Bilgisayarınıza indirin PDF Formatında

Bilgisayarınıza indirin PDF Formatında

Genelge No
: 2010/119
Çıkarıldığı Tarih
: 04.10.2010
Yürürlük Tarihi
: 06.10.2010
Konusu
: Piyasa Yapıcılığı Esasları
Yapılan Değişiklikler
: 09.12.2010 tarihli, 2010/126 No’lu Genelge ile
değiştirilmiştir.
23.02.2011 tarihli, 2011/133 No’lu Genelge ile
değiştirilmiştir.
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
İçindekiler
1.
KISALTMA VE TANIMLAR
2.
PİYASA YAPICILIĞI GENEL ESASLARI
3.
PİYASA YAPICILIĞI ÜYELİK ŞARTLARI
3.1.
3.2.
PAMUK VE ALTIN SÖZLEŞMELERİ İÇİN:
NAKDİ UZLAŞMA VE FİZİKİ TESLİMATLI DÖVİZ SÖZLEŞMELERİ İÇİN:
4.
PİYASA YAPICILIĞI BAŞVURUSUNDA BULUNURKEN BORSA’YA VERİLECEK
BELGELER
5.
PİYASA YAPICI ÜYENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
5.1.
5.2.
5.3.
6.
PAMUK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ PİYASA YAPICILARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
ALTIN VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ PİYASA YAPICILARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ PİYASA YAPICILARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
PİYASA YAPICI ÜYENİN HAKLARI
6.1.
6.2.
6.3.
7.
PAMUK VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ PİYASA YAPICILIĞI HAKLARI
ALTIN VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ PİYASA YAPICILIĞI HAKLARI
DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ PİYASA YAPICILIĞI HAKLARI
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
8.
PİYASA YAPICILIĞINDAN GEÇİCİ VEYA SÜREKLİ AYRILMA, YETKİLERİN
KALDIRILMASI
9.
DİĞER HUSUSLAR
9.1.
9.2.
UYGULAMA VE YORUM
DEĞİŞİKLİKLER
EK:1
Sayfa
2/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
1. Kısaltma ve Tanımlar
Bu genelgede geçen;
Borsa veya VOB
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Anonim Şirketini,
SPK veya Kurul
Sermaye Piyasası Kurulunu,
Yönetim Kurulu
Borsa Yönetim Kurulunu,
Genel Müdürlük
Borsa Genel Müdürlüğünü,
VOBİS veya Sistem
VOB İşlem Sistemini,
Takasbank
İMKB Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketini,
Kanun
Sermaye Piyasası Kanununu,
Borsa Yönetmeliği
27.03.2004 tarihli ve 25415 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Yönetmeliğini,
Genel Yönetmelik
23.02.2001 tarihli ve 24327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve Çalışma
Esasları Hakkında Yönetmeliği,
İlgili Mevzuat
Kanun, SPK’nın Tebliğ ve Diğer Düzenlemeleri ile Genel
Yönetmelik, Borsa Yönetmeliği ve Borsa Genelge ve diğer
düzenlemelerini,
VOBKE
VOB Kullanıcı Ekranını,
Piyasa Yapıcı Üye
Sorumlu oldukları her sözleşme için, Yönetim Kurulunca
belirlenen yetkiler çerçevesinde, alış ve satış emri veren ve bu
emir doğrultusunda işlem yapan Borsa üyelerini,
Seans
Borsada sözleşmelerin alınıp satılabileceği süreyi,
Sözleşme
Borsada işlem gören vadeli işlem sözleşmesini,
Özkaynak
Üye aracı kurumlar için; Sermaye Piyasası Kurulu’nun Mali
Tablo Düzenleme Esaslarına Göre hazırlanan son yıllık mali tablo
ve raporlarındaki özsermaye rakamını,
Üye Bankalar için; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumu’nun Muhasebe Uygulama Yönetmeliği ve Bu
Yönetmeliğe Bağlı Olarak Çıkarılan Tebliğler Çerçevesinde
hazırlanan son yıllık mali tablolardaki özkaynak rakamını
ifade eder.
Sayfa
3/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
2. Piyasa Yapıcılığı Genel Esasları
Piyasa yapıcıları, sorumlu oldukları her sözleşme için, Yönetim Kurulunca belirlenen
yetkiler çerçevesinde, alış ve satış emirleri veren ve bu emirler doğrultusunda işlem
gerçekleştirip piyasaya likidite sağlayan Borsa üyeleridir.
Piyasa yapıcı üyelerin yükümlü oldukları esaslar dâhilinde sorumlu oldukları her
sözleşme için tanımlanan pazarlarda işlem yapabilirler.
Borsada işlem gören sözleşmelerin bir kısmının veya tamamının alım satımında piyasa
yapıcılığı uygulanabilir. Hangi sözleşmelerde piyasa yapıcılığının uygulanacağına veya
uygulamadan kaldırılacağına karar vermeye Yönetim Kurulu yetkilidir.
Piyasa yapıcılık uygulaması enstrüman, sözleşme tipi, sözleşme bazında
farklılaştırılabilir. Bir üye birden fazla sözleşmede piyasa yapıcısı olabilir. Ayrıca bir
sözleşmede de birden fazla piyasa yapıcı üye işlem yapabilir.
Piyasa yapıcı üyeler Borsa Yönetim Kurulu’nun belirlediği sözleşmelerde, düzenlenen
esaslar çerçevesinde emir girebilir ve işlem gerçekleştirebilirler.
Piyasa yapıcılık faaliyetleri için piyasa yapıcı üyelerin Borsa Yönetim Kurulu’nun
belirlediği sözleşmelerde, düzenlenen esaslar çerçevesinde işlem gerçekleştirdikleri
hesaplara piyasa yapıcı hesaplar adı verilir.
Piyasa Yapıcılık için kullanılacak üye hesapları, Takasbank nezdinde portföy hesap
tipinde açılır ve ilgili piyasa yapıcı üye tarafından Borsaya piyasa yapıcılık faaliyetlerinin
bu hesaplar aracılığıyla gerçekleştirileceği konusunda bildirimde bulunulur.
Piyasa yapıcılık faaliyetleri için kullanılacak portföy hesabı sadece piyasa yapıcılık
işlemlerinde kullanılabilir. Piyasa yapıcı üye, bütün piyasa yapıcılık faaliyetlerini tek bir
hesap üzerinden yürütebileceği gibi, bildirimde bulunarak Takasbank nezdinde birden fazla
portföy hesabı açabilir. Yükümlülüklerin ve hakların yerine getirilmesinde piyasa yapıcılık
faaliyetlerinde kullanılan bütün portföy hesapları tek bir hesap olarak kabul edilir.
Pozisyon limitlerine ilişkin hesaplamalarda piyasa yapıcılığı için kullanılan hesaplar
portföy hesapları ile birlikte değerlendirilir.
3. Piyasa Yapıcılığı Üyelik Şartları
Borsaya piyasa yapıcılığı için başvuruda bulunan Borsa üyeleri, aşağıda belirtilen asgari
şartları sağlamak zorundadırlar.
3.1.
a)
Pamuk ve Altın sözleşmeleri için:
Asgari 5 milyon TL özkaynak yapısına sahip olmak.
Sayfa
4/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
b)
c)
Son altı ayda veya sözleşmenin işleme açılmasından itibaren geçen zaman dilimi
altı aydan az ise sözleşmenin işleme açıldığı tarihten itibaren geçen süre içinde
ilgili sözleşmedeki üye işlem hacmi sıralamasında ilk 50 üye arasında yer almak.
Borsa tarafından belirlenen işlem hacmi ve işlemlere ilişkin diğer kriterleri
sağlamak.
3.2.
için:
a)
b)
c)
Nakdi Uzlaşma ve Fiziki Teslimatlı Döviz sözleşmeleri
Asgari 300 milyon TL özkaynak yapısına sahip olmak.
Son altı ayda veya sözleşmenin işleme açılmasından itibaren geçen zaman dilimi
altı aydan az ise sözleşmenin işleme açıldığı tarihten itibaren geçen süre içinde
ilgili sözleşmedeki üye işlem hacmi sıralamasında ilk 50 üye arasında yer almak.
Borsa tarafından belirlenen işlem hacmi ve işlemlere ilişkin diğer kriterleri
sağlamak.
4. Piyasa Yapıcılığı Başvurusunda Bulunurken Borsa’ya
Verilecek Belgeler
Piyasa yapıcılığı başvurusu için Borsaya verilmesi gereken belgeler aşağıda yer
almaktadır:
1. Borsaya hitaben yazılmış, piyasa yapıcı olma isteğini belirten yazı,
2. “Piyasa Yapıcılık Taahhütnamesi” (Ek 1)
5. Piyasa Yapıcı Üyenin Yükümlülükleri
Piyasa yapıcı üyeler, Borsa tarafından belirlenen performans koşullarını yerine
getirmekle sorumludurlar. Söz konusu koşullar Borsa tarafından sözleşme veya
sözleşmeler bazında farklılaştırılabilir.
Borsa, piyasa yapıcılığı sistemi uygulanan vadeli işlem sözleşmelerinde piyasa yapıcılar
için belirlenen koşulları piyasadaki işlem hacmi ve gelişmeler çerçevesinde en az bir ay
önceden haber vererek değiştirebilir. Yapılan tüm değişiklikler Borsa Bülteninde ilan
edilir.
5.1.
Pamuk Vadeli İşlem Sözleşmesi Piyasa Yapıcılarının
Yükümlülükleri
Pamuk vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin piyasa yapıcılık faaliyetleri
için kullandığı portföy hesabının aşağıda belirtilen koşulları sağlaması beklenmektedir.
Sayfa
5/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
a) Piyasa yapıcı portföy hesabı kullanılarak en yakın iki vadede, seans süresince
miktarı en az 10 adet olan çift yönlü (alış/satış) emir bulundurulmalıdır. Piyasa
yapıcı üyeler diğer vadelerde de isteğe bağlı olarak emir girebilirler.
b) Piyasa yapıcı portföy hesabı aylık bazda en yakın iki vadede gerçekleşen toplam
işlem hacmi sıralamasında ilk 10 hesap içinde yer almalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin pamuk vadeli
işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye katkılarının olumlu
bulunması gerekmektedir.
5.2.
Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi Piyasa Yapıcılarının
Yükümlülükleri
5.2.1.
VOB-Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi
VOB-Altın vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin piyasa yapıcılık
faaliyetleri için kullandığı portföy hesabının aşağıda belirtilen koşulları sağlaması
beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı portföy hesabı kullanılarak en yakın iki vadede, seans süresince
miktarı en az 10 adet olan çift yönlü (alış/satış) emir bulundurulmalıdır. Piyasa
yapıcı üyeler diğer vadelerde de isteğe bağlı olarak emir girebilirler.
b) Piyasa yapıcı portföy hesabı aylık bazda en yakın iki vadede gerçekleşen toplam
işlem hacmi sıralamasında ilk 10 hesap içinde yer almalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-Altın
vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye katkılarının
olumlu bulunması gerekmektedir.
5.2.2.
VOB-Dolar/Ons Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi
VOB-Dolar/Ons Altın vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin piyasa
yapıcılık faaliyetleri için kullandığı portföy hesabının aşağıda belirtilen koşulları sağlaması
beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı portföy hesabı kullanılarak en yakın iki vadede, seans süresince
miktarı en az 10 adet olan çift yönlü (alış/satış) emir bulundurulmalıdır. Piyasa
yapıcı üyeler diğer vadelerde de isteğe bağlı olarak emir girebilirler.
Sayfa
6/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
b) Piyasa yapıcı portföy hesabı aylık bazda en yakın iki vadede gerçekleşen toplam
işlem hacmi sıralamasında ilk 10 hesap içinde yer almalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-Dolar/Ons
Altın vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye
katkılarının olumlu bulunması gerekmektedir.
5.3.
Döviz Vadeli İşlem Sözleşmesi Piyasa Yapıcılarının
Yükümlülükleri
5.3.1. VOB-TLDolar (nakdi uzlaşma) Vadeli işlem Sözleşmesi
VOB-TLDolar (nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin
piyasa yapıcılık faaliyetleri için kullandığı portföy hesabının aşağıda belirtilen koşulları
sağlaması beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı en yakın iki vadede, seans süresince miktarı en az 250 adet olan çift
yönlü (alış/satış) emir bulundurmalıdır. Piyasa yapıcı üyeler diğer vadelerde de
isteğe bağlı olarak emir girebilirler.
b) Piyasa yapıcının işlem hacmi, en yakın iki vadedeki aylık alış ve satış işlem hacmi
toplamının en az % 5’i kadar olmalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-TLDolar
(nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye
katkılarının olumlu bulunması gerekmektedir.
5.3.2. VOB-TLEuro (nakdi uzlaşma) Vadeli işlem Sözleşmesi
VOB-TLEuro (nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin piyasa
yapıcılık faaliyetleri için kullandığı portföy hesabının aşağıda belirtilen koşulları sağlaması
beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı en yakın iki vadede, seans süresince miktarı en az 100 adet olan çift
yönlü (alış/satış) emir bulundurmalıdır. Piyasa yapıcı üyeler diğer vadelerde de
isteğe bağlı olarak emir girebilirler.
b) Piyasa yapıcının işlem hacmi, en yakın iki vadedeki aylık alış ve satış işlem hacmi
toplamının en az % 5’i kadar olmalıdır.
Sayfa
7/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-TLEuro
(nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye
katkılarının olumlu bulunması gerekmektedir.
5.3.3. VOB-EUR/USD Çapraz Kuru (nakdi uzlaşma) Vadeli işlem
Sözleşmesi
VOB-EUR/USD Çapraz Kuru (nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı
üyelerin piyasa yapıcılık faaliyetleri için kullandığı portföy hesabının aşağıda belirtilen
koşulları sağlaması beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı en yakın iki vadede, seans süresince miktarı en az 100 adet olan çift
yönlü (alış/satış) emir bulundurmalıdır. Piyasa yapıcı üyeler diğer vadelerde de
isteğe bağlı olarak emir girebilirler.
b) Piyasa yapıcının işlem hacmi, en yakın iki vadedeki aylık alış ve satış işlem hacmi
toplamının en az % 5’i kadar olmalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-EUR/USD
Çapraz Kuru (nakdi uzlaşma) vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik
ve likiditeye katkılarının olumlu bulunması gerekmektedir.
5.3.4. VOB-TLDolar (fiziki teslimat) Vadeli işlem Sözleşmesi
VOB-TLDolar (fiziki teslimat) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerden
aşağıda belirtilen koşulları sağlaması beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı en yakın iki vadede, seans süresince çift yönlü (alış/satış) emir
bulundurmalıdır. Piyasa yapıcı üyeler diğer vadelerde de isteğe bağlı olarak emir
girebilirler.
b) Piyasa yapıcının işlem hacmi, en yakın iki vadedeki aylık alış ve satış işlem hacmi
toplamının en az % 5’i kadar olmalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
Sayfa
8/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-TLDolar
(fiziki teslimat) vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye
katkılarının olumlu bulunması gerekmektedir.
5.3.5. VOB-TLEuro (fiziki teslimat) Vadeli işlem Sözleşmeleri
VOB-TLEuro (fiziki teslimat) vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerden
aşağıda belirtilen koşulları sağlaması beklenmektedir.
a) Piyasa yapıcı en yakın iki vadede, seans süresince çift yönlü (alış/satış) emir
bulundurmalıdır. Piyasa yapıcı üyeler diğer vadelerde de isteğe bağlı olarak emir
girebilirler.
b) Piyasa yapıcının işlem hacmi, en yakın iki vadedeki aylık alış ve satış işlem hacmi
toplamının en az % 5’i kadar olmalıdır.
c) Piyasa yapıcı portföy hesabının en yakın iki vadedeki sözleşmelerin toplamı için
emir gerçekleşme oranının (gerçekleşen işlem miktarı/girilen emir miktarı) en az
% 5 olması gerekmektedir.
d) Yapılan performans değerlendirmesi sonucu piyasa yapıcı üyenin VOB-TLEuro
(fiziki teslimat) vadeli işlem sözleşmelerindeki işlem hacmi, derinlik ve likiditeye
katkılarının olumlu bulunması gerekmektedir.
6. Piyasa Yapıcı Üyenin Hakları
Piyasa yapıcı üyelere sağlanan haklar Borsa tarafından belirlenir. Söz konusu haklar
Borsa tarafından sözleşme veya sözleşmeler bazında farklılaştırılabilir.
Borsa, piyasa yapıcılığı sistemi uygulanan vadeli işlem sözleşmelerinde piyasa yapıcılar
için belirlenen hakları piyasadaki işlem hacmi ve gelişmeler çerçevesinde en az bir ay
önceden haber vererek değiştirebilir. Yapılan tüm değişiklikler Borsa Bülteninde ilan
edilir.
6.1.
Pamuk Vadeli İşlem Sözleşmesi Piyasa Yapıcılığı Hakları
Pamuk vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyeler aşağıda belirtilen haklara
sahiptir.
a. Piyasa yapıcı üyelerden piyasa yapıcı portföy hesabı adına yapmış oldukları
işlemlerden alınacak Borsa payında oran %0 olarak uygulanır.
b. Piyasa yapıcı üyenin piyasa yapıcısı olduğu sözleşmede üye nezdindeki diğer tüm
hesapları adına gerçekleşen işlemlerden alınacak Borsa payında %50 indirim
uygulanır.
c. Piyasa yapıcı üyeler bu unvanı çeşitli yazışmalarında ve internet sitelerinde
kullanabilirler.
Sayfa
9/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
d. Pamuk vadeli işlem sözleşmesinde piyasa yapıcı üyelerin piyasa yapıcı portföy hesabı
hariç diğer tüm hesapları adına gerçekleştirecekleri işlem miktarı kadarlık tutar için
Endeks 30 vadeli işlem sözleşmesinde uygulanan Borsa payından % 20 indirim
uygulanır.
e. Piyasa yapıcı üyeler için piyasa yapıcı olunan sözleşmelerdeki emir iptalleri, 2005/4
Sayılı “İşlem Esasları” Genelgesinde belirtilen “İradi Emir İptal Ücreti”
hesaplamasından muaf tutulur.
6.2.
Altın Vadeli İşlem Sözleşmesi Piyasa Yapıcılığı Hakları
VOB-Altın ve VOB-Dolar/Ons Altın vadeli işlem sözleşmelerinde piyasa yapıcı üyeler
aşağıda belirtilen haklara sahiptir.
a. Piyasa yapıcı üyelerden piyasa yapıcı portföy hesabı adına yapmış oldukları
işlemlerden alınacak Borsa payında oran %0 olarak uygulanır.
b. Piyasa yapıcı üyenin piyasa yapıcısı olduğu sözleşmede üye nezdindeki diğer tüm
hesapları adına gerçekleşen işlemlerden alınacak Borsa payında %50 indirim
uygulanır.
c. Piyasa yapıcı üyeler bu unvanı çeşitli yazışmalarında ve internet sitelerinde
kullanabilirler.
d. Piyasa yapıcı üyeler için piyasa yapıcı olunan sözleşmelerdeki emir iptalleri, 2005/4
Sayılı “İşlem Esasları” Genelgesinde belirtilen “İradi Emir İptal Ücreti”
hesaplamasından muaf tutulur.
6.3.
Döviz Vadeli İşlem Sözleşmesi Piyasa Yapıcılığı Hakları
VOB-TLDolar (nakdi uzlaşma), VOB-TLDolar (fiziki teslimat), VOB-TLEuro (nakdi
uzlaşma), VOB-TLEuro (fiziki teslimat) ve VOB-EUR/USD Çapraz Kuru (nakdi uzlaşma)
vadeli işlem sözleşmelerinde piyasa yapıcı üyeler aşağıda belirtilen haklara sahiptir.
a. Piyasa yapıcı üyelerden piyasa yapıcı portföy hesabı adına yapmış oldukları
işlemlerden alınacak Borsa payında %50 indirim uygulanır.
b. Piyasa yapıcı üyeler bu unvanı çeşitli yazışmalarında ve internet sitelerinde
kullanabilirler.
c. Piyasa yapıcı üyeler için piyasa yapıcı olunan sözleşmelerdeki emir iptalleri, 2005/4
Sayılı “İşlem Esasları” Genelgesinde belirtilen “İradi Emir İptal Ücreti”
hesaplamasından muaf tutulur.
7. Performans Değerlendirme
Borsa, piyasa yapıcı üyeleri için yılda en az iki defa olmak üzere üyelerin işlem hacmi,
derinlik ve likiditeye katkısını inceler, gerektiğinde Genel Müdürlük tarafından ilgili üyeye
yazılı uyarılarda bulunulur. Piyasa yapıcı üyelerin performans değerlendirmesinde piyasa
yapıcılığı ile görevli portföy hesabının yanında müşterileri adına gerçekleştirdikleri
işlemler de dikkate alınır. Yapılan performans değerlendirmesinde yükümlülüklerini yerine
getirmeyen üyelerin hakları elinden alınabilir.
Sayfa
10/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
Piyasa yapıcılığı yetkisinin geçici veya sürekli olarak sona ermesi bu Genelgenin 8.
maddesinde düzenlendiği gibidir.
8. Piyasa Yapıcılığından
Yetkilerin Kaldırılması
Geçici
veya
Sürekli
Ayrılma,
Piyasa yapıcılığı yetkisi Borsa tarafından re’sen ya da üyenin başvurusu üzerine Borsa
tarafından belirlenen süre içerisinde iptal edilebilir. Piyasa yapıcı üye piyasa yapıcılığından
sürekli veya geçici olarak ayrılma talebini Borsaya yazılı olarak bildirir. Ayrılmaya ilişkin
talepler Yönetim Kurulunca değerlendirilir. Yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit
edilen piyasa yapıcı üyelerin bu yetkileri Borsa tarafından re’sen sürekli ya da geçici
olarak kaldırılabilir. Borsa tarafından uygun görülerek piyasa yapıcılığı yetkisi iptal edilen
üyeler, başvuruları halinde yeniden piyasa yapıcısı olabilirler. Bu konuda karar vermeye
Yönetim Kurulu yetkilidir.
Piyasa yapıcısı üyeler, Yönetim Kurulunun kararını beklemeksizin piyasa
yapıcılığından çıkmak istemeleri halinde, başvuru tarihinden itibaren piyasa yapıcılığıyla
görevlendirildikleri sözleşmelerin en yakın iki vadesinde vade sonuna kadar piyasa
yapıcılığa ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeye devam ederler. Söz konusu üyeler
piyasa yapıcılıktan çıkış başvurusunu yaptıkları tarih itibarı ile yetkilendirildikleri
sözleşmelerde 1 (bir) yılı doldurmadıkları takdirde, piyasa yapıcılığı dolayısıyla borsa
payından elde ettikleri indirimi iade ederler.
Piyasa yapıcılığından sürekli veya geçici olarak ayrılma, Borsa üyeliğini etkilemez.
9. Diğer Hususlar
9.1.
Uygulama ve Yorum
Bu Genelge ile İlgili Mevzuatta piyasa yapıcılığı esasları ile ilgili olarak Borsa ve Borsa
Yönetim Kurulu Kararına ve düzenlemesine bırakılmış hususlar düzenlenmiştir. Bu
Genelge, İlgili Mevzuatın ayrılmaz bir parçası olup İlgili Mevzuat ile birlikte uygulanır ve
yorumlanır.
Bu Genelgede hüküm bulunmayan hallerde İlgili Mevzuat hükümleri ve genel hükümler
uygulanır.
Bu Genelge yayımlanması tarihi itibarıyla 15.09.2008 tarih ve 2008/71 sayılı piyasa
yapıcılığı genelgesi yürürlükten kaldırılmıştır.
9.2.
Değişiklikler
Bu Genelge ve bu Genelgede yer alan hususlar önceden haber verilmeksizin İlgili
Mevzuatta öngörülen şekilde değiştirilebilir.
Sayfa
11/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
Ek:1
VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ANONİM ŞİRKETİ
PİYASA YAPICILIK TAAHHÜTNAMESİ
..../…./....
VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI ANONİM ŞİRKETİ'NE,
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş.'ye (Borsa) piyasa yapıcısı olarak kabul edilmemiz
halinde;
1. Gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu (Kurul), Borsa ve
Borsaca seçilecek Takas Merkezi tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve
benzeri tüm düzenleme hükümleri ile bu taahhütname şartlarının uygulanacağını,
Kurul ve Borsa Yönetim Kurulu'nun söz konusu hükümler ve şartları yorumlamaya,
açıklık bulunmayan hususlarda genel hükümleri de göz önünde bulundurarak karar
vermeye, uygulamayı düzenlemeye ve yönlendirmeye yetkili olduğunu;
2. Borsanın ilgili Mevzuat çerçevesinde Borsada gerçekleştirilecek işlemlerle ilgili
olarak her türlü düzenleyici ve değiştirici yetkiye sahip olduğunu;
3. Borsada işlem yapmak üzere Şirketimiz tarafından görevlendirilen temsilcilerimizin
gerçekleştirdikleri Borsa işlemlerinden doğan yükümlülükler açısından sınırsız
sorumlu olduğumuzu, Borsa tarafından talep edilen tüm şartları yerine getireceğimizi;
temsilcinin sisteme bağlanmak için kullandığı kullanıcı kodu ve şifrenin
muhafazasının sorumluluğunun Şirketimize ait olduğunu, kullanıcı kodu ve şifrenin
temsilcinin rızası ile veya rızası dışında 3. şahısların eline geçmesi ve/veya
devredilmesi suretiyle piyasa yapıcı hesaplarının yetkisiz kişiler tarafından
kullanılmasından doğacak hukuki ve/veya maddi zararlardan Şirketimizin sorumlu
olduğunu;
4. Piyasa yapıcılık yetkisinin sözleşme tipi ve/veya sözleşme türü ve/veya sözleşme
vadesi bazında Borsa tarafından ihdas edilebileceğini;
5. Sadece başvurulan ve Borsa Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen sözleşme tipi
ve/veya sözleşme türü ve/veya sözleşme vadelerinde piyasa yapıcılık görevinin yerine
getirileceğini, yetki alınmamış sözleşme tipi, türü ve vadelerinde piyasa yapıcılık
faaliyetlerinin yürütülmeyeceğini;
6. Borsanın piyasa yapıcıların performanslarını Borsanın belirleyeceği kriterlerle ve
Borsanın belirleyeceği dönemlerde ölçebileceğini ve performansları yeterli
bulunmayan piyasa yapıcıların piyasa yapıcılık yetkilerinin tek taraflı olarak Borsa
tarafından iptal edilebileceğini, ayrıca Kurul, Borsa ve Takas Merkezi tarafından
çıkartılan mevzuat ve benzeri düzenlemelere uyulmadığının tespiti halinde de piyasa
yapıcılık yetkisinin Borsa tarafından tek taraflı olarak iptal edilebileceğini;
7. Piyasa yapıcılık taahhüdünden vazgeçmek istememiz halinde Borsa’ya yazılı olarak
müracaat edeceğimizi, ancak Borsa Yönetim Kurulunun onayından sonra piyasa
yapıcılık görevimizin sona ereceğini, Yönetim Kurulu kararına kadar piyasa yapıcılık
görevimizin devam edeceğini;
8. Piyasa yapıcılık görevimizi yürütürken müşteri ve diğer şirket portföy hesaplarından
bağımsız piyasa yapıcılık faaliyetlerini yürütülmesi için bir portföy hesabı (hesapları)
kullanacağımızı,
9. Piyasa yapıcı hesaplardaki pozisyonların başka hesaplara aktarılmayacağını;
10. Piyasa yapıcılık yetkisi aldığımız sözleşmeler için Borsa tarafından belirlenen
yükümlülükleri yerine getireceğimizi,
Sayfa
12/13
Genelge No:2010/119:Piyasa Yapıcılığı Esasları
11. Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek pozisyon limitleri ile sınırlı olunacağını
ve bu limitlerin Borsa Yönetim Kurulu tarafından her an değiştirilebileceğini;
12. Borsa Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek performans kriterlerine uyma
konusunda azami özeni göstereceğimizi, Borsa Yönetim Kurulunca belirlenecek
başkaca kriter ve kuralların tümüne uyacağımızı;
13. Piyasa yapıcılık faaliyetlerini yürüttüğümüz portföy hesabında (hesaplarında) piyasa
yapıcılık görevlerimizin yerine getirilebilmesini teminen yeterli miktarda teminat
bulunduracağımızı;
14. Borsanın piyasa yapıcı üyelere tanıyacağı avantajların her an Borsa Yönetim Kurulu
tarafından kaldırılabileceğini;
15. Piyasa yapıcı hesabımızla (hesaplarımızla) ilgili temerrüt oluşması halinde
imzaladığımız Üyelik Taahhütnamesi’nde yer alan hükümlerin geçerli olduğunu;
16. Nakit uzlaşma yerine fiziki teslim uygulaması söz konusu olduğunda diğer müşteri ve
portföy hesaplarına uygulanan hükümlerin piyasa yapıcılık faaliyetlerini yürüttüğümüz
portföy hesabı (hesapları) için de geçerli olduğunu;
17. Bu taahhütnamede yer almayan hususlarda Borsa Yönetmeliğinde ve ilgili diğer
mevzuatta yer alan hükümlerin uygulanacağını, söz konusu mevzuatta değişiklik
olması durumunda değişen hükümlerin tarafımıza uygulanacağını;
18. Herhangi bir ihtilaf halinde Borsa ve Takas Merkezinin kayıtlarının geçerli ve Hukuk
Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 287. maddesi uyarınca kesin delil niteliğinde
olacağını
kabul, beyan ve taahhüt ederiz.
Yetkili İmzalar, Şirket Unvanı ve Kaşesi
Sayfa
13/13