Alkollü ve alkolsüz içecekler

ALKOLLÜ VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER
SITC No
:
Alkolsüz içecekler : 111
Alkollü içecekler
: 112
Armonize No
:
Sular
Meşrubat
Bira
Şarap
Konyak
Viski
Cin
Votka
Likör
Rakı
: 2201
: 2202
: 2203
: 2204
: 22082012, 22082062
: 220830
: 220850
: 220860
: 220870
: 220890480011, 220890710011
Alkollü ve alkolsüz içecekler sektörü çok geniş bir ürün yelpazesine sahip bulunmakla
birlikte, tüm ürünler Türk Gümrük Tarife Cetvelinde "Meşrubat, alkollü içkiler ve sirke"
başlığı altında Fasıl No: 22'de yer almaktadır.
Türkiye, içme suyu ve maden suları açısından zengin kaynaklara sahip bir ülkedir. Ticari
olarak içme suyu sektörü, ambalajı geri dönüşümlü ve geri dönüşümsüz sular ve maden
sularını kapsamaktadır. Alp-Himalaya organik kuşağında bulunduğundan, Türkiye maden
suları açısından da büyük bir potansiyele sahiptir. Türkiye’deki maden sularının mineral
konsantrasyonları oldukça yüksek bulunmaktadır.
Yabancı ortaklı firmaların da faaliyette bulunduğu gazlı meşrubat sektöründe modern
teknoloji kullanılarak üretim gerçekleştirilmekte, en çok kolalı içecekler üretilmekte, bu
ürünü meyveli içecekler ve aromalı içecekler izlemektedir.
Türkiye bira üretiminin % 90’ından fazlası yurt içi tüketim için gerçekleştirilmekte ve kişi
başına tüketim artışlarının paralelinde üretimin de arttığı görülmektedir. Turizm
sektöründeki gelişmeler de diğer içeceklerde olduğu gibi bira üretimini etkilemektedir.
Şarap üretimi daha çok Marmara-Trakya, Ege ve İç Anadolu Bölgelerinde yoğunlaşmıştır.
Sektörde klasik üretim tesisleri ile birlikte modern üretim tesisleri de faaliyet
göstermektedir.
İçki sektöründe Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmaları çerçevesinde 20/01/2001
tarihinde yürürlüğe giren yasa ile, distile alkollü içkiler başta olmak üzere bazı alkollü
içkilerin üretim, ithalat ve ihracatındaki devlet tekeli ortadan kaldırılmıştır.
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
İhracat
Alkollü içkiler içerisinde en önemli ihraç kalemini bira oluşturmaktadır. 2010 yılında bir
önceki yıla göre bira ihracatı değer olarak yaklaşık %10 artış, 2011 yılında ise % 6
oranında azalış göstermiştir. Birleşmiş Milletler ambargosu nedeniyle 2002 ve öncesinde
bira ihracatı yapılamayan Irak sonraki yıllarda en önemli ihraç pazarı olmuştur. Bu ülkeye
2010 yılında 27,5 milyon dolarlık, 2011 yılında ise 26 milyon dolarlık ihracat
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014
1
gerçekleştirilmiştir. 2011 yılında bira ihracatında ilk sırada yer alan Irak’ı, yaklaşık 5,8
milyon dolarla Azerbaycan izlemiştir. Bu ülkeleri 5,6 milyon dolarla KKTC ve 3,8 milyon
dolarla Uganda izlemiştir. Lübnan, BAE, İngiltere ve Kanada 2011 yılında en çok bira
ihracatı gerçekleştirilen diğer ülkeler olmuşlardır.
Toplam alkollü içkiler ihracatı içinde biradan sonra en çok rakı ihracatı
gerçekleştirilmektedir. Toplam 25,5 milyon dolarlık ihracatın yapıldığı 2011 yılında,
KKTC’ye yaklaşık 10 milyon dolarlık rakı ihracatı gerçekleştirilmiş, bu ülkenin toplam rakı
ihracatından almış olduğu pay yaklaşık % 39 olmuştur. Bu ülkeyi 9,4 milyon dolarla
Almanya, 1,4 milyon dolarla Irak ve 850 bin dolarla Suriye izlemiştir.
Önemli Ürünler İtibariyle Türkiye’nin Alkollü ve Alkolsüz İçecekler İhracatı
(Miktar; 1.000 litre, Değer: 1.000 Dolar)
Ürün Adı
Bira
Şarap
Votka
Rakı
Meşrubat
Memba Suyu ve Soda
Kaynak: TÜİK
2009
Miktar
106.269
3.610
146
4.903
94.557
131.889
Değer
61.953
7.750
354
23.209
58.937
23.600
2010
Miktar
112.762
2.708
42
4.893
114.415
172.081
Değer
68.364
7.362
114
22.942
72.653
29.498
2011
Miktar
102.030
2.695
50
5.489
146.820
173.610
Değer
64.240
8.757
264
25.561
98.026
33.040
Şarap ihracatı ise, 2011 yılında bir önceki yıla göre değer olarak yaklaşık % 18,9 oranında
artış göstermiştir. 2011 yılında 2,1 milyon dolarlık şarap ihracatı gerçekleştirilen Belçika
toplam şarap ihracatı içinde aldığı % 24,2’lik payla en çok şarap ihracatı gerçekleştirilen
ülke olmuştur. Bu ülkeyi 2 milyon dolarla KKTC ve 1 milyon dolarla Almanya izlemektedir.
Bu 3 ülkenin 2011 yılı şarap ihracatından almış olduğu pay yaklaşık % 59 olmuştur.
Alkolsüz içecekler ihracatı içinde meşrubat sanayi ürünleri ihracatı önemli bir yer
tutmaktadır. 2001 yılında 5,4 milyon dolar düzeyinde bulunan ihracat 2009 yılına kadar
sürekli artış göstermiştir. 2009 yılında % 15 oranında azalan meşrubat ihracatı 2010
yılında % 23,3, 2011 yılında ise % 34,9 oranında artarak 98 milyon dolar olarak
gerçekleşmiştir. En fazla ihracat yapılan ülke olan KKTC’ye 2011 yılında 13,8 milyon
dolarlık meşrubat ihraç edilmiş, bu ülkeyi 10,4 milyon dolarla Irak ve 8,8 milyon dolarla
Libya izlemiştir.
2011 yılında bir önceki yıla göre % 12 oranında artarak 33 milyon dolar olarak gerçekleşen
memba suyu ve soda ihracatının 7,9 milyon doları, diğer bir ifade ile yaklaşık % 23,8’i
Almanya’ya gerçekleştirilmiştir. Almanya’yı 7,3 milyon dolarla İngiltere, 3 milyon dolarla
BAE ve 1,8 milyon dolarla KKTC izlemiştir.
İthalat
Türkiye’ye ithal edilen alkollü içkilerin başında viski gelmektedir. 2010 yılında 21,4 milyon
dolar olarak gerçekleşen ithalat, 2011 yılında % 157 oranında artarak 55,1 milyon dolar
düzeyine yükselmiştir. En fazla ithalat 42,2 milyon dolarla İngiltere’den yapılmakta, bu
ülkeyi 11,8 milyon dolarla ABD izlemektedir.
2011 yılında viskiden sonra 13,2 milyon dolarla en çok votka ithalatı yapılmış olup; en fazla
votka ithalatı sırasıyla 5,9 milyon dolarla İsveç’ten, 2 milyon dolar ile İngiltere’den ve 987
bin dolarla Fransa’dan yapılmıştır.
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014
2
Votka’dan sonra 2011 yılı ithalatı fazla olan diğer alkollü içki ise şaraptır. 7 milyon dolarlık
toplam ithalat, en fazla; sırasıyla, 3 milyon dolarla Fransa, 2 milyon dolarla İtalya ve 790
bin dolarla Şili’den gerçekleştirilmiştir.
Önemli Ürünler İtibariyle Türkiye’nin Alkollü ve Alkolsüz İçecekler İthalatı
(Miktar;1.000 litre, Değer; 1.000 Dolar)
Ürün Adı
Bira
Şarap
Konyak
Viski
Cin
Votka
Likör
Memba Suyu ve Soda
Meşrubat
Kaynak: TÜİK
2009
Miktar
905
1.066
9
2.486
204
1.989
659
929
20.155
Değer
982
3.197
223
29.586
508
6.737
2.222
825
30.157
2010
Miktar
1.293
1.693
25
1.572
427
3.010
835
1.253
24.446
Değer
1.352
5.610
515
21.441
848
8.215
2.900
1.099
32.542
2011
Miktar
5.198
1.792
57
3.289
552
4.346
1.527
1.618
38.238
Değer
5.032
7.079
1.206
55.119
1.970
13.218
6.715
1.751
49.025
Toplam 6,7 milyon dolarlık 2011 yılı likör ithalatının 1,6 milyon dolarını İrlanda’dan, 1,2
milyon dolarını İtalya’dan, 1,1 milyon dolarını Fransa’dan ve 884 bin dolarını İngiltere’den
yapılan ithalat oluşturmuştur.
Toplam 5 milyon dolarlık 2011 yılı bira ithalatının en fazla yapıldığı ülkeler; 2 milyon dolarla
Almanya ve 1,1 milyon dolarla Meksika olmuştur.
Konyak ithalatının tamamına yakını Fransa’dan yapılırken, yaklaşık 2 milyon dolarlık 2011
yılı cin ithalatının % 73’ü İngiltere’den gerçekleştirilmiştir.
2009 yılında % 18 azalan meşrubat ithalatı 2010 yılında % 7,9, 2011 yılında ise % 50,6
artış göstermiştir. En fazla ithalat 27,2 milyon dolarla Avusturya’dan gerçekleşmiş, bu
ülkeyi 7,4 milyon dolarla Romanya ve 3,6 milyon dolarla İsviçre izlemiştir.
Ülkemizdeki yabancı turistlerin tüketimine yönelik olarak içme suyu ve maden suyu
ithalatının da gerçekleştirildiği görülmektedir. 2011 yılı ithalatı önceki yıla göre % 59,4
artarak 1,7 milyon dolar olarak gerçekleşmiş, ithalatın % 45,4’ünü İtalya’dan yapılan ithalat
oluşturmuştur.
DÜNYA TİCARETİ
Dünya alkollü içkiler dış ticaretinde birinci sırada şarap yer almakta, bu ürünü içinde viski,
votka ve cin gibi ürünlerin yer aldığı distile alkollü içkiler izlemektedir. Toplam alkollü içkiler
dış ticaretinin büyük bir kısmını Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerin
kendi aralarında yaptığı ticaret oluşturmaktadır.
2010 yılında dünya şarap ihracatının değer olarak yaklaşık % 30’unu 8,39 milyar dolar ile
Fransa gerçekleştirmiş, bu ülkeyi 5,19 milyar dolar ile % 19’unu gerçekleştiren İtalya ve 2,5
milyar dolar ile % 8,9’unu gerçekleştiren İspanya izlemiştir.
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014
3
2010 yılında en fazla şarap ithalatı gerçekleştiren ülkeler ise 4,52 milyar dolar ile İngiltere,
4,46 milyar dolar ile ABD ve 2,69 milyar dolarla Almanya’dır. Kanada, Japonya, Belçika ve
Hollanda diğer önemli şarap ithalatçısı ülkelerdir.
Önemli Ürünler İtibariyle Dünya Alkollü ve Alkolsüz İçecekler İhracatı
(Milyon ABD $)
Ürün Adı
Bira
Şarap
Viski
Votka
Likörler
Meşrubatlar
Memba suyu ve soda
Kaynak: ITC, Trade Map
2007
10.311
27.521
8.456
2.159
2.917
12.007
2.961
2008
11.147
29.919
8.838
2.259
3.052
14.236
3.345
2009
10.339
25.581
7.856
1.961
2.679
12.351
2.615
2010
10.870
27.905
8.941
2.304
2.873
13.044
2.715
2010 yılında gerçekleşen yaklaşık 10,87 milyar dolarlık toplam dünya bira ihracatının 1,88
milyar dolarını Meksika, 1,82 milyar dolarını Hollanda ve 1,25 milyar dolarını Almanya
gerçekleştirmiştir. Belçika, İngiltere, ABD ve İrlanda diğer önemli bira ihracatçısı ülkelerdir.
Bira ithalatında ise, 2010 yılı toplam dünya ithalatının 3,75 milyar dolar ile % 35’ini
gerçekleştiren ABD birinci sırada yer almaktadır. Diğer önemli bira ithalatçısı ülkeler ise
661 milyon dolar ile İngiltere ve 626 milyon dolar ile İtalya’dır.
Önemli Ürünler İtibariyle Dünya Alkollü ve Alkolsüz İçecekler İthalatı
(Milyon ABD $)
Ürün Adı
Bira
Şarap
Viski
Votka
Likörler
Meşrubatlar
Memba suyu ve soda
Kaynak: ITC, Trade Map
2007
10.248
27.853
7.930
2.708
3.125
11.812
3.120
2008
11.091
30.167
8.366
2.941
3.158
13.868
3.438
2009
10.243
26.101
7.483
2.788
2.805
11.856
2.819
2010
10.736
28.291
8.412
3.164
2.933
12.471
2.784
Distile alkollü içkiler dünya dış ticaretinin büyük bir kısmı yine gelişmiş ülkelerce
gerçekleştirilmektedir. Bu grup içinde bulunan viskide, 5,44 milyar dolarlık ihracatı ile
İngiltere en önemli ihracatçı ülke konumundadır. Dünya viski ihracatının % 61’ini İngiltere
gerçekleştirmektedir. 2010 yılında en fazla viski ithal eden ülkeler ise 1,34 milyar dolar ile
ABD ve 846 milyon dolar ile Fransa olmuştur.
3,16 milyar dolarlık 2010 yılı votka ithalatında 1,73 milyar dolarla ABD ilk sırada yer
almıştır. İhracatta ise 598 milyon dolarla İsveç yer almış, bu ülkeyi 441 milyon dolarla
Fransa izlemiştir.
2009 yılında değer olarak % 13 oranında azalış gösteren meşrubat ve benzeri alkolsüz
içecekler ihracatı 2010 yılında % 5,6 oranında artış göstermiştir. 2010 yılının önemli
ihracatçı ülkeleri 1,75 milyar dolar ile Avusturya ve 1,45 milyar dolar ile Almanya’dır.
Önemli ithalatçı ülkeler ise 1,56 milyar dolar ile ABD ve 921 milyon dolar ile İngiltere’dir.
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014
4
Dünya içme suyu ihracatında ise ilk sırada 859 milyon dolarla Fransa yer almakta, bu
ülkeyi 416 milyon dolarla İtalya ve 325 milyon dolarla Çin izlemektedir. En önemli ithalatçı
ülke ise 423 milyon dolarlık içme suyu ithalatı gerçekleştiren Hong Kong’dur. Bu ülkeyi 387
milyon dolarla ABD ve 300 milyon dolarla Japonya izlemiştir.
© Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014
5