Paris`te en eskiler

Paris’te en eskiler...
Kimileri için gizemli, tuhaf, baz›lar› için flahane ve cazibeli, sakinlerinin büyük bir k›sm›
için ise ac›mas›z ve çekilmez... ‹lk yerleflim birimi milâttan önce 52 y›l›nda Sen nehri üzerindeki
Saint-Louis ve Cité adalar›nda Lutetia (kelt dilinde iki su aras› demek) ad›yla flekillendi.
Milâttan sonra üçüncü yüzy›lda ise Paris ad›n› al›r. Paris sözcü¤ünün kökeni meçhuldur, yunan
mitolojisi ile ilgisi do¤rultusundaki görüfl ise flaibelidir. Bir baflka görüfle göre de kelt dilinde
“Parisii”den gelmektedir.
Attila 451 y›l›nda bafl›nda bulundu¤u yedi yüz bin kiflilik ordusuyla Paris’i (Lutetia) iflgal
eder. Geneviève adl› genç bir kad›n Attila’y› Paris yerine Orléans flehrini iflgal etmesi için ikna
eder ve akabinde bu baflar›s›ndan dolay› Azize mertebesine eriflir...
Orta ça¤dan günümüze mimari geliflimin bütün merhalelerinin izlenebilece¤i bir sahne
gibidir Paris.
Günlük yaflam›n cenderesinden bir an olsun kurtulmay› baflarabilen sakinleri için bile
hergün vücudunun yeni ve de¤iflik bir yerini keflfettiren gizemli, görkemli, ayn› zamanda da
ürkünç bir gelin gibidir Paris.
Biz bu kez onun en eski noktalar›n› keflfedip sunmak istedik sizlere... Bu vesileyle,
köprülerinden pasajlar›na, müzelerinden garlar›na, kahvelerinden a¤açlar›na uzanan bir gezintiye
ç›kt›k :
I - L’Hôtel-Dieu
Hôtel-Dieu (Allah’›n evi) hastahanesi 652 y›l›nda Paris piskoposu Aziz Landry
taraf›ndan kuruldu. Paris’in en eski yerleflim alanlar›ndan olan, Sen nehri üzerindeki Cité
adas›n›n üzerindedir. Notre-Dame ile ayn› meydan› paylaflmaktad›rlar.
Hôtel-Dieu, place du Parvis-Notre-Dame, 75004 Paris
II - Le Bon-Marché
Paris’in en eski büyük ma¤azas› olan Bon Marché 1852 y›l›nda Aristide Boucicaut
taraf›ndan kurulmufltur. Bon Marché’yi Galeries Lafayettes, Printemps ve Samaritaine
izlemifltir. Bon Marché, ‹stanbul’daki (geçen yüzy›lda) flimdi yerinde yeller esen Bon
Marché’nin de hem isim hem de fikir babas›d›r.
Bon Marché, 22, rue de Sèvres, 75007 Paris
III - L’Eglise de Saint Germain-des-Près
Yap›m›na VIII’inci yüzy›lda bafllanan Abbaye de Saint Germain-des-Prés kilisesi ancak
1163 y›l›nda tamamlanabilmifltir. Roma mimarisiyle infla edilmifl, daha sonralar› baz› gotik
ilaveler yap›lm›flt›r. Yapra¤› ve kulesi 16. yüzy›la aittir. Çanlar›ndan ikisi frans›z devrimi
esnas›nda parçalanm›flt›r. XIX’uncu yüzy›l›n sonlar›na do¤ru ise barut imalâthanesi haline
getirilen kiliseyi restore edip bugünkü haline getirmek için say›s›z kampanya düzenlenmifltir.
Abbaye de Saint Germain-des-Prés, 75006 Paris
IV - Gare d’Austerlitz
Yap›m›na 1839 y›l›nda bafllanan Austerlitz gar›n›n aç›l›fl› 2 May›s 1843 tarihinde
Nemours ve Montpensier dükü taraf›ndan yap›lm›flt›r. Ad›n›, 2 Aral›k 1905‘te Napoléon’un
Avusturya ve Rusya imparatorlar›n› yendi¤i, “üç imparator savafl›” da denilen savafltan
alm›flt›r. Sen nehrinin sol k›y›s›ndaki iki gardan biridir.
Gare d’Austerlitz, 53, quai d’Austerlitz, 75013 Paris
V - Passage Prado
1785 y›l›nda Bois-de-Boulogne pasaj› ad›yla aç›l›r. fiu andaki iç süslemesi Art Deco
tarz›ndad›r cam, demir, ahflap ve alç›n›n ilginç bir birlikteli¤i söz konusudur. Geçen y›l yap›lan
restorasyondan sonra - özellikle renkler aç›s›ndan - ortaya kitsch bir görünüm ç›km›flt›r. fiimdiki
ad›n› 1930 y›l›nda alm›flt›r. Bugün çok s›k›c› bir havas› vard›r. Dükkanlar› genellikle tekstil
atölyeleri, erkek kuaförleri ve bir iki kahveden ibarettir, ayr›ca bir de oteli vard›r. Ünlü öykücü
Nedim Gürsel “P›nar” adl› öyküsünde bu otelden bahseder. Pasaj sakinleri Türkler ve
Pakistanl›lardan oluflmaktad›r. Burada, bat›daki kapal› pasajlar›n yap›m›nda, do¤udaki, özellikle
de Osmanl› ‹mparatorlu¤undaki kapal› çarfl›lardan esinlenildi¤ini de belirtelim.
Le Passage Prado, 18, boulevard Saint-Denis, 75002 Paris
VI - Le Figaro
Gazete ilk olarak 1826 y›l›nda düzensiz olarak yay›nlanmaya bafllar. Hippolyte de
Villemessant taraf›ndan 1854 y›l›nda haftal›k olarak yay›n hayat›na devam eder. 1866’dan
itibaren haftada iki kez yay›nlan›r. Ve nihayet 1866’da günlük gazete halini al›r. Frans›z sa¤›n›n
en güçlü gazetesidir. Ad›yla ifllevi aras›nda hiçbir iliflki olmamas›na bir anlam verilemese de
güzel t›nlad›¤›ndan olsa gerek kula¤a hofl gelmektedir !
Le Figaro,
rue Montmartre, 75002 Paris
VII - Le Procope
1686 y›l›nda Francesco Procopio adl› bir ‹talyan taraf›ndan aç›lan kahve o gün bugündür,
hemen hemen ilk günkü cazibesinden birfley kaybetmeden varl›¤›n› sürdürüyor. Art›k yetmifl iki
milletin turistik gezi rehberlerinde yer alan kahvede birfleyler içip yemek pek ak›l kâr› olmasa da
günün tenha saatlerinde bir fincan kahve içilip ilk günkü özelliklerini koruyan dekorasyonun
tad›na var›labilir ! Voltaire’den Benjamin Franklin’e, Bonaparte, Gambetta, Robespierre ve
Danton’a kadar birçok ünlüyü a¤›rlayan kahve bugün art›k lokanta ifllevi de görmektedir.
Le Procope, 13, rue de l’Ancienne-Comédie, 75006 Paris
VIII - La maison de Flamel
Paris’in en eski evi 1407 y›l›nda yap›lm›fl. Tabi ki bunun bilinen en eski ev oldu¤unu
belirtmekte yarar var. Çünkü bundan on y›l öncesine kadar Volta caddesindeki 1644 tarihli ev
Paris’in en eski evi say›l›yordu. Bu yüzden daha eskisi bulunana dek Montmorency soka¤›ndaki
kimyager Nicolas Flamel’e ait olan ev Paris’in en eski evi olarak an›lacak. Nicolas Flamel,
evinde dar gelirlileri hay›r dualar›n› almak için bar›nd›r›yordu. Konuklar› genellikle çevredeki
bostanlarda çal›flan mevsimlik iflçilerdi. Nicolas Flamel yaflam felsefesini, bugün de evin
giriflindeki bir tabelada görüldü¤ü gibi, iki kelimeyle özetlemiflti : “dua ediniz ve çal›fl›n›z”.
51, rue de Montmorency, 75003 Paris
IX - Cimetière de Charonne
Saint Germain-de-Charonne kilisesi çevresinde oluflturulan Charonne mezarl›¤› Paris’te
bir kilise etraf›nda kümelenmifl mezarlara sahip olan ikinci mezarl›kt›r. XVII’inci yüzy›la kadar
yaln›zca kilisenin papazlar›n›n kabirlerini bar›nd›ran mezarl›k, bu tarihten itibaren genel bir
mezarl›k ifllevi görmeye bafllam›flt›r. En çok ziyaret edilen mezar François Eloy Begue (17501838) adl› papaz›n mezar›d›r. Kendisini Robespierre’in sekreteri olarak tan›tmaktan hofllanan bu
kalender papaz›n, boflaltt›¤› son içki fliflesiyle birlikte gömüldü¤ü rivayet edilir. Mezarl›k 1099
y›l›ndan itibaren hizmettedir.
Cimetière de Charonne, Place Saint-Blaise, 75020 Paris
X - Le Petit-Pont
‹lk olarak Romal›lar zaman›nda ahflap olarak infla edilen köprü, 1186’da Paris piskoposu
Maurice de Sully’nin giriflimiyle bu kez kâgir olarak yeniden infla edilmifltir. Sen nehrinin sol
k›y›s› ile Cité adas› aras›ndad›r. Ayn› Sully 1163 y›l›nda Notre-Dame’›n da inflas›na karar
vermifltir. Nehrin bir k›y›s›n› di¤er k›y›s›na ba¤layan ilk köprü ise Pont-Neuf’tür. Pont-Neuf 1607
y›l›nda IVüncü Henri taraf›ndan hizmete aç›lm›flt›r.
XI - L’arbre
En yafll› a¤aç bir Robina pseudo-acacia (yalanc› akasya) d›r. 15 metre yüksekli¤inde 3,50
metre çap›ndad›r. Ad›n› botanist Monsieur Robin’den alm›flt›r. Mösyö Robin bu a¤aç› 1601
y›l›nda Amerika’dan getirmifltir.
Square René Viviani, 75005 Paris
XII - Le Musée du Louvre
Paris’in en eski müzesi Louvre 206 yafl›nda. 1200 y›llar›na do¤ru Philippe Auguste’ün
yapt›rd›¤› kale XIV’üncü yüzy›lda askeri ifllevini kaybeder. Yap› V’inci Charles (1364-1380)
zaman›nda saraya çevrilir. Hemen hemen her kral zaman›nda de¤iflikliklere u¤rar ve sürekli
büyür. Çok dikkate flayan bir mimari özelli¤e sahip olmayan Louvre’da de¤iflik dönemlerin
mimari özelliklerine rastlan›r. 1781 y›l›nda Millet Meclisi bir k›sm›n›n müze olarak kullan›m›na
karar verir. Bütün yap›n›n müze olarak kullan›m› ise ancak 1981 y›l›nda François Mitterand
zaman›nda gerçekleflir. 1993 y›l›nda Richelieu bölümünün aç›l›m›yla dünyan›n en büyük müzesi
olur. Louvre’u otuz dakika ile otuz gün aras›nda de¤iflen sürelerde ziyaret edebilirsiniz. Acelesi
olan bir turist için Louvre’u ziyaret etmek Mona Lisa’n›n ve Milos’lu Afrodit’in foto¤raf›n›
çekmekten ibarettir. Zaman› ve merak› olan ziyaretçi için ise bir ayl›k bir abonman kaç›n›lmazd›r.
Geçen y›l yap›lan bir araflt›rmaya göre, müzede sergilenen bütün eserleri görebilmek için tam
otuz kilometre yol yapmak gerekiyor.
‹lhan ALEMDAR