bülten başkan`ın mesajı - Türkiye Optik ve Optometrik Meslekler

Ekim 2010
BÜLTEN
Yıl 5, Sayı 3
BAŞKAN’IN MESAJI
Sayın Meslektaşlarım,
Bu sayıdaki yazıma, Almanya’da çok iyi bilinen ve Oxford Üniversitesi’nde Modern
Tarih Profesörü, İngiliz tarihçi Geoffrey Barrachlough’un (1908-1984) sözleri ile
başlamak istiyorum:
Tarihte herhangi bir değişiklik yapmak isteyen birisi, eninde sonunda en çok
kendisi çalışmak zorunda kalacaktır. Okuyacak, düşünecek, yeniden düşünecek
ve daha çok okuyacaktır.
22-24 Ekim’de Dresden’de düzenlenecek olan güz toplantımızda ECOO, Avrupa’da
optometri ve optiğin 50’inci yıldönümünü kutlayacaktır. ECOO’nun tarihi, o dönemde Belçikalı,
Fransız, Alman, İtalyan, Lüksemburg’lu ve Hollanda’lı meslektaşlarımızın motivasyonu çok yüksek ve
geleceğe odaklanmış bir şekilde 1960 yılında bir araya gelmesi sonucunda başlar. Bu
meslektaşlarımız, Groupement des Opticiens du Marché Commun veya kısaca GOMAC adı verilen
kuruluşu oluşturdular. Söz konusu altı ülke, o zamanlar Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun orijinal
üyeleriydiler. Akabinde, eski Uluslararası Optometrik ve Optik Birliği’nin devamı olan Pan Avrupa
Grubu (PEG) kuruldu. Son olarak, 1992 yılında, GOMAC ve PEG birleşerek günümüzde aktif olan
Avrupa Optometri ve Optik Akademisi’ni kurdular. Son elli yıl boyunca ECOO, 30 Avrupa ülkesinden
75 bin meslek mensubunu temsil eden bir kurum haline geldi.
Avrupa’da optometri ve optiğin son 50 sene boyunca gelişimi, ağırlıklı olarak yükseköğretim
kurumlarının verdikleri akademik eğitimin tekdüzen hale getirilmesine bağlıdır. 1999’da imzalanan
Bolonya Deklarasyonu ve üç aşamalı bir akademik eğitimin başlatılması, 1988’de başlayan ECOO
Avrupa Optometri Diploması ile birlikte diğer çalışmaların yanı sıra bu sürecin katalizörleri olmuştur.
Şu anda ECOO bünyesindeki on yedi üye ülke, üç aşamalı akademik eğitim sistemini uygulamaya
geçirmiş durumdadırlar. Giderek daha fazla üniversite, ECOO Avrupa Diploması müfredatını
benimsemişlerdir veya benimseme süreci içerisindedirler.
Dolayısıyla Bolonya Deklarasyonu, , Avrupa optometrisi için yüksek öğretim sistemindeki temeliyken,
ECOO Avrupa Optometri Diploması da optometri eğitiminde uyumluluğun temeli sayılmaktadır.
Bolonya Deklarasyonu, ECOO Avrupa Optometri Diploması ile birlikte optometristlerin kamuoyunda
ve ulusal resmi merciler karşısında birincil göz sağlığı bakımı uzmanı olarak tanınması için önemli birer
yapı taşıdır. İşte bu nedenden dolayı tüm Avrupa’da standart bir optometrik uygulama sahası
oluşturulmasının da temelidir.
Ancak, eğitime paralel olarak tüm bu farklı Avrupa ülkelerinin siyasetçilerini, birincil göz sağlığının
optometristin sorumluluğuna verilmesi konusundaki klinik ve ekonomik nedenler konusunda ikna
etmek durumundayız. Bu nedenle ECOO, iki önemli proje başlatmıştır. Bunlardan birincisi, üç Avrupa
Ülkesinde Optisyen ve Optometristlerce Verilen Göz Sağlığı Hizmetlerinin Ekonomik Yönlerinin
Analizi’dir. Bu karşılaştırmalı araştırma, Duisburg-Essen Üniversitesi Sağlık Yönetimi ve Araştırması
Enstitüsü Profesörü Jürgen Wasem tarafından gerçekleştirilmektedir. İkinci önemli proje ise
optometrik ve optik standartları konusunda bir Avrupa Standardı oluşturulması önerisidir.
Profesör Wasem, yapmış olduğu araştırmaların sonuçları hakkında Dresden’deki toplantımızda bir ilk
briefing verecektir. Sizlerden ise optometrik ve optik hizmetler konusunda bir Avrupa Standardı
önerisine onay vermeniz istenecektir. Ek olarak, Genel Kurul seçime gidecektir.
2
ECOO’nun Dresden’deki Güz Toplantısı, çeşitli Avrupa ülkelerinden gelen meslek örgütlerinin
temsilcilerine, çok güzel bir şehirde çok ilginç bir mesleki ve sosyal program ile çeşitli meslek
mensupları ve meslektaşlarla görüşme imkanı sunuyor.
Tarihte herhangi bir değişiklik yapmak isteyen birisi, eninde sonunda en çok kendisi çalışmak
zorunda kalacaktır. Okuyacak, düşünecek, yeniden düşünecek ve daha çok okuyacaktır.
Bu alıntı ile birlikte sizleri, mesleğimizin tarihi ve geleceğinde kendisini bekleyenler konularında daha
çok bilgi edinmek için Dresden’e gelmeye davet ediyorum.
ECOO bir kez daha tüm katılımcılarına başarılı bir toplantı ve Dresden’de güzel, verimli bir zaman
geçirmelerini diliyorum.
Sizleri güzel Dresden’de karşılamak için sabırsızlanıyorum.
Wolfgang Cagnolati
Dresden’de ECOO’yu dopdolu program bekliyor – odakta ekonomi var
Ekonomik Komite
Otuz ülkenin üye meslek örgütü temsilcileri, ECOO’nun 22-24 Ekim 2010 tarihlerinde Dresden’de düzenleyeceği
toplantıda dopdolu bir programa sahip olacaklar. Genel Kurul tarafından yeni bir Ekonomik Komite seçilecek.
Seçimlerden önce ekonomik konularda uzmanlaşmak isteyen delegeler tarafından bir bilgilendirme toplantısı
yapılacak.
Ekonomik Komite’nin bilgilendirici “ön toplantısı” aşağıdaki konuları içerecek:
1.
2.
3.
4.
5.
ECOO’nun ekonomik politikasının geliştirilmesi ve görüşlere açılması
• Mevzuattaki değişimler ve optikte küreselleşme
• ECOO’nun kamuoyu yoklamalarına yanıtları
Ticari fırsatlar ve tehlikeler
• Hizmet için tek bir pazar
• İnternetten satışlar
• Optikte CEN standardı
• Mesleki yetkinliklerin tanınması
• Optik pazarındaki gelişmeler, pazar eğilimleri ve istatistikler
Optik Sektörünün Gelecekteki Yeniliklere Hazırlanması
Komiteye Önerilen İlgi Alanları
• Avrupa’da optik pazarının anlaşılması, tanıtılması ve yaygınlaştırılması
• Herkese seçim, rekabet, ölçülü düzenleme ve güvenilir, genişleyen klinik uygulama üzerinden
göz sağlığının ulaştırılması.
Çalışma Yöntemleri
• Optik sektörünün içinde ilişkilerin kurulması
• Diğer Avrupalı paydaşlar ile ilişkilerin kurulması
• Ufuk taramaları ve erken uyarı sistemleri
Pazar Eğilimleri
Ek olarak, Avrupa marketlerindeki mevcut eğilimler Almanya’da yaşayan ve uzun yıllardır optik sektörü üzerinde
çalışan ekonomi danışmanı Mark Mackenzie tarafından bir sunumla aktarılacak.
Karşılaştırmalı Araştırma
Duisburg-Essen Üniversitesinden Prof. Jürgen Wasem, Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık’ta birincil göz sağlığı
hizmetleri ile ilgili çalışmasının ilerleyişi konusunda bir rapor sunacak. ECOO Üyeleri, ekonomik açıdan benzerlik
taşımalarından dolayı bu üç ülkenin seçildiğini hatırlayacaklardır. Aynı zamanda bu üç ülkede üç farklı göz sağlığı
sistemi mevcut: oftalmolojik/optik model, optometrik model ve karışık bir oftalmolojik/optometrik model. Söz
konusu karşılaştırmalı araştırma, hizmetlerin sunumlarını ekonomik ve kamu sağlığı açısından inceleyecek.
Optometrik/Optik Hizmetlerde Avrupa Standardı
ECOO Avrupa Optometri Diploması, sadece “madalyonun bir yüzüdür”. ECOO Başkanının da ifadesiyle Diploma,
Avrupa’da optometrik eğilim içim bir temel veya bir ölçüt oluşturmuştur. Tüm kıtada giderek daha fazla
yüksekokul ve üniversite tarafından benimsenmekte olan bir temeldir. “Madalyonun öteki yüzü” ise, optometri
ve optik disiplinlerinin uygulanmasıdır. Bildiğimiz gibi, uygulama sahaları üyelerimiz olan ülkeler arasında
farklılık göstermektedir. ECOO, Avrupa’da uzun vadede tekdüzen bir uygulama sahası belirlenmesini hedef
almaktadır. Bu süre zarfında, optometrik ve optik hizmetlerinin tanımlanması projesi, Avrupa standartları
kurumu olan CEN’e (Centre Européen des Normes) sunulmuştur. ECOO, Genel Kurul’un kabul etmesinden sonra
CEN’e resmi bir sunum yapmak üzere hazırlanmaktadır.
3
ECOO Görüş Bildirgeleri “yolda”
ECOO, “görme ve araç sürme” ile “düşük görme” konulu iki görüş bildirgesi çıkarmaya hazırlanıyor. Söz konusu
görüş bildirgeleri, WCOO web sitesinde yer alan ve daha önce yayınlanan diğer görüş bildirgelerinin yanında
yerlerini alacak.
Görüş bildirgelerinden birincisi, ehliyet için başvuran sürücülerin görme muayenelerinde daha sistematik bir
yöntemin kullanılmasını savunuyor. Üye ülkelerin Avrupa Birliği sürücü ehliyetli alanındaki son direktifleri
uygulamaya geçirirken, “numara/plaka testi” adı verilen uygulamayı kaldırarak yerine, Finlandiya ve
Almanya’daki gibi Snellen bazlı bir testi kullanmaya başlamaları öneriliyor. Bildirgede, 1.Grup sürücülerin (özel
araç sürücüleri), ehliyetlerini yenilerken göz muayenesinden de geçmelerini ve bu esnada görme alanı
muayenesinin de yapılması tavsiye ediliyor.
İkinci görüş bildirgesi ise, düşük görmesi olan hastaların nasıl sevk ve muayene edilecek ve bu hastaların düşük
görme cihazlarını kullanmak konusunda nasıl eğitilebileceklerini, aynı zamanda görme kaybına manevi açıdan
nasıl yaklaşılacağını anlatıyor. Çalışmanın sonuç kısmında, “düşük görme hastalarına hizmet verilmesi, tüm
optometrik ve optik disiplinler arasında en multidisipliner olanıdır. Bir tek klinisyen veya meslek mensubunun
konunun tamamına hakim olması, ya da bir hastaya gereken hizmetin tamamının tek bir meslek mensubundan
verilebilmesi çok ender rastlanan bir durumdur” deniliyor.
Dünya Optometri Konseyi Eğitim Konferansı
Durban, Güney Afrika 22-24 Eylül 2010
Dünya Optometri Konseyi (WCO), 6. Eğitim Konferansını 22-24 Eylül tarihlerinde Güney Afrika’nın Durban
kentinde düzenledi. Konferans, ICEE tarafından düzenlenen 2. Dünya Refraktif Kusur Kongresi ile aynı yerde
yapıldı. Konferansın açılışı, WCO Başkanı Prof. George Woo ve organizasyon komitesi başkanı Prof. Bina Patel
tarafından yapıldı. Toplam 80 Dünya Optometri Konseyi üyesi örgütten optometri eğitmenlerini bir araya
getiren etkinlikte 40 konuşmacı hazır bulunuyordu. Konferans esnasında üzerinde durulan üç ana konu şunlardı:
İnsan kaynaklarının doğru oluşturulması; Kaliteli eğitim vermek ve ders programı oluşturmak için stratejiler; ve
Optometrik eğitim programlarındaki eğilimler ve gelişmeler.
Üzerinde durulan konulardan bir tanesi, optometrinin tüm dünyadaki farklı uygulama sahalarıydı. ECOO Başkanı
Wolfgang Cagnolati, Avrupa’da optometri lisans ve mastır eğitim programları konusunda bir sunum yaparak,
Batı ve Doğu Avrupa’daki optometri eğitimi alanında bölge raporu verdi.
Konferansın gerçekleştiği aynı hafta içerisinde WCO Komiteleri de toplantı yaptı. Mevzuat, Kayıt ve Standartlar
Komitesi tarafından optometristler için özel bir Etik Kurallar Manzumesi oluşturuldu. Komite, bu çalışmasında
ECOO’nun mevcut Etik Kurallar Manzumesini temel aldı. Eğitim Komitesi ise optometri eğitim programlarının
içerikleri ve optometristler için sunulan sürekli eğitim imkanları üzerinde görüştü. Bir sonraki WCO Genel Kurul
Toplantısı 2011 Nisan ayında Puerto Rico’da düzenlenecek.
Essilor’da Kar Oranı, Alman Anti-Tröst Cezasından Etkilendi
Essilor firmasının 2010 yılının ilk yarısına ait kazancı, Alman Anti-Tröst kurumu BKA tarafından verilen 41,3
milyon Euro’luk ceza nedeniyle yüzde 1,3 oranında düşerek, 197,5 milyon Euro olarak gerçekleşti.
Hakkında temyize gidilen ceza tutarı olmadan bakılınca, firmanın kar oranı yüzde 19,3 artış göstererek 238,8
milyon Euro olacaktı. Essilor, firması tarafından bu oran, “oldukça iyi bir ilk yarı” olarak değerlendirildi. Kazançta
%15,8’lik ciddi bir artış sağlayarak 1.926,8 milyona ulaşan firma, serbest nakit akışında da %72 gibi çok güçlü bir
artış elde etti.
Yavaş fakat istikrarlı bir şekilde büyüyen oftalmik optik pazarında Essilor, küresel pazar payını, yeni ürünlerine
güç kazandırarak ve hedeflediği satın alma stratejisini genişleterek büyümeye devam ediyor. Dönem içinde kur
farkı ve stratejik satın almalar hariç %5,9 gelir artışı sağlayan Essilor, yıl için belirlemiş olduğu hedeften sapmadı.
Essilor’un açıklamasına göre, ürün bazını en iyi hale getirmek ve göz sağlığı uzmanları için yeni hizmetler
geliştirmek konulu planlarla firmanın rekabet gücünü daha da arttırmak mümkün oldu. Firma, FGXI hazır okuma
gözlüğü şirketi ile Signet Armorlite’in entegre edilmesi, aynı zamanda Varilux Physio, Xperio polarize cam ve
Eyecode Teknolojisi gözlük camlarının önemi üzerinde duruyor.
Essilor, yılın ikinci yarısında piyasa halen kırılgan bir ticari iyileşme dönemindeyken, büyüme stratejisini yeni
ürünlere, coğrafi genişlemeye, yıldırım satın almalara ve orta segman ürünlere dayandıracağını açıklıyor.
Essilor, kur farkı ve stratejik satınalmalar hariç %5’ten %7’ye yükselen planlı gelir artışını konfirme etti.
(Kaynak: opticians online 10 Eylül 2010)
4
Miyopluk Genleri Konusunda Aşama Kaydedildi
Londra King’s College (KCL) Bilim Adamları, geçtiğimiz hafta sonunda yayınlanan makalelerine göre, insanda
miyopluğa sebebiyet veren bir geni keşfettiler.
Twin Research (İkiz Araştırma) Departmanında 4.000 ikiz üzerinde yapılan bir araştırma sonucunda, RASGRF1
adı verilen ve miyopluğa neden olduğu tahmin edilen bir gen bulundu ve İngiltere, Hollanda ve Avustralya’da
yürütülen ve 13.000 kişi üzerinde yapılan araştırmalarla sağlama alındı.
Araştırmanın başkanı olan Dr. Pirro Hysi, konuyla ilgili yaptığı basın açıklamasında şöyle dedi: "Pek çok yıl
boyunca, miyop olma riskinin ebeveynlerde miyopluk bulunmasıyla bağdaştırıyorduk. İlk kez, bu bağlantıyı
kesinleştirebilecek genler tespit etme imkanımız oldu. Miyopluğa sebep olan biyolojik yolları keşfettikten sonra,
gelecekte miyopluğun ilerlemesini önleyecek veya durduracak tedaviler geliştirmeye muvaffak olmayı ümit
ediyoruz.”
Ancak, Daily Telegraph gibi ulusal basının “gözlük tarihe karışıyor” gibi başlıklarının altında anlatıldığı şekilde göz
damlası veya hapların geliştirilmesi, sanıldığından daha zor olabilir. KCL İkiz Araştırma Departmanı
araştırmacılarından Christopher Hammond’un Optometry Today dergisine açıkladığı gibi: “Umudumuz, gözün
büyümesi esnasında oluşan biyolojik yolları anladıktan sonra, gelişim esnasındaki önemli bir biyolojik faktörü
bloke edebilecek ve bu şekilde miyopluğu önleyebilecek ya da ilerlemesini durdurabilecek bir tedavi
geliştirmek. Ancak, burada çok dikkatli olması gerekiyor. Bazı miyopların nihayetinde ileri derecede miyop
olması, yüksek miyopinin komplikasyonları neticesinde kör olma riskine düşmeleri, insanın sekizinci yaşından
önce belli olur. Çocuk ve yetişkinleri tedavi etmek istiyorsak, normal beyin gelişimini etkileyen biyolojik
faktörleri etkilememek durumundayız. Henüz bu biyolojik yolları keşfetme işlemine başlama noktasıyız. Elde
ettiğimiz sonuçlar, bu konuda pek çok genin etkili olduğunu, yani tek bir miyopluk geni bulunmadığını
gösteriyor. Tıpkı bir iskambil kağıdı destesi gibi, önümüzdeki riski arttırabilecek veya azaltabilecek pek çok çeşitli
ihtimalle karşı karşıyayız. Şöyle söyleyeyim: yüksek numaralarla uğraşıyorsanız, sonuçta kendinizi miyop olarak
bulma ihtimaliniz yüksektir”
Araştırmanın sonuçlarının tamamı, bu haftaki Nature Genetics dergisinde yayınlanmıştır.
(Kaynak: optometrytoday online, 13 Eylül 2010)
GÖZLER FİNLANDİYA’DA
Yazan: Bernd Schwenson
Fiili reçete: optometristlere teşhis amaçlı ilaç kullanmam hakkı
Meclis genel kurulunda Nisan ayında kabul edilen, optometristlerin muayene esnasında teşhis amaçlı ilaç
bulundurmaları ve kullanmaları hakkı, hükümetin mevcut kanun üzerinde değişiklik yapılması önerisi üzerine
gündeme gelmişti. Yapılan değişikliklerin arkasında yatan nedenler, Avrupa’da mesleğin değişimi ve gözün
durumunun belirlenmek üzere muayene edilmesi, gözlük ile kontakt lens reçetesi yazılması ve görme testlerinin
yapılmasını içeren klinik optometrinin ön plana çıkmasıydı.
Avrupa’da optometristlerin teşhis amaçlı ilaçları muayene esnasında kullanmaları, 2000 yılından itibaren ağırlık
kazanmaya başladı. Amaç, hastanın göz durumunun normal olup olmadığının tespiti için optometristin
kapasitesini arttırmak, ve eğer gerekli görülürse, hastanın daha detaylı muayene ve tedavi olması için bir
uzmana yönlendirilmesini sağlamaktır. Hakikaten de ilerleyici nitelikteki göz hastalıklarının teşhisinden sonra
derhal tedaviye başlanılması, hasta sağlığı ve prognoz açısından son derece büyük önem taşımaktadır.
Geçtiğimiz yıl yapılan değişiklik önerisi
Bir yıl önce Finlandiya Perakende Optik Müesseseleri Derneği tarafından Sosyal ve Sağlık İşleri Bakanlığı’na
mevcut kanunda bir değişiklik yapılarak optometristlerin kliniklerinde teşhis amaçlı ilaç kullanmalarına müsaade
çıkartılması başvurusunda bulunuldu. Sosyal ve Sağlık İşleri Bakanlığı, bu öneriden yola çıkarak, hemşirelerin de
ilaç reçetesi düzenleme haklarını içeren daha geniş bir kanun değişikliğini başlattı. Kanun değişiklikleri için
yapılan hazırlıklar esnasında düzenlenen farklı faaliyetler çerçevesinde çeşitli ilgi grupları, bu değişikliklerin
yaratacağı etki konusunda fikir beyan etme imkanı buldular. Tasarı Finlandiya Hükümetine Bakan Paula Risikko
tarafından Ocak ayında sunuldu. Şubat ayında Tasarı, Meclis’e sunuldu. Ön müzakereler akabinde Tasarı Sosyal
ve Sağlık Komitesi’ne devredilerek detaylı olarak görüşüldü ve komite toplantıları akabinde birkaç revizyona
gidildi.
Kanun değişiklikleri ile ilgili son onay, 8 Nisan 2010 tarihli Meclis Genel Kurul Toplantısında yapılan oylama
5
sonucunda 101 kabul, 61 ret ve 37 çekimser oy ile alındı. Değişiklikleri kabul etmeyen meclis üyeleri,
hemşirelerin hastalara ilaç yazmalarını içeren sınırlı hakları kabul etmiyor, bazıları ise Hükümetin önerisinde yer
alan hemşireden randevu almak için ücret hesaplanması maddesine karşı çıkıyorlardı. Meclis üyelerinin hiç
birisi, optometristlerin fiili reçete yazmasıyla ilgili bir itirazda bulunmadı. Genel olarak oy dağılımı, hükümet ile
muhalefetin dağılımına denk düşmekteydi.
Alınan bu karar, optometristlerin bundan böyle eczaneden alacakları ilaçları optik kliniklerinde
kullanabilecekleri (fiili reçete) anlamına geliyor. Optometristler için öngörülen ilaçlar, lokal anestezikler ve kısa
süreli oftalmoskop muayenesinde kullanılan midriyatik maddelerdi. Sosyal ve Sağlık İşleri Bakanlığı tarafından
çıkarılacak ek bir yönetmelik çerçevesinde optometristlerin kullanabilecekleri ve reçetesini düzenleyebilecekleri
ilaçların bir listesi yayınlanacaktır..
Ek Eğitim Gereksinimi
Yalnızca ilaç reçetesi konusunda eğitimini tamamlamış olan optometristlere bu ilaçları alma hakkı verilecek. İlaç
reçetesi alanında eğitim verme hakkı, yalnızca optometri eğitim programı olan fen fakülteleri ile sınırlandırıldı.
Gerekli eğitimin verilmesi ile ilgili görüşmeler bağlandı ve kurs içerikleri ile bu kursun sağlanmasına dair
çözümler sonbahar döneminde hazır olacaktır. Eğitim en geç önümüzdeki yıl başlayacaktır ve kursu tamamlayan
optometristlere, Kamu Sağlık ve Sosyal Yardımlaşma Gözetim Kurumu Valvira’dan sertifika verilecek. Bu
aşamaya gelen optometristlere, yazdıkları reçetelerde sertifika sahibi olduklarına ilişkin bir ibare koyma ve
eczaneden ilaç alma imkanı doğacaktır.
Optometristlere bu eğitime katılmak zorunlu olmayacaktır. Ancak kurs içerikleri ileride optometri eğitim
programına dahil edilecektir. Bu nedenle çalışmakta olan optometristlere, ek eğitime katılarak sertifikalarını
almak için yeterince uzun kabul edilen 10 yıllık bir geçiş dönemi tanınacaktır.
Daha Fazla Bilgi, Optometria 2010’da
Yılın en büyük etkinliği olan Optometria 2010 boyunca, optometristler bir çatı altında toplanacaktır. Etkinlik
programında, yapılan kanun değişikliklerinin meslek mensuplarını nasıl etkileyeceği konusunda detaylı bilgi
içeren bir toplantı, aynı zamanda eğitim ve sertifika konusunda bilgilendirici faaliyetler yer alıyor.
Uygulamalı Bilimler Üniversitesinde Mastır
Finlandiya’da optometrist olarak çalışmak için lisans düzeyinde mezuniyet gerekmektedir. Lisans eğitimi 3,5 yıl
sürer ve öğrenin 210 krediyi tamamlaması gerekir. Bir yıl sonra optometristlerin eğitimlerine 1,5 boyunca
devam edebilecekleri 90 kredilik “Klinik Uzman MSc” eğitimi imkanı bulunmaktadır. Bu eğitim, mastır
düzeyindedir ve müfredatı, ECOO Avrupa Diploması görüş ve hedeflerini yansıtmaktadır.
Mezunlar, aşağıdaki hakları elde etmektedirler: kontakt lensleri uygulama ve reçetesini düzenlenme hakkı,
görme engelliler için optik gereçleri uygulanma ve reçetesini düzenlenme hakkı, işyerlerine ait sağlık
merkezlerinde görme uzmanı olarak çalışma hakkı, teşhis amaçlı ilaçları kullanma hakkı ve ortopti ile
gerontolojik optometri alanlarında çalışmak için gerekli olan yetkinliği edinme hakkı.
Mezunlar bundan başka, pedagojik eğitim tamamlamak suretiyle eğitmen olarak çalışma hakkına sahip
olabilmektedirler.
Optometri Lisans Programı: Mevcut Programın Revize Edilmesi
Optometride temel öğretim programı, 2011 yılında revize edilecektir. Revize edilecek programın içeriği, ECOO
tarafından önerilen şekilde yapılandırılacak ve terminolojiyi yansıtacaktır. Klinik optometrinin eğitim programı
içerisindeki oranı önemli ölçüde arttırılacak olup tıbbi kısımlar, mevcuda göre iki misline çıkarılacaktır. Helsinki
Metropolia Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, İsveç, Norveç ve Hollanda ile işbirliği halinde yeni bir öğretim
programı hazırlamaktadır.
Salus Üniversitesi Klinik Optometri Lisans Eğitim Programı
ABD’de yer alan Salus Üniversitesi, Finlandiyalı optometristlere Klinik Optometri alanında uluslararası lisans
programını Finlandiya’da tamamlamak imkanını sunmuştur. Yaklaşık 30 optometrist, deneme olarak programa
başvurmuştur. Program, bir yıl sürecek olup önümüzdeki güz döneminde başlayacaktır. Program, Salus
Üniversitesi’nin modeline sadık kalmaktadır ve mastır eğitim programına devam edebilmek için nitelik
kazandırmaktadır. Eğitimin akademik düzeyi, Finlandiya optometri lisans düzeyine denk gelmektedir ve amacı,
öğrencilerin optometri konusunda uzmanlıklarını arttırmaktır. Eğitim programını başlatma kararı, bahar
sonunda, kesin başvurular gerçekleştikten sonra alınacaktır. Eğitimin maliyeti yaklaşık 10 bin Euro olup,
öğrencilerin kendileri tarafından ödenecektir. Eğitim giderleri, vergiden düşülebilmektedir.
6
2009 Yılında Optometri Alanında Pazar Değerlendirmesi
2009 yılı, küresel ekonomik küçülme ve Finlandiya’nın giderek artan işsizlik oranına göre yapılan tahminlerin
hepsinin dışında kalmıştır. Sektörün genel hacmi, önceki yıla göre %6,6 oranında küçülmüş, aynı anda optometri
perakende sektörü %8,7 oranında artarak tavana vurmuştur. Ocak ve Şubat aylarında büyüme yüzde bir
oranında dikkatli bir şekilde seyrederken, Mart ayında satışlar uçuşa geçmiştir. Genel ciro, Mart 2008’e kıyasla
olağanüstü bir %28 oranında artış göstermiştir. Bu büyümenin nedenlerinden bir tanesi, satış açısından son
derece zayıf geçen 2008 Mart dönemi ve ayrıca kullanılan birkaç ekstra gün reklamdır. Aynı zamanda, büyük
firmaların yapmış olduğu reklam kampanyaları, tüm zamanların en iyi dönemsel büyümesinin kaydedilmesine
sebep olmuş, ne var ki Nisan ayına ait büyüme oranını da sıfıra düşürmüştür. Mayıs ayında %-4 oranında bir
küçülme dahi kaydedilmiş, eski kasvetli beklentilerin depreşmesine neden olmuştur. Ancak Hazirandan itibaren
her ay kaydedilen %6-16 oranındaki iyileşme, yıl sonunda kümülatif bir %8,7 artışla birlikte 308 milyon Euro
gelir olarak kayıtlara geçmeyi başarmıştır. Sektöre ait yıllık ciro, 25 milyon Euro oranında yükselmiştir.
Optik Perakende Dükkan Sayısında Değişim Sınırlı
Optik perakende dükkanların sayısında %1 oranında bir artış (12 dükkan) kaydedilmiştir. Finlandiya’da 2009
sonuna dek toplam 824 optik perakende dükkan bulunmaktaydı. Aynı zamanda optik müessese sayısı %2
artarak yıl sonunda 435 müesseseye çıkmıştır. Önümüzdeki yıllar için benzer bir gelişme beklenmektedir.
Sektördeki müesseselerin %97’si mikro işletme olup 10’dan az kişi istihdam etmektedir. Sektördeki en büyük
firma ile en küçük firma arasındaki gelir farkı katsayısı 1,000’dir.
Zincir Faaliyetlerinde Değişimlere Devam
Yeni zincir mağazalar ve mevcut zincirlerdeki değişiklikler, birkaç yıldır görülmekte. Yine zincir dükkanlarda
önemli değişikliklerin kaydedildiği 2009 yılında yaklaşık 40 mağazalı bir müessese olan Eyen, yaz döneminde
iflasını açıklayarak artık istatistiklerde yer almamaya başladı. Öte yandan 2008’de faaliyete geçen Fenno
Optiikka, 60 mağazalık bir zincirle piyasaya girdi. Öncesinde ayrı iki firma olan Synsam ve Cazze, 2009
istatistiklerinde tek isim altında 75 mağaza ile bir koalisyon olarak yer aldı. Aynı zamanda Cazze grubunun yarısı
Synsam ile ortaklığına son vererek istatistiklerde “Others” (“Diğerleri” = belli bir zincire ait olmayanlar) altında
yer alıyor. Opti+ zincirine ait perakende optik mağazalar, 2009 yazında faaliyete geçmiş olduklarından onlar da
istatistiklerde henüz “Others” altında yer almaktadırlar. “Others” altında yer alan bu kısım, 2009 yılında
büyüyerek yılsonunda 309 mağazaya ulaşmış, şu ana kadar en geniş kapsamlı optik perakende mağaza ağı
haline gelmiştir.
Üçüncü en büyük zincir olan Specsavers, geçen yıl Aralık sonunda toplam 92 dükkâna ulaşarak %7 oranında artış
sağlamıştır. 2009 yılında zincire ait önemli bir sayıda dükkan, özel teşebbüse dönüşmüştür. Sektördeki ikinci en
büyük zincir olan Silmäasema ise, 123 dükkan sayısında değişiklik yaşamayan tek zincir mağaza olmuştur.
Sektörün en büyük zinciri sayılan Instru optiikka Oy, mağaza sayısını 165’e çıkartmıştır. Bu 165 mağaza, firmanın
kendi mağazalarıdır. İsim hakkı (franchise) olarak işletilmekte olan diğer mağazaları, firmanın yine kendisine ait
olan müteşebbisler Nissen ve Keops zincirlerine aittir.
2009’da Pazar Paylaşımında Değişimler
2009 yılına ait optik perakende satışlarının paylaşımı, eski ve yeni işletmeler arasında bölüşülmüş durumdadır.
Fenno Optiikka, istatistiklerde yer alan ve %5 pazar payına denk düşen 16 milyon Euro’luk geliri ile yeni bir
zincirdir. Synsam Cazze birlikteliği, toplam 22 milyon Euro gelir elde etmiştir ki pazarın %7’sine denk
düşmektedir. Zincire ait optik perakende mağaza sayısı ve gelirleri, 2008 yılına kıyasla üçte birden fazla düşüş
yaşamıştır.
Geçen yıl Specsavers firması, ilk kez neredeyse tüm mağazalarının cirosunu kombine etmek imkanını buldu ve
bu da güçlü bir büyümeyi yansıttı. Zincir, 40 milyon Euro ile %13 pazar payı kazandı. Bir süre için en büyük ikinci
zincir konumuna geçen Silmäasema ise, %20’lik pazar payını koruyarak tam 60 milyon Euro gelir elde etti.
Bir zincire dahil olmayan optik müesseseler yani “Others” (“Diğerleri”), gelirlerini dükkan sayısını fazlalaştırarak
arttırdılar ve %26 pazar paylarını korumaya devam ettiler. En büyük zincir olan Instru optiikka Oy, son iki yıla
göre daha fazla başarı kaydederek pazar payını %29’a yükseltti ve geçen yıl 89 milyon Euro gelir elde etti.
7
Mağaza gelir hacmindeki büyük farklılıklar
2009 yılında bir optik mağazanın ortalama geliri 374.000 Euro iken, Instru optiikka’ya ait her mağaza yaklaşık
540.000 Euro gelir elde etmişti. “Others” (“Diğerleri”) grubundaki mağazaların ortalama gelirleri ise bunun
yarısı kadardı. Instru optiikka Oy, Silmäasema ve Specsavers zincirleri, normalin üstündeki ortalama gelir ile
istatistiklerde kendi aralarında bir grup oluşturmaktadırlar.
Sonuç
2009 yılındaki göze çarpan büyüme ve yeni toplam ciro rekoru, sektörün bir başarısıdır. Ancak, söz konusu
büyüme, eşit dağılımlı olarak gerçekleşmemiştir. Bir kutuplaşma söz konusudur ve bu kutuplaşmada iyi olanlar
daha da iyi olmuş, bazı kötüler eskisinden de daha kötü duruma düşmüştür. 2010 yılının ilk aylarını geride
bıraktığımız şu
dönemde, Ocak-Mart dönemi için tahminler pozitiftir.
Ekler:
2009 Yılında Optik Mağazaların Toplam Geliri
2009 Yılında Pazar Payı Dağılımı
2009 Optik Mağazaların Geliri
31.12.2009 İtibariyle Optik Mağaza Sayısı
8
Türk Meslektaşımız Sn. Ertekin Aksak Vefat Etmiştir
Türkiye Optik ve Optometrik Meslekler Derneği (TOOMD)
Dış İlişkiler Koordinatörü Pınar Bedirli-Schwarz tarafından
bildirilmiştir:
“TOOMD Eğitim Komitesi Başkanı ve İstanbul Fatih
Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi Okutmanı Sn. Ertekin
Aksak’ın 26 Haziran 2010 sabahı beklenmedik bir şekilde
aramızdan ayrıldığını
derin teessürle
bildirmek
zorundayım. Sn. Aksak, son yıllarını kronik bir kalp
rahatsızlığından muzdarip geçirmiştir.
Kendi mesleği de gözlükçülük olan Sn. Ertekin Aksak,
Türkiye’de optometriye doğru gelişimde büyük destekler
vermiştir. TOOMD ve Fatih Üniversitesi Sürekli Eğitim
Merkezi Meslek İçi Eğitim Kurslarından önceki dönemde
Eskişehir Üniversitesi’nde Öğretim Görevlisi olarak çalışmış
olan Sn. Aksak’ın en son önemli projesi, Türkiye’de
optometri ve optik alanlarındaki Ulusal Meslek
Standartlarının hazırlanması olmuştur. Türkiye optik
meslek camiası, candan bir dostunu ve bir kılavuzunu
kaybetmiştir. Sn. Ertekin Aksak, sonsuza dek kalplerimizde
yaşamaya devam edecektir.”
ABD’li Optometristler ve Hayır Kurumu Çalışanları, Afganistan’daki Bir Projede Hayatını Kaybetti
Uluslararası Yardım Misyonu basın bildirisine göre Afganistan’ın
kuzey bölgesinde bir göz sağlığı misyonunda görev yapan
Amerikalı optometrist ve dokuz meslektaşı, 5 Ağustos 2010
tarihinde silahla katledildi.
62 yaşındaki Optometri Doktoru Tom Little, Uluslararası Yardım
Misyonu (IAM) Nuristan Göz Kampı ekip başkanıydı. Basın
açıklamasına göre Dr. Little ve yanındaki sivil sağlık ekibi, seyahat
ettikleri üç araç ile yağmurdan dolayı akıntının fazlalaştığı bir
nehirden geçtikten sonra silahlı bir grup tarafından saldırıya
uğradı.
“Kendi imkanlarımızla yaptığımız araştırmaya göre, basında ilk
yer aldığı gibi katillerin bir eşkıya grubu olması söz konusu
değildir” diyor IAM Yönetim Kurulu Başkanı Dirk R. Frans.
Basına göre bir grup isyancı tarafından sadece bir hayır kurumu
çalışanı hayatta bırakılarak, geri kalan herkes öldürüldü. Dr. Little
ile birlikte saldırda ölenlerin isimleri sırasıyla şöyle: Mahram Ali
(50, Afgan güvenlik görevlisi), Jawed (24, Afgan aşçı), Daniela
Beyer (35, Alman tercüman), Karen Woo (36, İngiliz cerrah), Cherly Beckett (32, ABD’li tercüman),
Brian Carderelli (25, ABD’li videocu), Glen Lapp (40, ABD’li hastabakıcı), Dan Terry (63, ABD’li
Hükümet Görevlisi) ve Dr. Little’in yakın arkadaşı Tom Grams (51, ABD’li dişçi).
Basın bildirisine göre 1976 yılında ailesi ile birlikte Afganistan’a yerleşen Dr. Little, IAM Ulusal
Oftalmik Rehabilitasyon (NOOR) programının yöneticisi oldu ve Afganistan’ın pek çok bölgesinde göz
klinikleri ile oftalmik çalıştaylar kurdu.
Frans, basına vermiş olduğu demeçte şöyle dedi: “Tom… Afganistan’da göz sağlığı adına elde
edilenlerin çoğunun arkasındaki itici güçtü.”
1966 yılından bu yana, kayıtlı bir Hristiyan kurumu olan IAM’ın gerçekleştirdiği göz sağlığı
çalışmalarından 5 milyon Afganın faydalandığı açıklanıyor. Sn. Frans, basında yer alan haberlerden
birinde Nuristan Göz Ekibi hakkındaki iddialara değindi: “Bizi yönlendiren, motive eden inancımızdır
ancak biz hiç kimseyi kendi dinimize çevirmeye çalışmıyoruz. Afganistan kanunlarına saygılıyız. Yardım
işlerini misyonerlik amaçlı kullanıyor olsaydık IAM tekrar tekrar Afgan köylerinde göreve davet
edilmezdi.” Frans, yaşanan katliama rağmen grubun Afgan halkına hizmete devam edeceğini ekledi.Courtney Preston
Uluslararası Yardım Misyonuna ulaşmak için adres: wwe.iam-afghanistan.org
(Kaynak: Primary Care Optometry News, 1 Eylül 2010)
9
Redaksiyon Komite Üyesi Şeref Kürsüsüne Getirildi
AOA (Amerikan Optometri Derneği) Vakfı, Optomety Cares dergisinde
yayınlanan bir makaleye göre Ulusal Optometri Şeref Kürsüsü,
düzenlenen Optometri Toplantısı çerçevesinde 2010 yılına ait yeni
üyelerine hoş geldiniz dedi.
Birincil Bakım Optometri Haberleri Redaksiyon Komite Üyesi,
Optometri Doktoru Alfred A. Rosenbloom ve Optometri Doktoru James
R. Gregg’in isimleri, ilk kez 1998 yılında oluşturulan ve 51 optometristin
ismini taşıyan Şeref Kürsüsü’ne yazıldı.
Optometry Cares Başkanı, Optometri Doktoru Martha Rosemore
Greenberg, yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Ulusal Optometri Şeref
Kürsüsü, mesleğimizde uzun vadeli etkiler
bırakacak hizmetler vermiş olan kişileri,
yani
mesleğimizin
duayenlerini
vurgulamaktadır.”
Dr. Rosenbloom’un 50 yıllık meslek hayatında öğretmenlik, yazarlık,
okutmanlık ve yöneticilik görevleri var. 1955’ten 1971’e kadar Illinois
Optometri Yüksekokulu’nun dekanlığını da yapmış olan Rosenbloom,
Yeni Zelanda, Hong Kong ve Singapur’da düşük görme klinikleri kurdu.
Aynı şekilde 29 Eylül 2009 yılında 94 yaşında aramızdan ayrılan Dr.
Gregg’in, optometri alanında 500’den fazla makale, 900 köşe yazısı,
görmeyle ilgili 100 broşürü ve 15 kitabı bulunuyor. 1947-1984 yılları
arasında Güney Kaliforniya Optometri Yüksekokulu fakülte üyesi görevini
yapmış olan Dr. Gregg, 1975-1976 öğrenci dekanlığı ve 1976-1984
arasında müdürlük görevini sürdürdü.
(Kaynak: Primary Care Optometry News 1 Eylül 2010)
ECOO eski saymanı ve Alman Optisyenler Merkezi Birliği (ZVA) eski başkanı
Tom Nosch, Almanya’nın vatandaşlık madalyası olan Federal Hizmet Haçı’na
(Verdienstkreuz am Bande des Verdienstordens der Bundesrepublik
Deutschland) layık görüldü. Nosch ödülünü, 4 Ekim 2010 tarihinde yaşadığı
kent olan Freiburg’da aldı. Ödül törene, ECOO Başkanı Wolfgang Cagnolati de
katıldı.