tüm dengeleri alt üst etti. Irak'taki bu darbeden etkilenen Suriye'de benzer bir askeri darbe yaşandı. Ortadoğu'nun tamamen Sovyetler Birliği'nin hâkimiyetine girmemesi için ABD ve İngiltere harekete geçti. Ortadoğu'nun önemli bir bölümünün Sovyet etkisi altına girmesi, ABD ve müttefiklerini endişelendirdi. Baas Partisi mensupları ve ordudaki milliyetçileri darbe girişiminde bulundular. Saddam Hüseyin ve Hafız Esed Baas akımının son büyük temsilcileridir. 1979 S.Hüseyin ırak dvlt. Bşk oldu. İRAN İSLAM DEVRİMİ II Dünya Sav. Sonra İng. Ve SSCB işgalinde olan iranda bu iki devlette savaş sonrası çekildi. İktidara Musaddık geçti ve petrol şirketlerini devletleştirdi. Tudeh (Kitleler) Partisi ‘’ İle Musaddık iyi geçinmesiyle Şah ülkeyi terk etti. İng. Ve ABD’NİN desteğiyle Şah 1953 te tekrar başa geçti.Tudeh Şah’a baskı yapınca ülkeyi terketti. Fransanın desteğiyle Ayetullah Humeyni iktidara geldi. İRAN SSCB,LİBYA,SURİYE IRAK ABD VE DİĞER ARAP ÜLKELERİ NOT: ABD HER NE KADAR IRAKIN YANINDA OLSADA İRANA BAĞZI SİLAH PARÇALARINI TEMİN ETMİŞTİR bu olaya İRANGATE OLAYI denir. İrangate olayı, ABD yönetiminin, İran'a gizlice silah satarak aldığı parayla Nikaragua'da hükümete karşı savaşan Kontralar'a yardım sağlaması. ABD’Lİ yarbay Oliver North bu olay üzerine mahkum edildi. TÜRKİYE-YUNANİSTAN İLİŞKİLERİ KIBRIS SORUNU VE KIBRIS BARIŞ HAREKATI Kıbrıs Adası 1960 yılına kadar İng. Tarafından idare edilmiştir. 1955 yılında kurulan EOKA terör örgütü, ENOSİS politikası ile Kıbrıs Adasını Yunanistan'a katmayı amaçlamıştır. EOKA NEDİR? Kelime anlamı: ‘’Kıbrıs Mücadelesi Rum Örgütü’’ Neden kuruldu: 1950 yılında Kıbrıs'ı Yunanistan'a katma düşüncesidir. (Megola İdea) Kurcusu: Yorgo Grivas ENOSİS? Kelime Anlamı: İlhak eden. Amacı: Megola İdeaya Kıbrıs'ı da dahil eden Yunan planıdır. EOKA saldırılarına karşı TÜRKLER de TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATIN (1955) ve VOLKAN TEŞKİLATI (1956) kurdu. TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI Aktif olduğu dönem: 1958-1976 Amacı: EOKA ve EOKA-B ile mücadele etmek Aktif olduğu bölge: Kıbrıs İdeoloji: Türk milliyetçiliği, Taksim Kurucusu: Rauf Denktaş,Burhan Nalbantoğlu ve Mustafa Kemal Tanrısevdi tarafından kuruldu. EOKA Aktif olduğu dönem: 1955 - 1959 Lider: Georgios Grivas Amacı: Enosis Aktif olduğu bölge: Kıbrıs İdeoloji: Yunan milliyetçiliği TAKSİM POLİTİKASI Ya Taksim, Ya Ölüm! 1950'li yılların sonunda Türkiye'de ve Kıbrıs'ta, Kıbrıs adasının tamamının Türkiye'ye bağlanması ve Yunanistan ile Rumlara karşı yapılan mitingler. Bu mitingler, gösterilerde söylenen "Ya Taksim, Ya Ölüm" siyasi sloganı ile telaffuz edilmiş ve Türkiye'nin Taksim politikasına yönelik bir isimlendirme olarak anılmıştır. DR. FAZIL KÜÇÜK; Kıbrıstaki Türklerin haklı davasına hizmet etmiş bir liderdir. Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi olan siyasi partinin başkanlığını yapmıştır. KIBRIS TÜRKTÜR PARTİSİ; Kıbrıs Milli Türk Birliği Partisi'nin 15 Ağustos 1955 senesinde, partinin ismini kongre sonucunda "Kıbrıs Türktür Partisi" şeklinde değiştirmesi ile kurulan siyasi parti. Partinin genel başkanlığını 1959 yılında artan gerginlikle TÜRK-RUM VE İNG. Temsilciler arasında ZÜRİH ANT. Ve Londra Antlaşması Yapıldı. Ant. Da bağımsız bir devlet olarak Kıbrıs halklarının durumunu belirleyen ve Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasını onaylayan antlaşmadır. Rum tarafını Başpiskopos Makarios, Türk tarafını ise Fazıl Küçük temsil etmekte idi. Bunu takip eden 19 Şubat 1959 tarihli Londra Antlaşması ile Kıbrıs Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olarak 16 Ağustos 1960 tarihinde kurulması sağlanmış oldu. 1963 yılında Makarios hazırladığı ‘’ AKRİTAS PLANI’’ ile Türkleri adadan atmak için Rum çetelerini harekete geçirdi. Köyleri basan çeteler Türkleri öldürdü. 24 Aralığında ‘’KANLI NOEL’’ 24 TÜRKÜ şehit eden bu çeteler üzerine Türkiye Lefkoşa üzerinde ilk defa uyarı uçuşu yaptı. 1964’te BM adaya BARIŞ HAREKATI gönderme kararı aldı. TÜRKİYE bu olaylar üzerine adanın paylaşılmasını önerdiyse de Yunanistan ve Makarinos reddetti. Türkiye hareket planı yaparken ABD başkanı Lyndon B. Johnson mektup gönderdi. 1964'te Türk Hava Kuvvetleri'nin Kıbrıs'ta gerçekleştirdiği uyarı uçuşunda, uçağı Rum uçaksavarlar tarafından vurulunca CENGİZ TOPEL paraşütle atladı ve esir düştü.Rumlar tarafından öldürdü. (TÜRKİYENİN KIBRISA İLK MÜDEHALESİ) Not: ABD'nin yunan yanlısı politikası TÜRK-ABD ilişkilerini olumsuz etkiledi. Dr. Fazıl Küçük ‘’ Kıbrıs Geçici Türk Yönetimini’ kurmuştur. 1974 te darbe yapan yunanlılar KIBRIS ELEN CUMH. Kurdu. Türkiye bunun üzerine barış harekatına geçti. TÜRK ASKERİ KIBRISTA (KIBRIS BARIŞ HAREKATI) BİRİNCİ HAREKÂT (20 temmuz 1974) Başbakan Bülent Ecevit Kıbrıs konusunu görüşmek ve gerekirse ortak müdahale yapılabilmesi için İngiltere'ye gitti. Bu sırada koalisyondaki MSP Lideri ve Başbakan Vekili Necmettin Erbakan Milli Güvenlik Kurulu'nu Başbakan Ecevit'in talimatıyla toplayarak müdahale kararının alınmasını sağladı.BM araya girmesiyle harekat durdu. İKİNCİ HAREKAT PAROLA "AYŞE TATİLE ÇIKSIN“ (14 ağustos 1974) Türk birlikleri 14 Ağustos'ta Lefkoşa'ya, 15 Ağustos'ta Lefke ve Magosa'ya girdi. NOT : ABD-TÜRKİYE ilişkileri bu dönemde bozuldu Türkiye’ye ABD silah ambargosu yaparken Türkiye ABD’nin askeri üs ve tesislerine el koydu. Bütün bu gelişmeler sonucunda 1975 te RAUF DENKTAŞ liderliğinde KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ kuruldu. 15 kasım 1983 yılında ‘’ Kuzey Kıbrıs Türk Cum.’’ kuruldu. YUNANİSTANLA EGE’DE ARAMIZDA YAŞANAN SORUNLAR 1. Bunlardan ilki Karasuları Ve Kıta Sahanlığı ile bu alanların sınırlandırmalarını da kapsayan deniz yetki alanlarıyla ilişkilidir. 2. Ege sorunlarının bir diğeri 1923 Lozan Antlaşması, 1947 Paris Antlaşması ve konuya ilişkin diğer uluslararası belgeler çerçevesinde Doğu Ege Adaları’nın silahsızlandırılmış statüsüdür. 3. Yunanistan’ın uluslararası hukuka aykırı olarak Ulusal Hava Sahasının 10 Deniz Mili Genişliğinde olduğunu iddia etmesi ve Uçuş Bilgi Bölgesi (FIR) sorumluluğunu istismar etmesidir. 4. Ege Sorunlarının başka bir kategorisi Arama Kurtarma (SAR) Faaliyetleriyle ilgilidir. ERMENİ İDDİALARI (DİASPORA) VE ASALA TERÖR ÖRGÜTÜ *1973-1985 döneminde kendisinden en çok söz ettiren Ermeni terör örgütü ASALA'dır. HEDEFİ soykırım iddialarını kabul ettirmek ve Türk diplomatlarını öldürmek. ASALA'nın en önemli ve resmi yayın organı "HAYASTAN“ dır. Ayrıca, "Hay-Baykar", "Armenia" ve Londra'da yayınlanan "Kaytzer" adlı dergiler de yayın organlarının başlıcalar arasındadır. YUMUŞAMA DÖNEMİ TÜRKİYE DIŞ POLİTİKASI TÜRKİYE - AMERİKA MÜNASEBETLERİ ● 1960’lı yıllardan itibaren Türk Amerikan Münasebetlerinde Kıbrıs Meselesi önemli rol oynamıştır. ● Bu dönemde Kıbrıs Konusunda ABD’nin tavrını ortaya koyan Johnson Mektubu ve 1975-78 yılları arasındaki ambargo dönemi Türk – Amerikan ilişkilerinde sarsıntılara yol açmıştır. 1975-78 Silah Ambargosu: Amerikan Kongresi’nin 1974 Kıbrıs Harekâtı’ndan sonra Türkiye’ye misilleme olarak 5 Şubat 1975'ten itibaren Türkiye'ye silah ambargosu uygulanması kararı almıştır. Böylece ABD Türkiye’ye silah yardımında bulunmayı kesmiştir. NATO içinde müttefik iki devletten birinin digerine silah ambargosu tatbik etmesi Türkiye’nin dış politikadaki yalnızlığını bir kez daha gözler önüne sermiştir. TÜRKİYE – SSCB MÜNASEBETLERİ ● 1950-64 arası dönemde Türk SSCB münasebetlerinde 1950 ile 1960 arasında Ortadoğu’da ortaya çıkan gelişmelerinin ortaya çıkardığı huzursuzluk devam etmiştir. 1964’e kadar SSCB Türkiye’nin Kıbrıs’ı bir NATO üssü haline getirmesinden korktuğu için, Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhinde bir politika izlemiş, Türkiye’nin adaya müdahalesine karşı çıkmıştır. ● 1964-70 arasında karşılıklı ziyaretlerle ortaya çıkan olumlu hava 1970’li yıllarla birlikte tekrar durgunluk ve soğukluk dönemi başlamıştır. TÜRKİYE ORTADOĞU İLİŞKİLERİ ● 1955-59 arası dönemde Türkiye Ortadoğu devletleriyle siyasi çatışmalardan dolayı pek sıcak olmamıştır. ● Ancak Türkiye, 1963-64’ten 1973 Petrol Krizine kadar olan dönemde ise Kıbrıs Meselesi’nden dolayı Ortadoğu devletleriyle ilişkilerin iyi olmasına önem vermiştir. ● Bu amaca yönelik olarak Türkiye1967 Arap – İsrail Savaşlarında Arap devletlerini destekleyerek Amerikan üslerinin Arap devletleri aleyhine kullanılmasını engellemiş, bu ülkelere yardımda bulunmuştur. 1969’da kurulan İslam Konferansı Örgütü’ne üye olmuştur. ● 1973 Petrol Krizi’yle beraber yükselen petrol fiyatları Türkiye’nin Arap ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirme ihtiyacını artırmıştır. ● Bu dönemde son olarak Arap ülkelerinin reddettiği Camp David Antlaşması da bu devletlerle olan münasebetler çerçevesinde Türkiye tarafından reddedilmiştir. 12 MART MUHTIRASI VE BİR DARBE DAHA... Tüm dünyayı etkileyen 1968 öğrenci olayları Türkiye′yi de etkilemiş, öğrencilerin ön plana itildiği toplumsal olaylar zamanla siyasi ve ideolojik bir içerik kazanmış, hatta terör eylemlerine dönüşmüştür. Bu istikrarsız ortam içinde kuvvet komutanlarının imzasıyla 12 Mart 1971′de Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a bir muhtıra verildi. Bu da Darbe Ama Bu Kez Farklı... « 1971 Muhtırası sonrasında :TBMM feshedilmemiş, partiler kapatılmamış ve anayasa askıya alınmamıştır. Askerler partiler üstü bir hükümetin oluşturulmasını istiyordu. Bunun üzerine Başbakan Demirel aynı gün istifasını verdi. « Başbakan olarak CHP Kocaeli milletvekili Nihat Erim ismi üzerinde anlaşıldı. « Bu arada 12 Mart Muhtırası′na karşı çıkan CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit, 1972 Kurultayı′nda İnönü′ye karşı parti başkanlığı için adaylığını koydu ve kazandı. İsmet İnönü CHP Genel Başkanlığı ve milletvekilliğinden istifa etti. 1973 seçimlerinde CHP iktidar, Bülent Ecevit başbakan oldu. 12 EYLÜL 1980 ASKERİ DARBESİ Kasım 1979′da Demirel başkanlığında, MHP ve MSP destekli azınlık hükümetinin kurulması siyasal istikrarsızlığı sona erdirmeye yetmedi. Bu arada toplumsal şiddet olanca hızıyla sürüyordu. Askerler 27 Aralık 1979′da Cumhurbaşkanı Korutürk′e bir uyarı mektubu gönderdi. Siyasiler Askerlerin Mektubunu Dikkate Almıycak Darbe Gerçekleşiyor... 12 Eylül 1980′de TSK yönetime el koydu. Darbeyle birlikte Genelkurmay Başkanı Kenan Evren ve kuvvet komutanlarından oluşan Milli Güvenlik Konseyi kuruldu. Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay dışındaki bütün derneklerin faaliyetleri durduruldu. Bazı milletvekilleri ile sendika yöneticileri gözaltına alındı. Yeni Başbakan Bülent Ulusu20 Eylül 1980′de Emekli Deniz Kuvvetleri Komutanı Bülent Ulusu Başbakan olarak görevlendirildi. Siyasi Partiler Yasası 24 Nisan 1983 tarihinde yürürlüğe girdi ve yeni siyasi partilerin kurulması için siyasi faaliyetler kademeli olarak serbest bırakıldı. MGK Başkanı .Kenan Evren darbe sonrasında radyo ve televizyonda yayınlanan konuşmasında. "MGK devlet yönetimine doğrudan el koymuştur. Her türlü siyasi faaliyet her kademede durdurulmuş, parlamento ve hükümet feshedilmiş, bütün parlamenterlerin yasama dokunulmazlıkları kaldırılmıştır. İkinci bir emre kadar sokağa çıkmak yasaklanmış, yurtdışına çıkışlar durdurulmuştur." ifadelerini kullandı. 1983 Seçimleri ve Özal Dönemi Darbeyi izleyen dönemde Milliyetçi Demokrasi Partisi, Anavatan Partisi ve Halkçı Parti kuruldu. Doğru Yol Partisi ve Sosyal Demokrat Halkçı Parti kurucu üyelerinin çoğu MGK tarafından veto edildiği için genel seçimlere katılamadı. 6 Kasım 1983 tarihinde yapılan genel seçimlerde oyların % 45.1′ini alan ANAP tek başına iktidar oldu Cumhurbaşkanı Kenan Evren, 1 Temmuz 1983′te askerlik görevinden ayrıldı. MGK′nin varlığı TBMM Başkanlık Divanı′nın 7 Aralık 1983′te toplanmasıyla sona erdi. Emekliye ayrılan MGK üyeleri altı yıl süreyle Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeliklerine getirildi. EKONOMİ 1970′lerde ihracattaki duraklamaya karşın ithalatta büyük artış yaşandığı görülür. İthalatta yaşanan bu patlama dış ticaret açığını hızla büyüdü. 1971 ve 1973 petrol krizleri Türkiye′nin petrol faturasını artırdı ve dış ödemeler dengesini olumsuz etkiledi. 1970′li yılların ikinci yarısında, Türk ekonomisi cumhuriyet tarihinin en ağır bunalımlarından birine girmiştir. Ekonomi 1979′da durma noktasına gelmişti. Yokluk, kıtlık ve kuyruklar başlamış, karaborsacılık artmıştı. Mazot bulunamadığı için çiftçi traktörünü çalıştıramaz haldeydi. Fuel oil ve kömür yokluğundan kış mevsiminde soba ve kaloriferler yakılamadı. Benzin istasyonları önünde uzun kuyruklar oluştu. Nebati yağ, ampul, tüp gaz, sigara ve daha birçok temel ürün bulunamıyordu. Dış temsilciliklerde çalışanlara maaşları zamanında gönderilemez hale gelmişti. Bu dönem Türk halkının zihninde yokluğun ve% 100′lük enflasyonun yaşandığı yıllar olarak kalmıştır. SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYAT Türkiye′de ilk TV yayınları TRT′den de önce Nisan 1952′de İTÜ′de yapılan deneme yayınlarıyla gerçekleştirildi. İTÜ TV′nin yayınları TRT′nin 31 Ocak 1968′de yayın hayatına başlamasına kadar sürdü. 1970′ler Türkiye′nin televizyon ile tanıştığı yıllar oldu. Siyah-beyaz, tek kanallı televizyon yurt sathında yaygınlaştırıldı. 1981′de yılbaşı gecesi TRT tarafından Türkiye′de kamuya açık ilk renkli TV yayını yapıldı. Türkiye′de tamamen renkli yayına geçişin tarihi ise 1984′tür. 199O′lı yılların başından itibaren de Türkiye′de özel televizyon ve radyolar kurulmaya başlanmıştır. SSCB'NİN DAĞILMASI (1991) 1917'de temelleri atılan ve 1922'de Kurulan Sovyetler Birliği'nin Dağılması ve yerini Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)'na bırakması dönemin en önemli olaylarındandır. SSCB 1970’den sonra ekonomisi durağana geçmiştir. Bunda en büyük pay silahlanma yarışı, uzay yarışı, Afganista’nın işgali sırasında askeri harcamalar yapmasıdır. Stalin 5 Mart 1953'te ölünce yerine, Kruşçev geçti. Kruşçev döneminde Doğu-Batı ilişkileri çok sert ve tehlikeli boyutlara ulaşmıştı. 1958'de başlayan Mao,Kruşçev mücadelesi, Kruşçev'in bir darbeyle iktidardan düşürülmesi ile sonuçlandı.Yerine 18 yıl iktidarda kalacak olan Brejnev geçti. Brejnev döneminin en önemli olayı ise, 1 Ağustos 1975'te 35 ülkenin imzaladığı Helsinki Nihai Senedi veya diğer adıyla Helsinki Deklarasyonu oldu. GLASNOST (AÇIKLIK) VE PERESTROYKA (SİYASAL SİSTEMİN YENİLENMESİ) Sosyalist Blok'un temellerini sarsan Helsinki Nihai Senedi; Mart 1985'te iktidara gelen Gorbaçov'un ortaya attığı Glasnost (Açıklık) ve Perestroyka (Siyasi sistemin, devlet örgütünün ve hükümet organlarının yeniden yapılanması) fikir ve uygulamaları ile bütünleşince dağılma kaçınılmaz oldu. Bu değişme veya yeniden yapılanma iki koldan olacaktı. Birincisi, siyasal iktidarın veya devlet yapısının değiştirilmesiydi. Hedef, komünist iktidarın tepki çeken baskıcılığını demokratik bazı uygulamalarla halk egemenliğine yaklaştırmaktı. İkinci hedef ise; ekonomik yapıda köklü değişikliklerin gerçekleştirilmesiydi. Bu amaçla Sovyet Sistemi'ni güçlendirmeyi düşünen Gorbaçov, ABD ile rekabet düzeyine ulaşacağını umuyordu. GÜRCİSTAN-ESTONYA- LETONYA-UKRAYNA-LİTVANYAMOLDOVA-BEYAZ RUSYA-RUSYA FEDER-ERMENİSTAN AZERBAYCAN - Ebulfeyz ELÇİBEY-Haydar ALİYEV 1992 HOCALI KATLİAMI KIRGIZİSTAN -Askar AKAYEV (Firunze-Bişkek) ÖZBEKİSTAN -İslam KERİMOV TACİKİSTAN -Rahman NABİYEV-İmam Ali RAHMAN TÜRKMENİSTAN -Saparmurad NİYAZOV KAZAKİSTAN -Nursultan NAZARBAYEV SSCB’NİN DAĞILMASININ SONUÇLARI •Dünyada güç dengeleri bozuldu. •Doğu Bloğu yıkıldı. •Soğuk savaş sona erdi •Yeni bağımsız devletler ortaya cıktı. •Çekoslovakya ikiye ayrıldı Çek Cumh. Ve Slovakya kuruldu. •Polonya, Bulgaristan ve Romanyada ki sosyalist iktidarlar düştü •Berlin Duvarı yıkıldı. Dem. Almanya ve Fed. Almanya birleşti. •ABD yeni dünya düzeninde SÜPER güç olduğunu açıkladı. BDT VE AB bir güç dengesi oluşturamadı. •1996 da ŞANGAY BEŞLİSİ adında bir birlik kuruldu. Tacikistan, Kırgızistan,Çin,Kazakistan,Rusya (TaK ÇıKaR) Daha sonra YANİ 2001de Özbekistan'da üye olunca ismi Şangay İşbirliği Örgütü oldu. BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU'NUN KURULMASI (1991) Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, Rusya'nın eski etki alanını yeniden kazanma amacının etkili olduğu birlik. Topluluk, 21 Aralık 1991 tarihinde (Alma-Ata Zirvesi) kurulmuştur. Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Beyaz Rusya, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna'dır. ŞU AN BAŞKANI DOĞU BLOĞU'NUN DAĞILMASI VE BALKANLAR YUGOSLAVYA'NIN DAĞILMASI (1991) Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ortadan kalkmasıyla aynı topraklar üzerinde kurulan devletler; Bosna Hersek (DAYTON ANT) Hırvatistan Slovenya Makedonya Sırbistan (1993) Karadağ (2006) Kosova (2008) Bosna Savaşı’nda üstün kahramanlık gösterenlere verilen ve 2012’de R.T.ERDOGAN’ın da layık görüldügü ödül aşagıdakilerden hangisidir. A)Mavi Kelebek B)Altın Kelebek C)Altın Zambak D)Özgür Çiçek E)Beyaz Lale DOĞU AVRUPA’Kİ KURULUŞLAR AET'DEN AVRUPA BİRLİĞİ'NE (1993) Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Maastricht Antlaşması olarak da bilinen Avrupa Birliği Antlaşması'nın imzalanması sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. Avrupa Birliği, üye ülkelerini Dünya Ticaret Örgütü’nde, G8 zirvelerinde ve Birleşmiş Milletlerde temsil ederek dış politikalarında da rol oynamaktadır. Birliğin yirmi yedi üyesinden yirmi biri NATO'nun da üyesidir. AB'nin Genişlemesi (Maastricht ve Kopenhag Kriterleri) Maastricht Antlaşması ekonomik ve parasal birliği de gerçekleştirme yoluna girdiği antlaşmadır. Kopenhag Kriterleri 22 Haziran 1993 tarihinde yapılan Kopenhag Zirvesi'nde, Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği'nin genişlemesinin Merkezi Doğu Avrupa ülkelerini kapsayacağını kabul etmiş ve aynı zamanda adaylık için başvuruda bulunan ülkelerin tam üyeliğe kabul edilmeden önce karşılaması gereken kriterleri de belirtmiştir. Bu kriterler siyasi, ekonomik ve topluluk alanları olarak üçe ayrılmıştır. AB'ye girmeye aday ülkeler; • İstikrarlı ve kurumsallaşmış bir demokrasinin var olması, • Hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü, • İnsan haklarına saygı, • Azınlıkların korunması gibi dört ana kriter açısından değerlendirmeye alınacaktır. AVRUPA KONSEYİ (1949) Avrupa Konseyi'nin Kuruluşu ve Üyeleri Avrupa Konseyi'nin oluşturulması fikri, İkinci Dünya Savaşı'ndan maddi ve manevi büyük kayıplarla çıkan Avrupa'da bir daha aynı trajedilerin yaşanmamasını sağlamak amacıyla ortaya atılmıştır. Avrupa'da gerginliğin ve çatışmanın yerini güven ve işbirliğinin alması hedeflenmiştir. 5 Mayıs 1949'da 10 Avrupa ülkesi, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg ve Norveç Avrupa Konseyi'ni kuran antlaşmayı imzalamışlardır. Kuruluşunu izleyen yıl Türkiye ve Yunanistan Avrupa Konseyi'ne kurucu üye sıfatıyla katılmışlardır. ÜLKEMİZİN DE TARAF BULUNDUĞU AVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞMELERİ ÇERÇEVESİNDEKİ MEKANİZMALAR 1) Avrupa insan Hakları Sözleşmesi (AİHS) (1950) AİHS, Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanmış ve 4 Kasım 1950 tarihinde aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 15 ülke tarafından imzalanmış ve 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme, temel insan hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Sözleşmenin Güvence Altına Aldığı Hak ve Özgürlükler • Yaşama hakkı, 2. Madde • Özgürlük ve kişi güvenliği hakkı, 5. madde • Adil şekilde yargılanma hakkı, 6. madde • Özel yaşantıya, aile yaşantısına, konut ve haberleşme özgürlüklerine saygı gösterilmesi hakkı 8. madde • Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü ve buna dahil olarak sendika kurma ve bunlara üye olma özgürlüğü, 11. madde • Evlenme ve aile kurma hakkı, 12. madde 2) İşkence ve İnsanlık Dışı veya Küçültücü Ceza veya Muamelenin Önlenmesi Avrupa Sözleşmesi 26 Haziran 1987 tarihinde kabul edilerek 1 Şubat 1988 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu sözleşme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni esas almıştır. 3) Batı Avrupa Birliği (BAB) (1948) Batı Avrupa Birliği (BAB) 1948'de Brüksel Antlaşması ile kurulmuştur. Bir savunma sistemi olarak düşünülmüştür. Ancak 1949 yılında NATO'nun kurulmasıyla daha örgütlenemeden önemini yitirmiş, ancak buna rağmen lağvedilmemiştir. BAB'ın asıl üyeleri İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya, Portekiz, İtalya, Belçika, Hollanda, Lüksemburg ve Yunanistan'dır. İzlanda, Norveç ve Türkiye ortak üyelerdir. Avusturya, Danimarka, Finlandiya, İrlanda ve İsveç gözlemci statüsündedir. TİKA (TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI) NIN KURULUŞU VE AMAÇLARI Bakanlar Kurulu kararıyla Dışişleri Bakanlığı'na bağlı bir teşkilat olarak kurulan TİKA, 28 Mayıs 1999 tarihinde Başbakanlığa bağlanmıştır. Amacı: Başta Türk dilinin konuşulduğu ülkeler ve Türkiye'ye komşu ülkeler olmak üzere, gelişme yolundaki ülkelerin kalkınmalarına yardımcı olmak, bu ülkelerle; ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel, eğitim alanlarında işbirliğini projeler ve programlar aracılığı ile geliştirmek amacıyla kurulmuştur. AB VE TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ 11 Eylül 1959: AET Bakanlar Konseyi Ankara’nın başvurusunu kabul etti. 27 Mayıs 1960: Türkiye – AET ilişkileri donduruldu. 12 Eylül 1963: Türkiye ile AET’yi Gümrük Birliği’ne götürecek ve tam üyeliği sağlayacak olan Ortaklık Anlaşması (Ankara Anlaşması) imzalanmıştır. 13 Ocak 1972: Ortaklık Anlaşması’nın Topluluğa katılacak yeni ülkelerce de kabulünü sağlayacak Türkiye – AET müzakereleri başlamıştır. 22 Ocak 1982: Avrupa Topluluğu, Türkiye ile ilişkilerini dondurma kararı almıştır. 14 Nisan 1987: Türkiye, AT’ye, tam üye olmak üzere müracaat etmiştir. 1 Ocak 1996: Türkiye ile AB arasında sanayi ve işlenmiş tarım ürünlerinde GÜMRÜK BİRLİGİ yürürlüğe girmiştir. 11-12 Aralık 1999: Helsinki’de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi zirve toplantısında Türkiye’ye adaylık statüsü tanınmıştır. 16-17 Aralık 2004: AB Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyinin Brüksel’de yapmış olduğu zirve toplantısında, Türkiye’nin Kopenhag siyasi kriterlerini yeterli ölçüde karşıladığına karar verilmiş ve 3 Ekim 2005 tarihinde müzakerelere başlanması öngörülmüştür. 12 Haziran 2006: Türkiye ile AB arasında üyelik müzakereleri başlamıştır. KÖRFEZ SAVAŞLARI(1991 -1993) IRAK KUVEYT Bu savaşa Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in çıkardığı Körfez Krizi sebep olmuştur. Saddam'ın vazgeçilmez tutumu karşısında BM Güvenlik Konseyi, Irak'a karşı hava ambargosu uygulama kararı almış ve daha sonra bunu deniz ablukası şeklinde bir kararla genişletmiştir. Ayrıca 29 Kasım 1990 tarihinde almış olduğu bir kararla, Irak'ın 15 Ocak 1991 tarihine kadar Kuveyt'i terk etmemesi halinde güç kullanılmasını kabul etmiştir. Birleşmiş Milletler, ABD ve Müttefik ülkelerin ısrarlarına rağmen, Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i terk etmemekte kararlı olduğunun anlaşılması üzerine 17 Ocak 1991 tarihinde, Irak'a Müttefik Çok Uluslu Hava Güçleri'nin taarruzları başlamıştır.(ÇÖL FIRTINASI) Savaş Savaşın başlamasıyla Irak ve Kuveyt'te özellikle stratejik hedefler bombalandı. Çöl Fırtınası adı verilen bu harekât, 24 - 28 Şubat 1991 tarihlerinde 100 Saatlik Kara Harekâtı ile Kuveyt'te Irak Kara Kuvvetlerinin büyük bir kısmının imhası ve kalanlarının esir veya Kuveyt'i terk etmeleri ile sonuçlandırıldı. Savaşın Sonuçları *Birinci Körfez Savaşı'nın en önemli ve en uzun vadeli sonucu, tüm Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde köktenci akımların güçlenmesidir. *Bölgede 1945'den beri üzerinde çok konuşulan ve tüm siyasal partilerin programlarının başında yer alan Arap Birliği fikri, büyük bir darbe almıştır. İKİNCİ KÖRFEZ SAVAŞI / IRAK SAVAŞI (20 MART 2003) ABD, 2003 yılında Irak'a savaş ilan etti. Savaşın temel nedenleri; Saddam Hüseyin'in elinde bulunduğu iddia edilen Kitle İmha Silahlarını yok etme ve Irak'a demokrasiyi götürmektir. George Bush yönetiminin, 2003 yılında Irak'a karşı başlattığı savaşın temel sebebi olarak öne sürdüğü unsurların hepsinin yanıltıcı olduğu savaş başladıktan kısa bir süre sonra ortaya çıkınca, dünya kamuoyunun ilgisi bu savaşın gerçek nedenlerine yöneldi. Savaşın arkasında, ABD yönetiminde üst düzey görevlerde bulunan ve 90'lardan beri Saddam rejiminin devrilmesini açıkça savunan yeni muhafazakârların olduğu iddia edildi. FİLİSTİN DEVLETİ'NİN KURULUŞU 1973 Arap-İsrail Savaşı sonrasında İsrail'in Gazze ve Batı Şeria'dan çekilme eğilimine girmesi üzerine FKÖ, bu bölgelerde bir devlet kuracağını açıkladı. 15 Kasım 1988'de bağımsız Filistin Devleti Cezayir'de kuruldu Yaser Arafat devlet başkanı seçildi. 1988'de Filistinliler, işgal altındaki bölgelerde silah kullanmadan taşlarla İNTİFADA hareketini başlattılar. 13 Eylül 1993 tarihinde İshak Rabin ve Yaser Arafat arasında Washington'da imzalanan "Filistin Özerklik İlkeleri Deklarasyonu" ile 5 yıllık bir süre içerisinde Gazze ve Eriha'da "Özerk Filistin Devleti" kurulması kararlaştırıldı. AFGANİSTAN SAVAŞI (2001) Afganistan Savaşı, 2001 Ekim'inin 7. gününde başlamıştır. Amerika tarafından, 11 Eylül Saldırıları'na misilleme olarak yapılmıştır. ABD Başkanı George Bush'un "terörle mücadele" politikası kapsamında yaptığı bir savaştır. KARADENİZ EKONOMİK İŞ BİRLİĞİ TEŞKİLÂTI (KEİT) Amaç; Usame Bin Ladin'in yakalanmasıdır. EĞİTİM VE BİLİM ÇALIŞMALARI Karadeniz Ekonomik İş Birliği Teşkilâtı (KEİT) Türkiye´nin inisiyatifiyle, 25 Haziran 1992 tarihinde İstanbul´da düzenlenen Zirve Toplantısına katılan Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Romanya, Gürcistan, Yunanistan, Moldova, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Türkiye Devlet ve Hükümet Başkanları tarafından imzalanan Deklarasyonla resmen işlerlik kazanmıştır. TÜRK ORDUSU'NUN BARIŞ VE GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK İÇİN YAPTIĞI FAALİYETLER Uluslararası barışın sağlanması amacıyla, BM ve NATO kararlarıyla, 63 bin 686 Türk askeri, bugüne kadar 13 kez yurt dışında görev yapmıştır. NATO ve BM'nin kararları doğrultusunda Türkiye, TBMM'den çıkan yasalarla birçok ülkeye asker göndermiştir. Dünya barışının korunmasına yönelik BM barışı koruma faaliyetlerine Türkiye'nin katkısı, 1950 yılında Kore Savaşı ile başladı. Daha sonra Türk askeri Somali, Bosna Hersek, Adriyatik Denizi, Arnavutluk, İran - Irak, Kuveyt, Doğu Timor, Gürcistan ve Afganistan'da görev almıştır. 4 Mayıs 2006'dan beri, Kabil Çokuluslu Tugayı SEEBRlGde dahil olmak üzere Kabil'de 260 Türk askeri görev yapıyor. • Önce BM Harekâtı olarak başlayan ve daha sonra AB harekâtı olarak Bosna Hersek'te devam eden ALTHEA Harekâ-tı'nda 300 kişi bulunuyor. • Kosova'da, NATO - Sofa Antlaşması gereğince 400 kişi görev yapıyor. • Letonya'da ise 4 F-16 uçağı, 85 personeliyle görev yapıyor. TERÖR-İÇ VE DIŞ TEHDİT A. İÇ TEHDİT: İç tehdidin esasını, yıkıcı ve bölücü unsurlar oluşturmaktadır. Yıkıcı ve bölücü unsurların hedefi, ülkede anarşi ve terör ortamı yaratarak devlet otoritesini sarsmaktır. İç tehdit unsurları şunlardır: • Dil, din, ırk ve mezhep ayrılıkları konusunda yapılan kışkırtmalar • Siyasi rejimi ve devlet düzenini zorla degiştirmek için meydana gelen olalar • Sosyal rahatsızlıkları fırsat bilerek devlet aleyhine çıkartılan ayaklanmalar • Ülke ve millet bütünlügünü bozmak için yapılan eylemler B. DIŞ TEHDİT: Dış tehdidin esasını, Türkiye'nin jeopolitik öneminden dolayı yabancı ülkelerin, ülkemiz üzerindeki emelleri oluşturmaktadır. Dış tehdit unsurları şunlardır: • Türkiye'nin çevresinde ortaya çıkan savaşlar • Türk topraklarını parçalamaya yönelik planlar • Uluslararası alanda etkili olan siyasi gelişmeler • Komşu ülkelerin Türkiye üzerindeki hedefleri • Sanayileşmiş ülkelerin Orta Doğu ve Türkiye'ye yönelik politikaları DÜNYANIN ÇEŞİTLİ SORUNLARI Küresel Isınma Çevre Kirliliği Terör Açlık Yoksulluk Hızlı Nüfus Artışı Salgın ve Bulaşıcı Hastalıklar (Çernobil – Dünya Sağlık Örgütü – Kyoto Protokolü) BİTTİ BAŞARILAR……… HERŞEY GÖNLÜNÜZCE OLSUN…..
Benzer belgeler
yumuşama dönemi sunumu
aralarındaki 30 yıllık savaş durumuna son verdiler.
MEKİK DİPLOMASİSİ BU OLAYDA YAŞANDI.