Zaman Kapsülü - Akbank Sanat

Bruno
Serralongue
Zaman Kapsülü / Time-Capsule
Küratör / Curator: Ali Akay
Bruno
Serralongue
Zaman Kapsülü / Time-Capsule
15 Eylül - 28 Ekim // September 15th - October 28th, 2011
Küratör / Curator
Ali Akay
Zaman Kapsülü
3 ///
/////// Ali Akay
İlk baktığımızda, Bruno
Serralongue’un fotoğraflarında,
dünyanın içinden geçen bakış her
yanı yatay bir şekilde kesiyor ve
bir belgeleme arzusu okunuyor;
ancak aynı zamanda kendisinin
olaylara baktığı mesafeden
fotoğraflarına baktığımızda,
burası, onun durumunu,
konumunu belirliyor ve de
belgelemenin ötesine geçen bir
öznelliğe dokunuyor. Fotoğraflar
tam olarak enformasyon
vermekten çok verirmiş gibi
duruyorlar ve aslında hiçbir
enformasyon fotoğraflarda
okunmuyor. Enformasyondaki
ayrıntıların açıklanmasından
çok bize ayrıntıları kapalı bir
şekilde (okunamamalı veya
yarım okunulası) veriyor. Bunu
etikette açıkça küresel bir sorunu
gösteren bir bakışla sunuyor.
Sosyal ve politik sorunların
küreselleşmiş olduğunu
gösteriyor. Fotoğraflarında
gözüken küreselleşme karşıtı
hareketlerin yanında Kosovalı ve
Tibetli mültecilerin mevcudiyeti
"mülteci coğrafyası" bakımından
okunduğunda bize sadece sefilliği
ve ulus devletlerin vatandaşları
karşısındaki pasifliklerini değil,
ama aynı zamanda onların
yaşamsallığındaki atılımı ve
mücadeleye hazır bekleyişlerini,
5 ///
4 ///
yani duygularla işleyecek
olan bir olumluluğu da bize
hissettirmektedir. Bu anlamda
da, Bruno Serralongue’un
fotoğrafları, belgesel niteliğini
taşımalarına rağmen, onun
açısından gelişen bu bakışın
aynı zamanda öznellikleri ortaya
koymak bakımından ne kadar
perspektivist (perspektiflerin
çokluğu {multitudo}) olduğunu
da bize göstermekte. Bugünün
sanatsal durumlarından biri olan
enformasyon taşıyan fotoğraflar
aynı zamanda "enformasyon
toplumunun" küresel halini de
sergilemekten geride kalmıyor.
Gelmeyen enformasyonu
taşıyor; ama belgesellik aynı
zamanda kurgulanıyor, bir
tür "romanlaştırılmış" bir
belge haline sokuluyor. Onun
fotoğrafları virtüellik taşıyor,
geleceğe ve de oluşa açık bir
şekilde anlamlanmayı bekliyor.
Olayların sırasında gelen bakışı,
bir anlamda, zamana açılan
bir kapsül gibi işliyor. Zaman
geleceğini bekliyor. Gelecek
oluş veya olaya doğru yönlenme
Serralongue’un fotoğraflarının
anlamına yerleşiyor. Zamanı
durdurmuyor bu fotoğraflarda;
tersine, zamana açılıyor,
geleceğe doğru bakıyor;
fotoğraflar virtüellik taşıyorlar.
Mesela, Dünya Ekonomik
Forumu'nun Davos imgesinden
Birleşmiş Milletler'in seçimleri
ve genel politikalarına kadar,
dünyadaki metropollerdeki
yeni biyo-politikanın ne
şekilde geliştiğine kadar,
Tibetli mültecilerden Kosovalı
milliyetçilere kadar her yerdeki
gelecek Bruno Serralongue’un
fotoğraflarına sinmiştir.
Geleceğini beklemektedir.
Çok yanlı bir dünya iktidar
sistemindeki çatlaklar, çelişkiler,
çözüm bekleyen çözümsüzlükler,
çok yanlı güç ilişkileri neo-liberal
dünyanın içinde geleceğini
beklemekte. Antropogenetik
bir hal almakta olan yaşam
biçimlerinin takipçisi konumunda
biyo- iktidarın kapsamaya
çalıştığı biyo-politik güçleri takip
etmektedir. Bu nedenle oradan
buraya, buradan oraya biyopolitik güçleri ve biyo -iktidarı
izlemektedir.
Bir zamanlar Victor Segalen’in
dünyadan, gittiği yerlerden
taşıdığı enformasyonlara benzer
bir şekilde, Bruno Serralongue
seyahat ediyor ve enformasyon
taşıyor. Bilgi aktarıyor. Belki de
onun gibi kaybolacak imgeleri
topluyor ve bize sunuyor.
Sadece virtüellik taşıyan imajlar
değil bunlar, aynı zamanda
yarı da olsa bilgi taşıyorlar.
Segalen sömürgeleşmenin
ve batılılaşmanın yaralarını
göstermekteyken, Serralongue
bize küreselleşmenin açtığı
sorunları göstermekte. Nicolas
Bourriaud’nun Radicant
(Danoel 2009) kitabında yazmış
olduğu gibi, Victor Segalen
turistti, Bruno Serralongue
da bir bakıma "turist"; ama
kendisini bu işin içine sokmayan
bir turist; kendi felaketiyle
dünyanın felaketini karıştırmıyor
gibi durmasına rağmen her
şeyin artık bizi etkilediğinin
de farkında. Tibet’teki sorun
Paris’teki mültecilerin de sorunu,
Parislilerin de. Birlikte yaşanan
bir küresel dünya yerelliğe artık
paye veremiyor. Egzotik olmaktan
öteye gitmeyen bir yerellik var
sadece karşımızda. Egzotizm
değişik olanın hissiyatıyken
artık yerellik küresel dünyanın
tek dünya haline geldiği bir
"kelebek etkisi" gibi işlemekte.
Farklılık mefhumu söz konusu
edilse bile aslında benzerlikler
dönemine tekrar mı girmekteyiz
acaba? Foucault, bize 17. yüzyılda
"analojiler" üzerine kurulu
bir temsiliyetin varlığından
söz etmişti. Bugün analojiler
ve farklılıkların birbirlerine
7 ///
6 ///
1
1
9 ///
8 ///
2
11 ///
10 ///
13 ///
12 ///
benzemeye başladığı bir çağda mı
yaşamaktayız artık? Yoksa sadece
olayları izlerken yerellikleri
düşünmekle mi sınırlı kalıyoruz?
Yeni Delhi’deki veya Tibet’teki bir
olay, bir yürüyüş veya gösteri, bir
hareket, bize Bask veya Korsika
sorununu mu hatırlatmalı?
İrlanda modeli, Sri Lanka
modeliyle Türkiye’deki "Kürt
sorunu" modeli karşılaştırmaları
bu nedenden dolayı mı artık,
bizi birbirimize bağlıyor?
Johannesburg’daki topraksız
köylülerin yürüyüşüyle işsizlerin
Paris’teki yürüyüşünün ortak
noktası nedir? Dünya Bankası'nı
suçlayan Bombay Dünya Sosyal
Forumu toplantısı ile İMF karşıtı
yürüyüşlerin dünyanın başka bir
yerindeki tezahürü arasındaki
benzerliklere ne diyeceğiz?
Arap baharı ile İsrail baharı
nasıl kıyaslanmakta? Tunus’ta
başlayan hareket nasıl Fas ve
Libya gibi Mısır’a da sıçradı? Ya
Suriye? Benzerlikler dünyasına
girdiğimizde birbirleriyle uzak
mesafe ve hatta zamanlardaki
gösteriler nasıl benzemeye
başlıyorlar? Bu benzerlikler
farklılıkları yok edebilir mi?
Hayır. En azından burada bir
cevap vermek mümkün gibi
duruyor; çünkü her benzerlik,
ismi üstünde benzerliktir ve
Deleuze’ün de hatırlattığı gibi,
sadece "benzerler farklıdır". İşte
"Tekilleşme" denilenin kendisi
burada ortaya çıkıyor. Sorulacak
bir sürü soru içinde Bruno
Serralongue bize bu soruları
sorma imkânını veren görüntüleri
veriyor; düşündürüyor. Kendisi
de bekliyor gelecekte meydana
gelecek olanları. Kimsenin
daha bilmediğini. Sanki tersine
bir gazete okuma eylemi
içindeyiz. Geçmiş haberleri
okurken aldığımız hazzı bu sefer
gelecekten sanki olacakmış gibi
beklemekteyiz.
Başka bir yerden baktığımızda,
sanat tarihinin içinden; Vertov’un
kamerası için söylediğinden
yola çıkarak, Leon Moussinac’ın
yüzyılın başında söylemiş olduğu
gibi, "hayat-belge" olarak
konumlanıyor; insanların,
mücadele etmeye çalışanların
öznelliklerini ortaya koyanların,
öznesiz ve nesnesizlik içinden
geçebilenlerin "yaşadıkları
gibi yaşamı" göstermekte.
Baudelaire "Modern sanatçının
hayatı" adlı yazısında hızlı bir
şekilde karikatürler yapan savaş
muhabirleri için modernitenin
hızını kovaladığını yazmıştı.
Bugün artık fotoğraf yüzyıldan
fazla bir zamandır belgesel
niteliğini resimden almış
vaziyette. Yine Baudelaire 1859
Salonu için yazdığı yazıda sanat
ve yeniden üretim arasında bir
ayrım yapmaktaydı. Yani kurgu
ve belge arasında bir ayrıma
değinmekteydi.
Zamanımız 19. yüzyılın
dünyasından çoktan çıkmış
vaziyette. Belgesel denilene
kurgu da katıldığı bugünkü
sanat dünyasında kabul edilmiş
vaziyette. Aradaki fark, belki
de, Henry Peach’in ifade ettiği
gibi resim temsili bir şekilde
(yani sahte bir yanılsamayla)
duyguyu vermekteyken,
fotoğraf aynı olayı sanki daha
otantik olarak göstermekte.
Ama Serralongue’un bu eski
tartışmalarla kaybedecek
zamanı yok; o zamanın peşinde
koşmakta. Haber bir bakıma
20. yüzyılın başında olduğu
gibi ve hatta Hegel’in modern
insan tanımına giren "her sabah
gazetesini okuyan" ve dünyayla
bütünleşmeye başlayan insan
gibi, Brecht’in Arbeitjournal’de
(İş günlüğü) uçaklarının İngiltere
adası üzerinde "havadan
ve denizden saldırısı" gibi,
Kübistlerin gazete kupürlerini
kullanmaları gibi, haber hâlâ
bizim dünyamızın, "enformasyon"
veya "hiper-enformasyon"
toplumlarının bir parçası olmaya
15 ///
14 ///
17 ///
16 ///
devam etmekte.
Dadaistler'in enformasyon
denilen şeyi saptırarak, bunu
parçalara bölerek kullanmaları
gibi Serralongue fotoğrafları
da haberi vermekteyken aynı
zamanda onu bir bakıma
çoğaltmakta, parçalamakta,
perspektivistleştirmekte.
20. yüzyıl içinde Kraucer
imaj arşivinden ve elde olan
malzemelerden ve aktüalite
gösteren filmlerden bir "sosyal
kritik" ortaya koyan Radikal
Sinematografik Cemiyeti'nden
1931’de bahsettiği şekliyle
veya Ernst Bloch’un "Bu
Zamanların Mirası" diye
adlandırdığı veya Brecht’in
John Heratfield’e yapmış
olduğu methiyelerdeki gibi
Dadaist fotoğrafların filtreden
geçirilmiş gazete haberini
saptırdığı, başkalaştırdığı
gibi, Bruno Serralonge’un
fotoğrafları zamanın içinden
ilerleyen zamana ait olarak,
başkalaştırmaktan çok oluş ile
ilgileniyor, "başkalaşmaların
değişimini" bekliyor; önceden
müdahale değil, sadece
perspektifi kullanmaktayken,
zamanın getireceği zamanın
içinden geçecek olana virtüel
olarak dokunmaya çalışıyor.
1
19 ///
18 ///
21 ///
20 ///
3
6
23 ///
22 ///
25 ///
24 ///
9
/////// Ali Akay
29 ///
28 ///
Time-Capsule
At first sight one can read the
presence of a gaze piercing
the world and slicing through
it horizontally in Bruno
Serralongue’s photographs as
well as a desire to document;
however when we take the
same distance that he applies
to his subjects while looking
at his photographs, this stance
determines his condition as
much as position and begins to
point at a subjectivity reaching
well beyond documentation.
The photographs seem to be
conveying information rather than
actually disclosing it, and as a
matter of fact no information can
be read in the photographs. The
details of the information are not
clarified in the photographs, the
details are rather indicated in a
concealed (illegible or partially
legible) fashion. This is clearly
revealed in the exhibition labels
through a perspective considering
global issues. Here it is displayed
that social and political issues
have become globalised. When
the presence of the Kosovar and
Tibetan refugees alongside the
anti-globalisation movements
seen in his photographs are read
through the perspective of “the
geography of refugees” they
not only display despair and the
4
2
31 ///
30 ///
33 ///
32 ///
35 ///
34 ///
37 ///
36 ///
passivity of the nation states
in the face of their citizens, but
also make us feel the eager
and striving anticipation in the
existence of these people, that
is an optimism that will operate
through feelings. In that sense,
although Bruno Serralongue’s
photographs carry a documentary
quality, they also convey how
much perspectivist (holding a
multitude of perspectives) this
perception of his is, in presenting
subjectivities. Serralongue
travels, he trails after his
subject, he chases it; he does not
passively wait, on the contrary
he pursues it from one country
to another, in one geography
after another showing us his
will to look straight at the
heart of these debates from
within the information society.
These photographs carrying
information that are part of
the art scene of our day, also
exhibit the global stance of the
“information society”. They carry
the information that is not passed
on; however documentation is
also constructed, it takes on the
form of a ‘novelized’ document.
His photographs that hold a
certain virtuality, waiting to be
charged with a meaning, open
to the future and becoming.
His gaze that emerges during
events, in a sense, operates like
a capsule that opens up into
time. Time awaits its future.
Aspiring towards a future
event or formation settles into
the meaning of Serralongue’s
photographs. He does not stop
time in these photographs; on
the contrary, he opens into time,
looks towards the future; the
photographs carry virtuality. For
instance, from the image of Davos
of the World Economic Forum to
the general policies and elections
of the United Nations, from how
the new bio-politics develops
in the world metropolises,
to the Tibetan refugees and
Kosovar nationalists, the future
everywhere is embeded into
the photographs of Bruno
Serralongue. He is awaiting
the future. The cracks,
contradictions, predicaments
awaiting solutions in the multi
faceted world power system, the
multi layered power relationships
of the noe-liberal world await
their future. He is tracking the
bio-political powers that the
bio-governing bodies aim to seize
in pursuit of the anthropogenetic
life forms. That is why he travels
from one place to the next
following bio-political powers and
the bio-governing bodies.
Bruno Serralongue travels
and carries information just
like Victor Segalen was once
dispatching information from
the world, from the places he
was travelling to. He transmits
information. Perhaps he is
collecting and presenting passing
images that are temporary
just like himself. These are not
images that just hold virtuality,
they also hold information no
matter how partial it may be.
While Segalen was pointing at
the scars of colonialisation and
westernisation, Serralongue
reveals the problems caused by
globalisation. Victor Segalen was
a tourist, as Nicolas Bourriaud
was stating in his book Radicant
(Danoel, 2009), in a way Bruno
Serralongue is a “tourist” too,
but he is a tourist that does not
involve himself; although he
seems to be not mixing his doom
with the doom of the world, he
is well aware of the fact that we
are effected by everything around
us. The problems in Tibet are
problems for the refugees in
Paris as well as the Parisians.
The global world in which we
all live together can no longer
praise locality. We are facing
39 ///
38 ///
9
41 ///
40 ///
43 ///
42 ///
a locality that is nothing more
than exotic. While exotism is the
sensation of the different, locality
operates as a “butterfly effect”
of the global world becoming a
single world. Although the notion
of difference is mentioned, are
we actually entering a period of
similarities once more? Foucault
was reffering to a representation
based on “analogies” in the 17th
century. Are we living in an age
when analogies and differences
start becoming alike today? Or
are we just limited to thinking of
localities while we stare at the
events? Should an event, a rally
or a demonstration, a movement
in New Delhi or Tibet remind
us of the problems in the Bask
region or in Corsica? Is this why
we are connected to one another,
through the comparisons of the
Irish model, the Sri Lanka model
or the “Kurdish conflict” model
in Turkey? What is in common
between the rally of the landless
farmers in Johannesburg, and
the rally of the unemployed
in Paris? How are we going to
make sense of the similarities
between the Bombay World
Social Forum protesting the
World Bank and the anti-IMF
rallies elsewhere in the world?
How do we compare the Arabian
spring and the Israeli spring?
How could the protests starting
in Tunisia jump to Egypt from
Morocco and Libya? What about
Syria? In the realm of similarities
how do demonstrations distant
in terms of space and time
begin resembling one another?
Could these similarities wipe
out differences? No. It seems
possible to come up with an
answer here at least; because all
similarity, as the word indicates,
is similarity and just as Deleuze
reminds us, only the “similar
are different”. This is where
“singularity” emerges. Amongst
a herd of questions that could
be asked Bruno Serralongue
provides us with the images that
make it possible to ask these
questions, he gets us thinking.
He himself also awaits what the
future holds. That which nobody
knows. It is like we are in a
reverse process of newspaper
reading. We are in anticipation
of the future just like reading
the news about a past event in a
paper.
From another perspective, from
within art history; parallel to what
Vertov said about his camera, and
much like what Leon Moussinac
said at the beginning of the
century, they are positioned as
“life-documents”, showing “life
as lived” by the people, by those
who resist, those who express
subjectivity, those who could
walk a path without subjects
and objects. In “The Painter of
Modern Life”, Baudelaire was
talking about war correspondents
who were making fast sketches,
saying that they were chasing
after the pace of modernity.
Today, photography has claimed
the position of document from
drawings and paintings for over
a century. In his text written
on the occasion of the Salon
of 1859, he was distinguishing
art and reproduction. So, he
was mentioning the difference
between fiction and document.
Our time has departed far away
from the world of the 19th
century. It is widely accepted
in the art world that what we
call documentary also involves
fiction. Perhaps, the difference
is, as Henry Peach expresses,
that while painting conveys a
representation of an emotion
(through a fake illusion), a
photograph shows the same
situation in a seemingly
more authentic fashion. But
Serralongue has no time to waste
5
45 ///
44 ///
46 ///
over these aged discussions; he
is chasing time. Much like in the
beginning of the 20th century, like
Hegel’s modern man “reading
the papers every morning” to
engage with the world, like
“the air and sea raids” over the
island of England in Brecht’s
Arbeitsjournal (work journal) and
like the Cubists using newspaper
clippings; news continues to be
a part of the life of “information”
or rather, “hyper-information”
societies.
Just like Dadaists' undermining of
information and utilising it after
breaking it down to its pieces,
Serralongue photographs also
transmit news while at the same
time multiplying, shattering and
rendering it perspectivist. Like
the Radical Cinematographic
Society assembling a “socialcritique” utilising the Kraucer
image archives, the materials
at hand and current films of the
time during the 20th century as
mentioned in 1931, or like what
Ernst Bloch calls “The Heritage
of Our Times”, or like Brecht’s
eulogy to John Heartfield’s
Dadaist photographs distorting,
altering filtered images of
newspaper articles, Bruno
Serralonge’s photographs belong
to a time traveling in time, they
deal with becoming, rather than
transforming; he is awaiting the
“change of transformation”, not
aiming at a prior intervention; he
is only utilising perspective while
trying to virtually touch that which
the time will be passing through
in time.
6
49 ///
48 ///
5
51 ///
50 ///
8
1
53 ///
52 ///
10
55 ///
54 ///
7
57 ///
56 ///
59 ///
58 ///
"New Fabris, Châtellerault", 2009
The summer of 2009 was marked in France by widespread strikes and factory sit-ins, all sparked by the same trend of
management teams to delocalize production facilities to countries offering cheaper labor. The workers refused to be
“discarded like used Kleenex”—a comparison heard time and time again in televised interviews—deciding instead to turn to
increasingly radical forms of action in order to obtain a decent severance deal, if nothing else. The workers turned to new
tactics such as boss-napping (the practice of detaining management on company premises), destroying equipment, and
even threatening to raze the factory to the ground, thereby creating a shift in the balance of power between management
and workforce. The conflict between workers and management at the New Fabris factory in Châtellerault drew a great deal
of media attention. The factory sit-in began on June 15 with an ultimatum set for July 31. If no financial agreement was
reached by then, the factory would be destroyed. The workers showed their determination by setting up gas canisters, which
they claimed were linked to a detonator, in a highly visible spot on the roof of one of the factory buildings. The ultimatum—
particularly the way it was staged—not only shaped the negotiations, but also created an attention-grabbing event for the
media, and thus indirectly for the government, in the person of Christian Estrosi, the French Minister for Industry. Estrosi
was forced to act as a go-between, offering to set up a job protection scheme in the Châtellerault region.
The use of ever more radical tactics—such as the ransack of the sous-préfecture in Compiègne by workers from the
Continental factory—as a means of forcing the government, the media, and public opinion to focus on an issue, reflects the
breakdown of worker-management relations in a globalized economy.
2 "Tibet in exile (Dharamsala)", 2008
Bu seri, başlangıç noktası olarak, sürgündeki Tibetli milletvekillerinin 14. Meclisinin 6. dönemini alıyor. 1960’tan beri
yılda iki kere toplanan milletvekilleri 43 kişiden oluşuyor, beş yıllık süreler için seçiliyor ve dünyadaki sürgün Tibetlilerin
temsilcisi sayılıyorlar. Milletvekilleri, sürgündeki farklı cemaatler arasında bağ olma işlevi dışında, diğer ülkelerin
parlamentolarıyla karşılıklı ilişkileri yürütme ve geliştirme görevine sahipler (İngiliz milletvekilleri 6. dönemin açılışına
katılmışlardır). Dalai Lama, demokratik bir politik sistemi uygulamaya sokarak, Tibet’in sadece geçmişte, sürgündekilerin
anlatılarında ve hafızalarında değil, aynı zamanda uluslararası düzeyde tanınan kurumlarla günümüzde ve gelecekte de
var olmasını sağlamıştır.
mekânı değil, bir toplumsal ifade mekânı olduğu ve kimi insanların bugüne değin hiç bu derece görünür bir şekilde kendini
ifade edemediği bir platform sunduğu” tespitini yapmıştır.
Bu başarı, Dünya Forumu’nun kurucularında ve düzenleyicilerinde, bir sınıra ulaşıldığı düşüncesini ve “Hareketlerin
Hareketi”nin bu sınırın ötesinde somut öneriler formüle etme kapasitesinden uzaklaşıp, belirsizleşebileceği endişesini
uyandırmıştır.
"World Social Forum, Mumbai", 2004
The fourth World Social Forum took place in Mumbai from January 16 to 21, 2004. Slightly more oriented toward Asian
countries than previous forums, some 150,000 people came to the financial capital of India to declare that, “another world
is possible.” Discussions not only highlighted the drifts of global economics and of World Trade Organization; the 2,500
conferences, seminars, and workshops gave also voice to India’s social problems: religious intolerance, exclusion due to the
caste system, and the position of women in society.
The activist Maude Barlow, president of the Canadian Council and member of the network “Our world is not for sale”,
declared that, “for the first time the forum touched the poorest strata of the population on earth.” Indeed, more than 80% of
the participants were Indians, and a majority came from the countryside or underprivileged urban neighborhoods.
In Porto Alegre (Brazil), the public was mostly composed of the middle and upper social classes and, among them, many
officials and professors. “Unlike previous occasions, this forum is a place for social expression, not for intellectualization. It
offers a platform for the people, some of them never had before the opportunity to express themselves in such a visible way,”
said the leader of Confédération paysanne, José Bové.
This success is worrying to the organizers and founders of WSF, for they think that a limit has been reached, beyond which
the “Movement of Movements” might become unintelligible and unable to formulate concrete proposals.
4 "Rise Up, Resist, Return (Yeni Delhi ve Dhramsala)", Nisan 2008
2008’de Çin Yaz Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yaptı. Olimpiyat meşalesi, 24 Mart’ta Yunanistan’dan yola çıkarak
6 Temmuzda Pekin’e ulaşmıştı. Tüm bu süreçte, Avrupa’da, ABD’de ve Asya’da göstericiler, organizasyonun yarattığı
medyatik etkiden yararlanarak Çin’in insan hakları ve ifade özgürlüğü konusundaki tutumunu ifşa ettiler. Sürgündeki
Tibetliler de bu fırsatı kullanarak, dünyanın pek çok ülkesinde geniş ölçekli eylemler düzenlediler. Lhasa’da Çin ordusu
tarafından sert bir şekilde bastırılan gösteriler, yüzlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı. Bu küresel eyleme Tibetlilerin
verdiği isim, "2008 People’s Uprising Movement" idi.
Olimpiyat meşalesi 16, 17 ve 18 Nisan’da Yeni Delhi’de idi. “No Torch in Tibet” sloganı etrafında bir araya gelen, Hindistan’da
sürgünde bulunan binlerce Tibetli, olimpiyat meşalesinin Tibet’ten geçişini protesto etmek için şehre aktı. Çinliler, aslında
son derece sembolik bir hareketle olimpiyat meşalesini Everest’in zirvesine taşıdılar.
"Rise Up, Resist, Return (New Delhi et Dharamsala)", April 2008
In 2008, China hosted the Summer Olympic Games. The Olympic Torch left Greece on March 24, reaching Beijing on July 6. All
along the route through Europe, the United States and Asia, demonstrators took advantage of the important media attention
to protest against the violations of human rights and the lack of freedom of speech in China. The Tibetan exiles took this
unique opportunity to organize big demonstrations in different countries all over the world. In Lhasa these demonstrations
were brutally suppressed by the Chinese army, and hundreds were killed. The Tibetans gave this worldwide operation the
name “2008 People's Uprising Movement.”
On April 16, 17, and 18, 2008, the Olympic Torch was in New Delhi. Under the slogan “No Torch in Tibet,” thousands of Tibetan
exiles in India came together in the city to protest against the Olympic Torch crossing Tibet. In a powerful symbolical gesture,
the Chinese took the Olympic Torch to the top of Mount Everest.
"Tibet in exile (Dharamsala)", 2008
The series Tibet in Exile (Dharamsala) from September 2008 takes as its starting point the opening of the sixth session of the
14th assembly of the Tibetan deputies in exile. Meeting twice a year since 1960, the 43 deputies who are elected for five years
are the representatives of the Tibetan communities in exile around the world. But beyond their function as a bond between
the various communities in exile, the deputies maintain and develop exchanges with the parliaments of other countries
(English deputies attended the opening of the sixth session). By adopting a democratic political system, the Dalai Lama has
allowed Tibet not to only exist in the past, in the books and in the memory of the exiles, but in the present and in the future
of internationally recognized institutions.
5 "Johannesburg, Dünya zirvesi", 2002
Johannesburg’da, 26 Ağustos-4 Ekim 2002 tarihleri arasında, Sürekli Gelişim Üzerine Dünya Zirvesi düzenlendi. Bu
zirve, Rio de Janeiro’da 1992 yılında düzenlenen ve biyolojik çeşitlilik ile iklim değişiklikleri üzerine anlaşmaların kabul
edildiği zirvenin devamı niteliğindedir. BM tarafından bugüne kadar düzenlenen en büyük zirvedir. Yüzden fazla ülkenin
devlet başkanlarını ve hükümetlerini, sivil toplumu (ki kendi zirvelerini Sergi parkında düzenlemişlerdir) ve özel sektörü
temsil eden 65.000 delege, dünyadaki ekonomik büyümenin evrenin doğal kaynaklarının korunması ile uyumlu olarak
gelişebilmesi için somut tedbirleri kabul etmeye çalışmıştır. Sudan mahrum olan 1.1 milyar insanın tüketilebilir su
kaynaklarına ulaşabilmesi ve elektrikten mahrum olan 1.6 milyar insanın elektriğe kavuşturulması, bu zirvenin belirleyici
temaları olmuştur.
3 "Dünya Sosyal Forumu, Mumbai", 2004
4. Dünya Sosyal Forumu, 16-21 Ocak 2004 tarihleri arasında Mumbai’de (Bombay) düzenlenmiştir. Daha çok Asya ülkelerine
dönük olarak gerçekleştirilen zirve, Hindistan’ın ekonomik başkentinde, "başka bir dünyanın mümkün olduğunu" ifade
etmeye gelen 150.000’den fazla insanı bir araya getirmiştir. Tartışmalar sadece küresel ekonominin ve Dünya Ticaret
Örgütü’nün sorunları üzerine yoğunlaşmamış; 2.500 konferans, seminer ve atölye çalışmaları, Hindistan’ın sosyal
problemlerine geniş bir yer ayırmıştır: dinsel hoşgörüsüzlük, kast sisteminin yarattığı dışlanma ve kadınların durumu.
Kanada Konseyi’nin ve “Dünyamız satılık değildir” inisiyatifinin başkanı aktivist Maude Barlow, “Forum, ilk defa dünyanın
en fakir nüfusu arasında yer alan bir tabakaya ulaştı” tespitini yapmıştır. Aslına bakılırsa, katılımcıların yüzde 80’inden
fazlası Hintli idi ve aralarından pek çoğu kırdan ya da şehirlerin en fakir bölgelerinden gelmekteydi.
Porto Alegre’de (Brezilya) düzenlenen Forum’a katılanların çoğu orta ve üst sınıflardandı ve aralarında pek çok memur ve
profesör vardı. Çiftçi Konfederasyonu’nun lideri José Bové ise “bu Forum’un, öncekilere nazaran, bir entelektüelleştirme
"Earth Summit, Johannesburg", 2002
The World Summit for Sustainable Development took place in Johannesburg from August 26 to September 4, 2002. This
Earth Summit follows the one held in Rio de Janeiro in 1992, at which the conventions on climate change and the protection
of biodiversity had been adopted. This was the biggest summit ever organized by the United Nations. 65,000 delegates
representing governments and heads of states from more than 100 countries, civilians (who had organized their own summit
in the Parc des Expositions), non-governmental organizations, and the private sector attempted to adopt concrete measures
for world economic growth which would be compatible with the preservation of the Earth’s natural resources. Access to
clean drinking water (which 1.1 billion human beings are without) and electricity (which 1.6 billion people are without) was
the main theme of this summit.
61 ///
60 ///
1 "New Fabris, Chatellerault", 2009
Fransa’da 2009 yazına, hepsi aynı nedenden kaynaklanan grevler ve işgaller damgasını vurdu. Bu neden, şirketlerin,
üretimlerini, el emeğinin daha ucuz olduğu ülkelere taşıma eğilimiydi. “Kullanılmış kâğıt mendil gibi bir kenara atılmayı”
(bu ifade, ücretliler ile yapılan televizyon programlarında sıkça duyuluyordu) kabul etmeyen ücretliler, en azından
tazminatlarını alabilmek için, gitgide daha radikal eylem biçimleri geliştirdiler. Patronların alıkonulması, aletlerin
parçalanması ve sonunda fabrikanın yerle bir edilmesi tehdidi, patronlar ile ücretliler arasındaki güç ilişkisini değiştirdi.
Bu bağlamda, Chatellerault’da bulunan New Fabris fabrikasında ücretlileri yönetimle karşı karşıya getiren çatışma, basın
tarafından özel bir şekilde takip edildi. 15 Haziran’da bir ültimatomla başlayan eylemde, 31 Temmuz’a kadar herhangi bir
ekonomik çözüm bulunmazsa fabrikanın yok edileceği duyuruldu. Ücretliler, ne kadar kararlı olduklarını göstermek için,
binaların çatılarından birine, iyice görünecek bir şekilde, bir ateşleme sistemine bağlı olduğunu söyledikleri gaz tüpleri
yerleştirdiler. Ültimatom ve özellikle eylem aşaması, müzakerelere yön vermenin yanı sıra, medyanın ve sonuçta, Sanayi
Bakanı Christian Estrosi’nin şahsında hükümetin dikkatini çekecekti. Estrosi, arabuluculuk etmek ve Châtellerault bölgesi
için bir iş koruma planı hazırlamak zorunda kaldı.
Medyanın, hükümetin, kamuoyunun dikkatini çekmek amacıyla her defasında daha radikal yolların (Continental fabrikası
işçilerinin Compiègne kentinin bir bölgesini altüst etmesi gibi) kullanılmasında, küresel ekonomik çerçevede patronlar ile
ücretliler arasındaki ilişkinin bozulmasının işaretini görebiliriz.
"Bilgi Toplumu Üzerine Dünya Zirvesi", Tunus, Aralık 2005
Bilgi Toplumu üzerine dünya zirvesinin ikinci ayağı, Tunus’ta, 16-18 Kasım 2005 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. 170
ülkenin temsilcileri, Tunus Taahhüdü’nün birinci maddesinden itibaren “2003 Aralık ayında Cenevre’de gerçekleştirilen
zirvenin ilk bölümünde kabul edilen Eylem Planı ve Prensip Bildirimi’nin koşulsuz olarak destekçisi” olduklarını tekrar
etmişlerdir. Tunus Taahhüdü özellikle İnternet’in “yönetiminin”, uluslararası bir idareye doğru düzenlenmesinin
temellerini ortaya atar. Bu amaçla yeni bir kurum –İnternet Yönetimi Forumu (IGF)– hayata geçirilmiştir. Burada
hükümetler kadar özel sektörün, sivil toplumun ve uluslararası örgütlerin temsilcileri de yer alacaktır.
Aynı zamanda gazeteciler ve sivil toplum örgütleri, zirve öncesinde ve zirve boyunca Tunus hükümetinin insan hakları ve
özgürlüklere yaptığı müdahaleleri ifşa etmişlerdir: kimi vekillere uygulanan baskı, gazetecilere uygulanan şiddet, başkan
Ben Ali rejiminin “adamlarının” sivil toplum örgütleri temsilcilerinin toplantılarına sızması, sansür uygulanan basın
açıklamaları ve söylevler (Özellikle de İsviçre Konfederasyonu başkanının açılış seremonisinde yaptığı konuşma). Pek çok
gözlemci tarafından dile getirilen sorunun sebebi de budur: Bu zirve neden Tunus’ta yapılıyor?
"Sommet mondial sur la Société de l'information", Tunis, Décembre 2005
The second phase of the World Summit on the Information Society was held in Tunis from November 16 to 18, 2005.
Representatives from 170 participating countries reaffirmed, from the first article of the Engagement of Tunis adopted at
the end of the Summit, their “unreserved support of the Declaration of Principles and the Plan of Action instituted in the first
phase of the SMSI in Geneva, December 2003.” More than anything, the text establishes the foundation for a reform of the
“governance” of the Internet, guiding it toward more international control. In order to do this, a new institution, the Internet
Governance Forum (IGF) was founded. Not only will world governments participate in the IGF, but representatives from the
private sector as well, both civilian and national organizations.
At the same time, journalists and non-governmental organizations bore the brunt of certain measures implemented by the
Tunisian government concerning the liberty of the press and human rights, before and during the Summit: the intimidation
of certain delegates, acts of violence committed on journalists, the breaking up of civilian meetings by president Ben Ali’s
thugs, the censuring of press conferences and speeches (notably that of the President of the Helvetic Confederation during
opening ceremonies). Hence the question posed by numerous observers: why this Summit in Tunisia?
62 ///
7
"Otra", 2006
1 Ocak 2006’da, Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu’nun (EZLN) karizmatik lideri Komutan Marcos, bulunduğu Meksika’nın
güneyinden, tüm ülkeyi kapsayan bir politik kampanya için yola çıkmıştır. 2006 başkanlık seçimleri için yürütülen
kampanyayla paralel olarak düzenlenmiş olsa da, bu “diğer kampanya”nın oldukça farklı bir hedefi vardı.
Zapatistacı gerillalar, bu özel olay vasıtasıyla, stratejik olarak medyanın ilgisini çekmek istiyorlardı. "Delegado Zero"
Chiapas’tan motosikletiyle çıkmıştı; tıpkı ondan önce Ernesto Che Guevara’nın Güney Amerika’yı motosikletle katetmesi gibi.
Fakat asıl amaçlanan, aynı zamanda EZLN’yi içine gömülmüş olduğu tecritten kurtaracak müttefikler aramaktı. EZLN’nin
Haziran 2005’te yayınladığı basın bildirisinde şöyle yazıyordu: "Bizim düşüncemiz bu ve sonunda bir eşiğe vardığımızı bize
söyleten kalbimizde hissettiğimizdir ve sahip olduğumuz her şeyi de kaybedebiliriz (…) O halde yeni riskler alma zamanı
gelip çatmıştır (…) Ve belki de bizimle aynı eksikliği hisseden diğer toplumsal kesimlerle birleşerek ihtiyacımız ve hakkımız
olan şeyleri elde etmek mümkün olacaktır. Yerlilerin mücadelesinde yeni bir adım, ancak işçileri, köylüleri, öğrencileri,
öğretmenleri, mavi yakalıları, yani kısaca, şehirlerin ve kırların çalışanlarını birleştirerek mümkündür."
"La Otra", 2006
On January 1, 2006, Subcomandante Marcos, the charismatic spokesperson of the Zapatista Army of National Liberation
(Ejército Zapatista de Liberación Nacional, EZLN), left his South-Eastern Mexican enclave in order to initiate a year-long
political campaign throughout the entire country. Although this, the “Other Campaign,” took place at the same time as that
of the official 2006 presidential election, the goal was significantly different.
The stakes for the Zapatista guerrilla were double: to strategically get the media’s attention via a particular event. The
Delegado Zero left Chiapas on a motorcycle just as Ernesto Guevara had mounted his to cross South America.
However, the reason for this move was also, and more importantly, to seek allies at a time when they felt the impetus of their
struggle waning due to a too marked isolation. “This is what we think and feel in our hearts, and which forces us to say that
we have come to the threshold of something and that it is possible that we have been losing everything we have (…) Well, the
time has once again come to take risks (…) And perhaps only through being linked with other social sectors, which lack the
same things as us, will it become possible to obtain what we both need and deserve. A new step forward in the indigenous
struggle is only possible if the indigenous peoples unite with the farmers, students, professors, and blue-collar workers,
which is to say, workers in the cities and in the fields.” This is what could be read in the press statement of the EZLN in June
2005.
8
"Bilgi toplumu üzerine dünya zirvesi", Cenevre, Aralık 2003
Hükümetleri, sivil toplumu ve özel sektörü temsil eden 16.000’den fazla delege, Bilgi Toplumu üzerine düzenlenen
zirvenin ilk bölümünde, 10-12 Aralık 2003 tarihlerinde Cenevre’de bir araya gelmiştir. Bu zirvenin iki temel amacı vardır.
İlki, zirvenin “Prensip bildirisi”nin başlangıcı olan cümlede tutkulu bir şekilde dile getirildiği gibi, söz konusu olan “tüm
bireylerin, cemaatlerin, halkların Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi ve Bileşmiş Milletler yönetmeliklerinin amaç ve
prensiplerine uygun olarak yaşam kalitelerini artırabilmeleri adına bilgi ve enformasyonu yaratma, elde etme, kullanma
ve paylaşma haklarına sahip oldukları yeni bir toplum biçimi inşa etmektir. Diğer yandan, “Eylem planı”, 2015’e kadar
“dünya nüfusunun yarısından çoğunun enformasyon ve iletişim teknolojilerine sahip olmalarını” sağlamak adına zengin
ülkeler ile fakir ülkeler arasındaki “sayısal kırılmayı” azaltmaya müsaade etmelidir.
"Sommet mondial sur la Société de l'information", Genève, Décembre 2003
More than 16,000 government representatives from 176 countries, the private sector as well as civilians met in Geneva
between December 10 and 12, 2003, for the first phase of the World Summit on the Information Society. The goal of the
summit was double. On the one hand, and according to the first and ambitious paragraph of the "Final Report," the aim was
to start building a new kind of society, a "development-oriented Information Society, where everyone can create, access,
utilize, and share information and knowledge, enabling individuals, communities, and peoples to achieve their full potential
in (…) improving their quality of life, premised on the purposes and principles of the Charter of the United Nations and
respecting fully and upholding the Universal Declaration of Human Rights." On the other hand, the "Plan of Action" strives to
evaluate and follow up progress in bridging the digital divide between rich and poor countries, and to ensure that from now
until 2015, "more than half the world’s inhabitants have access to Information and Communication Technologies."
9 Expo 2000
Hanover, Expo 2000 içinde yer alan Evrensel Sergi insan, doğa, teknoloji sıralamasını takip edecek şekilde düzenlenmişti
ve böylece yeni bir dünyaya ışık tutuyordu. 190 ülke ve kurumu temsilen gelen katılımcılar sergiye gelen ziyaretçileri
dünyanın biyoçeşitliliği ile uyum içinde var olacak bir sürdürülebilir ekonomik gelişme üzerine akıl yormaya çağırıyordu.
Bu bakımdan, bu Evrensel Sergi, ilk olarak 1851 yılında teknolojik gelişmeyi kutlamak amacı ile başlatılmış olan Evrensel
Sergi’den ve onu takiben devam eden sergilerden farklılaşıyor ve ayrılıyordu. 47 ulusal pavyonun bulunduğu meydanın
yanına 100.000 metrekarelik bir de tematik park kuruldu. 21. yüzyılın büyük meseleleri olan beslenme, sağlık, seyahat
ve iş konularını ele alan on bir tema belirlendi. Ne var ki, ya temadan dolayı ya da serginin lokasyonu sebebiyle beklenen
seyirci gelmedi. 1 Haziran ile 31 Ekim tarihleri arasında beklenen 40 milyon ziyaretçinin sadece 18 milyonu sergiyi ziyaret
etti. Bu da Frankfurter Allgemeine gazetesinin sergi hakkındaki genel izlenimini «ölü sezonda bir tatil beldesi» şeklinde
dile getirmesine sebep oldu.
Expo 2000
The Universal Expo that took place in Hanover, Expo 2000, was organized under the auspice of the word order: Man, nature,
technology, a new world comes to light. The 190 countries and institutions represented hoped to make visitors reflect
upon modes of sustainable economic development in harmony with the earth¹s biodiversity. In this respect, this Universal
Exposition differed from and broke with those before which, since the inauguration of the Universal Expo in 1851, have been
conceived to celebrate technological progress. A 100, 000 square meter thematic park was created next to the esplanade
of the 47 national pavilions. Eleven themes were intended to address the great questions of the 21st century: nourishment,
health, traveling, work. But the crowds, either because of the theme or the geographical location, did not come. Out of the
expected 40 million visitors between the 1st of June and the 31st of October, only 18 million came. A fact, which allowed
the Frankfurter Allgemeine Zeitung to remark that general impression was like that of "a vacation spot in the dead season."
10 "Kosovo, 2010" 2009 yılında Kosova'nın bağımsızlığının ilk yılındaki kutlamalarda başlayan bir projenin üçüncü ayağıdır.
Kendime, 10 yıllık bir süre içinde ülkenin gelişiminin dört ayrı yönünü fotoğraf yoluyla öne çıkartan bir proje belirledim:
ülkenin (yeniden) inşası, memleket, iç politika (azınlıklara yönelik tavır) ve yabancıların mevcudiyeti (askeri ve ekonomik).
Söz konusu olan aynı zamanda fotoğrafı ve onun belge olma kabiliyetini test etmekti (hem işaret etme, hem de yasal
süreçlerde bir belge olma anlamıyla).
Bu projeye başlarken aklımda Robert Frank'ın 1954 yılında yazdığı cümleler vardı: "Sadece küçük bir fotoğraf makinesi
kullanarak, Amerika Birleşik Devletleri’ni baştan başa özgürce fotoğraflamak. Geçmişten gelen ve günümüzde bulunan
Amerikalı denebilecek her şeyin geniş ve kapsamlı, resimli bir kaydını tutmak. Bu proje aslen bir medeniyet üzerine
yapılan görsel bir araştırma ve yanı sıra düşülen notlar; fakat bu çalışma, doğası gereği sadece kısmen belgesel: ne de
olsa amaçlarından biri içerik olarak belgesel kelimesinin ifade ettiğinden daha sanatsal."
Dünyayı keşfetmenin bir aracı olarak fotoğraf tahayyülünden ayrılabilir miyiz? Bu proje ile kendime sorduğum sorulardan
biri de bu aynı zamanda.
"Kosovo (meeting 3), 2010" constitutes the third leg of a project initiated in 2009 during the ceremonies marking the first
anniversary of the independence of Kosovo. I set an arbitrary time of 10 years to reflect upon the development of the country,
through photography, with an emphasis on four main bearings: the (re)construction of the country, the territory, the domestic
policy (treatment of minorities) and the foreign presence (military and economic). It is also meant to test photography and its
power in producing documents (in the double sense of addressing an issue and as referred to in legal processes).
At the beginning of the project I had the words of Robert Frank written in 1954 in my mind: "To photograph freely throughout
the United States, using the miniature camera exclusively. The making of a broad, voluminous picture record of things
American, past and present. This project is essentially the visual study of a civilization and will include caption notes; but it is
only partly documentary in nature: one of its aims is more artistic than the word documentary implies."
Could we depart from this photographic model of exploring the world? This was also one of the questions that I was posing
to myself with this project.
63 ///
6
Akbank Sanat / Akbank Art Center
İstiklâl Caddesi No: 8
34435 Beyoğlu, İstanbul
T: (0212) 252 35 00/01
www.akbanksanat.com
Küratör / Curator
Ali Akay
Metin / Text
Ali Akay
Çeviri / Translation
Yiğit Adam
Tasar›m / Design
Publicis Yorum
Fotoğraflar / Photographs
Serkan Yıldırım
Bask› / Print
İmak Ofset
Merkez Mah. Atatürk Cd. Göl Sk. No: 1
Yenibosna 34192 Bahçelievler / İstanbul
T: (0212) 656 49 97