Erkek Tarihinin Ayrıksı Kadınları Amazonlar_pdf

E T KİNLİK
5
ERKEK TARİHİNİN AYRIKSI KADINLARI
AMAZONLAR
Herodot Tarihi’nde Amazonlar ve
Skythler
Skythler başlarına gelene bir anlam veremiyorlardı,
onları genç ve zorlu erkekler sanıyorlardı. Sonunda
savaştılar, çarpışmadan sonra ölüleri gören Skythler, bunların kadın olduklarını anladılar, aralarında
danıştılar ve ne olursa olsun bunları öldürmemeye
karar verdiler. Kamplarını gidip kadınların kamplarının yanına kuracaklar ve kadınların davranışlarına göre davranacaklardı. Eğer kadınlar üstlerine
yürürlerse savaşa girmeyecekler ve arayı biraz açmakla yetineceklerdi, sonra onlar durunca bunlar
da duracak ve kamplarına döneceklerdi. Çünkü Skythler bu kadınlardan çocukları olsun istiyorlardı.
Erkekler kadınların dilini sökememişler, ama kadınlar erkeklerin sözlerini anlamaya başlamış-
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 31
lardı. Birbirleriyle anlaşabildikleri zaman delikanlılar, Amazonlara şöyle dediler: “Bizim ana
babalarımız, malımız mülkümüz var. Artık böyle
yaşamayı bırakalım, bizimkilerle birleşelim, onlar
gibi yaşayalım. Bizim karılarımız olacaksınız, üstünüze başka kadın getirmeyeceğiz.” Cevap verdiler: “Biz sizin evlerinizdeki kadınlarla bir arada
oturamayız, törelerimiz birbirine benzemez. Biz
ok atar, mızrak fırlatır, ata bineriz ama kadın işleri
bilmeyiz. Sizin kadınlarınız dediklerimizin hiçbirini yapmazlar, arabalarının içlerine kapanır otururlar, ne ava giderler ne de başka yere, onun için
biz onlarla anlaşamayız. Ama siz eğer bizleri karı
olarak almak ve bize iyi davranmak istiyorsanız gidip babalarınızı bulunuz, payınıza düşenleri alıp
geliniz, burada kendi yasalarımıza göre yaşayalım.
Delikanlıların akılları yattı, öyle yaptılar.
N E D İ R ?
B A R B A R L I K
K a yn a k 3 :
V E
Herodot Tarihi’nde Amazonlar
Yunanlılar ki Skyth’ler (İskitler) onlara Oiorpata
derler, yani Yunanca karşılığı erkek öldürenlerdir, Amazonlara, savaş açarlar. Thermodon Savaşı’nı kazandıktan sonra, canlı olarak yakaladıkları Amazonları üç gemiye doldurup denize
açılırlar.. Amazonlar ise açık denizde erkeklerin
üzerine atılıp onları döve döve öldürürler. Ama
bir gemi nasıl yönetilir bilmiyorlardı, dümen
nasıl tutulur, yelken nasıl kullanılır, kürek nasıl çekilir haberleri yoktu. Erkekleri öldürdükten sonra rüzgarın ve dalganın önüne katılırlar.
“Dik Bayır” denilen Palus Maiotis’e varmışlar.
Buraları Özgür Skyth’ler toprakları içinde kalır.
Amazonlar burada karaya çıkarlar ve ülkenin
insanların yaşadıkları bölgesine giderler, otlayan atlara rastlayınca bunları alıp üstlerine atlarlar ve Skyth topraklarını yağmaya başlarlar.
G Ö Ç E B E
Amazonlu kadın, Attika vazosu, MÖ 510-500
K a yn a k 2 :
B O Z K I R ,
K a yn a k 1 :
31
03.11.2014 13:04:59
K a yn a k 4 :
Yunan vazosu, Amazonlar ve
Herakles
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I I
N İ L G Ü N
Y A M A N
Yaralı Amazon, Roma
K a yn a k 6 :
K a yn a k 5 :
Yunanlılar ve Amazonların savaşı, mermer lahit paneli, Museo Pıo-Clementıno
32
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 32
03.11.2014 13:05:02
K a yn a k 7 :
Önasya’da yaptığı fetihleri anlatır. Ayrıca Pompeius Trogus, Amazonların vatanı olarak Kapadokya’yı gösterecektir. Farklı Romalı tarihçilere göre
Amazonların yaşadıkları yerler arasında farklılıklar vardır: Philostratus’a göre Toros Dağları’nda,
Ammianus’a göre Tanais’de, Procopius’a göre
Kafkaslar’da yaşamışlardır. Aurelianus esir alınan Got kadınlarını Amazonlar olarak adlandırdığı için bazen Amazonların vatanı olarak Baltık
bölgesi bile belirtilmektedir.
K a yn a k 8 B :
Mitolojide Amazonlar
Theseus babasının ölümü üzerine Atina kralı
olur. Herakles’le birlikte Amazonlara karşı savaşır. Amazonlar, Kafkasya’dan gelen, Karadeniz’de
Terme Çayı kıyısında yerleşerek orada Themiskyra kentini kuran savaşçı kadınlardır. Bu efsanevi
Amazonlar devletinin özelliği tamamen bir kadınlar topluluğu olmasıdır. Amazonlar her yıl komşu
ülkelerin erkekleriyle birleşirler, bu birleşmeden
doğan çocukların erkek olanlarını öldürürler, yalnızca kız olanlarını büyütürlerdi. Bu kızları ise
daha çocuk yaşta av ve savaş işlerine alıştırırlardı.
İyi yay kullansınlar diye sağ memelerini yakarlardı. Amazonların en büyük tanrısı Ares ve Artemis’ti. Savaşçı ve saldırgan olan kadınlar, komşu
ülkelere sık sık akınlar düzenlerlerdi. İzmir, Efes
gibi kentleri de onların kurduğu söylenir. Adalar
yoluyla Yunanistan yarımadasına dek uzanmışlardır. Amazonlar, Atina’yı uzun süre kuşattılar.
Dört ay sonra çekildikleri söylenir.
(Cömert, Bedrettin, Miyoloji ve İkonografi, De-Ki Yayınevi,
2008, s. 121-122)
B A R B A R L I K
savaşçılar olduklarını kanıtlamak ve kız kardeşinin ölümüyle öfkelenen Tanrıları yatıştırmak istemektedir. Ancak Achilleus’tan aldığı bir kılıç darbesiyle yere yıkılır. Achilleus, ölmek üzere olan
Penthesilea’nın miğferini çıkardığında sarışın kadının güzelliğinden etkilenerek pişman olur.
V E
Mitolojide Amazonlar
Penthesilea Amazon kraliçesidir. Geyik avlarken bir hata sonucu, kardeşi Hippolyta’yı mızrakla öldürür. Bu talihsiz kazanın acısıyla kıvranan
Penthesilea, Truvalıların yanında savaşa katılır ve
Achilleus’u öldürmeye ant içer. Amazonların iyi
G Ö Ç E B E
K a yn a k 8 A :
N E D İ R ?
(http://www.metinsert.com/?Bid=436807; erişim tarihi
30.08.2014)
B O Z K I R ,
Farklı kaynaklarda Amazonlar ve
yaşadıkları yerler
• Herodotos: Sarmatyalılarda kadınlar sık sık
erkeklerle beraber ava çıkar, savaşta yer alırlardı.
Ona göre savaşta bir adam öldürmeyen kadın evlenemezdi.
• Hipokrat: Amazonları “sağ göğüsleri olmayanlar” olarak anlatır. Ona göre kız çocuklarına
yapılan ve sıcak bronz bir metalle gerçekleştirilen
operasyonla sağ göğüsün büyümesi engellenerek
sağ omuz ve kolun gelişmesi sağlanırdı.
• Roma tarihçileri: Sezar, yaptığı bir konuşmada Senatoya, Semiramis ve Amazonlarının
33
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 33
03.11.2014 13:05:03
K a yn a k 9 :
N İ L G Ü N
Y A M A N
Amazon, Attika vazo,
MÖ 470, British Museum, Londra
K a yn a k 1 0 :
Savaşçı kadın mezarları
Arkeolog Dr. Jeannine Davis Kimball, Amazonlara ilişkin söylencelerin peşine düştü. Araştırmaları onu Kazakistan’ın Rusya sınırı yakınındaki Pokrovka bölgesine götürdü. Kurgan’da
yapılan kazı çalışmalarının sonunda ilk buluntulara ulaştıkları anı Dr. Kimball şöyle anlatır:
“Gözlerim loş ışığa alıştıktan sonra içerideki iskeleti net bir şekilde görebildim. Göğsünün üzerinde paslı yeşil bir öbek, sağ ayak kemiğinin
yanında paslı bir hançer ve sol ayak kemiğinin
bitişiğinde de artık yeşil renk görünen ok başları duruyordu. Asistanımız Yuri kafatasını ellerine alıp şöyle bağırdı, “genç bir kadın ve muhtemelen 30-40 yaşlarında!” Ekip bölgede buna
benzer pek çok iskelet buldu. Kimisi, üzerinde
yabandomuzu dişi olan muskalar, kimisi fosil
istiridye kabukları, tunçtan aynalar, küpeler ve
kolyeler taşıyor, kimisinin yanında ise ancak at
üstünde savaşırken kullanılabilecek 90 santimetreden daha uzun kılıçlar ve biley taşları bulunuyordu. Bazıları ise bacakları at sürüyormuş
gibi bir pozisyonla gömülmüştü.
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I I
(Kurgan: Türk ve Altay kültüründe kutsal mezar, türbe)
34
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 34
03.11.2014 13:05:03
K a yn a k 1 1 :
Sarmatya Bölgesi ve Pokrovka kazı alanı
a Ne
Volg
i
hri
Kazakistan
Ukrayna
A
k
za
De
niz
Pokrovka
Ne
thia)
hr
al
r (Scy
Ne
Ur
İskitle
n
hri
S ar m at l ar
Do
i
RUSYA
Ha
za
rD
eniz
en
Karad
K a yn a k 1 2 :
ÇALIŞMA SORULARI
1. Mitoloji, sanat ve söylencelerde Amazonlar nasıl betimlenmektedir?
2. Amazonların yaşadığı bölge konusunda ortak bir inanış var mıdır?
3. Dr. Kimball’ın bulguları Amazonların var olduklarını kanıtlıyor mu?
4. Amazonlar konusunu araştıran bir tarihçi hangi bilim dallarından yararlanmalıdır?
Kaynaklar
B O Z K I R ,
http://sonmucid.wordpress.com/2013/02/27/amazonlar-turkmus/
(erişim tarihi 15.06.2014)
G Ö Ç E B E
V E
Meryemgül
Arkeolog Dr. Kimball, Kazakistan’da atları, okları, kılıçlarıyla birlikte gömülmüş kadın savaşçılara ait bir mezar buldu.
Ve onların izini sürdü. Eğer bu kadınlar yaşadıysa mutlaka
soylarını sürdüren akrabaları da olmalıydı… Kimball’ın kararlılığı onu, at üstündeki küçük sarışın kıza götürdü. Kızın
adı Meryemgül’dür. Kimball, Meryemgül’ün DNA örneklerini
alır ve kurgandaki kadın iskeletlerle karşılaştırır. Meryemgül
ile savaşçı kadınların DNA’ları aynıdır!
B A R B A R L I K
Azerbaycan
N E D İ R ?
izi
Gürcistan
Türkiye
35
Herodotos, Herodot Tarihi, Remzi Kitabevi, 1973, s. 248
http://cxonbasi.blogcu.com/2500-yillik-savasci-turk-kadini/2658882 Yrd. Doç. Dr. Gülgün Köroğlu Amazonlar
http://tr.wikipedia.org/wiki/Penthesilea
http://sonmucid.wordpress.com/2013/02/27/amazonlar-turkmus/
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 35
03.11.2014 13:05:04