KALITSAL METABOLĠK HASTALIKLARDA KLĠNĠK YAKLAġIM

KALITSAL METABOLĠK HASTALIKLARDA KLĠNĠK YAKLAġIM
Dr. AyĢegül Tokatlı
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Beslenme-Metabolizma Ünitesi
Metabolik Hastalık Nedir?
Metabolik hastalıklar protein, karbohidrat ve yağ
asitlerinin sentezi ya da katabolizması ile ilgili olaylar
sonucu gelişen patolojik tablolardır.
Metabolik hastalıklar tek tek düşünüldüklerinde
nadirdir, ancak çok çeşitli oldukları düşünülürse
toplamda daha sık akla gelmesi gerekir.
Çoğu otozomal resesif kalıtılan bu hastalıklar akraba
evliliğinin sık olduğu ülkemizde daha da sık akla
gelmelidir.
Kalıtsal Metabolik Hastalıkların Tanısı Çoğu Kez Güçtür !
Pekçok klinisyen, metabolik hastalıkların nadir
olduğunu düşünerek, benzer tablo yaratan
patolojilerin -sepsis gibi- olmadığı gösterildikten sonra
metabolik hastalığı düşünmektedir.
Metabolik hastalık olabilir mi?
Kalıtsal Metabolik Hastalıkların Tanısı Çoğu Kez Güçtür
Çok sayıda metabolik yol ve
bunların birbirleriyle ilişkileri
düşünülerek, metabolik
hastalıkların tanısı için bu yollarla
ilgili geniş bilgiye ihtiyaç olduğu
sanılır.
Oysa metabolik hastalıkların
tanısı birkaç testin kullanılmasıyla
konabilir.
Kalıtsal Metabolik Hastalıkların Tanısı Çoğu Kez Güçtür
Özellikle yenidoğanlar kısıtlı belirti ve bulgu
gösterdikleri için, bu dönemde bulgu veren
metabolik hastalıklar çoğu kez sepsis veya diğer
sık izlenen hastalıklar olarak yorumlanabilir.
Metabolik hastalıkların otopsi bulguları da nonspesifiktir.
Metabolik hastalıktan ölen vakaların çoğuna sepsis eşlik ettiği
için bu vakaların ölüm nedeni otopside de çoğu kez sepsis
olarak yorumlanır.
Bunlar, yaşarken tanımlanmamış vakaların postmortem de
tanımlanamamasının nedenidir.
Kalıtsal Metabolik Hastalıkların Tanısı Çoğu Kez Güçtür
Pratikte, daha büyük yaş gruplarında metabolik
hastalıklar psikomotor retardasyon ve konvülsiyon gibi
olaylarda düşünülür. Metabolik hastalık için önemli ip ucu
olabilecek diğer bulgular çoğu kez gözardı edilir.
Metabolik hastalıklar herediterdir, herediter
hastalıkların doğumu takiben bulgu vereceği düşünülür.
Bu nedenle geç çocukluk döneminde, adölesan çağda ya
da yetişkin yaşta klinik bulgu veren hastalarda metabolik
hastalık hiç akla gelmez.
Hekimler metabolik hastalıkların bir kısmının tedavi
edilebilir olduğunu, bir kısım hastanın ise hastalıktan
etkilenmeden ya da çok az etkilenerek yaşamda kalmasının
kendilerinin erken tanısına bağlı olduğunu bilmelidir.
Metabolik hastalık olabilir mi?
Metabolik hastalıksa tedavi edilebilir mi?
Tedavi edilemeyen vakalarda
dahi tanının, annenin izleyen
gebeliğinde prenatal tanı şansı
verebileceği unutulmamalıdır.
ETKĠLENEN METABOLĠK SĠSTEME GÖRE METABOLĠK HASTALIKLAR;
1.
Defektif Proteinler ve Hastalıkları
2. Karbohidrat Metabolizması Hastalıkları
3. Kolestrol ve Lipoprotein Metabolizması Hastalıkları
4. Mukopolisakkarit ve Glikolipit Metabolizması Hastalıkları
5. Amino Asid ve Organik Asid Metabolizması Hastalıkları
6. Non-Amino Asit Nitrojen Metabolizması Hastalıkları
7. Mitokondrial Yağ Asidi Oksidasyon bozuklukları
8. Nükleotid Metabolizması Hastalıkları
9. Metal Metabolizması ve Taşınımı bozuklukları
10. Peroksizomal Hastalıklar
11. DNA Tamir Mekanizmalarındaki bozukluk ile giden hastalıklar
Patofizyolojik Olarak Metabolik Hastalıklar
-Ġntoksikasyon tipinde metabolik hastalıklar:
-Fenilketonüri, MSUD, tirozinemi, homosistinüri gibi
-MMA, İVA, PA gibi organik asidüriler
-Üre siklusu enzim defektleri
-Galaktozemi
-Fruktozemi
-Enerji eksikliği tipinde metabolik hastalıklar:
-Glikojenozis ve glukoneogenezis defektleri
-Konjenital laktik asidozlar
-Yağ asidi oksidasyon defektleri
-Mitokondriyal solunum zinciri defektleri
-Peroksizomal hastalıklar
-Kompleks moleküllerin sentezi ya da katabolizmasındaki bozukluk
sonucu geliĢen metabolik hastalıklar:
-Lizozomal hastalıklar
-Peroksizomal hastalıklar
-Konjenital glikolizasyon bozuklukları
-Alfa-1 antitripsin eksiklikleri
Aynı patofizyolojik grupta olan
hastalıkların klinik tabloları,
klinik seyirleri çok farklı olabilir.
Fenilalanin
hidroksilaz
Fenilalanin
Tirozin
Dopamin
Noradrenalin
Fenilasetik asit
Fenillaktik asit
Adrenalin
Melanin
“MSUD”
Esansiyel amino
asitler olan lösin,
izolösin ve valin’in
ortak yıkım
basamağındaki
enzimin eksikliği
sonucu ortaya çıkan ,
çekinik genle
aktarılan kalıtsal
metabolik bir
hastalıktır.
04042012044.wmv
Galaktozemi
glukoz
galaktoz
Beyin
Göz
Sarılık
Karaciğer
Böbrek
İlk haftanın ikinci yarısında emmeme, kusma , kilo kaybı , halsizlik gibi bulgular gelişir.
Sarılık, karında şişlik, halsizlik gibi bulgulara KC de büyüme, karında asit toplanması, katarak
gibi muayene bulguları eşlik eder.
Kan alınan yerlerden kanamanın durmaması , biriken toksik metabolitlerin diğer enzimleri
baskılaması sonucunda oluşabilen hipogliseminin bulguları gözlenebilir.
Major Klinik Bulgulara Göre Metabolik Hastalıklar
-Yenidoğan döneminde ortaya çıkan akut semptomlar
-Tekrarlayan koma atakları
-Kronik ve ilerleyici semptomlar
-Diğer spesifik bulgular
Major Klinik Bulgulara Göre Metabolik Hastalıklar
-Yenidoğan döneminde ortaya çıkan
akut semptomlar
-Tekrarlayan koma atakları
-Kronik ve ilerleyici semptomlar
-Diğer spesifik bulgular
Yenidoğan döneminde ortaya çıkan akut semptomlar
Doğum öncesinde /Doğumda bazı bulgular
-Anneden
“AFL” ve “HELLP” sendromu
-Bebekte
-Konvülsiyon/apne
-Ağır hipotoni
-Asit/ hidrops fötalis
-Dismorfik bulgular
Yenidoğan döneminde ortaya çıkan akut semptomlar
-Doğum öncesinde
-Anneden “AFL” ve “HELLP” sendromu
Bazen fötüsdeki kalıtsal metabolik hastalığın anneye etkileri nedeni ile annenin gebelikte
geliştirdiği tablo kalıtsal metabolizma hastalığı ile doğacak bebeğin habercisi olabilir.
Gebelikte akut yağlı karaciğer, “AFL”, son trimesterin, anne ve fötüste morbidite ,
mortalite nedeni olabilecek bir komplikasyonudur. AFL’de başlangıçta karın ağrısı,
bulantı/kusma, hızlı gelişen karaciğer yetmezliği vardır. Koagülopati ve eğer gebelik
sonlandırılmazsa ensefalopati Önemli olan tanıda gecikilmemesi ve gebeliğin hemen
sonlandırılmasıdır.
“HELLP” (Hemoliz+ “Elevated Liver” enzimleri+”Low Platelet”) sendromu ise yine
üçüncü trimesterde gelişen, şiddetli preeklamsinin komplikasyonu olarak
değerlendirilebilecek bir tablodur. Prognoz AFL’den daha iyidir. AFLP’de olduğu gibi
doğum hemen gerçeklenmelidir
-Doğumda bazı bulgular
-Konvülsiyon/apne
-Asit/ hidrops fötalis
-Ağır hipotoni
-Dismorfik bulgular
“AFL” veya “HELLP” sendromu gelişen annenin bebeğinde mutlaka
yağ asidi oksidasyon eksikliği yönünden değerlendirme yapılması
gerektiği, bebek ölü doğsa bile cilt fibroblast kültürü ya da DNA
çalışmaları ile tanıya varılmaya çalışılması gereklidir.
Eğer bebekte hastalık saptanırsa annenin daha sonraki gebelikleri
için risk altında olduğunun söylenmesi gereklidir.
Bu tabloların oluşmasında etkili olabileceği varsayılan faktörler;
- Zorunlu heterozigot olan annenin, bebekte oluşan ve anneye ulaşan toksik
metabolitleri okside kapasitesinin azlığı,
- Gebeliğin anne metabolizmasında ciddi değişiklikler yaratması
deneyleri ile gebeliğin mitokondriyal yağ asidi oksidasyonunun % 25-50
(Hayvan
azalttığı gösterilmiştir.)
- Gebelikte azalmış -oksidasyon yanında artmış trigliserid yıkımının da
artması (ikisinin birlikte plazma yağ asitleri artışının nedeni olduğu ileri sürülür.)
- “LCHAD “ eksikliğinde ortaya çıkan spesifik bir metabolit olan 3-OH yağ
asitlerinin anne karaciğerine doğrudan toksik olması
YENĠDOĞAN DÖNEMĠNDE ORTAYA ÇIKAN AKUT SEMPTOMLAR
Tüm genetik olaylarda olduğu gibi kalıtsal metabolik hastalıklar
konsepsiyondan itibaren vardır, defektif olan enzim fötal hayatta
aktif olan bir enzim olabilir.
Buna rağmen intoksikasyon tipindeki metabolik hastalıklar fötüste
bir olumsuzluk yaratmaz. Çünkü plasenta, toksik metabolitleri
uzaklaştıran bir diyaliz sistemi gibi çalışır, bu hastalıklarda bebek
doğumda iyidir, hastalık tablosu eksik olan enzime substrat olacak
maddelerin alımını takiben gelişir.
Çeşitli doku ve organların enerji üretiminde ya da harcamasında bir
problemin olduğu metabolik hastalıklarda plesental koruma söz
konusu olamaz, semptomsuz bir dönem yoktur, bebek hemen belirtibulgu verir. Hatta fötal hayatta enerji yetmezliğinin bulgusu olarak
dismorfik bulgular olabilir.
Doğum Öncesi/Sonrasında Ortaya Çıkış
Konvülsiyon/apne
Ağır hipotoni
Asit/nonimmün
hidrops fötalis
Dismorfizm
Piridoksin
bağımlılığı
Perokzisomal
hastalıklar
Bazı lizozomal
hastalıklar
Perokzisomal, bazı
lizozomal
hastalıklar
Perokzisomal
hastalıklar
Non-ketotik
hiperglisinemi
Eritrosit
enzimopatileri
Kolestrol sentez
bozuklukları
Molibden kofaktör
eksikliği
Konjenital laktik
asidoz
Pearson send., bazı
solunum zincir boz.
Konjenital laktik
asidoz ( PDH eks.)
Non-ketotik
hiperglisinemi
Konjenital
glikolizasyon boz.
Neonatal
hemokromatozis
Konjenital
glikozilasyon boz.
Konj. glikolizasyon
bozuklukları
Glutarik asidüri II
GDH tip IV
3-OH izobütiril
KoA deasilaz eks.
Konjenital laktik
asidoz
Yenidoğanda metabolik hastalık klinik tabloları
KC hastalığı
Asit-baz boz.
Kardiyak
Nörolojik
Hipoglisemi
Galaktozemi
Tirozinemi tip I
Organik asidemi
Yağ asidi oks.
bozukluğu
Hiperamonemi
Yağ asidi oks.
bozukluğu
-1-anti tripsin
Safra asidi
met.bozuklukları
Konjenital laktik
asidozlar
Solunum zincir
bozuklukları
Organik A, MSUD ,
Konj. Laktik asidoz
F-1,6-DF eksikliği
Solunum zincir
bozuklukları
Sitrullinemi II
F-1,6-DF eksikliği
Konj glikozilasyon
boz.
Yağ asidi oks.
bozukluğu
Glikojen depo
hastalığı tip I
Neonatal
hemokromatosis
Ketoliz
bozuklukları
Glikojen depo
hastalığı tip IV
Peroksizomal
hastalıklar
Solunum zincir
bozuklukları
Yağ asidi oks.
Hiperamonemi
Pompe hastalığı
Non-ketotik
hiperglisinemi
Organik asidemi
Kalbe spesifik
fosforilaz-D-kinaz
eksikliği
Molibden kofaktör
eks.
Remetilasyon
bozuklukları
H. fruktoz
intoleransı
N. Pick tip C
Wolman hast.
H.Fruktoz İnt
Major Klinik Bulgulara Göre Metabolik Hastalıklar
-Yenidoğan döneminde ortaya çıkan akut
semptomlar
-Tekrarlayan koma atakları
-Kronik ve ilerleyici semptomlar
-Diğer spesifik bulgular
Tekrarlayan Koma Atakları (Geç Başlayan Akut Form)
-Akut baĢlangıç gösterir
-Genellikle altı aydan sonra bazen adölesan hatta yetiĢkin çağda
bulgu verir
-Hızlı ilerler, bazen kendiliğinden düzelebileceği gibi tüm
destekleyici tedaviye karĢın açıklanamayan ölümle sonuçlanır.
-Tabloyu baĢlatan belirgin bir olay bulunamayabilir
-Sık tekrarlayan ataklar Ģeklinde seyredebilir, kiĢi ataklar
arasındaki dönemde tamamen sağlıklı görülebilir
Tekrarlayan Koma Atakları (1)
-Tekrarlayan koma atakları metabolik hastalıkların geç başlayan akut
formunu akla getirmelidir.
-Her türlü koma metabolik hastalıktan kaynaklanabilir.
-Başlama yaşı, eşlik eden klinik bulgular (hepatik, nörolojik) çok farklı olabilir.
-Olayın geriye dönüşümlü oluşu, sekel bırakması ya da ölümle
sonuçlanması mümkündür.
-Saptanan biyolojik profil birbirinden çok farklı olabilir;
Ketoasidozis, hiperamonemi ve alkaloz, hiperlaktikasidemi, asidozla birlikte olan ya da
olmayan hipoglisemi, diyabetik komayı andıran hiperglisemi ve ketoasidoz birlikteliği,
hepatoselüler disfonksiyon, biyolojik bir bozukluk olmaksızın gelişen hemipleji,
hemianopsi klinik tabloya eşlik edebilir.
Tekrarlayan Koma Atakları (2)
Üre siklusu enzim defektleri, LPI, HHH sendromu;
genellikle kronik kusma, yetersiz kilo alımı, hiperamonemik koma, alkaloz,
hepatik disfonksiyon, “Reye-like” sendrom, bazen de ağır nörolojik ve
psikiyatrik belirtiler verir.
Yağ asidi oksidasyon ve ketogenez defektleri;
-idiopatik kardiyomyopati ve ilerleyici lipid myopatisi ile birlikte akut
kalp yetmezliği
-hipoglisemi, orta derece hiperamoneminin bulunduğu koma,
-ketoasidozun bulunmadığı hepatik disfonksiyon şeklinde bulgu
verebilir.
Dallı zincirli amino asitlerin katabolizması ile ilgili MSUD, MMA, PA, ĠVA,
ketoliz defektleri (süksinil KoA transferaz ve 3-ketotiolaz eksiklikleri) ;
ağır ketoasidoz ile seyreder, hiperglisemi ve dehidratasyon ile birlikte oluşu
halinde diyabetik koma ile karışabilir.
Glikojenolizis ve glukoneogenezis defektleri (früktoz 1,6 difosfataz, glikoz 6-fosfataz
eksiklikleri gibi) genellikle hipoglisemik koma, hepatomegali ve laktik asidemi ile
karakterizedir.
Tekrarlayan Koma Atakları (3)
Belirgin koma gelişmeden tabloya öncülük eden akut
ataksi, açıklanamayan dehidratasyon, persistan
anoreksi, kusma, kilo alamama, kardiyomyopati, kalp
yetmezliği, geliĢme geriliği gibi olayların varlığı çoğu
kez dikkate alınmaz.
Vakaların çoğu ilk birkaç atakta dahi tanımlanamaz.
Ensefalit, entoksikasyon, serebral tümör, inek sütü
proteini intoleransı, malabsorbsiyon, Reye sendromu,
Leigh sendromu, diyabetik koma, açlık ketoasidozu,
septisemi, toksik şok, migren, tetani, nedeni
açıklanamayan hipoglisemi tanılarını alır.
Yenidoğan ve İnfantta Kalıtsal Metabolik Hastalıkların Klinik
Semptomatolojisi
-Olası kalıtsal metabolik hastalık
-Semptomsuz dönemi takiben gelişen akut hastalık
-Konvülsiyon veya hipotoni geliştiren yenidoğan veya infant (özellikle
durdurulamayan konvülsiyon )
-Anormal kokunun farkedildiği infant
-Kuvvetle olası kalıtsal metabolik hastalık (özellikle ilk bulgular ile birleştirildiğinde)
-Devamlı veya tekrarlayan kusma
-Kilo almama veya kilo kaybı
-Apne veya solunum güçlüğü
-Koma (özellikle intermittant)
-Sarılık veya hepatomegali
-Açıklanamayan kanama
-Sepsis (özellikle E.Coli sepsisi)
-Aile öyküsü (yenidoğan döneminde kardeş ölüm öyküsü)
-Anne baba akrabalığı
Major Klinik Bulgulara Göre Metabolik Hastalıklar
-Yenidoğan döneminde ortaya çıkan akut
semptomlar
-Tekrarlayan koma atakları
-Kronik ve ilerleyici semptomlar
-Diğer spesifik bulgular
Kronik ve İlerleyici Hastalık Olarak Metabolik Hastalıklar (1)
Metabolik hastalıklar bir organ ya da sisteme ait uzun süren ve
ilerleyici bulgular Ģeklinde de klinik verebilir.
SĠNDĠRĠM SĠSTEMĠ ile ilgili semptomlar:
Persistan anoreksi,kronik kusma, kilo alamama,Osteoporoz
Bu belirti ve bulgular aslında LPI, OTC eksikliği, organik asidemilere bağlı gelişmişken bu klinik
tablo inek sütü allerjisi, Çölyak hastalığı, pilor stenozu veya diğer intestinal problemler olarak
değerlendirilebilir.
NÖROLOJĠK SĠSTEM ile ilgili semptomlar
Gelişme geriliği, progresif psikomotor retardasyon, konvülsiyon, santral veya periferik sinir
sistemine ait bozukluklar metabolik hastalığın bulgusu olabilir.
KAS BULGULARI
Pek çok metabolik hastalık ağır hipotoni, kas zayıflığı, azalmış kas kitlesi ile birliktedir.Geç bulgu
veren üre şiklus enzim defektleri, çeşitli organik asidemiler (MMA, İVA, multipl karboksilaz
eksikliği, metilkrotonil glisinüri gibi) bu bulguların izlendiği hastalıklardır.
Kronik ve İlerleyici Nörolojik Hastalık
Olarak Metabolik Hastalıklar
-Mevcut nörolojik hastalıklar için;
-olayı açıklayan bir neden bulunamıyorsa
-ilerleyici ise nörolojik olmayan başka bir bulgu ile
birlikte ise
-bulguların ortaya çıkışı açlık ya da enfeksiyon gibi
bir olay ile eş zamanlı ya da daha sonra ise
-biyokimyasal bozukluklar (düşük bikarbonat,
hiperlaktik asidemi, ketonüri gibi) ile birlikte ise
nedeni metabolik olabilir
Kronik ve İlerleyici Kas Hastalığı
olarak Metabolik Hastalıklar
Ağır neonatal jeneralize hipotoni,
non-obstrüktif kardiyomiyopati ile birlikte olan ya da
olmayan progresif miyopati enerji eksikliği tipinde
metabolik hastalıklarda izlenir.
En sık rastlanan hastalıklar mitokondrial solunum
zinciri hastalıkları, yağ asidi oksidasyon defektleri,
müsküler glikojenoliz defektleri, asit maltaz
eksikliğidir.
Kalıtsal metabolik hastalıklarda laboratuvar bulguları
-Metabolik asidoz
-Hipoglisemi
-Ketonüri
-Hiperamonemi
Organik asidemi
-Hiperamonemi
- Metabolik alkaloz
Üre döngüsü
enzim bozukluğu
-Yüksek transaminaz değerleri
-İdrarda (glukoz dışında) redükleyen madde
-Pozitif FeCl3 testi
Fenilketonüri
-Nötropeni, trombositopeni, anemi
-Vakuollü lenfositler
Galaktozemi
Metabolik Hastalık Şüphe Edilen Yenidoğan ve İnfantta
Yapılması Gerekli Başlangıç Laboratuvar Testleri (1)
-Ġdrar
-Tipik koku
-Non glukoz redüktan madde (Benedict, klinitest )
-FeCl3 testi
-Aseton (asetest)
-Ketoasitler (dinitro fenilhidrazin)
-Sülfitler (sülfitest)
-pH
Değişik İdrar Kokusu Veren Metabolik Hastalıklar
-Fenilketonüri
-Tirozinemi
-MSUD
-İVA
-GA tip 2
-3-metilkrotonil KoA
karboksilaz eksikliği
-Multipl karboksilaz eksikliği
-Küf kokusu
-Küf veya lahana
-Çemen
-Terli ayak
-Terli ayak
-Kedi idrarı
İdrarda Non-Glukoz Redükleyen Madde olan Metabolik
Hastalıklar
-Galaktozemi
-HFI
-Tirozinemi
-Galaktokinaz eksikliği
-Esansiyel früktozüri
-Pentozüri
-Ağır karaciğer
hastalıkları
-Galaktoz
-Früktoz
-P-hidroksifenilpirüvik asit
-Galaktoz
-Früktoz
-Ksilüloz
-Galaktoz
Metabolik Hastalık Şüphe Edilen Yenidoğan ve İnfantta
Yapılması Gerekli Başlangıç Laboratuvar Testleri (2)
-Kan
-Tam kan sayımı
-Elektrolitler (anyonik gap)
-Kan gazları
-Ca, glukoz
-Amonyak
-Laktit asit, pirüvik asit
-Karaciğer fonksiyon testleri
-Ürik asit ( molibden kofaktör eksikliğinde )
-Kan üre nitrojeni ( üre döngüsü enzim bozukluklarında
)
Sadece yükseklikler değil düĢüklüklükler de anlamlı !
Metabolik Hastalık Şüphe Edilen Yenidoğan ve İnfantta
Yapılması Gerekli Başlangıç Laboratuvar Testleri (3)
-Beyin omurilik sıvısı
-Laktik asit
-Amino asitler
-Diğer
-Bakteriyolojik incelemeler
-Akciğer grafisi
-Lomber fonksiyon
-EKG
-EKO
-Kraniyal USG
Metabolik Hastalık Şüphe edilem Yenidoğan ve
İnfantta Yapılması Gerekli İkinci Basamak Testler
-Kantitatif amino asit tayini (plazma, idrar ve BOS)
-Organik asit analizi (GC-MS)
-Karnitin düzeyi (total ve serbest)
-Çok uzun zincirli yağ asitleri (serum)
-Betahidroksi bütirat (serum)
-Serbest yağ asitleri (serum)
-Kantitatif orotik asit (idrar)
-Galaktoz-1-fosfat üridil transferaz (eritrosit)
Metabolik Hastalık Şüphe Edilen Yenidoğan
ve İnfantta Yapılması Gerekli Özel Testler
-Enzim tayini
-Cilt fibroblast kültürleri
-Lökositler
-Karaciğer
-Moleküler DNA çalışmaları
-Lökositler
-Cilt fibroblastları
-Karaciğer ve diğer dokular
Major Klinik Bulgulara Göre Metabolik Hastalıklar
-Yenidoğan döneminde ortaya çıkan akut
semptomlar
-Tekrarlayan koma atakları
-Kronik ve ilerleyici semptomlar
-Diğer spesifik bulgular
Metabolik hastalıklarda spesifik semptomlar (1)
-Alopesi, angiokeratosis, iktiyozis, plitorti, trikoreksis
nodosa, alt ekstremitede ülsere lezyonlar gibi cilt ve
cilt eklerine ait bulgular
Prolidaz eksikliği
Fabry hastalığı
Metabolik hastalıklarda spesifik semptomlar (2)
Sialidosis
Niemann-Pick Tip B
Sandhoff
Farber
Katarakt, “cherry red spot”, korneal depolanma,
keratit, mikrokornea, pitosis, eksternal oftalmopleji,
retinitis pigmentosa, lens luksasyonu, gibi göz
bulguları
Metabolik hastalıklarda spesifik semptomlar (2)
-Hemolitik anemi (piroglutamik asidüri) , megaloblastik
anemi, pansitopeni, nötropeni, trombositopeni
gibi hematolojik bulgular
-HÜS, nefrokalsinozis, tübülointerstisiyel
nefropati, renal polikistler, tübülopati,
anormal idrar kokusu, anormal idrar rengi gibi
böbrek bulguları.
-Osteoporoz, epifizlerde noktasal kalsifikasyon,
artrit, eklem kontraktürü gibi iskelet
bulguları
Homosistinüri
Metabolik hastalıklarda spesifik semptomlar (3)
-İnterstisiyel pnömoni gibi akciğer bulguları
-Raynaud fenomeni, tromboembolik olaylar gibi vasküler
bulgular
-Delirium, hallusinasyon, mental konfüzyon, mental
regresyon gibi psikiyatrik olaylar.
-Ataksi, diskinezi, distoni, intrakranial kalsifikasyon,
periferal nöropati, self mütilasyon, senserinöral
sağırlık,spastik paraparezi, karpus kallozum agenezisi
gibi nörolojik olaylar
Metabolik hastalıklarda spesifik semptomlar (4)
-Siroz, hepatoselüler yetmezlik, Reye
sendromu gibi karaciğer bulguları
-Kas krampları, miyoglobinüri, progresif
miyopati gibi kas bulguları
-Diyabet, psödodiyabet gibi endokrin
bozukluklar
-Konjenital malformasyon ve dismorfik
sendromlar
-Kardiomiyopati gibi kardiyolojik bulgular
Metabolik Hastalıkların Tedavisi
Genel destek tedavisi
-Hidrasyonun düzeltilmesi
-Asit-baz dengesinin düzeltilmesi
-IV glikoz verilmesi (Hipoglisemiye karşı ve endojen yıkımı önlemek için)
-Eşlik eden enfeksiyonların kontrolü
-Hastanın beslenmesi (enteral-parenteral)
Toksik maddelerin acil olarak vücuttan uzaklaĢtırılması
-“Exchange” transfüzyon
-Periton diyalizi
-Hemodiyaliz
-Devamlı hemofiltrasyon
-Zorunlu diürez
-Son ürünün yerine konması
-Kofaktör tedavisi
-Enzim tedavisi
-Organ transplantasyonu
-Gen tedavisi
Toksik metabolitlerin birikiminin önlenmesi
-Substratın diyetten çıkarılması( galaktozemi)
-Substart esansiyel ise alımının kısıtlanması (FKU)
Toksik metabolitin birikiminin önlenmesi
-Alternatif yol tedavisi
-Hastalığa özel formulalar
Kalıtsal metabolik hastalık şüphesi ile kaybedilen vakalarda
uygulanacak pre ve post mortem protokol(1)
-Kan (10-20 ml)
-serum ve plasma (-20 C de dondur)
kantitatif amino asit, karnitin ve keton
cisimlerin tayini için
-eritrosit ve lökosit fraksiyonu
eritrositleri 4 C de sakla, enzim çalışması,
peroksizomal çalışmalar için
lökositler -20 C de dondur, enzim-DNA
çalışması için
-İdrar (20-30 ml) - 20 C de dondur, organik asit,
amino asit, orotik asit ve benzerleri için
-Vücut sıvıları (BOS gibi)
Kalıtsal metabolik hastalık şüphesi ile kaybedilen vakalarda
uygulanacak pre ve post mortem protokol(2)
-Cilt (3-4 mm)
“full-thickness” cilt biyopsisi (steril, alkol
ile saha temizliği) steril kültür ortamında
veya salin glukoz solusyonunda sakla,
fibroblast kültürü yap
-Doku (karaciğer, kalp, kas, beyin gibi)
kuru buzda, alimünyum folyo içinde -20 C de
sakla, ışık mikroskopisi ve elektron
mikroskopi incelemesi için
TÜM ÇOCUKLAR SAĞLIKLI, MUTLU YAġASIN.......
METABOLĠK HASTALIKLI ÇOCUKLAR DA ÖLMESĠN.....
[email protected]