Turkcast Issue #49

AKADEMİ
RÖPORTAJ
RÖPORTAJ
DÖKÜM GÜNLERİ’NE
İLGİ DEVAM EDİYOR
EZBER DIŞI:
NİYAZİ AKDAŞ
İÇİMİZDEN BİRİ:
METİN BAŞARAN
TÜRKDÖKÜM
SAYI 37
EKİM-KASIM-ARALIK 2015
TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ YAYIN ORGANIDIR
TUDOKSAD.ORG.TR
DÖKÜMHANELERDE
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve TÜDÖKSAD işbirliğiyle 2015 yılında başlatılan
“Dökümhanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Projesi” tamamlandı.
Teşekkürler Türkiye.
Krom
Mangan
Shell Kumu
Silis Kumu
Filtre
Yapı
BAŞKANDAN
M. Uğur KOCAOĞLU
TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkanı
Değerli Türkdöküm okurları,
Yılda dört kez buluştuğumuz bu dergimizde üç aylık bir zaman kesitinde ne kadar çok değişime şahit olduğumuzu da beraberce izliyoruz. 2015 yılının bu son sayısında yılın bir değerlendirmesini sizlerle paylaşmak
istiyorum. Bu yılı Türkiye ekonomisi çerçevesinde dengede kapattığımızı izliyorum. Üst üste iki genel seçimin yarattığı durgunluk, yılın ikinci yarısında şiddetini arttırmaya başlayan sosyal çalkantılar, sınır komşularımızdaki huzursuzluklar, Rusya ile başlayan kriz atmosferi ve hepimizin bildiği birçok dış faktör ile 2015
yılında üretim gücümüzü ve çok zorluklar ile elde ettiğimiz pazarlarımızı korumayı başardık.
Konjonktürel göstergeler düşen petrol, maden ve demir çelik fiyatlarının önümüzdeki 2 yılın küresel olarak
durgunluğu işaret ediyor. Buna rağmen sektörümüzün geniş spektrumu üretim seviyelerimizi koruyabilmemize destek olacaktır. Neredeyse tüm üyelerimizin Avrupa’da müşterileri ve iş ortakları var, son aylarda bu
paydaşlarımızın tedarik güvenliği endişelerini cevaplamak durumunda olduk. Önümüzdeki yılların da sürdürülebilir büyümemize engel çıkarmamasını bekliyorum.
Bizler yılın bu son günlerinde ne kadar üretim yapıp yılı nasıl kapattığımızı sorgularken, Dernek envanterimizdeki bine yakın işletmenin büyüklüklerini güncellerken, AFS 2014 yılı dünya döküm üretim miktarlarını
açıkladı. Türkiye 2014 yılında dünya 10. döküm üreticisi olarak yerini belirledi. Avrupa’da ise Almanya ve
İtalya’nın ardından 3. sırada yerimizi aldık. Bu konudaki detaylı değerlendirmeyi ileriki sayfalarımızda bulacaksınız. Yılın ikinci yarısında da Akademi faaliyetlerimize devam ettik. Konuların zenginleştiğini, katılımın
giderek arttığını izliyoruz. Tüm üye firmalarımızın bu fırsatı değerlendirerek teknik personellerinin TÜDÖKSAD Akademi çalışmalarına katılmalarını ve bu yapıyı sahiplenmelerini bekliyorum. Akademi faaliyetlerine
sponsor olarak destek veren firmalarımıza da buradan tekrar teşekkür ederim. 2016 yılı için planlanan eğitim
takvimimiz ve diğer etkinliklerimiz ile çalışmalarımız yoğun bir şekilde devam edecek.
2008 yılından beri düzenlediğimiz Uluslararası Döküm Kongresi, bundan sonra TÜDÖKSAD Akademi faaliyeti olarak her yıl organize edilecek. 2016 yılında Ankiros fuarına eş zamanlı olarak Turkcast holünde
sekizincisi yapılacak olan kongre için Yürütme Kurulu ve Danışma Kurulları faaliyetlerine başlanmış, bildiri
çağrısına çıkılmıştır. Kongremizin devam eden başarısı için dökümhaneler kadar tedarikçilerimizin de katkısını bekliyorum. Birçok üyemizin dönem dönem yer aldığı ve hiç ara vermeden 15. defa TÜDÖKSAD olarak
katılımını gerçekleştirdiğimiz Hannover Fuarı’nda 2016 yılında tekrar Türk Dökümhaneleri
Grup Katılımını organize ediyoruz. Bizzat benim de dahil olduğum organizasyon çalışmaları Genel Sekreterimizin yönetiminde sürdürülüyor. Döküm sektörünün Avrupa’da
ve Türkiye’de en hızlı gelişen dalı olan Yüksek Basınçlı Alüminyum Döküm alanında
Nürnberg’de 11’incisi düzenlenen EUROGUSS fuarında üyelerimizin yanında TÜDÖKSAD olarak bir info stant ile ilk defa katılım gerçekleştireceğiz.
2016 yılında birçok uluslararası sektörel etkinlik bizleri bekliyor, bunların bir kısmına
ortak katılım için dernek sekreterliğimiz, hazırladığı programları üyelerimize iletecek.
Kısaca özetlersem; 12-14 Ocak – Euroguss Fuarı; 11-17 Nisan – Bauma Fuarı; 16-19
Nisan – AFS Cast Expo – Fuar ve Kongre; 25-29 Nisan – Hannover Messe;
17-20 Mayıs – Expo China – Fuar ve Kongre; 22-25 Mayıs – WFC 72 – Dünya Döküm Kongresi; 23-24 Eylül – International Foundry Forum – Kongre;
29 Eylül - 1 Ekim – Ankiros, Annofer, Turkcast – Fuar ve Kongresi bu yılın
önde gelen uluslararası etkinlikleri olacak. Bu etkinliklere katılacak tüm
meslektaşlarıma başarılı iş bağlantıları gerçekleştirmelerini diliyorum.
Yılın bu son sayısında hepimize, ailelerimiz ve sevdiklerimizle beraber sağlıklı mutlu ve başarılı bir yeni yıl diliyorum.
Sevgi ve saygılarımla.
K U R U M S A L K AY N A K P L A N L A M A
U Ç TA N U C A
ERP ÇÖZÜMLERİ
Ya z ı l ı m s e k t ö r ü n d e 3 0 y ı l l ı k g e ç m i ş i y l e Tü r k i y e ’ n i n ö n d e g e l e n d ö k ü m
firmalarıyla çalışma deneyimi
D e m i r, Ç e l i k v e A l ü m i n y u m b a ş t a o l m a k ü z e re t ü m d ö k ü m s e k t ö r ü n e y ö n e l i k ç ö z ü m l e r
D ö k ü m o p e r a s y o n u n u t a k i p e d e n ı s ı l i ş l e m , t a l a ş l ı i m a l a t , k a y n a k g i b i d i ğ e r t ü m ü re t i m s ü re ç l e r i n i n
yönetilmesi
Sektörün kullandığı kalite yönetim sistemleriyle tam uyum, belge yönetimi ve üst düzey izlenebilirlik
Alaşım, yarı-mamul, mamul maliyetlerinin hesaplanması
D i p t e k a l a n , k ü t ü k , d ö n d ü k u l l a n ı m ı , d e re c e t a k i b i , f a s o n i ş l e m l e r, o r t a k m o d e l y ö n e t i m i v e m o d e l ö m r ü
g i b i s e k t ö re ö z e l b i rç o k ko n u d a ç ö z ü m l e r
S e k t ö re ö z e l i l e r l e m e l i e k r a n l a r l a s t o k g i r i ş ç ı k ı ş , v a rd i y a k a y ı t l a r ı n ı n o p e r a t ö r d ü z e y i n d e s a h a d a
g e rç e k l e ş t i r i l m e s i
Ü re t i m v e L o j i s t i k s ü re ç l e r i n i n y ö n e t i l m e s i v e y ü r ü t ü l m e s i i ç i n b ü t ü n l e ş i k m o b i l s a h a y ö n e t i m i
uygulamaları
İŞİNİZİN
GELECEĞİ
İÇİNDEKİLER
ARALIK’15
12 Dernekten Haberler
Döküm Günleri’ne İlgi Devam Ediyor
TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu İzmir’deydi
Uluslararası Döküm Kongresi
Bildiri Süreci Belli Oldu
4. Dökümün Fotoğrafları
Yarışması ve Sergisi
TÜDÖKSAD Üyeleri
Yılsonu Yemeği’nde Buluştu
16
CENSUS
ANALiZ
36 Dünya Döküm Rakamları
42 Üyelerden Haberler
Akmetal’in Tarihi Konuşuyor
Döküm Sanayinde Bir İlk
Döküm sanayi Türkiye’de ilk kez bir alt
sektörün iş sağlığı ve güvenliği kapsamında
mercek altına alındığı sektör oldu. İş
kazaları ve meslek hastalıkları yönünden
farkındalık kazandırmak için hayata geçirilen
Dökümhanelerde İş Sağlığı ve Güvenliğinin
İyileştirilmesi Projesi olası tehlikelerin
bertaraf edilmesi için çalışanlara ve
işverenlere rehberlik edecek.
Çelikel Alüminyuma Çevre Ödülü
LMA, Componenta’da 2. Kum
Hazırlama Tesisini Devreye Aldı
Chiron Group Geleceği İnşa Ediyor
Eti Alüminyum Inductotherm
Ocaklarını Devreye Aldı
Akdaş Döküm Tehlikeli Atık Geri
Kazanım ve Tehlikesiz Atık Geri
Kazanım Lisansları Aldı
Hülya Gedik’e
Yaşam Boyu Başarı Ödülü
TÜRKDÖKÜM
TURKCAST DERGİSİ
İMTİYAZ SAHİBİ:
Türkiye Döküm Sanayicileri
Derneği adına
Yönetim Kurulu Üyesi
Mehmet Atik
SORUMLU
YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ:
Kubilay Dal (Genel Sekreter)
YAYIN KURULU:
Umur Denizci - Mehmet Atik Uğur Demirci - Prof. Dr. E. Sabri
Kayalı - M. Erhan İşkol
YÖNETİM YERİ:
Ortaklar Cd. Bahçeler Sk.
18 Plaza No: 18 Kat: 4 Mecidiyeköy
- İstanbul Tel: 0212 267 13 98
Faks: 0212 213 06 31
www.tudoksad.org.tr
28 EZBER DIŞI
Akdaş Döküm Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Akdaş, bugün
Türkiye’de döküm sektörünün duayenleri arasında yer alıyor.
Üstelik enerji ve eğitim alanında yaptığı yeniliklerle farklı alanlarda
da başarılara imza atıyor. Akdaş, Türkdöküm’ün Ezberdışı
Köşesi’nin konuğu oldu.
60 Röportaj
YAYINA HAZIRLAYAN:
Tematik Medya Yayıncılık ve
Ajans Hiz. Ltd. Şti.
www.tematik.com.tr
BASKI:
Apa Uniprint Basım Sanayi ve Tic. A.Ş.
Ömerli Mah. Hadımköy - İstanbul
Cad No:159 Hadımköy
Arnavutköy 34555 İstanbul
Tel (0 212) 798 28 40
YAYIN TÜRÜ:
Yerel - Süreli /
Babalarından devraldıkları dökümcülük mesleğini, katma değeri yüksek ürünlere dönüştürmeyi
başaran ve Ayhan Metal’i bugün dünyaya ihracat yapan bir marka haline getiren Aynur Ayhan ve
Ayşin Uluganer kardeşlerin başarı yolculuğunu Aynur Ayhan’dan dinledik.
TÜRKDÖKÜM - TURKCAST
dergisi 3 ayda bir yayınlanır.
Dergimizdeki yazılar kaynak
gösterilerek kısmen veya
tamamen yayınlanabilir.
58 Fuar
Metalurji Sektörü IFEX’te Buluşuyor
66 Makale
Mevzuatın Dökümü
Alüminyum Dökümde Hidrojen
ve Çekinti Porozitesi Oluşumu ve
Etkileşimi
Temiz Çelik Döküm Parçalar İçin Yeni
Nesil Seramik Köpük Filtreler:
STELEX ZR ULTRA
90 Rakamlarla TÜDÖKSAD
İçimizden Biri
80 Metin Başaran
Türkiye döküm sanayisinde gerek mühendisliği
gerekse doçentlik kariyeriyle önemli projelere
imza atan ve araştırmacı kişiliğiyle 1974 yılından
bu yana soyadı gibi büyük işler başaran
Metin Başaran, Türkdöküm’ün İçimizden Biri
köşesine konuk oldu.
Rakamlarla TÜDÖKSAD Üyeleri
92 Hammadde
TÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi
96 Üye Listesi
TÜDÖKSAD Üye Listesi
İ
N
D
E
X
Ankiros............................................. 89
Ark Metalurji..................................... 53
Aveks................................................. 35
Bes Mühendislik ............................. 15
Bilişim Ltd........................................... 6
BVA Mühendislik ............................ 17
Chiron .............................................. 27
Çeliktaş ............................................... 5
Euroguss.......................................... 87
Evren ................................................... 11
Expert.......................................... 53-71
Ferro Trade... Arka Kapak İçi Karşısı
Foseco ............................................. 59
Heraeus ..................... Arka Kapak İçi
Inductotherm................................... 45
İstaç................................................... 10
LMA................................................... 88
LMG................................................... 51
Magma.............................................. 21
Marmara Metal .............. Arka Kapak
Rösler-Kromaş ................................. 7
Örs Makina ..................................... 46
Siltaş .................................................... 3
S&B Endüstriyel.............................. 69
Tosçelik ......................... Ön Kapak İçi
Zenmet ............................................. 57
www.istac.com.tr
AKADEMİ
Döküm
Günleri’ne İlgi
Devam Ediyor
TÜDÖKSAD Akademi Döküm
Günleri yılın son çeyreğinde de hız
kesmedi. Üç farklı Döküm Günleri
etkinliğinde; ISO TS 16949 Otomotiv
Kalite Standardı Dökümcülerden
Ne Bekliyor?, DISA & Wheelabrator
Teknolojik Çözümler Semineri ve
Kum Hazırlama, Kum Testleri ve Vaka
Çalışması başlıklarıyla gerçekleşti.
T
ÜDÖKSAD Akademi çatısı altında bu yıl
başlayan “Döküm Günleri”nin dokuzuncusu
27 Ekim 2015 tarihinde İstanbul Gayrettepe
Sürmeli Hotel’de düzenlendi.
TÜDÖKSAD Akademi eğitim danışmanı Metalurji Yüksek Mühendisi Seyfi Değirmenci moderatörlüğünde ve Ford Otosan A.Ş. firmasından STA Mühendisi Cihan Cantaş’ın katkılarıyla gerçekleştirilen
“ISO TS 16949 Otomotiv Kalite Standardı Döküm-
12
cülerden Ne Bekliyor?” başlıklı seminer üyelerden
yoğun ilgi gördü.
TÜDÖKSAD’a üye 20 dökümhaneden gelen
toplam 51 katılımcı ile gerçekleşen etkinlikte Cihan
Cantaş Ford Otosan’ın kalite standartları, döküm
parça tedariğinde ISO/TS 16949 ekinde bulunan
Ford Özel beklentilerinin içeriği ile bu konudaki
tecrübelerinden örnekleri katılımcılar ile paylaştı.
Bu sayede üye dökümhaneler Ford özelinde OEM
firmalarına parça üretimi yaparken dikkat edilecek
noktaları karşı tarafın gözünden dinleme fırsatı yakaladı.
Seminerde Seyfi Değirmenci ise ISO/TS 16949
beklentilerini yorumlayarak katılımcılara bu konuda kendilerini nasıl geliştirebileceklerini ve hangi
noktalara azami dikkat gösterilmesi gerektiğini
paylaştı. Ayrıca aktif soru-cevap bölümü ile beraber katılımcılar Seyfi Değirmenci’nin bilgilerinden
yararlanma fırsatı buldu.
10’uncu Döküm Günleri etkinliği ise 17 Kasım’da
İstanbul Pendik The Green Park Hotel’de DISA &
Wheelabrator ile Meta-Mak sponsorluğunda düzenlendi. “DISA & Wheelabrator Teknolojik Çözümler Semineri” başlıklı etkinlikte DISA firmasından
yetkililer katılımcılara kalıplama, maça ve yüzey
temizleme teknolojilerindeki son ilerlemelerden
ve yeni makinaların özelliklerinden bilgiler verdi.
Seminerin kullanıcı deneyimleri kısmında ise DISA
kullanıcısı olan TÜDÖKSAD üyelerinden Componenta, Denizciler Döküm ve Payza Döküm’den katılan temsilciler ise DISA tecrübelerini katılımcılara
ı ARALIK 2015
aktardılar. Yoğun ilgi gören seminere 27 üye firmadan 100 kişinin üzerinde katılım gerçekleşti.
Eğitim sonrasında ise yine DISA ve MetaMak sponsorluğunda TÜDÖKSAD’ın geleneksel Yıl Sonu Etkinliği gerçekleştirildi. DISA Group Yönetim Kurulu
Başkanı ve CEO’su Peter Holm Larsen ve MetaMak Genel Satış Müdürü Erol Turgut’un gerçekleştirdiği sunumlardan sonra yemeğe geçildi. Döküm
sektörü paydaşları etkinlikte tekrar bir araya gelme
fırsatı yakalayarak zevkli bir akşam geçirdiler.
Üyelerden gelen fabrika ziyareti talepleri doğrultusunda 11’inci Döküm Günleri etkinliği ise Kırklareli-Lüleburgaz Trakya Döküm fabrikasında “Kum
Hazırlama, Kum Testleri ve Vaka Çalışması” başlığı
ile düzenlendi. Etkinlikte; Ortadoğu Mineral firmasından Mert Meriç kum hazırlamada dikkat edilecek noktalardan bahsederek hataların döküm
parçalara yansımasını irdeledi. Trakya Döküm ise
6-Sigma yöntemi ile çözüme kavuşturduğu bir kum
hatasının sunumunu gerçekleştirerek katılımcılarla
tecrübelerini paylaştı. Etkinliğin devamında Seyfi Değirmenci ise laboratuvarda yapılan kum test
yöntemlerini irdeleyip alınacak önlemler üzerinde
katılımcılar ile bilgilerini paylaştı. Katılımcılar ile birlikte öğle yemeği sonrasında Trakya Döküm fabrikası gezilerek aktif soru-cevap kısmına geçildi.
Yoğun ilgi gören seminer, katılımcılar için oldukça
faydalı geçti.
Döküm Günleri 2016 yılında da
devam edecek
TÜDÖKSAD Akademi adı altında 2016 yılı için plan-
ı ARALIK 2015
lanan ilk üç Döküm Günleri etkinliğinin konuları da
belli oldu; “Dökümcülükte Support Kullanımının Teorisi ve Pratiği”; “Kum Kaynaklı Döküm Hataları ve
Alınabilecek Önlemler” ; “Alüminyum Dökümde
Enerji Verimliliği” duyuruları tüm TÜDÖKSAD üyelerine zamanında yapılacak.
13
DERNEKTEN
TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu İzmir’deydi
TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Üyeleri,
sektörel gelişmeleri ve eğilimleri
paylaşmak üzere 16 Ekim tarihinde
İzmir’de dernek üyeleri ve sektör
mensuplarıyla bir araya geldi.
T
ÜDÖKSAD Yönetim Kurulu İzmir’de
üye ve sektör mensuplarını ziyaret etti.
TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu tarafından
gerçekleştirilen organizasyonda önce fabrika ziyaretleri yapıldı, ardından akşam yemeğine geçildi. Bir araya gelen Yönetim Kurulu Üyeleri ve
davetliler sektörel gelişmeleri ve eğilimleri paylaştı.
Yemek masasında herkesin söz alarak değerlendirmelerini aktardığı akşam yemeğinde,
TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Kocaoğlu da İzmir’deki izlenimlerini ve görüşlerini yemeğe katılanlarla paylaştı. Akşam yemeği organizasyonunu
üstlenen
Dirinler
Döküm’e
misafirperverliğinden dolayı teşekkür eden Kocaoğlu, toplantıya katılan herkese teşekkürlerini
sundu ve bu tür organizasyonlara devam edileceği bilgisini verdi.
14
ı ARALIK 2015
ı ARALIK 2015
15
KONGRE
Uluslararası Döküm Kongresi
Bildiri Süreci Belli Oldu
TÜDÖKSAD Akademi çatısı altında yapılacak olan Uluslararası Döküm
Kongresi’nin sekizincisi 29 Eylül - 1 Ekim 2016 tarihlerinde, Ankiros / Annofer
/ Turkcast 2016 fuarları ile eşzamanlı olarak İstanbul’da gerçekleştiriliyor.
Döküm sektörü ile ilgili akademik, teknolojik, ekonomik, ticari ve idari çalışmalara ilişkin bilgi ve deneyimlerin katılımcılara aktarılmasını
ve ortak konuların karşılıklı olarak paylaşılmasını
hedefleyen Uluslararası Döküm Kongresi‘nin ana
konusu ve bildiri sunma zamanları belli oldu.
“Türk Döküm Sektöründe Sürdürülebilir Büyüme” ana temasıyla gerçekleşecek olan Kongre’ye
bildiri sunmak isteyenler 29 Nisan 2016 tarihine
kadar bidiri özetlerini [email protected]
16
e-posta adresine form doldurarak gönderebilecekler. Formu da yine [email protected].
tr e-posta adresine yazarak temin edebilecekleri
gibi akademi.tudoksad.org.tr web sayfasından da
alabilecekler. Bildiri özetlerinin ulaştırılmasından
sonra Kongre Yürütme Kurulu tarafından değerlendirmeye alınacak bildirilerin kabulü 27 Mayıs
2016 tarihinde bildiri sahiplerine bildirilecek ve
kabul edilen bildirilerin 1 Temmuz 2016 tarihinde
teslim edilmesi gerekiyor.
ı ARALIK 2015
8. Uluslararası Döküm Kongresi Konuları
• Verimlilik, Maliyet ve Enerji
• Mühendislik ve Kalite
• Dökümhane Prosesleri ve Online Proses Kontrol
• Döküm Malzemelerindeki Gelişmeler
• Basınçlı Döküm Prosesleri
• Yönetim ve Pazarlama
• Çevre, İş Sağlığı ve Güvenliği
Bildiriler
Seçilen bildiriler 25 dakikalık sunumlar şeklinde kongre oturumlarında sunulacak. Bildiri
özeti çalışmanın ana hatlarını kısaca yansıtmalı
ve 1 A4 sayfasını aşmayacak şekilde olmalıdır.
Ayrıca bildiri başlığı, yazarlar ve tüm iletişim
bilgileri belirtilmelidir.
Bildiri İngilizce veya Türkçe olabilir. Bildiriyi
sunacak olan yazarın ve bildiri yazım dilinin belirtilmesi önemle rica olunur. Sunum sırasında
simultane tercüme desteği sağlanacaktır.
• İnsan Kaynakları ve Mühendislerin Eğitimi
• Döküm Sektörünün Geleceği ve Rekabet Gücü
• Döküm Sektöründe Yazılım
Uluslararası Döküm Kongresi Yürütme Kurulu, tüm meslektaşlarını bu platform aracılığıyla bilgi ve tecrübelerini paylaşmaya davet ediyor. Konuya ilişkin desteklerinden dolayı tüm meslektaşlarına şimdiden teşekkür ediyor.
Önemli Tarihler
29 Nisan 2016
27 Mayıs 2016
1 Temmuz 2016
29 Eylül - 1 Ekim 2016
:
:
:
:
Kongre İletişim
Bildiri özetlerinin iletilmesi
Bildiri kabul cevapları
Bildiri metinlerinin teslimi
8. Uluslararası Döküm Kongresi
The World Standard for Quality
Tunçağ Cihangir ŞEN
@ [email protected]
akademi.tudoksad.org.tr
Paslanmaz Çelik
Bilya & Grit
1920’den beri
En yüksek enerji
transferi ve
dayanıklılık
Yuvarlak yapısı
sayesinde
optik görünüm,
performans ve
fiziksel özellikler
bakımından
en üst kalite
Amerika ve
Almanya’da
üretim
En düşük işlem
maliyeti
Hassas Yüzey İşlemler
Precision Surface Treatment
ı ARALIK 2015
T. +90 216 658 80 05
F. +90 216 658 80 06
[email protected]
www.bva.com.tr
17
DÖKÜMÜN FOTOĞRAFLARI
4. Dökümün Fotoğrafları
Yarışması ve Sergisi
İki yılda bir Uluslararası Döküm Kongresi ile birlikte yapılan Dökümün Fotoğrafları
Yarışması ve Sergisi 2016 yılında Ankiros/Annofer/Turkcast fuarlarıyla eş zamanlı
olarak 29 Eylül-1 Ekim tarihleri arasında TÜYAP sergi salonlarında yapılıyor.
Türk Döküm Sanayinin Eski ve Yeni Yüzü ana teması ile yapılacak 4. Dökümün Fotoğrafları Yarışması ve Sergisi’ne önceki yıllarda olduğu gibi ilginin
yüksek olması bekleniyor. TÜDÖKSAD’ın Uluslararası Döküm Kongresi ve Ankiros/Annofer/Turkcast
fuarlarıyla eş zamanlı sürdürdüğü yarışma ve sergi
Türk Döküm Sanayinin ve Dökümcülerin tanıtımına
katkı sağlamak ve dökümcülüğün emeğine ve önemine vurgu yapmak amacıyla yapılıyor.
4. Dökümün Fotoğrafları Sergi açılışı, dereceye
giren eserlere ödüllerinin takdimi ile 29 Eylül 2016
Perşembe günü saat 13.00’te Tüyap Fuar ve Kongre
Merkezi (İstanbul) Sergi Alanı’nda gerçekleştirilecek.
Sergi, fuar ve kongreye katılan ziyaretçilere açık olacak. Serginin ulusal medyada yayınlanması için tanıtım çalışmaları ise TÜDÖKSAD tarafından yapılacak.
18
2016 yılında “Türk Döküm Sanayinin Eski ve
Yeni Yüzü” konusuyla yapılacak olan yarışma, seçici kurul üyeleri, TÜDÖKSAD yönetici ve çalışanları
ile birinci derece yakınları dışında döküm sektörü
ile ilgilenen ve fotoğraf çeken tüm amatör ve profesyonel fotoğrafçıların katılımına açık olacak.
Fotoğrafların Özellikleri
• Fotoğraflar döküm işi yapılan ortamlarda çekilmiş
olmalı.
• Her katılımcı en fazla 10 fotoğraf ile yarışmaya katılabiliyor.
• Fotoğraflar, dijital ortamda ve jpg formatında
renkli ve/veya siyah beyaz olarak teslim edilmeli.
Fotoğrafların çözünürlüğü 300 dpi, 12 sıkıştırma
kalitesinde, kısa kenarı en az 2848 piksel olarak
ı ARALIK 2015
teslim edilmeli. Fotoğrafların uzun kenarı için ise
sınırlama bulunmuyor.
• Fotoğraflarda temel müdahalelerin (kontrast,
keskinlik, tonlama, kırpma gibi) dışında başkalaştırmaya gidilmemeli, orijinal kadrajda yer almayan
unsurlar eklenmemeli.
Ödüller
Yarışmada birinci 2000 TL, ikinci 1000 TL ve üçüncü ise 500 TL ile ödüllendirilecek. Sergileme alan
eserlerine ise 50 TL ödül verilecek. Sergilenecek
fotoğraf sayısı en fazla 80 adet olarak belirlendi.
Seçici Kurul
Yaylalı Günay - Seçici Kurul Başkanı
Kubilay Dal – TÜDÖKSAD Genel Sekreteri
Selim Bonfil - Fotoğrafçı / Ruba Pres Genel Müdürü
Teoman Altınok - Entil Endüstri Genel Müdürü
Haluk Güldür - Heraeus Electronite Genel Müdürü
Yarışma Sonuçlarının Duyurusu
Yarışma sonuçları basın yoluyla ve
www.tudoksad.org.tr adreslerinden duyurulacak.
Dereceye giren katılımcılara ödülleri düzenlenecek
tören ve sergide takdim edilecek.
Katılım
• Yarışmaya katılım ücretsizdir.
• Fotoğrafların isimlendirilmesi; Katılımcı rumuzu
(6 haneli) - fotoğrafın sıra numarası - fotoğrafın adı
şeklinde olacaktır (örneğin; 661155-01-dokumhane
calisanlari.jpg). Fotoğraflar, yukarıda belirtilen şekilde isimlendirildikten sonra CD’ye (veya DVD’ye
veya taşınabilir belleğe) kaydedilecek, bu CD
(DVD/taşınabilir bellek) üzerine sadece rumuz (6
haneli) yazılacaktır.
• Aynı CD (DVD/taşınabilir bellek) içine fotoğrafçının vesikalık / portre bir fotoğrafı (jpg formatında)
ile kısa bir özgeçmişi ve ekli başvuru formu doldurularak eklenecektir.
• CD (DVD/taşınabilir bellek) korumalı bir zarf içine
konulacak ve aşağıda belirtilen sekretarya adresine gönderilecektir. Postada oluşabilecek hasarlardan derneğimiz sorumlu tutulamayacaktır.
• Önceki yıllarda derece almış fotoğrafların katılımı
(yurtiçi ve yurtdışı sergilemeler hariç) kesinlikle kural ihlali olarak sayılacaktır ve katılımcı, yarışmaya
gönderdiği yapıtın tümüyle kendisine ait olduğunu,
gerekli izinlerin alındığını diğer hususlarla birlikte
kabul, beyan ve taahhüt eder.
• Ödül kazanan katılımcılardan bu beyan ve kabulleri dışında hareket ettiği anlaşılanların elde ettikı ARALIK 2015
2016 Dökümün
Fotoğrafları
Yarışması’nın
ana temasını
“Türk Döküm
Sanayinin Eski
ve Yeni Yüzü”
oluşturuyor.
leri ödül, unvan ve her türlü kazanımları geri alınır.
• Yarışmaya gönderdiği fotoğraf üzerinde, yapıt
kendisine ait olmadığı halde kendisininmiş gibi
göstermeye ve seçici kurulu yanıltmaya yönelik
her türlü müdahale ve değişikliği yapan, ödül almış
fotoğrafların katılımının kısıtlandığı bu yarışmada
böyle bir fotoğraf ile ya da bu fotoğrafın ana unsur
olarak kullanıldığı yapıtlarla katılımda bulununan kişilerin TÜDÖKSAD yarışmalarına katılımı 1 (bir) yıl
kısıtlanır.
• Haklarında 1 (bir) yıl kısıtlama kararı verilmiş kişiler ikinci defa kural ihlali şuçu işledikleri takdirde
TÜDÖKSAD yarışmalarından süresiz olarak men
edilirler.
• Haklarında yukarıda açıklanan gerekçelerle verilmiş kısıtlılık kararı devam eden katılımcılar bu yarışmaya katılamazlar.
19
DÖKÜMÜN FOTOĞRAFLARI
Değerlendirme ve Sergi
• Gelen fotoğraflar, seçici kurul tarafından değerlendirildikten sonra ödül alan ve sergilemeye değer bulunan fotoğraflar TÜDÖKSAD tarafından
bastırılıp, sergi ve kitap için hazırlanacaktır. Katılımcılardan bu hususta herhangi bir bedel talep edilmeyecektir.
• Gönderilen CD, DVD ve taşınabilir bellekler iade
edilmeyecektir.
• Sergilenen ve ödül alan fotoğraflar için bir sergi
kitabı hazırlanıp bu eserlerin sahiplerine ücretsiz
olarak 5 adet gönderilecektir.
• Yarışmada ödül ve sergileme alan fotoğrafların
yayın, telif, kullanım ve sergileme hakkı eser sahip-
Önemli Tarihler
Son Başvuru Tarihi : 5 Ağustos 2016 Cuma Saat 17.00
Seçici Kurul Toplanma Tarihi : 19 Ağustos 2016
Sonuçların Açıklanma Tarihi : 23 Ağustos 2016
Sergi Açılışı ve Ödül Töreni : 29 Eylül 2016
20
leriyle birlikte TÜDÖKSAD’a ait olacaktır. Bu eserler TÜDÖKSAD’ın arşivinde saklanacaktır. Ödül
ve sergileme alan eserler TÜDÖKSAD tarafından
kitap, sektör tanıtım broşürü, TürkDöküm Dergisi,
TÜDÖKSAD web sayfası, TÜDÖKSAD tarafından
organize edilecek kongrelerde ve benzeri basılı yayınlarda fotoğrafçı adı belirtilmek koşuluyla
bedelsiz olarak kullanılabilecektir. Katılımcılar bu
şekilde kullanılan fotoğrafları için verilen ödülden
başka herhangi bir telif hakkı ya da maddi manevi
talep ileri sürmeyeceklerini gayrikabili rücu kabul,
beyan ve taahhüt ederler.
• Yarışmaya katılan yarışmacılar, belirtilen tüm hususları kabul etmiş sayılacaklardır.
Yarışma Sekreteryası
Tunçağ Cihangir ŞEN
Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği TÜDÖKSAD
Ortaklar Cad. Bahçeler Sk. No:18 K: 4
TR-34394, Mecidiyeköy, İstanbul
0212 267 13 98
0212 213 06 31
@ [email protected]
ı ARALIK 2015
MAGMA döküm üretimi, uygulamaları ve geliştirme projelerinde karşılaşılabilecek
tüm sorunlara cevap verebilen lider bir mühendislik firmasıdır. Bu sebeple,
döküm proseslerinin simülasyonu için güçlü araçlar kullanmaktayız. Ortaklar ve
distribütörlerin oluşturduğu global ağımız sayesinde özellikle döküm endüstrisi,
otomotiv endüstrisi ve makine mühendisliğinde çözümler sunulmaktadır. Dünya
genelinde 200'den fazla çalışanla birlikte inovatif ve hızla büyüyen bir firma olarak
bu başarının temeli, müşterilerimize uygulamalara özel modern teknolojik simülasyon yazılımı sunabilme kabiliyetine dayanmaktadır.
Satış, mühendislik ve servis alanlarındaki aktivitelerimizi güçlendirmek amacıyla
İstanbul ofisimize,
Mühendis, Müşteri Destek/Yazılım Satış için
Lisans/Yüksek Lisans/Yüksek mühendis
arıyoruz. Dökümhane veya metalurji mühendisi olarak demir dışı döküm
uygulamalarına özel kompleks döküm proseslerine çözümler bulmak merakınızı
çekecektir. Müşterilerimizle birlikte zorlu görevleri sanal teknolojiler kullanarak
çözmek sizi heyecanlandıracaktır. Fikirlerinizin ve yazılımlarımızın kullanıcılarıyla
olan tecrübelerinizin somut çözümlere dönüşmesini hedefleyeceksiniz.
MAGMA'daki başlıca çalışma alanınız yoğun müşteri desteği olacaktır:
yazılımımızın müşteri tarafından uygulamaya konulması ve kullanılmasından
başlayarak, dökümlerin ve döküm proseslerinin mühendislik hizmetleri
kapsamında yer alan MAGMASOFT® ile optimizasyonu ve tasarımına kadar
teknik ve içerik desteği. Ek olarak, kullanıcılarımız için MAGMAacademy'de
düşük ağırlıklı metallerin kokil kalıp uygulamaları odaklı profesyonel eğitim
gerçekleştireceksiniz.
Özellikle MAGMASOFT® ile yoğun eğitim sürecine ek olarak MAGMA'daki daha
ileri eğitimler, servis projelerinde yapılacak çalışmaların yanında Almanya'daki
merkeze birkaç hafta süren ziyareti de kapsamaktadır. Sizler, Türkiye ve Orta
Doğu bölgesindeki döküm endüstrisinde müşterilerimizin ilk irtibat kuracağı
kişiler olacaksınız. Dahası müşterilerimize spesifik sorunlardaki teknik yeterlilikleri konusunda destek olacaksınız.
Dökümhane/Metalurji mühendisi olabilir veya mühendis olarak döküm teknolojisi
ve metalurjiye ilgi duyuyor olabilirsiniz. Demir dışı uygulamalarda (basınçlı
döküm/kokil kalıba döküm) bir dökümhane pratiğine sahipsiniz ve hayata geçirilen somut çözüm uygulamalarından keyif alıyorsunuz. Takım oyunu size yabancı
bir terim değil ve insanlarla iletişimin yanında çalışma arkadaşları ve müşterilerle
yapılan ayrıntılı teknik tartışmalar sizi bekliyor. İleri İngilizce bilgisi ile birlikte,
sorumluluk ve seyahat etme heyecanınızı yanınızda getirin.
Genç, açık fikirli ve adanmış bir takımla birlikte huzurlu bir çalışma ortamı sizi
bekliyor. Bizler çalışanlarımızın gelişimine çok önem vermekteyiz ve size hemen
sorumluluk vermeye hazırız. Bu pozisyonla ilgileniyor musunuz? Eğer öyleyse
sizi tanımak isteriz.
Başvurularınızı sabırsızlıkla aşağıdaki adrese bekliyoruz:
MAGMA Bilişim ve Teknoloji Hizmetleri Ltd.Şti.
Adres : Kuzguncuk Mah. Paşalimanı Cad.
Boğaziçi Apt. No:112/B D:1
ÜSKÜDAR/İSTANBUL
[email protected]
ı ARALIK 2015
21
DERNEKTEN
TÜDÖKSAD Üyeleri Yılsonu
Yemeği’nde Buluştu
TÜDÖKSAD’ın 2015 yılsonu toplantısı İstanbul’da
yapıldı. Geleneksel yılsonu yemeği bu yıl
TÜDÖKSAD Akademi Döküm Günleri ile aynı gün
gerçekleştirildi.
T
ÜDÖKSAD 2015 geleneksek yılsonu toplantısı ve yemeği 17 Kasım 2015 tarihinde
İstanbul Pendik The Green Park Hotel’de
DISA & Wheelabrator ile Meta-Mak sponsorluğunda düzenlendi. Üyelerin beklenenden de
fazla ilgi gösterdiği toplantı öncesi gün boyu süren “DISA & Wheelabrator Teknolojik Çözümler”
başlıklı seminerde kalıplama, maça ve yüzey temizleme teknolojilerindeki son gelişmeler ve yeni
makinelerin özellikleri hakkında sunumlar yapıldı.
Gün boyu süren eğitim sonrasında kokteyl ve akşam yemeğinde buluşan sektör mensupları hoşça vakit geçirdi.
22
Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği Yönetim
Kurulu Başkanı Uğur Kocaoğlu, yemek öncesi
katılımcılara kısa bir konuşma yaptı. DISA Group
Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Peter Holm
Larsen ve Meta-Mak Genel Satış Müdürü Erol
Turgut’un gerçekleştirdiği sunumlardan sonra
yemeğe geçildi. Yoğun katılımın olduğu yemekli
toplantıda döküm sektörünün tüm paydaşları bir
araya geldi.
Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği Yönetim
Kurulu Başkanı Uğur Kocaoğlu, açılış konuşmasında yemekli toplantıya ve öncesinde gerçekleşen
TÜDÖKSAD Akademi 10. Döküm Günleri DISA
ı ARALIK 2015
& Wheelabrator Teknolojik Çözümler eğitimine
olan yüksek katılımdan dolayı memnuniyetini belirterek herkese teşekkür etti. TÜDÖKSAD olarak
eğitim çalışmalarına önem verdiklerini söyleyen
Uğur Kocaoğlu, bu önemin sektörde de karşılık
bulmasının ve tüm eğitimlerin verimli geçmesinin
kendilerini mutlu ettiğini belirtti. Eğitim çalışmalarının 2016 yılında da hız kesmeden devam edeceğini belirten Uğur Kocaoğlu, eğitimlere ve yemeğe katılan tüm paydaşlara teşekkür etti.
10. Döküm Günleri DISA & Wheelabrator Teknolojik Çözümler seminerini TÜDÖKSAD ile birlikte organize eden DISA Group Yönetim Kurulu
Başkanı ve CEO’su Peter Holm Larsen ise yemek
öncesi yaptığı konuşmada, tüm katılımcılara teşekkür ederek, yaptıkları eğitimin başarılı geçtiğini, katılımın yoğun olmasının kendilerini mutlu
ettiğini ve DISA kullanıcıların bilgilerine katkı sağlayabildikleri takdirde bunun kendileri için çok
değerli olduğunu söyledi. DISA ve Wheelabrator
olarak davetten dolayı TÜDÖKSAD’a ayrıca teşekkürlerini sunan Peter Holm Larsen, “Türkiye
önemli bir Pazar, Türk döküm sektörü Avrupa’da
önemli mesafeler kat ediyor ve döküm üretiminde
üçüncü sırada, bu sıralamanın da yakın zamanda
değişecek ve inanıyor ki Türkiye Almanya’dan
sonra ikinci sıraya yerleşecek.” DISA’nın sadece
Türkiye değil tüm dünyada önemli bir pazar payına sahip olduğunu ve teknolojini sürekli geliştiğini ve dökümhanelere sundukları üretim hatlarının
tüm dünyada kullanıldığını söyleyen Peter Holm
Larsen, döküm sektörünün gelişimiyle birlikte
kendilerinin de sürekli bir değişim ve gelişim
kaydettiklerini önceden sadece dikey kalıplama
hatları varken şimdi sistemlerinin çeşitlendiğini
ve tüm dünyada döküm sektörüne hizmet veren
global bir firma olduklarını söyledi. Konuşmasının sonunda TÜDÖKSAD’a tekrar teşekkür eden
Peter Holm Larsen Yönetim Kurulu Başkanı Uğur
Kocaoğlu’na plaket verdi.
Meta-Mak Genel Satış Müdürü Erol Turgut da
yaptığı sunumda, Meta-Mak olarak 1973 yılından
beri hizmet verdiklerini daha çok döküm sektöründe tanındıklarını ancak bunun yanında demirçelik, demir dışı ve tahribatsız muayene birimlerinin olduğunu ve bu alanlara da hizmet
sunduklarını belirtti. tüm güçleriyle döküm sektörünün gelişimi için sürekli yenilik yaptıklarını ve
bu hizmetlerinin daha da derinleşerek devam
edeceğini söyledi. Erol Turgut, tüm katılımcılara
ve TÜDÖKSAD yönetimine organizasyon için teşekkür etti.
ı ARALIK 2015
23
ANALİZ
Döküm Sanayinde Bir İlk
Döküm sanayi Türkiye’de ilk kez bir alt sektörün iş sağlığı ve güvenliği kapsamında
mercek altına alındığı sektör oldu. İş kazaları ve meslek hastalıkları yönünden
farkındalık kazandırmak için hayata geçirilen Dökümhanelerde İş Sağlığı ve
Güvenliğinin İyileştirilmesi Projesi olası tehlikelerin bertaraf edilmesi için çalışanlara
ve işverenlere rehberlik edecek.
Ç
alışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş
Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü,
Politika ve Strateji Daire Başkanlığı tarafından Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği işbirliğiyle 2015 yılında başlatılan “Dökümhanelerde
İş Sağlığı ve Güvenliği Projesi” tamamlandı.
Sektörel İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberinin hazırlanması ve dökümhanelerde iş sağlığı ve güvenliği koşullarının iyileştirilip, geliştirilerek, çalışanların İSG profesyonellerinin ve işverenlerin
bilgi düzeylerinin arttırılması hedefiyle başlayan
proje kapsamında İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
24
Müdürlüğü çalışmalarını TÜDÖKSAD katkılarıyla
tamamlayarak önemli bir rehber hazırladı. Bu ilk
çalışma temel proses farklılıkları nedeniyle öncelikle demir ve çelik döküm sanayi çerçevesinde
yürütüldü.
Dökümcülük, bazı standartlaşmış işlemlerin
gerçekleştirilmesi esnasında tehlikeye açık bir
işkolu olarak kabul ediliyor. Türkiye’de iş kazalarının azalması ve meslek hastalıklarının önlenmesi için son yıllarda topyekün bir güvenlik kültürü
oluşturma gayreti içinde olan Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı, toplumu ve işyerlerini sağlık
ı ARALIK 2015
MELİS ÖZMEN
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
İş Sağlığı Güvenliği Uzmanı
ve güvenlik konularında duyarlılaştırma çalışmaları kapsamında dökümcülük sektörünü de unutmadı. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü
ile döküm sektörünün temsilcisi Türkiye Döküm
Sanayicileri Derneği tarafından hayata geçirilen
Dökümhanelerde İş Sağlığı ve Güvenliğinin İyileştirilmesi Projesi, sektördeki mevcut durumu,
sorunları ve iyileştirilmesi gerekli noktaları masaya yatırdı. Daha önce İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından sektördeki meslek hastalıklarının
tespiti için bir çalışma yapılmış olsa da, bu proje
dökümcülük sektöründe iş sağlığı ve güvenliği
kültürünün geliştirilmesi, farkındalığın ortaya çıkarılması, en önemlisi de sektöre ve dökümhanelere özel rehberin oluşturulması anlamında bir
ilk olma özelliğini taşıyor.
14-15 Kasım tarihlerinde Bolu Abant’ta gerçekleştirilen kapanış toplantısı ile sektör temsilcilerine, iş
sağlığı ve güvenliği profesyonellerine,işverenlere,
çalışanlara ve tüm paydaşlara ilan edilen sektör
rehberi, önümüzdeki günlerde Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığı’nın internet sitesinde de yayınlanmış olacak.
Başucu kitabı niteliğinde
İzmir, Ankara ve Kocaeli illerindeki 13 farklı dökümhanenin çalışma koşulları incelenerek yürütülen proje ile dökümhanelerin her birimi için ayrı
ayrı tehlike ve risk analiz envanterleri çıkarıldı.
Envanter sonuçları ise rehbere işlenerek, dökümhane sektöründe çalışanların ihtiyaç duyduğu ve
her an bilgisinden faydalanabileceği bir başucu
kitabı haline getirildi. Proje koordinatörü biriminde İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Melis Özmen,
ı ARALIK 2015
proje hakkında şu değerlendirmelerde bulundu: “Döküm sektöründe zaman zaman önemli
iş kazalarının yaşandığı bir gerçek. Bu proje ile
sektörde daha önceden yaşanmış ve yaşanması
olası her iş kazasını bilimsel ve istatistiki veriler
ışığı altında kapsamlıca ele aldık. Proje sonunda
geliştirdiğimiz rehber ise, döküm sektöründeki
her çalışan için hayati bilgiler içeriyor. Zira bu
rehberde görev yaptıkları birimle ilgili olası risk
ve tehlike durumları, daha da önemlisi bu risk ve
tehlikelerden korunmak için dikkat ve özen gösterilmesi gereken her süreç, neden-sonuç ilişkisi
içinde detaylıca yer alıyor. Altı çizilmesi gereken
önemli diğer bir nokta ise, bu proje ile Türkiye’de
hiç gidilmemiş bir sektöre ulaştık. Üstelik sadece
sektör bazında değil, alt sektör bazında da bir
ilk oldu. Zira iş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki projeler daha önceleri metal, maden, inşaat
gibi ana sektörler üzerinden değerlendiriliyordu.
Ancak bu proje metalin bir alt sektörüne, yani
dökümcülüğe inmiş oldu. Üstelik dökümhaneye
özel verilerle.”
Olası her ihtimal düşünüldü
Döküm sektöründe çalışanların ve işverenlerin
başvuru kaynağı olacak bu rehber; ocak kullanımından elektrik yönetimine, sıcak çalışmalardan
hurda depolama hazırlamaya, atık sahası idaresinden bakım/onarım işlemlerine, sosyal alanların kullanımından acil durum eylemlerine kadar her aşamada karşılaşılması olası risk ve tehlike faktörlerini
muhtemel kombinasyonlar halinde ele alıyor. Ayrıca patlama, yangın, uzuv kesilmesi/kaybı, ezilme,
zehirlenme, felç, bulaşıcı hastalık ve bilinç kaybı
PROJE İLE SEKTÖRDE DAHA
ÖNCEDEN YAŞANMIŞ VE
YAŞANMASI OLASI HER
İŞ KAZASI BİLİMSEL VE
İSTATİSTİKİ VERİLER IŞIĞI
ALTINDA KAPSAMLICA
ELE ALINIYOR. PROJE
SONUNDA GELİŞTİRİLEN
REHBER İSE, DÖKÜM
SEKTÖRÜNDEKİ HER
ÇALIŞAN İÇİN HAYATİ
BİLGİLER İÇERİYOR.
25
ANALİZ
vb. geri dönüşü olmayabilen ölümcül vakalara hangi birimler bazında azami hassasiyet gösterilmesi
ya da nasıl müdahale edilmesi gerektiği gibi hayat
kurtaran konularda bilgi dağarcığı sunuyor.
KOBİ’ler öncelikli
Proje ile elde edilen sonuçlar her ölçekte işletmeye hitap etmekle birlikte, küçük ve orta ölçekli şirketlerin öncelikte tutulduğu verileri içeriyor.
Özmen, bunun sebebini şu şekilde açıklıyor:
“Risk ve tehlike elbette her işletme için bir potansiyel. Ancak büyük ve kurumsallaşmış işletmeler,
bu büyümeyi zaten iş sağlığı ve güvenliği konusunda temin etmekle yükümlü olduğu belge ve
lisansları alarak gerçekleştiriyor. Dolayısıyla bu
alana yatırım yapıyor, personeline eğitim sunumları veriyor ve pratikteki uygulamaları takip ediyor. Tabii aynı zamanda resmi olarak da denetleniyor, teftiş ediliyor. Dolayısıyla böyle bir proje
ve elde ettiği sonuçlar daha ziyade küçük ve orta
ölçekli işletmeler için önemli hale geliyor.”
26
13
Projede İzmir,
Ankara ve
Kocaeli’deki
13 farklı
dökümhanenin
çalışma koşulları
incelendi.
Meslek hastalıkları yeterince önemsenmiyor
Hemen her sektörde olduğu gibi döküm sektöründe de doğrudan iş kazası olmayan ancak gerekli önlemler alınmadığında insan sağlığını tehdit eden gizli bir risk daha var ki, o da meslek
hastalığı. Özellikle de dökümhanelerdeki tozlu
ortamlar uzun zamanla akciğer ve solunum sistemi rahatsızlarına yol açabiliyor. Dolayısıyla iş
sağlığı ve güvenliği kapsamında her işletmenin
bu konuya önemle eğilmesi gerekiyor. Öte yandan Türkiye’de bu gibi risk faktörleri çoğunlukla
farkında olan bilinçli işletmeler dışında göz ardı
ediliyor. Proje rehberinin bu yönden de dikkat
ve farkındalık geliştireceğinin altını çizen Özmen, “Türkiye’de döküm sektöründeki meslek
hastalıkları üzerine eğilen araştırma ve eğitim
çalışmaları yok denecek kadar az. Bu sebeple,
resmi kayıtlara geçen veri havuzu da oldukça
sınırlı. Bu açığı dikkate alarak projemizde meslek hastalıkları ve korunma yollarına dair bilgiler
verdik” diyor.
ı ARALIK 2015
EZBER DIŞI
28
ı ARALIK 2015
Ezber Dışı:
Niyazi Akdaş
Akdaş Döküm Yönetim
Kurulu Başkanı Niyazi Akdaş,
bugün Türkiye’de döküm
sektörünün duayenleri
arasında yer alıyor. Üstelik
enerji ve eğitim alanında
yaptığı yeniliklerle farklı
alanlarda da başarılara imza
atıyor. “Kendisine sürekli
olarak hedefler koyan ve
bu hedeflere ulaşmak için
çaba sarf eden herkes
başarıya ulaşır” diyen Akdaş,
Türkdöküm’ün Ezberdışı
Köşesi’nin konuğu oldu ve
hem dökümcülük sektörünü,
hem Türkiye’nin çeşitli
illerinde hayata geçirdikleri
çöpten elektrik üretme
projelerini, hem de eğitime
verdiği desteği Türkdöküm
okurları için anlattı.
ı ARALIK 2015
Dökümcülüğe nasıl başladınız? Sizi bu alanda ilerlemeye iten güç neydi?
Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Metalurji ve
Malzeme Bilimi Mühendisliği’nden 1970 yılında mezun oldum. Mesleki kariyerimi dökümcülük üzerine
inşa etme kararını da okuduğum bölüme yakınlığı
dolayısıyla o yıllarda aldığımı söyleyebilirim. Ancak
bu kararı asıl uyandıran, üniversite son sınıftayken
mesleki eğitim stajımı yaptığım Türkiye’nin önde gelen kuruluşları oldu. İlk staj dönemimi Ereğli DemirÇelik Fabrikası’nda yaptım. O dönemlerde “İleride
böyle bir tesise sahip olabilir miyim” diye düşündüğüm çok olmuştur. Ancak fabrikanın sahip olduğu
büyüklük beni bu düşünceden çoğu kez vazgeçirdi.
İkinci dönem stajımda ise büyük olmak artık beni
korkutmamaya başladı. İkinci stajımı TürkTraktör
Fabrikası’nın dökümhanesinde yaptım ve kendime
aynı soruyu sorduğumda artık “Ben bu işi başarabilirim” diyebiliyordum. İşte beni bu günlere kadar
getiren, o dönemlerde edindiğim kararlılık ve kendine güvendi.
Üniversiteden mezun olduktan sonra eğitimimi
ABD’de devam ettirmek üzere yola koyulacağım
gün, üniversiteyi ziyaret ederek bölüm kapısı önüne geldim ve içimden bir dökümhane diledim. Ve
nihayet, benim için ABD serüveni başladı. Kaliforniya Üniversitesi’nde bir süre öğretim asistanı olarak
çalıştıktan sonra yine aynı üniversitenin araştırma
bölümünde iki yıl araştırma başmühendisi olarak görev yaptım. ABD’de yaklaşık dört yıl kaldıktan sonra
Türkiye’ye dönerek, gelecek hedeflerime kaldığım
yerden devam ettim.
Türkiye’ye döndüğünüzde nereden başladınız?
Sizi nasıl bir kariyer yolculuğu bekliyordu?
ABD’den döner dönmez iş aramaya koyuldum.
Tabii ki asıl yapmak istediğim iş, kendi dökümhanemi kurmak ve işletmekti. Ancak maddi anlamda
yolun henüz çok başındaydım. Dolayısıyla öncelikli olarak ekonomik özgürlüğümü elime almalı ve
belirli bir birikim yapmalıydım. İlk işim, Kayseri’deki
Çinko Kurşun Metal Sanayi (ÇİNKUR) A.Ş.’de Ezme
Döküm Baş Mühendisliği oldu. Orada bir yıl kadar çalıştıktan sonra askere gittim. Dönüşünde ise
ÇİNKUR’dan ayrılarak Ankara’daki Ergenekon Çelik
Döküm Fabrikası’nda İmalât Müdürü olarak göreve
başladım. Tabii fabrika maddi anlamda zor bir süreç
yaşıyordu. Ancak şirketi 6 ayda kâr dağıtacak duruma getirdik ve fabrikanın Genel Müdür Vekili oldum.
O yıllarda Silvan Sanayi A.Ş.’nin 1957 model eski
bir döküm ocağının satılığa çıktığı haberini aldım. Ve
“işte aradığım fırsat” dedim. Zira kendi dökümha
29
EZBER DIŞI
nemi kurmak için iyi bir başlangıç olabilirdi. Nitekim de öyle oldu. Ocağı satın alarak bir tesis kurmaya karar verdim ve Ergenekon Çelik Döküm’den
istifa ederek ayrıldım. 1982 yılının Şubat ayında
Ankara’da 600 metrekarelik harabe bir alan kiralayarak, burayı bir dökümhaneye çevirmek için kolları
sıvadım ve aynı yılın Temmuz ayında çalışır duruma
getirdim. Bu arada, Türkiye’de dökümhane kuran ilk
metalürji mühendisiyim. Özetle; 1982 yılında duvarları olmayan 600 metrekarelik sundurma bir alanda,
üstelik maddi olarak sıfırın altında çıktığım bu yola
bugün 60 bin metrekare kapalı üretim tesisi ve teknoloji altyapısıyla Türkiye’de en büyük çelik dökümhanesi, Avrupa’da ise ilk 5’e giren Akdaş Döküm
Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak devam ediyorum.
Peki 600 metrekarelik bir sundurmayı Avrupa’nın
sayılı tesislerinden biri haline getirmeyi nasıl başardınız? Bu başarının altında yatan sır nedir?
Bu aslında bir sır değil. Sevdiği ve bildiği işi yapan,
kararlı ve kendine güveni tam olan, kendisine sürekli olarak hedefler koyan ve bu hedeflere ulaşmak için çaba sarfeden herkes benzer başarılara
ulaşabilir. Burada aslolan, ortaya koyduğunuz hedefin büyüklüğüdür. Yani hedefiniz kadar büyürsünüz.
30
Başarı elbette
şansla gelmez
ancak bazen hayatınızda şanslı
olduğunuzu
düşündüğünüz
dönüm noktalarından geçersiniz.
Dolayısıyla ne kadar büyüyeceğinize karar verecek
olan yine sizsinizdir. Ancak illaki bir sır belirtmek
gerekse, bana göre bu sır dürüst iş ahlâkına sahip
olmak. Müşterilerinize dürüst, çalışanlarınıza adil
davrandığınız sürece birlikte büyür gidersiniz. Yeri
gelmişken örnek vermek gerekirse, bugüne kadar
yaşanan ekonomik krizler de dahil Akdaş Döküm
olarak ne bir çekimiz yazılmış, ne de bir senedimiz
ödenmemiş değildir. Tabii tüm bunların yanında bir
de şans faktörü var. Başarı elbette şansla gelmez
ancak bazen hayatınızda şanslı olduğunuzu düşündüğünüz dönüm noktalarından geçersiniz. Kimbilir,
belki de şansı günyüzüne çıkaran yine kendimiziz.
1998 yılı Akdaş Döküm için bir dönüm noktasıdır.
Zira yıllık 2 bin ton çelik döküm üreten bir dökümhane iken, 1998 yılında yeni bir yapılanma sürecini başlatarak 2001 yılında 20 bin ton üretim yapar ve satar
hale geldik. Üstelik 2001’de yaşanan ekonomik krize rağmen. Şirketi büyütme kararını nasıl aldığımızı
şu şekilde özetleyeyim: Öncelikle, Akdaş Döküm üç
ortaklı bir şirket. Ortaklarımdan biri üniversite arkadaşım, diğeri ise çocukluktan mahalle arkadaşım.
Ve her birimizin 1’er oğlu, 1’er de kızı var. Askerlik
görevini tamamlayan çocuklarımıza şu soruyu sorduk: “Bu işi devam ettirmek istiyor musunuz?” Aldıı ARALIK 2015
ğımız yanıtın “evet” olması, şirketi büyütme kararını
verdiğimiz gün oldu.
2000 yılında, Akdaş Döküm’ün Sincan Organize
Sanayi Bölgesi’nde bulunan bugünkü tesisini kurmuş olduk. 2001 yılında ise krize rağmen tüm borçlarını ödemiş yeni bir dökümhaneyle yıllık 20 bin ton
üretime start verdik. Üretim ve özellikle de ihracat
yönündeki satış hacmimizin genişlemesinde, Hannover/Almanya Fuarı’na katılmamızın büyük etkisi
oldu. Yani fuara katılarak şansı gün yüzüne çıkardık
diyebilirim. Bu fuar bizim için önemli ticari ilişkiler
geliştirdiğimiz ve yeni pazarlar elde ettiğimiz bir
fuar oldu. Hatta fuarda tanıştığımız bazı müşterilerimizle halen çalışmaktayız. Yaklaşık 15 yıldır onların
tedarikçisi olmaya devam ediyoruz. Tabii o günden
bugüne çok şey değişti. O yıllarda trendler ham döküm üzerineyken, bugün katma değer halini aldı;
yani işlenmiş nihai ürün. Biz de sanayi altyapımızı ve
teknolojimizi sürekli olarak değişen trendlere göre
güncelledik, geliştirdik ve bugün Akdaş Döküm olarak yıllık 17-18 bin ton işlenmiş döküm ürünleri üretir
ve satar hale geldik. Şu anda Avrupa ve ABD’de kriz
olmasına rağmen biz aynı tonajlarda ihracat yapmaya devam ediyoruz.
Öte yandan, 2000-2008 yılları arasında şirket
olarak 10 misli büyüme gerçekleştirdik. Şu anda
tesisimizde iki ayrı dökümhane, iki işleme fabrikası
ve bir kaynak atölyesi bulunuyor. Ayrıca taşeronumuzla birlikte kurduğumuz ilave bir işleme fabrikasına daha sahibiz. Dolayısıyla 3 ayrı alanda işleme
yapıyoruz. Akdaş Döküm bünyesinde 550 kişiye
istihdam sağlıyoruz. Ancak taşeron kadro da eklendiğinde bu sayı bini aşıyor.
Gençlik yıllarınızda bu denli büyüyebileceğinizi
hayâl ediyor muydunuz?
Tabiki hayır. Daha doğrusu, büyümek hedefimdi
ancak bu kadarı değildi. Dedim ya, ne kadar büyüyeceğinizi koyduğunuz hedeflerle siz belirlersiniz.
Ancak istikrarlı büyüme sizi hedeflerin de üstüne
çıkarabiliyor. Bugün geldiğimiz noktada, son teknoloji işleme tezgâhlarına, pota fırınlarına, indüksiyon
ocaklarına ve dünyanın sayılı dökümhanelerinde
bulunan vakum ocağına sahibiz. Bu da bizi donanım
ve kapasite itibariyle Avrupa’nın sayılı dökümhanelerinden biri yapıyor.
Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği’nin (TÜDÖKSAD) uzun yıllar yönetim kadrosunda yer aldım ve
başkanlık görevini üstlendim. Şu anda da Avrupa
Dökümcüler Derneği’nin dönem başkanıyım. Dolayısıyla gerek yurtiçi gerekse yurtdışındaki dökümhaneleri sürekli olarak ziyaret ediyor ve gözlemler
ı ARALIK 2015
İSTİKRARLI BÜYÜME SİZİ
HEDEFLERİN ÜSTÜNE
ÇIKARABİLİYOR. BUGÜN
GELDİĞİMİZ NOKTADA,
SON TEKNOLOJİ İŞLEME
TEZGÂHLARINA, POTA
FIRINLARINA VE DÜNYANIN
SAYILI DÖKÜMHANELERİNDE
BULUNAN VAKUM OCAĞINA
SAHİBİZ. BU DA BİZİ
DONANIM VE KAPASİTE
İTİBARİYLE AVRUPA’NIN SAYILI
DÖKÜMHANELERİNDEN BİRİ
YAPIYOR.
yapıyorum. Şunu çok net ifade edebilirim ki, Akdaş
Döküm gerek teknoloji ve donanım gerekse verimlilik ve ürün kalitesiyle Avrupa’daki tesislerin hemen
tamamını geride bırakıyor. Gençlik yıllarımda ise
döküm sektörü çok daha ilkeldi. Her şeyden önce,
ham satış vardı. Dolayısıyla bugünün teknolojisini
hayâl etmem ve bu denli büyüyebileceğime ihtimal
vermem mümkün bile değildi.
Üretiminizin yurtiçi ve ihracat dağılımı nasıl? Daha
çok hangi pazarlara ürün veriyorsunuz?
Öncelikle ham ürün değil katma değer ürettiğimiz
için pazar da buna göre şekilleniyor. Akdaş Döküm,
gerek üretim teknolojisi gerekse iş gücü anlamında
kaliteye yatırım yapan bir tesis. Aralarında doktoralı mühendislerin de bulunduğu 45 kişilik bir kalite
kontrol ekibiyle kaliteli son ürünler üretiyor. Tabii
ürünün hem işlenmiş hem de kaliteli olmasının getirdiği bir bedel, yani maliyet var. İşte bu maliyet, piyasa rekabet fiyatlarının üzerinde kaldığından yurtiçi
pazarda hareket kabiliyeti oldukça azalıyor. Bunun
bir sonucu olarak da, satışlarımızın büyük bir bölümü
yurtdışı pazara konu oluyor. Şu anda üretimimizin
yüzde 85-90’ını ihraç ediyoruz. Ve ihraç adedimizi
her geçen yıl arttırıyoruz. Yurtiçi pazara verdiğimiz
yüzde 10-15’lik parti ise yine büyük oranda müşterilerimiz tarafından işlenip yurtdışına ihraç ediliyor. İhracatı ise başta Avrupa olmak üzere, ABD ve Güney
Afrika’ya yapıyoruz.
Türkiye dökümcülük sektörünü nasıl değerlendiriyorsunuz? Yurtdışı dökümhane ziyaretleri ve
31
EZBER DIŞI
gözlemlerinizin de ışığı altında, sizce güçlü ve zayıf yanlarımız neler?
Türkiye döküm sektöründe üretimin her geçen yıl
arttığı bir gerçek. Özellikle de demirdışı metal ve
alüminyum dökümde son yıllarda büyük bir sıçrama
yaptık. Türkiye şu anda dünya döküm üretiminde
Almanya ve Fransa’dan sonra üçüncü sırada geliyor. Yani bu alanda Avrupa’nın en büyük üçüncü
ülkesiyiz. Daha özele indiğimizde ise çelik dökümde ikinci, alüminyum dökümde ise 5’inci sıradayız.
Önümüzdeki yıllarda üretim miktarı, kalite ve katma değer anlamında doğru hamleler yapabilirsek,
genel sıralamada ikincilik koltuğuna oturmamız da
olası. Türkiye’nin Hindistan ve Çin’den daha kaliteli
döküm üretimi yapıyor olması, bununla birlikte lojistik anlamında Avrupa ülkelerine yakınlığı en güçlü
yanını oluşturuyor. İhracat olanaklarını iyi analiz
ederek, bu avantajları bir an önce fırsata çevirmek
gerekiyor. Bu kapsamda üzerinde önemle durması
gereken konu, katma değeri yüksek döküm ürünleri üretmenin yollarını araştırmak ve farklı alaşımlara yönelmek. Örnek olarak, Türkiye’de paslanmaz
çelik üretimi hemen hemen yok gibi. Akdaş Döküm
olarak bu açığa yoğunlaşarak bir vakum ocağı satın aldık ve önümüzdeki günlerde paslanmaz çelik
üretimine başlamış olacağız. İşte sektörün bu gibi
yenlikleri acilen hayata geçirmesi gerek.
Türkiye’de kısa vadede yaşanacak en büyük
olumsuzluk, küçük ölçekli dökümhanelerin Avrupa
Birliği uyum süreci ile gelen yönetmelik ve politika-
32
30
ton
Yaklaşık 2 bin
500 noktadan
toplanan çöpler
günlük 30 ton
kapasiteyle
bertaraf ediliyor.
lara ayak uyduramaması sebebiyle kapanması olacak. Öyle ki, Türkiye’de 2013 yılında bin 40 dökümhane varken, bugün bu sayı 920 civarına gerilemiş
durumda. Buna karşın döküm üretiminde yüzde 2025’lik bir artış söz konusu. Bu da Türkiye’de dökümhane başına verimliliğin gün geçtikçe arttığını gösteriyor. Avrupa’daki kriz ortamı tam anlamıyla son
bulduğunda ise bu artışın çok daha yüksek oranlarda gerçekleşeceği öngörülebilir.
Enerjiyi verimli ve dönüşümlü şekilde kullanmaya
özen gösterdiğinizi, dökümcülük sektörüne getirdiğiniz yeniliklerin yanı sıra bu yönde de ezberdışı yatırımlar yaptığınızı biliyoruz. Döküm sektörü
dışındaki yatırımlarınızı konuşmak istiyoruz. Başta
Ankara olmak üzere sekiz şehir ve iki ilçede toplanmış çöplerin geri dönüşümünü gerçekleştiriyorsunuz. Bu yatırımlar nasıl ortaya çıktı?
Enerji, yaşamın devamlılığı için olmazsa olmaz bir
araç. Öyle ki; üretim, ulaşım, ısınma, soğutma, dondurma ve aydınlatma gibi insanlığın vazgeçilmez ihtiyaçlarını karşılamak, enerjinin varlığı ile mümkün.
Dünyadaki enerji kaynakları ise sabit. Dolayısıyla
biz bu enerjiyi ne kadar tasarruflu kullanırsak, o kadar uzun süre istifade etmiş olacağız. Öte yandan
Türkiye’de cari açığın da büyük bir bölümü enerji
kaynaklı. İşte tüm bu gerekçeler bizi, ülke ve insanlık
faydasına dönüşecek projeler üretme sağ duyusuna çağırdı. Üç şirket ortağı olarak, enerjiyi ne kadar
tasarruflu kullanabiliriz diye araştırmalar yapmaya
ı ARALIK 2015
başladık ve projeler geliştirdik. İlk geliştirdiğimiz
projenin 26 konuda tasarruf imkânı sağlayacağı öngörüldü. Bu tasarrufun parasal karşılığı ise 350-400
bin Euro gibi ciddi bir rakam.
Öncelikle çöpten enerji üretimi için Ankara’nın
çöplük ihalesini alan ancak icraate geçemeyen bir
İsviçre şirketini 2006 yılında satın aldık ve bu işi
bizzat sahiplendik. Entegre katı atık yönetimi kapsamında, evsel atıkların bertarafı için Ankara Büyük
Şehir Belediyesi ile 49 yıllık bir sözleşme imzaladık.
Tabii bu sadece Ankara ile sınırlı kalmadı. Daha sonra yine entegre katı atık yönetimi kapsamında Adana, Konya, Bursa, Antalya, Elazığ ve Aksaray çöp
ihalelerini aldık. Adana projesi 30 yıl, diğer illerse 1020 yıl arasında değişen sözleşme sürelerine sahip.
Sonuçta gömülü çöpün ihtiva ettiği gazdan elektrik
üretimi yapmaya başladık. Şu anda 8 il ve 2 ilçede
çöpten elektrik enerjisi üretmeye ve enterkonnekte
sistemde devlete satmaya devam ediyoruz. Devletin ürettiğimiz bu dönüşümlü enerjiyi pahalı fiyattan
alarak projeye destek verdiğini de belirtmek gerek.
Bununla birlikte, tıbbi atıklar ve tehlikeli sanayi
atıklarını yakarak bertaraf etmek üzerine bir faaliyet
alanımız daha bulunuyor. Bunu da yine Ankara’da
100 bin ton kapasiteli ve tamamen bilgisayar kontrollü ayrı bir tesiste gerçekleştiriyoruz. Bu işlem esnasında açığa çıkan ısıdan da yine elektrik enerjisi
elde edip devlete satıyoruz. Bu projenin en önemli
faydası; önceden söz konusu atıklar toprağa gömülüyordu ve yırtılan/patlayan çöpler toprağa bulaşarak, daha da önemlisi içme sularına sızarak insan
ve çevre sağlığını tehdit ediyordu. Bugünse yaklaşık
2 bin 500 noktadan toplanan çöpler günlük 30 ton
kapasiteyle bertaraf ediliyor.
Yaptığımız bu işin bir de tarımsal üretim boyutunda faydası var. Ankara ve Adana’da bulunan kendi
seralarımızda perlit ortamında domates, salatalık,
patates, çilek ve orkide üretimleri yapıyoruz. Geçtiğimiz yıl piyasaya 45 ton sera domatesi sattık. Projenin sera üretimi ile olan bağlantısı ise, jeneratörlerden çıkan ısı ve karbondioksitin seralara transfer
ediliyor olması. Bilindiği üzere, sera yetiştiriciliğinde
verimlilik açısından ısı ve karbondioksitin önemi
büyüktür. İşte yürüttüğümüz bu projelerle aynı zamanda sera üretimine birer girdi üretmiş oluyoruz.
Özetle, çöpü enerjiye, karbondioksiti oksijene çeviriyoruz.
Çöpün elektriğe dönüşümü nasıl gerçekleşiyor,
bunu biraz açar mısınız?
Öncelikle bu projede aslolan, hem tehlikeli atıkların, yani çöpün tehlikesini bertaraf etmek hem de
ı ARALIK 2015
Projede aslolan,
hem tehlikeli
atıkların, yani
çöpün tehlikesini bertaraf
etmek hem
de bu bertaraf
etme esnasında elektrik
enerjisini açığa
çıkarmak.
bu bertaraf etme esnasında elektrik enerjisini açığa çıkarmak. Süreç teknik olarak şu şekilde işliyor:
Gömülmüş olan çöpteki metan gazı, sondaj yoluyla
alınıyor ve kolektörlere gönderiliyor. Kolektörde filtrelendikten sonra jeneratörlere iletilen gaz ise orada elektriğe dönüşmüş oluyor. Tabii bu işin en son
kısmı. Öncesinde çöpü ayrıştırma aşaması var.
Tesisimize gelen çöplerden öncelikle plastik, karton gibi yeniden değerlendirilebilir maddeler ayrıştırılıyor. Bunlar genellikle toplam çöpün yüzde 5’lik
kısmını oluşturuyor. Geriye kalan yüzde 95’lik bölümünse yüzde 45’i organik, yüzde 50’si inorganik,
yani yeniden değerlendirmeye uygun olmayan çöplerden oluşuyor. Organik çöpü kuru fermantasyon
sistemiyle beton tanklar içinde karıştırıyoruz ve karıştırma esnasında içine eklediğimiz bakteriler sayesinde metan gazı ve gübre (kompost) olmak üzere
iki ürün açığa çıkarıyoruz. İşte açığa çıkan bu metan
gazını önce depolara, oradan da jeneratörlere sevk
ederek elektriğe dönüştürüyoruz. Kompostu da
yine bir takım işlemlerle son ürün haline getirerek,
ağaç gübreleme amaçlı alım yapan müşterilerimize
satıyoruz.
İnorganik çöpü ise parçalayarak ya çimento fabrikalarına yakıt olarak veriyoruz ya da yakma tesisimizdeki 1500 dereceleri bulan fırınlarda yakarak
önce gaz haline, sonra da buhar tribünleri vasıtasıyla elektrik enerjisine çeviriyoruz.
Peki toplamda ne kadarlık bir elektrik üretimi söz
konusu?
Elektrik enerjisine dönüştürdüğümüz çöp miktarı
günlük 11 bin 850 ton, yıllık ise 4 milyon 270 bin ton
dolaylarında. Ve bu çöpten Ankara’da 45,4 megawatt, Adana’da 15,6 megawatt, Konya’da 5,6 megawatt, Bursa’da 10,8 megawatt, Aksaray’da da 1,4
33
EZBER DIŞI
gawatt elektrik üretimi gerçekleşiyoruz. Antalya
ve Elazığ ise henüz yapım aşamasında. Antalya faaliyete geçtiğinde 14 megawatt, Elazığ ise 3 megawatt
elektrik üretiyor olacak. Buna tıbbi atık tesisimizdeki
enerji üretimini de eklediğimizde, toplamda yaklaşık
120 megawattlık bir elektrik üretimi gerçekleştiriyor
olacağız.
Bu alandaki firmamız ITC olarak bu projeler sayesinde ortada çöp diye bir şey bırakmıyoruz. Tesisimize giren çöp hem elektrik enerjisine, hem gübreye,
hem de ısı ve karbondioksit olmak üzere birer sera
girdisine dönüşmüş oluyor. Çöpün sadece yüzde 5’i
kadar bir kül açığa çıkıyor ki, bunun dahi bir kullanım
alanı var; karayollarında dolgu malzemesi olarak değerlendiriliyor. Metan gazı küresel ısınmada karbondioksitten 25 kat daha tehlikeli bir gaz. Dolayısıyla
metan gazını bertaraf ederek; ülkemize, dünyamıza,
kısacası insanlık adına faydalı bir hizmet gerçekleştirdiğimize gönülden inanıyoruz.
Biraz da eğitimden bahsedelim. Eğitim çalışmaları
ile de yakından ilgileniyor, hatta çeşitli okul projelerinde bizzat yer alıyorsunuz. Bu alandaki faaliyetlerinizden bahseder misiniz?
Eğitim adına hizmet vermek ve katkıda bulunmak,
en çok önemsediğim konulardan bir tanesi. Gerek
Akdaş Döküm bünyesinde gerekse şirketdışı okul
projeleri ile bugüne kadar çeşitli eğitim çalışmaları
düzenledik. Tüm bu projeleri hayata geçirirken bir
taraftan da şirket bünyesinde ekipler kurduk ve evlere bilgilendirmeler yaptık. Yine aynı şekilde, okullarda eğitim çalışmaları düzenledik. Bu bilgilendirme
ve eğitim çalışmalarında üzerine önemle eğildiğimiz
konu ise, çöpleri kaynağında ayrıştırmanın gerekliliği ve faydaları idi. Hatta yaptığımız bu çalışmalar sonucu ilköğretim sosyal bilgiler dergilerinde “Mamak
çöplüğü cazibe haline geliyor” şeklinde yer aldık.
Öte yandan, daha önce Ankara Koleji’nin vakıf
başkanlığını yapmıştım. Mezun olduğum bu kuruma,
34
Anaokulu, ilköğretim, ortaöğretim ve lise düzeyinde eğitim
veren Ankara
Koleji Kampüsü sadece
Türkiye’nin değil, Avrupa’nın
da iftiharla
karşıladığı bir
kampüs oldu.
mezunlar derneğinden başlayarak, fahri olarak 35
yıldır hizmet etmeye devam ediyorum. Vakıf vekili
ve vakıf başkanı olduğum dönemlerde Ortadoğu
Teknik Üniversitesi’nden kiralanan İnceköy’deki 310
dönüm sahaya, arkadaşlarımla birlikte 132 bin metrekarelik Ankara Koleji Kampüsü’nü inşa ettik. Anaokulu, ilköğretim, ortaöğretim ve lise düzeyinde eğitim veren bu kampüs sadece Türkiye’nin değil,
Avrupa’nın da iftiharla karşıladığı bir kampüs oldu.
Zira IFS’den gelen eğitim uzmanları da, bu kampüsün dünyada eşine az rastlanır kampüslerden olduğunu ifade ettiler. Dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, benim bu projeyi
gerçekleştiren kişi olduğumu biliyordu. Ve bana bir
gün dedi ki: “Trabzona’da bir okul açar mısın?” İkinci
okul çalışması da bu talep üzerine şekillendi. TED
Vakfı çatısı altında Trabzon TED Koleji’ni kurduk. İki
yılı geride bırakan kolej şu anda 550, ancak her yıl
artan sayıda öğrenciyle eğitim/öğretime devam ediyor. Eğitime hizmet ettiğim ve her yaştan öğrenciyle
iç içe olduğum için bundan büyük bir mutluluk ve
gurur duyuyorum.
ı ARALIK 2015
Global
PARTNERİNİZ.
Uluslararası geniş ağımız,
Stok gücümüz ve
Kaliteli ürünlerimiz ile ...
SEKTÖRDE
20 YIL
www.aveks.com
İmes Sanayi Sitesi C Blok 306 Sk. No. 4
Yukarı Dudullu, Ümraniye, İstanbul, 34775
T. +90
ı ARALIK
2015 (216) 540 00 60 F. +90 (216) 540 00 61
Eski Yapanlar Plaza No. 1/1 K. 6
S.M. Fatih Öngül Sk. Kozyatağı, İstanbul, 34742
T. +90 (216) 410 00 60 F. +90 (216) 410 00 90
E-5 Karayolu Üzeri Tavşanlı Mevkii
Yolbulan Antrepo Yanı Gebze,Kocaeli
T. +90 (262) 724 99 14-15 F. +90 (262) 724
3599 12
CENSUS
36
ı ARALIK 2015
Dünya Döküm
Rakamları
AFS 49. Dünya Döküm Üretimi
İstatistikleri yayınlandı. Dünya
döküm pazarında 2014 yılı
mütevazi artış trendi gösterdi.
2014 yılında döküm üretimi
önceki yılın rakamlarına göre
2.38 milyon ton (yüzde 2,3)
artış gösterdi.
ı ARALIK 2015
Geçtiğimiz günlerde yayınlanan Modern Casting Dünya Döküm Üretimi İstatistikleri’ne
göre 2014 yılında toplam üretim 103,6 milyon
tonun üzerine çıkarak 2013 yılına göre yaklaşık olarak 2,38 milyon ton artış gösterdi. Yüzde 2,3 oranındaki bu artış 2013 yılında kaydedilen yüzde 3,4’lük oranın bir miktar gerisinde
kaldı.
2014 yılı araştırmasında 4 kıtadan toplam
37 ülkeden gelen veriler hesaba katıldı. 2012
ve 2013 yıllarında da verileri hesaplanan 34
ülkeden 23’ünde toplam üretimde artış görülürken diğer 14 ülkenin verilerinde düşüşler
gözlendi.
Beklenildiği gibi en büyük değişimler, metal döküm sanayileri gelişmekte olan ve nispeten küçük üretim kapasitesine sahip ülkelerde kaydedildi. Örneğin; en büyük artış
oranı yüzde 40,7 ile Bosna Hersek’te görülürken, en farklı düşüş oranı ise yüzde 35,9 ile
Sırbistan’da kaydedildi. Dünya döküm üretiminde lider pozisyonda bulunan Çin, toplamda üretimini 1.7 milyon ton artırarak (yüzde
3,8) büyümesini sürdürdü. İkinci konumdaki ABD’de artış yüzde 1,8 dolaylarında iken
Hindistan’da yüzde 2,2 olarak belirlendi.
Üretim anlamında dünyanın orta seviyelerinde bulunan Ukrayna (yüzde 14,3), Türkiye
(yüzde 13,4) ve Tayvan (yüzde 14) büyüme
trendlerini devam ettirdiler. Büyük üretici konumundaki Brezilya’da ise toplam üretimde
yüzde 10,9 oranında düşüş gözlenirken, 2013
yılında kaydedilen yüzde 7,4 oranındaki büyüme trendi tersine dönmüş oldu.
Listenin ilk 10 ülkesi dışındaki bir değişiklik
gözlenmezken; toplam üretimler Japonya’da
5.54 milyon ton, Almanya’da 5.25 milyon ton
ve Rusya’da ise 4.2 milyon ton olarak belirlendi. Brezilya’nın gerisinde kalan Kore’de
2.63 milyon ton, İtalya’da 2.02 milyon ton ve
Fransa’da ise üretim 1.73 milyon ton olarak
gerçekleşti.
Fransa’yı 1.65 milyon tonla Meksika izlerken, onu da 1.31 milyon tonla Tayvan, 1.14 milyon tonla İspanya, 1.05 milyon tonla Polonya,
709 bin tonla da Kanada takip etti. Kanada’nın
ardından ise sırasıyla; 502 bin tonla İngiltere,
416 bin tonla Çek Cumhuriyeti, 380 bin tonla
Güney Afrika Cumhuriyeti, 317 bin tonla Avusturya, 261 bin tonla İsveç, 198 bin tonla Slovenya, 194 bin tonla Macaristan, 156 bin tonla
Portekiz ve 108 bin tonla da Romanya geldi.
37
CENSUS
Dünya Döküm Üretim Miktarlarının Metallere ve Ülkelere Göre Dağılımı (ton)
Çalışan Dökümhane Sayısı
Ülke
Sfero+
Temper
Pik
Bakır
Alaşımları
Çelik
Alu.
Mg
Zamak
A.B.D.
3.562.261
3.320.678
1.275.203
1.275.203
1.555.741
139.979
298.673
Almanya
72.064
51.493
Diğer
Toplam
59.575
10.470.939
13
5.246.557
13.883
317.954
2.355.957
1.551.341
206.894
993.874
14.921
Avusturya
40.709
108.397
16.936
131.410
6.619
Belçika
34.300
6.700
35.500
742
77.242
Bosna
Hersek
15.200
3.600
4.100
9.140
32.310
1.601.852
655.048
262.800
22.200
188.700
175.001
58.507
75.101
6.510
90.005
20.800.000
13.000.000
5.500.000
750.000
5.850.000
30.800
48.100
1.099
2.756
17.198
33.113
12.952
3.953
2.854
250
Fransa
566.154
745.155
82.278
17.864
297.117
Güney Afrika
138.000
61.500
109.000
8.500
33.400
10.100
100
183
Brezilya
Çek
Cumhuriyeti
Çin
Danimarka**
Finlandiya
Hırvatistan
Hindistan
4.900
1.700
32
416.206
300.000
46.200.000
102
82.857
18.083
2.754
1.729.405
22.000
800
40.500
380.300
22.075
30
20
65.908
7.900
1.000
8.426
665
6.830.000
1.130.000
968.000
İngiltere
133.100
190.100
48.000
8.832
110.000
İspanya
334.700
589.000
82.400
10.176
116.374
İsveç
140.700
48.900
14.800
7.722
40.613
İsviçre
14.900
28.600
1.700
2.090
17.120
11.050
2.737.200
70.320
1.093.000
10.021.000
3.400
1.302
502.332
1.141.741
7.041
261.078
1.207
65.617
İtalya
702.900
389.900
71.200
65.855
730.338
63.691
697
2.024.851
Japonya*
2.135.794
1.728.251
181.679
76.611
1.382.015
27.293
6.394
5.538.037
97.854
15.863
235.818
1.091.800
712.200
164.300
26.900
622.500
13.200
2.630.900
Macaristan
25.671
48.806
12.096
1.960
101.423
965
3.480
Meksika**
771.700
58.947
78.746
140.701
600.469
109
1.007
11.765
25.919
2.384
Kanada
Kore
Norveç
360.350
Pakistan
160.000
14.500
35.000
11.000
12.000
489.000
156.000
55.000
6.000
340.000
Portekiz
33.516
80.748
10.464
23.168
23.168
Romanya
25.065
5.536
14.218
7.180
50.925
2.982.000
756.000
Sırbistan
37.251
25.490
9.050
Slovakya**
2.700
18.200
4.100
115
46.630
232.500
8.000
4.300
1.058.300
145
108.368
1.296
5000
299
156.455
462.000
2.220
4.200.000
4.958
7.528
46.000 C
Slovenya
80.496
40.341
32.188
754
37.244
Tayland*
72.400
58.300
29.800
26.100
105.400
194.516
1.651.679
6.562
Polonya
Rusya
709.885
86.497
71.000
441
6.889
198.353
24.400
316.400
31.000
1.750.000
Tayvan
618.209
237.038
83.122
40.128
340.724
Türkiye
650.000
610.000
140.000
19.000
300.000
1.319.221
Ukrayna
400.000
150.000
580.000
60.000
280.000
15.000
25.000
50.000
1.560.000
TOPLAM
47.461.966
25.933.665
11.049.705
1.680.630
16.230.137
192.637
599.374
493.404
103.641.518
2013
2012
2010
2009
2008
2007
2006
47.821.690
46.076.817
45.870.050
43.258.296
37.615.831
42.958.542
44.917.143
25.983.234
26.442.695
25.889.001
23.451.711
20.979.786
25.346.221
23.978.423
11.123.572
11.299.044
10.617.738
10.215.376
9.032.549
10.538.385
10.183.295
1.788.602
1.743.817
1.754.294
1.652.401
1.379.467
1.808.580
1.596.834
15.357.327
14.051.924
13.242.181
10.879.515
10.237.431
10.932.434
12.727.106
169.087
226.673
181.931
196.685
152.774
268.675
278.496
460.590
587.947
490.986
528.978
473.170
664.136
939.394
525.672
486.764
546.941
1.193.449
472.056
916.997
165.294
103.229.774
100.915.681
98.593.122
91.673.839
80.343.064
93.449.270
94.919.007
2005
2005
42.539.286
40.797.563
23.218.895
28.824.814
9.938.806
9.002.724
1.672.068
1.511.270
12.282.534
11.651.525
357.892
239.227
941.461
936.661
151.330
195.848
92.515.626
85.159.732
* 2013 data
38
** 2012 data
ı ARALIK 2015
Dünyada üretilen Metal Dökümün Kıymeti
2014 yılında toplam üretilen dökümün değeri
yaklaşık olarak 1 milyar USD artış ile 198.7 milyar USD olarak belirlendi. Ancak 18 milyar USD
değerindeki Hindistan üretim verisi de önceki
yıla eklendiğinde elde edilen rakam 2013 yılı
verilerine göre daha düşük olarak göze çarpıyor. Küresel piyasalarda artarak devam eden re-
sesyon durumu etkilerini burada da gösteriyor.
Çin toplam üretim değerinde 6.7 milyar USD ve
Brezilya’da 3.2 milyar USD oranında düşüşler
gözleniyor. Almanya, Fransa, İspanya ve Avrupa ülkelerinin çoğunda düşüşler belirgin olarak
karşımıza çıkıyor. Bu istatistikte artış görülen tek
ülke ise 899 milyon dolar artış kaydeden ABD.
Döküm Satışlarının Değeri (1000 ABD $)
Ülke
Pik Demir
Sfero
Temper
Çelik
Demirdışı
Toplam
ABD
4.597.600
5.403.240
121.590
7.750.080
13.073.770
30.946.280
Almanya
5.410.522*
-
-
-
4.544.771
9.955.293
508.482
-
-
-
994.000
1.502.482
Avusturya
Brezilya
Çin
Finlandiya
Fransa
İspanya
3.392.723
1.665.132
-
1.353.683
1.979.169
8.390.707
23.900.000
13.600.000
640.000
9.500.000
35.284.000
82.924.000
35.854
83.183
-
95.985
85.929
300.951
3.043.260*
-
-
-
2.868.000
5.911.260
1.512.620
-
-
429.300
808.000
2.749.920
İtalya
2.713.600*
-
-
-
4.410.000
7.123.600
Japonya
3.824.000
4.197.000
177.000
1.166.000
10.002.000
19.366.000
-
-
-
-
-
630.000
Macaristan
Norveç
63.200
89.800
-
32.700
57.600
243.300
Portekiz
54.784
128.169
-
53.061
258.274
494.288
Tayland
105.096
51.096
52.822
57.677
374.000
640.691
Türkiye
950.000
1.150.000
50.000
500.000
2.230.000
4.880.000
Ukrayna
TOPLAM
ı ARALIK 2015
960.000
336.000
99.000
1.653.000
2.384.500
5.432.500
42.512.863
26.652.524
1.087.590
22.533.809
78.980.013
171.766.799
39
CENSUS
Çalışan Dökümhane Sayısı
Ülke
ABD
Almanya
Avusturya
Belçika
Bosna
Hersek
Brezilya
Çek Cum.
Çin
Danimarka*
Finlandiya
Fransa
Güney
Afrika
Hırvatistan
Hindistan
İngiltere
İspanya
İsveç
İsviçre
İtalya
Japonya
Kanada
Kore
Macaristan
Meksika
Norveç
Pakistan
Polonya
Portekiz
Romanya
Rusya
Slovakya**
Slovenya
Tayland*
Türkiye
Ukrayna
TOPLAM
Pik
Çelik
Demirdışı
Toplam
Ton/
tesis
5.294
8.818
757
3.511
634
254
355
989
341
11
5
6
1978
595
420
22
6
4
6
16
2.019
516
85
15.000
8
12
88
194
34
5.000
630
1340
66
185
6.000 26.000
7
15
16
35
298
422
2.043
2.250
1.777
5.524
2.009
4.098
47
46
77
27
5
27
221
46
26
18
149
817
42
528
26
175
6
1.460
180
30
42
30
11
4
25
75
30
146
14
167
3
40
36
7
37
205
52
62
50
913
1.193
111
242
88
339
7
100
230
31
60
12
11
280
493
270
21.532
7
3
40
68
280
6.717
32
50
260
358
290
13.154
7
36
170
2.237
59
1.117
4500 2.227
426
1.179
128 8.920
99 2.637
72
911
1.087 1.863
2.085 2.656
183 3.879
916 2.872
128 1.520
681 2.425
16 2.914
1600
145
446 2.373
68 2.301
139
780
1.200 3.500
51 1.392
64 3.099
580
546
919 1.904
840 1.857
47.523 94.814
* 2013 sonuçları ** 2012 sonuçları *** 2010 sonuçları
Not: Toplam üretimin ülkelerin toplam değerinden farklı görünmesinin nedeni
sadece bir defa değer bildiren ülkelerin değerlendirme dışında tutulmasıdır.
Ülkelerin Tesis Sayıları ve
Görülen Trendler
Genel anlamda bakıldığında dünyada metal
sektöründe faaliyet gösteren işletme sayılarında son 10 yıldır görülen büyüme eğilimi devam
ediyor. 2004 yılı sayıları ile karşılaştırıldığında
işletme sayısının 2014 yılında yaklaşık 13 bin artışla (yüzde 38,3) 47.145’e ulaştığı görülüyor.
Ancak, tesis sayısında görülen bu değişimler büyük oranda geçtiğimiz son on yılda Çin’in
gösterdiği büyüme performansı ile ilişkilendirilmeli. Eksponansiyel bir şekilde artan tesis sayısı
13 binden 2013 yılında 30 bine ulaşmıştı. Son-
40
Not: Toplam üretimin ülkelerin toplam değerinden farklı
görünmesinin nedeni sadece
bir defa değer bildiren ülkelerin değerlendirme dışında
tutulmasıdır.
rasında görülen düşük büyüme rakamları nedeniyle 26 bin tesisin bulunduğu Çin, sektörün
hala yüzde 55’lik payını elinde bulunduruyor.
Kuzey Amerika pazarında ise küçülme izlenmekte. World Census tarihinde ilk defa Amerika
Birleşik Devletleri’nde tesis sayısı yaklaşık olarak 2 bin azalmış durumda. Avrupa bölgesinde
de düşüşler devam ediyor.
Başka bir bakış açısından yorumlanacak olursa, ekonomik durgunluğun baş gösterdiği 2009
yılı verilerine göre ise döküm sektörü pozisyonunu korumuş olarak görünmekte ve resesyon
sonrası istatistiklerin üzerinde seyretmektedir.
2009 yılına göre tesis sayısı ise yaklaşık olarak
1.104 artış gösterdi.
Verimlilik oranlarında görülen iyileşmeler; tesis sayılarındaki azalmaya rağmen tesis başına
üretimin artması ile karşımıza çıkıyor.
ı ARALIK 2015
vam ediyor. İkinci sırada bulunan ABD ise tesis
başına 5.294 ton ile 2013 yılına göre 828 ton
düşüş gösterdi.
2014 yılında gözlenen en büyük artış ise tesis sayısı yüzde 15 oranında azalmasına rağmen
tesis başına üretimini 2013 yılına göre 294 ton
artırarak 1.777 tona çıkartan Çin’de kaydedildi.
Buna rağmen Çin’e ek olarak İtalya döküm sanayi tesis başına üretimde en düşük performansa sahipler.
Brezilya’da toplam üretimdeki yüzde 10,7’lik
düşüşe bağlı olarak tesis başına üretim miktarında da 229 tonluk düşüş ile 2.043 tona geriledi. İstatistiklere göre bu yıl sadece Brezilya ve
ABD’de düşüş gözlemlendi.
Tesis Başı Üretim Ortalaması
(ton/tesis)
ÇİN; 1.777
İTALYA; 1.863
TÜRKİYE; 1.904
BREZİLYA; 2.043
HİNDİSTAN; 2.227
JAPONYA; 2.656
KORE; 2.872
RUSYA; 3.500
ABD; 5.294
ALMANYA; 8.818
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
Tesis Başına Üretim
Miktarları
Toplam üretimdeki gözlenen artışlara rağmen
tesis sayılarındaki azalma bizlere tesis başına
düşen üretim miktarının arttığını göstermekte.
Beklenenden düşük performans gösteren işletmeler kapanırken kurulu kapasiteleriyle gelen talepleri karşılayabilen işletmeler varlıklarını
sürdürüyor. Daha az tesis ile daha çok üretim
sanayinin verimlilik konusundaki çalışmalarının
önemini ortaya çıkarıyor.
Bu alanda lider konumda olan Almanya, tesis
başına 8.818 ton ile pozisyonunu korumaya de-
Batı Avrupa ülkelerİndekİ
eğİlİmler tutarlı olarak
devam ederken, Doğu
ve Güneydoğu Avrupa
ülkelerİ daha kırılgan
olarak göze çarpıyor.
Hırvatistan, Sırbistan
ve Slovenya zor bİr yıl
geçİrİrken Ukrayna ve
Türkİye İse büyümenİn
en belİrgİn olarak
görüldüğü ülkeler
olarak karşımıza çıkıyor.
ı ARALIK 2015
9.000
10.000
Döküm Sektörünün
Küresel Eğilimleri
2014 yılında genel olarak dünya pazarının
genişlediği istatistiklerde görülmekte. Ancak
2014 rakamlarının 2013 ve 2009 yılı verileri ile
karşılaştırıldığında karşımıza daha önemli bilgiler çıkıyor.
Rusya ve Asya ülkeleri yüzde 5’in altında büyüme rakamları ile Çin, Hindistan ve Kore ile
beraber mütevazi büyüme trendlerini devam
ettiriyorlar. Kuzey Amerika’da ise, ABD’de görülen yüzde 1,8’lik ve Kanada’daki yüzde 0,7’lik
oranlar ile büyüme belirgin olarak devam ediyor. Buna rağmen Brezilya, gösterdiği düşüş ile
BRICS ülkeleri arasında üretimi azalan tek ülke
olarak göze çarpıyor.
Avrupa bölgesinde ise farklı trendler görülüyor. Batı Avrupa ülkelerindeki eğilimler tutarlı
olarak devam ederken, Doğu ve Güneydoğu
Avrupa ülkeleri daha kırılgan olarak göze çarpıyor. Hırvatistan, Sırbistan ve Slovenya zor
bir yıl geçirirken Ukrayna ve Türkiye ise büyümenin en belirgin olarak görüldüğü ülkeler
olarak karşımıza çıkıyor. Kuzey Avrupa ülkeleri
Norveç, İsveç, Finlandiya ve Danimarka’da ise
toplam üretimde düşüşler belirlendi.
Ülkelerde görülen trendlerin yıllara göre değişimler göstermesine rağmen global olarak
bakıldığında dünya üretimi 2009 yılına göre
çok daha güçlü bir konuma ulaşmış durumda.
Resesyon sonrası 5 yıllık dönemde tüm ülkelerde bir artış görülmekte ve dünya üretiminin
yüzde 30 oranında büyümesinin kriz ve dalgalanmalı dönemlerden bile yüksek olduğu hesaplanabiliyor.
41
ÜYELERDEN
Akmetal’in Tarihi Konuşuyor
Çelik döküm sektöründe birçok ilke imza atan AKMETAL, sektördeki
deneyimini genç nesle aktarırken, kendisi henüz 3 yaşındayken kurulan
firmanın şuan Yönetim Kurulu Başkanı olan Dr. Can Akbaşoğlu “52
yıllık tecrübe; 52 tane 1 yılın toplamı değil, her yılın üst üste katlanarak
biriktirilmesiyle edinilmiş tecrübedir” diye tanımlıyor.
A
kmetal, gençlere aktarılan tecrübeleri, tüm
gerçekliğiyle yaşanmışlık olarak yemekhaneye giden yolda sergiliyor. ‘Açık Hava Müzesi’ diyorlar bu alana, kendilerini ziyarete gelenlerin meraklı sorularına cevap olarak. Kim bilir eğer
şansız ellerde olsalardı bir hurda yığını olup çoktan
satılıp hurdalıktaki yerlerini alırlar, karşılığı olarak
da bir düzine mandal ve leğen alınırdı. Ama onlar
tüm ihtişamları ile Akmetal’de her gün değerlerine
değer katıyor. Keşke dilleri olsa da bir de onlardan
dinlesek anıları dedik ve kırmadılar bizi.
Döner Ocak başladı anlatmaya hikayesini. 1963
yılında Akmetal kurulurken varlık sebebim dediği
42
Kurucu Haluk Akbaşoğlu tarafından imal edilmiş.
Ağır ağır döner, yayılan alevle ısınan tavanı, aşağıya dönüp hurda ile temas edince hurdayı ısıtırmış. 4 saat sonunda 4 tonluk çeliği ergimiş halde
öndeki ağzından verirmiş kendisi bekleyen usta
ellerin hazırladığı kalıplara. Boşaltmayı anlatırken
bahsetmeden geçemiyor bu hurdayı yükleyen ellerden. Ocak tarafındaki 16000C ile reküperatör (ısı
eşanjörü) tarafındaki 4000C arasına girip 4 ton hurdayı el yabası ile yükleyen eller… Isı eşanjörünün
sıcağa dayanıklı borularının, uçak hurdalığından
kurucusunun kendi elleriyle sökerek getirdiği P47
Thunderbolt uçaklarının egzoz boruları olduğunu
söylerken dönmesini sağlayan dişli kutularının da
Cemse (GMC) kamyonlarının tamponlarındaki kendini kurtarma vinçlerinden olduğunu söyleyip sözü
yerini alan Ark Ocağı’na bırakıyor.
1925 yılında Demag firması tarafından imal edilmiş Ark Ocağı’nın, Türkiye’ye gelişi ve Akmetal ile
yollarının kesiştiği ise farklı bir hikaye; Şakir Zümre
tarafından uçak bombası dökmek için getirilmiş,
200kW gücünde 500kg kapasiteli imiş. Ocak kurulduğu zaman 200kW’ı aynı anda çekmiş, bütün
Silahtarağa’nın elektriği sönmüş ve bu hadiseden
sonra da hiçbir zaman çalıştırılamamış. Haluk Akbaşoğlu döner ocakla üretim yaptığı yıllarda ferrosilis
ı ARALIK 2015
(FeSi) ve ferromangan (FeMn) sıkıntısı çekerken bir
gece FeSi’i ve FeMn’ı bir yerlerde gördüğünü hatırlıyor fakat neresi olduğunu çıkaramıyormuş. Epey
bir süre düşündükten sonra tahta fıçılar içinde Şakir
Zümre’de gördüğünü hatırlamış ve gidip Şakir Bey
ile görüşüp satın almak istemiş. Şakir Zümre’nin
malzemelerin Ark Ocağı’na ait olduğunu, Ark
Ocağı’nı aldığı takdirde satabileceğini söylemesi
üzerine; Akbaşoğlu da maddi imkanı olmadığını
ama o zamanın parası ile 3 tane 5000 TL’lik senet
yapabileceğini söyleyince satın almış. Böylece Ark
Ocağı Akmetal’deki yerini alıyor ama sıra kurulma
ve çalıştırılma macerasına geliyor. Ark Ocağı’nın
nasıl kurulduğunu ve çalıştırıldığını görmek için
Akbaşoğlu bu defa Karabük Çelikhanesi’nin yolunu tutuyor ve gördüklerini Akmetal’de uyguluyor.
10.000v yüksek gerilim ile çalıştığını söyleyen Ark
Ocağı için elektrik almak istendiğinde, Elektrik
İdaresi yüksek gerilim hattının Londra Asfaltı’nın
orta refüjünden geçtiğini, Londra Asfaltı’nı da dur-
O yıllarda hem
imkânsızlıktan hem de
israfın karakterlerinde
yer almaması nedeniyle
Yalın Yönetim’i uygulayan
Akmetal; bugün
tecrübelerini, ustalardan
alınan dersleri genç
beyinlerle harmanlayarak
başarı dolu geçmişine yeni
öykülerle devam ediyor.
ı ARALIK 2015
duramayacakları için elektrik veremeyeceklerini
söylüyor. Bunun üzerine Akmetalli’ler o zaman
Cevizlibağ’da bulunan fabrikanın bahçesinden
24 metre boyunca gizli bir tünel kazarak Londra
Asfaltı’nın orta refüjünden yüzeye çıkıyorlar. Kablo
döşedikten sonra da Elektrik İdaresi’ne kablonun
hazır olduğunu, bağlantı yapmalarını söylemek için
gidiyorlar. Uzun bir uğraştan sonra elektriğine kavuşan Ark Ocağı çalışmaya başlamış ve o günden
sonra hala yanı başında duran kumanda odası ile
yollarını hiç ayırmamış. O yıllarda kaynak bilinmediğinden gövdesinin de perçinli olduğunu söylerken,
elektrotlarının kalkmasını sağlayan düzeneğin vida
ve sonsuz dişli direksiyon benzeri teker ile çevrilirken nasıl modern bir hale getirildiğinden de şöyle
bahsediyor; Haluk Akbaşoğlu, Halit Poyraz adında
bir usta ile iş birliği yaparak Al kampanalar döktürüp, bakır tel sararak elektromıknatıs haline getirip,
üzerine ağırlık koyarak ne kadar kaldırabileceğimi
test edip sistemimi hidroelektriğe çevirdi. Günde 8
döküm verdiğini anlatırken hatırına babasının talimatları doğrultusunda henüz 8 yaşında ocağı kullanan Can Akbaşoğlu geliyor, yüzündeki tebessümle
gözleri o günlere dalıp giderken şimdi bugünlere,
43
ÜYELERDEN
geldikleri noktaya, kendisinin yerini alan 9 tonluk Ark Ocağı’nı kullanan, her gün önünden gelip
geçen bu ateş gibi nesle gururla bakıyor ve onların
bugünlerini daha da kıymetlendiriyor. Derken söze
kum mikseri katılıyor.
1973 yılında Baker Perkins firması tarafından
alınan reçineli kum mikseri, reçine kum maliyeti
yüksek olduğu için Akmetal’de kullanılmayacağını, kendisine ihtiyaç olmadığını ilk anda hissetmiş
ama alınış hikayesini öğrenince ne kadar büyük
bir iş yaptığını anlamış. Meğer firma referans olarak Akmetal’e bir İngiliz dökümhanesi gezdireceği
söylemiş ve Akbaşoğlu sadece yabancı bir dökümhane görmek için yaklaşık 27000 sterlin ödeyerek mikseri satın almış.
Bunları duyan 8 silindirli denizaltı dizel motorunun kesilmiş iki silindiri de kendi alınış hikayelerini şöyle dile getiriyor; 2.Dünya Savaşı’ndan
sonra İttifak Devletleri ve Rusya’nın Almanya’daki
makine ekipmanlarını alıp kendi ülkelerine götürdüğünde Almanya’da yokluk meydana gelmesiyle bu dizel makinelerden (harp hurdalarından)
kompresör yaptıkları için, 1949-1954 yılları arasında Almanya’da üniversitede Makine Mühendisliği
44
okurken, Haluk Akbaşoğlu da bu düşünceyle hurdalıktan satın almış.
Karadeniz sahilinden Silahtarağa Santrali’ne
kömür taşıyan dekovilin vagonundan, sarsma
basma kalıp makinelerine; elektrik motorunun
kıymetli olduğu zamanlarda bir tane motor, deri
kayışla atölyenin tavanında boydan boya uzana
bir mili döndürürken, aşağıda çalışan tornalar da
kasnaklar yardımıyla deri kayışlarla tavandaki milden hareket alarak çalışan torna tezgahına kadar
her biri hikayesini anlatmak için sabırsızlıkla beklerken; Yalın Yönetim Sevdası’nın daha o yıllarda
iliklerine işlediğinin en güzel örneğini kum taşımak için kullanılan marifetli kepçe veriyor. Motoru
merkezkaçlı kaplin ile tekerlekleri tahrik ederek,
motorun bağlı olduğu yuvarlak tabla kendi ekseninde döndüğünden hem direksiyon hem ileri
geri işlevini görüyor.
O yıllarda hem imkânsızlıktan hem de israfın
karakterlerinde yer almaması nedeniyle Yalın
Yönetim’i uygulayan Akmetal; bugün tecrübelerini, ustalardan alınan dersleri genç beyinlerle harmanlayarak başarı dolu geçmişine yeni öykülerle
devam ediyor.
ı ARALIK 2015
ÜYELERDEN
Çelikel Alüminyum’a Çevre Ödülü
Çelikel Alüminyum, yatırımları ve çevreci yaklaşımı sayesinde Şehabettin Bilgusu Çevre
Ödülleri kapsamında ödüle layık görüldü.
Ç
elikel Alüminyum Döküm İmalat AŞ, Kocaeli Sanayi Odası tarafından bu sene 21’incisi düzenlenen Şahabettin Bilgisu Çevre
Ödülleri kapsamında, “Büyük Ölçekli Kuruluşlar,
Döküm Sektörü” kategorisinde birincilik ödülüne
layık görüldü. Kuruluş aşamasından beri yapmış olduğu yatırımlar ve sürdürdüğü çevreci yaklaşımı ile
kazandığı bu ödül, 18 Eylül 2015 tarihinde Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı’nın katılımıyla gerçekleştirilen
bir törenle takdim edildi.
Marmara ve Ege bölgesini kapsayan bu organizasyonda Çelikel Alüminyum, LEED Silver sertifikalı yeşil binası, gönüllük esaslı yapmış olduğu sera
gazı emisyon hesaplaması, uyguladığı atık azaltımı
ve enerji geri kazanım çalışmaları ve son teknolojiye dayalı tasarruf sistemleri sayesinde ödüle layık
görüldü.
46
ı ARALIK 2015
yıllık deneyimle
tozsuz, dumansız bir hayat...
BOMAKSAN, üretim tesislerinde ortaya çıkan toz, duman ve yağ buharı gibi zararlı maddeleri kaynağından
emerek filtre edip, Çevre Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu yönetmeliklere uygun olarak atmosfere deşarj eder.
Sistem, insan sağlığını koruması ve çevre dostu olmasının yanı sıra üretim verimliliği ve döküm kalitesini
arttırması nedeni ile tercih edilmektedir.
www.orsmakina.com
ÜYELERDEN
LMA, Componenta’da 2. Kum
Hazırlama Tesisini Devreye Aldı
LMA, geçtiğimiz yıl Aralık ayında kurulum çalışmalarına
başladığı ve 2015 yılında tamamladığı Birinci Maça kumu
hazırlama sistemi sonrasında, bu yıl Componenta’da
İkinci Kum hazırlama sistemini de devreye aldı.
C
omponenta’da devreye alınan LMA ikinci
Kum hazırlama tesisi, birinci tesise kıyas
ile daha hafif maçalar üreten 6 adet ( genişleme ile 8 adet maça makinesine hizmet verebilecek ) maça makinası için tasarlandı.
Maça makina sayısının artması ve buna paralel
kum karışımı ihtiyacının da artması ile çift mikserli
kum hazırlama tesisi LMA tarafından burada düşünüldü ve ileri bir teknik ile gerek kum, gerekse
de kum karışımı dağıtım sistemi entegre edildi.
Her bir mikser için ayrı bir lokal dozajlama
dolabı da yine LMA tarafından sisteme entegre
edildi.
48
Sistemde bulunan iki adet batch mikser için lokal dozajlama dolapları tasarlayan LMA, ayrıca iki
mikserin, maça makinalarının çevrim sürelerine
uygun olarak makinaları besleyebilmeleri için,
kum dağıtım arabalarının hızı 20 m/dak’dan 70
m/ dak’ya çıkardı. Bu hızlı arabaların gideceği ara
platform da tasarlandı.
LMA yeni tasarımları ile Ankiros
2016 fuarında olacak
Yeni tasarlanan LMA Maça Makinaları, 12 -16 saniye çevrim süreleri ile Ankiros 2016 – İstanbul
fuarında sergilenecek.
ı ARALIK 2015
Hülya Gedik’e
Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Hülya Gedik, Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik
Kulübü’nden Yaşam Boyu Başarı Ödülü aldı.
Kurulu Başkanı Hülya Gedik, Yaşam Boyu Başarı
Ödülü’nün sahibi oldu.
Ödüller “Management Study with Executives”
(MSE) iş dünyası, yöneticilik ve liderlik konferansı
kulüp üyeleri ve mezunları tarafından anketler sonucu belirlendi.
Aynı zamanda konferans kapsamında Boğaziçililerle bir araya gelen Hülya Gedik iş dünyasında
başarılı olmanın ipuçlarını gençlerle paylaştı. Hülya Gedik, “bir ülkenin asıl zenginliği o ülkenin potansiyel beyin gücüdür” diyerek, ülke olarak sıçrama yapmakta Ar-Ge, Girişimcilik ve İnovasyonun
önemli olduğunu belirtti.
Etkinlik kapsamında, stant açan Gedik Holding,
Gedik Kaynak ve İstanbul Gedik Üniversitesi, firma, iştirakler ve Gedik Eğitim Vakfı bünyesinde
gerçekleştirilen Uluslararası Kaynak Mühendisliği
Eğitimleri konularında öğrencilere bilgiler verdi.
İ
ş Dünyası ve Yöneticilik Konferansı kapsamında Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Kulübü
tarafından bu yıl 5.’si Gedik Holding ve Gedik
Kaynak ana sponsorluğunda düzenlenen İş Dünyası Ödülleri, 21-22 Kasım tarihleri arasında Garanti Kültür Merkezinde gerçekleştirildi.
İş Dünyası’nın önemli isimlerini bir araya getiren ödül gecesinde bu yıl Gedik Holding Yönetim
ı ARALIK 2015
Hülya Gedik, Yaşam Boyu
Başarı Ödülü’nü öğrencilerden aldı.
49
ÜYELERDEN
Chiron Group
Geleceği İnşa Ediyor
Chiron Group, metal işleme teknolojileri alanında dünya çapında önemli
fuarlardan biri olan “EMO MILANO 2015”deki yerini aldı.
M
etal işleme teknolojileri alanında dünyanın en önemli fuarı niteliğini taşıyan
EMO MILANO 2015 Fuarı 5–10 Ekim
2015 tarihleri arasında İtalya’nın Milano şehrinde düzenlendi. Yaklaşık 120 bin metrekarelik bir
alanda düzenlenen fuara katılan 1600’ü aşkın
firma, son yenilik ve gelişmelerini içeren ürünlerini ziyaretçilerin ilgisine sundu. Her sektörden
ziyaretçinin ağırlandığı EMO fuarında; makine ve
aksamları imalatı, gemicilik, savunma, uzay ve havacılık endüstrileri ile birlikte özellikle otomotiv ve
otomotiv yan sanayileri ve hassas işleme gerektiren medikal, saat ve mücevherat sektörlerinin de
aralarında bulunduğu çok sayıda talaşlı-talaşsız
imalatının yer aldığı kapsamlı bir sunum ayrıcalığı
sağlandı.
Etkinlikte ilk kez 900 metrekarelik ortak bir
stant oluşturan Chiron Group, çeşitliliğin getirdiği
avantajları, müşteri ve ziyaretçilerine sergilediği
50
makine konseptleri, demo gösterileri ve uygulamaları ile birlikte bizzat yerinde gösterme fırsatını
yakalamış oldu.
Tornalama ve frezeleme işlemleri ile robot otomasyonun tek elden sağlandığı verimliliği yüksek
Scherer-Chiron hücre uygulaması, 6 yüzey işlemede ileri hassasiyeti yakalayan FZ08MT Precision Plus İşleme Merkezi, hafif gövde ve ana işparçalarına yönelik Mill serisine dinamizm getiren
“Yüksek Hız Paketi” ve yüksek performansı ile
seri üretimde düşük parça başı maliyetleri yakalayan 12 serisi 5 eksen İşleme Merkezi ziyaretçilerin
dikkatini çekerek ilgi gördü.
120 ülkeden 155 binin üzerinde ziyaretçiyi ağırlayan ve bunların yaklaşık yüzde 51’nin yurtdışından gelen ziyaretçilerin oluşturduğu EMO MILANO 2015 fuarı, metal işleme teknolojileri için tam
anlamıyla dünya çapında bir fuar olduğunu tekrardan gösterdi.
ı ARALIK 2015
ÜYELERDEN
Eti Alüminyum Inductotherm
Ocaklarını Devreye Aldı
Eti Alüminyum, Seydişehir Alüminyum Tesisleri için ihtiyaç duyduğu
indüksiyon ergitme ocakları için Inductotherm’i tercih etti.
T
ürkiye’nin tek ve bölgenin en büyük birincil alüminyum tesislerinden biri olan
Eti Alüminyum, ihtiyacı olan indüksiyon ergitme ocakları için İnductotherm’i tercih etti. Konya’nın Seydişehir ilçesinde kurulu
Seydişehir Alüminyum Tesisleri’nde kullanılacak ergitme ocakları, kapasite artışı nedeniyle
İnductotherm’e sipariş edilmişti. Mekanik testleri yapıldıktan sonra Seydişehir Tesisleri’ne sevk
edilen indüksiyon ergitme ocakları Eylül 2015’te
üretim yapmaya başladı.
52
2000+350kw gücündeki Dual Power Güç Üniteli Melt Manager ve bilgisayar kontrol sistemli
çift potalı indüksiyon ergitme ocakları saatte 5
bin kg alüminyum ergitmek üzere tasarlandı. İnductotherm Türkiye Gebze fabrikalarında dizayn
edilip, üretilen indüksiyon ergitme ocakları Türk
mühendis ve teknikerleri tarafından imal edildi.
Diğer taraftan Eti Alüminyum’un 2 set 750 kw
Dual Trak 1500 kg dökme demir kapasiteli İndüksiyon Ergitme Ocakları ise devreye alınma çalışmaları Eti Alüminyum tarafından devam ediyor.
ı ARALIK 2015
ÜYELERDEN
Akdaş Döküm Tehlikeli Atık Geri
Kazanım ve Tehlikesiz Atık Geri
Kazanım Lisansları Aldı
Türkiye’nin döküm sektöründe önde gelen firmalarından olan Akdaş Döküm, döküm
sektöründe ilk kez tehlikeli atık geri kazanım ve tehlikesiz atık geri kazanım lisanslarını aldı.
S
ektöründe Türkiye’nin lider firmaları arasında olan, Avrupa’da ise ilk beş içerisinde
yer alan Akdaş Döküm, müşterilerine iki dökümhane, iki işleme fabrikası ve bir kaynaklı konstrüksiyon atölyesiyle toplamda 70 bin m2’lik kapalı
alanda hizmet veriyor. Bünyesinde vakum ocağını
da barındıran Akdaş Döküm, 250 tonluk ergitim
ve 13 metre çapa kadar işleyebilme kapasitesi sayesinde net ağırlığı 150 tona kadar olan işlenmiş
dökümler yapabiliyor. Toplamda 550’den fazla
alanında uzman çalışana sahip firma; bilgisayar
destekli döküm simülasyonu programıyla müşterilerine en ideal, en ekonomik çözümleri sunarken;
Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) sistemi ile de
tüm süreçleri bütünleşik olarak tek platformda yönetiyor ve tam izlenebilirlik sağlıyor. Sürdürülebilir
üretim prensibi doğrultusunda; tüm süreçler, ulusal
ve uluslararası çevre yönetim standartlarına uygun
şekilde yönetiliyor.
54
AKDAŞ’DA ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ VE
GERİ DÖNÜŞÜM/ GERİ KAZANIM
AKDAŞ HSE VE ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ
ÇEVRE YÖNETİM
TS-EN-ISO 14001
İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ
TS-OHSAS 18001
ATIK YÖNETİM
ÖNLEME
GERİ DÖNÜŞÜMGERİ KAZANIM
KORUMA
ACİL DURUM
ACİL DURUM
ENERJİ
YÖNETİMİ
ISO 50001
• Mevzuat gereklerini yerine getirmek, kaliteyi
ve verimliliği arttırmak, maliyetleri düşürmek, rekabet gücünü arttırmak, doğal kaynak kullanımını
azaltmak, sürekli iyileştirme ve sürdürülebilir üretim için Çevre Yönetim Sistemleri oluşturuldu ve
uygulanıyor.
• Yürürlükteki yasal şartları ve diğer şartları ve
ı ARALIK 2015
ATIKLARI KAYNAĞINDA
AYRIŞTIRMAK İÇİN
ÇALIŞANLAR PLANLI
EĞİTİMLER VE SAHA
İÇERİSİNDE UYGULAMALARLA
BİLGİLENDİRİLEREK/
BİLİNÇLENDİRİLEREK,
ATIKLARIN KAYNAĞINDA
AYRIŞTIRILMASI
AMAÇLANIYOR.
şartların nasıl uygulanacağını belirleyecek şekilde
dokümante edildi.
• Prosese ve işletme şartlarına uygun çevre
amaçları ve hedefleri oluşturuldu. Amaçlar ve hedefleri gerçekleştirmek için, program/programlar
oluşturuldu ve uygulamaları yapılıyor.
• Önemli etkiye sahip olabilen faaliyetlerinin
başlıca karakteristiklerini düzenli aralıklarla izlemek ve ölçmek için dokümantasyon oluşturuldu,
uygulanıyor ve sürekliliği sağlanıyor.
• Uygunlukla ilgili taahhüdüyle tutarlı olarak, yürürlükte yasal şartlara olan uygunluğunu periyodik
olarak değerlendirmek amacıyla, dokümantasyon
oluşturuldu, uygulanıyor ve sürekliliği sağlanıyor.
• Muhtemel acil durumları ve kazaları ve onlara
nasıl müdahale edileceğini belirleyecek dokümantasyon oluşturuldu, uygulanıyor ve sürekliliği sağlanıyor.
• Amaçlar ve hedefler tespit edilirken ve gözden
geçirilirken, yükümlü olunan yasal ve diğer şartlar
ve işletmenin önemli çevre boyutları dikkate alındı. Ayrıca; teknolojik seçenekleri, malî, işletme ve
iş hayatının gereklilikleri ve ilgili tarafların görüşleri
göz önünde tutuldu.
• Tesislerde oluşan atıkları kaynağında ayrıştırarak en aza indirgemeyi prensip haline getirmeyi
hedefledi. Atıkları kaynağında ayrıştırmak için çalışanlar planlı eğitimlere ve saha içerisinde uygulamalarla bilgilendirilerek/bilinçlendirilerek, atıkların
kaynağında ayrıştırılması amaçlanıyor.
• Atık minimizasyonu kapsamında; 82 ton/saat
kapasiteli mekanik reklamasyon ve 4,5 ton/ saat
termal reklamasyon sistemleri ile atık kum geri dönüşümü sağlanıyor.
• Tezgahlarda kullanılan soğutma suları döküm
partikülleri, endüstriyel yağlar, kızak yağları ve her
türlü ortam şartlarından kirlenmesi durumunda;
⊲ Mevcut tezgah soğutma suyu ve ana tankın
içindeki soğutma suyu filtre ediliyor.
⊲ Su sertlikleri yağ oranları kontrol edildikten sonra kullanılabilir olması durumunda yeniden
tezgah tanklarına basılıyor ve kullanılmaya devam
ediliyor.
⊲ Kullanabilir şartları uygun olmayan kesme
ve soğutma suyu harici bir tank içerisinde manyetik
filtre ve kağıt filtre yardımı ile tekrar temizleniyor.
Tank içerisine hava yardımı ile koku ve bakteri oluşumu engelleniyor. Geri dönüşüm verimliliği yaklaşık yüzde 90.
NEDEN GERİ DÖNÜŞÜM/GERİ KAZANIM?
Geri Dönüşüm ve geri kazanım süreçleri sürdürülebilirlik prensibinin, dolayısı ile sürdürülebilir üretimin gereği.
ı ARALIK 2015
55
ÜYELERDEN
Doğal kaynaklar, dünya nüfusunun artması ve
tüketim alışkanlıklarının değişmesi nedeniyle her
geçen gün azalıyor. Bu nedenle malzeme tüketimini azaltmak, değerlendirilebilir nitelikli atıkları
geri dönüştürmek suretiyle doğal kaynakların verimli olarak kullanılması gerekiyor. Dünyanın sağlamış olduğu doğal kaynakların verimli bir şekilde
kullanılması, gelecek nesillerin de kaynak sıkıntısı
çekmemesi için önem arz ediyor. Dünyadaki doğal
kaynaklar ne kadar tasarruflu kullanılırsa; gelecek
nesiller de o kadar az kaynak sıkıntısı çekecek ve
gelecek kuşaklar da doğal kaynaklardan yararlanma olanağı bulacak.
Geri dönüşüm, malzeme üretiminde endüstriyel
işlem sayısını azaltmak suretiyle enerji tasarrufu
sağlıyor. Örneğin; metal içecek kutularının geri dönüşümü işleminde bu metaller direkt olarak eritilerek yeni ürün haline dönüştürüldüğünden, bu metallerin üretimi için kullanılan maden cevheri ve bu
cevherin saflaştırılma işlemlerine gerek olmadan
üretim gerçekleştirilebiliyor. Bu şekilde bir alüminyum kutunun geri dönüşümünden, ham maddeden
ürün elde etmeye göre yüzde 95 oranında enerji
tasarrufu sağlanabiliyor. Benzer şekilde katı atık-
56
Geri
dönüşümün
uygulanması ile
çöplere giden
atık miktarında
azalma
sağlanarak,
bu atıkların
taşınması ve
depolanması
işlemleri
için daha
az miktarda
alan ve enerji
kullanılmış
oluyor.
larda ayrılan kağıdın yeniden işleme sokulması için
gerekli olan enerji, normal işlemler için gerekli olanın yüzde 50’si kadar. Ayrıca yüzde 45 oranında su
tasarrufu sağlanıyor.
Geri dönüşüm uzun vadede verimli bir ekonomik yatırım. Ham maddenin azalması ve doğal
kaynakların hızla tükenmesi sonucunda ekonomik
problemler ortaya çıkabiliyor. Geri dönüşümün bu
noktada ekonomi üzerinde olumlu etkileri olabiliyor. Enerji ve doğal kaynakların tüketiminin azaltılması ülke ekonomisi için de büyük önem arz
ediyor. Ayrıca dışarıya bağımlı olunan petrol gibi
ham maddelerin tüketiminin azalması sonucu para
yurtiçinde kalırken, ekonomi de daha iyiye gidiyor.
Geri dönüşüm sonucu oluşan sentetik elyaf gibi
ürünler de yurtdışına satılarak, ülkeye döviz girişi
sağlanıyor.
Geri dönüşümün uygulanması ile çöplere giden atık miktarında azalma sağlanarak, bu atıkların taşınması ve depolanması işlemleri için daha
az miktarda alan ve enerji kullanılmış oluyor. Evsel
atıkların yaklaşık yoğunluğu 0,6 kg/m3 iken, ambalaj atıklarının yoğunluğunun yaklaşık 0,3 kg/m3
olduğu görülüyor. Evsel atıklar için bu azalma
ağırlık olarak fazla olmamakla birlikte, hacimsel
olarak bakıldığında oldukça önemli bir oran teşkil
ediyor. Yapılan toplama operasyonlarında evsel
atıklar yaklaşık yüzde 75-80 oranında sıkıştırılabilirken, ambalaj atıklarında bu oranın yaklaşık yüzde 25 olduğu tespit edildi. Ambalaj atıklarının geri
kazanılması ile daha fazla evsel atık toplama araçlarında toplanabiliyor, bu durumda toplama ve taşıma maliyetlerini düşürüyor. Depolama sahalarına daha az gideceğinden, çok yüksek maliyetlerle
inşa edilen depolama alanları daha uzun sürelerle
kullanılabiliyor.
ı ARALIK 2015
FUAR
Metalurji Sektörü
IFEX’te Buluşuyor
Uluslararası niteliğe sahip IFEX fuarıyla eş zamanlı olarak
yapılan Hindistan Döküm Fuarı ve Hindistan Döküm Kongresi
29-31 Ocak 2016 tarihleri arasında yapılıyor.
IFEX
Yıllar içinde Hint yarımadasının döküm sektörü
için en önemli platformu haline gelen IFEX fuarı
önceden belirlenmiş bir dönemde, Hindistan’ın
farklı bölgelerinde organize eden dönüşümlü
politikasıyla katılımcılarının ülkenin her yerinden potansiyel müşterilerine ulaşmasına yardımcı oluyor.
1
2. Uluslararası Döküm Teknolojileri, Ekipmanları ve Malzemeleri Fuarı ve 64. Hindistan Döküm Kongresi ile eşzamanlı 7. Hindistan Döküm Fuarı bu canlı sektöre sunulan
yaratıcı teknolojilerin ve hizmetlerin durumunu
ortaya koyarak yeni iş fırsatları oluşturmak isteyen hem Hindistan hem de yurtdışı firmaları için
önemli bir platform niteliği taşıyor.
IFEX ile
eşzamanlı
organize edilen
Hindistan
Döküm
Fuarı’nda
katılımcılar,
en son ve
yenilikçi döküm
teknolojilerini
sergiliyor.
Hindistan Döküm Fuarı
IFEX ile eşzamanlı organize edilen Hindistan
Döküm Fuarı’nda, en son ve yenilikçi döküm
teknolojilerini sergileyen katılımcılar, Hindistan
ve yurtdışından önemli müşterilerle tanışarak
olumlu sonuçlar elde ediyor. Önceki 6 fuarın
başarılı geçmesi sebebiyle 7.’si de yapılmış olacak. Hindistan Döküm Fuarı, IFEX 2016 ve 64.
Hindistan Döküm Kongresi ile eşzamanlı olarak yapılıyor. Dökümcülerin aynı fuar alanında
katılımcı olarak bulunması Hint ve uluslararası
tedarikçi firmalara hazır bir müşteri tabanı sağlayacak.
58
ı ARALIK 2015
Sadece Foseco Yeter
Foseco, gittikçe artarak karşınıza çıkan zorluklara, sonuçları
açıkça görülen yenilikçi çözümler sunarak operasyonlarınızı
kolaylaştırmaktadır.
Seksen yılı aşkın bir süredir sektörde oyunun kurallarını değiştiren,
fikirleriyle benzersiz bir ün sahibi olan şirketimiz, bütün işlerinize yeni
değerler katmaktadır. Her zaman üstün kaliteli sonuçlar sağlayan Foseco,
bugün artık dünyanın dört bir yanındaki dökümhaneler tarafından tercih
edilen bir ortaktır.
Gerçek potansiyelinizi ortaya çıkarmak için: Sadece Foseco Yeter.
+ Ortaklık
+ Küresel Teknoloji - Yerel Hizmet
+ Yaratıcı, Yenilikçi Çözümler
+ Uzman Tavsiyesi
+ Güvenilirlik
+ Bilgide Öncülük
0262 677 1050
[email protected]
www.foseco.com.tr
ı ARALIK 2015
59
RÖPORTAJ
60
ı ARALIK 2015
İki Kız
Kardeşin
Başarı
Hikâyesi
Babalarından devraldıkları
dökümcülük mesleğini,
katma değeri yüksek
ürünlere dönüştürmeyi
başaran ve Ayhan Metal’i
bugün dünyaya ihracat
yapan bir marka haline
getiren Aynur Ayhan ve
Ayşin Uluganer kardeşlerin
başarı yolculuğunu Aynur
Ayhan’dan dinledik.
ı ARALIK 2015
Dökümcülük, sanayi sektörünün en zorlu alanlarından biri. Bir kadın olarak bu alanda ilerlemeye
nasıl karar verdiniz? Kendinizi nasıl baba mesleğinin içinde buldunuz?
Öncelikle, ikimiz de aslında ilkokul yıllarından bu
yana baba mesleğinin bir anlamda içindeyiz. Babam tornacılıktan geliyor, ancak daha sonra makine
imalatı yapmaya başlıyor. Hatta kendisi, Türkiye’de
metal enjeksiyon makinesini seri üretime geçiren
ilk isim. O yıllarda babamızla birlikte Beyazıt Meydanı’ndaki bitpazarına takım almak için birçok kez
gitmişizdir. Yani özetle, işin havasını daha o yıllarda
solumaya başladık. Bu konuda çekirdekten yetiştiğimiz ve belki de farkında olmadan edindiğimiz
çıraklığın bugün ustalığa dönüştüğü söylenebilir.
Tabii küçük yaşlarda başlayan bu çıraklık, üniversite
çağına geldiğimizde bölüm tercihimizi de etkileyecekti; ikimiz de makine mühendisi olduk ve mezun
olur olmaz Ayhan Metal’i bir aile şirketi haline getirdik. Türkiye’de dökümcülüğe her ne kadar bir kadın
mesleği gözüyle bakılmasa da biz, kadınların da bu
işi lâyıkıyla yapabileceğine hatta kadın dokunuşuyla
daha fonksiyonel ve sıra dışı ürünler elde edilebileceğine inandık. Elbette bu günlere gelirken oldukça
dalgalı sularda ilerledik, ciddi sınavlar verdik. Ancak
kriz anlarında dahi sektördeki duruşumuzu ve kararlılığımızı koruduk. Ayhan Metal olarak bugün geldiğimiz noktanın, aynı zamanda tüm kadınlara emsâl
teşkil edeceğine, ilerde yönetim kadrolarında daha
çok kadının görev alacağına inanıyoruz.
Peki, dökümcülük ne zaman başladı? Ayhan Metal
bugün hangi alanlarda faaliyet gösteriyor, nasıl bir
ürün yelpazesine sahip?
Ayhan Metal, önceleri sadece döküm makineleri
üreten bir işletmeydi. Hatta sektörde yakın bir geçmişe kadar makine üreticisi olarak tanınıyorduk.
1991 yılında Alüminyum Pres Dökümhanesini kurduk
ve 2004 yılına kadar hem makine üretimi hem de
pres döküm alanında faaliyet gösterdik. Daha sonra
ise, yeni bir strateji geliştirerek sadece enjeksiyon
döküm alanında ilerlemeye karar verdik. Bu kararı
alırken de, rotamızı dünyadaki yeni trendlere çevirdik. Yani hedefimiz; dökümü katma değerle buluşturan nihai ürünler üretebilir hale gelmekti. Nitekim
disiplinli bir çalışma, yurtdışı sektör ziyaretleri ve
özverili ekibimizle bunu başardık ve yurtiçi talebi
karşılamanın yanı sıra, zamanla yurtdışında muhtelif
sektörlere ihracat yapar hale geldik.
Firma olarak; Ayhan Metal’in yanı sıra Aniva markasıyla başta mangal ve çift taraflı tava kategorisi
olmak üzere ateş, yani pişirme grubunda inovativ
61
RÖPORTAJ
ürünler üretiyoruz. Şu anda Aniva olarak Türkiye,
Avrupa ve ABD pazarına sunduğumuz 8 farklı ürünün tasarım tesciline sahibiz. Bununla birlikte hem
markalaşma yolundaki yatırımlara, hem de üretim
alanı ve adet bazında büyümeye devam ediyoruz.
Ayhan Metal ilk kurulduğunda 600 metrekare olan
üretim alanını 6 bin metrekareye çıkardık. Çalışmaların paralelinde ise kapasite kullanım alanımız olan
10 bin metrekareye çıkmayı hedefliyoruz.
Yurtiçi ve yurtdışı pazarı değerlendirdiğinizde,
Aniva’nın hangi ürünleri aktif rol oynuyor? Aniva’yı
tercih edilme sebebi yapan özel ürünleriniz var mı?
Kullanım amacına özel geliştirdiğimiz ürün çeşitliliği
ve kalitesiyle gerek Tükiye gerekse dünyada sürekli
üzerine koyduğumuz bir pazar elde ettik. Ancak iki
ürünümüz var ki; tasarımı ve kalitesiyle beklentilerin
çok üzerine çıkmayı başardı. Hatta şu anda yıldız
ürünlerimiz diyebilirim. Söz konusu iki ürün de mangal kategorisinde ve özellikle ihracat yönünde ciddi
talepler alıyoruz. Yenilikçi ürünlere neden mangal
kategorisinde başladığımızı, talebin özellikle neden
ihracat yönünde geliştiğini ve bu ürünlerimizin tercih sebebi olan özelliklerini size şu şekilde açıklayayım: Öncelikle, uzun araştırmalarımız ve yurtdışı
ziyaretlerimiz sonucu, mangal kültürünün hemen
tüm dünyada ortak bir kültür olduğunu, ancak daha
da önemlisi pazarın; kaliteli malzemeden üretilmiş,
farklı kullanım amaçlarına cevap verebilen ve insan
sağlığına zararsız mangal ürünlerine ihtiyacı olduğunu gördük. Zira mangal sadece Türkiye’de yaygın olan bir kültür değil. Başta ABD, Kanada, Almanya, gibi gelişmiş ülkeler olmak üzere global kültür
olarak hemen hemen her ülke de kendince hafta
sonlarının vazgeçilmezi grill partileridir. Eş, dost, akraba özellikle ilkbahar ve yaz aylarında grille ağır-
62
6
bin m2
Ayhan Metal 6
bin metrekarelik
bir üretim
alanına sahip.
lanır. Ülkelere göre değişen sadece ürün, pişirme
tekniği ve sunum şeklidir. Ancak Türkiye’de önemli
bir değişken daha var ki, o da talep gören mangalların kalitesi. Zira mangal kültürü her ne kadar yaygın olsa da, bu yaygınlık döküm mangal tercihine
aynı oranda yansımıyor; büyük oranda ucuz ve kısa
ömürlü teneke mangallar tercih ediliyor. Buna bir
anlamda ‘kullan at’ mangallar da diyebiliriz. Çünkü
üretildiği malzeme çok kısa sürede paslanıyor ve
deforme oluyor, dolayısıyla kullanım özelliğini yitiriyor. Özetle, Türkiye’de kalite ikinci planda kalıyor.
Yurtdışı pazarda ise daha ziyade malzeme kalitesi
yüksek, gıda temasına uygun sağlıklı, dayanıklı ve
uzun ömürlü mangallar rağbet görüyor.
Yıldız ürünlerimizden olan Alüminyum Enjeksiyon Döküm gövdeli “Prtk Mangalı” masaya yatırdığımızda, bir mangalda bulunması gereken kalite ve
sağlık faktörleri daha net görülecektir. Öncelikle bu
ürünün tasarımı ve patenti tamamen Ayhan Metal’e
ait. Ayrıca üretildiği ilk yıl “Desing Turkey İyi Tasarım Ödülü” almış bir ürün. Yurtiçi talebin yanı sıra,
özellikle dış pazarda başlıca üç özelliği sebebiyle
tercih ediliyor; gıda temasına uygun ızgara tellerinin olması, dayanıklı/uzun ömürlü alümiyumun
paslanmaya dirençli malzeme olması kalitesi ve
kullanımdaki pratikliği. Yani bir mangalda rastlanabilecek tüm olumsuzlukları ortadan kaldıran bir
tasarım geliştirdik. Şöyle ki, piyasada büyük oranda sacdan imâl edilmiş mangallar mevcut. Sac malzeme paslanma ve deformasyona meyillidir, ancak
aliminyum malzemede böyle bir sıkıntı yok. Öte
yandan, bugün hırdavatçı, pazar ya da marketlerden asgari 2,5-3,5 TL’ye satın alınan mangal teline biz sadece işçilik olarak bu maliyeti ayırıyoruz.
Mangal teli neden mi önemli? Bileşimindeki kanserojen maddeleri ve ağır metallerin üzerinde piı ARALIK 2015
şen gıda ürünlerine temas ettiren niteliksiz ve ucuz
maliyetli teller, kansere davetiye çıkarıyor. Hele ki
bu ucuz teller ilk kez kullanıldığında tel üzerindeki kaplama malzemesini, pişen ürüne bulaştırarak
telden adeta kazımış ve tükenmiş oluyor, sağlığa
verdiği zarar çok daha vahim oluyor Gerek paslanmaz gerekse ağır metal içermeyen kaplamalı
ızgara tellerinin diğer bir avantajı da, kolay şekilde
temizlenebiliyor olması. Hemen herkes deneyimlemiştir; sac malzemeye yapışan yağ ve birikintiyi
gidermek oldukça zordur ancak pratik mangalda
kullandığımız tellerinde ızgara sonrası temizlemek
gayet kolay. Zaten bu yeni tasarım ürünü yakından
gören ve bizzat kullananlar, kalite farkını çok net
deneyimleyebiliyor.
Diğer yıldız ürünümüzse, balkon ve teras kullanımına özel tasarladığımız “COSA BBQ”. Gövde, alüminyum döküm olmakla birlikte metal ve tahta aksamları kombine ettiğimiz bir ürün. COSA BBQ’nun
özel pişirme bölümünde pizza ve güveç de yapılabiliyor. Ayrıca ızgaraları çıkarılıp iç mekanlarda
kışın da kullanılabiliyor. COSA BBQ kışlık kullanım
için özel bir aparata sahip ve bu aparat içine sıvı
bio ethanol yakıt konularak kullanılıyor. Ürünün en
dikkat çekici ve tercih sebebi oluşturan özelliklerinden biri de, yazın mangal ve pişirme özelliklerini
kullanırken, kışın ev içinde istediğiniz yerde taşıyabileceğiniz dekoratif bir şömine olarak keyifli anlar
yaşayabiliyorsunuz. Klasik mangal bakış açısının
dışına çıkan görsel bir obje özelliğindedir. Ancak
kalite ve fark yaratarak üretmek, iç pazarda hitap
ettiğiniz kitleyi maalesef sınırlandırıyor. Diğer bir
ifadeyle, üretiminizi sadece ne aradığını bilen ve
MANGAL TELİ NEDEN Mİ
ÖNEMLİ? BİLEŞİMİNDEKİ
KANSEROJEN MADDELERİ VE
AĞIR METALLERİ ÜZERİNDE
PİŞEN GIDA ÜRÜNLERİNE
TEMAS ETTİREN NİTELİKSİZ
VE UCUZ MALİYETLİ
TELLER, KANSERE DAVETİYE
ÇIKARIYOR. HELE Kİ BU TEL
İLK KEZ KULLANILIYORSA,
SAĞLIĞA VERDİĞİ ZARAR ÇOK
DAHA VAHİM OLUYOR.
ı ARALIK 2015
Pazarda ayakta
kalabilmek
için, kaliteli
üründe hareket
kâbiliyetinin
çok daha geniş
olduğu yurtdışı
pazarı oyunun
bir parçası haline getirmeniz
kaçınılmaz.
yeniliklere açık tüketicilerle paylaşmak durumunda kalıyorsunuz. Dolayısıyla ayakta kalabilmek için,
kaliteli üründe hareket kâbiliyetinin çok daha geniş
olduğu yurtdışı pazarı da oyunun bir parçası haline
getirmeniz kaçınılmaz hale geliyor.
Sizce kalite ve farklılığı benimsemek Türkiye’de
neden sınırlı kalıyor?
Öncelikle, tüketicide kaliteyi tercih etme davranışı
oluşturan nedir? Buradan başlayalım. Tabi ki, eğitim
ve duyarlılık. Eğitim düzeyi arttıkça, araştırma ve sorgulama sınırları da genişliyor. Basit bir örnekle; kanserojen bileşiklerin ve sağlık üzerindeki etkilerinin
farkında olmayan bir tüketici için amaç sadece eti pişirmektir. Ancak bu farkındalığa sahip biri için amaç
eti en sağlıklı şekilde pişirmek ve tüketmektir. Dolayısıyla tercihler eğitimden ve bakış açısından başlar. Türkiye’de önemli sorunlardan bir diğeri de, milli
ürünlere olan önyargı. Bir ürünü yüzde yüz yerli tasarım ve patentte üretseniz dahi, altında muhakkak
bir kopya/çalıntı ve yetersizlik durumu aranıyor. Yani
genel bir özgüven eksikliğimiz var. Hâl böyle olunca
da, Türkiye’de tüketicileri milli başarılara inandırmak,
gerçekten kalite arz eden birçok işletme için oldukça zor bir süreç haline geliyor. Oysa ki aynı ürün İtalyan ya da Alman tasarımı adı altında sunulduğunda
kayıtsız-şartsız kâbul görebiliyor. Üstelik çok daha
yüksek satış fiyatlarıyla. Yani ithal ürünlere genel bir
sempati söz konusu. Tabii burada sadece tüketicileri irdelememek gerek. Hemen her sektörde kopya,
çalıntı ya da sahte üretimin var olması, işi ülkesel ve
toplumsal bazda ele almayı ve gerekli yaptırımları bir
an önce hayata geçirmeyi gerektiriyor. Ancak Ayhan
Metal ve Aniva olarak tüm bu olumsuzlukları aşacağımıza inanıyoruz ve ürettiğimiz ürünlerin arkasında
durmaya devam ediyoruz.
63
RÖPORTAJ
Türkiye’nin dökümcülükte geldiği noktayı nasıl
değerlendiriyorsunuz; sektördeki sorunlar ve gelişmelerle ilgili gözlemleriniz nelerdir?
Türkiye’de önemli sorunlarından biri, sektörde kalifiye eleman bulmanın oldukça zor olması. Tecrübeli
personel bulmak bir yana, son yıllarda yeni mezun
gençler de çalışma ve sebat ederek tecrübe kazanmak yerine sürekli olarak firma ya da sektör değiştirme eğiliminde. Bu da, hem personele yapılan boşa
yatırım hem de sektörün yerinde sayması demek.
Üniversite mezunu olmayan gençler ise üretime
değil, daha ziyade kafe, otel, restoran gibi hizmet
sektöründe istihdama kayıyor. Ama bu kolay hayat
belli bir yaşa kadar, yani 30’lu yaşlara gelindiğinde
arkadan gelen gençler yerlerine geçince mesleksiz
olarak yıllar geçmiş oluyor. Tüm sektörlerde olduğu
gibi dökümcülük sektöründe sebat ederek hem kişisel hem de kurumsal gelişim sağlayacak ciddi bir
iş gücüne ihtiyaç var.
Diğer önemli bir sorun, kendisini ayakta tutabilecek desteği göremeyen yerli sermayenin giderek
sektörden çekilmesi. Bunun bir sonucu olarak da,
yerli üretim sanayi sürekli daralıyor ya da el değiştirerek yabancılaşıyor. Gelinen noktada küçük ya da
orta ölçekli işletmeler, tesis kurulumuna iş geliştirme
üretimi için yönlendireceği sermaye yatırımını toprağa ya da gayrimenkule yatırmış olmaları halinde
bugün finansal açıdan geldiği noktanın çok daha
ilerisinde oluyor. Özetle, devletin bu konuya acilen
el uzatması, üretim politikalarını geliştirici kobi düzeyindeki üretici, girişimci ve işletmelere gerekli
destek ve teşviği sunması gerekiyor. Öte yandan
sektördeki firmalar kendi bünyesinde Ar-Ge faali-
64
8
farklı ürün
Ayhan Metal
Türkiye, Avrupa
ve ABD pazarına
sunduğu 8 farklı
ürünün tasarım
tesciline sahip.
yetlerini yürütmekte zorlanıyor. Çünkü Ar-Ge demek, yine insan/maddi kaynak ve destek demek.
Kobiler piyasanın günlük sıkıntıları içinde üretim
yapıp kendisini ayakta tutma telaşı içine düşmüş
durumda. Dolayısıyla bu yönde de kobilerin Ar-Ge
alışkanlıklarının gelişmesi yönünde teşvik ve desteğe ihtiyaç var. Ancak teşvik ve destek konusunu
da biraz açmak gerek. Türkiye’de bir çalışmaya devlet eliyle teşvik/destek verileceği zaman genellikle
standart bir uygulama yapılıyor. Yani tüm illere aynı
oranda (Bölgesel yatırım teşvikleri hariç) uygulanıyor. Bir üretimin yüzde 50-60’ını gerçekleştiren bir
bölge ile yüzde 5-10’unu gerçekleştiren bölge aynı
desteğe (asgari ücrete) konu olmamalı. Ya da yaşam
ve ulaşım şartları pahalı olan bir il ile daha ekonomik
olan bir ile aynı teşvik/destek verilmemeli. Sektörlere göre ihtisaslaşmış şehir ve bölgelerimiz olmalı. Bu
gibi kriterlerin çok iyi irdelenmesi ve adaletli uygulamaların temin edilmesi gerekiyor.
Tabii ki lokomotif ana sanayinin güçlü olması
önemli ancak yan sanayisini ezerek beslenmesi de
Türkiye’deki önemli açmazlardan. Yan sanayi başarılı bir ürün ya da sistem geliştirdiğinde bunun karşılığını yeterince alamıyor. Çünkü ana sanayi ya aşırı
ucuz ürün istiyor ya da yatırım yaparak bu pastayı
kendisi sahipleniyor. Oysa ki ana sanayinin yan sanayiyi geliştirmesi, onu stratejik partneri olarak görmesi gerekiyor. Aksi takdirde zincirleme olarak her
iki taraf da bundan zarar görmeye devam edecektir.
Aşılması gerekli diğer bir sorun, AB uyum çerçevesinde Türkiye’de çalışma ve denetimle ilgili
mezvzuatların yurtdışından tercüme edilerek hayata geçmesi. Yani bu yabancı menşeili mevzuatların
Türkiye’nin o andaki yeterliğine, genlerine uyup-uymadığı dikkate alınmıyor. Bu da, özellikle kobi düzeyindeki işletmelere ciddi sıkıntılar getiriyor. Her
hususa ceza kesen ezber mevzuatlarla değil, kobiyi
ve yerli sanayiyi geliştirecek kendi yönetmelik ve
tecrübeli kadrolara ihtiyaç var. Önemli sorunlardan
biri de iletişim ve koordinasyon. Birçok işletme, kurum ya da üniversite çeşitli konularda önemli çalışmalara imza atabiliyor ancak bu birimler arasında
etkin bir iletişimin olmaması sebebiyle her çalışma
tek bir halka olarak kalıyor. Zaman içinde hemen hemen aynı çalışmaların yapılması nedeniyle, biribirini
tamamlayan halkalardan zincir başarılar elde edilemediğini görüyoruz.
Sektöre, yeni girişimcilere ve üniversite mezunlarına ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?
Sektörde temin edilmesi gereken öncelikli konu,
katma değeri yüksek ürün çeşitliliği ve ihracat.
ı ARALIK 2015
TÜRKİYE’DE ALÜMİNYUM
DÖKÜM HENÜZ BAŞLANGIÇ
AŞAMASINDA. VE SEKTÖR,
ENJEKSİYON DÖKÜM
ALANINDA ENGİN BİR
İHRACAT OKYANUSUNUN
OLDUĞUNU YENİ YENİ
FARK ETMEYE BAŞLADI.
ÖZETLE, KALİTELİ
VE YETERLİ ÜRETİM
YAPABİLEN HERKESE BU
KAPIDA EKMEK VAR.
Dünyaya şu izlenimi verebilmeliyiz: Döküm malzeme ne olursa olsun çelik döküm, enjeksiyon
döküm, hassas döküm ürünlerini Türkiye’den istediğim özelliklerde satın alabilirim. Ancak sadece ürün çeşitliliği ve ihracat olanakları geliştirmek
yeterli olmuyor. İhracat yapabilecek üretim adedine de ulaşmış ve talebi düzenli olarak karşılayacak duruma gelmiş olmalısınız. Türkiye’de acilen
aşılması gereken öncelikli konulardan biri bu. Örneğin; Almanya, Fransa, İtalya gibi gelişmiş Avrupa ülkelerinde talepler Türkiye’ye göre yüksek
olmakla birlikte Kuzey Avrupa ihracat için potansiyel ancak talep düşük. Bununla birlikte, ABD ve
Kanada’da Kuzey Avrupa’nın 3 katı adetler var. İşte
bu ülkelere ne kadar erken temas edebilir ve iyi
ilişkiler geliştirirsek dökümün geleceği de o kadar
parlak olur. Türkiye’de bugüne dek yaşanılan krizlerden artık herkes kendine düşen dersleri çıkardı.
Ve artık herkes ezber/kitabi bilgileri bir kenara bırakıp kendi hikayesini yazmaya başladı. Son yıllarda gerek üretim ve katma değer gerekse ihracat
anlamında başarılı işler çıkaran firmalar var. Ancak
halen ülke olarak yeterli düzeye ulaşmış değiliz.
Devlet eliyle açılmayı bekleyen kapılardan biri de
halen hammadde olarak yurt dışına bağımlı olmamız. Yani ne kadar fuar, pazarlama, uygun fiyat, kaliteli yaparsak yapalım ham madde temin edemez
isek sipariş tesliminde sorun yaşanırsa tüm çabalar
boşa gider. Tüm sektörler gibi buna benzer sorunlar çözüldüğünde Türkiye’nin döküm ürünlerinde
ihracatında söz sahibi olması hiç de zor değil.
İhracat yönünde ele alınması gerekli diğer bir
konu, bu pastanın herkese yetecek büyüklükı ARALIK 2015
te olduğu. Türkiye’de alüminyum döküm henüz
başlangıç aşamasında olmakla birlikte sektör, enjeksiyon döküm alanında engin bir ihracat okyanusunun olduğunu yeni yeni farketmeye başladı.
Özetle, kaliteli ve yeterli üretim yapabilen herkese bu kapıda ekmek var. Ancak sakin ve kararlı
olunmalı; hep birlikte kalkınabilecek yaklaşımlarla
hareket edilmeli, bilgi paylaşılmalı. Rekabet elbette her zaman var olacak ancak bunu etik değerleri
koruyarak ve “Ben” zihniyetinden “Biz” zihniyetine geçerek yapmalıyız. Türkiye, yurtdışından hacimli siparişler almaya başladı ve birçok işletme
bu siparişlere cevap verebilmek için bir yapılanma içine girdi, üretim alanını ve teknolojisini buna
uyarlamaya başladı. Bu havuzu herkes değerlendirebilir.
Son olarak, Türkiye’deki kobiler bir an önce,
sektörel hangi fuarlara gideceklerini gözden geçirip stratejilerini kurmalı. Biraz daha açacak olursak, döküm sektörünün sadece yan sanayinin
buluştuğu fuarların yanı sıra mobilya, savunma,
enerji, raylı sistemler vb. sektörler ile bir araya
gelmesi; kargaşadan uzak bir şekilde, her iki tarafın birbirini net olarak anlayabilmesini ve uzmanlaşmasını sağlıyor. Yani bir anlamda, her iki taraf
da birbirinin hedef kitlesi olduğundan, fuarın iş
çıkarma potansiyeli artıyor.
Gençlere tavsiyem, şunu asla unutmasınlar: Bu
ülkede herkesin yapabileceği bir iş var. Sadece özgün olsunlar, araştırsınlar, sorgulasınlar, kendi gelişim ve kariyerleri için çabalasınlar. Başarının hazırı
yok, hiçbir başarı bir anda gelmiyor ve başkalarından beklenti içine girerek bir yere varılamıyor.
65
MEVZUATIN DÖKÜMÜ
Mevzuat
Riskinin
Yönetimi
Açısından İş
Sağlığı ve
Güvenliği
İşletmelerde mevzuat riskinin yönetimi
giderek daha önemli bir hal almaya başladı.
Hem genel risk yönetiminin bir dalı, hem
de bir işletmenin kurumsal ve hukuksal
yönetiminin bir parçası olan mevzuat riski
yönetimi, aynı zamanda içerisinde iş sağlığı
ve güvenliği mevzuatını da barındırıyor.
Evren Güldoğan
[email protected]
G
ünümüzde işletmelerin karşı karşıya
olduğu düzenlemelerin (ya da İngilizce
kökenli adlandırmasıyla regülasyonların) kapsam ve karmaşıklığı giderek
artmakta. İşletmecilik ortamının iyileştirilmesi amacıyla düzenlemesizleştirme (deregülasyon) yönünde adımlar da atılmakla beraber bunlar genellikle
bürokratik süreçlerin azaltılması veya uygulanmasının basitleştirilmesine yönelik. Gümrük, vergi ve
tebligat işlemlerinin elektronik ortama aktarılmasında olduğu gibi. Buna karşılık işletmelerin düzenlemelerden kaynaklanan sorumluluklarında
ve yüklerinde bir azalma olduğundan bahsetmek
mümkün değil.
66
Hal böyle olunca işletmelerde mevzuat riskinin yönetimi, eskisine göre daha önemli bir işlev
haline gelmiş durumda. Mevzuat riskinin yönetimi, bir yandan genel olarak risk yönetiminin bir
dalı, diğer yandan ise genel olarak bir işletmenin
kurumsal ve hukuksal yönetiminin bir parçasını
oluşturuyor. Ölçekleri nedeniyle bu konulardan
sorumlu birimler oluşturmayı ya da yöneticiler
atamayı tercih etmeyen işletmeler açısından da
durum farklı değil elbet.
Mevzuata uyum ve mevzuat riskinin yönetimi
aynı madalyonun iki yüzünü oluşturuyor. Mevzuata uymak elbette ki mevzuattan kaynaklanan
riskin azaltılması açısından birincil öneme haiz,
ancak tek başına yeterli değil. Risk yönetimi riski azaltmak kadar riskli olaylar gerçekleştiğinde
ortaya çıkacak sonuçların yükünü paylaştırmaya
yönelik bir işlev zira. Bu açıdan bakıldığında iş
sağlığı ve güvenliği mevzuatı, mevzuat riskinin
yönetimi açısından tipik bir alan oluşturuyor. Bir
köşe yazısının elverdiği ölçüde, yani kısaca bakalım dilerseniz.
İşverenlerin İş Sağlığı ve
Güvenliği Yükümlülükleri
Bilindiği üzere iş hukuku sosyal bir hukuk dalı
olup işçi lehine düzenlemeler içermekte, işverene işçinin gönencine yönelik bazı yükümlülükler getirmekte. İşverenin işçiyi gözetme borcu da bunların arasında yer alıyor ve işverenin
iş sağlığı ve güvenliği yükümlülük ve sorumluluklarının normatif kaynağını oluşturuyor.
ı ARALIK 2015
Ülkemizde uluslararası ortalamalara göre yüksek düzeyde iş kazası yaşanması ve kamuoyunda konuyla ilgili duyarlılık gelişmesi üzerine kamu
tarafından bu alanda daha ayrıntılı düzenleme
yapılması gereksinimi duyulmuş bulunuyor. Bu
çerçevede 4857 sayılı İş Kanununun “İş Sağlığı
ve Güvenliği” başlıklı beşinci bölümü kaldırılarak
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kabul
edilmiş ve 30/6/2012 tarihinde yayımlanmış bulunuyor. 6331 sayılı Kanun, 4857 sayılı Kanuna göre
çok daha fazla işyerini kapsayan bir düzenleme
ve 1/7/2016 itibariyle kapsadığı tüm işyerleri açısından yürürlüğe girmiş olacak.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun “İşverenin
genel yükümlülüğü” başlıklı 4’üncü maddesinin ilk
fıkrasına göre işverenlerin bu alandaki sorumlulukları uzun bir listeden oluşuyor: (a) mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her
türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması,
gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve
güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale
getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için
çalışmalar yapılması, (b) işyerinde alınan iş sağlığı
ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığının izlenmesi, denetlenmesi ve uygunsuzlukların giderilmesinin sağlanması, (c) risk değerlendirmesi yapılması, (ç) çalışana görev verirken çalışanın sağlık ve
ı ARALIK 2015
Mesleki risklerin
önlenmesi, eğitim
ve bilgi verilmesi
dâhil her türlü
tedbirin alınması,
organizasyonun
yapılması, gerekli
araç ve gereçlerin
sağlanması,
konuları İş Sağlığı
ve Güvenliği
Kanununun
“İşverenin genel
yükümlülüğü”
başlıklı 4’üncü
maddesinin ilk
fıkrasında yer
alıyor.
güvenlik yönünden işe uygunluğunun göz önüne
alınması ve de (d) yeterli bilgi ve talimat verilenler
dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan
yerlere girmemesi için gerekli tedbirlerin alınması.
Aynı maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları ise konumuz açısından esas önemli olan hükümleri içeriyor ve sırasıyla izleyen şekilde: “İşyeri dışındaki
uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz”, “Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.”
Kanunun bu hükümlerini okuyanlar işverenlerin
iş sağlığı ve güvenliğinden her zaman tamamen
sorumlu olduğunu düşünebilir. Ancak durum öyle
değil. Zira madde her şeyden önce yükümlülükleri
düzenlemekte, hukuken farklı bir kavram olan sorumlulukları değil. Ayrıca sorumluluğun tamamen
işverende kalacağına ilişkin bir hüküm de içermemekte.
İş Sağlığı ve Güvenliği
Kaynaklı Sorumluluklar
Konunun daha rahat anlaşılması için öncelikle işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği kaynaklı sorumluluklarına, yani iş sağlığı ve güvenliğine ve de
mevzuatına uyumsuzluk (veya bu yönde iddialar)
nedeniyle işverenlerin altına girebileceği sorum-
67
MEVZUATIN DÖKÜMÜ
luluklara bakmak gerekiyor. Bahse konu sorumluluklar hukukun birçok dalını ilgilendirdiği gibi eşzamanlı olarak uygulanabilmeleri nedeniyle de önem
taşıyor.
Birincisi, 6331 sayılı Kanun ve sair mevzuata
aykırılıktan dolayı verilebilecek idari para cezaları
ve işin durdurulması gibi diğer yaptırımlar. İkincisi,
ölüm ve yaralanma olayları sonucunda gündeme
gelen Türk Ceza Kanunu kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar. Üçüncüsü, Sosyal Güvenlik
Kurumunun 5510 sayılı Kanun kapsamında açtığı
rücu davaları, yani işçiye yapmak zorunda olduğu
ödemeyi -belirli koşullara tabi olarak- işverenden
talep etmesi. Dördüncüsü, zarar görenlerin Türk
Borçlar Kanununa göre açabileceği maddi ve manevi tazminat davaları. Beşinci ve son sorumluluk
kaynağı ise hizmet akitleri ve toplu iş sözleşmeleri
gibi iş hukukundan kaynaklanabilecek borçlar.
Anlaşılacağı üzere işyerinde ölümlü kaza gibi
istenmeyen durumlar olması halinde işverenlerin
uzun yıllar farklı farklı mahkemelerde sürünmesi
ve büyük yükler altına girmesi mümkün. Üstelik bu 6331 sayılı Kanuna ve sair mevzuata tam
olarak uyum gösterilse bile gerçekleşebilir. Zira
mevzuata uyum iş sağlığı ve güvenliği riskini ortadan kaldıran değil, hafifleten bir etken.
İşverenler Sorumluluklarını
Nasıl Hafifletir?
Elbet ki sorumluluklarının dağıtılmasıyla. Bu işverenin sorumluluklarından kaçınması ya da
bunların gereğini yerine getirmemesi anlamına
gelmiyor. Mevzuat riskinin yönetimi kapsamında
sorumlulukların paylaştırılması ve böylelikle işverenin kusurunun azaltılması için gerekli adımların atılmasını gerektiriyor.
Hemen belirtelim ki işverenin iş sağlığı ve
güvenliğinden kaynaklanan sorumluluğu kusur
sorumluluğu esasına dayalıdır. Bunun yegâne
istisnası ise Türk Borçlar Kanununun 71’inci maddesinde yer alan tehlike sorumluluğu düzenlemesidir. Bunun haricinde kusursuz sorumluluk
ya da özel hukuka özgü olmayan sorumluluk
türleri işverenler için geçerli olmayıp işverenler
ancak kusurları oranında sorumlu tutulabilir. Nitekim 6331 sayılı Kanunun yukarıda yer verdiğimiz 4’üncü madde hükümleri de -yaygın kanının
aksine- bunun tersini belirtmemektedir.
İşverenlerin sorumlulukların paylaştırılmasına
yönelik olarak atabileceği adımlar her işyerinin
kendi özelliklerine göre saptanmalıdır. Ancak
konuyla ilgili örnek babında birkaç öneri verilmesi mümkündür.
Birincisi, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işyerinin
çalışanları tarafından verilebileceği gibi dışarıdan
hizmet alımı yöntemiyle de temin edilebileceğini
belirtmektedir. Günümüz işletmeciliğinde dış kay-
68
nak kullanımının kazandığı önem de dikkate alınarak özellikle iş güvenliği hizmetinin işletme dışından
alınması sorumlulukların paylaştırılması açısından
daha isabetlidir. Ayrıca bu hizmetlerin İş Sağlığı ve
Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin ekinde yer
alan (ancak Yönetmelikte atıfta bulunulmayan) tip
sözleşmeler ya da karşı taraftan gelecek sözleşmeler yerine işverenin kendi hazırlatacağı ve hizmet sunucusuna ek yükümlülükler getiren sözleşmeler aracılığıyla temin edilmesi yerinde olacaktır.
İşveren ayrıca kendisine gerekli yazılı bildirimlerin
yapılmasını ve onaylı defterin usulüne uygun şekilde doldurulmasını temin etmelidir.
İkincisi, işverenler iş sağlığı ve güvenliği konusunda işveren vekillerini kullanmalıdır. İşveren vekili kavramı 4857 sayılı İş Kanununda işveren adına
hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimseler olarak tanımlanmış
bulunup iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerine
bunların yazılı görev tanımlarında yer verilmesi elzemdir.
Üçüncüsü, işçilerin özlük dosyalarında iş sağlığı ve güvenliği süreç ve tedbirlerine ilişkin gerekli
belgeler bulunmalı, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına aykırı hareket eden işçilerin savunması alınarak
kendilerine ihtar verilmeli, tekrar eden durumlarda
iş akdinin feshi değerlendirilmelidir.
Bu ve benzeri önlemler işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacak, ancak kusurunun daha
düşük değerlendirilmesini temin edecektir. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği alanında kusursuz sorumluluğu olmadığından da uygun bir mevzuatın
riski yönetimi gerçekleştirilmiş olacaktır. Mevzuat
riski yönetimi anlayışının işletmelerin tüm faaliyet
alanlarına yansıtılması önemlidir.
İşyerinde alınan iş sağlığı
ve güvenliği tedbirlerine
uyulup uyulmadığının
izlenmesi, denetlenmesi
ve uygunsuzlukların
giderilmesinin sağlanması
da İşverenin genel
yükümlülükleri
arasındadır.
ı ARALIK 2015
ı ARALIK 2015
69
MAKALE
Alüminyum Dökümde
Hidrojen ve Çekinti Porozitesi
Oluşumu ve Etkileşimi
Otomotiv endüstrisinde yakıt kullanım
miktarını düşürme hedefleri, alüminyum
döküm sektöründe de çalışmalar
yapılmasına yol açtı. Her geçen gün daha
fazla büyüyen alüminyum döküm sektörü,
özellikle hurda kayıplarının artmasına ve
mekanik özelliklerde azalmaya neden olan
iki ana problem üzerine odaklandı.
CAN DEMİR
Componenta Dökümcülük
Kalite Sistemleri Çevre İSG Arge Müdürü
Otomotiv endüstrisi; artan çevresel baskılar ve
ülkelerin emisyonları azaltma hedeflerine bağlı
olarak taşıt kaynaklı emisyonları azaltma ile artan
yakıt fiyatlarına bağlı olarak araç kullanım maliyetlerindeki artış nedeniyle, yakıt kullanım miktarını
düşürme hedefleri koymuştur. Buna paralel olarak; gerek yurtdışında gerekse ülkemizde alüminyum döküm sektörü büyümektedir.
Alüminyum döküm üretim prosesinde hurda
kayıplarının artmasına ve ürünün mekanik özelliklerinde azalmaya neden olan iki ana problem; hidrojen gazı ve çekinti boşukları veya poroziteleridir.
Hidrojen ve çekme boşlukları alüminyum içinde
ayrı ayrı oluşabildikleri gibi, birlikte aynı bölgede
bulunabilmektedir. (Bakınız resim 1)
Hidrojen gazı porozitesi
Çekinti porozitesi
Resim 1. Hidrojen ve çekinti boşlukları
70
Hidrojen gazı + Çekinti
porozitesi
Bu boşlukların ayrı veya birlikte oluşumunu etkileyen altı parametreden bahsedebiliriz:
1. Soğuma hızı
2. Ortam basıncı
3. Tane boyutu
4. Ötektik silis modifikasyonu
5. Çözünmüş hidrojen miktarı
6. Çekirdek miktarı
Bu altı parametrenin oluşturduğu bir denge sisteminden söz etmek mümkün. Bu parametrelerin
miktarına bağlı olarak, hidrojen ve/veya çekinti ve/
veya iki hidrojen+çekinti oluşabilmektedir. Çoğu
zaman, boşluğa çekinti veya hidrojen gazı boşluğu olarak isimlendirmek bile mümkün olamamaktadır ve ikisinin bileşimi hidrojen-çekinti boşluğu
olarak adlandırmak daha doğru olacaktır.
Hidrojen gazı boşluğu oluşumu
1. Ortamdan sıvı alüminyumun nem / hidrojen
kapması:
Aşağıdaki reaksiyonlar gereğince; sıvı alüminyum
ortamdaki su buharı ile reaksiyona girerek, hidrojen gazı ve alüminyum oksit oluşturur. Hidrojen
gazı da atomik düzeyde çözünür:
2Al+3H2O→Al2O3+3H2 [1]
H2→2H
[2]
Alüminyumda hidrojen çözünürlülük grafiğine
göre; en fazla hidrojen çözünürlülükleri aşağıdaki
gibidir: (Bakınız resim 2)
• 750 0C de sıvı Al da, 1.3cc/100gr hidrojen
çözünür
• 700 0C de sıvı Al da, 0.9cc/100gr hidrojen
çözünür
• Katı Al da, 0.03cc/100gr hidrojen çözünür
2. Alüminyumun katılaşması ve hidrojen gazı boşluğunun oluşması:
Sıvı ve katı alüminyumdaki hidrojen çözünürlülüğü arasındaki fark (0.7- 0.03 cc/100 gr) nedeniyle,
ı ARALIK 2015
RESİM 2
Alüminyumda hidrojen
çözünürlülüğü
PG = PA + PM + Pσ
2H → H2
[4]
[5]
Atomik düzeyde ilk oluşacak H molekülünün denge haline gelmesi için, ilk oluşacak hidrojen porozitesinin çapının çok küçük olması nedeniyle (Pσ =
2σ/r) gereken hidrojen basıncı (PG) çok yüksekdir.
(~30,000 atm) Bu zorluk, sıvı metal içinde mevcut
ilk katılaşma ortamları (empuriteler, refrakter, kalıp
duvarı, dendrit yüzeyleri, vs) ile aşılır.
İlk porozite oluşumu sonrası, porozitenin gelişmesi sıvı metal içinde hidrojenin yayılımına (difüzyon) bağlıdır.
RESİM 4
Sievert
Kanunu
PM
PA
PG
alüminyum katılaşırken hidrojen katılaşan bölgelerden sıvı faz bölgelerine doğru atılır. (Bakınız
resim 3)
H
H
H
H
H
H
RESİM 3
Çözünmüş
hidrojenin
katılaşan
bölgelerden
son katılaşan
bölgeye
atılması
Sıvı faz içinde artan hidrojen ile, aşağıdaki Sievert
kanununa göre bir basınç oluşturur:
Gaz basıncı= PG ≥/< PA + PM + Pσ
Sıvı metal içindeki gaz basıncı (PG) diğer ortam
basınçlarına eşit oluştuğunda, ilk gaz porozitesi
(Hidrojen molekülü) oluşur.
ı ARALIK 2015
Oluşan hidrojen porozitesi, çekinti ile ile etkileşimi
yok ise; görünüş itibariyle yuvarlak, yüzeyi düzgün
ve kesit üzerinde homojen olarak dağılmıştır.
Hidrojen gazı boşluğunu etkileyen parametreler:
1. Soğuma Hızı:
Hidrojenin yayılımı ve oluşan porozitelerin büyümesi; katılaşma öncesi geçen süre ile doğru orantılıdır. Soğuma süresi arttıkça, bu süre kısalacaktır.
Bu nedenle; soğuma hızı arttıkca, hidrojen poroziteleri küçülecek ve daha homojen dağılacaktır.
2. Ortam Basıncı:
Formül [4] gereğince, ortam basıncı arttıkca ilk
çekirdeklenme için gerekli hidrojen basıncı artacağı için, hidrojen porozitesi oluşumu gecikecek
ve katılaşma öncesi büyüme için zaman bulamayacaktır.
[3]
Pσ = ([HL]/k)2 =Sıvı faz içindeki hidrojen gazı basıncı
PA = Atmosfer basıncı (Sabittir)
Pσ = 2σ/r = Yüzey gerilimin oluşturduğu basınç
PM = Statik metal basıncı (Bir döküm için sabittir)
k = Sıvı metal fazı için Sievert sabiti
HL = Sıvıdaki hidrojen miktarı
r
= Porozite çapı
Pσ
RESİM 5
Farklı ortam basıcı
altında oluşan gaz
boşlukları (Sol=80
mbar vakum altında, sağ=atmosfer
basıncı altında,
yaklaşık 1000
mbar)
71
MAKALE
Bu nedenle; Ortam basıncı arttıkça, hidrojen
poroziteleri oluşamayacak veya küçülecektir.
lerden karşılarlar. Bu yeterli olmadığı durumlarda,
döküm parçası üzerinde veya iç kesitde çekinti
olarak adlandırılan boşluklar oluşur.
Döküm parçanın katılaşması esnasında; ilave
metal ihtiyacı rezerve metal (besleyici) veya yolluktan karşılanır. Uygun yolluk ve kalıp tasarımı ile
yönlü katılaşma sağlayarak katılaşma esnasındaki
sıvı metal transferi sağlanır.
3. Tane Boyutu:
Tane küçüklüğü iki nedenle oluşur:
1) Tane küçültme amacıyla sıvı metale ilave
edilen çekirdek sağlayıcı TiB türü katkılar ( ilk gaz
porozitesi oluşumu için katılaşma çekirdeklerini
sağlarlar).
2. Soğuma hızının yüksek olması.
Tane boyutu küçükse, daha küçük ve homojen
dağılımlı gaz porozitesi oluşacaktır.
4. Ötektik Silis Modifikasyonu:
Modifiye edicilerin (Na, Sr,) kullanımı ile Pσ (Sıvı/
porozite ara yüzeydeki yüzey gerilimi nedeniyle
oluşan basınç) daki azalma sonucu, gaz porozitesi oluşumu (çekirdeklenme) kolaylaşır. Sıvı metale
ilave edilen Sr türü modifiye edici katkılar, sıvı metalin hidrojen kapma eğilimini arttırır. Ayrıca dolaylı
olarak sıvı metalde ilk katılaşma için katılaşma çekirdeklerinin artışına neden olurlar.
Bu nedenlerle; Prosesde hidrojen giderme/
kapma kontrol altında değil ise; hidrojen porozitesinde artış olacaktır. Eğer bu katkılar sıvı metalde
çekirdek artışına neden oluyor ise, porozite sayısı
artacak, fakat boyut küçülecektir.
İki tip çekinti oluşmaktadır:
1. Primer (Makro) Çekinti:
Parça tasarımı, kalıp ve yolluk tasarımı uygun olmadığı durumlarda ve buna bağlı olarak yüzde
7’lik hacimsel küçülmeyi karşılamak için yeterli sıvı
metal sağlanamadığı durumlarda oluşur. Yüzeyde
ve kesit içinde görülür. Makroçekinti Tipleri: (Bakınız resim 7)
- İç kesit boşlukları
- Yüzey çöküntüleri
Makroçekintiyi önlemek için besleyiciler kullanılır.
RESİM 7
Primer (Makro)
çekinti boşluğu
5. Çekirdek Miktarı:
Sıvı metalde bulunan kalıntı, oksit gibi maddeler ilk gaz porozitesi oluşumunu kolaylaştırırlar.
Bu nedenle; Çekirdek miktarı arttıkca, daha küçük
ve homojen dağılımlı gaz porozitesi oluşacaktır.
Casting
Cavity
6. Çözünmüş Hidrojen Miktarı:
İlk porozite oluşumu için gerekli hidrojen basıncı
seviyesine katılaşmada daha erken ulaşılacak ve
hidrojen yayılımı daha hızlanacaktır. (Driving force
artacak) Bu nedenle; çözünmüş hidrojen miktarı
arttıkca, daha büyük ve homojen dağılmayan gaz
porozitesi oluşacaktır. (Bakınız resim.6)
2. Sekonder (Mikro) Çekinti:
Geniş katılaşma fazına sahip alaşımlarda; katılaşma sırasında oluşan dendritler arasından sıvı metal ihtiyacı karşılanır. Büyüyen dendrit kolları bu
sıvı metal geçişine imkan vermediği durumlarda
dendritler arası mikroboşluklar oluşur. (Bakınız
resim 8)
RESİM 6
Farklı hidrojen
miktarlarında hidrojen
porozitesi
oluşumu
DI=1
DI=3
DI=8
DI=12
Çekinti Boşluğu Oluşumu
Sıvı ve katı alüminyumun yoğunlukları arasındaki
fark nedeniyle, katılaşma esnasında yüzde 7 civarında hacimsel küçülme oluşur. Dökümde katılaşan bölgeler, bu hacimsel küçülmeyi sıvı bölge-
72
Pipe
Çekinti boşluğu oluşumunu etkileyen parametreler:
1. Sıvı metal kompozisyonu
2. Çekirdek miktarı
3. Katılaşma hızı
4. Yönlü katılaşma tasarımı (Kalıp tasarımı, yolluk sisemi tasarımı, parça tasarımı
Hidrojen gazı ve çekinti boşlukları ilişkisi
Hidrojen gazı porozitesi ve çekinti porozitesi
geçmişte iki ayrı problem olarak ele alınmış ve
ı ARALIK 2015
RESİM 8
Sekonder
(Mikro) çekinti
boşluğu
RESİM 9
Mikro çekinti
– Dendrit
ilişkisi
(a)
Sonuçlar:
1. Hidrojen porozitesi ile çekinti porozitesi oluşumu esnasında etkileşim içindedir.
2. Hidrojen porozitesi ile çekinti porozitesi oluşumlarında benzer faktörlerin etkisi altındadır.
3. Hidrojen porozitesi ile çekinti porozitesi ayrı ayrı
oluşabildiği gibi, aynı kesitde aynı bölgede beraber ve birlikte aynı poroziteyi (Çekinti-Hidrojen
Porozitesi) oluşturabilirler.
4. Bu ilişkinin sonucu olarak; hidrojen ve çekinti
porozitesi ile mücadele için yeni yöntemler geliştirilmelidir
5. Hidrojen gazının çekinti porozitesi üzerindeki
olumlu etkisi ve bunun sonucu olarak; mekanik
özelliklerde iyileşme, dökümcüler için kullanılması
gereken bir araçtır.
(b)
(c)
(d)
a) Dendrit kolları arasında mikroçekinti oluşabilir.
b) SDAS (İkincil Dendritik Kol Mesafesi) küçüldükce, daha eşit/homojen dağılımlı mikroçekinti
porozitesi oluşur.
c) Kısa birincil dendritik kol mikroçekintiyi önlemeye yardımcı olur.
d) Alüminyum alaşımında dendritlerarası mikroçekinti.(x80)
ayrı tedbirler öngörülmüşken, günümüzde iki etken beraber ele alınmaya ve ikisi arasındaki ilişki
irdelenmeye başlanmıştır.
Pratikdeki gözlemler: (Bakınız resim.10)
1. İki porozite birlikte görülebilmektedir.
2. Bazı poroziteleri hidrojen ve çekinti porozitesi
olarak ayırmak zordur.
3. Her iki porozite tipini etkileyen parametreler
benzerlik göstermektedir.
4. Pratikde, besleme zorluğu çekilen parça kesitlerinde, çekintiyi dağıtabilmek için bir miktar gazlı
döküm tercih edilmektedir.
5. Pratikde, akışkanlığı arttırmak için gazlı dökümler tercih edilmektedir.
RESİM 10
Hidrojen ve
çekinti beraber oluşma
durumları
VEFAT VE BAŞSAĞLIĞI
Döküm sanayimizin ilk yöneticilerinden TÜDÖKSAD 39 nolu
üyesi, Anadolu Döküm Sanayi A.Ş. Genel Müdürlerinden
Sayın Engin GÜNDÜZ 5 Aralık 2015 tarihinde vefat etmiştir.
Merhuma Allah’tan rahmet, ailesine, yakınlarına ve
camiamıza sabır ve başsağlığı diliyoruz.
Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu
ı ARALIK 2015
73
MAKALE
Temiz Çelik Döküm Parçalar İçin
Yeni Nesil Seramik Köpük Filtreler:
STELEX ZR ULTRA
Zorluk derecesi yüksek ve aynı
zamanda daha fazla filtreleme
verimliliğine gereksinimi olan çelik
döküm uygulamalarında, tutarlı
performans sağlayan filtreleme
sistemlerine ihtiyaç duyulduğu
görülmekteydi. Bunun sonucunda
STELEX ürün ailesini tamamlayan,
özellikleri arttırılmış, zirkon bazlı
seramik filtreler geliştirildi.
Nick Child - Foseco International Limited
Evren Arıkan - Foseco Türkiye
Geçmiş
Çelik döküm parçalar, geniş uygulama alanı olan
genellikle çok bileşenli ve karmaşık sistemlerin
yüksek teknoloji içeren elemanlarıdır. Bu dökümler birçok endüstride kullanılmaktadır. Örneğin:
• Demiryolu araçları – motor ve fren gibi emniyet parçaları,
• Enerji – yüksek basınç pompa ve valfleri, nükleer reaktör parçaları gibi ağır işe dayanıklı emniyet kritik dökümler,
• Savunma Sanayi – askeri platform parçaları
ve askeri uçakların emniyet kritik bileşenleri için
yüksek özellikli dökümler.
Üretilen çelik dökümlerin karmaşıklığı ve sağlamlığı hızla artmakta ve piyasanın talebinde bir
düşüş beklenmemektedir. Örneğin, otomotiv sektöründe çalışma sıcaklıkları gitgide artmakta olan
yüksek verimli motorların turbo besleme muhafazaları ve ekzoz manifoltlarında paslanmaz çelik
kullanılmaktadır.
Seramik köpük filtreler çelik döküm sektöründe
ilk olarak 1980’lerin sonlarında kullanıldı ve çelik
filtrasyon sistemleri ve uygulamaları ile ilgili teknoloji sürekli geliştirdi. Şimdi, seramik köpük filtreler
en ufak bir inklüzyonun bile hurdaya neden olabi-
74
leceği küçük parçalardan, 40 tonu aşan ağırlıktaki
döküm parçalara kadar uygulanmaktadır.
Filtreler, dökümcüler için çok sayıda fayda sağlamak adına başlıca iki işlevi yerine getirir:
• Filtreleme
- Sıvı metal içerisindeki metalik olmayan inklüzyonları filtre ön yüzünde tutmak; küçük parçacıklar
daha sonra filtre yapısı içerisindeki çeşitli kimyasal
ve fiziksel mekanizmalar sayesinde tutulmaktadır.
Çeşitli araştırmalar filtrelerin yaklaşık yüzde 80 verimle inklüzyonu önlediğini göstermektedir.
• Akış Kontrolü
- Metal akışındaki enerjiyi azaltarak kalıp dolumu
esnasında türbülans oluşumunu en aza indirmek
Çelik dökümde filtrasyonun faydaları parça
sağlamlığının artması, daha az hurda, daha az düzeltici işlem süresi ve maliyeti, döküm yüzeyi kalitesinin artması ve muayene işlemlerinin azaltılması olarak belgelenmiştir.
Modern Döküm dergisi “48. Dünya Döküm Rakamları” çelik döküm global üretiminin 11 milyon
ton olduğunu göstermektedir. Pazar araştırmaları,
dünyada üretilen çelik döküm parçaların yüzde
8’den azının filtre edildiğini tahmin etmektedir. Bu
da 10 milyon tondan fazla dökümün filtrelenmediğini işaret etmektedir.
Foseco, çelik filtrasyon teknolojisinin yaygınlaşmasının neden daha hızlı olmadığı ve daha yüksek
bir seviyeye ulaşmadığını anlamak için bir piyasa
araştırması yaptı. Döküm boyutu (bugünün şartlarıyla bazı döküm parçalar filtrelemek için çok
büyük), döküm tipi (bazı döküm parçalarda kalite
beklentisi çok düşük olabiliyor), coğrafya (işgücü
maliyetlerinin düşük olduğu yerlerde taşlama-kaynak işçiliği tercih edilebiliyor) gibi birçok neden sayılabilir. Birçok dökümhanenin filtrasyon teknolojisini kullandığı biliniyor ancak yalnızca belirli oranda
parçada filtre uygulamaktalar; bunun nedeni, filtre
uygulamasının problem yaratma ve döküm prosesinde (özellikle kalıp dolumunda) süreksizliğe neden olması endişesidir. Bunların yanında döküm
üreticileri tarafından yüksek verimli filtrelere talep
olduğu açık bir şekilde tespit edilmiştir.
ı ARALIK 2015
- STELEX ZR ULTRA 10 – İri gözenekli
- STELEX ZR ULTRA 15 – İnce gözenekli
STELEX ZR ULTRA’nın Gelişimi
Zorlu uygulamalarda daha tutarlı bir performans
sağlanan, süzme verimliliği geliştirilmiş bir çelik
döküm filtreleme sistemine ihtiyaç doğmuştu.
Bunun sonucunda STELEX ürün yelpazesini tamamlayacak, özellikleri geliştirilmiş zirkon esaslı
seramik köpük filtreler piyasaya sunulmuştur.
ŞEKİL 1
STELEX ZR
ULTRA Ürün
Yelpazesi
STELEX ZR ULTRA 10 ile amaçlanan filtreye
temas eden metalin donmasını önlemek ve filtre
tıkanma öncesi metal akış hızı ve kapasite açısından tekrarlanabilir performans sağlayan bir filtre
olmasıdır . STELEX ZR ULTRA 15 ise yüksek özellikler içeren ve daha fazla sağlamlık gerektiren,
yüksek alaşımlı döküm uygulamaları için gelişmiş
filtrasyon verimliliği sağlamaktadır.
STELEX ZR ULTRA karakterizasyonu
Foseco filtre ürünlerini tanımlamak ve karşılaştırmak için çok çeşitli laboratuvar testleri uygulamaktadır. Buna ek olarak, testler ve değerlendirmeler
laboratuar test dökümhanesinde ergimiş çelik ile
gerçekleştirilir ve daha sonra gerçek dökümhanelerde denenir.
STELEX ZR ULTRA filtrelerin geliştirmesinde
kullanılan testlerin bazıları burada ayrıntılı olarak
açıklanmıştır.
STELEX ZR ULTRA gelişmiş zirkon seramik teknolojisine dayanır ve filtre çevresini saran seramik
bir çerçeve içermektedir. Bu kombinasyon filtre
ağırlığını düşürürken, sıvı çeliğin ilk darbe ve filtreden geçişi sırasında gereken mukavemeti sağlamaktadır. Düşük ağırlık, filtre yapısı içerisinde gözenek tıkanmasını azaltır ve ince gözenekli filtre
ile daha tutarlı performans sağlar. Buna ek olarak,
çerçeve ve seramiğin sağlamlığı sayesinde filtre
ufalanması minimuma indirilmiştir. Dolayısıyla döküm parçada oluşabilecek filtre ile ilgili potansiyel
hatalar azaltılmıştır.
ŞEKİL 2
Elektron
miksokobunda STELEX
ZR ULTRA’nın
sinterlenmiş
yapısının
görünüşü
Hava Akışı / Basınç Düşüşü
Testin Amacı
Test, bir filtreden belirli hızlarda hava geçerken
oluşan direnci ölçmek için kullanılır. Filtenin alt
ve üst bölgesindeki hava basıncı karşılaştırılarak
“Basınç Düşüşü” değeri elde edilir. Bu sonuçlar,
o filtrenin ergimiş metal akışına karşı göstereceği
direnci belirler.
Ortam basıncı ve iç basınç arasındaki fark ile
basınç düşüşünün belirlenmesi
Hava emiş oranı 300, 600, 900 ve 1200 m3/saat
ŞEKİL 4
“Basınç
Düşüş Testleri” ilkelerini
gösteren
diyagram
ŞEKİL 3
Yeni filtreler
iki farklı porozitede üretilmektedir:
ı ARALIK 2015
Test Sonuçları
Test STELEX ZR 10ppi, STELEX ZR ULTRA 10 ve STELEX ZR ULTRA 15 filtre performanslarını karşılaştırmak için yapılmıştır. Her tip filtreden elli adet değerlendirildi ve sonuçlar grafikteki gibi sunulmuştur.
75
MAKALE
ŞEKİL 5
Basınç düşüş
testi sonuçları
STELEX ZR ULTRA 10 filtrelerin daha iyi filtreleme
sağlaması için daha ince gözenekli imal edilmesine rağmen test sonuçları STELEX ZR ULTRA 10 filtrelerde standart STELEX ZR 10ppi filtrelere göre
yüzde 9 daha düşük basınç düşüşü olduğunu
göstermektedir. STELEX ZR ULTRA 15 filtrelerde
basınç düşüşü standart STELEX ZR 10ppi filtrelere
göre sadece az oranda yüksektir, bu da STELEX
ZR ULTRA 15 filtrelerin süzme verimliliğinin arttırılmasına ihtiyaç duyulan uygulamalarda kullanılabileceğini göstermektedir. Buna ek olarak, akış
oranı performansında ULTRA sonuç dağılımının
tutarlılığı ergimiş çeliği süzmede daha fazla güven
vermektedir.
olan tüm filtre parçaları toplanır.
• Toplanan parçaların toplam ağırlığı kaydedilir
• Kutu tekrar paketlenip bantlanır.
• Kutu titreşimli tablaya bağlanarak sabitlenir
• Kutuya kontrollü (frekans ve genlik bakımından) bir şekilde titreşim uygulanır.
• Filtreler tekrar dikkatlice kutudan çıkarılır ve
kopan tüm parçalar toplanır.
• Titreşim ile kopan parçaların toplam ağırlığı
kaydedilir.
Test Sonuçları
ŞEKİL 7
ŞEKİL 8
Ufalanma
Testin amacı ve açıklaması
Seramik köpük filtreler kırılabilirlik derecesine
sahiptir. Bu, filtrenin şekliyle ve seramik yapısı
ile ilgilidir. Ufalanma genellikle filtreleri taşıma ve
nakliye sırasında filtreden kopmuş olan çok küçük
parçalardır. En kötü durumda küçük filtre parçaları
döküm parça içerisinde bulunabilir. Foseco tarafından kullanılan en yaygın ufalanabilirlik testi, bir
tam kutu filtreye titreşim uyguladıktan sonra etkisinin incelenmesidir.
ŞEKİL 6
4 kutu 75x75 STELEX filtre ile yapılan testlerin sonuçları tabloda özetlenmiştir.
Kutudaki Ortalama Kutudaki Vibrasyon Vibrasyon Vibrasyon Vibrasyon
filtre
filtre
toplam
öncesi
öncesi
sonrası
sonrası
sayısı
ağırlığı
filtre
kutu
tanecik
tanecik
tanecik
gram
ağırlığı
içindeki
miktarı
miktarı
miktarı
gram
tanecik
%
gram
%
miktarı
gram
STELEX ZR
75x75x25/10ppi
STELEX ZR
ULTRA 10
75x75mm
Kullanıma hazır bir kutu filtre raftan alınarak aşağıda özetlenen teste tabi tutulur;
• Filtreler dikkatlice kutudan çıkarılır ve kopmuş
76
117
105.5
12344
5.3
0.043
4.0
0.032
117
105.5
12344
4.1
0.033
3.9
0.032
135
84.5
11408
1.5
0.013
0.8
0.007
135
84.5
11408
1.3
0.011
0.9
0.008
Kutudaki filtre adeti
Ortalama filtre ağırlığı (gram)
ı ARALIK 2015
Bir kutudaki filtre ağırlığı
Titreşim Öncesi Kutudaki Parçalar (gram)
Titreşim Öncesi Ufalanma
Titreşim Sonrası Kutudaki Parçalar (gram)
Titreşim Sonrası Ufalanma
Titreşim öncesi ve titreşim sonrası ufalanma
miktarında standart STELEX ZR‘ye kıyasla STELEX
ZR ULTRA 10‘da yüzde 70-80 oranında azalma olduğunu göstermektedir.
süre olarak tanımlanır). Potadaki metal soğumaya devam ederken, belirli sıcaklıklarda diğer
filtrelerle test tekrarlanır.
Test Sonuçları
Tabloda STELEX ZR 10ppi ile STELEX ZR ULTRA
10 arasındaki “priming” sonuçlarının detayları karşılaştırılmıştır.
Döküm sıcaklık
aralığı °C
Sıvı Metal “Priming” Testi
Testin amacı ve açıklaması
Filtrenin “priming” kabiliyeti (dökümün ilk başında ergimiş çeliğin filtrenin içerisinden donmadan geçmesi) çok önemli bir özelliktir. Liküdüs sıcaklığına yakın sıcaklıklarda dökülen
alaşımlarda sorun yaşanabilir; karbon çeliği
ve düşük alaşımlı çelikler genellikle bu şekilde
dökülür.
Foseco çelik döküm filtrelerinin “priming” kabiliyetini ölçmek için Casting Technology International ile birlikte geliştirdiği bir test yöntemi
kullanmaktadır.
Her deneyde aynı türden beş adet
100x100x25mm filtre test edilmektedir. Filtreler
birbirine denk kalıplara yatay pozisyonda dik
yolluk altına yerleştirilmektedir. Filtrenin hemen
çıkışındaki yatay yolluk kalıbın dışına kadar
uzanmaktadır ve kalıbın dışına çıkan sıvı çeliği
toplamak için bir hazne yerleştirilmektedir.
Düşük alaşımlı çelik (WCB ASTM 216 (C
%0,25, Si %0,5, Mn %1)) ergitilip KALTEK ile
astarlanmış devirmeli bir pota içerisine dökülür (gerekli sıcaklık kontrolünü sağlamak için
KALTEK astar gereklidir). Belirli bir metal sıcaklığında, yaklaşık 30kg ergimiş çelik kalıbın
havşasına dökülür ve filtrenin “priming” süresi
kaydedilir (priming süresi, metalin döküme başlama anı ile kalıptan çıkış anı arasında geçen
STELEX ZR ULTRA
Sıcaklık °C
Başlangıç zamanı
Saniye
Sıcaklık °C
Başlangıç zamanı
Saniye
1571 - 1580
1580
5
1561-1570
1570
1557
İptal edildi
(kalıptan dolayı)
5
1551-1560
1551
5
1541-1550
1547
7
1541
7
1531-1540
1540
Yığılma yok
1537
5
1521-1530
1526
10
1511-1520
1517
16
Döküm Sıcaklık Aralığı °C
Sıcaklık °C
Başlangıç Süresi (Saniye)
Sonuçlar açıkça göstermektedir ki, geleneksel
Zirkon filtrelere göre STELEX ZR ULTRA 10 filtreler
çok daha düşük sıcaklıklarda metal akışını başlatmaktadır.
ŞEKİL 9
Priming Testi
ı ARALIK 2015
STELEX ZR 10ppi
Sıvı Metal Süzme Kapasitesi ve Debi
Testin amacı ve açıklaması
Filtrelerin tekrarlanabilir ve tutarlı sıvı metal süzme
kapasitesi ve debi sağlaması kalıpların gereken
süre içerisinde doldurulması için önemlidir.
Foseco filtrelerin sıvı çeliği süzme kapasitesi
ve debi değerlerini ölçülmek ve kayıt altına almak
için Castings Technology International ile birlikte
bir test tanımlamıştır.
“Priming Testi”de kullanılan kalıpların aynısı,
100x100x25mm filtre için daha büyük bir döküm
havşası ile kullanılmıştır. Havşanın üst noktasının
filtreden yüksekliği 50cm’dir. Yolluk sistemi filtrenin
en dar kesit olacağı şekilde tasarlanmıştır (metal
akış hızını sınırlayıcı faktör filtredir). Kalıp çıkışına bir
toplama haznesi yerleştirilmiştir; bu toplama haznesi endüstriyel standartlara göre ölçeklendirilmiştir.
600 kg düşük alaşımlı çelik (WCB ASTM 216 (C
%0,25, % Si, %0,5, Mn %1)) ergitilerek alttan akıtmalı bir potaya aktarılır. Metal iyice deokside edilir (%0,08 Al, %0,075 FeSiZr (%26Zr)) bu sayede
oluşan yüksek konsantrasyonlu metalik olmayan
inklüzyonlar filtrenin bloke olmasını sağlayacaktır.
Potadaki nozulun çapı 38mm‘dir ve döküm esna
77
MAKALE
sında metalin akış kontrolü filtre tarafından sağlanmaktadır.
Metal potadan 1600 - 1610°C’de dik yolluğu tamamen dolu tutacak şekilde dökülür, bunun için
potadan akan metal gerektiğinde kısılmalıdır.
Filtreden geçen metal akış oranını ölçmek için
toplama haznesinin ağırlık değişimi bir bilgisayara
kaydedilir. Metal akış debisi 5 kg/sn‘nin altına düştüğünde döküm durdurulur.
Ağırlık / kg
Zaman / saniye
ŞEKİL 11
ŞEKİL 10
Eğer, debinin önce 10 kg/sn’nin altına ve sonra da 5 kg/sn’nin altına düşmeden önce filtreden geçen metal miktarlarını karşılaştırırsak bu
tabloyu elde edebiliriz.
Filtreden geçen metal miktarı
Test Sonuçları
Standart STELEX ZR 10ppi filtre ile STELEX ZR
ULTRA 10 filtre sonuçlarının karşılaştırması grafikte gösterilmiştir.
78
Filtre tipi
Maksimum debi
Debinin 10kg/s altına
düşmesinden önce
Debinin 5kg/s altına
düşmesinden önce
STELEX ZR 10ppi
218 kg
274 kg
14 kg/s
STELEX ZR ULTRA 10
219 kg
258 kg
19 kg/s
ı ARALIK 2015
Filtre tipi
Filtrelerden geçen metalin ağırlığı
Maksimum Debi
Debi 10kg/sn’nin altına düşmeden önce
Debi 5kg/sn’nin altına düşmeden önce
Bu sonuçlar, iki filtre tipinin kapasitelerinin
karşılaştırılabilir olduğunu göstermektedir. Başlangıçta STELEX ZR ULTRA daha yüksek bir akış
hızına sahiptir, fakat ince gözeneklilik sayesinde
yüksek filtrasyon verimliliğine sahip olan bu filtre daha hızlı bir şekilde tıkanır.
Döküm Parça Bilgileri
Parça Tipi: Turboşarj Gövde
Alaşım: Paslanmaz Çelik
Brüt Ağırlık: 32 kg
Döküm Sıcaklığı: 1630 - 1640 °C
Hedeflenen Döküm Süresi: 3 - 4 saniye
10 ppi Filtre
STELEX ZR ULTRA 15
Döküm zamanı / Sanıye
2.8 - 3.1
3.3. - 4.0
Üretilen parça sayısı
63.000
400
2.1%
0.5%
İşleme sonrası sakat oranı
Müşteri Değerlendirmesi
Avrupa‘lı büyük bir dökümhane STELEX ZR
ULTRA ürün performansını değerlendirip geribildirim sağlayarak Foseco yardımcı olmuştur
ve artık yüksek miktarda ULTRA STELEX ZR 15
filtreleri kullanmaktadır.
Müşteri otomotiv sektörü için yüksek alaşımlı
çelik parçalar, özellikle egzoz manifoldu, turboşarj gövdeleri ve her ikisinin kombinasyonunu
üretmektedir. Bu dökümler yüksek kalite standartlarında üretilmekte ve 1 mm’den küçük inklüzyonlarda dahi sakat olarak ayrılmaktadır.
Döküm Süresi / Saniye
Üretilen parça adedi
İşleme sonrası sakat oranı
ŞEKİL 12
Dökümhanede 75x75x25mm 10ppi zirkon
köpük filtreler ile dökülen bir parçada cüruf ve
filtre parçaları kaynaklı sakat oranı yüzde 2 seviyelerindeydi. Bu dökümhane daha önce ince
gözenekli filtreleri kullanmaya çalışmış ancak
sıvı metalin dökümü ve akış ile ilgili problemler nedeniyle uygun görülmemiştir. Daha sonra dökümhane 400 adet STELEX ZR ULTRA 15
denemiştir, değerlendirme sonuçları tabloda
gösterilmiştir.
ı ARALIK 2015
Sonuç
Yapılan piyasa araştırmaları, çelik döküm uygulamalarında daha sağlam parçalar üretebilmek için, özellikle kalıp dolumunda tutarlı
performans sağlayacak, seramik köpük filtre
teknolojisinde geliştirme ihtiyacı saptamıştır.
Ayrıca, döküm prosesinde farklı zorluklara
neden olan 10ppi ürünlerden daha gelişmiş
filtreleme performansı sağlayacak seramik
köpük filtreler için bir talep olduğu görüldü.
Filtre çerçeveleme ve seramik teknolojisinin kombinasyonu sayesinde, Foseco
STELEX ZR, PrO, KALPUR* ve HOLLOTEX*
gibi mevcut filtrasyon ürünlerini tamamlayan
STELEX ZR ULTRA 10 ve STELEX ZR ULTRA
15 filtreleri dökümhanelere sunmaktadır.
STELEX ZR ULTRA filtrelerin sağladığı faydalar:
+ Akış kaynaklı potansiyel hataları azaltmak,
- Filtre içinden geçen metal miktarında ve
akış hızlarında tutarlılık,
- Sıvı metalin filtre ile ilk temasında soğuma etkisinin azalması,
+ Döküm parça temizliğini arttırmak
- Sıvı çelikte daha ince gözenekli filtre kullanmak (önceden bu mümkün değildi),
- Daha yüksek filtrasyon verimliliği ve daha
fazla türbülans kontrolü,
- Filtre etrafından metal sızma ihtimalinin
azalması,
- Filtrenin ufalanma miktarının azalmış olması sayesinde döküm parçaya filtre kırıntılarının sürüklenme olasılığının düşmesi.
79
İÇİMİZDEN BİRİ
İçimizden Biri:
Metin Başaran
Türkiye döküm sanayisinde gerek mühendisliği gerekse doçentlik kariyeriyle
önemli projelere imza atan ve araştırmacı kişiliğiyle 1974 yılından bu yana soyadı
gibi büyük işler başaran Metin Başaran, Türkdöküm’ün İçimizden Biri köşesine
konuk oldu. Başaran ile sektörün dünü, bugünü ve başarılı yarınlar için büyük
resme nasıl bakılması gerektiği üzerine konuştuk.
80
ı ARALIK 2015
Bugüne, yurtiçi ve yurtdışında ciddi uzmanlık
eğitimleri alarak ve araştırmacı kişiliğinizle bu
sağlam temel üzerine sürekli başarı inşa ederek
geldiğinizi biliyoruz. Kısa bir özgeçmişten başlayarak bu başarı hikâyenizi anlatır mısınız?
1941, Kahramanmaraş doğumluyum. Çocukluğum
Anadolu’da geçti. Babamın subay olması sebebiyle Kars, Kağızman, Edirne, Babaeski, Adapazarı, Gaziantep gibi Anadolu topraklarının birçok bölgesinde bulundum. Lise ikinci sınıfta ise
İstanbul’a geldim ve yurtdışı geçmişimi ayrı tutarsak, o gün bugündür İstanbul’dayım.
1964 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)
Makina Fakültesi’nden mezun oldum. Devamında
ise, Diyarbakır’da iki yıl süreli askerlik görevimi yerine getirdim. 1969 yılında NATO bursuyla ABD’ye
giderek Massachusetts Institute of Technology
(MIT)’de Metallurgy dalında master, Materials Science and Engineering dalında doktora eğitimimi
tamamladım. 1974 yılında ise Türkiye’ye dönerek,
yine İTÜ’de doktor asistan olarak akademik kariyerime başladım ve 1979’da doçent oldum. Ancak, doçent olduğum yıl akademik kariyerime son
vererek ABD’ye gitme kararı aldım, orada yaklaşık üç buçuk yıl çalıştıktan sonra 1982’de tekrar
Türkiye’ye dönerek çalışmalarıma sanayide kalarak devam ettim.
Peki, bu radikal kararı almanızda ne etkili oldu?
Doçentlik gibi ciddi bir akademik kariyere son
verme fikri nasıl gelişti, sizi ABD’de çalışmaya
iten sebep neydi?
Bu elbette kolay bir karar olmadı. Enine boyuna
uzun süre düşündüm, kendimce sorgulamalar
yaptım ve sonunda bunu yapmam gerektiği kanaatine vardım. Özetle şu şekilde açıklayayım; ABD
üniversitelerinde ‘sanayide iş almayan profesöre
ekmek yoktur’ felsefesi vardır. Yani orada akademisyenler; üniversitenin de katkılarıyla sanayi ile
işbirliği geliştirir, ortak projelerle sürekli araştırma
yapar. İTÜ’de görev yaparken, yine benim gibi
akademisyen arkadaşlarıma bu fikri sundum; ‘Sanayi ile ortak çalışmalar geliştirelim’ dedim. Zira
bilimsel çalışmaların sadece müfredatta ya da
yayın olarak raflarda kalmasına karşıydım. Bana
göre esas olan mevcut verilerin sürekli geliştirilmesi, ancak daha da önemlisi teorileri pratikte
de kullanarak insanlık faydasına dönüşen sonuçlar elde etmekti. Meslek hayatımdaki radikal kararları hep bu vizyonla aldım. Ancak genel kanı,
Türkiye’de böyle çalışmalara destek verecek ve
kaynak sağlayacak kurum bulmanın oldukça zor
ı ARALIK 2015
olduğuydu. O yıllarda gerçekten de böyleydi.
Ben de, ABD’ye gidip orada bir takım araştırmalarda yer almak istediğimi öncelikle görev yaptığım üniversiteye sundum ve izin istedim. Ancak,
yeşil ışık yanmayınca geriye kalan tek seçenek
görevimden istifa ederek gitmek oldu. Yani master ve doktoradan sonraki ikinci ABD serüveni de
böylelikle başlamış oldu.
Tabii ABD’ye çalışmaya gitmeden önce, akademik kariyerimin devam ettiği yıllarda da üniversite dışı önemli çalışmalarım oldu. Hatta mesleki
başarılarımın temelini bu çalışmalarla attım diyebilirim. 1977 yılında üniversitede asistan doktor
olarak görevime devam ederken, yeni araştırma
fikirlerimi ve projelerimi sunmam için bana o sıralar Turgut Özal’a gitmemi önerdiler. Kendisi henüz
politikaya atılmamıştı. Devlet Planlama Teşkilatı
müsteşarlığından sonra ENKA Holding’in iştiraki
olan Elektrometal Fabrikası’nda Yönetim Kurulu
Başkanı olarak göreve başladığı yıllardı. Kendisini yakinen tanımıyordum ancak O da İTÜ’den
mezun elektrik mühendisiydi ve mesleki anlamda önemli projelere imza attığı yıllardı. Bir gün
Turgut Özal’ı ziyaret ettim. O zamanlar çimento
değirmenleri için bilye yaparlardı. Özal bana dedi
ki: ‘Biz bu bilyeleri yapıyoruz ancak değirmende
dönerken çatlıyor ve kırılıyor. Bunun, çimentoyu
öğütme esnasında kırılmaması lazım. Isı akımlarını
inceleyerek buna bir çözüm bulabilir misin?’ Ben
de zaten ABD’de ‘elektroslag remelting (ESR/
silindirik koordinat)’ üzerine doktora yapmıştım.
Tabii silindirik koordinatta çalışmanın, küresel
koordinata göre oldukça zor olduğunu çok iyi biliyordum ancak hiç tereddüt etmeden ‘Yaparım’
dedim. Bu arada Turgut Özal benden pa
BANA GÖRE ESAS OLAN
MEVCUT VERİLERİN
SÜREKLİ GELİŞTİRİLMESİ,
ANCAK DAHA DA ÖNEMLİSİ
TEORİLERİ PRATİKTE DE
KULLANARAK İNSANLIK
FAYDASINA DÖNÜŞEN
SONUÇLAR ELDE ETMEKTİ.
MESLEK HAYATIMDAKİ
RADİKAL KARARLARI HEP
BU VİZYONLA ALDIM.
81
İÇİMİZDEN BİRİ
DERNEKTEN
halı olan ferro-krom alaşımı yerine çok ucuz
olan ferro-krom filizini ark ocağına atarak kromu
buradan metale aktarmamı istemişti. Bunlarla ilgili doktora dersleri almıştım. Çok deneme yaptım. Hiç unutmam bazen gece 24’e kadar ocağın
başında benimle kalır olup-olmayacağını izlerdi.
ABD’den ikinci dönüşümde öğrendim ki ENKA
Elektrometal’de yapmak üzere Irak’tan yaklaşık
6.000 ton çimento bilyesi siparişi almıştı; Bunu
ihalede dünyaca ünlü bilye üreticisi Belçika’daki
Magoto firmasını saf dışı bırakarak almışlardı. Ancak bir sorun vardı; bilyeler çimento öğütme sırasında aşınıyordu. Teknik açıdan bir ton çimento
üretimi için bu aşınma oranının en çok 95 gram
olması istenir. Daha fazla olması hem iş verimliliğini hem de ekonomikliği düşürür. Ancak ENKA
bunu çok daha ileri götürerek, benden bu oranı
35 grama indirmemi istedi. Yani arada uçurum
var. Öte yandan, aşınma oranını 35 grama indirirken aynı zamanda çatlama ve kırılma olmamasını da başarmak gerekiyor. Tabii bu taleplerde
bulunurken, özgeçmişimi de az çok biliyorlardı.
ABD’de iken, benden bir haftalığına Türkiye’ye
gelmemi ve ‘bir araştırma laboratuvarı nasıl kurulur, neler gereklidir?’ konusunda konferans vermemi istemişlerdi. Ben de gelip bu konferansı
vermiştim.
Aşınma oranını 35 grama düşürürüz ancak o
zaman çelik değil, krom satarsınız dedim. Çünkü
82
İzolatör kepi
yapmadaki
zorluk içindeki
silisyumu çok
iyi ayarlamaktır.
Ferritik-sfero
döküm içindeki
silisyum (Si)
miktarı fazlaysa
yapımı kolaydır,
miktar azaldıkça
zorlaşır.
bilyelerin içerisindeki krom miktarı normalde yüzde 3-4’dür. Ve krom pahalı bir maddedir. ‘Krom
oranını yüzde 23-27 aralığına yükseltir, ısıl işlemleri de bu oranlara göre koordine eder, yaparız’
dedim. ‘Tamam’ dediler ve bu sorunu böylece
çözmüş olduk. Bu arada bilyelerin kullanım öncesi ve sonrası durumlarını izlemek için Kuzey
Irak’tan Bağdat’ a kadar bir çok çimento fabrikasına gittim geldim.
Daha sonra, farklı bir alanda önemli bir sorunun daha olduğunu belirttiler. ENKA İran’da
rakiplerinin elinden 600.000 adet elektrik hatlarında kullanılan izolatör kepi siparişi almıştı
ama iki sorun vardı. Ürettikleri izolatör kepleri
soğuk hava şartlarında kırılgan oluyor ve aynı
zamanda paslanıyormuş. Buna acil bir çözüm
bulmamız gerekiyor dediler.
İzolatör kepi yapmadaki zorluk içindeki silisyumu çok iyi ayarlamaktır. Ferritik-sfero döküm içindeki silisyum (Si) miktarı fazlaysa yapımı kolaydır,
miktar azaldıkça zorlaşır. İzolatör keplerinde Si
miktarının yüzde 2’nin altında olması istenir. Aksi
halde soğuk havalarda kırılganlık meydana gelir.
Biz buna ‘soğuk kırılgan’ deriz. Tabii tek sorun
kırılganlık değil. Aynı zamanda keplerin paslanmaması gerekir. Paslanmasın diye çinkoyla (galvanizleme) kaplanır. Ancak yaptırılan kaplamalar
paslanıyordu. Sorunu çözmek için uğraşırken
Perşembe Pazarı bize yardımcı oldu. Perşembe
ı ARALIK 2015
Pazarında galvaniz tedarikçilerine malzeme satan satıcılara sorunu anlattığımda ‘krom-oksitgreen’ denen bir maddenin galvaniz işlemi sırasında, çinkoya batırılmış izolatör kepinin içine
atıldığı suya katmamı önerdiler. Bu sorunu çözdü. Sonuçta hem kırılganlık, hem de paslanma
problemini çözmüş olduk. Bu vesileyle belirtmek
isterim. Sanayide çok Ar-Ge konusu var, akademisyenler için de çok cazip bir yer. Sorunlar
bitmiyor, biri çözülüyor arkasından yenisi geliyor.
Bu da gelişme demektir.
ABD’deki çalışma hayatı nasıl geçti, bu süreçte
neler yaptınız? Tekrar Türkiye’ye döndüğünüzde sizi nasıl bir serüven bekliyordu?
ABD’de yaklaşık üç buçuk yıl sanayi araştırma
bölümlerinde, Ar-Ge çalışmalarında yer aldım.
Bu zaman zarfında güneş enerjisinde kullanılan
silisyum kristallerini üreten bir şirkette (Crystal
Systems Inc) ‘Araştırma Başmühendisi’, alüminyum-bakır sanayinde bulunan bir şirkette (Revere Copper and Brass Inc.) ‘Proses Araştırma
Müdürü’ olarak çalıştım. 1982 yılında Türkiye’ye
dönüş yaptım. Az önce de belirttiğim üzere
Elektrometal’e girdim. Ancak anlattığım nedenlerle oluşan büyük zarar kapanmasına neden oldu.
Zaten yeri de şehir içinde kalmıştı. Tekrar akademisyenlik mi sanayi mi ikilemi yaşarken Ferro
Döküm’de boşalan genel müdür pozisyonuna
başvurdum ve üç ay deneme sürecinden sonra 15 yıl süreyle Ferro Döküm’ün Genel Müdürü
olarak ve emekli olmadan üç sene evvel aynı zamanda ŞİŞECAM Metal Başkan Yardımcısı olarak
görev aldım. Bu arada devletin TÜBİTAK kanalıyla yönlendirdiği sanayideki Ar-Ge projelerinde
uzman olarak da yer aldım.
Göreve başladığım 1984 yılında Ferro
Döküm’ün kapasitesi 6.000 ton iken üretimi
2.000 tondu. Üretimi 5.500 tona çıkardıktan
sonra yaptığımız Dizamatik yatırımıyla kapasite ve
üretimi 10.000 tona ve daha sonra yeni bir bina ve
kalıplama hattı yatırımıyla kapasiteyi 30.000 tona
çıkararak ülkemizdeki büyük ve saygın döküm
şirketleri arasında yerimizi aldık. Bu arada ArGe’ye önem verdik. Aynı zamanda TÜBİTAK’tan
devlet destekli çeşitli projeler oluşturduk. Bu sayede laboratuvarlarımızı da zenginleştirdik. Bir
projede sfero dökümünde küreselleşme ve ferrit
oranını kontrole yönelik ‘image analyser’ cihazı
aldık. Başka bir projede hassas döküm laboratuvarı kurduk ve bu amaçla 150 kg’lık bir endüksiyon ocağı aldık. Bir başka proje cam kalıplarda
ı ARALIK 2015
BÜYÜTEÇ
%
2
İzolatör keplerinde Si
miktarı yüzde 2’nin altında
olmazsa, soğuk havada
kırılganlık oluşur.
aşınmaya dayanıklılığı artırmaya yönelik olarak
kalıpları PVD ve CVD teknikleriyle kaplamaktı.
Ekim 1999’da emekli olduktan sonra danışmanlık yaptım ve bu arada Işık Üniversitesinde
‘Management in Industry’, Okan Üniversitesinde
‘Mühendislik Ekonomisi’ dersini verdim. Bu derslerde sanayideki bilgi ve deneyimlerimi öğrencilere aktarma fırsatını buldum.
Mesleki ve akademik kariyerinizin ilk yıllarından
bu yana Türkiye’de neler değişti? Dökümcülük
sektörünün bugün geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Öncelikle döküm sanayinin kendine has özelliklerine değinmek isterim. Döküm sanayi, emek
yoğun, hem bilimsel hem de sanat tarafı olan,
rekabetin çok olduğu, bu sebeple katma değerin fiyat baskısıyla düşürüldüğü, teknoloji ağırlıklı
makineler gerektiren ve iş kazalarının yoğun olduğu bir sanayidir. 1970’li yıllarda sanayi şimdiki
düzeyde değildi. Ancak sanayileşmeye yönelik
bir istek vardı Örneğin 1980‘lerde döküm sanayi özelinde ülkemiz döküm üretimi 400 bin tonlardan bugün bir buçuk milyon tonlara gelmiştir.
Her sanayiyle beraber döküm sanayi de gelişmiş,
Avrupa’da dördüncü sıraya yükselmiş durumda.
Geçmişte hem sanayinin kendisi araştırma eğiliminde değil, hem de üniversiteler
83
İÇİMİZDEN BİRİ
rak üretimi yüksek katma değerlere dönüştürmek
olmalı. Bu bakımdan döküm sanayisinin yenilikçi
projeleri geliştirmeye ve Ar-Ge’ye önemi artırmaya, devletin de teşvik mevzuatlarını geliştirmesine ihtiyaç vardır.
den cazip teklifler gelmezdi. Devletin Ar-Ge’ye
verdiği destekle şu an durum değişti. Sanayinin
Ar-Ge’ye verdiği önem arttı. Ancak yeterli midir
diye sorarsanız kesinlikle hayır derim.
Burada katma değeri artırmak hususunu biraz
açmak gerek. Evet, Türkiye’de dökümcülük belirli bir noktaya geldi ancak gerek teknik, gerekse
işletmecilik açısından herkesin yaptığını yapmak,
katma değeri ve dolayısıyla kârlılığı düşük tutuyor.
Bu nedenle döküm sanayisinde, katma değeri
arttırıcı ürünlere gitmek lazım. Örneğin dökümü
sadece döküm parça olarak değil işlemeli parça
olarak satmak katma değeri artıracaktır. Bundan
da öte montaja hazır sistem üretip satabiliyor olmak daha fazla katma değer getirecektir. Bugün
gelişmiş ülkelerde ürün geliştirmek ve satmak
kadar, sistem üretmek ve satmak da çok önemlidir. Keza günümüzde çok değişik proses ve uygulama alanları bulunan bir döküm sahası hassas
dökümdür. Hassas dökümde ileri proses uygulamalarını düşünmek katma değeri artıracaktır.
Uygulama itibariyle girmediği alan bulunmayan
hassas döküm tekniklerinin Türkiye’de yeterli düzeyde olmadığını kabul edilmelidir. Özetle bundan sonraki süreç, henüz yapılmamış olanı yapa-
84
Döküm sanayisinin yenilikçi projeleri
geliştirmeye ve
Ar-Ge’ye önemi
arttırmaya, devletin de teşvik
mevzuatlarını
geliştirmesine
ihtiyaç var.
Döküm sanayisi için gerek yeni girişimcilere,
gerekse hali hazırda faaliyet gösteren kuruluşlara ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?
Öncelikle katma değeri artırıcı çalışmalarda
bulunmanın önemine tekrar değinmek isterim.
Tabi bunlar nasıl gerçekleştirilecektir? Bu amaçla Ar-Ge çalışmalarından nasıl yararlanılacağına
ve şirketin çalışma yöntemleri nasıl geliştireceği
üzerinde kısaca durmak gerekir. Çalışma yöntemlerinden kasıt yatırım hesaplamalarının doğruluğu ve maliyetlerin sürekli kontrol altında tutuluyor ve iyileştiriliyor olmasıdır.
Önce Ar-Ge’nin başarı ve kuvvetinden haberdar olmak, maliyetinden kaçınmamak gerekir.
Ar-Ge’ye fabrikanın uygun temiz bir yerinde bir
mühendisle işe başlanabilir. Ancak şu bilinmelidir: Ar-Ge ekonomik olarak ele alınmadıkça
başarılı olamaz. Bunun için ne kadar para ayrılacağına ve nasıl verim alınacağına, şirket ekonomisine ne katkı sağlayacağına bakılmalıdır.
Bu açıdan çözülecek problemin tarifi önemlidir,
aksi halde başarısız olunur, Ar-Ge’nin değeri
kaybolur. Yöneticiler problemin tarif edilip-edilmediğinin bilimsel geçerliliğini normal olarak
doğrulayamayabilir. Ancak yönetim problemin
çözüm tarzının sistematik olarak belirlenip-belirlenmediğini saptayabilir. Örneğin, problemin tarifi için resmi basamaklar geçilmiş, kayıtlar tutulmuş mudur? Problem sabiteleri ve değişkenleri
belirlenmiş midir? Yönetici bu sorulara cevap
arayarak tarife gerekli dikkatin verilip verilmediğini anlayabilir.
Ar-Ge projesinin denetimi de çok önemlidir.
Proje süresi en fazla iki yıl olmalıdır. Fazla sürecek bir proje kendi içinde bölünerek iki yıla isabet edecek çalışması istenir. Maliyeti düşürmek
açısından ihtiyaç duyulacak olan pahalı cihazlarda yapılacak işler bu cihazlara sahip yerlerden karşılanabilir. Proje için aylık iş programları
istenmelidir. Keza Ar-Ge’nin hazırlayacağı aylık,
üç aylık, yıllık faaliyet raporlarıyla yöneticiyi bulgularından haberdar etmelidir. Raporlar aynı zamanda gelecek dönemde neler yapılacağını da
kapsamalı, Ar-Ge böylece yönetime bir taahhütte bulunmuş olmalıdır.
Yatırımdan amaç şüphesiz ki karı artırmaktır.
ı ARALIK 2015
Şirketlerin işleyişinde rekabet şartları gereği zaten yatırım sürekli gündemde olur. Yatırıma nakit
üretimini artırmak şeklinde de bakabiliriz. Bu
bakımdan yatırımın karlılığı doğru bir hesapla
kontrol edilmelidir. Yatırımın ekonomikliği ortaya konmadan, alternatifler oluşturulup birbirleriyle mukayese edilmeden riske girilmemelidir.
Hesaplamalara ve karar oluşturmaya ışık tutacak olan finansal raporların şu anki ve geçmiş
durumu bellidir. Bu bakımdan karar verirken bu
raporların iyi yorumlanması gerekir. Ancak bu
şüphesi ki yeterli değildir. Geleceği de doğru
tahmin etmek gerekir. Gelecek ise daima belirsizdir. Yatırımın ömrü, bu ömür içinde üretim maliyeti, enflasyon, satış miktarı ve fiyatı ne olacaktır hep varsayımlara dayanacaktır. Hesaplama,
bu bilgi ve öngörülerin ışığında size geri ödeme
oranın ne olacağını gösterecektir. Hesaplama
yapılırken geri ödemenin doğru hesaplanması
açısından her türlü nakit giriş ve çıkışı mutlak surette ortaya konmalıdır. Ancak Türkiye şartlarında varsayımların doğruluk derecesini kestirmek
maalesef oldukça zordur ve bu açıdan en sonunda muhakkak risk analizi yapılmalı, takiben
nihai yatırım kararı oluşturulmalıdır.
Maliyetlerin sürekli iyileştirilmesi üzerinde sürekli durulması gereken bir husustur. Maliyetleri
düşürmeye veya karlılığı artırmaya yönelik olarak yönetim şekli üzerinde durulmalıdır. Bu kapsamda toplam kalite, yalın üretim gibi yönetim
teknikleri üzerinde sürekli çalışılmalıdır. Bunlardaki gelişim iş süreçlerini sürekli iyileştirecektir.
Mümkün olduğunca sade organizasyona gidilerek hiyerarşik organizasyon kaçınılması bunda
Malİyetlerİn süreklİ
İyİleştİrİlmesİ üzerİnde
süreklİ durulması gereken
bİr husustur. Malİyetlerİ
düşürmeye veya karlılığı
artırmaya yönelİk olarak
yönetİm şeklİ üzerİnde
durulmalıdır. Bu
kapsamda toplam kalİte,
yalın üretİm gİbİ yönetİm
teknİklerİ üzerİnde süreklİ
çalışılmalıdır.
ı ARALIK 2015
95
g
Teknik açıdan
bir ton çimento
üretimi için
aşınma oranının
95 gram olması
gerekir.
etkin olacaktır. Yeni yatırım kararları için yapılamadık işleri belirleyip ona göre seçimde bulunmak, makinelerin reel etkinliğini sürekli artırmak
ve toplam fabrika verimliliğine ulaşmasında ısrarcı olmak ve takiben gerekiyorsa yenilemeye
gidilir. Keza çalışanları nasıl motive etme yolarını
oluşturmak ve bu kapsamda iş zenginleştirmesine gitmek hep düşünülmesi gereken hususlardır. Unutmamak gerekir ki her şeyin başı insandır. Üretim birimlerinde kayıpların önlenmesi
önemli bir husustur. Farkında olunmalıdır ki stok
en büyük maliyettir. Stok fazla bina, fazla makine, fazla işçi, fazla enerji demektir. Stok kapasite kullanımını düşüyorsun anlamına da gelir.
Bu açıdan tam zamanında üretim ve teslimat
açısından küçük miktarda üretime yönelik teknik
yapılanma önem kazanır. Esasında yalın üretim
ve toplam kalite bu açıdan önemlidir. Keza üretimde sıfır hataya yaklaşım bu sayede olacaktır.
Sıfır hataya yaklaşım kaliteli çalışmanın bir sonucu olacaktır, dolayısıyla yönetimin kaliteye bir
ekonomik mecburiyet olarak yaklaşım göstermesi ve uygulamada bulunması gerekir. Önemle
belirtmek gerekir ki tüm bunlar pazarlama faaliyetlerini ve karlılığı artıracaktır. Şirket teknolojilerini geliştirirken nasıl yeni uygulama alanları ve
mamul geliştirmede bulunulacağına ve maliyet
düşürmeye katkısının ne olacağına bakılmalıdır.
Son olarak iş hayatında yaşadığınız bir anınızı
anlatır mısınız?
Hatıralar çok şüphesiz. Bir tanesini kısaca anlatayım. Bunu da iş süreçlerini iyileştirmenin maliyetleri düşürmedeki önemiyle ilgili olarak seçeyim. Ferro Döküm’e yeni Genel Müdür olmuştum.
Yıl 1985’ti. Kapasitesi 6.000 ton gözüken şirketin üretimi zar zor 2.000 tondu. Müşteri vardı
ama üretimde de sorun vardı. Bir sorun maça
üretiminden sonra kaynaklanıyordu. Maçalar raf
yokluğundan yerlere konuyor, nakil arabaları eksik kalıyor, maçalar kırılıyor, bozuluyor, dökümde
sakat ve üretim zorluğu oluşuyordu. Diğer yandan şirket zarar ettiği için Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Sungun kapasiteye ulaşmadan kendisine bütçe dışı bir yatırım isteğiyle gelmemi
istemiyordu. Ama ben çaresiz birkaç raf ve nakil
arabası için onay istedim, verdi. Yetmedi yine istedim, isteksiz de olsa yine onay verdi. Yetmedi
üçüncü kere eksikleri tamamlamak için yine aynı
istekle gittiğimde yüzüme bakarak; ‘sen şirketi
raf yaparak mı kara geçireceksin?’ dedi ama
yine de isteğime olur verdi.
85
HABER
Tezmaksan Makina
Mükemmellikte Yetkinlik 3 Yıldız
Belgesi Aldı
24. Kalite Kongresi, 2015 Türkiye Mükemmellik Ödüllerin’de Tezmaksan Makina
Mükemmellikte 3 Yıldız Yetkinlik Belgesini Aldı.
T
ürk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile Türkiye Kalite Derneği (KalDer)
tarafından, 17-18 Kasım'da İstanbul Kongre
Merkezi'nde düzenlenen KalDer 24. Kalite Kongresi, 2015 Türkiye Mükemmellik Ödülleri sahiplerini buldu.
EFQM (European Foundation for Quality Management) ödül konseptinin 2. basamağı olan
“Mükemmellikte 3 Yıldız Yetkinlik” belgesini almaya hak kazanan Tezmaksan makina, 2005
86
yılından itibaren başlamış olan kurumsallaşma,
müşteri memnuniyeti, kaliteli ürünler, kaliteli hizmet ve devamlı gelişim konusunda kararlılığını
devam ettiren çalışmalarını bu ödül ile tescillemiş oldu.
Ödülü Tezmaksan Makina adına Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aydoğdu aldı.
Toplam 27 firmanın da "Mükemmellilikte Kararlılık ve Mükemmellilikte Yetkinlik Belgesi" aldığı
ödül töreni, toplu fotoğraf çekimiyle sona erdi.
ı ARALIK 2015
Nürnberg, Almanya
12 –14 Ocak 2016
Uluslararası Basınçlı Döküm İhtisas Fuarı :
Teknik, Süreç ve Ürünler
Biz basınçlı döküm konuşuyoruz
Yenilikçi teknoloji, verimli süreç yönetimi ve en yeni
ürünler - Hepsi Avrupa’nın lider ihtisas fuarında !
euroguss.com
Sizi memnuniyetle bilgilendirelim !
Feustel Fairs & Travel
Tel +90 212.2 45 96 00
[email protected]
Fahri sponsor
VDD Verband Deutscher
Druckgießereien, Düsseldorf
CEMAFON
(c / o VDMA), Frankfurt am Main
Organizatör / Düzenleyen
NürnbergMesse GmbH
Tel +49 (0) 9 11. 86 06-49 16
[email protected]
LMA SİZLERİ KONFERANSINDA
GÖRMEKTEN MUTLULUK DUYAR.
Yer: LMA Konferans Salonu
KOSB Melek Aras Bulvarı Tuna Cad. No: 2 34956 Tepeören Tuzla/ İstanbul
*Sabiha Gökçen-şirketimiz arasında belirli saatlerde servis olacaktır.
4 Şubat 2016 Perşembe
Konferans Programı:
9.00 – 10.00 – Ömer Albayrak’ın Açılış Konuşması
10.30 – 12.00 – ProserviceTech Firması Genel Müdürünün Sunusu
12.00 – 13.00 – Öğle Arası
13.00 – 14.30 – Wire Firması Teknik Müdürünün Sunusu
15.00 – 16.30 – Pourtech Firması Satış Müdürünün Sunusu
ProserviceTech
-Proses kontrol sistemleri
-Boya Üniteleri ve Kurutma Fırınları
PourTech
- Otomatik Döküm Sistemleri
Wire
- Mg Tel Bobinleri
Katılım Sayısı Sınırlı olduğundan rezervasyon yaptırmanızı önemle rica ederiz.
Rezervasyon: [email protected] / 0 216 593 1361
RAKAMLARLA TÜDÖKSAD
Rakamlarla TÜDÖKSAD Üyeleri
2014 yılında kamuya
açık platformlarda
yapılan araştırma ve
değerlendirmelerde
Türkiye Döküm Sanayicileri
Derneği (TÜDÖKSAD)
üyeleri ve Türk Döküm
Sanayi firmalarının
değerlendirmelerini
paylaşıyoruz.
İstanbul Sanayi Odası 1. ve 2. Beşyüz büyük sanayi kuruluş araştırması
ISO - TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU - 2014
500 Büyük Kuruluş No
Kuruluşlar
2014
2013
2010
130
135
145
Componenta Dökümcülük Tic. ve San. A.Ş.
158
141
158
196
170
171
345
387
371
376
395
489
2013/2014
Değişim % (TL)
Üretimden Satışlar Net TL
2014
2013
16,33
705.484.870
606.465.041
CMS Jant ve Makina Sanayii A.Ş.
4,04
594.816.780
571.718.843
Federal- Mogul Piston Segman Gömlek A.Ş.
-0,39
495.953.118
497.892.858
429
Samsun Makina San. A.Ş.
22,58
299.074.682
243.987.499
523
Erkunt Traktör San. A.Ş.
14,79
286.716.768
249.772.941
405
393
Trakya Döküm San. ve Tic. A.Ş.
14,07
267.107.062
234.164.426
518
624
Ferro Döküm San. ve Dış Tic. A.Ş.
19,55
217.939.266
182.302.194
ISO - TÜRKİYE’NİN İKİNCİ 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU - 2014
İkinci 500 Büyük Kuruluş No
2014
2013
2010
90
Kuruluşlar
2013/2014
Değişim % (TL)
Üretimden Satışlar Net TL
2014
2013
515
585
480
Cevher Döküm Sanayii A.Ş.
580
554
577
Erkunt Sanayi A.Ş.
590
586
485
Demisaş Döküm Emaye Mamulleri San. A.Ş.
649
707
705
Yılmaz Redüktör San. Ve Tic. A.Ş.
651
563
685
Cevher Jant San. A.Ş.
703
782
860
Akım Metal San. ve Tic. A.Ş.
736
847
755
Çukurova İnşaat Makinaları San. ve Tic. A.Ş.
749
957
-
Alfa Metal Alüminyum San. ve Tic. A.Ş.
796
815
834
Çelikel Alüminyum Döküm İml. San. ve Tic. A.Ş.
14,56
129.712.618
113.224.979
876
870
810
Akdaş Döküm San. ve Tic. A.Ş.
8,75
114.046.400
104.873.559
29,52
206.625.159
159.534.415
8,51
183.439.474
169.060.678
12,69
179.050.186
158.890.860
23,44
162.818.668
131.896.702
-1,70
162.584.884
165.389.236
28,57
151.209.713
117.611.034
34,72
145.078.896
107.692.841
60,55
142.645.392
88.847.469
915
904
-
Hema Otomotiv Sistemleri A.Ş.
7,96
105.894.534
98.087.610
946
-
-
Kırpart Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş.
-
101.450.953
-
966
-
-
EKU Fren Kampana ve Döküm Sanayi A.Ş.
-
98.389.089
-
986
-
-
Çukurova Kimya Endüstrisi A.Ş.
-
94.945.190
-
ı ARALIK 2015
Fortune Türkiye 500
FORTUNE 500
2015
Firma
2014 Net Satış TL
200
Componenta Dökümcülük Tic. ve San. A.Ş.
760.007.920
237
CMS Jant ve Makina Sanayi A.Ş.
632.588.230
265
Hema Endüstri A.Ş.
571.354.297
376
Aveks İç ve Dış Ticaret A.Ş.
380.701.401
454
CMS Jant Sanayi A.Ş.
314.628.806
470
Erkunt Traktör Sanayi A.Ş.
300.866.427
481
Marmara Metal Mamülleri Ticaret A.Ş.
296.346.687
490
Elba Basınçlı Döküm Sanayi A.Ş.
291.478.826
İSTANBUL SANAYİ ODASI’NIN (İSO)
HAZIRLADIĞI TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK
SANAYİ KURULUŞLARI SIRALAMASINDA
TÜDÖKSAD ÜYESİ 7 FİRMA DA YER ALDI.
Türkiye İhracatçılar Meclisi 1000
İhracatçı Araştırması
Döküm Sanayi İhracatçılar Sıralaması - 2014 – 2006
2014
2013
2012
2009
43
47
51
114
2013 İhracatı ($)
2014 İhracatı ($)
2013/2014
Değişim%
Componenta Dökümcülük. San. A.Ş.
229.636.264
251.150.281
9,37
Kuruluşlar
59
49
50
74
Cms Jant Ve Makina San. A.Ş.
223.481.335
210.952.776
-5,61
178
201
183
199
Cevher Döküm San. A.Ş.
80.045.016
93.741.953
17,11
290
286
516
740
Erkunt Sanayi A.Ş.
61.279.809
62.820.103
2,51
379
446
628
908
Samsun Makina Sanayi A.Ş.
42.840.070
51.946.862
21,26
453
418
471
777
Ferro Döküm San. ve Dış Tic. A.Ş.
45.644.285
43.678.133
-4,31
471
515
555
733
Trakya Döküm-Erku Dış Tic. ve Pazarlama A.Ş.
38.561.716
42.211.053
9,46
473
479
470
255
Demisaş Döküm Emaye Mamul San. A.Ş.
40.735.941
42.075.832
3,29
512
585
547
754
Çelikel Alüm. Döküm İmalat San. Tic. A.Ş.
34.949.631
39.460.938
12,91
Akdaş Döküm San. ve Tic. A.Ş.
44.450.246
39.322.270
-11,54
Hekimoğlu Döküm San. Nak. ve Tic. A.Ş.
31.540.132
37.469.672
18,80
514
431
373
430
548
662
695
-
552
494
507
802
Akdöküm-Akd Döküm Ticaret A.Ş.
39.938.735
37.282.170
-6,65
556
694
-
858
Çukurova İnşaat Makinaları San. Tic. A.Ş.
30.026.267
36.936.600
23,01
Kırpart Otomotiv Parçaları San. Tic. A.Ş.
22.073.227
31.376.394
42,15
204
Hisar Çelik Döküm San. ve Tic. A.Ş.
38.291.100
29.241.699
-23,63
Akım Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş.
26.564.833
27.945.546
5,20
-
24.603.921
683
942
738
522
-
773
777
764
894
-
Süperpar Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.
988
-
795
-
Eds Enjeksıyon Dokum Sanayı ve Ticaret A.Ş.
-
22.444.156
-
697
622
-
Eku Fren Kampana ve Döküm San. A.Ş.
29.879.415
-
-
936
955
709
As Çelik Döküm İşleme San. ve Tic. Ltd. Şti.
22.283.752
-
-
-
-
-
-
-
1.082.221.775
1.124.660.360
Dirinler Döküm ve Yed. Par. San. Tic. A.Ş.
TOPLAMLAR
ı ARALIK 2015
3,92
91
HAMMADDE
TÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi
Hammadde fiyat endeksi tablosu, her ayın ilk haftası güncelleniyor.
TÜDÖKSAD’ın resmi web sitesinde (www.tudoksad.org.tr) yayınlanıyor.
Hurda (1)
Dönem
2009
2010
2011
2012 / 01
2012 / 02
2012 / 03
2012 / 04
2012 / 05
2012 / 06
2012 / 07
2012 / 08
2012 / 09
2012 / 10
2012 / 11
2012 / 12
2012 ORT
2013 / 01
2013 / 02
2013 / 03
2013 / 04
2013 / 05
2013 / 06
2013 / 07
2013 / 08
2013 / 09
2013 / 10
2013 / 11
2013 / 12
2013 ORT
2014/01
2014/02
2014/03
2014/04
2014/05
2014/06
2014/07
2014/08
2014/09
2014/10
2014/11
2014/12
2014 ORT
2015/01
2015/02
2015/03
2015/04
2015/05
2015/06
2015/07
2015/08
2015/09
2015/10
2015/11
92
Ort.
502
651
830
931
895
881
889
918
863
835
840
836
750
810
814
855
815
804
835
808
784
823
838
836
880
883
886
905
841
940
932
900
915
905
895
895
900
900
880
810
790
889
820
720
750
798
837
831
788
735
728
715
675
Max
639
708
865
944
940
950
960
970
920
930
900
900
800
890
890
916
890
860
890
860
810
900
909
950
999
980
980
995
919
1.040
1.000
972
990
990
960
960
950
950
900
840
850
950
850
780
800
860
900
896
810
775
800
785
732
Sfero Piki (2)
Hematit Pik (3)
Ort.
698
842
1.087
1.159
1.090
1.152
1.130
1.167
1.121
1.122
1.085
1.088
1.000
1.080
1.084
1.107
1.054
997
1.005
999
980
1.047
1.075
1.102
1.165
1.116
1.146
1.137
1.069
1.238
1.218
1.223
1.223
1.208
1.215
1.215
1.174
1.247
1.245
1.202
1.196
1.209
1.210
1.257
1.242
1.332
1.332
1.311
1.137
1.128
1.185
1.166
1.126
Ort.
656
834
1.072
1.141
1.082
1.058
1.035
1.057
1.048
1.056
997
993
966
956
929
1.027
938
913
966
936
992
1.026
1.056
1.068
1.065
1.071
1.094
1.130
1.021
1.227
1.196
1.190
1.185
1.170
1.144
1.144
1.200
1.265
1.263
1.208
1.203
1.200
1.189
1.222
1.242
1.265
1.266
1.267
1.051
1.083
1.113
1.097
1.052
Max
897
929
1.183
1.275
1.280
1.355
1.412
1.450
1.410
1.313
1.370
1.358
1.220
1.270
1.220
1.328
1.270
1.160
1.260
1.160
1.096
1.220
1.225
1.350
1.425
1.320
1.300
1.270
1.255
1.374
1.377
1.380
1.370
1.330
1.350
1.350
1.300
1.376
1.426
1.420
1.443
1.351
1.480
1.496
1.552
1.600
1.600
1.488
1.482
1.482
1.354
1.330
1.352
Max
992
878
1.132
1.230
1.220
1.177
1.165
1.160
1.130
1.130
1.095
1.080
1.004
998
980
1.114
970
960
1.028
976
1.025
1.073
1.090
1.100
1.164
1.095
1.114
1.190
1.065
1.300
1.250
1.250
1.215
1.210
1.187
1.187
1.250
1.316
1.300
1.230
1.294
1.249
1.317
1.372
1.345
1.340
1.340
1.342
1.132
1.197
1.149
1.135
1.076
Çelik Piki (4)
Ort.
564
779
987
1.005
930
980
994
1.007
962
1.011
962
890
856
888
870
946
850
829
857
836
854
889
910
992
1.050
995
970
990
919
1.077
1.055
1.050
990
970
1.017
1.017
1.010
1.071
1.057
1.006
1.022
1.029
1.040
1.048
1.009
1.023
990
988
921
903
882
865
819
Max
840
847
1.066
1.098
1.100
1.170
1.150
1.150
1.190
1.200
1.120
925
900
929
930
1.072
931
880
885
870
887
950
962
1.127
1.190
1.080
1.010
1.080
988
1.161
1.180
1.160
1.065
1.100
1.102
1.102
1.120
1.183
1.162
1.096
1.123
1.130
1.090
1.122
1.086
1.100
1.100
1.100
983
940
951
936
879
Hurda Fiyatı (1)
Çolakoğlu Metalurji A kalite fiyatı ve Türkiye genelindeki dökümhanelerce satın alınan paketli
veya dökme, kaplamasız, DKP sac hurdalarının
maliyet fiyatlarının günlük hesap edilmiş, ağırlıklı
aylık ortalaması
Sfero Piki (2)
İthal kaynaklardan temin edilen Sfero pikinin
güncel fiyatlar ve bağlanan sözleşmeler ile dökümhanelere maliyet fiyatlarının ortalaması
Hematit Piki (3)
İsdemir, Kardemir ve ithal kaynaklı pikin güncel
fiyatlar ile dökümhanelere maliyet fiyatlarının ortalaması
Çelik Piki (4)
İsdemir, Kardemir ve ithal kaynaklı pikin güncel
fiyatlar ile dökümhanelere maliyet fiyatlarının ortalaması
ı ARALIK 2015
CAEF Avrupa Metalik Malzeme Fiyat Endeksi
EUROFER Avrupa Hurda Endeksi (2001=100)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ortalama
2010
219
221
255
319
306
289
279
300
311
277
296
325
283
2011
364
339
339
326
327
340
335
337
327
312
294
301
328
2012
319
309
322
320
319
301
289
298
293
275
286
290
302
2013
298
287
290
290
278
259
257
263
268
260
271
275
275
2014
280
267
255
264
264
260
261
261
266
251
236
235
258
2015
240
224
223
232
233
233
218
202
186
157
155
Eurofer Avrupa Hurda Fiyatı Endeksi (2001=100)
ı ARALIK 2015
93
İKİNCİ EL
Atik Metal'den
İhtiyaç Fazlası
Komple Tam Otomatik
Kalıplama Hattı ve
Otomatik Döküm Makinası
Full Otomatik Kalıplama Hattı
Durumu: Hali Hazırda Çalışır Durumda
Marka: HWS-(HEINRICH WAGNER SINTO SEIATSU)
Model: 2000 (2007 yılında S7 ve Mekanik Modernizasyonu Yapılmış)
Derece Ebadı: 800x600x(175+175) h
Derece Adedi: 180 Takım
Kapasite: 120 Kalıp/Saat
Otomatik Döküm Makinası
Durumu: Hali Hazırda Çalışır Durumda
Marka: KOINS
Model: 2011
Isıtma: Yok
Pota Kapasitesi: 1500 kg
İRTİBAT
ATİK METAL SAN.VE.TİC.A.Ş.
Adres: 10037 Sok. Nr:6 Atatürk Org.San.Blg. 35620 Çiğli-İzmir TR
Tel: 0232 328 35 10 Faks: 0232 328 35 15 Mobil: 0543 218 54 00
İlgili Kişi: Halit KUTLU
Mail: [email protected]
94
ı ARALIK 2015
TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ ÜYE FİRMALARI
FİRMA ADI
ADARAD DÖKÜM ÜRÜNLERİ SAN. TİC. A.Ş.
AKDAŞ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
AKMETAL METALURJİ ENDÜSTRİSİ A.Ş.
AKPINAR DÖKÜM MAK. SAN. A.Ş.
ALFA DÖKÜM MAK. SAN. TİC. İTH. İHR. LTD. ŞTİ.
ALTAN MAKİNA İMALAT TİCARET LTD. ŞTİ.
ALTUN DÖKÜM SAN. A.Ş.
ANADOLU DÖKÜM SANAYİ A.Ş
ARAL DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ARDEMİR DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
ARDÖKSAN DÖKÜM SAN. VE TİC. A.Ş.
ARPEK ARKAN PARÇA ALUM. ENJEK. KALIP SAN. TİC. AŞ
ARSLAN MAKİNA DÖK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ARTI DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ
AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. TİC. A.Ş
ASLAR PRES DÖKÜM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
ATİK METAL SAN. TİC. A.Ş.
AY DÖKÜM MAKİNA SAN. TIC. A.Ş.
AYHAN METAL PRES DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
AYZER DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
BEYZA METAL PRES DÖK. KALIP SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
BİLGE DÖKÜM MAKİNA SAN. TİC. A.Ş.
BMC SANAYİ TİCARET A.Ş.
BORAN ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
BURDÖKSAN DÖKÜM MAD. NAK. TİC. SAN. LTD. ŞTİ.
CANBİLENLER DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
CEVHER DÖKÜM SANAYİ A.Ş.
CER DÖKÜM MAKİNE VE SANAYİ A.Ş.
COMPONENTA DÖKÜMCÜLÜK TİC. SAN. A.Ş.
ÇELİK GRANÜL SANAYİ A.Ş.
ÇELİKEL ALÜM. DÖKÜM İMALAT SAN. TİC. A.Ş.
ÇEMAŞ DÖKÜM SANAYİ A.Ş.
ÇUKUROVA İNŞAAT MAK. SAN. TİC. A.Ş.
DALOĞLU DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
DEMİSAŞ DÖKÜM EMAYE MAM. SAN. A.Ş.
DENİZ DÖKÜM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
DENİZCİLER DÖKÜMCÜLÜK SAN. TİC. A.Ş.
DMS DENİZLİ DÖKÜM MAK.SAN.TİC.A.Ş
DİRİNLER DÖKÜM SAN. TUR. LİMAN İŞL. TİC. A.Ş.
DOĞRU DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
DOĞU DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
DÖKERLER DÖK. VE PLASTİK POLİETİLEN SAN.İTH.İHR.VE TİC.LTD.ŞTİ
DÖKSAN BASINÇLI DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ
DUDUOĞLU ÇELİK DÖK SAN. TİC. A.Ş.
DUYAR VANA MAKİNA SANAYİ TIC. A.Ş.
EKİP METALURJİ DÖK.VE MAK.PARÇ.İMLT. SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ.
EKSTRA METAL DÖKÜM İZABE MAK.SAN.İTH.İHR T.L. ŞTİ
EKU FREN VE DÖKÜM SAN. A.Ş.
ELBA BASINÇLI DÖKÜM SAN. AŞ ODÖKSAN OSMANELİ ŞB
ELİT METALURJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
EMİN YALDIZ METALURJİ MAK. GIDA OTOM. S.T.L. ŞTİ.
ENTİL END. YAT. TICARET A.Ş.
ER DÖKÜM MAK. SAN. TİC. A.Ş.
ERGİN MAKİNA MODEL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ERKON DÖKÜM İNŞ. TUR. TİC. VE SAN. A.Ş.
ERKUNT SANAYİ A.Ş.
ERTUĞ METAL DÖKÜM MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİ
FERRO DÖKÜM SANAYİ DIŞ TİC. A.Ş.
GEDİK DÖK. VANA SAN. TİC. A.Ş.
GÜRMETAL HASSAS DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
GÜRSETAŞ DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ
GÜVEN PRES DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
HASTEKNİK MAK.MOD.DÖK.METAL.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ.
HAYTAŞ DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.
HEKİMOĞLU DÖKÜM SAN. NAK. TİC. A.Ş.
HEMA OTOMOTİV SİSTEMLERİ A.Ş.
HİSAR ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
İĞREK MAKİNA SAN. TİC. A.Ş.
İMPRO METAL MET.DÖKÜM MAK.SAN.TİC.LTD.ŞTİ
İPB ÇELİK DÖKÜM METAL MAK. SAN. TİC. A.Ş.
İSTANBUL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KAĞAN DÖKÜM MODEL SAN.TİS.LTD.ŞTİ
KALKANCI PRES DÖKÜM VE KALIP SAN. TİC. A.Ş.
KARAMAN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KARDÖKMAK - KARDEMİR DÖKÜM MAK. A.Ş.
KAYDÖKSAN - KAYSERİ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
KIRPART OTOMOTİV PARÇALARI SAN. TİC. A.Ş.
KIZILIRMAK DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.
ŞEHİR
BURSA
ANKARA
İSTANBUL
ANKARA
ANKARA
ÇORUM
KONYA
KOCAELİ
İSTANBUL
KONYA
KIRKLARELİ
KOCAELİ
İSTANBUL
ESKİŞEHİR
SAMSUN
İSTANBUL
İZMİR
ANKARA
KOCAELİ
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İZMİR
ANKARA
BURSA
KONYA
İZMİR
ANKARA
BURSA
İSTANBUL
KOCAELİ
KIRŞEHİR
MERSİN
ADAPAZARI
KOCAELİ
ESKİŞEHİR
İZMİR
DENİZLİ
İZMİR
BURSA
ELAZIĞ
ANKARA
KOCAELİ
ÇORUM
İSTANBUL
ANKARA
ANKARA
KOCAELİ
BİLECİK
İZMİR
KONYA
ESKİŞEHİR
İSTANBUL
KAYSERİ
KONYA
ANKARA
İSTANBUL
KOCAELİ
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
ANKARA
İSTANBUL
TRABZON
TEKİRDAĞ
İSTANBUL
BURSA
KOCAELİ
ANKARA
KOCAELİ
KONYA
İSTANBUL
DÜZCE
KARABÜK
KAYSERİ
BURSA
ÇORUM
0224 714 82 00
0312 267 18 80
0216 593 03 80
0312 267 04 50
0312 267 17 97
0364 254 93 93
0332 345 07 70
0262 527 23 51
0212 771 45 45
0332 248 25 00
0288 263 43 20
0262 658 97 44
0212 552 09 92
0222 236 20 70
0362 266 88 47
0216 593 25 60
0232 328 35 10
0312 267 04 57
0262 751 21 94
0212 771 51 00
0212 485 49 66
0212 691 01 02
0 232 477 18 00
0312 640 11 66
0224 493 26 06
0332 342 10 70
0232 478 10 00
0312 267 11 25
0224 573 42 63
0212 771 45 55
444 82 55
0386 234 80 80
0324 221 84 00
0264 275 48 07
0262 677 46 00
0222 236 00 58
0232 621 55 00
0258 267 10 33
0232 376 87 87
0224 482 29 35
0424 255 50 77
0312 280 95 01
0262 658 29 10
0364 254 90 01
0212 668 18 08
0312 267 00 86
0312 267 05 56
0262 658 10 01
0228 461 58 30
0232 877 15 37
0332 239 22 80
0222 237 57 46
0216 377 01 42
0352 327 27 38
0332 239 16 50
0312 397 25 00
0212 691 02 72
0262 653 42 60
0216 307 12 62
0216 394 33 31
0262 658 30 01
0216 365 94 34
0312 267 04 40
0216 365 10 56
0462 325 00 25
0282 758 10 40
0216 464 70 00
0224 243 16 06
0262 646 76 98
0312 815 12 44
0262 728 13 00
0332 239 17 36
0216 593 07 55
0380 537 52 67
0370 418 22 34
0352 321 12 57
0224 586 53 50
0364 235 03 16
0224 714 87 49
0312 267 16 70
0216 593 03 82
0312 267 04 51
0312 267 05 63
0364 254 96 48
0332 345 07 72
0262 527 28 76
0212 771 45 43
0332 249 40 40
0288 263 43 24
0262 658 97 49
0212 652 34 62
0222 236 18 64
0362 266 67 16
0216 593 25 69
0232 328 35 18
0312 267 04 56
0262 751 21 98
0212 771 51 02
0212 485 49 68
0212 691 03 85
0 232 477 18 83
0312 640 11 77
0224 493 26 09
0332 342 09 98
0232 478 10 10
0312 267 06 79
0224 573 42 73
0212 771 20 57
0262 658 06 96
0386 234 83 49
0324 221 84 05
0264 275 14 11
0262 677 46 99
0222 236 06 04
0232 621 55 04
0258 267 18 88
0232 376 85 67
0224 482 29 39
0424 255 56 56
0312 280 95 00
0262 658 26 69
0364 254 90 04
0212 594 73 42
0312 267 00 89
0312 267 05 59
0262 658 10 00
0228 461 58 36
0232 877 15 36
0332 239 22 81
0222 237 26 79
0216 377 01 47
0352 327 29 45
0332 239 16 54
0312 397 25 07
0212 691 02 97
0262 653 41 60
0216 307 28 68
0216 394 32 88
0262 658 30 05
0216 365 29 82
0312 267 11 68
0216 314 19 80
0462 325 00 72
0282 758 10 90
0216 464 70 20
0224 243 13 20
0262 646 70 30
0312 815 12 48
0262 728 13 08
0332 239 15 99
0216 593 17 42
0380 537 54 58
0370 424 36 81
0352 321 11 94
0224 586 53 53
0364 235 03 20
www.adarad.com.tr
www.akdas.com.tr
www.akmetal.com
www.akpinardokum.com
www.alfadokum.com.tr
www.altanmakina.com
www.altundokum.com.tr
www.anadoludokum.com.tr
www.araldokum.com.tr
www.ardemir.com
www.ardoksan.com
www.arpek.com.tr
www.arslanmakina.com
www.artidokum.com.tr
www.ascelik.com
www.aslarpres.com
www.atikmetal.com.tr
www.aydokum.com
www.ayhanmetal.com.tr
www.ayzerdokum.com
www.beyzametal.com
www.bilgedokum.com
www.bmc.com.tr
www.borancelik.com
www.burdoksan.com
www.canbilenler.com
www.cevherdokum.com
www.cerdokum.com
www.componenta.com
www.celikgranul.com
www.celikel.com
www.cemas.com.tr
www.cimsatas.com
www.daloglu.com
www.demisas.com.tr
www.denizdokum.com.tr
www.denizcast.com
www.denizlidokum.com
www.dirinlerdokum.com
www.dogrudokum.com
www.dogudokum.com.tr
www.dokerler.com
www.doksandokum.com.tr
www.duduoglu.com.tr
www.duyarvalve.com
www.ekipmetalurji.com.tr
www.ekstrametal.com.tr
www.eku.com.tr
www.odoksan.com.tr
www.elitmetalurji.com.tr
www.eminyaldiz.com.tr
www.entil.com
www.erdokum.com
www.erginmodel.com
www.erkondokum.com.tr
www.erkunt.com.tr
www.temsidokum.com
www.ferrodokum.com.tr
www.gedikdokum.com.tr
www.gurmetal.com.tr
www.gursetas.com
www.gpdpress.com
www.hasteknikdokum.com
www.haytas.com.tr
www.hekimogludokum.com
www.hattatholding.com
www.hisarcelik.com
www.igrek.com.tr
www.impro.com.tr
www.ipb.com.tr
www.istanbuldokum.com
www.kagandokum.com
www.kalkanci.com
www.karamandokum.com
www.kardokmak.com.tr
www.kaydoksan.com.tr
www.kirpart.com.tr
www.kizilirmakdokum.com
FİRMA ADI
KOÇAK METALURJİ MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KONDÖKSAN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
KONPAR DIŞ TİCARET LTD. ŞTİ
KÖRFEZ DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.
MAKİM MAKİNA TEKN.SAN.TİC.A.Ş.
MENSAN OTOMOTİV MAK. AKS. SAN. TİC. A.Ş.
MERT DÖKÜM İNŞAAT SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
MES ELEKTROMEKANİK DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
MESA MAKİNA DÖKÜM A.Ş.
METKOM MET.MAK.MÜT.NAK.SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
MİTA KALIP DÖKÜM SAN. A.Ş.
MOTUS OTOMOTİV MAK. MET. SAN. TİC. A.Ş.
NORMSAN TİCARET METAL İMALAT SAN. LTD. ŞTİ.
ÖNMETAL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ
ÖZGÜMÜŞ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.
ÖZGÜR DÖKÜM MAD. MAK. İNŞ. TAAH. MÜM. SAN. TİC. İTH. İHR. LTD. ŞTİ.
ÖZGÜVEN DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
PARSAT PİSTON DAĞITIM TİC. VE SAN. A.Ş.
PAYZA DÖKÜM UĞUR PAYZA
PINAR DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.
RUBA FERMUAR VE PRES DÖKÜM SAN. A.Ş.
SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş.
SEFER DÖKÜM MAK.SAN.LTD.ŞTİ
SERPA HASSAS DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
SİLVAN SANAYİ A.Ş.
SÜPERPAR OTOMOTİV SAN. TİC. A.Ş.
ŞAHİN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ŞAHİN METAL İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş.
ŞENKAYA CELIK DOKUM YEDEK PARÇA FABR.
TAN ÇELİK DÖKÜM MAK. SANAYİ TİC. A.Ş.
TOSÇELİK GRANÜL SANAYİ A.Ş.
TRAKYA DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.
UYAR DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
ÜMİT DÖKÜM TİC. SAN. LTD. ŞTİ.
ÜNİMETAL HASSAS DÖKÜM MAK. YED. PAR. A.Ş.
YAZKAN MÜH. DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
YILKAR DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ.
ŞEHİR
KONYA
KONYA
KONYA
KOCAELİ
ANKARA
MANİSA
İSTANBUL
TEKİRDAĞ
KONYA
HATAY
İSTANBUL
KONYA
İSTANBUL
İSTANBUL
ADANA
ANKARA
ANKARA
İSTANBUL
KAYSERİ
İZMİR
MANİSA
SAMSUN
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İZMİR
İZMİR
İSTANBUL
İZMİR
ELAZIĞ
İSTANBUL
İSTANBUL
BURSA
İSTANBUL
İSTANBUL
ANKARA
KONYA
0332 239 21 11
0332 239 06 55
0332 239 18 90
0262 754 51 77
0312 267 56 87
0236 213 02 30
0216 364 32 12
0282 726 92 94
0332 239 18 72
0326 755 82 10
0212 552 12 35
0332 239 12 41
0216 593 11 61
0212 485 48 74
0322 441 07 07
0312 267 12 10
0312 267 41 61
0212 591 01 41
0352 321 15 96
0232 479 03 53
0236 213 08 86
0362 266 51 60
0212 441 09 77
0216 394 23 52
0216 399 15 55
0232 877 02 12
0232 437 01 83
0212 875 19 00
0232 877 21 23
0424 255 55 60
0216 544 36 00
0212 315 52 40
0224 411 09 77
0216 499 46 46
0216 591 08 70
0312 641 32 10
0332 239 04 47
0332 239 22 11
0332 239 06 58
0332 239 18 94
0262 754 51 80
0312 267 56 99
0236 213 02 29
0216 415 74 51
0282 726 90 42
0332 239 18 76
0326 755 76 84
0212 552 60 65
0332 239 12 43
0216 593 05 15
0212 485 48 73
0322 441 14 14
0312 267 12 11
0312 267 51 61
0212 591 01 46
0352 321 23 79
0232 479 05 16
0236 213 08 08
0362 266 51 62
0212 441 46 86
0216 394 23 55
0216 383 31 38
0232 877 02 17
0232 437 01 85
0212 875 11 07
0232 877 21 24
0424 255 55 63
0216 544 36 06
0212 274 01 12
0224 411 09 78
0216 499 46 50
0216 591 08 79
0312 641 31 82
0332 239 00 36
www.kocakdokum.com
www.kondoksan.com
www. konpar.com.tr
www.korfezdokum.com
www.makim.com.tr
www.mensanotomotiv.com.tr
www.mertdokum.com.tr
www.mesdokum.com.tr
www.mesamakina.com.tr
www.metkom.com.tr
www.mita-kalip.com
www.motusdokum.com
www.normsan.com
www.onmetal.com.tr
www.ozgumus.com.tr
www.ozgurdokum.com.tr
www.ozguvendokum.com
www.parsatpiston.com.tr
www.payzadokum.com.tr
www.pinardokum.com.tr
www.rubapresdokum.com
www.samsunmakina.com.tr
www.seferdokum.com
www.serpahassasdokum.com
www.silvansanayi.com
www.superpar.net
www.sahindokum.com
www.sahinmetal.com
www.senkaya.com
www.tancelik.com
www.toscelikgranul.com.tr
www.trakyadokum.com.tr
www.uyardokum.com
www.umitcasting.com
www.unimetal.com.tr
www.yazkan.com.tr
www.yilkardokum.com.tr
İSTANBUL
İSTANBUL
ANKARA
İSTANBUL
İSTANBUL
İZMİR
İSTANBUL
İSTANBUL
ESKİŞEHİR
MANİSA
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
ANKARA
ANKARA
ANKARA
KOCAELİ
KOCAELİ
KARABÜK
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
İSTANBUL
KOCAELİ
BURSA
İSTANBUL
0212 280 50 50
0216 414 96 16
0312 212 72 91
0216 410 00 60
0216 420 89 09
0232 433 72 30
0212 612 12 11
0212 275 57 13
0222 236 1956
0236 233 23 20
0212 446 41 21
0212 691 13 70
0212 325 96 60
0216 573 38 88
0212 211 33 00
0216 364 34 01
0312 440 82 28
0312 439 67 92
0312 267 08 88
0262 646 34 24
0262 311 29 49
0370 424 10 50
0216 593 09 57
0216 593 13 61
0216 409 14 14
0216 557 64 00
0216 447 29 55
0216 428 54 41
0212 270 07 08
0216 411 69 11
0212 438 07 78
0216 683 58 00
0212 247 49 85
0216 335 70 09
0216 380 36 18
0216 463 33 90
0216 399 98 68
0262 677 10 50
0224 573 88 72
0216 411 69 16
0212 280 50 51
0216 414 96 20
0312 212 75 61
0216 410 00 90
0216 364 66 48
0232 457 37 69
0212 612 48 28
0212 347 87 07
0222 236 1957
0236 233 23 23
0212 446 41 15
0212 672 95 92
0212 283 77 78
0216 573 06 28
0212 275 11 42
0216 364 90 47
0312 439 66 84
0312 439 67 66
0312 267 08 87
0262 646 29 62
0262 311 24 49
0370 415 66 50
0216 593 09 59
0216 593 13 62
0216 409 14 18
0216 557 50 26
0216 447 29 69
0216 325 98 11
0212 270 08 88
0216 369 64 59
0212 438 33 92
0216 683 59 21
0212 247 49 91
0216 335 71 57
0216 416 91 59
0216 384 36 77
0216 442 11 90
0262 677 10 60
0224 573 74 93
0216 363 60 73
www.acarermetal.com
www.amcol.com.tr
www.ask-chemicals.com
www.aveks.com.tr
www.besmuhendislik.com
www.bilginoglu-endustri.com.tr
www.chiron.de
www.celiktassilis.com
www.cmscetinmakina.com
www.cukurovakimya.com.tr
www.eges.com.tr
www.ermetaldemir.com
www.evren.ws
www.expert.com.tr
www.ferromet.com.tr
www.fetasmetalurji.com
www.fostema.com
www.ankiros.com
www.electro-nite.com
www.inductotherm.com.tr
www.indemak.com
www.kadioglumaden.com.tr
www.kumsandokum.com.tr
www.lma.com.tr
www.lmg-global.com
www.magmasoft.com.tr
www.marmarametal.com
www.megaelektronik.com
www.metamak.com.tr
www.metkoha.com
www.nederman.com
www.ortadogumineral.com
www.sandb.com
www.siltas.com.tr
www.silvanticaret.com
www.teknometalurji.com
www.unikon.com.tr
www.foseco.com.tr
www.yilkanchaplet.com
www.zenmet.com
KATILIMCI ÜYELER
ACARER METAL SANAYİ TİC. A.Ş.
AMCOL MİNERAL MADENCİLİK SAN. TİC. A.Ş.
ASK CHEMİCALS TR T.C LTD.ŞTİ.
AVEKS İÇ VE DIŞ TİC. A.Ş.
BES MÜHENDİSLİK SAN. TİC. A.Ş.
BİLGİNOĞLU ENDÜSTRİ MALZ. SAN. TİC. A.Ş.
CHİRON İSTANBUL MAK. TİC. VE SER. LTD. ŞTİ.
ÇELİKTAŞ SINAİ KUMU SAN. VE TİC. A.Ş.
ÇMS ÇETİN DÖK. MAK. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
ÇUKUROVA KİMYA END. A.Ş.
EGES ELEKTRİK & ELEKTRONİK GER. SAN. TİC. A.Ş
ERMETAL END.GERİ DÖNÜŞ. TAŞ. SAN. A.Ş.
EVREN İTHALAT İHRACAT PAZ. A.Ş.
EXPERT MÜMESSİLLİK TURİZM TİC. LTD. ŞTİ.
FERROMET MÜMESSİLLİK TİC. A.Ş.
FETAŞ METALURJİ YÜZEY İŞLEM ÜRÜNLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİ
FOSTEMA METALURJİ SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
HANNOVER-MESSE ANKİROS FUARCILIK A.Ş.
HERAEUS ELECTRO-NİTE TERMO TEKNİK SAN. TİC. A.Ş.
INDUCTOTHERM İNDÜKSİYON SİST. SANAYİ A.Ş.
İNDEMAK İNDÜKSİYON DÖK. MAK. LTD. ŞTİ.
KADIOĞLU MADENCİLİK SAN. TİC. A.Ş.
KUMSAN DÖKÜM MALZEMELERİ SAN. TİC. A.Ş.
LMA MOTİF ALÜM. DÖKÜM SAN. MÜM. LTD. ŞTİ.
LMG ENDÜSTRİYEL ÜRÜNLER HAMMADDE SAN.TİC.A.Ş.
MAGMA BİLİŞİM TEKN. HİZM. LTD. ŞTİ.
MARMARA METAL MAM. TİC. A.Ş.
MEGA ELEKTRONİK TALAŞLI İML. MAK. TİC. A.Ş.
META-MAK METALURJİ MAK. MÜM. LTD. ŞTİ.
METKO-HÜTTENES ALBERTUS KİMYA SAN TİC. A.Ş.
NEDERMAN MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ORTADOĞU MİNERAL SAN. TİC. LTD. ŞTİ
S&B ENDÜSTRİYEL MİNARELLER A.Ş.
SİLTAŞ SİLİS KUMLARI SAN. TİC. A.Ş.
SİLVAN DIŞ VE İÇ TİC. A.Ş.
TEKNO METALURJİ MALZ. MAK. TİC. LTD. ŞTİ.
UNİKON METALURJİ VE KİMYA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
VESUVIUS İSTANBUL REFRAKTER SAN.TİC.A.Ş.FOSECO
YILKAN MAÇA SUP. ÜRETİM PAZ. SAN. TİC. A.Ş.
ZENMET DIŞ TİCARET A.Ş.
Dökümhanelerde
Verimlilik ve Kalitenin Sırrı
“Heraeus Electro-Nite”
- Bir Teknoloji Lideri 
Dökme Demirde Termal Analiz
(%C, %Si, TL, TS, ∆T, ∆TM, Sc)

Dökme Demirde Oksijen Aktivitesi Ölçümü

Sayısal Sıcaklık Ölçüm Cihazı
Duvar Tipi (Kablolu/Kablosuz) veya
Portatif (Hafızalı / RF Antenle Veri İletimi)

Daldırma Tip Termokupllar

Spektrometre Analizi için Sıvı Metalden Numune
Alıcılar

Kompanzasyon Kabloları, Daldırma Lansları ve
Kontak Elemanları
Your critical link to quality through sensor technology
Organize Sanayi Bölgesi, Dağıstan Caddesi No:15 06935 Sincan/ANKARA • Tel: (0.312) 267 08 88 • Fax: (0.312) 267 08 87 • [email protected]
www.heraeus-electro-nite.com