3 Kasım 2013 Özel Etkinlik, Sunum: Hibrit Güneş Tutulması

İÇERİK
•
•
•
•
•
•
Tutulma Nedir?
Ay tutulması
Güneş tutulması
Tutulma Koşulları
Ne kadar sıklıkla oluşur
Biz bugün nasıl bir tutulma izleyeceğiz
TUTULMA NEDİR?
Tutulma, bir gözlemciye göre bir gökcisminin başka bir gökcismi tarafından tamamen
ya da kısmen örtülmesi olayıdır. Dolayısıyla bir Ay tutulması olayında Güneş Dünya tarafından
tamamen ya da kısmen örtülürken, Güneş tutulmasında Güneş Ay tarafından tamamen ya da
kısmen örtülür.
AY TUTULMASI
Ay tutulması, Güneş ışınlarının Dünya tarafından engellenerek Ay’a ulaşamaması sonucu
oluşur. Bir başka deyişle Ay’ın Dünya’nın gölge konisi içerisine girmesi sebebiyle Ay tutulması
meydana gelir.
TUTULMA TİPLERİ
Bir tam tutulma sırasında Ay Dünya’nın tam gölge konisinin içerisine girer. Dolayısıyıla
Ay’a hiç Güneş ışığının ulaşmaması ve böylece Ay’ı göremememiz gerekir. Peki Ay tutulma
sırasında neden görünür?
GÜNEŞ TUTULMASI
Güneş tutulması, Ay’ın Güneş ışınlarını engelleyerek Güneş’in kısmen ya da tamamen
örtülmesi olayıdır.
TUTULMA TİPLERİ
Güneş’in çapı Ay’ın çapının yaklaşık 400 katı olmasına karşın Güneş Ay’a göre bizden
yaklaşık 400 kez daha uzaktır. Dolayısıyla Güneş’in ve Ay’ın gökyüzünde görünen çapları bir
birine çok yakındır (~0.50). Böylece tam Güneş tutulması oluşabilmektedir.
Bir Güneş tutulması sırasında her biri 5 dakikalık aralarla alınmış 35 fotoğraf karesi ile
oluşturulmuş bir görüntü.
Tam Güneş tutulması sırasında kenarda görülen ışınlar Güneşin Kromosfer (Renk Küre)
ve Korona (Taç Küre) katmanlarından gelmektedir. Bu bölgeler tutulma olmadığı durumda
görülemeyecek kadar sönüktür.
TUTULMA KOŞULLARI
Ay’ın yörünge düzlemi ile Dünya’nın yörünge düzlemi çakışık değildir. Aralarında 5o 9’
lık bir eğim vardır.
TUTULMA KOŞULLARI
Bir Ay veya Güneş tutulmasının oluşması için gereken koşulları şu şekilde sıralayabiliriz.
1. Ay yörüngesinin düğümler doğrusunun Güneş’e yönlendiği ve aynı anda,
2. Ay’ın, yörüngesine ilişkin iniş veya çıkış düğümü noktalarından birine çok yakın veya tam
üzerinde olması halinde gerçekleşebilir
Eğer Ay düğüm noktalarından birinde ve aynı zamanda yeni ay evresi veya civarında ise
bir Güneş tutulması, dolunay evresi veya civarında ise bir Ay tutulması meydana gelecektir.
Bir Güneş tutulması sırasında, Ay’ın gölgesinin uydudan görüntüsü. Gölgenin olduğu
noktadaki gözlemciler bir tam tutulma göreceklerdir.
NE KADAR SIKLIKLA OLUŞUR
Genel olarak ifade edilecek olursa, 1 takvim yılı süresince (365.25 günde);
1. En az 2 tutulma oluşabilir. Bunların her ikisi de Güneş tutulmasıdır,
2. En fazla 7 tutulma oluşabilir. Bunlardan
a) 4 tanesi Güneş, 3 tanesi Ay tutulması olabilir veya
b) 5 tanesi Güneş, 2 tanesi Ay tutulması olabilmektedir.
BİZ BUGÜN NASIL BİR TUTULMA İZLEYECEĞİZ
Bugünkü tutulma bir hibrit Güneş tutulmasıdır. Yani hem halkalı hem de tam tutulma
görülebilecek. Fakat maalesef bizim bulunduğumuz enlemde sadece Güneş’in çok küçük bir
kısmının örtüldüğü (ki bu yaklaşık olarak %7 civarı) bir parçalı tutulma görülebilecek.