2. Adım: Canlının Ortak Özellikleri #1

ADIM ADIM
YGS-LYS
2. ADIM
CANLININ ORTAK ÖZELLİKLERİ
CANLININ ORTAK ÖZELLİKLERİ
HÜCRESEL YAPI: Tüm canlılarda temel yapı ve görev birimi
hücredir. Canlılar hücre sayılarına ve hücre yapılarına göre
gruplandırılır.
Bakteriler ve arkebakteriler prokaryot hücre yapısına sahipken
bunun dışında kalan canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptir.
Tüm prokaryotlar tek hücreliyken ökaryotlar tek
ya da çok hücreli olabilir.
Her canlı hücrelerden oluştuğu gibi her canlının hücresinin
içeriği de büyük ölçüde birbirine benzer. Tüm canlı
hücrelerde karbonhidrat, protein, yağ, su, mineral ve
nükleik asit belirli oranlarda bulunur.
2) BESLENME: Canlılar hayatsal faaliyetleri için gerekli olan enerjiyi elde edebilmek için beslenmek
zorundadır. Beslenme açısından canlılar üç gruba ayrılır.
HETEROTROF BESLENME: Besinini dışarıdan hazır alan canlıların yaptığı beslenmedir.
Heterotrof beslenme çok çeşitlidir.
OTOROF BESLENME: Besinini kendi üreten canlıların yapmış olduğu beslenmedir.
Bu canlılar besini dışarıdan hazır almazlar sadece besini üretmek
için gerekli olan ham maddeyi dışarıdan alırlar. Ototrof beslenme de
iki farklı mekanizma ile besin üretilir. Bu mekanizmalar fotosentez ve
kemosentezdir. Fotosentez yaparak besin üreten canlılarda klorofil bulunur.
HEM OTOTROF HEM HETEROTROF BESLENME: Gerektiğinde besinini dışarıdan hazır alan gerektiğinde
besinini üretebilen canlıların yapmış olduğu beslenmedir.
Beslenme ile ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Ototrof canlıların bazıları çok
hücreli, bazıları tek hücrelidir.
B) Heterotrof canlıların bazıları çok
hücreli bazıları tek hücrelidir.
C) Heterotrof canlılar besin
ihtiyaçlarını ototroflardan
karşılar.
D) Ototrof canlılar besin ihtiyacını
heterotroflardan karşılar.
E) Bitkiler ototrof beslenirken
hayvanlar heterotrof beslenir.
Aşağıdaki alemlerden hangisinde
bulunan canlılar prokaryot hücre
yapısına sahiptir?
A) Mantar
B) Bitki
C) Protista
D) Bakteri
E) Hayvan
3) HÜCRESEL SOLUNUM: Canlılar hayatlarına devam edebilmek için gerekli olan
enerjiyi besinlerden karşılar. Besinin yapısında bulunan enerjiyi kullanılabilir hale
getirmek için de hücresel solunum yaparlar.
Hücresel solunum temel olarak iki şekilde yapılır.
OKSİJENSİZ SOLUNUM: Besinin parçalanması sürecinde oksijenin kullanılmadığı
hücresel solunumdur. Bazı canlılar parçalama için oksijen dışı solunum gazları
kullanırken bazıları hiçbir şey kullanmadan bu işlemi gerçekleştirir.
OKSİJENLİ SOLUNUM: Besinin parçalanması sürecinde oksijenin kullanıldığı
hücresel solunumdur. Diğer hücresel solunumlara göre daha fazla enerji üretilir.
4) BÜYÜME VE GELİŞME: Büyüme ve gelişme birbirini beraber takip eden
bir süreçtir.
Büyüme, canlıların yapısını oluşturan hücrelerin hacimce ve sayıca artışı ile sağlanır.
Tek hücreli canlılarda hücre sayısının artması büyüme olarak kabul edilemez. Bu durum
tek hücreli canlının üremesi anlamına gelir.
Gelişme ise; zigottan itibaren ergin birey oluşana kadar geçen süreçtir.
Çok hücreli canlılarda bu süreç hücrelerin bölünmesi ve farklılaşması ile olur.
5) HAREKET : Tüm canlılar hareket edebilirler. Bu hareket mekanizması bütün
canlılarda aynı şekilde olmaz. Bazı canlılar yer değiştirme hareketi yaparken bazıları
sadece belirli yapılarını hareket ettirebilir ya da yaşadığı çevrenin hareketi sayesinde
yer değiştirebilir.
Tek hücreli canlıların bazılarında kamçı, sil ya da yalancı ayak gibi yapılar bulunur. Bu
yapılarını kullanarak aktif olarak hareket ederler.
Bitkilerde ise yer değiştirme hareketi görülmez. Çeşitli sebepler nedeni ile tropizma
(yönelme) ve nasti (irkilme) hareketler görülür.
Canlıların ortak özelliklerinden biri
beslenmedir.
Beslenme;
1. Enerji ihtiyacının karşılanması
2. Yaşamsal olayların düzenlenmesi
3. Hücre yapısına katılacak
maddelerin alınması
4. Yeni hücrelerin oluşması
Amaçlarından hangilerine yönelik
olarak gerçekleştirilir?
A) 1 ve 3
B) 2 ve 4
C) 1, 3 ve 4
D) 2, 3 ve 4
E) 1, 2, 3 ve 4
Çok hücreli canlılarda;
1. Hücre farklılaşması
2. Hücre kütlesinin artması
3. Hücre bölünmesi
Olaylarından hangileri büyümeyi
sağlar?
A) Yalnız 1
B) Yalnız 2
C) Yalnız 3
D) 1 ve 2
E) 2 ve 3