KASIM 2006 SONRASI DEMOKRATLAR* Mike

KASIM 2006 SONRASI DEMOKRATLAR*
Mike Davis
gh
Kas›m 2006 dönem ortas› seçimleri epik bir siyasal katliam m›yd›,
yoksa yaln›zca rutin bir dönem ortas› tart›flmas› m›? Demokratlar›n zaferinin ard›ndan gelen hafta, parti yanl›s› halkla iliflkiler uzmanlar›, Kurosawa’n›n tecavüz ve cinayet üzerine göreceli bir hikâyesi olan Rashomon’un kahramanlar› kadar çeliflkili aç›klamalar sundular. Liberal tarafta Bob Herbert, New York Times’daki köflesinde, “George W. Bush
döneminin korku alt›ndaki anomalisinin hemen hemen son nefesini
verdi¤i”ni nefleyle anlat›rken, Paul Waldman (Baltimore Sun) sonuçlar›n “ulusun sona do¤ru yürüyüflünde büyük bir ad›m oldu¤u”nu duyuruyor; George Lakoff ise (CommonDreams.org) “yenilikçi de¤erler”
ve “tam olarak do¤ru ve de¤er temelli bir çerçeve”nin (bu her ne anla*) NLR (II) 43, Ocak-fiubat 2007.
39
ma geliyorsa) zaferini kutluyordu.1 Muhafazakâr tarafta, The National
Review’dan Lawrence Kudlow, Kongre basamaklar›ndaki bariz kan lekelerini kabullenmeyi reddediyordu: “Blue Dog* muhafazakâr Demokrat zaferlerine ve Kuzeydo¤u liberal Cumhuriyetçi yenilgilerine bak›n.
Temsilciler Meclisi’ndeki de¤iflim muhafazakâr bir zafer olabilir, ama
liberal de¤il.” William Safire ise, “kaybetmeye mahkûm sol”un bir kereli¤ine seçim kazanm›fl olmas›ndan rahats›z olsa da, sonuçlar› “ortalama bir dönem sonu kayb›” olarak de¤erlendirmekteydi.2
I. ZAFER VE SIKINTILAR
Ancak Safire çok fazla dönüfl yapan biridir. Demokratlar›n 2006
y›l›ndaki zaferi Newt Gingrich, Dick Armey ve Tom DeLay önderli¤inde 1994 y›l›ndaki Cumhuriyetçi tufan› gibi olmasa da (bkz. Tablo 1) ‘ortalama’ bir sonuçtu. Muhalefetin klasik dönem ortas› meselesi olan ekonominin, seçim dönemine nispeten daha düflük oranda
dikkat çekmesine ra¤men Demokratlar, Temsilciler Meclisi’ndeki
ço¤unlu¤u tersine çevirmeyi baflard›lar (1974’ten bu yana Cumhuriyetçilerin gördü¤ü en büyük yenilgiydi bu) ve Senato’yu tek bir koltukla geri ald›lar. Hatta Senato kendi kendini ‘sosyalist’ ilan eden ve
Demokratlarla beraber parti toplant›lar›na kat›lan bir ba¤›ms›z olan
Vermont’tan Bernie Sanders’i kazanm›fl oldu.
Demokratlar, ilk defa Temsilciler Meclisi’nde tek bir zorunlu ya
da aç›k koltu¤u bile kaybetmediler. Ba¤›ms›z seçmenler (seçmenlerin yüzde 26’s›) neredeyse ikiye bir oran›nda Demokratlara yöneldiler (“1976 y›l›ndaki seçim anketlerinden bu yana ölçülen en büyük
oran”).3 Amerikan tarihindeki en güçlü kad›n liderli¤iyle, Temsilciler Meclisi yar›fl›nda kad›nlar aras›nda yüzde 55’e 45 oranla Cumhuriyetçilere üstün geldiler; ayn› zamanda Cumhuriyetçi Parti’nin beyaz erkekler aras›ndaki meflhur üstünlü¤ünü (1994 hükümet seçimlerinde yüzde 63 gibi sars›c› bir orana sahiplerdi) yüzde 53’e düflür1) Bob Herbert, “Ms. Speaker and Other Trends”, New York Times, 9 Kas›m 2006; Paul
Waldman, “A Big Step in Nation’s March to Left”, Baltimore Sun, 12 Kas›m 2006; George Lakoff, “Building on the Progressive Victory”, CommonDreams.org, 14 Kas›m 2006.
*) Blue Dog Koalisyonu: ABD Temsilciler Meclisi üyesi 44 ›l›ml› ve muhafazakâr Demokrat Parti mensubunun oluflturdu¤u grup. (ç.n.)
2) Lawrence Kudlow, “Reach Out to the Blue Dogs”, kudlowsmoneypolitics.blogspot.com, 8 Kas›m 2006 ve William Safire, “After the Thumpin’”, New York Times, 9 Kas›m 2006.
3) William Schneider, “Swing Time”, National Journal, 11 Kas›m 2006.
40
meyi baflard›lar.4 Emektar anketçi Stanley Greenberg’e göre, befl
Bush seçmeninden biri mavi kolona geçmiflti. Ancak bu göstergelerden hiçbiri, 2004 y›l›ndaki yüzde 14’lük Cumhuriyetçi Parti oylar›n›n küçük bir Demokrat ço¤unlu¤a dönüfltü¤ünü gösteren ‘seçkin
erkekler’ (üniversite e¤itimi görmüfl ve varl›kl›) dilimi kadar çarp›c›
de¤ildir. Cumhuriyetçi Parti çekirde¤indeki -Protestanlar ile k›rsal
ve flehir d›fl› bölgelerde yaflayan beyaz seçmenler- düflüfl az olsa dahi ahlâki ço¤unlu¤un partisi dindar Katolikler aras›nda yüzde 6’l›k
bir düflüfl gösterdi, di¤er yandan Cumhuriyetçi Parti’nin köklerinin
kanund›fl› korucular› ve s›n›r duvarlar›n› kucaklamas›ndan irkilen
öfkeli Latinler, Cumhuriyetçileri hüsrana u¤ratt›lar –aksi takdirde
bat›da birbirine yak›n düzeyde bir rekabet söz konusu olabilecekti.5
Eyalet seçimlerinde, Demokratlar daha etkili bir performans gösterdiler. Seçim arifesinde, Cumhuriyetçi Parti valiliklerde ço¤unlu¤u
elde etmekle (28’e 22), eyalet yasama meclislerinde de az farkla önde
olmakla (49’a 47, 2)6 olmakla övünüyordu. 1994 öncesinde Cumhuriyetçilerin yaln›zca 8 eyaleti kontrol etti¤i eyalet yasama meclislerindeki Demokrat egemenli¤e k›yasla bu kaba eflitlik -Kuzey Carolina’daki muhafazakâr bir düflünce kuruluflunun baflkan› olan John Hood’a
göre- “Cumhuriyetçi Devrim’in en belirgin ve uzun ömürlü ürünlerinden birisidir”. Ancak art›k Demokratlar parti yanl›s› valilerin oran›n›
tersine çevirmifl (en yüksek nüfuslu 10 eyaletin yaln›zca 3 tanesinde
Cumhuriyetçi yöneticiler bulunmaktad›r) ve 8 eyalet yasama meclisinin daha kontrolünü kazanm›fl olduklar›dan (56 Demokrat, 41 Cumhuriyetçi ve 1 beraberlik) dolay› bu kaybedilmifl bir mirast›r. Hood’a
göre, “Cumhuriyetçi Parti için daha kötü olan”, yasama meclislerindeki ço¤unluk partilerinin 2010 nüfus say›m› öncesinde kongre seçimine yönelik bölgelere ay›rmay› kontrol edecek olmas›d›r. “E¤er Demokratlar flu anki üstünlüklerini sürdürürlerse ABD Temsilciler Meclisi’nde mavilerin say›s› çok daha fazla olur.”7
4) Thomas Edsall, “White-Guy Rebellion”, National Journal, 11 Kas›m 2006.
5) Robert Borosage, James Carville ve Stanley Greenberg, The Meltdown Election: Report on
the 2006 Post-Election Surveys, Democracy Corps: Washington DC, 15 Kas›m 2006, s. 2-3.
6) 50 eyaletteki yasama meclislerinde toplam 98 tane tamamen partilere ba¤l› yasama
meclisi bulunmaktad›r, fakat son derece önemli bir ilerici politikac› olan George Norris
sayesinde Nebraska’da 1937’den bu yana tek meclisli, partilere ba¤l› olmayan bir yasama
prosedürü yürürlüktedir.
7) John Hood, “GOP Car Wreck”, National Review, 4 Aral›k 2006. Demokratlar hem yasama meclisi hem de valili¤i kazand›klar› eyalet say›s›n› iki kat›na (8’den 16’ya) ç›kard›lar. Detayl› bir analiz için bkz. Tim Storey ve Nicole Moore, “Democrats Deliver a Power
Punch”, State Legislatures, Aral›k 2006.
41
Tablo 1: 1994 ile 2006 Karfl›laflt›rmas›
Cumhuriyetçilerin kazand›klar›
1994
Temsilciler Meclisi
Senato
Valilik
Eyalet Yasama Meclisi
Eyalet Temsilcileri
54
8
10
20
472
Demokratlar›n kazand›klar›
2006
31
6
6
4
c.320
Kaynak: Storey ve More, “Democrats Deliver a Power Punch ”; Hood, “GOP Car Wreck”.
Bölgesel olarak, Cumhuriyetçi adaylar, Cumhuriyetçi Parti’nin
can damar› olan New England (muhafazakârl›¤›yla bilinen ve ‹ç Savafl’tan bu yana Demokratlar›n ilk kez yasama meclisini kazand›klar›
New Hampshire dâhil olmak üzere) ve Okyanus eyaletlerinde önemli ölçüde azald› ve söz konusu durum, önde gelen muhafazakârlardan
birinin, “Kuzeydo¤u’nun Cumhuriyetçilerin elinden sonsuza dek
kaçt›¤›” fleklinde yak›nmas›na neden oldu.8 Demokratlar ayn› zamanda Ortabat› ve ‘k›z›l’ ‹ç Bat›’da da flafl›rt›c› kazan›mlar elde etmifllerdi;
özellikle de yüksek teknolojinden gelen paran›n Latin oylar›n› giderek art›rd›¤› Colorado’da.9 Demokratlar Güney’de bile uzun süredir
devam etmekte olan düflüfllerini durdurmay› ve eyalet meclislerinde
19 sandalyeye ulaflmay› baflarm›fllard›. (Güney’in kat› biçimde Cumhuriyetçi oldu¤u efsanesine ra¤men, Demokratlar yine de Dixie hükümet binas›nda yüzde 54’lük bir üstünlük elde ettiler.)10
Tom Frank’in seçmenin yanl›fl bilinçlili¤inin ikonu sayd›¤›11
Kansas’ta Demokrat Nancy Boyda, görevdeki Jim Ryun’u (eski
Olimpiyat pist y›ld›z›), Bush’un iki y›l önce yüzde 20 puanla kazand›¤› kongre bölgesinde ma¤lup etti. Popüler Demokrat vali
8) Jonathan Martin, “Damn Yankees”, National Review, 18 Aral›k 2006.
9) Liberal milyonerlerin Colorado siyasetini nas›l sat›n ald›¤›na iliflkin histerik bir görüfl
için bkz. John Miller, “The Color Purple”, National Review, 4 Aral›k 2006.
10) Storey ve Moore, “Democrats”.
11) Frank’in 2004 tarihli son derece zekice yaz›lm›fl ve hayli etkili kitab› What’s the Matter with Kansas?, ekonomik ç›karlar›n›n rasyonel bir hesab›n›, umutsuz ve manipüle
edilmifl bir kültürel öfkeye teslim eden beyaz bir iflçi s›n›f›n› betimlemektedir. Tom
Frank -t›pk› di¤er ‹lericiler gibi- Demokratlar›, Karl Rove’un kültürel popülizmine karfl›
iktisadi popülizmle karfl› koymaya ça¤›rmaktad›r. 2005 y›l›nda Frank için yazd›¤›m elefltiri yaz›m “What’s Wrong with America?”, In Praise of Barbarians: Essays Against Empire (Chicago, 2007) içinde yay›nlanacakt›r.
42
Kathleen Sebelius kolayca yeniden seçilirken, di¤er üst düzey devlet makamlar› -vali vekillikleri ve baflsavc›l›k-, adayl›klar›n› Demokrat Parti’den koyan eski Cumhuriyetçiler taraf›ndan kazan›ld›
(bu, siyasal bak›mdan taraf de¤ifltirme e¤ilimi aç›s›ndan flafl›rt›c›
bir geriye dönüfltü). Eyaletin bir önceki kültürel muhafazakâr› ve
fanatik kürtaj karfl›t› baflsavc› Phil Klein püskürtülmüfltü: Klein,
Kansas City’nin genellikle Cumhuriyetçi olan banliyösündeki
(Johnson County) oylar›n ancak üçte birini alabilmiflti.12 2006 sonbahar›nda Kansas’la ilgili hiçbir fley ‘yanl›fl’ görünmüyordu.
Bu sonuçlar Karl Rove’un (genel olarak tehlike alt›ndaki H›ristiyan de¤erleri histerisiyle harekete geçen) yo¤un taban seferberli¤i ve
devasa aleyhte reklam (genellikle karfl› tarafa yönelik aç›k bir yalan
ya da iftira) stratejisi etraf›nda örülen yenilmezlik efsanesini ikna
edici biçimde çürütmektedir. Stanley Greenberg’e göre, “Cumhuriyetçi Parti, belleklerde olabilecek en olumsuz, Watergate’den bile
kötü bir sonuç elde etti”. Ancak (Robert Borosage ve James Carville’le iflbirli¤i içinde yazan) Demokrat anketçiler, Cumhuriyetçilerin
kay›plar›n›n Demokratlar›n kazançlar› olmak zorunda olmad›¤› konusunda ›srarc›yd›lar. “Demokrat Parti ayn› zamanda, bu seçimin
ard›ndan, 2004’te oldu¤undan daha da olumsuz görülmeye baflland›... Demokratlar›n yaln›zca ›l›ml› bir üstünlükleri var ve ‘sizin taraf›n›zda’, ‘gelece¤e odakl›’ ve ‘aileler için’ gibi önemli s›fatlar nedeniyle yüzde elliden az bir oranla seçilmekteler.”13
Thomas Edsall, “Demokratlar›n zaferinin k›r›lgan oldu¤una” iflaret etmekte ve bunun “1980 ve 1994 Cumhuriyetçi at›l›mlar›nda görülen esasa iliflkin bir partizan ve ideolojik kaymadan ziyade, Irak’taki savaflla ilgili tatminsizliklerden kaynakland›¤›” konusunda uyar›da bulunmaktad›r.14 Parti ba¤l›l›¤›ndan kaynaklanan sonuçlar 19.
yüzy›l›n sonlar›ndan bu yana her zaman birbirine yak›nd›r (yüzde
38 Demokratlara karfl›l›k, yüzde 27 Cumhuriyetçiler) ve Temsilciler
12) Peter Slevin, “Trounced at Polls, Kansas GOP is Still Plagued by Infighting”, Washington Post, 30 Aral›k 2006. Slevin, kültür savafllar›n›n -özellikle evrim ve kürtajKansas’taki Cumhuriyetçileri derin, belki de onar›lamaz bir flekilde böldü¤ünü ifade
etmektedir.
13) Borosage, Carville ve Greenberg, Meltdown Election. Demokrat kamuoyu anketçisi
Frank Luntz Greenberg’le ayn› fikirdedir: “Seçimin büyük k›sm›n› Demokrat alternatifin kabul görmesinden ziyade Cumhuriyetçi liderli¤in yaratt›¤› hayal k›r›kl›¤› oluflturmaktayd›. Seçim Cumhuriyetçiler aç›s›ndan ulusal düzlemde yap›lan bir referandumdu,” Storey ve Moore, “Democrats”.
14) Edsall, “White-Guy Rebellion”.
43
Meclisi’nin kontrolü sadece birkaç yüzdelik puana bakar: Cumhuriyetçiler, güçlerini art›rmak için, ara dönemlerdeki tart›flmal› yön de¤ifltirme uygulamalar›n› yerine getirmek ve seçim hilelerine baflvurmakta her zaman son derece hevesli olmufllard›r.15
Tablo 2: Temsilciler Meclisi Seçimlerindeki Oy Oranlar›
2000
2002
2004
2006
Cumhuriyetçiler
48
51
50
46
Demokratlar
48
46
47
52
Kaynak: Charlie Cook, “Rebalancing Act”, National Journal, 2 Aral›k 2006.
Bununla beraber, kazananlar aras›nda da partilerinin gidece¤i yöne dair herhangi bir fikir birli¤i söz konusu de¤ildir. Cumhuriyetçi
Parti’nin kongreye yönelik ‘devrim’ program› etraf›nda coflkuyla birleflti¤i 1994’ün aksine, 2006 sonunda Demokrat ideologlar esasl› bir
flekilde farkl› düflünüyorlard›. Ezra Klein (American Prospect) gibi
yenilikçiler, Demokratlar› ve Demokratik Liderlik Konseyi (DLC)
üyelerinin “liberalleri iktidar›n d›fl›nda b›rakma”ya haz›r olmalar›ndan yak›n›rlarken, Christopher Hayes (Nation) “yeni Demokratik
halkç›l›¤›” alk›fll›yor ve Michael Tomasky (American Prospect) partinin zeki bir biçimde ayn› anda hem merkeze hem de sola do¤ru ilerledi¤ini öne sürüyordu (“parti bu merkez-sol koalisyonu ayakta tutmay› ve iki grup aras›ndaki farkl›l›klar› daha da önemsiz k›lmay› baflard›”).16 Hillary Clinton ve onun dalkavuk korosu ‘canl› ve dinamik
bir merkez’ mucizesiyle iftihar ederken, di¤er Demokratlar kötümser bir flekilde Safire’in partinin iç savafla do¤ru gitti¤ine dair ac› tahminine kat›l›yorlard›.
Her durumda, hükümet sözcüsü Nancy Pelosi, hükümet ço¤unluk
lideri Steny Hoyer ve Senato ço¤unluk lideri Harry Reid liderli¤indeki Demokratlar›n, Hillary Clinton’a 2008’de John McCain ya da Rudy
15) 500 bin kifliden daha az olan Wyoming, 35 milyondan fazla olan Kaliforniya’yla Senato’da ayn› oranda temsil edilmektedir. Bu durum k›rsal bölgelerde ve düflük nüfusa sahip eyaletlerde daha bask›n olan Cumhuriyetçilere hayli lehte bir avantaj sa¤lamaktad›r.
16) Ezra Klein, “Spinned Right”, American Prospect online, 8 Kas›m 2006; Christopher
Hayes, “The New Democratic Populism”, Nation, 4 Aral›k 2006 ve Michael Tomasky,
“Dems put the ‘big tent’ back together”, Los Angeles Times, 12 Kas›m 2006.
44
Giuliani’yle giriflece¤i çirkin kavgada verecekleri seçim deste¤ini gelifltirmek ve onu etkin olarak donatmak için iki y›llar› var.17 (‹ki gizemli fenomenin -Cumhuriyetçi Mitt Romney ve Demokrat Barack Obama- baflkanl›k aflamalar›n›n vahfli süreçlerinde hayatta kalmas› mümkün görünmüyor; ancak baflkan yard›mc›l›¤› malzemesi olarak yeniden de¤erlendirilebilirler).18 110. Kongre, Demokratlara, 1994 y›l›nda
‘Cumhuriyetçi Devrim’ ve 2001-2002’de Terörizmle Savafl taraf›ndan
belirlenen tepkisel gündemleri yürürlükten kald›rmak aç›s›ndan ola¤and›fl› f›rsatlar sunacakt›r. Ancak Demokratlar iki kategorik zorunluluk aras›nda parçalanacakt›r: Bir yanda, George Bush’un devlet gemisiyle birlikte mümkün oldu¤unca çok Cumhuriyetçiyi bat›rmak, di¤er
yanda lobicilerin gizemli ‘merkezleri’ ve desteklerini de¤erlendirmek.
E¤er yak›n geçmifl rehberlik edecek olursa, ciddi oranda popülist ve
ideolojik aç›dan kavgac› olan Demokrat politika, Clinton’›n, Demokratlar› bilgi ekonomisi ve büyük flirket küreselleflmesinin en mükemmel temsilcisi yapma projesiyle tam bir uyumsuzluk içindedir.
Daha aç›kça belirtmek gerekirse, yeni Demokrat ço¤unluk, yeni
Kongre’yi kaç›n›lmaz olarak meflgul edecek afla¤›daki dört devasa
meselenin gerçekliklerine karfl›, popülizmle ve kapsay›c› merkeziyetçilikle mücadele edilece¤ine iliflkin belirsiz vaatlerini s›namal›d›r: 1)
Irak fiyaskosu ve Terörle Savafl, 2) Cumhuriyetçi parlamentoya ait
yozlaflma ve kurumsal hilekârl›k miras›, 3) devasa Bush aç›klar› karfl›s›nda acil ve karfl›lanmam›fl toplumsal ihtiyaçlar (Körfez Sahili’nin
yeniden inflas› da dâhil), 4) ekonomik küreselleflmenin toplumsal bedelleri nedeniyle gitgide artan huzursuzluk. Her halükarda, geçen
Kas›m’›n seçmenlerinin Washington’da gerçek bir de¤iflime dair
umutlu beklentileri, Hillary’yi seçme ve yat›flt›r›c› dev flirketleri yat›flt›rma zorunlulu¤u nedeniyle ihanete u¤ram›fl gibi görünüyor.
17) Ba¤›ms›z seçmenlerin Bush’a karfl› sert tepkisi, Cumhuriyetçilere göre seçmenin bu
kesiminin oyunu alabilecek yegane adaylar olarak görülen McCain ve Giuliani’nin yelkenlerini fliflirmekte ve daha dramatik bir flekilde ‘Terminatör’ün de¤erini art›rmaktad›r.
Muhafazakâr bir Cumhuriyetçi olan ve 2005 y›l›nda felakete yol açan cimrili¤inden sonra siyasal talihi kapanan Kaliforniya valisi Arnold Schwarzenegger, çok fazla para harcayan, gizli bir Demokrat olarak son derece popüler bir flekilde yeniden dirilmektedir.
Onun destekçileri bugünlerde yabanc› ülkede do¤mufl bir aktörün 2012’de baflkan aday›
olmas›na izin verecek bir anayasal de¤ifliklik do¤rultusunda propaganda yapmaktad›rlar.
18) CNN taraf›ndan gerçeklefltirilen ve partinizin 2008 aday›n›n ‘kim olmamas›n› istersiniz’ sorusunun soruldu¤u bir kamuoyu yoklamas›nda, Cumhuriyetçiler içerisinde Mitt
Romney yüzde 50’lik bir orana ulafl›rken (ço¤unluk lideri, emekli Senatör Bill Frist’in arkas›ndan), Demokratlardan Barack Obama, Al Gore ve ‘fianss›z’ John Kerry’nin ard›ndan
yüzde 38 ile üçüncü olmufltur. Bkz. “Poll Track”, National Journal, 2 Aral›k 2006.
45
II. DAHA KÜÇÜK SAVAfi MI, DAHA BÜYÜK SAVAfi MI?
2004 baflkanl›k seçiminin ve ‘de¤er oylar›’n›n önemi üzerindeki
tart›flmalar›n aksine, Kas›m 2006 seçmenlerinin büyük ço¤unlu¤unu harekete geçiren anahtar mesele hakk›nda hiçbir fley belirsiz de¤ildi. Emlak-balonu ekonomisinin hâlâ karars›zl›k geçirmesi (gerçi
emlak kaynakl› bir durgunluk çok uzakta olmayabilir) ve Meksikal›lar ile eflcinseller aleyhine yürütülen ve belirli ulusal tepkileri atefllemekte baflar›s›z olan kampanyalarla birlikte belirleyici mesele,
ABD’nin Irak’taki müdahalesinin art›k ç›plak gözle görülmeye bafllanm›fl yenilgisiydi.
Tablo 3: Seçmenlerin Öncelikleri
Demokratlar
1. Irak’taki savafl
2. Ekonomi
3. Sa¤l›k ve
petrol fiyatlar›
4. Enerji krizi
5. Felaket yard›m›
%
61
19
18
10
10
Ba¤›ms›zlar
Irak’taki savafl
Ekonomi
Sa¤l›k ve
petrol fiyatlar›
Enerji krizi
Göç
%
Cumhuriyetçiler
%
52
18
Irak’taki savafl
Petrol fiyatlar›
Göç ve
petrol fiyatlar›
Terörizm
Ulusal güvenlik
38
20
14
13
9
14
18
12
Seçmenlere Baflkan’›n en önemli önceliklerinin ne olmas› gerekti¤i sorulmufltur. Kaynak: Gallup Kamuoyu Yoklamas›, 28-31 A¤ustos 2006, akt. Jeffrey Jones, “Iraq War Dominates as
Americans’ Top Priority for Government”, Gallup Organization, Princeton, 8 Eylül 2006.
Burada on seçmenden alt›s›, anketçilere Bush’un savafl yönetiminden -Ba¤dat’taki k›y›m sarmal› ve Meclis’teki felç durumundan- memnun olmad›klar›n› ve buna göre oy verdiklerini söylediler. Benzer flekilde, gazete baflyaz›lar›ndaki yorumlar da Irak’›n ba¤›ms›z seçmenleri toplu halde Demokratlara yönelten Arflimet kald›rac› oldu¤u konusunda seçim sonras› anketlerle uyum içindeydi.19 Muhafazakâr ideologlar ve ifl dünyas›n›n lobicileri, bu s›rada,
yerel gündemlerinde dikkatlerin Irak iflgalinin yaratt›¤› Frankens19) William Schneider her seçim bölgesinde, savafl›n reddedilmesiyle baflkan›n reddi
aras›ndaki neredeyse eflit say›sal korelasyondan büyülenmifl gözükmektedir: “Swing Time”. Tan›nm›fl bir oy da¤›l›m uzman› olan Charlie Cook da k›rm›zdan maviye dönüflen
oylar›n yüzde 70’lik bir k›sm› aç›s›ndan ana sebebin Irak iflgali oldu¤unu belirtir. Charlie Cook, “The War’s Wave”, National Journal, 11 Kas›m 2006.
46
tein üzerinde topland›¤›n› görmekten dolay› dehflet içindeydiler.20
“Cumhuriyetçi Parti’nin tamam›na sahip oldu¤u destek” (köfle yazar› Rosa Brooks’un kelimeleriyle), yani ordu oylar› bile istikrar›n›
yitirmeye bafllam›flt›: Military Times anketleri kendini Cumhuriyetçi olarak tan›mlayan askerlerin say›s›n›n 2004’te yüzde 60’tan
2006 sonunda yüzde 46’ya düflmüfl oldu¤unu gösteriyordu. fiu anda, GIS’nin yaln›zca üçte birinden biraz daha fazlas› Bush’un savafl
idaresini onaylamaktad›r.21
Kongre’de on iki y›ll›k küstah ço¤unluk yönetiminin ard›ndan
Cumhuriyetçi Parti, yeni emperyalizmin çeliflkileri içine saplan›p
kalm›fl gibi görünüyor. Ya da öyle mi oldu? Savafl karfl›t› oylar›n ironisiyse, seçilmifl Demokratlar›n asl›nda barbar ABD iflgalini durdurmaya yönelik hiçbir zorunluluklar›n›n olmay›fl›d›r. Seçim sonras›nda k›sa bir yaz› yazan Tom Hayden, seçimi giderek popülerli¤ini yitiren bir savafl ad›na bir halk oylamas›na çevirmeye çabalayan Chicago ve baflka yerlerdeki vatandafl gruplar›n› övmekte, ancak, “iki
partinin de savafl›n kaybedilmifl bir dava oldu¤unu kabullenmeye
haz›r olmad›¤›” ve Irak Araflt›rma Grubu taraf›ndan haz›rlanan raporun, Demokrat liderlere “‘acil geri çekilmeyi’ bir seçenek olarak elemek” konusunda kongredeki Cumhuriyetçilerle ortak bir düzlem
sunabilece¤i konusunda uyarmaktayd›.22
Halk›n ço¤unlu¤unun Irak’ta gerçekleflenin ‘kötü bir savafl’ oldu¤una ve birliklerin eve geri dönmesi gerekti¤ine dair inanc›na ra¤men, mevcut Demokrat strateji, iflgali gerçekten durdurmak ad›na
gerçek bir ad›m atmaks›z›n, Bush’un y›k›c› politikalar›na kenardan
sald›rmakt›r. Gerçekten de, kalpsiz siyasal hesaplar›n bak›fl aç›s›ndan, Demokratlar›n Bush’u Irak batakl›¤›ndan ç›karmaya yönelik ilgileri, Bush’un gerçekten Usame bin Laden’i yakalama ya da öldürmeye yönelik ilgisinden daha fazla de¤ildir. Buna ba¤l› olarak, Los
Angeles Times’›n yak›n zaman önce sundu¤u gibi, “Pelosi ve Demok20) Bkz. Bara Vaida ve Neil Munro, “Reversal of Fortunes”, National Journal, 11 Kas›m
2006.
21) Brooks’un vurgulad›¤› gibi, profesyonel ordunun sald›rgan bir flekilde Cumhuriyetçileflmesi, Reagan ve ‹kinci So¤uk Savafltan bu yana görece yeni bir olgudur. Askeri üsler ve subay yetifltirme programlar›n› daha muhafazakâr güney eyaletlerine kayd›ran
Cumhuriyetçi politikalar söz konusu durumu daha da güçlendirmektedir. Rosa Brooks,
“Weaning the Military from the GOP”, Los Angeles Times, 5 Ocak 2007.
22) Tom Hayden, “Election Interpretation”, Pitzer Koleji’nde verdi¤i derste da¤›tt›¤› yaz›, 9 Kas›m 2006.
47
ratlar savafl›n gidiflat›n› etkileyecek çarp›c› ad›mlar atmay› planlam›yorlar”.23 Bir zamanlar savafl karfl›t› hareketin vücut bulmufl hali oldu¤unu öne süren Demokrat Ulusal Komite baflkan› Howard Dean,
art›k halk›n yeni ço¤unluktan bekleyebilece¤inin en fazla “baflkan
üzerinde bir miktar k›s›tlama” oldu¤u konusunda uyar›da bulunuyor.24 Ayn› flekilde Pelosi, Demokratlar›n bafltan beri Beyaz Saray’›n
savafl politikas› üzerinde etkili olacak tek gerçek gücünden feragat
etti¤ini aç›kça ilan etmifl durumda: “Gözlem yapaca¤›z. Kaynaklar›
kesmeyece¤iz.”25
Savafla karfl› gerçek Demokrat muhalefet (John Murtha’n›n kamuoyunda oldukça görünür hale gelen terk edifli bir yana) Siyah Komite’den geldi; bu komitenin -John Lewis, Charles Rangel ve Barbara Lee’nin de dahil oldu¤u- üyeleri yak›n zamanda örgütlenen ve Los
Angeles’tan ateflli Maxine Waters taraf›ndan yönetilen Irak’tan Ç›k›n
Komitesi’nin de bafl teflvikçileriydi. Kentlerdeki sosyal programlara
güçlü bir flekilde adanm›fl olan savafl karfl›t› komite (ayn› zamanda
içinde New York’tan aç›ksözlü José Serrano’nun önderli¤inde on civar›nda Latin temsilci bulunmaktad›r) ve Temsilciler Meclisi üyeli¤i aras›ndaki güçlü örtüflme, medyan›n hemen hemen görmezden
geldi¤i temel bir siyasal e¤ilimin ifadesiydi: Farkl› etnik topluluklar
aras›nda (haftada 2 milyar dolardan fazla maliyeti olan) Irak ve Afganistan müdahalelerinin flehirlerin daha yoksul iç bölgeleri ve eski
banliyölerindeki insani ihtiyaçlar için gerekli son derece önemli kaynaklar› çald›¤›; bunun yan› s›ra, göçmen cemaatlerini sadakatsizlik
gölgesi alt›nda b›rakt›¤› bilinci yayg›nd›.
Kentsel ihtiyaçlar, göçmen sivil haklar› ve anti-emperyalizm aras›ndaki bu yeni denklem, e¤er kökleflmifl bir aktivizm ve tutarl› protestolarla pekifltirilirse, Amerikan politikas›nda güçlü bir karfl›t gündem halini alabilirdi. Oysa sorun burada bafll›yordu. Irak’tan Ç›k›n
Komitesi, Kas›m oylamalar›n›n ard›ndan 74 üyeye (Temsilciler Meclisindeki Demokrat üyelerinin beflte birinden daha fazla) ulaflm›flsa
da, etkisi ulusal bir savafl karfl›t› hareketin yoklu¤u ve SEIU, HERE23) Noam Levey, “Democracy To-Do List is Modest at Outset”, Los Angeles Times, 2
Ocak 2007.
24) William Schneider, “Warring Sects”, National Journal, 18 Kas›m 2006.
25) Levey, “Democracy To-Do List”. Pelosi, Demokrat Liderlik Konseyi’nin önde gelen
ideologu Will Marshall’›n pozisyonuna yak›n gözüküyor: “Tarihi ciddiye alanlar [örn.
Vietnam], savafl için ayr›lan bütçeyi keserek Irak siyasetini devralmaktan ürkecektir” James Kitfield, “Next Steps in Iraq”, National Journal, 11 Kas›m 2006.
48
UNITE ve AFT gibi ilerici sendikalar›n geri çekilmeyi siyasal öncelik haline getirmedeki baflar›s›zl›¤› nedeniyle hat›r› say›l›r ölçüde
azalm›flt›r.
Tablo 4: ‹deolojik Saflara Göre Demokrat Kongre Üyeleri
Sol
‹lerici Komite
Siyah Komite
Irak’tan Ç›k›n Komitesi
Sa¤
Yeni Demokrat Koalisyon
Blue Dog Koalisyonu
Yaflam için Demokratlar
70
43
74
60
44
32
Baz› üyelikler kesiflmektedir. Kaynak: “Democrats to Watch”, National Journal, 18 Kas›m
2006, s. 23-6.
Gerçekte, Kas›m ay›ndaki seçim manzaras›, savafl karfl›t› duygular› görünür bir savafl karfl›t› hareket olmadan art›rman›n temel paradoksuyla flekillenmiflti. 1968 ve 1972’nin -ve hatta, bu ba¤lamda,
1916 ve 1938’in- aksine, seçmenlerinin denizafl›r› müdahaleye karfl›
oluflu, politikac›lar›n paças›n› tutuflturmaya ya da savafl karfl›tl›¤›n›
d›fl politikan›n (Terörizmle Savafl) daha derin bir elefltirisiyle iliflkilendirmeye muktedir bir bar›fl hareketi taraf›ndan desteklenmemiflti. 2003 k›fl›n›n yayg›n ve kendili¤inden geliflen -afla¤›dan gelen
enerji Bush’un iflgaline karfl› Demokrat muhalefetin bofllu¤unu doldurdu- savafl karfl›t› hareket, ilk kez 2004 ilkbahar›ndaki Dean kampanyas›yla so¤urulmufl, ard›ndan da siyasal düzlemde Kerry’nin
adayl›¤›yla çözülmüfltü. Cumhuriyetçi d›fl ve iç politikalara genifl
çapl› sald›r›lan bir toplant› olmas› gereken 2004 Demokrat Kongresi, John Kerry’nin Brahmin Rambo rolünü oynad›¤› i¤renç bir yurtsever kutlamaya dönüflmüfltü.
Birçok aktivist Kerry kampanyas›n›n kal›nt›lar›ndan özerk bir bar›fl hareketinin yeniden ç›kaca¤›n› umut ettiyse de, yaln›zca birkaç
uzun süreli bölgesel protesto oldu. Howard Dean’in ulusal Demokrat makam için esas görevlerinden biri (ve seçilmifl olmas›n›n en büyük sebebi), da¤›n›k ve ikiyüzlü bir Bush Hariç Herkes koalisyonu
içinde savafl karfl›t› güçleri at›l hale getirmekti. Demokrat yan›ltmaca, Bush ve onun siyasal ebeveynleri Cheney ve Rumsfeld’i en önemli mesele haline getirerek Irak hakk›nda gerçek bir tart›flmadan kaç›n›yordu. Önde gelen Demokratlar, Baflkan› Ba¤dat’taki kaos yüzünden suçluyorlard›, ancak hiçbiri Pakistan’dan Sudan’a genifl bir
49
ülkeler yay›n› içine alm›fl olan büyük kargaflayla ilgili olarak Amerika’n›n sorumlulu¤unu tart›flmaya açmaktan yana de¤ildi. Bush yönetiminin ‹srail’in Lübnanl› sivilleri katletmesine yeflil ›fl›k yakmas›
ya da daha yak›n zamanda CIA’in Somali’nin Etiyopya taraf›ndan
kuflat›lmas›n› k›flk›rtmas› ve bölgede gerçeklefltirilen ABD hava sald›r›lar› üzerine hiçbir tart›flma yap›lmad›. Ayr›ca, ‹srail sa¤› da Hillary Clinton’›n, Gazze ve Bat› fieria’daki ‹srail politikalar›na, Armageddon’u bekleyen herhangi bir Teksasl› afl›r› tutucu kadar destek
verece¤ini gayet iyi bilmektedir.
Gerçekte Demokrat liderlik -siyah komite ve birkaç kayda de¤er
yenilikçi bir yana- Bush’un Irak’taki politikalar›na karfl› ülke içindeki k›zg›nl›klar›, Washington’›n Terörle Savafl hakk›ndaki anlaflmas›n› çürütmek yerine pekifltirerek kötüye kulland›. Ulusal bir savafl
karfl›t› hareketin Irak’taki cehennem ile Afganistan’daki felaketler ve
Afrika’daki yeni bölgesel savafl› birbirine ba¤lamas› beklenirken; aksine, küresel karfl› ayaklanmay› azaltmaya de¤il geniflletmeye yönelik
daha genifl bir program›n parças› olarak ‹slamc›lara karfl› savafla ba¤l›l›¤› yeniden onaylad›. “Askerleri flimdi eve getirin” Demokrat bir
platform de¤ildi, ancak, “terörist flebekeleri yok etmek için” Özel
Güçlerin say›s›n› iki kat›na ç›karmak ve anavatandaki terörizm karfl›t› çal›flmalara yönelik harcamalar› artt›rmak, Demokratlar›n “Amerika ‹çin Yeni Yön” plan›n›n (Gingrich’in 1994 yap›m› “Amerika ile
Sözleflme” belgeselinin solgun bir siluetini sunan ses parçalar› ve
sloganlar›n toplam›) esas malzemeleri oldu.26
Demokrat liderlik benzer flekilde Vatanseverlik Yasas›’na yönelik kurumsal imalar üzerine tart›flmaktan kas›tl› bir flekilde kaç›nm›flt›r; tek bir önemli Demokrat isim dahi, 11 Eylül’den bu yana
baflkanl›k kurumunca iddia edilen totaliter gücü do¤rudan geri
püskürtmeyi önermemifltir. Hillary Clinton da, belirli durumlarda
yarg›s›z hapsetme ve hatta iflkence kullan›m›n› destekledi¤inin
sinyallerini vermifltir. Bu arada Meclis baflkan› Pelosi, 110. Kongre’deki ana Demokrat hedeflerin ilk olarak, tart›flmaya yol açmayan, anaak›m reformun kolay meyvelerini (düflük ücret, yönergeler, ö¤renci kredileri, vs.) toplamak ve ard›ndan ileri teknoloji en26) National Journal Silahl› Hizmetler Komitesi’nin yeni baflkan› Ike Skelton’a önceliklerinin ne oldu¤unu sordu¤unda ald›¤› cevap flu flekildeydi: “Frekans bozucular m› al›yorlar? Z›rhl› araçlar m› al›yorlar? Piyade ve Özel Güçlerin daha genifl, daha iyi e¤itimli ve
daha donan›ml› olmas› gerekiyor,” “Democrats to Watch”.
50
düstrileri için h›zl›ca bir ‘yenilik gündemi’ oluflturmak oldu¤unun
alt›n› çizmifltir. Meclisteki d›fl politika tart›flmalar› -100’den fazla
Yeni Demokrat ve Blue Dog üyesinin savafl yanl›s› dengelemeleri
sayesinde- çift tarafl› Baker-Hamilton Plan› varsay›mlar›n›n ya da
Condoleezza Rice taraf›ndan önerilen ve yeni oldu¤u iddia edilen
Filistin’in bir ulus olarak kendini tasfiyesine yönelik zorlay›c› stratejinin ötesine gidemeyecektir.
Bu durumda savafl karfl›t› oylar fiilen ne getirdi? Sonunda, halk›n neo-muhafazakârlar›n mesihçi politikalar›na karfl› gözlerinin
aç›lmas›, Baba Bush ve Clinton’›n d›fl politika düzenlerini uzlaflt›ran Baker-Hamilton plan›n›n kalkan› ard›nda ‘Realist’ bir restorasyonun yolunu açm›fl oldu. Irak’taki katliam, Potomac’taki bütün
lahitleri açt›; dünyan›n geri kalan›na Amerikan iradesini empoze
etmeye yönelik ‘rasyonel’ yaklafl›mlar hakk›nda Kongre’ye nutuk
çekmeye hevesli eski d›fliflleri bakanlar› ve ulusal güvenlik dan›flmanlar›ndan (Scowcroft, Eagleburger, Brzezinski ve elbette, esas
mumya, Kissinger’›n kendisi) oluflan felçli bir orduyu ortaya ç›kard›. Hillary Clinton, elbette bu Realistlerin kraliçesi (‹srail’in ç›karlar›yla çat›flt›¤› zamanlar hariç) ve Meclis’teki yeni Demokrat ço¤unluk, onun 2008 kampanyas›n›n flimdiden ortaya konmufl senaryosundan sapaca¤a benzemiyor. Hillary, Rudy Giuliani ya da
(son olarak kendisini Irak’taki ‘zafer’in kurtar›c›s› ilan eden) John
McCain ile yapaca¤› tart›flmalarda, bütün maço jestleri, El Kaide,
‹ran, Filistin ve Küba hakk›nda daha sert durarak bertaraf edecek
güçlü bir Piyade Jane olmaya haz›rlan›yor.
Umut ›fl›¤› -e¤er varsa- Siyah Komite ve geri çekilme için lobi yapan müteffikleriyle birlikte Kongre’deki demokratlar›n, Irak’taki isyan ve iç savafl ABD’nin ‹flgal kaynaklar›n› tüketmeye devam ederken halk›n muhtemel öfkesinden etkilenmesinin mümkün olmas›d›r. Sünnileri yat›flt›rmak ve Ba¤dat’ta bir kontrol alan› oluflturmaya
yönelik çaresiz bir hamle yapmaya çal›flan Bush yönetimi, flu anda
Mukteda el Sadr’›n varofl milislerine tam teflekküllü bir sald›r› (askeri ifadesi ‘ak›n’d›r) düzenlemektedir. Mehdi Ordusu’yla (2004 y›l›nda Amerikan birlikleriyle ilk çat›flmalar›ndan bu yana büyük oranda
genifllemifltir ve daha e¤itimli hale gelmifltir) yeni bir savafl baflka bir
Pandora kutusunu açacakt›r; Amerikal›lar›n savunulamayacak kay›plar vermesi ve bütün fiii dünyas›ndan fliddetli bir tepki görmesi
riski söz konusudur. (Sadr flehrine yap›lacak kaç›n›lmaz Amerikan
51
hava sald›r›lar›, güney Beyrut’taki ‹srail bombard›man›n› hat›rlatan
zalim sahneler do¤uracakt›r.)
E¤er Condoleezza Rice ve Robert Gates bu nihai gerginli¤e onay
verirlerse, kimi maço Demokratlar› gemiye bindirme ihtimalleri
yüksektir (baz› önde gelen Cumhuriyetçileri kaybedecekleriyse neredeyse kesindir). Senato lideri Harry Reid flimdiden, 35 bin askerin
daha Ba¤dat’a gönderilmesini öneren ‘ak›n’ stratejisini önce uygun
bulup, ard›ndan çabucak deste¤ini çekerek, efsanevi bir kafa kar›fl›kl›¤› sergiledi. Senatoda, Demokrat önseçimlerdeki kayb›n›n ard›ndan ba¤›ms›z olarak yeniden seçilen savafl taraftar› Joe Lieberman,
gerginli¤i art›rma yanl›s› güçlü bir yön de¤ifltirme oyu verecektir. Bu
yaz› yaz›ld›¤› s›rada Pelosi, ‘ak›n’ stratejisi için yeni paralar›n harcanmas›na direnmeyi düflünüyor, ancak mevcut asker seviyeleri için
ayr›lan fonu de¤ifltirmesi mümkün olmayacak.
Pelosi ve Reid’in nihai olarak tak›nd›klar› tutum ve alt› maddelik
Kas›m programlar›nda önerdikleri ‘aflamal› çekilme’de gerçekten ne
kadar ›srarl› olacaklar›, büyük ölçüde savafl karfl›t› hareketin güçlenmesi -ya da güçlenememesi- ile belirlenecek. Geçen Kas›m ay›n›n
seçmenleri, kesinlikle durumun umutsuzlu¤una (seçim sonras› anketlere göre, “befl seçmenden yaln›zca biri ya Baflkan’›n ya da Demokratlar›n Irak için belirgin bir plan›n›n oldu¤unu düflünüyor”)27 ve kamuoyunun güçsüz Kongre için yeniden güçlü alternatifler bulabilece¤ine iliflkin oy verdi¤i adaylardan daha az hayal görmekteydi. Gerçekte, sadece Howard Dean’in Realpolitik’iyle ve MoveOn.org’dan ortaya ç›kan kitlesel protestolar, Kongre’deki güç dengelerini geri çekilme konusunda nihai bir tart›flmay› ortaya ç›kartabilir.
III. SORUfiTURMANIN SINIRLARI
Kas›m seçimlerinin en ifltah aç›c› anlar›ndan birisi, Teksas’›n 22.
bölgesinde Nick Lampson’un Tom DeLay’in eski koltu¤unu kazanmas›d›r. Daha önceden Galveston’da kongre üyesi seçilmifl bir okul
ö¤retmeni olan Lampson, DeLay’in 2003 y›l›nda Teksas’ta rezil biçimde belirledi¤i seçmen bölgelerinin bafl kurbanlar›ndan biri olmufltu: Meclis Ço¤unluk Lideri’nin bir önceki y›l Teksas Yasama
27) Pew Araflt›rma Merkezi verileri; akt. William Schneider, “The Price of Patience”, National Journal, 2 Aral›k 2006.
52
Meclisi’ne Cumhuriyetçi bir ço¤unluk seçtirmek için yasad›fl› flekilde aklanm›fl devasa flirket ba¤›fllar›yla finanse edilen, benzeri görülmemifl bir seçim hilesinin sonucuydu bu. Yerel bir jüri heyeti ve
Travis County bölge avukat› Ronnie Earl’ün cesareti sayesinde, Eylül 2005’te DeLay yalanc› flahitlikle suçland› ve k›sa bir süre sonra
rüflvet düflkünü lobici Jack Abramoff’la yak›n ba¤lar› yüzünden yürütülen federal soruflturma nedeniyle önce ço¤unluk liderli¤inden,
ard›ndan da meclisteki koltu¤undan istifa etmek zorunda kald›.
DeLay, 1994’teki ‘Cumhuriyetçi Devrim’in Robespierre’iydi, belki de ABD tarihinde tek parti hükümeti için en ac›mas›zca mücadele verenlerden biriydi. Rick Santorum ve Grover Norquist ile birlikte sözde ‘K Street Projesi’nin28 kurucular›ndan biri olan DeLay,
Cumhuriyetçi Parti mevzuat›n› do¤rudan yazma izni karfl›l›¤›nda
(yaln›zca Cumhuriyetçileri ifle alma vaatlerinin yan› s›ra) devasa
kampanya ba¤›fllar› için flirket lobicilerine bask› yapmas›yla tan›n›yordu. Ço¤unluk Lideri olarak (ya da Demokratlar oldu¤u kadar
Cumhuriyetçiler taraf›ndan da bilinen flekliyle ‘Çekiç’ olarak) bir
yandan parti içinde efli görülmemifl bir ideolojik disiplin empoze
ederken (düflük gelirli ailelere ufak bir vergi molas› vermeyi öngören Beyaz Saray giriflimini dahi engellemiflti), öte yandan çift tarafl›l›k ve meslektafllar aras› kibarl›¤a dair bütün izleri yok edecekti. DeLay, berbat bir üne sahip olan Abramoff’la ortakl›k ederken ayn› zamanda Kuzey Marianas’taki (ABD iflçi yasalar›yla korunmayan bir
ABD bölgesi) düflük ücretle iflçi çal›flt›rma cennetindeki sözleflmeli
iflçilikten, ba¤lant›l› oldu¤u konulara para yat›rmas› karfl›l›¤›nda dev
bir Rus flirketine el alt›ndan iyilik yapmaya kadar Washington’daki
en pespaye davalar›n savunucusuydu.29
On y›l› aflk›n bir süre boyunca DeLay’in adi yollarla para kazanan
kampanya TIR’›n›n (çarp›p kaçan floför Karl Rove’la birlikte) alt›nda
ezilmesinin ard›ndan, Demokratlar›n flu anda Cumhuriyetçi Devrim’i geri sarma flanslar› var (bu da DeLay ve K Street Projesi’nin ki28) ‘K Street’-birçok flirket lobicisinin ofis adresininn ard›ndan- eski Kongre üyelerini ve
onlar›n yard›mc›lar›n› tam zaman›nda ilaç flirketleri, petrol devleri, emlak spekülatörleri, silah sat›c›lar› ve yabanc› diktatörler için çal›flan ve çok yüksek maafllar alan lobicilere çeviren döner kap› için kullan›lan metonimdir. Yurttafll›k bilgisi kitaplar› henüz devasa önemini ortaya koymasa da ‘K Street’, ABD’de ulusal hükümetin gerçekten dördüncü -‘finansal’- kolu ifllevi görmektedir.
29) Bkz. Lou Dubose ve Jan Reid, The Hammer: Tom DeLay, God, Money, and the Rise of
the Republican Congress, New York 2004.
53
flisellefltirdi¤i yozlaflm›fl para ve güç ak›fllar›n› k›rmak anlam›na geliyor). Kongre, elbette, her zaman ‘k›sasa k›sas’ ve politikan›n lobiciler taraf›ndan ya¤lanmas› üzerine kuruludur, ancak 1994 öncesinde
Cumhuriyetçiler hiçbir zaman iflin do¤al parças› olmaktan ziyade
zorunlu bir flekilde kendileri empoze etmeyi amaçlayan, böylesine
aç›k bir zorlama uygulamam›fllard›r. (Bu k›smen, Demokratlar›n e¤lence, medya, yaz›l›m, biyo-teknoloji ve kumar gibi her iki k›y›da da
etkin yeni ekonominin sektörlerinin deste¤ini almas›ndaki baflar›lar›na yönelik bir tepkiydi.)
Kas›m zaferinin nefle verici vaadi, k›demli bir Demokratlar kadrosunun -Charles Rangel (Yollar ve Yöntemler), Barney Frank (Finansal Hizmetler), Henry Waxman (Hükümet Reformu), David Obey
(Ödenekler), Ike Skelton (Silahl› Kuvvetler) ve John Rockefeller IV
(Senato ‹stihbarat Komitesi)- zor elde ettikleri komite yöneticiliklerini, DeLay y›llar›n›n Himalaya yüksekli¤indeki yozlaflma ve hilelerini
incelemeye yönelik kapsaml› soruflturmalar düzenlemek üzere kullanacak olmas›d›r. Nihayet muhalefetin eline geçen mahkemeye ça¤›rma gücü ile Bush yönetimine hakim olan iç içe geçmifl kiflisel ç›karlar, Enron skandal›n›n ard›ndan s›yr›lmay› baflard›klar› kapsaml› bir
teflhire ve muhasebeye maruz kalacak. Gerçekten de, iskeletler Cumhuriyetçi klozetten tökezleyerek ç›karken ve kamuoyu Irak iflgalindeki, New Orleans’›n yeniden infla edilmeyiflindeki, sahte Bioshield
program› gibi faydas›z ve büyük masrafl› ‘ülke güvenli¤i’ projelerindeki, sigorta, ecza ve yak›t endüstrilerine yap›lan yard›mlardaki yolsuzluk ve hilenin kapsam›n›n ne kadar genifl oldu¤unun fark›na vard›¤›nda, seçmenler kaç›n›lmaz olarak yeni bir hükümet gözetim rejimini, yenilenmifl çevre, sa¤l›k ve güvenlik uygulamalar› ile ciddi bir
kampanya finans› reformunu destekleyeceklerdir.
Bu, Demokratlar›n teoride yükseltebilecekleri gerçek bir f›rsatt›r,
ancak liderli¤in gerçekten ak›nt›ya karfl› para ve yozlaflmay› takip
edecek kongre soruflturmalar›na izin verme ihtimali düflüktür. Kongre’nin Thurman Arnold’un 1930’lardaki tröst soruflturmalar› ya da
1970’lerde Watergate Komitesi’nin Cumhuriyetçilerin yasad›fl› hareketlerini teflhir etmesi gibi kahramanca günlere dönmesine yönelik
yenilikçi umutlar, Pelosi’nin ‘merkeziyetçili¤i’ infla etmek ad›na Demokrat bekçi köpeklerinin s›k›ca ba¤lanmas› ›srar› karfl›s›nda bofl
bir hayaldir. Kendisi, flimdiden çift tarafl› tekneyi sallamas› en olas›
iki k›demli Siyah Demokrattan utanç verici yergiler ald›: John Con54
yers’i (Adli Komite Baflkan›) suçlamas›ndan (“ülkenin felçli bir partizan hükümete daha fazla ihtiyac› yoktur” dedi en son) vazgeçmeye zorlad› ve Dick Cheney’i Kongre’de kimsenin yapamad›¤› flekilde
yenilgiye u¤ratan Charles Rangel’e, flirket flark›s›n›n birkaç nakarat›n› söyletti (“Liderlik bak›fl›na sahip olmal›y›m” diye söz verdi).30 Daha ac›mas›z biçimde, Henry Waxman’i (Beyaz Saray’›n bir numaral›
düflman›) kongre yönetiminin “Demokratlar› bir sonraki kampanya
döngüsünde zorluk ç›karma ve afl›r›ya kaçma gibi suçlarla itham etmemesi”ni sa¤lamak üzere görevlendirdi.31
‹flçi hareketi ve çevreci gruplardan gelmesi gereken amans›z bask›n›n yoklu¤unda, Demokratlar›n -aksi takdirde Cumhuriyetçilerin
ellerinden almaktan memnuniyet duyacaklar›- güçlü ifl dünyas›n›n
ç›karlar›n› rahats›z etmeleri zor görünüyor. Elbette Halliburton ve
Irak’taki sözleflme doland›r›c›l›¤›yla ilgili kimi hesaplaflmalar olacak
ve hatta belki Scooter Libby’nin (Cheney’in suçlanan kurmay baflkan›) yalanc› flahitlik davas› Rockefeller ve Senato ‹stihbarat Komitesi’nin Yönetimin yalanlar›yla ilgili ortaya ç›kard›¤› yeni fleyler ve
Ba¤dat yolunda uydurulan kan›tlarla birlikte ilginçleflebilir; ancak
geniflleyen teflhir çemberi artan bir dirençle karfl›laflacakt›r. Bu direnç yaln›zca hayatlar› için savaflan Cumhuriyetçilerden de¤il, ayn›
zamanda çürüme ve skandallar›n çekirde¤indeki flirket gruplar›yla
yeni kurduklar› ba¤lar› korumaya çal›flan Demokratlardan da gelecektir. Economist’in alayc› fakat yanl›fls›z biçimde ortaya koydu¤u gibi, “yeni hükümet reisleri kendilerini devrimci olarak görmüyorlar.
Hedefleri, nihayetinde, belirli bir gündemi kanunlaflt›rmak de¤il,
2008 baflkanl›k seçimi için gerekli ortam› haz›rlamakt›r.”32
fiirket lobicileri, Rangel ve Waxman taraf›ndan (her ne kadar
onlar› Pelosi zorlasa da) kullan›lan mahkemeye ça¤›rma gücünden
korktuklar› için Demokrat kampanya komitelerinde yer bulabilmenin peflinden memnuniyetle koflarlar. Büyük flirketlerin Amerika’s› ile Cumhuriyetçi Parti aras›ndaki birleflme, bir y›l öncekinden daha az kal›c› ve do¤rulu¤undan flüphe edilemez görünüyor ve
Business Week’in seçimden k›sa bir süre sonra tahmin etti¤i gibi,
“flirketler Demokrat vekalete sahip lobicileri elde etmek için acele
30) Richard Cohen, David Baumann ve Kirk Victor, “Going Blue”, National Journal, 11
Kas›m 2006, s. 16 ve “Democrats to Watch”.
31) Brian Friel, “Junkyard Dogs, on a Leash”, National Journal, 11 Kas›m 2006.
32) “Old Dogs; Few Tricks”, Economist, 11 Kas›m 2006.
55
edecekler”.33 Demokrat liderlik, yüzsüzce nakit peflinde gidiyor.
Bir sonraki seçim döngüsü tarihteki en masrafl› seçim olacak ve
Hillary Clinton’›n kongre oturumlar›nda 2008 y›l›nda kendisine
karfl› büyük bir kolektif misilleme yapabilecek olan ilaç, yak›t ya
da askeri yap› endüstrilerinin suçlar›ndan bahsetmesi ihtimal d›fl›
görünüyor. Stratejik bir perspektiften, Demokratlar›n kongrelerde
Yönetim’den bir avuç hainini iffla etmeye odaklanarak, bir yandan
da çok say›da kanatl› maymunun Teksas’›n kötü cad›s› DeLay’den
henüz kurtulmalar›n› kutlad›¤› K Street’de temsil paritesini yeniden oluflturmalar› çok daha mant›kl›d›r.
BusinessWeek’in telafll› okuyucular›na güvence verdi¤i üzere, yeni Kongre’de popülist afl›r›l›¤a do¤ru bütün e¤ilimler, Demokratlar›n kendi saflar›ndaki, özellikle de Kaliforniya’l› vekil Ellen Tauscher taraf›ndan yönetilen ve gayretli biçimde ifl dünyas›n›n yan›nda
bulunan Yeni Demokrat Koalisyon’daki (Demokrat Liderlik Konseyi’nin Temsilciler Meclisi kolu) milyonerler, flirket avukatlar› ve ileri teknoloji giriflimcileri taraf›ndan etkisiz hale getirilecektir. “Ucu
ucuna bölünmüfl bir Demokrat hükümette, Tauscher’in yaklafl›k 40
ekonomik ›l›ml›dan oluflan grubu vergi, ticaret ve bütçe politikalar›n› etkileyecek ola¤anüstü bir güce sahip olacakt›r”. Üstüne üstlük,
olas› ithamlardan endifle eden CEO’lar ya da kârl› federal anlaflmalar›n› yitirmekten korkan kötü flirketler, her zaman, K Street’in yeni
harikas›, Nancy Pelosi kurmay baflkan›yken kendisini Washington’›n bafl anlaflma ba¤lay›c›s› ilan eden Georger Crawford’a yaklaflabilirdi. (“Son aylarda,” diye aç›kl›yor BusinessWeek “müflteri listesine Exxon Mobil Corp. ve Amgen Inc.’i de ekledi.”)34
‘100 saat’in tart›flmas›z gündeminin ötesinde, yenilikçi seçmenleri Demokratlara yönlendiren reformlar›n çok az›n›n, Crawford ve
di¤er Demokrat üyeler taraf›ndan organize edilen, ufuktaki kolektif
lobicilik ve siyasal kaynak toplama kas›rgas› karfl›s›nda ilerleyebilmesi muhtemel görünüyor. Örne¤in, enerji politikas›, partinin profili en yüksek meselelerinden biri olmufltur ve senatör Barbara Boxer
(Çevre ve Umumi ‹fller Komitesi’nin yeni baflkan›) kat› at›klar ve
otomobiller için yak›t ekonomisi standartlar› konular› etraf›nda çevrecilerden oluflan genifl bir koalisyon oluflturmufltur. Ancak gazete33) Richard Dunham ve Eamon Javers, “The Politics of Change”, BusinessWeek, 20 Kas›m 2006.
34) Dunham ve Javers, “Politics of Change”.
56
ci Richard Simon’›n Los Angeles Times’da en son yazd›¤›na göre, Detroit’teki otomobil üreticileri ve Teksas’taki petrol baronlar› flafl›rt›c›
biçimde endifleli de¤iller. Ulusal Petrokimya ve Ar›t›m Birli¤i’nin liderlerinden biri kendisine, “Bizi bilen ve anlayan birçok Demokrat
oldu¤una eminiz,” demifltir.35
110. Kongre’deki ‘anlay›fll› Demokratlar’ aras›nda enerji ihraç eden
eyaletlerin senatörleri, örne¤in Mary Landrieu (Louisiana), Jeff Bingaman (New Mexico) ve bunun yan›nda bir Ford Explorer ya da Chevy
Suburban taraf›ndan sal›nan bütün karbondioksit zerrelerini savunabilecek olan Hükümet Enerji Komitesi’nin güçlü baflkan› John Dingell
(Michigan) bulunmaktad›r. Nancy Pelosi petrol endüstrisisinin baz›
korkunç vergi sahtekârl›klar›n› ortadan kald›rabilir, ancak Barbara
Boxer hiçbir zaman zengin Amerikal›lar›n spor arabalar›n› ellerinden
almayacak ya da yabanc› yak›ta olan ba¤›ml›l›klar›n› azaltmayacakt›r.
Küresel ›s›nman›n ‘korkunç gerçe¤i’ kaç milyon kifliyi dehflete düflürürse düflürsün, her zaman parlamentonun sera gaz› sal›n›mlar›n› örtbas etmesine yard›m edecek ya da yak›t endüstrisinin özel yetkilerinin
korunmas› için oy verecek Demokratlar olacakt›r.
IV. AÇIKLAR VE KÖPEK BARINAKLARI
Birçok Avrupa parlamenter sisteminin aksine, Amerikan parti
sistemi yaln›zca k›smen ‘ulusallaflt›r›lm›flt›r’; bölgesel ve yerel gündemler Kongre’nin iflleyiflindeki istisnai farkl›l›klar›n› korurlar.
2006 seçimi bu noktada dikkat çekici bir vakad›r: Seçmenler sola
kaym›fl olsun ya da olmas›n, kongre nüfuzu -belle¤imizdeki en çarp›c› co¤rafi güç de¤iflimlerinden biri- tekrar Blue (Demokrat) sahillerine yönelmifltir. Teksas, Florida, Virginia ve Georgia (ki buralar›n
banliyöleri 1994 Cumhuriyetçi devriminin stratejik dayanaklar› olmufltur) d›flar›da ve Kaliforniya ile New York (Bush döneminin d›fllanm›fllar›) içeridedir. Ya da, daha kesin olmak gerekirse, Wall Street, Hollywood ve Silikon Vadisi’nden oluflan alt›n üçgenini temsil
eden Demokratlar art›k Kongre’ye hükmetmektedir.
Her ne kadar Kaliforniya ve New York (Massachusetts ve Washington’la birlikte) kültür ekonomisine ve ABD’nin teknoloji, e¤len35) Richard Simon, “Green laws no slam-dunk in new Congress”, Los Angeles Times, 18
Aral›k 2006.
57
ce ve finansal hizmetler ihrac›na egemen olsa da, 1994 y›l›ndan bu
yana bölgesel olarak geliri yeniden da¤›tan Cumhuriyetçi politikalar›n nakit ine¤i olmufltur. Kaliforniya belki de en uç vakad›r. Elli y›l
boyunca, Lend-Lease’den Berlin Duvar›’n›n y›k›lmas›na dek, Kaliforniya’n›n uzay ve elektronik endüstrileri korunma dolarlar› kanal›yla
suland›; en geç 1990’dan bu yana, mali destekler yön de¤ifltirdi ve
art›k Kaliforniya federal vergilerini a¤›r biçimde Cumhuriyetçi olan
eyaletlere ihraç ediyor. Kaliforniya bir zamanlar verdi¤i her 1 dolarl›k federal vergiye karfl›l›k 1.15 dolar federal gider al›rken, art›k yaln›zca 79 cent al›yor. (Eflitsizlikler, Tablo 5’te gösterilenden daha fazla, çünkü Kaliforniya ve New York federal zorunluluklar olmas› gereken yeni göçmenler ve finans hizmetleri için en genifl limanlar.)
K›smen bu a盤›n sonucu olarak, dünyan›n bir numaral› bilim tabanl› bölgesel ekonomisi utan›lacak derecede çürümüfl fiziksel, sosyal ve e¤itimsel (en az›ndan ilk ve orta dereceli okullar) altyap›larla
destekleniyor.
Tablo 5: Federal Harcaman›n Vergilere Oran›
K›rm›z› Eyaletler
Teksas
Florida
Virginia
Georgia
Arizona
Alabama
North Carolina
South Carolina
Kentucky
Alaska
Mavi Eyaletler
1.00
0.98
1.59
0.96
1.23
1.68
1.08
1.36
1.51
1.90
Kaliforniya
New York
Illinois
Massachusetts
Connecticut
Minnesota
Wisconsin
Michigan
Oregon
Washington
0.79
0.80
0.72
0.79
0.67
0.69
0.83
0.86
0.99
0.91
Kaynak: “State Blaming Washington for Budget Woes”, Los Angeles Times, 15 fiubat 2005.
Ancak Demokratlar, özellikle de en fazla oy ald›klar› eyaletlerin
eskimekte olan flehirlerindeki federal giderlerin göreli düflüflünü tersine çevirmek istiyorlarsa, yaln›zca Cumhuriyetçilerle de¤il, kendileriyle de savaflmak durumundalar. Yeni Kongre liderleri, özellikle
de Pelosi ve Clinton, kendi bölge ve eyaletlerinin ihtiyaçlar› için büyük bir sald›rganl›kla bireysel olarak lobi yaparken, kolektif biçim58
de partinin elini, aç›klar›n azalt›lmas› ve mali tutumlulu¤a olan kutsal adanm›fll›kla ba¤lad›lar. Seçmenler nezdinde Irak ve siyasal yozlaflma en önemli meseleler olsa da, bu eski Cumhuriyetçi savafl 盤l›¤› -mali sorumluluk- Demokratlar›n “Amerika ‹çin Yeni Yön”
program›nda merkezi bir konumdayd›.
The Nation ve baflka yerlerdeki Demokratlar›n art›k ‘içlerindeki
popülist’e kanalize oldu¤u iddialar›na ra¤men, parti tamamen ‘Rubinomi’ye (Goldman Sachs’›n önceki CEO’su Robert Rubin’in, Clinton’›n Hazine Bakan› olarak saltanat›n› tan›mlayan sosyal harcamadan ziyade bütçe disiplini üzerinde hararetli biçimde durulmas›) köle olmufl durumda. Uygulamada, bu yaln›zca Demokratlar›n yeni
harcamalar› üstlenme konusundaki isteksizlikleri de¤il, ayn› zamanda Bush’un refah için yapt›¤› 1 trilyon dolarl›k vergi kesintilerinden
herhangi birini indirmeyi tart›flmay› reddetmesi anlam›na geliyor.
“Vergi ve harcama, vergi ve harcama, vergi ve harcama,” diye anlat›yor Kent Conrad (Bütçe Komitesi’nin baflkan›) New York Times’a,
“oraya gitmiyoruz”.36 Baflkan hazineyi süper zenginlere feda ederek
dünyay› ele geçirdikçe devasa borçlara girebilir, ancak art›k Demokratlar, Calvin Coolidge’in utançtan yanaklar›n›n k›zarmas›na neden
olacak anti-Keynezyen bir do¤ruluk yoluna girmeye yemin ettiler.
Gerçekten de kongrenin en ‘fanatik bütçe dengeleyicileri’ (bu onlar›n web sitelerindeki resmi kullan›m) Blue Dog’lar, 1995 y›l›nda
Gingrich’in Cumhuriyetçilerine k›skanç bir flekilde öykünen muhafazakâr Demokratlardan kurulmufl bir komite. Esas olarak Merced,
Tallahassee ve Hot Springs gibi h›zla büyüyen küçük flehir ve flehir
d›fl› bölgelerde yükselen Blue Dogs, cappucino içen Yeni Demokratlar’›n (Connecticut ve California’daki daha varl›kl› banliyöleri temsil etme e¤ilimindeler) aksine eski usûl bir silah-ve-‹ncil imaj›n› iflliyorlar. Yeni Demokratlarla ayn› savafl taraftar› politikay› paylafl›yorlarsa da, yat›r›m fonu ve serbest pazar anlaflmalar›na daha az s›cak bak›yorlar. Blue Dogs’un gerçek s›k›nt›s›, refah devletine olan
demagojik muhalefetleri ve özellikle de büyük flehirlerdeki Siyah ve
Latin ço¤unlu¤a yap›lan federal yard›m. Genifl ‘köpek bar›naklar›’ndaki 44 üyeleri ve Cumhuriyetçi taraftaki çok say›daki müteffikleriyle, Blue Dogs bir sonraki Kongre’de harçamalar› azaltmaya ye36) Edmund Andrews, “The Democrats’ Cautious Tiptoe Around the President’s Tax
Cuts”, New York Times, 4 Ocak 2007.
59
min ederken, bir yandan da y›ll›k dengeli bir federal bütçeyi gerektirecek anayasal de¤ifliklik için destek topluyorlar.37 Bafl müttefiklerinden biri olan South Carolina’dan John Spratt, Hükümet Bütçe Komitesi’nin baflkan› olacak ve Pelosi’nin onay›yla bütçe k›s›nt›lar›n›
gerçeklefltirecek ‘bafl uygulay›c›’ olacak.38
fiu anki vergi sisteminde reform yapma giriflimlerinin beklenen
seçimsel ve finansal yank›lar›ndan korkarlarken ve Blue Dogs ayaklar›n›n dibinde havlarken, parti liderli¤i Cumhuriyetçi aç›klar›n ve
vergi kesintilerinin Demokrat politikay› belirlemesine izin vermeyi
tercih ediyor. Karl Rove kesinlikle bunu yapmay› öneriyor ve Yeni
Y›l’da, Bush Demokratlar› bütçeyi dengelemek için kendisine kat›lmaya ça¤›rd›, bu hedef Demokratlar›n ellerini ba¤layacak, onlara
“Kongre boyunca öncelikli manevralar›n› yapmak için çok az ya da
s›f›r alan” b›rakacak.39
V. NEW ORLEANS, S‹L‹KON VAD‹S‹’NE KARfiI
Demokrat liderli¤in genel olarak dengeli bütçeleri insan ihtiyaçlar›na tercih etmesi, k›smen parti içindeki güç dengelerinin bir yans›mas›d›r; burada Blue Dogs (tek bafl›na ya da Yeni Demokratlarla
birlikte) yeni meclis üzerinde fiili bir veto gücüne sahip oldu¤unu
öne sürer. Kongrenin Illinois temsilcisi Rahm Emanuel’in emrinde
çal›flan seçim strateji uzmanlar›n›n 2006 kampanya tan›t›m›nda herhangi bir flekilde New Orleans’dan bahsedilmesini kas›tl› olarak engellemesine yol açan fley, tahminen muhafazakâr beyaz Demokratlardan gelen bu bask›d›r.40
New Orleans’›n kaderi, elbette, modern Amerikan tarihindeki en
büyük ahlâki dönüm noktalar›ndan biridir; ancak Demokratlar›n
ço¤unlu¤u, utanmaz biçimde, Katrina Kas›rgas›’na ya da ard›ndan
Körfez K›y›s›’ndaki etnik temizli¤e gelen federal tepkileri kampanyan›n merkezi meseleleri yapmay› reddetmifllerdir. Bush’un kendisi
Jackson Square’deki konuflmas›nda, “[Katrina ile ortaya ç›kan] yok37) Blue Dog Koalisyonu, “12-Point Reform Plan for Curing Our Nation’s Addiction to
Deficit Spending”, www.bluedogdemocrat.org.
38) “Democrats to Watch”.
39) Joel Havemann, “Bush wants budget balanced by 2012”, Los Angeles Times, 4 Ocak
2007.
40) “Sanki bu y›l bilinçalt›ndaki konu Katrina”, Michael Tisserand, “The Katrina Factor”, Nation, 1 Ocak 2007.
60
sullukla gözüpek bir eylemlilikle yüzleflmenin görevimiz oldu¤u”nu
dile getirmiflse de, Demokratlar ikiyüzlülü¤üyle ad› ç›km›fl ve yetersiz olan Beyaz Saray’dan daha fazla bir ‘görev’ bilinci ya da ‘gözüpek
eylemlilik’ kapasitesi sergilememifltir. Bu öncelikler aç›klar› ve askeri takviyeleri vurgulayan fakat Katrina’ya ya da yoksullu¤a de¤inme
konusunda baflar›s›z olan Kas›m ay›ndaki alt› prensibi ortaya koyan
ulusal platformunda örneklenmifltir.
Siyah Komite bile, birkaç bireysel istisna d›fl›nda, Bush yönetiminin bitmek bilmez provokasyonlar›na (bunlar›n içinde en son
New Orleans’daki 4000 az hasarl› halk konutunu y›kmak ve flehir
d›fl›ndaki binlerce Katrina göçmenine yap›lan iskan yard›m›n› birdenbire kesmek de vard›r) verdi¤i tepkide flafl›rt›c› biçimde kay›ts›z kalm›flt›r. Harlem’den Rangel, New Orleans felaketinin ›fl›¤›nda
yoksulluk üzerine yeni kongre toplant›lar› yapaca¤›na söz vermiflse de, bu durum liderli¤in aç›k azaltma fetifline meydan okuyacakm›fl gibi görünmüyor. Cumhuriyetçi politikalara daha fazla suç atmak (elbette bunu fazlas›yla hak ediyorlar) zenginlerin yeni sosyal
harcamalar için ödeyecekleri vergi kesintilerine geri dönmekten
daha kolay olacakt›r.
Ancak Nancy, Harry ve Hillary’nin, önemi di¤er dogma ve s›n›rlamalar› aflan bir yerel savafllar› var: Demokratlar›n ülke çap›ndaki
yüksek teknoloji flirketleri ve bilim tabanl› firmalar içindeki desteklerini çarp›c› biçimde sa¤lamlaflt›raca¤›n› umduklar› ‘yenilik gündemi’nin tan›t›lmas›. Demokratlar›n Katrina ve kent yoksullu¤u üzerine odaklamas› gereken aciliyet ve tutkudaki eksikli¤i bulmak istiyorsan›z, geçen y›l Pelosi ve di¤er önde gelen Demokratlar›n Emeryville, Mountain View, Raleigh ve Redmond gibi teknoloji merkezlerinde yapt›klar› heyecan dolu konuflmalarda bunlar›n telafi edildi¤ine
aç›kça rastlayabilirsiniz.
Irak’taki birlikleri eve geri getirmenin ya da New Orleans’daki evleri ve hayatlar› yeniden infla etmenin aksine, yenilik gündemi ‘gerçek’ bir Demokrat önceliktir. Cumhuriyetçilerin Silikon Vadisi firmalar› için çok önemli Ar-Ge vergi kredilerinin yenilemesindeki baflar›s›zl›¤›na k›zan Cisco ve Genentech’in CEO’lar› gibi teknoloji endüstrisi liderleri, Pelosi ve onun Bay Area’daki Demokrat meslektafllar›yla birlikte çal›flarak Demokratlar›n 2007 y›l›nda yerine getirmeye söz verdi¤i bir anahtar talepler -yeni hisse seçene¤i muhasebe ku61
rallar›, kal›c› Ar-Ge kredileri, patent reformlar›, alternatif enerji için
yard›mlar, Ulusal Bilim Vakf› fonlar›n›n ikiye katlanmas› ve internet
için ‘flebeke tarafs›zl›¤›’- listesi haz›rlad›lar.41 (Demokratlar ayn› zamanda Silikon Vadisi’ni sendikalara üye olma ve örgütlenme hakk›
olmayan ucuz yabanc› mühendislerle dolduran HI-B vize program›n› da desteklediler.)42
Demokratlar›n patentler ve yenilik konusundaki gayretli ilgileri,
ileri teknoloji endüstrilerinin Demokrat Kongre Kampanya Komitesi’ne olan katk›lar›ndaki (2004’ten bu yana) yüzde ellilik art›flla tam
vaktinde ödüllendirildi.43 Ayn› zamanda, Duyarl› Politika Merkezi’ne
göre, 2000 y›l›nda Silikon Vadisi’nin siyasi paras›ndaki Cumhuriyetçi pay “yüzde 43 iken, art›k yüzde 4”.44 Clinton yönetiminin ilk günlerinden bu yana, yaz›l›m ve biyoteknoloji sektörlerini ve onlarla ortak çal›flan giriflimci sermayedarlar› bafltan ç›karmak (e¤lence ve
medya endüstrisinde zaten derin olan ba¤lar› iyice derinlefltirmenin
yan›nda) Demokratlar için Cumhuriyetçilerin K Street Projesi’ne
denktir.45 Art›k, Google ve Apple’›n yönetim kurullar›nda Al Gore
otururken ve Pelosi Google’›n kurucular› Larry Page ve Sergey Brin’le
sanal gelecekleri planlarken, Milenyum geldi. Gerçekten Bay Area
Demokratlar›n›n Kongre’de böylesi söz sahibi konumlara yükselmesiyle, New Orleans sefalet içinde çürüyebilir; ancak Silikon Vadisi art›k hâlâ Beyaz Saray’›n içinde s›¤›nan petrol baronlar› ve savunma
müteahhitleriyle ayn› flekilde ganimet de¤ifl tokuflu yapabilecektir.
VI. KARANLIK POPÜL‹ZM
Thomas Edsall’›n bugünlerde s›kl›kla iflaret etti¤i üzere Demokratlar, birbirinden çok farkl› ve büyük oranda uyumsuz iki ayr› halk grubunu temsil ediyorlar. Befl Demokrat seçmenden ikisi “iyi e¤itim alm›fl, hali vakti yerinde, kültürel olarak liberal profesyoneller” kliflesi41) Jim Puzzanghera, “Pelosi likely to speak up for tech industry”, Los Angeles Times, 13
Kas›m 2006.
42) David Bacon, “Immigrants Find Hi-Tech Servitude in Silicon Valley”, Labor Notes,
Eylül 2000.
43) Puzzanghera, “Pelosi likely to speak up”.
44) CRP ‹letiflim’in yöneticisi Massie Ritsch’in National Journal’daki “Teknoloji Günlü¤ü” köflesi, A¤ustos 2006.
45) Bkz. Sara Miles, How to Hack a Party Line: The Democrats and Silicon Valley, New
York, 2001.
62
ne uyuyor, ancak parti taban›n›n geri kalan› yeni Alt›n Ça¤’da “sosyal
ve ekonomik olarak dezavantajl› durumda” olan insanlar: Siyah ve
Latin iflçi s›n›flar›, düflük maafllarla enformasyon sektöründe çal›flan
beyaz kad›nlar ve geleneksel ancak h›zla küçülmekte olan endüstriyel
görevlerdeki beyaz erkekler.46 Clinton’lar taraf›ndan yönetilen Yeni
Anlaflma Partisi (New Deal Party) sonras› dönemde tamamen zengin
kafa emekçileri ve onlar›n çal›flt›klar› küreselleflmifl endüstrilerin ç›karlar›n› dile getirmek ve savunmak için harekete geçilmifltir; Demokratlar›n geri kalanlar› Siyahlar, göçmenler ve Rustbelt’te yaflayan
beyazlar›n gidecek baflka bir yeri olmad›¤› ve dolay›s›yla otomatikman bir ‘mavi’ oyu olduklar›na dair sinik varsay›ma güvenmekteler.
Jesse Jackson’›n 1984 y›l›ndaki ‘Gökkufla¤› Koalisyonu’ kampanyas›n›n yükselifl ve çöküflünden bu yana, Yeni Demokratlara ve onlar›n
ekonomik neo-liberalizmi kültürel hoflgörüyle kar›flt›ran ‘Üçüncü Yol’
ideolojisi versiyonlar›na ciddi bir meydan okuma ortaya ç›kmad›. Yine de yeni bir popülistin rüyas›, Yuppie karfl›t› baflkald›r›, do¤rucu
mavi yaka öfkesiyle harekete geçip partinin uzun süredir ihmal edilen
önceliklerini canland›rarak, Gökkufla¤›’n›n DLC merkeziyetçileri ve
ekonomik küreselleflmecilerin küstah boyunduru¤u alt›nda s›k›nt› çeken ‹lericiler ve k›demlilere ilham vermeye devam ediyor.
Demokrat senatör-aday James Webb, Virginia’dan George Allen’› sersemletici biçimde devirmesinden birkaç gün sonra, Wall
Street Journal’da “S›n›f Mücadelesi” bafll›¤› alt›nda provokatif bir
yaz› yay›nlad›. Ronald Reagan zaman›nda Donanma bakan› olan
Webb, sosyo-ekonomik eflitsizlikte “gittikçe geniflleyen uçurumun” ABD’yi “on dokuzuncu yüzy›ldan bu yana görmedi¤imiz türden bir s›n›f tabanl› sisteme” çekti¤i konusunda uyar›yordu. Ücretlerde bir de¤ifliklik olmaz ve sosyal güvenlikte düflüfl yaflan›rken,
iflçi s›n›f›na mensup Amerikal›lar “Tanr›, silahlar, eflcinseller, kürtaj ve bayrak” hakk›nda tamamen dikkatle ayarlanm›fl bir histeriyle oyalan›yordu. “Karl Rove döneminin siyaseti,” diye uyar›yordu
önde gelen eski Cumhuriyetçi, “normalde hayat tarzlar›n›n bozulmas›na isyan edecek insanlar›n dikkatini da¤›tmak ve onlar› bölmek için tasarlanm›flt›”.47
46) Thomas Edsall, National Journal, 23 Eylül 2006. Pew Araflt›rma Merkezi’nin verileri
kullan›lm›flt›r.
47) James Webb, “Class Struggle: American workers have a chance to be heard”, Wall
Street Journal, 15 Kas›m 2006.
63
Webb’in yaz›s›, tahmin edilebilece¤i üzere birçok WSJ okurunu
floka u¤ratt›, ancak Kansas’›n Sorunu Ne?’den neredeyse harfi harfine al›nt› yapt›¤›n› ve Tom Frank’in Demokratlara yapt›¤› ekonomik
popülizmi düzeltme ça¤r›s›n› destekledi¤ini fark eden yenilikçileri
hoflnut etti. Webb, Demokrat zaferin serbest piyasa ve meslek ithalinin toplumsal bedelleri hakk›nda “Amerikan iflçilerinin [nihayet]
seslerini duyurabilmeleri için bir f›rsat bulmalar›”n› sa¤layaca¤›n›
öne sürüyordu. “Ve hükümet liderlerimizin,” diye ses verdi, “bu küreselleflme ça¤›nda gitgide büyüyen adaletsizlikle yüzleflmekten daha önemli bir görevleri yoktur”.
Gösteriflli bir söz mü, yoksa uzun süredir beklenen baflkald›r›n›n
bir manifestosu mu? Birkaç hafta sonra Nation’da yazan Christopher
Hayes, Webb’in flirketlerin küreselleflmesinin iflçi s›n›f›ndaki kurbanlar›na yönelik bu yeniden do¤mufl ilgisininin, liderleri aras›nda Kuzey
Carolina’daki kongre fatihi Heath Shuler ve Ohio’nun yeni Senatörü
Sherrod Brown’un da bulundu¤u Demokrat Parti içindeki has popülist e¤ilimin bir parças› oldu¤unu öne sürüyordu.48 Kesinlikle ekonomik vatanseverlik yaklafl›mlar› (Shuler kongredeki Cumhuriyetçi rakiplerini ‘Amerikan ailelerini satmak’la suçlam›flt›) ile ‘enternasyonalistler’ ve ‘serbest piyasac›lar’ için rahats›z edici suçlamalar›, son on
y›lda bütün endüstrilerin öldü¤ü Carolina ve Virginia’n›n tekstil kasabalar›nda ve Ohio’nun Appalachia bölgesinde gerçek k›v›lc›mlara
yol açt›. 2004 y›l›nda, John Kerry da¤lar› ve da¤ ete¤ini (de¤iflmez Demokrat Bat› Virginia da dahil) kaybetti, çünkü bölgesel ifl krizi hakk›nda söyleyecek neredeyse hiçbir fleyi yoktu; bu sefer, Demokratlar
yerel sohbetlerde birinci s›n›f bir demagoji ortaya koydular.
Ancak Hayes’in kendisinin de belagatli biçimde vurgulad›¤› üzere, “ekonomik popülizmin karanl›k bir yan› var” ve di¤er analistler
hakk›nda flunlar› itiraf ediyor:
Partinin ‘Lou Dobbs’ benzeri kanad›n›n yükselece¤i kuruntusunu yaratt›lar, onlar›n ekonomik argümanlar› içinden ç›k›lmaz biçimde ›rkç› milliyetçili¤e ve iflleri taflerona yapt›ran flirketler ile
Amerikal›lar›n ifllerini burada ellerinden alan ‘yasad›fl› yabanc›lar’›
indirmek konusunda eflit derecede rahat olan bir popülizme ba¤l›d›r
ve Irak savafl›na olan muhalefetleri, Pat Buchanan’›nki gibi, ilk bafla
Amerika’y› koyan soyutlanma politikas›yla ilgilidir.
48) Hayes, “New Democratic Populism”.
64
Hayes her ne kadar Webb ve Shuler gibi figürlerin yenilikçi e¤ilimlerine inanmak istese de, bence onlar›n politikalar›yla Dobbs ve
Buchanan gibi ›rkç› medya demagoglar›n› k›yaslamas› son derece
yerindedir.49
Webb’in ‘s›n›f mücadelesi’ yaz›s› dikkatli biçimde okundu¤unda,
örne¤in Meksikal› bahç›vanlar ile yat›r›mc› bankerlerin “yasad›fl›
göçle ortaya ç›kan genifl bir illegal ifl gücü havuzu” arac›l›¤›yla yerli
iflçi s›n›f›n› eflit derecede sömürdü¤üne olan inanc› aç›k flekilde ortaya ç›kar. Amaçlar› Amerikan de¤erleri ve ücretlerine zarar vermektir. “Belirli göçmen gruplar›n›n ‘do¤ru geneti¤e’ sahip oldu¤una ve
böylece ‘s›n›flarüstünün’ do¤al adaylar› olduklar›na” dair “konuflulmayan ima” hakk›ndaki tuhaf bir pasaj, Webb’in kamuoyu önündeki ifadelerine ilham veren Yellow Peril (Sar› Tehlike) fantezilerine
bir referans olarak görülebilir. Webb, Donanma bakan› olarak Çin’le
sürmekte olan So¤uk Savafl’›n bafl savunucular›ndan biriydi, ard›ndan “‹slam dünyas›yla stratejik bir eksen” gelifltirmeyi uygun gördü
ve Irak politikalar›nda Bush’la ayr› düflmesinin kesin sebebi, Rumsfeld’in yasad›fl› bir flekilde gerçek düflmanlara -‹ran ve Çin’i- ‘yetki
verdi¤i’nden korkuyor olmas›yd›.50
Washington Redskins’in eski y›ld›z›, oyuncu-yöneticisi Heath
Shuler, ayn› flekilde birçok iflçiyi Kuzey Amerika Serbest Piyasas›
ve merkezi ifllerin ithaline karfl› tutkulu elefltirileriyle kendisine
yöneltmifltir. Ancak Webb’inki gibi, onun popülist mesaj› da televizyon reklamlar›nda Shuler’i yasad›fl› göçmenlere yap›lan yard›mlara karfl› tek bafl›na savaflan bir kahraman gibi gösteren bir yerlilik siyasetiyle zehirlenmifltir. American Prospect’te Ezra Klein, liberallerin Webb ve Shuler’in afl›r› milliyetçili¤i ya da eflcinseller ve
kürtaj hakk›ndaki tepkili konumlar›ndan gereksiz yere endifle
duymamalar› gerekti¤ini öne sürer. “Demokratlar›n ço¤unlukta oldu¤u bir kongrede,” diye aç›klar Klein, “sosyal muhafazakârl›klar›n› uygulayabilmek için çok az f›rsatlar› olacak. Bununla birlikte,
nihai olarak dikkati sa¤l›k hizmetleri, istihdam, eflitsizlik, flirket
düzenlemeleri ve Demokratlar›n bahsetmekten çok haz ald›klar›
49) Hayes, “New Democratic Populism”. Solda Hillary’e üstünlük sa¤lamay› amaçlayan
John Edwards’›n baflkanl›k kampanyas›n› tart›flmay› sonraya b›rak›yorum. Edwards,
2004’te destekçilerini hayal k›r›kl›¤›na u¤ratan ‹lgi çekici bir görüfl için bkz. Perry Bacon, “The Anti-Clinton”, Time, 15 January 2007.
50) James Webb, “What to do about China?”, New York Times, 15 Haziran 1998 ve “Heading for Trouble”, Washington Post, 4 Eylül 2002.
65
di¤er yerel meselelere yönelten ekonomik inan›fllar› Kongre’de daha fazla etkili olacakt›r.”51
Klein, Demokratlar›n reform niyetleri hakk›ndaki cesur tahminlerinden öte ayn› saflardaki ekonomik milliyetçili¤in ortaya koydu¤u
tehlikeleri ciddi biçimde hafife al›r. Karl Rove ve Beyaz Saray, üstlerine düflen için, muhafazakâr kökler içinde ortaya ç›kan göçmen karfl›t› histerinin patlamas›yla çarp›c› biçimde arkadan vurulmufllard›; yine
de American Prospect (‘ilerici Demokratlar’›n dergisi) editörleri Demokrat yabanc› düflmanl›¤›n› hafife almaktan piflmanl›k duyabilirler.
Demokratlar›n Cumhuriyetçilerin elinden ald›¤› 30 koltu¤un en az›ndan yar›s›, göçmenlere karfl› muhafazakâr bir tavra sahip adaylar taraf›ndan kazan›ld›. Ayr›ca, Güney ve Ortabat› boyunca Demokratlar,
Cumhuriyetçilere ‘göçmenlere yumuflak davrand›klar› için’ sald›rd›lar
ve hatta Demokrat bir senatörün kampanya komitesinin web sitesi, s›n›rlar› aflan insanlar›n resimleriyle Laden ve Kim Jong ‹l’nin portrelerini yan yana koydu. Özellikle Blue Dogs mensuplar›, k›tasal ölçekte
bir s›n›r duvar› ile ulusal göç kanunlar›n› uygulanmas›nda yerel polisin kullan›lmas›n›n hevesli destekçileridir.52
Yeni Kongre’de Webb’ler ve Shuler’lerin Yeni Demokratlar ve
Clinton’cular›n kutsal sayd›¤› serbest pazar prensiplerine yöneltecekleri ‘proleter’ sald›r›larla ne kadar ilerleyebileceklerini görmek ilginç olacak. (Benim öngörüme göre, s›n›f›n gizli yararlar›, Araflt›rma
Üçgeni ve Beltway bilim parklar›ndaki zengin ileri teknoloji sahipleriyle iç aç›c› görüflmeler yapt›ktan sonra her iki politikac› için de daha az önemli olacakt›r) Di¤er yandan, bir zamanlarki popülizmlerinin göçmen karfl›t› ve Çinofobik yanlar› benzer düflüncedeki Cumhuriyetçilerle bir sinerji oluflturarak büyüyecektir. Demokratlar
Cumhuriyetçilerin ‘Latin stratejisi’nin kendi kendini yok etmesinden geçici bir zevk alabilirler; ancak kendi partileri içindeki böylesi
fleytanlara karfl› ba¤›fl›kl›k sahibi de¤iller. En kötü senaryoya göreyse, uzun zamand›r beklenen Yeni Popülizm, sadece ba¤nazlar›n ve
sabit fikirlilerin iki tarafl› olarak yeniden gruplaflmas›na yard›mc›
olacakt›r; bu s›rada Demokrat liderlik, repliklerini Goldman Sachs
ve Genentech’ten almaya devam edecektir.
(Türkçesi: Emine Duygu Dölek)
66