Koagülasyon Mekanizması

Koagülasyon Mekanizması
Dr Cafer Adıgüzel
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi
İç Hastalıkları ABD, Hematoloji BD
1
Hemostaz
(Hemostasis or haemostasis)
• (Eski Yunanca: αἱμόστασις haimóstasis
"styptic (drug)")
• Hasarlanmış damarda kanı tutma,
kanamayı durdurma mekanizması
• Hemostaz ≠ Kanama
• Yara iyileşmesinin ilk ayağı
2
Normal Hemostaz
Damar duvarı ve subendotelial dokular
Trombositler
Plazmadaki pıhtılaşma faktörleri
3
Damar
Damar
Hasarı
Hasarı
Endotelial
mediatörler
Vazokonstriksiyon
Trombosit
adhezyonu
Trombosit
agregasyonu
Doku faktörü
Plazma
faktörleri
Vasküler Faz
Geçici
Trombosit Trombosit Fazı
tıkacı
Fibrin
Plazma Fazı
4
5
Endotel
Kollajen
6
Endotelden
Salgılanma
Trombosit
Endotel
Gp1b
Reseptor
Trombosit
granüllerinden
ADP,
Thromboxane
ve Seretonin
salgılanır
Trombositler
Gp1b
reseptörleri
ile VWF
bağlanır
VWF
Endotel
Açıktaki Kollajen
7
Fibrinojen
GpIIb-IIIa
Reseptörleri ile
bağlanır
Gp1b
Reseptör
Fibrinoge
Trombosit
n
GpIIb-IIIa
Reseptör
Trombosit
Endotel
Doku Faktörü
VWF
Endotel
Açıktaki Kollajen
8
Trombosit
Fibrinogen
Fibrinojen
GpIIb-IIIa
Reseptörleri
ile bağlanır
•
GpIIb-IIIa
Receptor
•
•
Trombosit
•
VWF
Trombosit
Doku faktörü bir
lipoproteindir hücre
membranı üzerinde
ekspresse olurlar
Dolaşımdaki kanda
normalde doku faktör
bulunmaz
DF perivasküler
hücrelerde (fibroblastlar
ve düzkas hücrelerinde)
Kan damarlarındaki
zedelenmelerde FVII ve
DF başlattığı
koagulasyon
VII  VIIA
Açıktaki Kollajen
Tissue Factor
9
Sekonder Hemostaz
Ekstrensek
Yol
İntr
ntre
ens
nsek
ek
Yol
Ortak
Yol
(Doku faktörü yolu)
Faktör XIII
Stabil fibrin
10
Hücre bazlı koagülasyon sistemi
Crowther, M. A. et al. ASH-SAP 2007;2007:361-407
11
Copyright ©2007 American Society of Hematology. Copyright restrictions may apply.
Koagülasyon iki yüzeyde olur:
•Doku Faktörü (TF)-taşıyan hücreler
•Trombositler
1.Başlangıç
IIa
2.Amplifikasyon
(Büyüme)
3.Yayılma
IIa
(trombin)
12
Kan akımı
Trombosit
Endotel
TF
DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.
Endotel
TF
TF
TF
13
X
Xa
TF
VIIa
TF
II
VIIa
Xa
1.Başlangıç
IIa
TF-taşıyan hücre
TF
IX
VIIa
IXa
DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. 14
Hoffman M, et al. Blood Coagul Fibrinolysis. 1998;9(suppl 1):S61-S65.
2.Amplifikasyon
(Büyüme)
X
Xa
TF
VIIa
VIIa
TF
II
VIII/vWF
Xa
IIa
Va
V
TF-taşıyan hücre
VIIIa +serbest vWF
XI
Trombosit
XIa
V
Va
TF
VIIa
XIa
VIIIa
Aktiflenmiş
trombosit
Va
DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. 15
3. Yayılma
TFPI
Xa
VIIa
TF
VIII/vWF
VIIa
TF
Xa
IIa
Va
V
TF-taşıyan hücre
VIIIa +serbest vWF
XI
Trombosit
XIa
V
Va
TF
IX
IX
VIIa
X
IXa
XIa VIIIa
II
Xa
Aktiflenmiş
trombosit
IIa
Va
DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain. 16
Kan akımı
Trombosit
II
X
XIa
Endotel
IXa
Xa
VIIIa
Va
IIa
TF
Va
VIIa
Xa
X
II
IIa
IIa
IIa
IIa
IIa
IIa
IIa
IIa
IIa
IIa
DM Monroe, WFH2002, Seville,Spain.
TF
TF
TF
IIa
IIa
IIa
Endotel
IIa
IIa
IIa
17
Fibrin
Fibrinoge
Trombosit
n
Fibrin
Fibrin
Trombosit
Endotel
Trombin (IIa)
Trombosit
Endotel
Açıktaki Kollajen
18
19
Trombosit Adezyonu
Trombosit
Aktivasyonu
(ADP ve
Faktörlerin
Granüllerin
artırdığı
serbestleşmesi)
pıhtılaşma
Trombosit
Agregasyonu
Faktörlerin
sınırladığı
pıhtılaşma
Pıhtılaşma yolunun
aktiflenmesi
Thrombin
Pıhtı
oluşumuna
eğilim
Kanamaya
eğilim
20
Heparinbenzeri
Moleküller
Endotel
Fibrinoge
n
Prostasiklin
& Nitrik Oksit
Endotel
Açıktaki Kollajen
21
Heparin-benzeri
Moleküller
Antitrombin
Trombin, Xa, IXa yı
inaktive eder
TFPI DFaFVII
Prostasiklin
& Nitrik Oksit
Plazmin Fibrin
Trombin, Va, VIIIa yı
inaktive eder Aktiflenmiş
Protein C
Protein S
Protein C
Trombin (IIa)
Trombosit
Agregasyonu
inhibisyonu
Vazodilatasyon
22
Fibrinoliz
www.kanbilim.com
23
Fibrinoliz
www.kanbilim.com
24
Fibrinoliz
www.kanbilim.com
25
Fibrinoliz
26
www.kanbilim.com
Fibrinoliz
27
www.kanbilim.com
Trombosit Adezyonu
Trombosit
Aktivasyonu
(ADP ve
Faktörlerin
Granüllerin
artırdığı
serbestleşmesi)
pıhtılaşma
Trombosit
Agregasyonu
Pıhtılaşma yolunun
aktiflenmesi
Thrombin
Pıhtı
oluşumuna
eğilim
Prostasiklin ve Nitrik
Oksit serbestleşmesi
Faktörlerin
Protein
C nin
aktivasyonu
sınırladığı
Heparin-benzeri
pıhtılaşma
Moleküller(Antithrombin)
TFPI
Plazmin
Pıhtı
oluşumunu
sınırlama 28
DAMAR HASARI
DOKU FAKTÖRÜ
vWF
TFPI
SUBENDOTELİAL
KOLLAJEN
TROMBOSİT
ADHEZYONU
PGI2
NO
ADPaz
VIIa
Protrombinaz
Kompleksi
Xa
Fosfolipid
TROMBİN
TXA2
Pro C ve S
AT III
FİBRİNOJEN
Epi
TROMBOSİT
AGREGATLARI
VIIIa
Va
Ca++
ADP
IXa
FİBRİN
F XIIIa
PAI-1
PLAZMİNOJEN
HEMOSTATİK PLAK
PLAZMİN
tPA
FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ
29
30