Fizik - İsmail Kulak Anadolu Lisesi

ÜNĐTE 1 : FĐZĐĞĐN DOĞASI
Bilim:Evreni ve varlığı , varlığın davranışlarını, diğer varlıklar ile etkileşimini belirli bir mantık
çerçevesinde anlama ve açıklama çabasına denir.Bilimin ortaya çıkardığı doğrulara da bilgi denir.
Bilimsel bilgiler; Test edilebilir, sorgulanabilir, yanlışlanabilir, delillendirilebilir.
Fizik:Doğuşu doğa bilimidir.Madde ve bileşenlerini, maddenin hareketini, diğer maddeler ile ilişkilerini,
enerjiyi, madde-enerji ilişkisini inceleyen deney ve gözleme dayalı pozitif bir bilimdir.
FĐZĐĞĐN ALT ALANLARI
1-Mekanik:Kuvvet ve hareket ile bunlar arasındaki ilişkiyi inceler.
a-Kinematik:Hareketin kendisini inceler.
Soru:20m/s sabit hızla giden bir cisim5 saniye sonra kaç metre yol alır?
b-Dinamik: Kuvvet ve hareket arasındaki ilişkiyi inceler.
Soru: Yatay sürtünmesiz düzlemde durmakta olan 2kg kütlesi cisme yatay 20N kuvvet etki ederse
cismin 2 saniye sonraki hızı ne olur?
c-Statik: Kuvvet ve denge arasındaki ilişkiyi inceler?
Soru: Şekildeki sistem dengede olduğuna göre makaranın ağırlığı kaç
F=12N Newton dur?
M=2kg
2-Elektrik:Maddenin yapısındaki elektron ve protonun elektrik yüklerini, bunların oluşturduğu elektrik
akımını ve elektrik akımının etkilerini inceleyen daldır.
3-Mağnetizma:Mıknatıslık konusu ile elektrik akımının neden olduğu mıknatıslık olayını inceler.
4-Optik:Işığın davranışını ve ışık olaylarını inceler.
5-Atom Fiziği :Atomların yapısını, birbirleri ile ilişkisini inceler. Nanoteknoloji
6-Nükleer Fizik: Atomun çekirdeğini inceler. Radyoaktivite, nükleer enerji, radyasyondan korunma ve
radyasyonun kullanım alanları…
7- Katıhal Fiziği: Kristal yapıları inceler (Düzenli atom dizilişleri) uygulama alanı elektroniktir
8-Termodinamik:Isı olaylarını inceler
Termodinamik Yasaları
1.Yasa:Aynı ,ısıca yalıtılmış ortamda bulunan cisimler bir süre sonra aynı sıcaklıkta olurlar.(Termik
denge)
2.Yasa:Bir sistemin başlangıçtaki erjisi ile son durumdaki enerjisi aynıdır. Enerji korunur.
3.Yasa:Hiç bir sistem yada makine % 100 verimle çalışamaz. Enerjinin bir kısmı kaybolur.
4.Yasa:Hiçbir maddenin sıcaklığı -2730C =00K nin altında olamaz Mutlak sıcaklık
BĐLĐMSEL YÖNTEM
Doğada karşımıza problem olarak çıkan olgu ve olaylara çözüm getirmek, onları anlamak ,kavramlar ile
ifade etmek, ilkeler ile açıklamak için izlenen yola denir.Bir süreçtir. Belirli bir sıra ve aşama takip eder.
1-Problem tespit edilir
2-Sorular sorulur
3-Veriler toplanır. Nitel ve nicel gözlem Yapılır
4-Hipotez oluşturulur.Tahmin ;olası cevap (eğer…..o zaman)
5- Kontrollü deney yapılır. Tahmini sınama
6-Analiz edip sonuca varma
7-Sonucun ilanı Model oluşturma
8-Yasa oluşturma
1
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
TEORĐ:Gerçek dünya ile ilgili iyi test edilmiş hipotezleri bir raya getiren, büyük miktarda bilginin bir
sentezidir.Değişkendir, sürekli gelişme gösterir.Atom teorisi, izafiyet teorisi gibi
Teorilerin zamanla yasa olacağı bir kavram yanılgısıdır. Teorinin değişim süreci içerisinde yasa olmak
diye bir durum söz konusu değildir.Yüzen bir tahta parçası ile bir gemiyi teori yasaya benzetmek
gerekirse tahta-yasa , gemi-teori olur.
GÖZLEM
1-Nitel Gözlem:Ölçü aleti olmadan, duyu orgonları ile yapılan gözlemdir. Gözlem yapan kişiye göre
değişir.(Çay çok sıcakmış)
2-Nicel Gözlem:Ölçü aleti kullanarak yapılan gözlemdir. Kesinlik ifade eder. (Kalemin boyu 24cm dir)
Büyüklükler
1-Temel Büyüklükler:Fizikte kullanılan tüm büyüklükleri ifade etmek için kullanılan, daha yalın
büyüklüklere dönüştürülemeyen büyüklüklere denir
2-Türetilmiş Büyüklükler: Temel büyüklüklerden bir veya birkaçı kullanılarak türetilen büyüklüklerdir.o
Deney: Bilimsel bir gerçeği doğrulamak,bir varsayımı sınamak,bir olayı anlamak için bir yada daha
fazla etkeni değiştirerek yapılan kontrollü gözlemlere denir.’’Sonsuz sayıda deney yapsam da kesin
haklı olduğumu kanıtlamaz, ancak tek bir deney yanlış olduğumu kanıtlayabilir.’’ A.Einstein
Bir deneyde iki tür değişken vardır
1-Kontrollü (Bağımsız) Değişken :Deneyi yapan tarafından kontrol edilebilen değişkendir.
2-Kontrolsüz (Bağımlı) Değişken :Kontrollü değişkene bağlı yani onun değişmesinden etkilenen
değişkendir.
Örnek:Hipotez:Çiçekler fazla sulamadan olumsuz etkileniyor olabilir
Tahmin:Eğer bu doğruysa çok sulanan çiçeklerin büyüme hızı azalır
Su miktarı kontrollu değişken, büyüme hızı kontrolsüz değişkendir.
TEMEL BÜYÜKLÜKLER
ADI
SEMBOLÜ BĐRĐMĐ
Uzunluk
l
Metre
Kütle
m
Kilogram
Zaman
t
Saniye
Akım şiddeti
i
Amper
Sıcaklık
T
Kelvin
Madde Miktarı n
Mol
Işık şiddeti
I
Candela
TÜRETĐLMĐŞ BÜYÜKLÜKLER
ADI
SEMBOLÜ BĐRĐMĐ
Kuvvet
F
N=kg.m/s2
ivme
a
m/s2
hız
v
m/s
Enerji
E
Joule=N.m
Boyut Nalizi: Bir türetlmiş büyüklüğün fiziksel doğasını anlamaya yarayan çalışmaya denir.
Örnek: x=v.t [L ] = Uzunluk [M ] =Kütle [T ] =Zaman olmak üzere
[L] = [L] [T ] = [L]
[T ]
Birim:Bir büyüklüğü ölçmede kullanılan birçok ulus tarafından kabul görmüş standart büyüklüğe denir.
Temel büyüklüklerin birimleri bir araya gelerek birim sistemlerini oluşturur Ülkemiz SI (M.K.S) birim
sistemini kullanmaktadır.C.G.S ve Đngiliz ölçü birimi de vardır.
Ölçme:Bir büyüklüğün cinsine uygun bir birimle karşılaştırılarak kaç katı yada kaçta biri olduğunun
tespit edilmesine denir.
1-Doğrudan (Direkt) ölçme:Ölçü aleti kullanarak bilinmeyenin doğrudan ölçülmesidir.
Cetvel ile kalemin boyunun ölçülmesi gibi
2-Dolaylı (Endirekt) ölçme :Doğrudan ölçülen veriler yardımıyla förmül ve hesaplamalar kullanarak
bilinmeyenin bulunmasıdır.
Sınıfın hacminin bulunması, taşın özkütlesinin bulunması
ÖLÇMEDE HATA
Ölçülen niceliğin gerçek değeri ile ölçülen değer arasındaki farka ölçüm hatası denir. Gerçek değerden
fazla yada eksik olabilir. Herhangi bir ölçmede hatalar 4 değişik sebepten kaynaklanıyor olabilir.
2
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
1-Ölçme yöntemi:Ölçme işlemine o yöntemin uygun olmayışından kaynaklanan hatalar. Gemiye binen
yolcuları gözle saymak gibi
2-Ölçüm yapan kişi: Kişinin bilgi eksikliği veya fiziksel kusurlarının (görme bozukluğu) sebep olduğu
hatalardır.
3-Ölçme aleti: Ölçme aletinin ölçülen niceliğe uygun olması gerekir. Altın tartarken daha hassas bir
terazi kullanılmalıdır. Kürenin çapı kumpas ile daha güvenilir ölçülür.
4-Ölçüm yapılan ortam: Ortamın sıcaklığı, nemi, gürültüsü, gibi. Örneğin manyetizma ile ilgili bir
ölçme işleminde masanın demir yada tahta olması gibi.
HATA HESABI
ÖLÇÜM YAPAN
ALĐ
AYŞE
ABUZER
NĐZAMETTĐN
CEYLAN
MERVE
NURGÜL
SEVGĐ
CĐHAN
ÖZGÜR
ÖLÇME
26,54m
26,53m
26,52m
26,54m
26,58m
26,58m
26,52m
26,55m
26,56m
26,58m
HATA
-0,01
-0,02
-0,03
-0,01
+0,03
+0,03
-0,03
0,00
+0,01
+0,03
MUTLAK HATA
0,01
0,02
0,03
0,01
0,03
0,03
0,03
0,00
0,01
0,03
ölçülendeğerlertoplamı
ölçümsayıl ı
26,54 + 26,53 + 26,52 + 26,54 + 26,58 + 26,58 + 26,52 + 26,55 + 26,56 + 26,58
=26,55
XORT=
10
Hatalarıat utlakdeğtl lerin int oplamı
Ortalama Sapma=
ölçümsayıl ı
0,01 + 0,02 + 0,03 + 0,01 + 0,03 + 0,03 + 0,03 + 0,00 + 0,01 + 0,03
=0,02
Ortalama Sapma=
10
ortalamasapma
0,02
x100=
Yüzde Hata=
x100=%0,07
gercekdeğer
26,55
Xort=
Sonucun Đfadesi Boy=26,55 ± %0,07=26,55 ± 0,02
UZUNLUK:Đki nokta arasındaki mesafeye uzunluk denir.
Đlk olarak 1792 yılında Fransada tanımlandı. Ekvatordan kuzey kutbuna Paris üzerinden olan mesafenin
10-7 katı olarak tanımlandı.
1960 yılında özel koşullar altında saklanan platin-iridyum çubuğundaki iki çizgi arasındaki mesafe
olarak tanımlandı.
1983 yılında yapılan toplantıda metrenin tanımı ‘’ışığın boşlukta 1/299 792 458 saniyede aldığı yol’’
olarak değiştirildi.
Cetvel, Verniyeli kumpas ve mikrometre
Km,hm,dam,m,dm,cm,mm
3
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
ZAMAN: Bir işin, bir oluşun içinde geçtiği, geçeceği veya geçmekte olduğu süreye zaman denir.
1960 yılından önce zaman standardı ortalama güneş günü olarak tanımlandı.1 saniye
ise ortalama bir güneş gününün (24 saat) 1/86400 ü olarak tanımlandı.
1960 lı yıllarda sezyum -133 atomunun 9 192 631770 defa titreşim yapması için
geçen zamana 1 saniye dendi.
KÜTLE:Bir cismin sahip olduğu madde miktarının bir ölçüsü olarak
kütle kullanılır. Eşit kollu terazi ile ölçülür. SI da birimi kilogramdır.
1887 yılında 1 Kilogram, Fransanın Sevres kentinde Uluslar arası
Ağırlık ve Ölçümler bürosunda bulunan özel bir platin-iridyum silindir
alaşımının kütlesi olarak tanımlanmıştır.
1.
10
Terazi 1 grama
duyarlıdır. Sağ kefeye
bir x daha eklenirse
binici kaçta
olmalıdır?
6 10
0
26gr
5x
CEVAP:2. Bölme
2.
5
0
8
10
x
y
Eşit kollu terazi dengededir.Binicinin kütlesi 5gram
dır.Cisimlerin yerleri değiştirilirse binici sol kolda kaçıncı
bölmeye getirilmelidir
CEVAP: 4. Bölme
3.
5
x
2
0
7
10
10gr
Terazinin kolları
eşit bölmeli binicinin kütlesi 1gram ise x kaç gramdır?
CEVAP:x=21gram
4
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
4.
10
8
0
3
19,5gr
5
20gr
sağ
sol
Eşit kollu terazi dengededir.Sol koldaki binicinin kütlesi 1
gram ise sağ koldaki binicinin kütlesi nedir?
CEVAP:0,5gram
5.
10
K
0
4
10
L
3P ve P ağırlıklı K ve L cisimleri dengededir. L ‘nin kütlesi
yarıya indirilirse dengenin sağlanması için binici kaçta
olmalıdır?
CEVAP:5. Bölme
FĐZĐKTE MODELLEME VE MATEMATĐĞĐN YERĐ
Fizik bilimi de diğer bilimler gibi çalışmalarında modellemeyi çok kullanır. Gerçek bir olay ile
Đlgili çalışma yaparken, bu olaya benzer başka bir olay kurgulanarak üzerinde çalışmalar yapıp gerçek
olay ile ilgili çıkarımlar yapmaya modelleme denir. Kurgulanan model yardımıyla gerçek olayı
etkileyecek tüm faktörler tekrar tekrar denenerek bir sonuca varılmaya çalışılır.
Modelleme;
1-Soyut olayları inceleme kolaylığı sağlar
2-Çok küçük (atom) veya çok büyük (güneş sistemi) sistemlerin anlaşılmasına kolaylık sağlar
3-Đnsan sağlığı açısından tehlikeli olan bazı deneylerin yapılmasına olanak sağlar (Çarpışma deneyleri)
Fiziğin dili Matematikdir. Fizik ; kanunlarını,kuramlarını matematiksel formüller ile ifade eder.
Detayları ortaya çıkarılamamış, yeterince bilinmeyen ve anlaşılamamış bir olguyu (hedef), bilinen ve
anlaşılan bir olguyu (kaynak) kullanarak basit ve anlaşılır hale getirmek için yapılan işlemler bütününe
modelleme denir.
Bilinen ve anlaşılan olguya kaynak, bilinmeyen ve yeterince anlaşılamamış olguya ise hedef denir.
Fizikte modelleme sıklıkla kullanılır. Evren modelleri, atom modelleri, ışık modelleri ve uzay zaman
modelleri gibi Yasa olarak da adlandırabileceğimiz fizik kuralları, madde ve enerjinin yapısı, hareketi,
oluşumu, değişimi ve maddeler arasındaki ilişkiler ile ilgilidir. Bu yasalar doğa olayları arasındaki
değişmezlik ilkesini ortaya koyar. Bu ilke yasaların evrensel olduğunu gösterir.
Değişmezlik ilkesi; bilimsel kuralların doğru olarak anlaşılması ve anlatılması için bir dili mümkün
kılar.
Kendi içinde sağlam bir mantığı olan matematik, bilim için en doğru dildir.
Bilimsel modeller özelliğine göre formüller ve denklemlerden oluşan matematiksel modeller ile
desteklenir.
FĐZĐK VE TEKNOLOJĐ
5
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
Bilimin elde ettiği bulguları ve sonuçları insanlığın yararına kullanma çalışmalarını teknoloji yapar,
yani üretime geçirir. Fiziğin bulgularını yoğun olarak kullanan teknoloji alanları aşağıdaki gibidir
1-Süper iletkenlik:Bir maddenin elektriksel iletkenlik direncinin sıfır olduğu duruma denir.1911 yılında
Hollandalı fizikçi Heiki Kamerling Onnes belirli şartlarda cıvanın süper iletken olduğunu bulmuştur.
Normal şartlarda bu özelliği gösteren madde henüz bulunamadı. Süper iletken maddelerdeki magnetik
itme kuvveti maglev trenlerin yapılması fikrini doğurmuştur.
JET HIZINDA TRENLER:
Süperiletken maddelerde görülen manyetik itme kuvveti (Meissner etkisi),Batı ülkelerinde halk
arasında^^uçan trenler^^ diye adlandırılan,manyetik yastık üzerinde kayan MAGLEV trenlerinin
yapılması fikrini doğurmuştur.Başta Japonya ve Almanya olmak üzere MAGLEV trenleri üzerinde
yapılan araştırmalarda bugüne kadar 500 km/h hıza ulaşılmış bulunulmaktadır.Bu, neredeyse ortalama
bir jet uçağının optimum (en elverişli) uçuş hızına yakındır.
2-Nano Teknoloji:Đnsan saç teli kalınlığının seksen binde biri büyüklüğündeki parçalarla uğraşan
(10-9metre mertebesinde) Atom veya meleküller tek tek alınıp hassas bir şekilde birleştirilerek istenen
ürün elde edilir.Tıp alanında kullanılan mikroskobik robotlar vücudun dolaşım sistemine hücre
seviyesinde onarım yaparak hastalıkları iyileştirir.
3-LCD TV:Liquid Crystal Display: Đki kat polarize edilmiş cam arasına yüzbinlerce likit kristal hücre
yerleştirilerek elde edilir. Farklı voltaj değerine farklı tepki veren kristallerden kırmızı mavi ve yeşil
ışıklar elde edilir.Bunların birleştirilmesi ile görüntü elde edilir.
LCD (Liquid Crystal Display), sıvı kristal organik bir yapıya sahiptir ve bundan dolayı yüksek ısıya,
havadan ya da sudan elde ettiği oksijenden, ışıktan (UV ışınları) etkilendiği için özelliklerinde değişikler
meydana gelir. Kimyasal bir değişime neden olur ve kristallin bozulmasını, dağılmasını hızlandırır. Bu
nedenle kristal sıvı moleküllerine sahip bir ekran, havadan, sudan, yüksek ısıdan ve ultraviole
ışınlarından korunulmak üzere tasarlanılmışlardır.
LCD pikselleri, arkalarındaki bir ışık kaynağından ışık aldıkları için LCD ekranlar 45 derece kadar
küçük açılarla izlenseler dahi kontrast ve renk kaybı yaşabilirler. Yani LCD ekranlara yandan
baktığınızda görüntüyü net bir şekilde göremezsiniz. Yüksek kalite LCD ekran kullanan monitor veya
televizyonlarda görüş açısı 130-150 derecelere kadar çıkabilmektedir ama 150-180 dereceden görüntü
alabilmek LCD’lerde imkansızdır. Mıknatıstan etkilenir.
4-PLAZMA TV: Plazma paneller, iki paralel cam tabakanın arasında yer alan ve ızgara şeklinde
yerleşik, içi plazma adı verilen neon ve xenon gazları ile dolu binlerce odacıktan oluşur. Elektrik akımı
bu odacıklarda bulunan plazmaya ulaştığında, oluşan çok küçük bir ultraviyole ışınımı fosforlu bir
tabakaya çarparak kırmızı, mavi veya yeşil (RGB) renklerden birine sahip bir piksel oluşturur. Ekran
yüzeyinde oluşan bunun gibi yüzbinlerce piksel bir araya gelerek ekranda gördüğümüz görüntüyü
oluşturur
Plazmaların en büyük avantajı, sadece 8.8 cm. ile 13 cm. olan incelikleri, 25-60 kg. civarındaki
ağırlıkları ve duvara asılarak yerden ek tasarruf sağlamalarıdır. Manyetik alanlardan etkilenmezler.
Yüksek kontrast ve parlaklık oranı ile detayların daha net görünmesini ve aydınlık ortamlarda bile
rahatça izlenmesini mümkün kılar. Plazmalar merkezden köşelere kadar mükemmel görüntü sunar.
Ortalama 160 derecelik görüntü açısına sahip düz ekran yapıları, oturma konumunuz ne olursa olsun
kayıpsız görüntüler sunar
5-ĐNCE FĐLM GÜNEŞ PĐLLERĐ: Katıhal fiziğinin uğraş alanıdır.Yarı iletken maddelerden oluşur.Đki
tip yarı iletken vardır.n ve p tipi olarak isimlendirilir.
Bir güneş hücresi 1n-tipi 1p-tipi yarı iletkenden oluşur.Hücre güneş ışınlarına maruz kalınca iki yarı
iletken arasında bir potansiyel fark oluşur (pil) ,bu potansiyel fark akım oluşturur.
6-YARI ĐLETKENLER:Eektrik iletkenliği bakımından, iletken ile yalıtkan arasında kalan maddelerdir.
Normal durumda yalıtkan olan bu maddeler ısı, ışık, manyetik etki ve ya elektriksel gerilim gibi dış
etkiler uygulandığında bir miktar değerlik elektronlarını serbest hale geçirerek iletken duruma gelirler.
Uygulanan bu dış etki veya etkiler ortadan kaldırıldığında ise yalıtkan duruma geri dönerler. Bu özellik
elektronik alanında yoğun olarak kullanılmalarını sağlamıştır.
6
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
Yarı iletkenlerin değerlik yörüngelerinde dört elektron bulunur. Bu yüzden yarı iletkenler iletkenlerle
yalıtkanlar arasında yer almaktadır. Elektronik elemanlarda en yaygın olarak kullanılan yarı iletkenler
germanyum ve silisyum elementleridir. Yarı iletken malzemeler; iletkenlerden 10-10 defa az iletken,
yalıtkanlara göre 1014 defa daha fazla iletkenlerdir.
Tüm yarı iletkenler son yörüngelerindeki elektron sayısını sekize çıkarma çabasındadırlar. Bu nedenle
saf bir germanyum elementinde komşu atomlar son yörüngelerindeki elektronları kovalent bağ ile
birleştirerek ortak kullanırlar. Atomlar arasındaki bu kovalent bağ germanyum elementine kristal
özelliğini kazandırır. Silisyum da özellik olarak germanyum ile hemen hemen aynıdır.
Yarı iletkenli elektronik devre elemanlarında daha çok silisyum kullanılır. Silisyum ve germanyum
devre elemanı üretiminde saf olarak kullanılmaz. Bu maddelere katkı katılarak değerlik bandı enerji
seviyesi yukarıya veya iletkenlik bandı enerji seviyesi aşağıya çekilir. Değerlik bandının yukarı çekildiği
yarı iletkenlere P tipi yarı iletken, iletkenlik bandının aşağıya çekildiği yarı iletkenlere ise N tipi yarı
iletken denir. P tipi yarı iletkende yüklü boşluk derişimi, N tipi yarı iletkende ise elektron derişimi göreli
olarak daha yüksektir.
Ayrıca günümüzde Güneş enerjisini elektrik enerjisine çevirmede yarı iletkenlerden maksimum ölçüde
faydalanılır.Zira güneşten gelen foton tanecikleri yarı iletkenlerin atomik yapısındaki zayıf moleküler
bağlar sayesinde elektronların serbest kalmalarını sağlarlar.ve buda diğer bir yarı iletken yapıya elektron
akışını mümkün kılar.günümüzde kulanılan bazı hesap makineleri,bu yapı ile çalışmaktadır.
Yarı iletkenler germanyum, silisyum, selenyum gibi elementler olabildiği gibi; bakır oksit, galyum
arsenid, indiyum fosfür, kurşun sülfür gibi bileşikler de olabilir.
7-MR (MANYETĐK REZONANS):Güçlü manyetik alan oluşturan MR cihazı suyun
yapısındaki protonları etkileyerek dokulardaki proton yoğunluğuna bağlı olarak kısa
dalga boylu radyo dalgaları ile dokuların yapısı hakkında bilgi edinme tekniğine denir.
Günümüzde özellikle yumuşak dokuları görüntülemede MR kullanılmaktadır.
Santral sinir sistemi, beyin ve omurilik hastalıklarında sık kullanılır. Bunun dışında sporcu
yaralanmalarında, kas iskelet sistemi özellikle menisküs, bel fıtığı gibi rahatsızlıkların teşhisinde
kullanıldığı gibi, her türlü nörolojik hastalıkların değerlendirmesinde, beyinle ilgili rahatsızlıklarda sıkça
kullanılmaktadır.
Genel anlamda MR diye bilinen şey manyetik rezonans görüntülemedir. Bir başka deyişle nükleer
manyetik rezonans görüntüleme. Dokudaki hidrojen atomlarının yoğunluklarına ve hareketlerine göre
görüntü oluşturan karmaşık bir sistemdir. MR’da Radyasyon yoktur,manyetik alan ile vücuttaki proton
atomları, hidrojen çekirdekleri uyarılır. Bir dizi karmaşık işlemden sonra alıcılara gelen sinyaller,
bilgisayar analizleriyle siyah beyazdan oluşan görüntüler (Perfüzyon görüntülemelerde sonuçlar
renklendirilebilir) oluşturulur. Bunun için büyük bir manyetik alan kullanılır. Burada manyetik alan çok
güçlüdür, 1 Tesla, 1,5 Tesla diye tanımlanır. Tesla manyetik alan birimine göre bir kıyaslama yapmak
gerekirse dünyanın manyetik alanı (Pusulaları kuzeye çeviren manyetik alan) 0,5 Gaus dediğimiz bir
birimdir. 1 Tesla da 1 Gaus’un 10 bin katıdır. 1 Tesla 10.000 Gaus’a eşittir yani MR cihazında dünyanın
manyetik alan gücünün yaklaşık 20 bin katı daha fazla bir manyetik alan vardır. Bu çok güçlü manyetik
alan kontrol altında çalışır. Görüntülerin hepsi dijital ortamda oluşur ve diğer görüntüleme metotlarından
çok farklıdır.
8-MĐKRODALGA FIRIN: Mikrodalgalar, tıpkı güneş ışığı camdan nasıl geçiyorsa cam, porselen, kağıt
ve plastik gibi çoğu maddelerin içinden geçebilirler.
- Mikrodalgalar, duvara çarpan bir topun geri dönmesi gibi, metallerden yansıyıp geri dönerler.
- Mikrodalgalar maddelerin içine nüfuz ederler ve özellikle yiyecekler tarafından emilirler.
Bu mikrodalgalar pişirmek istediğimiz yiyecek tarafından emilirler. Saniyede 2,45 milyar kez titreşen
mikrodalgalar yiyeceğin içine girdiklerinde, su moleküllerinde bir titreşim oluştururlar. Mikrodalgaların
polaritesi (kutupsallık) her değiştiğinde (+) ve (-) yüklerle yüklü su molekülleri bir ileri bir geri saniyede
4,9 milyar kez titreşirler. Bu yüksek hızdaki titreşmeden dolayı birbirine sürtünen su molekülleri ısı
enerjisini açığa çıkarırlar. Bu ısıyla ise yiyecek pişmiş olur. Đçinde daha fazla su molekülü olan
yiyecekler daha hızlı pişerler.
7
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
Klasik fırınlarda olduğu gibi mikrodalga fırınlarda ortam ve yiyecek kapları ısınmazlar. Yalnızca
yiyecekler ısınır ve pişerler. Pişirme süresi ise çok daha kısadır.
BÜYÜKLÜKLER
VEKTÖREL
BÜYÜKLÜKLER
(Yönlü)
SKALER
BÜYÜKLÜKLER
(yönsüz)
Skaler Büyüklükler: Sadece büyüklüğü ile ifade edilen niceliklere denir .Uzunluk,kütle
zaman,yol.enerji,sıcaklık,…
Vektörel Büyüklükler: Büyüklüğünün yanı sıra yönü de olan niceliklere denir. Kuvvet,Hız,
Yerdeğiştirme, ivme, Elektrik Alan…
Her vektörel büyüklüğün 4 elemanı vardır.
1-Başlangıç noktası…orijin
2-Yönü………………+x
3-Doğrultusu………..x
4-Büyüklüğü………..F=8N
y
F
o
x
Eşit Vektör: her şeyi ile aynı olan vektörlere denir.
F1 ve F2 vektörleri eşit vektör F1 ve F3 vektörleri ise ters
vektörlerdir.
F1
KAVRAM HARĐTALARI
Kavram haritaları öğrenenin sahip olduğu kavram ve
önermeleri iliskilendirmesini ve dolayısıyla anlamlı
öğrenmeyi sağlar.
F3
Novak tarafından ileri sürülen,öğrenilecek kavramların
ve kavramlar arası ilişkilerin görselleştirildiği bir
şemadır.Kavram haritaları tek bir kavramın aynı
kategorideki diğer kavramlarla ilişkisini belirten somut
grafiklerdir.Kavram haritaları,kavramların kendileri ile
F2
aynı kategorideki diğer kavramlarla bağlantısını
gösteren bireysel öğrenme araçlarıdır.Bu haritalar,Yeni
öğrenilecek bilgiyi daha açık hale getirmekte,önceki
bilgiler ile yeni bilgiler arasında anlamlı bağlantılar kurulmasına yardımcı olmaktadır.Anlamlı
öğrenmeyi temele alan bu haritalar,bilişsel alan öğrenmelerinde ezberleme yerine,öğrenmenin daha
kalıcı ve uzun süreli olmasını sağlamaktadır.
8
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni
9
Şükrü Sarıgöz
Đsmail Kulak Anadolu Lisesi
Fizik Öğretmeni