Lloyd`s Register Group PowerPoint

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin
Azaltılması Hakkında Yönetmelik 30 Aralık 2013 tarih ve 28867
sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Buna göre Yönetmeliğin;
Özlem ÖZKILIÇ
Barcelona, 20 de Mayo 2015
Kimya Yük. Müh.
Emekli İş Başmüfettişi
E. İş Teftiş İstanbul Grup Bşk. Yrd.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
I.
Bildirimler, yani 7 nci maddesi yayımı
tarihinde,
II.
Mümkün olan en yüksek önlem seviyesi 9.
madde 01/01/2017 tarihinde,
III.
Diğer maddeleri ise 01/01/2016 tarihinde
yürürlüğe girecektir.
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Madde :8
Kantitatif Risk Değerlendirmesinde,
Yönetmelik eklerinde belirlenmiş sınır değerlere eşit veya üzerindeki
miktarlarda tehlikeli maddeleri bulunduran alt ve üst seviyeli kuruluşları
kapsamaktadır.
 Tehlikeli kimyasalların sınıflandırması ve bu kimyasalların miktarı,
 Kimyasal maruziyetin değerlendirilmesi,
 Patlayıcı ortamlar ve bu ortamların kalıcılığı, patlayıcı ortam
sınıflandırması ve bu alanlarda kullanılacak ekipmanların uygunluğu,
 Proses içerisindeki tehlikeli ekipmanların belirlenmesi ve gruplandırılması,
 Proses tehlikeleri ile proses ekipmanlarının ve/veya enstrümanlarının
karşılıklı etkileşimleri,
 Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin
güvenilirlik değerlendirmesi ve sertifikasyonu,
 Bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi,
 Güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol
yöntemleri,
 Büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi,
 Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları,
 İnsan hataları ve güvenilirlik analizi,
hususları dikkate alınır.
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Seveso II
Yapı Taşları

Güvenlik Yönetim Sistemi
Seveso II Direktifi, bir bütün olarak tesislerdeki büyük
kaza tehlikelerinin kontrolünü kapsamaktadır.
Büyük
Kaza
Önleme
Politikası
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
A. Organizasyon
& Personel
D. Değişimin
Yönetimi
C. İşletim
Kontrolü
E. Acil Durum Hazırlığı
Bu tür tesisler yanıcı, zehirli veya diğer tehlikeli
madde içeren atmosferik depolama tankları, proses
boru hatları veya başka ekipmanlarla ilgili
olabilmektedir.
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
B. Büyük Kazaların
Belirlenmesi ve
Değerlendirilmesi
F. İzleme Performansı
G. Denetleme & Değerlendirme
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
1
Seveso II
Yapı Taşları
Güvenlik Yönetim Sistemi
Büyük
Kaza
Önleme
Politikası
A. Organizasyon
& Personel

RIMAP metedolojisi AB’nin 5. Çerçeve Programı
kapsamında Seveso (COMAH) direktifi kapsamındaki
işletmelerin proseslerinde yüksek güvenilirliğe
sahip
faaliyetler
gerçekleştirebilmeleri
için
hazırlanmıştır.

İşletmelerde güvenli çalışma ve bakım faaliyetlerinin
sağlanması ve bu çalışmaların etkilerini incelemek
maksadıyla geliştirilmiştir.
Tesisin bakımı, süreçler, ekipman ve geçici kesintileri de içine
alan, güvenli işletme için Güvenilirlik Merkezli Bakım, Risk
Temelli Kontrol gibi güvenilirlik üzerine inşaa edilmiş
uygulamaların benimsenmesidir.
B. Büyük Kazaların
Belirlenmesi ve
Değerlendirilmesi
C. İşletim
Kontrolü
HSE Report, Safety implications of European
risk based inspection and maintenance
methodology,2005
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
RIMAP
Metodolojisine göre;
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
1. Kural:
Güvenilirliği Yüksek Dizayn
Yüksek Güvenilirlikli İşletme
Bir işletmenin yüksek güvenilirlikli işletme şartları sağlayabilmesi için yerine
getirmesi gereken üç faaliyet ve standart grubu bulunmaktadır. Üç altın kural!!!
1. Kural:
Yüksek
Güvenilirlik
İçeren
Dizayn
SIL Değerlendirmesi
ve Dizaynı
Safety Integrity Level
(SIL)
IEC EN 61508 :2010 Functional safety of
electrical/
electronic/
programmable
electronic safety-related systems
IEC EN 61511 :2003 Functional safety Safety instrumented systems for the
process industry sector
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
IEC
ISO
[email protected]
Öncelikle Güvenlik
Standartları Belirlenmeli!
CEN
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Koruma Katmanı Analizi
Layer of Protection Analysis (LOPA)
Bağımsız koruma katmanları değerlendirilmeli ve
fonksiyonel güvenlik gerekli olan alanlar
belirlenmelidir.
Tehlike
CENELEC
SIS
CSA
ANSI
UL
BS
NF DIN
UNE
CEI
GOST
JIS
OSHA
SAA
(PCB making machines)
Kayıplar
Bir dal üzerindeki
bariyerlerde
bazı delikler hatalara
neden olabilir
ISO: International Organization for Standardization
IEC: International Electrotechnical Commission
CEN: Comité Européen de Normalisation
CENELEC: Comité Européen de Normalisation Electrotechnique
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
2
1. Kural: Proses tehlike riski yüksek ise Temel proses kontrol
hata yaptığı takdirde devreye girecek “Güvenlik Bütünlük
Seviyeli Sistem (SIS)” dizayn et!
Proses Riskinin Analiz
Edilmesi (Doğasından
Kaynaklı Risk)
Yüksek
Kendinden
Emniyetli Tasarım
Risk
Temel Proses
Kontrol
Temel
Proses
Kontrol
Sistemi
SIS
Fiziksel Bariyerler
LS
SIS
Tolore Edilebilir Risk
(Ülkemiz için 1x10-4)
SIL değeri
“Risk Azaltma”
ölçüsüdür.
Düşük
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
RIMAP
Metodolojisine göre;
[email protected]
Yüksek Güvenilirlikli İşletme
Bir işletmenin yüksek güvenilirlikli işletme şartları sağlayabilmesi için yerine
getirmesi gereken üç faaliyet ve standart grubu bulunmaktadır. Üç altın kural!!!
ESDV
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
FCV
FT1
FT2
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
LS
[email protected]
2. Kural: Tesisdeki eskimişlik ve
yaşlanma ile ilgili çalışma yap!!!
2. Kural:
Korozyon,
stress ve
gerilim
oluşumunu
izle ve
engelle
1. Kural:
Yüksek
Güvenilirlik
İçeren Dizayn
SIL Değerlendirmesi ve
Dizaynı
Safety Integrity Level
Risk Bazlı Denetim
Risk Based Inspection
(RBI)
(SIL)
IEC EN 61508 :2010 Functional safety of
electrical/
electronic/
programmable
electronic safety-related systems
API RP 580 / API RP 581
Risk-Based Inspection
Technology
IEC EN 61511 :2003 Functional safety Safety instrumented systems for the
process industry sector
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
 Risk Bazlı Denetim ve bakım programlarının uygulanması
iyi bir mühendislik yöntemi olarak kabul edilmekte ve
kökleri “Proses Emniyeti Yönetimi” ve “Mekanik Bütünlük”
programlarına dayanmaktadır.
2. Kural: Tesisinizdeki eskimişlik ve yaşlanma ile
ilgili
çalışma
yapmadıkça
“Güvenilirliği
Yüksek”
bir
işletme
olduğunuzu
iddia
edemezsiniz!!!!
API 580 ve API 581 “Risk Bazlı Denetim”
programı bir tesisteki korozyon, stres, gerilim vb.
kaynaklı riskleri azaltmak için geliştirilmiştir.
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
3
Risk Bazlı Denetim, korozyon, basınç, stres vb. nedenlerle
oluşan endüstriyel riskleri tanımlayan, değerlendiren ve
haritalandıran bir süreçtir.


Risk Bazlı Denetimin nihai hedefi, maliyet
etkin bir denetim ve kabul edilebilir
mekanik bütünlük ve güvenilirlik sağlayan
bir bakım programı geliştirmektir.
Böylelikle hem basınçlı ekipmanların hem de
yapısal elemanların bütünlüğü sağlanmış olur.
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
“Bakım yönetiminde en önemli problem yanlış
yerde yanlış ölçüm yapmaktır”
Peter Drucker
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
4
1
Kükürtlenme
2
Sulu H2S Hasarı
3
Sürünme
4
Yüksek Sıcaklık H2/H2S Korozyonu
5
33
Sigma Fazı Gevremesi
475°C Gevremesi
34
Yuvarlaşma
35
Tekrar Isıtma Çatlaması
Politiyonik Asit Çatlaması
36
Sülfürik Asit Korozyonu
6
Naftenik Asit Korozyonu
37
Hidroflorik Asit Korozyonu
7
Amonyum Bisülfit Korozyonu
38
Baca Gazı Çiy Noktası Korozyonu
8
Amonyum Klorür Korozyonu
9
HCL Korozyonu
10
11
12
13
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Risk Bazlı Denetim sürecinde tahmini ya da gözlemlenen bozulma
mekanizmalarını önlemeye yönelik denetim stratejileri geliştirilir.
Şişkinlik
39
Farklı Metal Kaynağı Çatlaması
40
Hidrojen Gerilmeli Çatlaması
41
Seçici Korozyon
Yüksek Sıcaklıkda Hidrojenden Etkilenme
42
CO2 Korozyonu
Oksitlenme
43
Yorulmalı Korozyon
Isıl Yorulma
44
Yakıt Külü Korozyonu
45
Amin Korozyonu
46
İzolasyon Altı Korozyonu
47
Atmosferik Korozyon
48
Amonyak Gerilmeli Korozyon Çatlaması
Asidik Su Korozyonu
14
Refrakter Bozulması
15
Grafitleşme
16
Tav Gevremesi
49
Soğutma Suyu Korozyonu
17
Karbonsuzlaşma
50
Kazan Suyu / Kondens Korozyonu
18
Yakıcı Soda Çatlaması
51
Mikrobiyolojik Korozyon
Yakıcı Soda Korozyonu
52
Sıvı Metal Gevrekleşmesi
53
Galvanik Korozyon
54
Mekanik Yorulma
55
Nitrürleme
19
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
32
20
Erozyon / Erozyon Korozyonu
21
Karbonat Gerilmeli Korozyon Çatlaması
22
Amin Çatlaması
56
Titreşim Kaynaklı Yorulma
23
Klorür Gerilmeli Korozyon Çatlaması
57
Titanyum Hidritlenmesi
24
Karbonlama
58
Toprak İçindeki Korozyon
Hidrojen Gevretmesi
59
Metal Tozlanması
25
60
Gerinim Yaşlanması
61
Fosforik Asit Korozyonu
62
Fenol (Karbolik asit) Korozyonu
26
Buhar Örtülemesi Korozyonu
27
Isıl Şok
28
Kavitasyon
29
Grafitik Korozyon
30
Kısa Vadeli Aşırı Isınma
Özlem ÖZKILIÇ
– E. İş Başmüfettişi
31 Gevrek Kırılma
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Risk Bazlı Denetim planları, denetim faaliyetlerinin
yürütülmesi için optimum planı oluşturmak için
kullanılan bir planlama aracıdır.
Orjinal dairesel şekil
Hasar Alanı
Balangıcı
Lokal Hasar
h
Referans Hacim
P
w s, us
p
R
O
Şişkinlik –Belverme
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Risk Bazlı Denetim programı bir tesisteki riskleri azaltmak için geliştirilmiştir. Ancak
şu hususları bilmemiz gerekir;
Ne tür bir hasar beklenmektedir?
Hasar nerede aranmalıdır?

Hata senaryolarının belirlenmesi için işyeri yetkilileri tarafından
uygulanabilecek bir çok yöntem bulunmaktadır.

Bu yöntemler, bir yapıda, hatayı oluşturan ve hata oluştuktan sonraki
olayların tarif edilmesi ve ölçülmesini dikkate alan ayrıntılarla
birbirinden ayrılırlar.
Bu tekniklere örnek verecek olursak;
 Tehlike ve İşletilebilme Çalışması (HAZOP)
Hasar nasıl aranmalıdır?
cw
 Olası Hata Türleri ve Etkileri Analizi (FMEA)
 Hata Ağacı Analizi (FTA)
 Olay Ağacı Analizi (ETA)
Hasar ne zaman aranmalıdır?
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
 İnsan Güvenilirlik Değerlendirmesi (HRA)
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Steam
[email protected]
5
Risk Bazlı Denetim
Risk Değerlendirme Prosesi
Neler
Gözden Geçirilecek
Mühendislik
Prosesi
Ne/
Ne zaman
Denetlenmeli
Denetim
Prosesi
Ne Tür Kazalar
Meydana Gelebilir?
Mühendislik
Raporları
Kazalar
Denetim
Raporları
Arızalar
Kaza Raporları
Tahkikat
Prosesi
Lisanslama,
Kaydetme
ve
Sertifikalandırma
Kalitatif yaklaşım, FMEA veya risk matrisinin uygulanmasıyla yapılır.

Hatanın oluşma olasılığı altı ağırlıklı faktörün değerlendirilmesi ile
bulunur. Bunlar;
Tehlike/
Faktörler
Risklerin
Belirlenmesi
Denetim
Zamanlama Modeli
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi

[email protected]

Bir tesisat içindeki ekipman miktarı,

Hasar mekanizması,

Denetimin faydaları ve etkinliği,

Ekipmanın halihazırdaki durumu,

Prosesin doğası,

Emniyet tasarımı ve mekanizmasıdır.
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
Çok
Düşük
Düşük
Orta
Yüksek
Bir öge ya da sistemin yaşam döngüsü boyunca bir kaç kez oluşması
mümkün
ya da
Yüksek sayıda benzer durumun söz konusu olduğu operasyonlarda sık
sık
Muhtemel
Korozyon
döngüleri
ve
hasar
mekanizmaları belirlenir ve haritalandırılır.
Ara sıra
Bu mekanizmaları takip etmek amacı ile
ne tür ve ne sıklıkta kontrol yapılması
gerektiği belirlenir.
Sonuçların Vahameti
Bir öge, sistem ya da durumun yaşam döngüsü boyunca sık
sık oluşması mümkün
ya da
Yüksek sayıda benzer durumun söz konusu olduğu
operasyonlarda çok sık
Sık Sık
RBI SONUCUNDA:
Çok
Yüksek
[email protected]
Riskin Kabul Edilebilir
Alana Çekilmesi
gerekmektedir.
Uzak
İhtimal Dışı
Bir öge ya da sistemin yaşam döngüsü boyunca bazen oluşması
mümkün
ya da
Yüksek sayıda benzer durumun ya da komponentin yaşam döngüsü
boyunca bir kaç kez oluşacağı kesin
Bir öge ya da sistemin yaşam döngüsü boyunca oluşması muhtemel
görünmemekle birlikte oluşma ihtimali var. ya da
Yüksek sayıda benzer durumun yaşam döngüsü dikkate alındığında
pekala oluşabilir.
Bir öge ya da sistemin yaşam döngüsü boyunca oluşması o kadar
ihtimal dışı ki mantıksal olarak oluşmayacağı düşünülür
ya da
Yüksek sayıda benzer durumun veya komponentin yaşam döngüsü
dikkate alındığında mümkün olabilir ancak olmama ihtimali daha
yüksek
API 581’e göre, hata olasılığı, belli bir hata olayının, genellikle bir yıl olarak alınan belirli bir zaman aralığında, ortalama
frekans ya da şiddetle meydana gelme olasılığıdır.
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
RIMAP
Metodolojisine göre;
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Yüksek Güvenilirlikli İşletme
Bir işletmenin yüksek güvenilirlikli işletme şartları sağlayabilmesi için yerine
getirmesi gereken üç faaliyet ve standart grubu bulunmaktadır. Üç altın kural!!!
1. Kural:
Yüksek
Güvenilirlik
İçeren Dizayn
3. Kural: Gereken
güvenilirlikte
ekipman satın al!
2. Kural:
Korozyon,
stress ve
gerilim
oluşumunu
izle ve
engelle
SIL Değerlendirmesi
ve Dizaynı
Safety Integrity Level
Risk Bazlı Denetim
Risk Based Inspection
(RBI)
(SIL)
IEC EN 61508 :2010 Functional safety of
electrical/
electronic/
programmable
electronic safety-related systems
IEC EN 61511 :2003 Functional safety Safety instrumented systems for the
process industry sector
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
API RP 580 / API RP 581
Risk-Based Inspection
Technology
Güvenilirlik Merkezli
Bakım
Reliability Centered
Maintenance
(RCM)
Güvenilirlik ve
kullanılabilirliği
takip et ve
ekipmanın
güvenilirlik ve
kullanılabilirlik
kaybına
uğramasını
engelle!!!
3. Kural: Ekipmanın güvenilirlik ve
kullanılabilirlik kaybına uğramasını engelle!!!
IEC
EN
60300-3-11
(1999-03)
Dependability Management-Part 311: Application Guide- Reliability
Centered Maintenance.
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
6
•
Güvenilirlik bir SİSTEMİN belirlenen şartlar altında
belirlenen süre boyunca istenen fonksiyonlarını
yerine getirebilmesi olarak tanımlanır.
•
Bir sistem veya ekipmanın kendisinden beklenen
fonksiyonları, belirli şartlar altında ve belirli bir süre
boyunca, hata yapmadan yerine getirebilmesi
ihtimalidir.

Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Elektrik, elektronik ya da mekanik tüm ekipmanlar
kaçınılmaz olarak arıza yapar.
Bu nedenle tamamen güvenilir bir sistem mevcut
değildir.
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
Bir parçanın ne zaman arıza yapacağını
önceden belirleyebilmek mümkün olmadığı için,
güvenilirlik konusunun incelenmesinde istatistikî
bilgilerden yararlanılır.
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Hiç bir ekipmanın tasarlanırken geliştirilen güvenilirliği
(reliability) bakım ile artırılamaz. Ancak kullanılabilirliği
(availability) artırılabilir!
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Planlama
Sistemler her zaman planlandığı gibi
çalışmayabilirler.
Kesintiler
İşletim esnasında kesinti, ekipmanda
oluşan hata veya insan kaynaklı hata
meydana gelebilir.
Tehlikeli Sapmalar
Ekipman arızaları tasarım esnasında
planlanmamış normal şartlardan
sapmalar yaratabilir
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
7
Bir tesis tasarlanırken riskin büyüklüğüne göre ekipmanın olması
gereken güvenilirliği belirlenir ya da seçilir.
MTTF
Güvenilirlik
B
Hata Hızı
MTBF
A
B
A
MTTR
Kullanılabilirlik
C
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
C
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Mekanik
Mekanik
Elektronik
İnsan, Organizasyon
vb.
Elektronik
Pompanın alt sistemlerinden
hangileri kritik hataya sahip?
İnsan,
Organizasyon vb.
Bu kritik parçalardan hangisi
hata yaptığı durumda pompa
tehlikeli hataya sebep olur?
Soğutma Suyu
Sirkülasyon Pompası
Mekanik
parçalar
Bağlantı
parçaları
Gövde
Elektrik
Motoru
Çark
Mil
Pompa
Destek
Ayağı
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
Salamastra
Radyal
Rulman
Elektrik
Motoru
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
Alt sistemler alt
sistemlere sahip mi?
[email protected]
Mekanik
Elektronik
Mekanik
İnsan,
Organizasyon vb.
Elektronik
İnsan, Organizasyon
vb.
Sistem: Santrifüj Pompa
Soğutma Suyu
Sirkülasyon Pompası
Elektrik Motoru
Alt Sistem: Elektrik Motoru
Mekanik
parçalar
Bağlantı
parçaları
Elektrikli
Parçalar
28 adet Alt Sistem içeriyor…
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
8
Mekanik
Elektronik
Mekanik
İnsan, Organizasyon
vb.
Elektronik
İnsan,
Organizasyon vb.
AR
Pompa
Elektrik Motoru
Parçaları
Alt Sistemler
D
K
P
W
Elektrik
Motoru
O8
Klemens kutusu
Gövde
G
Mekanik
Komponentler
Rulman
Stator
AS2
UM2
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Mekanik
Elektronik
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
Kritik komponentler ve kritik hatalar
nelerdir tespit edilmesi gerekir.
Z2
Rotor
G
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Olası Hata Türleri ve Etkileri Analizi (FMEA)
Faz 1
Faz 2
Faz 3
Faz 4
İnsan,
Organizasyon vb.
M1
Mi, i = 1 ... 5
AS1
Z1
UM1
AS2
Z2
UM2
Elektrik
Motoru
G
t
Hata Modu fonksiyonel
arızaya sebep olan
etkenler nelerdir?
Elektrik ve Mekanik Parçalar
E1
Ei, i = 1 ... 5
W
Blok Diyagram
O1
4-outof-8
O8
AR1
KOM1
AR2
KOM2
P
D
Şiddeti - arıza
oluştuğunda neler
olur?
Olasılık ve
Farkedilebilirlik arızanın tahmin
edilmesi ve
arızadan
korunmak için ne
yapılabilir?
Görev Ataması Uygun bir proaktif
eylem belirlersem
hatayı önler
miyim?
K
Mekanik Parçalar
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Risk önceliklendirme sayısı yüksek olan tüm hatalar için
Bakım periyodu atanır.
 “Güvenilirlik Merkezli Bakım” çalışması ile; bir
ekipmanın,
tasarlanırken
geliştirilen
güvenilirliği
(reliability) korunur veya kullanılabilirliği (availability)
artırılır.
Vibration Analizi ve İnfrared Termografi
156. 9°F
118. 9°F
140
110
119. 1°F
120
153.1°F
 Böylelikle kritik sistemlerin çalışması istendiğinde hata
yapma olasılığı azaltılır.
100
90
100
80
80
74.5°F
75.3°F
S HM - 1 50 Hp V e r tica l Turb ine P um p
15 0 Hp V T -M1V
RMS Accel eration i n G -s
1.4
Moto r #1 Be ar in g - V ert
Route S pectrum
1.2
25-Jun-03 09: 05: 36 OV
ERALL= . 3255 V-DG
1.0
RMS = .4796
0.8
0.6
RPM = 1800 . (30 .00 Hz)
LOAD = 100 .0
0.4
0.2
0 0
10 00
20 00
3000
40 00
50 00
Frequency in Hz
Accele ratio n in G-s
10
Ro u te W av e form
2 5-Ju n -03 09: 0 5: 36
RMS = .476 3
5
P K(+/- ) = 1. 85/1.60
C RES TF= 3 .88
0
PK
C
F
AL ARM C
PK
F
-5
AL ARM
-10 0
40
80
12 0
16 0
20 0
24 0
28 0
32 0
Tim e in m S e cs
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
9
İşletmelerde “Yüksek Güvenilirlik” sağlamak istiyorsanız;
1. Kural: Güvenilirliği Yüksek
Dizayn yapın…
Teşekkürler
2. Kural: Tesisdeki eskimişlik
ve yaşlanma ile ilgili
çalışma yapın..
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
Özlem ÖZKILIÇ
Kimya Yük. Müh.
[email protected]
3. Kural: Ekipmanın güvenilirlik
ve kullanılabilirlik kaybına
uğramasını engelleyin..
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
Özlem ÖZKILIÇ – E. İş Başmüfettişi
22-23-24 Ekim 2015 Proses Güvenliği Sempozyumu
[email protected]
10